సంపుటి 05 సంచిక 011
01 ఫిబ్ ర వరి 2016
రథసప్తమి శుభాకాంక్షలు
02
Vol. 05_Pub. 011
01 February 2016
షట్కం... ధ్యాన ోశ్లకములు... నీతి సాహస్ర ర ... అక్షరంజలి డా. ఏయన్నార్ ...... సంభవామి యుగే యుగే ...... వకకలంక రసధ్యరలు.. కనాతలి ో
ముఖచిత ర ం:
విశ్వనేత ర ం & వాంగా చితా ర లు
కూచి సాయి శ్ంకర్
04 07 13 15 25 రవూరు కలం..తాతయా చేతికర 27 ర నేను ై సతం .... డా. మాటూరి శ్ర ర నివాస్ 36 తో. లే. పి.‘ర’ సాలూరు రజేశ్వరరవు 43 వందకు వందనం 48 త తస్వవకారం దత 53 మానవ నిరిిత మహాసాగర్ 56 త వళి వార 62 అభిప్ర 65 ర యకదంబ్ం
03
Vol. 05_Pub. 011
ప్రస్తావన
01 February 2016
‘ చుట్ట వున్న చీకటిని తిట్ట ూ ూ కుంట్ట
రాజకీయ త్ుంత్ర ర లు అకకరలేదు. దౌర జ న్యుం,
కూర్చోవడుం
చిరుదీపుం
కట ూ బడి. ప ర లు లాుంటివే పెట్ట ర జలని ఓట్ట
వెలిగుంచడానికి ప ర యతినుంచడుం ముంచిది
బ్యుంక్ గానే చూసే ర్చజులో ో కి వచ్చోశుం.
’
దానికి కలానిన, మత్రనిన, పా ర ుంత్రనిన కూడా
కుంటే
ఈ మాటలు అక్షరసత్యుం. ప ర పుంచానికే విజ్ఞ కలిగన్ ా నానిన అుందిుంచిన్ చరిత్ ర
వాడుకనే సా య యికి రాజకీయుం ఎదిగుంది. ఆరు దశబ్ ా ల కిరుందటే మన్ దేశనిన
ఉగ్ ర వాదుం,
బ్ర ర టిష్ వదిలి పోయినా, వారి రాజత్ుంత్ర ర నిన
అశుంతి, అరాచకాలు వుంటి వాటితో
మాత్ ర ుం మన్ రాజకీయుం మరిచిపోలేదు.
అుంధకారుం
ఈ
విభజుంచి పాలిుంచు సూత్ర ర నిన తూచా
ు తి భారత్దేశనికి క్ర పరిస్త ర ు త్ కాకపోయినా,
త్పపకుండ పాటిస్ ు ుంది. ఇుంకా చెపాపలుంటే
ు త్ుం ప ర స్త
భారత్దేశుంలో
అలుముకుంటుంది.
ఎపపటికప్పుడు ఎవర్చ ఒక మహానుభావుడు
బ్ర ర టిష్ వాళ్ళకే ఈ విషయుంలో పాఠాలు
త్న్ జ్ఞ ా న్జ్యయతి దీపుం వెలిగుంచి దేశనిన,
నేర్పపటుంత్గా
దేశప ర జలను ఆవరిుంచి వున్న తిమిరానిన
పరాయిగ్డ డ నుుంచి వచాోరు. అలాుంటి
పారద్ర ర లుతూ
వుుండడుం
రాజత్ుంత్ ూ ుం ర ుం నెరపకపోతే మనుగ్డ కష
అుందుకే
భారత్దేశుం
జరుగుతోుంది. ఎప్పుడూ
పాటిుంచారు.
వాళ్ళుంటే
ఇప్పుడు
మన్లిన
మన్మే పాలిుంచుకుంట్టనానము. ఇపపటి
నిత్యనూత్న్మే ! ఒకప్పుడు
రాజకీయుం
పరిపాలన్
విధానాలక,
పరిపాలనా
సామరా య యనికి
గీట్టరాయిగా వుుండేది. కానీ రాను రాను రాజకీయుం
గ్నుక
ఎదిగుంది.
అర య మే
మారిపోయిుంది.
రాజకీయాలో ో
అయితే ఈ అుంధకారుం లో చికకకన్న భారత్ ప ర జలక వెలుగు చూపుంచ్చ దీపుం ు ుంది. వస్త
త్పపక
రుంగాలకుంటే
మహానుభావుడు
లాభసాటి
వాయపారుంగా మారిపోయిుంది. గ్త్ుంలో లాగా పరిపాలనా సామర య యుం అవసరుం లేదు.
కత్ుంత్ర ర లు
ు మే ! ‘ చ్చస్తకుంటే అది ‘ భసాాస్తర హస
ు త్ుం వాయపార రూపుం దాలిోుంది. అనిన ప ర స్త రాజకీయమే
ఇలాుంటి
మళ్ళళ వసా ు డు.
త్పపక
ఎవర్చ ఈ
రాజకీయాలిన ప ర క్షాళ్న్ చ్చస్త రామరాజ్ఞయనిన సా ు డు. ఈ ఆశే ఇప్పుడు, ఎప్పుడూ య పసా ు ుంది. మన్లిన న్డిపస్ ు ుంది. న్డిపస్త
04
Vol. 05_Pub. 011
01 February 2016
ఎమ్. జి. కె. వి. రమణప్ ర సాద్
05
ఎమ్. జి. కె. వి. రమణప్ ర సాద్
అహో భవపాపనాశమోహధ్వాంతముద్గరాం అహో రుక్మిణీమానసచితతప్రమోద్ప్రియాం అహో భక్తపరిపాలనాసుద్క్షాదీక్షాం భజే పాాండురాంగాం లసద్బ్రహితేజాం ||
భజే రుక్మిణీమానసచితతచోరాం భజే భక్తమాందారకారుణ్యపోషాం భజే చేతానచేతశుద్ధసతతవసవరూపాం భజే పాాండురాంగాం మహద్యయగగమయాం ||
సోమకాసురసాంహరవేద్రక్షాం మణికాండలాఢ్యతేజోమయవిగ్రహాం వేద్వల్లీసేవితమృదుపాద్పాంక్జాం శ్రీ వేద్నారాయణ్ మమ దేహి క్రావలాంబాం ||
06
ఎమ్. జి. కె. వి. రమణప్ ర సాద్
జయతు జయతు కేసరీనాంద్నోయాం జయతు జయతు రామభకాతగ్రగణ్యాం జయతు జయతు సీతాశోక్విదూరాం జయతు జయతు శ్రీమద్రామాాంజనేయాం ||
భజే అాంజనాకేసరీసూనాం భజే సూరయచాంద్రాగ్నితేజాం భజే లాంకాద్హనజాజవలయవాలాం భజే ఆాంజనేయాం భజే రుద్బరూపాం ||
భజే భవయసూరయచాంద్రాగ్నినేత్రాం భజే భక్తకారుణ్యదివయప్రభావాం భజే చాండప్రచాండమారాతాండతేజాం
భజే ఆాంజనేయాం భజే రామదూతాం || మిగతా వచ్చే సంచికలో ...
