Amo Ini ang Akon Lawas

Malip-otngasugilanonniPaulAriesValera, tagdaogsangpinakaunangaPremyoHubonManunulat

Nagabagtik na ang init sa sulod sang kwarto ni Lucas sang magumpisa ang iya nga adlaw. Masakit pa ang ulo sini matapos ang bilog nga gab-i nga pakig-inom upod ang mga classmate niya sang high school. Pirme man siya nagainom apang masami nga wala ini sang kaupod. Balibad niya sa iya kaugalingon, nagainom lang siya agud makasulat sang mga manami nga mga dilambong. Ugaling sang nagligad nga gabi, kaadlawan sang amigo niya amo nga nahagadan siya makig-inom.

“Lucas, kamusta? Sige pa tudlo mo sa private?”

“Kamusta ang imo pagsulat? Bati ko nagpasa ikaw sa Palanca?”

“Tama na kamo kadugay nga nobyahanay ni Olivia, san-o pa kamo mapakasal?” pangusisa sang mga ingud niya sa ilimnan.

Nagyuhom lamang si Lucas bago magtungga sang beer kag likawan ang mga pagsugilanon nga nagahatag sa iya sang kasubo.

“Hulat-hulat lang kamo kay sa pila ka adlaw, makit-an gid ninyo pangalan ko nga nakasulat sa diario.” langolango niya nga hinambal. Biskan lahog lang ang paghambal niya, matuodtuod nga handum gid niya mangin bantug nga tagsulat. Matuodtuod nga handum gid ni Lucas nga sa pila ka adlaw, masulat ang pangalan niya sa diario.

Tuman kasakit ang ulo niya sang pagbugtaw pero ginapaminsar niya ang mga ipinamangkot sa iya. Nagaluyloy ang abaga ni Lucas nga daw nagpas-an sang kruz kay nabatyagan niya nga nagakabayaan na siya sang iya mga katubotubo. Plastado na ang kabuhi nila. Indi man sila labaw gid kon manggad ang estoryahan, pero may mga permanente na sila nga mga obra kag nagasugod na magtukod sang ila nga mga pamilya.

Apang si Lucas, husto lang mag-isip sang mga maya sa aga kag mga kabog kon sirum. Masami siya magpungko sa ila nga ugsaran samtang nagaatubang sa iya nga lamesita. Husto lang makaigu dire ang gamay niya nga kwaderno kag baso niya nga buta sang rhum.

Nakaobra gid man siya sadto sa isa ka pribado nga buluthoan. Ugaling, indi niya maagwantahan ang pamatasan sang mga upod niya sa obra kag sang mga nakalabaw sa ila. Pero isa sa mga kalipayan ni Lucas ang magtudlo sa mga bata nga bumulutho kon paano mag balay sang mga binalaybay kag magsulat sang mga sugilanon.

Indi man siya tama gid ka kuligot sa ila nga mga mag-

amiguhanay. Bisan wala pa siya nakapangasawa, upod man sila sang nobya niya nga si Olivia sa pag-istar sa bungalow nga ginapabantayan saila sang magulang ni Lucas nga nagaobra sa iban nga pungsod bilang isa ka nurse.

Nagkilalahay si Lucas kag si Olivia sang nahauna nila nga tuig sa high school. Madamo sang nakakilala kay Lucas kay pirme siya ginapadala sang ila buluthoan kon may paindis-indis sa pagsulat ukon pagbinalaybay. Isa si Olivia sa mga masami maglantaw sa iya pero nagkilalahay lang sila sang ginpalihog sang isa ka manunudlo si Olivia nga magduhol sang tubig kay Lucas. Matapos magtabuay ang ila mga mata, nagsugod man ang katam-is sa dughan sang lalaki. Ginpangaluyagan ni Lucas paagi sa matam-is nga pulong kag wala lang dugay, nangin magnobyahanay sila.