07
Vol. 05_Pub. 011
01 February 2016
డా. రామవరపు శరత్ బాబు డా. శంఠి శారదాపూర ణ
08
డా. రామవరపు శరత్ బాబు, డా. శంఠి శారదాపూర ణ
షణ్మిసమథనా వరషాం సన్ధధకరాయనిరాధిపః | ఆతినో బలమాలోక్య పశ్చాచాత్రాం న్ధపాతయేత్ ||
209
రాజు అరుమాసములక లేదా సాంవతసర పరయాంతము సాంధి ఒడాంబడిక్ చేసికొన్ధ తన బలమును సరిచూచికొన్ధ శత్రవును పరిమారావలెను.
వయసనే సతి కరీవత యేన కేనాపి సాంగతిాం | ఋక్ష వానర గోపుచ్ాః పురా దాశరథిరయథా ||
210
పూరవము శ్రీరాముడు ఎలుగుబాంట్ీతో, వానరములు మొద్లగు వాన్ధతో సేిహమొనరిానటుల క్షటకాలమున రాజు ఎవరితో వీలైన వారితో సేిహ మొనరావలయును.
దుసతరః సాగరసీతరణః స మూఢ్ాం వానరాం బలాం | అభూత పూరవ రామేణ్ సేతుర్ద్ధశా సాగరే ||
211
సముద్బముదాట్ శక్యముకాన్ధది. వానరుల సైనయము తెలివైనది కాదు ( అయినను ) రాముడు సాగరమునక మున్నినిడు లేన్ధ సేతుబాంధము గావిాంచను.
కారాయరీీ సాంగతిాం యాతి క్ృతారేీ నాసిత సాంగతిః |
తసాిత్ సరావణి కారాయణి సావశేషాణి కారయేత్ || కారాయరిీ సాంధి చేసికొనును. క్ృతారుీడైన వాన్ధక్మ సాంధితో పన్ధలేదు. క్నుక్ ( శత్రవును తృపితపఱచు విషయమై ) కారయములను సశేషముగనే నుాంచవలెను.
212
09
డా. రామవరపు శరత్ బాబు, డా. శంఠి శారదాపూర ణ
ఐశవరాత్ సహ సమ్నధాం న కరాయచా క్దాచన | గతే చ గౌరవాం నాసిత ఆగతే చ ధనక్షయః ||
213
ఐశవరయమును ద్ృష్టటలో నుాంచుకొన్ధ ఎపుుడును మైత్రి చేయరాదు. ( ఐశవరయము ) పోయినచో గౌరవముపోవును. వచిానచో ధననాశము జరుగును.
లుబధమరేీన గృహ్ణణయాత్ సతబధమఞ్జలిక్రిణ్మ | మూరఖాం ఛనోోsను వృతేతన యాథారేతేన చ పణిితమ్ ||
214
పిసిన్ధగొటుటను ధనముచేతను, గరివష్టటన్ధ గౌరవము చేతను, మూరుఖన్ధ పొగడతచేతను, పాండితున్ధ న్ధజాయితీ తోడను వశపఱచుకొనవలెను.
ఉతతమాం ప్రణిపాతేన శూరాం భేదేన యోజయేత్ | నీచమలు ప్రదానేన సమశక్మతాం పరాక్రమైః ||
215
అధికలపట్ీ వినయము, శూరులపట్ీ భేద్ము ( విడదీయుట్ ), అలుుల పట్ీ దానము, సమ ఉజ్జజలయెడ పరాక్రమమును చూపవలెను.
తయజేత్ ధరిాం ద్యాహ్ణనాం విదాయ హ్ణనాం గురుాం తయజేత్ |
తయజేత్ క్రోధ ముఖాం భారాయాం న్ధఃసేిహన్ బానధవాాంసతేజేత్ ||
216
ద్యారహితమైన ధరిమును, విదాయవిహ్ణనుడగు గురువును, కోపిష్టటయగు భారయను, ప్రేమలేన్ధ బాంధువులను విడిచిపెట్టవలెను.
10
డా. రామవరపు శరత్ బాబు, డా. శంఠి శారదాపూర ణ
తయజేదేక్ాం కలసాయరేీ గ్రామ సావరేీ కలాం తయజేత్ | గ్రామాం జన పద్సాయరేీ ఆతాిరేే పృథివీాం తయజేత్ ||
217
కలప్రయోజనముకై వయక్మతన్ధ, గ్రామ ప్రయోజనముకై కలమును, జనపద్ క్షేమమునకై గ్రామమును ఆతి శ్రేయసుసకై భూమాండలమును విడవవలెను.
పఠపుత్ర క్మమాలసయమపఠో భారవాహక్ః | పఠాంసుత పూజితో రాజాా పఠ పుత్ర దినే దినే ||
218
కమారా ! సోమరితనమాందులక ? చదువుము. చద్వన్ధవాడు బరువును మోయువాడు ( కూలి ) అగును ( గాడిద్వాంటివాడు ). పాండితుడు రాజుచే పూజిాంపబడును. క్నుక్ నాయినా ! అనుదినము చదువుము.
పఠపుత్ర సదా న్ధతయ మక్షరాం మృద్యేకరు | సవదేశే పూజయతే రాజా విదాయ సరవత్ర పూజయతే ||
219
ఎలీపుుడు చదువుము తాండ్రీ ! ... చదివినది జాపితయాందుాంచు కొనుము. రాజు తన దేశమాందే పూజిాంపబడును. కానీ విద్య ప్రపాంచమునాంద్ాంతట్ పూజిాంపబడును.
విద్వతవాంచ నృపతవాంచ నైవతులయాం క్దాచన | సవదేశే పూజయతే రాజా విదావన్ సరవత్రపూజయతే ||
220
11
డా. రామవరపు శరత్ బాబు, డా. శంఠి శారదాపూర ణ
పాాండితయము, ప్రభుతవము ఎపుుడును సమానము కానేరవు. రాజు సవదేశమునాందే గౌరవమునాంద్గా విదావాంసుడు సరవత్ర గౌరవమునాందుచునాిడు.
జాతయనోోSపి వరాం రాజా న తు శ్చస్త్ర వివరిజతః | అనధః పశయతి చారేణ్ శ్చస్త్రహ్ణనో న పశయతి ||
221
శ్చస్త్రములభయసిాంపన్ధ రాజు క్ాంటె పుటుటగ్రుడిియైన రాజే శ్రేష్టేడు. అాంధుడైనవాడు గూఢ్చారుల మూలమున చూడగలడు. శ్చసాాభాయసము లేన్ధవాడసలు చూడలేడు.
ఏక్ాం హనాయనాివా హనాయదిష్టరుికోత ధనుషితా | బుదిధరు్దిధమతోతసృషాట హనాయద్ రాష్ట్రాం స రాజక్మ్ ||
222
మాంచి ధ్నుష్టుడు వదిలిన బాణ్ము ఒక్న్ధ చాంపినచో చాంపును లేదా చాంపక్పోవచుాను. కాన్ధ మేధ్వి యొక్ు ఆలోచన సరాజక్ముగా దేశమునాంతను నాశము గావిాంచును.
గానధరవాం నృతత మాలేఖ్యాం వాద్యాంచ గణితాం క్లాః | అరీశ్చస్త్రాం ధనురేవద్ాం యతాిద్ రక్షేనిహ్ణపతిః ||
223
సాంగీత, నృతయ, వాద్య, గణిత, అరీశ్చస్త్ర, ధనురేవద్, లలితక్ళలను, ఆదాయ వయయపు లెక్ులను పాలకడు ప్రయతిముతో పోష్టాంచవలెను.
12
డా. రామవరపు శరత్ బాబు, డా. శంఠి శారదాపూర ణ
మనసాతపాం న కరీవత విపద్ాం ప్రాపయ పారిీవః | ఆతినశోాద్యాం శసేనిసాయద్ దుఃఖ నవాసుఖ ||
224
ఒక్ ఆపద్క్లిగ్ననపుడు పాలకడు క్ృాంగ్నపోరాదు. అట్లీ అభుయనితి క్లిగ్ననపుడు పొాంగుట్యు కూడదు. పాలకడు సుఖ్ దుఃఖ్ములక్తీతుడుగనుాండవలెను.
తరువాయి వచేా సాంచిక్లో ......
13
అక్షరాంజలి తో పద్మవిభూషణ్
డా. ఏయన్నార్ డా. గోలి ఆంజనేయులు
14
అక్షరాంజలి తో పద్మవిభూషణ్
డా. ఏయన్నార్
డా. గోలి ఆంజనేయులు 2016
జనవరి
22
వ
తేదీన
నట్సామ్రాట్ గా తెలుగు చలనచిత్ర సీమను ఏలిన అక్మునేన్ధ నాగేశవరరావు గారి ప్రథమ వరీాంతి జరిగ్నాంది. ఆ సాంద్రభాంగా
ఆ
మహానటుడిక్మ
క్వితాాంజలి సమరిుసుతని డా. గోలి ఆాంజనేయులు గారు..... ‘ శబోక్ద్ాంబాం ’ పేజ్జలో చూడాండి లేదా ఈ పేజ్జ పైన క్మీక్ చేయాండి...
15
న్నటిక
కంగర భాసకరరావు
16
కంగర భాసకరరావు ( వాయఖ్యయనాం )
అఖిలభువనాధీశాం,
అరవిాంద్ాం
భజామయహాం.
అతిమానసశక్మత అవతరణ్కోసాంచేసే ప్రయతిాంలో భాగాంగా శ్రీఅరవిాందులు 5-12
( శోీకాలు అయాయక్ చదువుతుాండగానే లైటుీ
-1950 న తమ భౌతిక్ శరీరాన్ధి విసరిజసాతరు.
తీయాలి )
( లైట్స వెలుగుతాయి ) ( శ్రీఅరవిాందులు మాంచమీద్ పడుకనే
మద్ర్
ఉాంటారు. చాంపక్ లాల్, న్ధరోద్ చరోవైపు
తిమురుతూ ) చాంపక్ లాల్ ! శ్రీఅరవిాందులు
కాళళ ద్గగర కూరుాన్ధ పాదాలాపై తలలు వాలిా
మన
ఉాంటారు.
ఇాంకా
రోదిాంచడాం
న్ధమురుతూనే
అవుతుాంది.
డాక్టర్
శ్రీఅరవిాందుల
సనాయల్
తల
ఉాంటాడు. ) ‘
:
(
మధయనే
చాంపక్ ఉనాిరు.
వారిన్ధ
లాల్ వారు
తల లేరన్ధ
అవమాన్ధాంచడమే
( చాంపక్ లాల్, న్ధరోద్, సనాయల్ ముగుగరూ
శ్రీఅరవిాంద్ాం
!
ద్యాశ్చాంతాం
!
మద్ర్ క పాదాభివాంద్నాం చేసి క్నుిలు
సరవభూతోపకారక్ాం
తుడుచుకాంటూ లేచి న్ధలబడతారు )
సరవజాానప్రద్ాం ! ధీరాం ! తాం, మున్ధాం
మద్ర్
ప్రణ్మామయహాం ‘
ప్రపాంచాంకోసాం ఏాం చేశ్చరనేది ఎవరికీ
రవితేజసమాభాసాం, సరవతతవ న్ధరూపిణిాం !
తెలియదు
సరావనాంద్ న్ధధిాం ! శ్చాంతాం ! దేశిక్ాం, తాం,
సమానుయహాం ! పాాండాయాం
!
భవరోగన్ధవారణ్ాం !
శ్రీవిరాజమానాం,
:
శ్రీఅరవిాందులు
అతిమానవశక్మతన్ధ
ఈ
ఈ
భూమిమీద్క అవతరిాంపజేసి,
దివయజ్జవనాం సాధయాంచేయడాం కోసాం వారు
దేహాం
వద్లాలిస
వచిాాంది.
వారి
ఈ
మహాతాయగాం వలీ భూమిమీద్ దివయజ్జవనాం సాద్యపడుతుాంది. అపుడే బాధలు, వయధలు,
17
కంగర భాసకరరావు అజాానాం, అాంధకారాం, అశ్చాంతి, మృతుయవు
పైనుాండి గోలెిన్ ఆరాంజ్ క్లర్ ఫోక్స్
వీటినుాండి మానవుడు బయట్పడతాడు.