Bisan daw pulot ang ila nga pagsugod, ginabinagbinag ni Lucas kon nagakapan-os bala ang katam-isun nga ini. Sa subong, halos adlaw-adlaw siya ginasininggitan ni Oliva magpuli ini halin sa Central Elementary School, kon sa diin ini nagatudlo. Nagaugtas ang kapoy nga babayi tungod nga daw wala mehora ang ila nga ginaistaran. Nagarinilapta ang laya nga mga dahoon sa ila ugsaran kag may mga tiun pa nga indi matapos ni Lucas ang mga hulugasan.

Paglab-ot sang hapon, wala pa natapos ang pagsakit sang ulo ni Lucas pero ara siya sa gihapon sa iya lamesita kag ara sa gihapon ang iya nga baso.

“Ti señor, bilog nga adlaw ka nalang gid nga mapungko kag maginom? Pabayai ang aton panimalay kay ako mahikot sang tanan!”

Masami, amu sini ang pagsugata ni Olivia kon magpuli siya nga kapoy kag makita niya si Lucas nga tulala sa iya nga lamesita.

“Wala ka pa natak-an, halin sadto nga sulat-sulat? Wala ka naman nagadaug sa mga paindis-indis sugod sang natapos kita sa high school! Ano subong ang dungganun nga si Lucas, pasagod?” Nagtindug si Lucas kag tinalikdan ang nobya nga nagasininggitan.

“Ginakapoy na ako! Ngaa ginapabayaan mo nga ako ang nagaobra para sa aton?” nagalumawlumaw ang mga mata ni Olvia.

Ginsipa niya ang lamesita ni Lucas, rason kon ngaa natumba ini kag naulaan sang Agua de Pataranta kag nahulog ang kwaderno nga nakatungtong diri.

“Olivia! Ano gid ang luyag mo nga himuon ko? Matuod wala pa ako sang obra, pero may natipun pa man ako! Wala ako gapasagod sa

bisan kay sino” gin utod ni Lucas ang iya paghipus.

Nagatangis na si Olivia sang nagpalapit siya kay Lucas. Kinaptan niya sa abaga ang madugay na nga nobyo kag hinambalan “Ginapangayo ko nga magpamati ikaw sa akon.”

“Ano gid bala ang ginatumod mo?” kitanon ang daku nga pagkatingala sa mata sang lalaki.

“Magbalik ka na sa pagtudlo, ‘di gani, sugod ka na pangita sang iban nga mahimo mo mangin obra.”

“Pero Olivia, nahibaluan mo man nga luyag ko gid gamiton ang tiempo nga ini para mangin tagsulat.” nagumpisa naman magtulo ang luha ni Lucas.

“Tama na! High school mo pa ina ginahandom, pero hasta subong wala ka sa gihapon body of work para mahambal mo nga tagsulat ka gid man.”

Ginpuga ni Lucas sang tuman ka hugot ang mga kamut ni Olivia.

“Hatagi ako sang pila pa ka sinemana, maymahuman gid ako para kanimo. Amo ini ang akon nga lawas kag kalag”

“Halin mo pa ina sadto ginahambal, Lucas. Sulit-sulit man sa gihapon ang mga ginapasa mo sa Palanca. Ikalima mo na ini nga pagpasa, batuna na nga indi ikaw magdaug” padayon nga nagatangis si Olivia.

Apisar sang iya nga pagtangis, kinuot niya ang iya nga panyo kag ginuna nga trapuhan ang mga luha ni Lucas.

“Indi na ako makahulat pa sang mas malawig. Nagatigulang na ako, gusto ko na magkabata. Umpisahi na ang pagpas-an sang kruz sang aton nga paghigugmaanay”

Binayaan ni Olivia si Lucas sa ila ugsaran. Pinahidan niya ang iya nagatinulo nga mga luha samtang nagapudag nga nagsulod sa balay nga ginatiniran nila. Gintulok lang ni Lucas ang likod sang iya nobya. Ginpatindug niya ang natumba nga lamesita kag ginpulot niya ang kwaderno nga basa kag ginplastar nga nakahumlad. Ginsilhigan ya man ang nabuka nga baso.