చయాయలి. సేటజ్ మీద్ లైట్స తీసేసేత ఆ తేజసుస
డాక్టర్
మరిాంత సుషటాంగా క్న్ధుసుతాంది. ఒక్ు న్ధమిషాం
: అమాి ! ఇపుడు మనాం
చేయాలిసాంది చాలా ఉాంది క్దా ! శ్రీవారి అాంతయక్రియలూ అవీ..... మద్ర్
తరావత తీసేయాలి ) ( శ్రీఅరవిాంద్ సుతతి మరో రాండు శోీకాలు )
: (శ్రీఅరవిాందుల వైపు చూసూత )
న్ధరోద్
: ( లోన్ధక్మ వెళ్ళళ ఒక్ కాగ్నతాంతో
శ్రీఅరవిాందుల శరీరాంలో అతిమానవ తేజసుస
తిరిగ్న వసాతడు ) మద్ర్ ! ఫ్రాంచ్ గవరిమాంట్
న్ధాండారి ఉాంది. అది అలా ఉనిాంతకాలాం
వారు నోటిస్ పాంపిాంచారు. రూల్స ప్రకారాం
డీక్ాంపోజ్ ( శిధిలాం ) కాదు.
48
గాంట్లక
డీక్ాంపోజ్ అయేయవరక మనాం భౌతిక్
భౌతిక్కాయాం
శరీరాన్ధి
ప్రభువు
అలాగే
ఉాంచాలిస
అాంతయక్రియల
ఉాంటుాంది.
ప్రసక్మత
: అమాి ! మీరు చపుతని ఆ
అతిమానవ తేజసుస నాకెక్ుడా క్న్ధపిాంచడాం లేదు. నేను చూడలేనా ? మద్ర్
: ఇపుడు చూడు ! ( అతన్ధ
ఉాంచకూడద్ట్. శరీరాన్ధి
వెాంట్నే డీక్ాంపోజ్
చేయమాంటునాిరు.
అాంతవరకూ తేవదుో. డాక్టర్
మిాంచి
( అరన్ధమిషాం మౌనాం తరావత ) మద్ర్
: Govt డాక్టర్ న్ధ పాంపిాంచి ఈ
శరీరాం dead body
అన్ధ
సరిటఫికేట్
ఇపిుాంచమన్ధ సమాధ్నాం పాంపు. వారి రూల్స ప్రకారాం
అది
కూడా
శిరసుస మీద్ చేయి ఉాంచుతారు )
అవసరమేగా.
( చుటూట నీలాంరాంగు మధయలో బాంగారు
( లైట్స తీసేయాలి. మళ్ళళ లైట్స వేసేసరిక్మ
రాంగు తేజసుస చూసి ఆశారయ చక్మతుడౌతాడు.
ఫ్రాంచ్
తెరమీద్ క్రిాందినుాండి నీలాంరాంగు బలు్
పరీక్షిసుతాంటారు )
డాక్టర్
శ్రీఅరవిాందులను
18
కంగర భాసకరరావు ఫ్రాంచ్ డాక్టర్ : What a surprise ! ఈ
(
శరీరాంలో ప్రాణ్మునిద్న్ధ చపులేాం. అలాగన్ధ
శ్రీఅరవిాందులక
ప్రాణ్ాంలేద్న్ధ చపేుాందుక కూడా అవకాశాం
సమరిుాంచి ప్రణ్మమాం చేసాతరు )
లేదు. It
ఫ్రాంచ్ కానుసలేట్ : మద్ర్ ! ఫ్రాంచ్ ప్రభుతవాం
is as if alive. గుాండె
కొటుటకోవడాం లేదు. నాడీ అాంద్డాంలేదు. కానీ మరణిాంచిన సూచనలు లేవు. No decomposition. He is, as if he is sleeping. I cant’t give a death certificate. మద్ర్
: Yes doctor ! That is Sri Au-
ఫ్రాంచ్
తరఫున
కానుసలేట్
are always mystics. భారతీయ యోగులు
మద్ర్
ఎాంతకాలాం అవసరమో అాంతకాలాం ఈ శరీరాన్ధి అలా ఉాంచవచుా. డాక్టర్ సనాయల్ : మద్ర్ ! ఫ్రాంచ్ కానుసలేట్ జనరల్ వసుతనాిరు. మద్ర్
: Ask him to come.
శ్రదాధాంజలి
( లైట్స ఆఫ్ ) డాక్టర్ సనాయల్ : అమాి ! శ్రీఅరవిాందులను మళ్ళళ
ఈ
శరీరాంలోక్మ
మద్ర్
చేసుకోరు.
]
కానుసలేట్ : ( న్ధష్కురమిసాతరు )
take your own time for disposal. జోక్యాం
పుషుమాల
: ( తల పాంక్మసాతరు )
అడగకూడదా ?
ఏ
వచిా
ఘటిసుతనాిను.
ఎపుుడూ అరీాంకారు. Mother ! You may ప్రభుతవాంవారు
[
శ్రీఅరవిాందులక
robindo ఫ్రాంచ్ డాక్టర్ : Yes Mother. Indian Yogis
రీత్
జనరల్
:
రమిన్ధ
అలా
మీరు
అడగడాం
అయిపోయిాంది. వారేమనాిరో తెలుసా. ఈ శరీరాన్ధి నేను కావాలనే వదిలాను. మళ్ళళ దాన్ధన్ధ నేను
సీవక్రిాంచను.
అతిమానస మారగాంలో న్ధరాిణ్ాం కాబోయే మొట్టమొద్టి అతిమానస శరీరాంతో నేను తిరిగ్నవసాతను. ( ‘ సృజమామయహాం ‘ )
19
కంగర భాసకరరావు ( లైటుీ తీసేయాలి. శ్రీఅరవిాందుల పెద్ో ఫోటో
గోచరిాంచక్పోవడాన్ధక్మ
సేటజ్ మీద్ క్న్ధపిసుతాంది. )
తెలుసుకనేాందుక
శ్రీఅరవిాందులు 1950 డిసాంబర్ 5 వ తేదీన తమ శరీరాన్ధి వదిలేసాతరు. నూరు గాంట్లక ఆ
శరీరాం
మనాం
అలా
కాదు ‘ అని వాసతవాన్ధి మనక తెలిపేాందుకే శ్రీఅరవిాందులు మన మధయ అవతరిాంచారు.