Naghulid man sa gihapon ang magnobyahanay. Nagabot ang madulom nga kagabihun kag nagdamo ang mga bituon, pero wala gid sang tinaga nga naggwa gikan sa mga bibig nila. Sang naghuyop ang tuman ka tugnaw nga hangin, nagsulod sa pinsar ni Lucas nga

magkupo sa nobya pero ginpili na lang niya nga kuhaan ini sang habol.

Sang masunod nga adlaw, timprano pa nagbutaw si Olivia agud maghimus pakadto sa iya obra. Ginatuyo man sin inga maglikaw sa iya nobyo kay may kabug-aton pa siya sa iya dughan. Ugaling, indi subong sang iya naandan, wala si Lucas sa ila katre pagbugtaw niya. Nagbangon si Olivia kag nakibot gid siya sa iya nga nakit-an.

“Bugtaw ka na? Insaktuhan lang, bag-ong bak-it ang ginluto ko para sa imo.” bugno ni Lucas sa indi makapati nga nobya.

“Ngaa timprano ka pa naghimus?” tuman nga pagkatingala ni Olivia.

“Mapanaw ako karon pakadto sa syudad. May nakamuno sa akon nga may buluthoan didto nga nagapanita sang manunudlo.” nagangirit nga sabat ni Lucas samtang ginasukaran niya sang tinigang si Olivia.

“Indi bala nga luyag pa nimo nga magsulat? Paano ka sina makahuman? Paano kon indi mo duman maluyagan ang batasan sang mga kaupod mo?” pangusisa sang nobya niya.

“Husto ang mga ginhambal mo, Olivia. Umpisahan ko na ang pagpasan sang kruz.” Nagyuhom si Lucas samtang ginabutangan sang pagkaon ang pinggan sang iya nobya.

Sa kamatuoran, nagalangot gid ang buot ni Lucas kay indi ya gid luyag nga maguntat sa paglagas sang handum niya nga mangin isa ka batug nga tagsulat. Indi man abi siya ang klase nga tawo nga makasarang nga dunganon ang maidid nga pagtudlo sa mga bumulutho kag mabugana nga pagsulat.

Nagakabalaka man siya nga basi subong sang nagligad niya nga gin-obrahan, indi man niya maluyagan ang pamatasan sang iban nga mga tawo didto. Ugaling, napaminsaran niya nga indi man angud siya makasulat sang maayo kon wala sang punaw ang pagbaisanay nila sang madugay na niya nga nobya.

Nagtatak gud sa iya ang mga kataga ni Olivia nahanungod sa kruz kag sa body of work. Indi pa lubos nga baton ni Lucas nga nagalayo na gid nga nagalayo ang tinuig sang ila nga pagkapamatan-on. Nabatyagan niya ang iya mga unod nga daw amat-amat nga nagahalug kag ang iya mga tuhod nga may gamay na nga kudog. Tungod sa madasig nga pagkapuspos sang oras, napinsaran ni Lucas nga kinahanglan na niya maihalad sa husto nga

bagay ang iya nga lawas kag kon ano man nga kabuhi ang nabilin diri.

Paglab-ot sang sirum, wala na sang nagapungko sa ugsaran agud mag-isip lang ka mga nagalabay nga mga kabug. Tapos na si Lucas magtulok sa hangin kag magpakapoy sang paminsar sang iya mga surulaton. Nagdunganay abut sa ganhaan ang magnobyahanay. Bag-ong puli si Olivia, pero wala ini sang singgit para kay Lucas. Daw pitik nga nadula na lang gulpi ang tanan niya nga kaakig. Sa mga mata ni Olivia, daw nagatulok siya liwat sa maalam nga bumulutho nga kilala sang madamo. Si Lucas naman, nakit-an niya sa mga mat ni Olivia nga ara man angud sa sulod sang kalag sang iya nobya ang matahum nga babayi nga nagduhol sa iya sang tubig sadto.

“Kamusta?” pamangkot ni Olivia. Siya ang nagbukas sang ganhaan kay nakita niya nga madamo sang ginauyatan si Lucas.