కాాంతులు
విరజిముితూనే ఉాంది. ఆ తరువాత శ్రీమాత
పన్నిాండవ సీను
ఆదేశాం మేరక శ్రీఅరవిాందుల పవిత్ర భౌతిక్
అతిమానస ఉషోద్యాం
శరీరాన్ధి డిసాంబర్ 9 న శ్రీఅరవిాందాశ్రమ
ప్రాాంగణ్ాంలో న్ధరిిాంచిన సమాధిలో న్ధక్షిపతాం చేశ్చరు.
పరమసతయమును
తెలుసుకనేాందుక
ఎవరూ పృధివన్ధ వద్లవలసిన అవసరాంలేదు. ఆతిను
తెలుసుకనేాందుక
కాద్నవలసిన సాంబాంధ్న్ధి అాంధవిశ్చవసాన్ధి
అవసరాంలేదు.
జ్జవితాన్ధి
అవసరాంలేదు.
దైవాంతో
న్నలకొలుుకనేాందుక క్లిగ్న
అాందుకోసాం
( వాయఖ్యయనాం ) సృష్టట అనేది పరిణ్మమశీలి. రాయిరపు నుాండి వనసుతులు, జాంతువులు, ఆ తరువాత
శ్రీమాత ‘
దాన్ధి
ప్రయతిిాంచక్పోవడమే తపు ఇతరమేమీ
( వాయఖ్యయనాం )
పైగా
కారణ్ాం,
యుాండాలిసన
ప్రపాంచాన్ధి
విసరిజాంచాలిసన అవసరాం అాంతక్నాి లేదు. దైవాం సరవాంలోను ఉాంది. అది మనక
మానవుడు ఉన్ధక్మలోక్మ రావడాం జరిగ్నాంది. మానవుడు ముఖ్యాంగా మానసిక్ జ్జవి. ఈ మనసుస సైాంటిఫిక్ గా మహాదుభతాలను సృష్టటాంచిాంది. వాటిన్ధ చూసి మురిసిపోతుని మానవుడు సృష్టటలో తనక మిాంచిన వాడు లేద్న్ధ విర్రవీగుతునాిడు. కానీ అజాానాం, అశ్చాంతి, వాయధులు, బాధలు, మృతుయవు –
వీటిక్మతోడు
అహాంకారాం,
మహతవకాాంక్ష
వీటిక్మ గురై అలమటిసుతనాిడు. అాందువలేీ ఇపుుడు ధరిాం నశిాంచిపోయి, అధరిాం
20
కంగర భాసకరరావు రాజాయమేలుతునిది.
ఇవనీి
మనసుస
వెలిగ్నాంచుకొన్ధ
ఏ
కొాంద్రైనా
సిద్ధాంగా
సృష్టటాంచిన సమసయలు. మానసిక్ సాీయిలో
ఉాండాలి. ఒక్ ప్రేమసవరూపాం, ఒక్ దివయసక్మత
చికుకపోయిన
మానవుడు
మనసుస
వారిక్మ అాండగా న్ధలవాలి. ఆ ప్రేమ సవరూపిణి,
సృష్టటాంచిన
ఈ
సమసయల
బారినుాండి
ఆ దివయశక్మత శ్రీమాత తపు ఇాంకెవరునాిరు.
తపిుాంచుకోలేడు.
అాందుకే
దాన్ధనుాండి
అాందుకే ఆ పన్ధ శ్రీమాతక అపుగ్నాంచి
తాతివక్ాంగా,
శ్రీఅరవిాందులు ఊరీవలోకాలక తరలివెళ్ళళ
ఆధ్యతిిక్ాంగా, మతపరాంగా, అనేక్ మారాగలు
అతిమానస శక్మతన్ధ భూమిక్మ గొన్ధతెచేా పన్ధలో
క్న్ధపెటాటడు. అవనీి మనసుస నుాండి, అది
న్ధమగిమయాయరు.
సృష్టటాంచిన
శ్రీమాతారవిాందుల
బయట్పడేాందుక
సమసయలనుాండి,
తపిుాంచుకనేాందుక ఉపాయాలేతపు దాన్ధన్ధ మారేాాందుక
కాదు.
ఈమనసుసను
మారాాలాంట్ల దాన్ధక్మ అతీతమైన శక్మత ఏద్య దిగ్నవచిా
దాన్ధన్ధ
చేయి
పటుటకన్ధ
నడిపిాంచాలి. దాన్ధన్ధ ఈ పృధీవచైతనయాంలో ప్రతిష్టటాంచాలి. అపుుడే తిరిగ్న ధరి సాంసాీపన జరుగుతుాంది. ఆ శక్మతనే శ్రీఅరవిాందులు అతిమానస
శక్మత
అనాిరు.
అాందుకే
శ్రీమాతారవిాందుల అవతరణ్. అతిమానస
ఫలితాంగా
1956
ఈ
మహాప్రయతిాం
ఫిబ్రవరి
29
న
అతిమానసశక్మత భూమిపై అవతరిాంచిాంది. శ్రీమాత మాట్లలో చపాులాంట్ల...... ( సేటజ్ మీద్ శ్రీమాత కరీాలో ఆసీనులై ధ్యన న్ధమగుిలై ఉాంటారు. ఎదురుగా చాలామాంది ధ్యనవసీలో ఉాంటారు. సేటజ్ మీద్ లైట్స ఉాండవు. తెరమీద్ బాంగారు వరణాంలో వెలిగే లైట్ క్రీనీడలో క్న్ధపిాంచాలి. )
చైతనాయన్ధి పృధీవక్మ గొన్ధవచేా ప్రయతిాంలో
శ్రీమాత
భాగాంగానే శ్రీఅరవిాందులు భౌతిక్ దేహాన్ధి
1956 ఫిబ్రవరి 29వ తేదీ సాయాంకాలాం
వద్లాలిసన అవసరాం ఏరుడిాంది. ఆ మహాశక్మత భూమిపై
ప్రతిష్టటాంచబడినపుడు
మనఃప్రాణ్
శరీరాలలో
తమ
ఆహావనదీపిక్లు
పేీగ్రాండ్
లో
సామూహిక్
ధ్యనాం
21
కంగర భాసకరరావు జరుగుతుని ఆ సమయాంలో దైవసన్ధిధి
తేజసుసతో, అతిమానసశక్మత అవిచిినిాంగా,
ఎాంతో పటిషటాంగా మనమధయ న్ధలిచి ఉాంది.
ధ్రాపాతాంగా భూమి మీద్ ప్రవహిాంచిాంది.