“May obra na ako liwat, Olivia. Namakal ako dayun sang mga kagamitan para diri sa balay”

Ginhakus ni Olivia sang tuman ka hugot si Lucas kay nalipay gid siya sa madasig kag tuhaw sini nga pagbag-o.

Nagsugod si Lucas sang pagtudlo sa syudad, ugaling indi nila mabayaan ang balay sang iya magulang. Indi man makasaylo sa syudad si Olivia kay nanugunan man ini nga bayaan ang obra niya sa Central Elementary School. Tungod dira, aga kag hapon ang pagbiyahe ni Lucas, pakadto kag papuli sa ginaobrahan niya nga buluthuan. Inoras man ang gakabuhin sa bilog niya nga adlaw tungod sang pagbiyahe pakadto sa syudad.

Tungod sa masami nga pagbiyahe ni Lucas, halos wala na siya tion para sa iya nga pagsulat. Masako siya kay kinahanglan man niya magpreparar sang mga lekyson nga itudlo niya sa iya klase.

Sa pihak sang kakapoy, nagbalik ang katam-is sang relasyon nila ni Olivia. Wala na sila nagasinggitnay kon hapon. Tayuyon man ang ila nga estoryahanay kon mag ipinganay sa katre kag nagakup-anay sa sila kon tuman ka tugnaw ang gabi.

Halos malipat na kon tani si Lucas sang handum niya sa pagsulat. Tuman na siya kasako sa pagtudlo, kag indi subong sang sadto niya nga ginaobrahan, manami ang kabig sa iya sang mga kaupdanan niya diri. Nanamian man na iya ang ila nga directress kay ginaidid gid niya ang tanan nga nagasulod sa iya klase. Ugaling sang isa ka hapon, pinatawag si Lucas sang directress sa ila nga opisina.

“Mr. Dela Cruz, indi bala may nahibaluan man ikaw parte sa pagsulat?” pamangkot sang babayi samtang ginatuldo niya kay Lucas ang

bakante nga bangko sa atubang sang iya lamesa.

Nagpungko si Lucas sa bangko kagnaghipos. Nagbinagbinag pa siya kon ano ang isabat niya sa ila nga directress kay nakibot gid siya sa pamangkot.

“Luyag tuo sang mga ginikanan nga magtukod sang school paper ang mga bata nila. Ikaw tani himuon ko nga adviser.”

“Sige, ma’am! Kaluyag ko gid, madamo nga salamat.”

Nadumduman ni Lucas nga sadto, sa buluthoan man siya nag-umpisa magsulat-sulat. Nagkubakuba ang iya dughan nga kag nakabatyag siya sang lamig. Napinsaran niya nga indi siya takos magtudlo sang pagsulat sa pamatan-on kon wala siya sang lawas.

Gab-i na sang nakapuli si Lucas kag ginahulat siya ni Olivia sa ila nga latok kalan-an. Indi gid maributay si Lukas, kon gani, wala pa niya nabugno ang iya nobya, nagsinaku na siya ka pangita sang iya nga kwaderno.

“Ano ang ginapangita mo Lucas? Ngaa nga nagakaras ka gid?” tuman nga pagkatingala ni Olivia.

“Ang kwaderno ko” sabat ni Lucas samtang ginaukay ang mga drawer kag mga shelf.

“Atong nabasa sang nagligad?”

“Huo, amo ato!”

“Nahimus ko ato.” ginkaptan ni Olivia ang abaga ni Lucas.

Ginkuha ni Olivia sa pihak nga drawer ang kwaderno nga namanstyahan sang rhum. Gintulok niya si Lucas sa mga mata samtang ginaduhol ang kwaderno.

“Indi ka gid ka agwanta?” pamangkot niya.

“Indi ako magpasugot nga wala ako sang body of work, Olivia. Kon kinahanglan ko magpas-an sang dugang nga kruz, ukon ihatag ang kadatulo sang akon dugo, himuon ko gid.” siling ni Lucas samtang ginapuga ang butkon sang iya nobya.

“Indi mo kinahanglan nga pas-anun sang gaisahanun ang imo nga kruz. Tuwangan ta ikaw” sabat ni Oliva bag-o niya ginhakos ni Lucas.

Nagpadayon sa pagtudlo si Lucas sa buluthoan. Nangin adviser gid man siya sang school paper sang buluthoan nila, pero ginapilit gid niya mag hatag sang oras para sa kaugalingon niya nga pagsulat.

Kada gab-i, pagkatapos nila magkaon, nagasugod si Lucas nga magsulat-sulat. Nag-umpisa siya sa pagkay-ad sang mga nakasulat sa iya nga kwaderno. Si Olivia naman, nagaprepara sang mga mahimo kuyam-kuyamon kag imnon sang nobyo samtang gapulaw. Madamo pa nga binulan ang nakalabay, nakatipon gid man siya sang mga nasulat niya nga mga sugilanon kag mga dilambong. Manami man ang pagtudlo niya sa mga bumulutho nga nakigbahin sa ila school paper.

Sang isa ka gab-i, nagpuli si Lucas nga tuman ka malipayon. Madinalag-on ang mga gintudluan niya sa paindis-indis nga ginpakigbahinan nila. Natapos man niya kuno ang pagsulat niya sang napulo kag lima nga mga dilambog kag nakapili naman siya sang sugilanon.

“Olivia, amu ini ang akon nga lawas!” hambal niya sa nobya samtang ginapakita ang dala niya nga copy sang iya mga obra maestra nga ginprint pa niya sa ila nga opisina. “Mahimo ini nga basahun sa pagdumdom sa sa akon”

Nagngirit si Olivia kay nakita niya nga tuman ang kalipay ni Lucas. Napinsaran niya nga daw kasan-o lang, mga singgit sang kaakig ang mabatian halin sa ila nga duwa. Ginlahukan ni Olivia si Lucas samtang nagahaksanay sila nga tuman gid kahugot.

Timprano pa ang duwa nagsulod sa ila nga kwarto pero wala sila nagtulog. Ginhanduraw nila ang matam-is nga bahin sang ila mga kahapon. Bisan sang naubos na nila ka hambal ang kutob sang ila mga nadumduman, wala man angud sila nagtulog kag naghigda lamang nga nagangirit.

Sang pagbutlak sang adlaw, timprano pa naghimus si Lucas kaylg ginatuyo nga maghapit sa kilala niya nga abogado agud makapanotaryo sang iya nga entry form para sa Palanca. Bago siya nagpanaw, ginhalukan niya ang agtang ni Olivia nga nagahuluhigda pa sa ila nga katre.

Indi pa masaku ang mga kalsada sang nakalab-ot si Lucas sa tabuk sang opisina sang abogado nga kilala niya. Subong sang isa ka astronaut nagalutawutaw sa mataas nga bahin sang kalangitan, tulala nga nagapanaw siya nga nagapanaw samtang

nagapanumdom sang iya mga handum. Ginpanumdum ni Lucas ang mga nasulat niya.

“Amo ini ang akon nga lawas” sambit sang lalaki nga nagatabuk.

Kinibot si Lucas sang nagasibad nga salakyan sang ginbungguan siya sini. Ginpatabog ang iya nga lawas palayo sa opisina sang abogado kag ginbilin sa kaluoy sang maalabab nga kalsada kag paglasak sang wala kasingkasing mga mga rweda.

Matapos ang tuman ka sakit nga sasko sang kapalaran, natuman gid man ang isa ka bahin sang madugay nga ginahandom ni Lucas.

Nag-umpisa magsako ang kalsada tungod sa madamo nga tawo nga nagalantaw sang lawas ni Lucas. Gamit ang dugo nga nagguwa sa nagatigumatayon niya nga lawas, naisulat gid man ang pangalan ni Lucas sa diario.

COPYRIGHT 2022

All rights reserved. No part of this book may be reproduced without the written permission of the authors, illustrators, layout artists, and publishers

Published by SILAK Media Ground Floor, New Academic Bldg. (033) 320-0877 local (1906) silakinc@gmail.com