( వెనక్ వెాండితెర బాంగారు కాాంతుల్లనుతూ
(
ఉాంటుాంది. ఒక్ పెద్ో దావరాం, తలుపులు
సాంఘట్నను
మూసి
చూపిాంచవచుా. )
ఉాంటాయి.
శ్రీమాత
మూయజిక్
విన్ధపిసుతాంటుాంది. ముాందు చినిగా మొద్లై న్నమిదిగా హెచుాసాీయిక్మ చేరుకాంటుాంది. )
ఆ
మాట్లు
విన్ధపిసుతాండగానే
ఈ
క్రిాంది
పై
విధాంగా
( శ్రీమాత పక్ునుాండి మరో శ్రీమాత లేసాతరు. చేతిలో ఒక్ పెద్ో సమిట్ ఉాంటుాంది. ఆ
శ్రీమాత
సమిట్తో ఒకే ఒక్ దెబ్ కొట్టగానే తెర వెనక్
అపుడు నేను ఈ విశవాం క్నాి ఎాంతో
లైటు తీసేయాలి. సేటజ్ మీద్ లైట్ బాంగారు
విశ్చలాంగా, సువరణమయ దేహాంతో ఉనాిను. నాక ఎదురుగా దైవానుిాండి ప్రపాంచాన్ధి వేరుచేసూత
ఒక్
బాంగారు
దావరాం
మూసివుాంది. నేను ఆ దావరాన్ధి చూసుతాండగా
కాాంతితో
వెలగాలి.
మద్ర్
మూయజిక్
విన్ధపిసూతనే ఉాంటుాంది. శ్రీమాత పైనుాండి బాంగారుకాాంతు ల్లనుతూ అతిమానసశక్మత అవతరిసుతనిటుీగా చూపిాంచాలి. తళుకలు
‘ NOW THE TIME HAS COME ‘.
పైనుాండి పడుతూవుాంట్ల ఆ ఎఫెక్ట వసుతాంది. )
ఇపుుడాసమయాం
అని
ఎవరిన్ధ ఆదిపరాశక్మతగా ఆరాధిసుతనాిమో,
మాట్లు విన్ధపిాంచాయి. ఆ మాట్లలోన్ధ
ఆమ సమసత జగతుతను అధిష్టటాంచి ఉాండే
అాంతరారాీన్ధి తెలుసుకని నేను ద్ృఢ్మైన
రాజరాజేశవరి. ‘ అదితి ‘ మాత. ఆమక
సాంక్లుబలాంతో ఒక్ బాంగారు సమిట్ను
మరోపేరే అతిమానసశక్మత.
ఎతిత ఒకే ఒక్ దెబ్తో, మూసివుని వాక్మలిన్ధ
ఆమ ఏక్మే అయినా, ఈ విశవసాీయిలో
ఆసనిమైాంది
తునాతునక్లు చేశ్చను. అాంతే, ఆ క్వాట్ాం ముక్ులుచక్ులై,
పైనుాండి
బాంగారు
ఉని జాానాం, శక్మత, సామరసయాం, పరిపూరణత అనే నాలుగు విభాగాలుగా పన్ధచేసుతనిది. ఆ
22
కంగర భాసకరరావు నాలుగు మహామూరుతలనే మనాం మహేశవరి,
క్నుక్ పూరణయోగాంలో ఈ ప్రక్ృతి నుాండి
మహాకాళ్ళ, మహాలక్ష్మి, మహాసరసవతి అనే
బయట్పడడాం
పేరీతో ఆరాధిసుతనాిము.
గూడా రూపాాంతరాం చాందిాంచి, ఆ మహాశక్మత
ఇాంక్ వయక్మతగత సాీయిలో ఈ మహామాతలు
సవరూపిణిన్ధ,
ప్రతి ఒక్ురూ మూడేసి శకతల రూపాలలో తమనుతాము విభజిాంచుకొన్ధ అభివయక్తాం అవుతారు
సమత,
మహాసరసవతి
సౌాంద్రయ
యువత,
జాానాం,
పరిపూరణత రూపాంలో అభివయక్తాం అవుతారు. ఇలా
వయక్మతగత,
సాీయిలన్ధిాంటినీ
విసవగత,
విశ్చవతీత
పటిటవుాంచేది
ఆ
పరాశక్మతలోన్ధ ప్రేమతతవాం. దాన్ధకే మరోపేరు భక్మత. ఈ విభూతులన్ధిాంటినీ తెలుసుకొన్ధ సచేతనాంగా, ఒకే సమయాంలో తమదావరా అనుసాంధ్నాం
గావిాంచుకొన్ధ
అభివయక్తాం
చేసేాందుకే పూరణయోగాం రూపొాందిాంచారు శ్రీఅరవిాందులు.
అపుడే
మనాం
ఇపుడు
అభివయక్తాం
ఈతిబాధలు,
అనుభవిసుతని
మృతుయవు,
అశ్చాంతి
అతిసమీపాంలోక్మ
ప్రతిష్టటాంచేాందుకే
రూపాలుగా మహాలక్ష్మి; ఇాంక్
జగతుతలో
చాందిాంచడమే పూరణయోగాన్ధక్మ పరమారీాం.
మహాశక్మతన్ధ,
జ్జవాం, తేజసుస, శక్మత రూపాలుగా మహాకాళ్ళ; సౌభాగయాం,
ఈ
ప్రక్ృతిన్ధ
మటుమాయాం అవుతాయి. మానవులక ఆ
సత్, చిత్, ఆనాంద్రూపాలుగా మహేశవరి;
అలాగే
మాత్రమేగాక్,
తెచిా
శ్రీఅరవిాందులు
అవతరిాంచారు. మనాంద్రాం, మనచుటూట పరిచాలనాం
చేసుతని
ఆ
మహాశక్మతక్మ,
ఉనీిలమై, మన జ్జవితాలను పరిపూరణతవైపు నడిపిాంచుకాందాాం. ( వాయఖ్యయనాం ) ఆవిధాంగా
అతిమానసశక్మత
భూమిమీద్
అవతరిాంచిాంది. ఇపుుడది తనపన్ధన్ధ తాను చేసుతనిది.
దాన్ధ
ఫలితాంగా
మానసిక్
సాీయిలో మానవుడు అవతరిాంచినటుీగానే; అతిమానస సాీయిలో దివయ మానసజాతి అవతరిాంచబోతునిది.
శ్రీమాతారవిాందులు
ఈ భూమి మీద్ ఈ నూతన మానవజాతి
23
కంగర భాసకరరావు ఆవిరభవిాంచేవరక తాము పృథ్వవ చేతనను
మౌనాంలోనే మహతాురాయలు జరుగుతాయి ‘
వద్లివెళళమన్ధ
అన్ధ శ్రీమాత అాంటారు.
సూక్షమభౌతిక్ప్రపాంచాంలో
ఉాండి రూపాాంతర ప్రక్రియ దావరా నూతన మానవజాతి న్ధరాిణ్మన్ధి కొనసాగ్నసాతమన్ధ వాగాోనాం అవతరిాంచే
చేశ్చరు. మొద్టి
అాంతేకాదు.
అలా
దివయమానవులుగా
తాము తిరిగ్న వసాతమన్ధ కూడా ఆశ్చవసాం ఇచాారు. ఇపుుడు జన్ధిసుతని బిడిలలో, ఇాంతకముాందు
లేన్ధ
తేజసుస,
జాానాం,
చురుకద్నాం, వేగాం మనాం ప్రతయక్షాంగా చూసుతనివే. ఇలా కొన్ధి తరాల పరిణ్మమాంలో మరో మహా మానవజాతి ఆవిరభవిాంచడాం అన్ధవారయాం. అయితే ఆ శక్మతక్మ ఏ కొాంద్రైనా ఉనీిలన చాంది అలాాంటివారితో ఒక్ వయవసీ న్ధరాిణ్ాం జరిగ్నతే, తదావరా ఈ నూతన మానవజాతి, అవుతుాంది.
మరిాంత అపుుడే
పరిషురిాంచలేన్ధ
సన్ధిహితాం
ఈనాడు
భయాంక్ర
మనాం సమసయలు
పరిషాురమవుతాయి. ఉద్యిాంచే ముాందు
సూరుయడు తాను రాబోతునాినన్ధ ముాందుగా ప్రక్టిాంచుకోడు. ‘ అలాగే నూతన ప్రపాంచ ఆవిరాభవాం కూడా తన రాక్ను ముాందుగా ద్ాండోరా
వేసుకొన్ధ
ప్రక్టిాంచుకోదు.
ఆ
విధాంగా
సాంభవామి
‘
ధరి
యుగే
సాంసాీపనారాోయ యుగే
‘
అన్ధ
శ్రీక్ృషాణవతార సమయాంలో ఇచిాన తమ వాగాోనాన్ధి
శ్రీమాతారవిాందులు
న్ధజాం
చేశ్చరు. సాాంప్రదాయక్ యోగాల అన్ధిాంటి లక్షేాం మోక్షాం. Yoga of salvation కాగా శ్రీఅరవిాందుల
పూరణయోగ
లక్షేాం
రూపాాంతరీక్రణ్ాం. Yoga of transformation మరో మాట్లో చపాులాంట్ల వెనుక్టి యోగాల లక్షేాం ప్రక్ృతి నుాండి జ్జవున్ధ తపిుాంచట్ాం
కాగా,
శ్రీఅరవిాందుల
పూరణయోగ లక్షేాం ప్రక్ృతి నుాండి జ్జవున్ధ తపిుాంచట్ాంతో సరిపెట్టక్ ప్రక్ృతిన్ధ కూడా దాన్ధ
పరిమితుల
నుాండి
తపిుాంచి
రూపాాంతరాం
చాందిాంచడాం.
అాంట్ల
సాాంప్రదాయక్
యోగాలు
ఎక్ుడ
ఆగ్నపోయాయో
శ్రీఅరవిాందుల
యోగాం
అక్ుడ ప్రారాంభమైాంది. ఆ
అతిమానసశక్మత
శ్రీమాతారవిాందుల
టూయన్
చేసూత
సమగ్రవిదాయవిధ్నాన్ధి
24
కంగర భాసకరరావు రూపొాందిాంచారు.
ఈ
విదాయవిధ్నాంలో
పోయిన మనక సమాధ్నాం దొరక్దు.
పెరిగ్నన బిడిలే ఆ నూతన మానస జాతిక్మ
వారు రచిాంచిన మహాగ్రాంధాం ‘ సావిత్రి ‘
రథసారధులు. Pioneers of the ‘ New
దావరా మాత్రమే కొాంతవరక ఊహిాంచగలాం.
RACE ‘
అయినా చరిత్రక్ాందినాంత వరకూ, బయిట్క
( తెరలో ఈ నాటిక్ను ప్రద్రిశాంచిన సాంసీ వారి
క్న్ధపిాంచినాంతవరకూ
మాట్లు ) ఇాంక్ శ్రీమాత అతిమానస అవతరణ్క సహక్రిాంచి దాన్ధన్ధ తమలో సిదిధాంపజేసుకనే మానవులను
పరిసిీతులను
సమాయతతాం
చేసేాందుక
ప్రయతిిసుతనాిరు.
మహనీయుల
ఈ
ఈ
ప్రయతిాం
ఇాంకా
కొనసాగుతూనే ఉాంది. శ్రీఅరవిాందులను
తన
జ్జవితచరిత్ర
రాసేాందుక అనుమతి కోరినపుుడు అది ‘ బయట్క క్న్ధపిాంచేది కాద్న్ధ అది కేవలాం తన
అాంతఃచేతనక
మాత్రమే
సాంబాంధిాంచినద్న్ధ క్నుక్ తనను గురిాంచి రాయడమాంట్ల
అలా
వ్రాసేవారు
తమ
తెలివితకువను ప్రద్రిశాంచుకోవడమే ‘ అన్ధ చపాురు. వాసతవాన్ధక్మ పాాండిచేరి లో వారు చేసిాంది అాందుక
ఏమిటి మానసిక్
అన్ధ
ప్రశిిాంచుకాంట్ల
సాీయిలో
చికుక
కొన్ధి
ప్రద్రిశాంచేాందుక
ఘటాటలను
శ్రీమాతారవిాందుల
ఆశీసుసలతో జరిగ్నన చిని ప్రయతిాం ఇది. ఇాందులో
ఎాంతవరక
క్ృతక్ృతుయలాం
కాగలిగాము అనేదాన్ధక్నాి, ఆ అతిమానస అవతార పురుష్టలక ఒక్ చిని పూజా పుషుాం సమరిుాంచుకోవాలని మా కోరిక్ ఈ విధాంగా
న్నరవేరినాందుక
సాంతోషాంగా
ఉాంది. మనాంద్రక శ్రీమాతారవిాందుల ఆశీసుసలు సదాలభిాంచుగాక్ అన్ధ ప్రారిీసునా త ిాం. ఇక్ సలవా మరి !
25
కీ. శే. డా. వకకలంక లక్ష్మీప్తిరావు గారు
26
డా. వకకలంక లక్ష్మీప్తిరావు విశ్వశాంతిసవిత్రి నను గననతల్లి ! వీరభారతనేత్రి నను గననతల్లి ! ఇాంత చల్ినితల్లి యాంకొకతె కనరాదు ! ఇట్టివీరప్రసవ యక నాందు కనరాదు ! అనినవిద్యల్లోన అమ్మయే కనిపాంచు ! అనినమ్తముల్లోన అమ్మరూపమె తోచు ! భారతీయుడ ననన పే రొకకటే చాలు ! నీరాజనాం బిచుు నీరేడులోకాలు ! ఈగాల్ల – ఈనేల్ – ఈపవిత్రజలాలు – ఇచట్టప్రతయణువు నాయెద్కు వెననల్జాలు ! ఇచట జనిమాంచినా నాంతపుణ్యమ్మమ ! ఇచ్చుట్టనాజనమ మెాంతధనయమ్మమ ! విశ్వశాంతి సవిత్రి నను గననతల్లి ! వీరభారతనేత్రి నను గననతల్లి !
27
తాతయా చేతి కర ర రచన : కీ. శే. రవూరు వంకట్ సతాన్నరయణ గారు
ి జ్ఞ అందంచినవారు : తటవర్త ా నప్ ర సూన
రవూరు కలం 28 తాతయా చేతికర ర రచన : ముసలితనాంలో అాండగా వుాంటాడనుకొని కీ. శే. రవూరు వంకట్ సతాన్నరయణ గారు అందంచినవారు :
కొడుక దూరమై పోతే, ఊతాంగా వుని చేతిక్ర్ర విరిగ్నపోతే...... ఆ బాధ వరణనాతీతాం. ఈ ఉద్ాంతాం ఒక్ న్ధాండు ప్రాణ్మన్ధి న్ధలబెడితే....... ఈ క్థ ఆాంధ్రసచిత్రవారపత్రిక్ 30-04-1971
ి జ్ఞ తటవర్త ా నప్ ర సూన
సాంచిక్లో ప్రచురితమైాంది.
మాధవయయ వుని మాగాణి అాంతా అమిి
క్డుపు పాండిాంది గదా అన్ధ గాంపెడాశతో
కొడుక సుబా్రావును లాయరు చేశ్చడు.
సాంబరాలు
చదువులో వుాండగానే పెళ్ళీ అవడాం వలీ
మాధవయయ.
సుబా్రావు కొడుక పుటిటన సాంవతసరమే
కొడుక క్రొతత లాయరవడాం వలీ పారీటలు
బసీతలో బలీ క్టాటడు. మాధవయయ ఆ బలీవాంక్ చూచి
ఆనాందాశ్రువులు
రాలాాడు.
అరుగుమీద్ కూరుాన్ధ కొడుకన్ధ ఆశీరవదిసూత వుాండేవాడు. వీధిలో ఎవరు మాంచిదుసుతలు వేసుక వసుతనాి కొడుక కోసాం వసుతని పెద్ోతరహా పారీటలనుకొనేవాడు.
పడుతూ
వుాండేవాడు
ఎక్ుడాంలేదు. ‘ చేపలక క్రొతతనీరు కావాలి – పారీటలక పాతప్లీడరుీ కావాలి అనుకొనాిడు మాధవయయ. కొాంచాం పాతపడితే కొడుక సాంపాద్నకేాం
ఫరావలేద్నుకొనాిడు.
తెలీవారుజామున లేచి రోజూ కొడుక క్టిటన లాయరుబోరుి ఉతతరీయాంతో తుడిచేవాడు.
ఆరుమాసాలదాకా సుబా్రావు ప్రాకీటసులో
సూరయక్మరణ్మలు
యిాంటిఅదెోక
క్షటమైాంది.
మిలమిలలాడేది. ఇాంత కొతతగా క్న్ధపిసేత
చేతిదేయిచుాకోవలసి
పారీటలు రారేమో ననుకొనేవాడు. కొనాిళుీ
గుమాసాత వచేాది.
జ్జతాం
రావడమే
మాధవయయభారయ
సుాంద్రమిక
పడగానే
బలీ
తుడవకాండా వుాందామనుకొనే వాడు. కానీ
పుటిటాంటి వారు పసుపు కాంకమక్రిాంద్
ఏరోజుకారోజే
మరిచిపోయి
యిచిాన ఆసిత అయిదెక్రాలుాంది. దాాంటోీ
తుడిచేవాడు.
వచేా పాంట్ ఒక్ుట్ల ఆధ్రమైాంది. అయినా
మాగాణిలో సాంపాదిాంచిన బలీఅది. కొాంచాం
‘
పదిహేను
దాన్ధి ఎక్రాల
రవూరు కలం
తాతయా చేతికర ర
29
పాతపడితే నూట్యాభై ఎక్రాల మాగాణి
కేసు తీరుు రోజు వచిాాంది. రాత్రికే తిరిగ్న
వసుతాందా
వసాతనన్ధ సుబా్రావు వెళ్ళళడు. కేసు న్నగ్నగాంది.
బలీనుాంచి.
ఇది
మాపాలిటి
కామధేనువు ‘ అన్ధ పొాంగ్న పోయేవాడు.
అతన్ధ ఆనాందాన్ధక్మ అాంతు లేదు. పారీటలు
ఎలాగైనా కొాంచాం సాంపాద్నలో పడాలన్ధ
అయిదువాంద్లు ఫీజు తెచిా యిచాారు.
సుబా్రావు ఎాంతో ప్రయతిిాంచాడు. కేసులు బాగా
చదివేవాడు.
వాదిాంచేవాడు.
కానీ
వీలునిాంతవరకూ ఫలితాం
ద్క్ుడాం
తకువగా ఉాండేది. అాందువలీ లోలోపల ఎాంతో చిాంతపడుతూ వుాండేవాడు. రాండు సాంవతసరాలు గడిచాయి. రాబడిలో మారుులేదు. అాంద్రూ సుబా్రావులో నేరుు తకువ అనాిరు. అతన్ధ పక్షాన కోరుటతీరుు
రావడాం క్షటమనుకొనాిరు. సుబా్రావుక్మ మారగాం తోచలేదు. మాధవయయక మనసుస సరిగాలేదు.
ఇద్ోరూ
ఇాంచుమిాంచుగా
మౌనాంగానే వుాండిపోయేవారు. ఒక్నాడు
అతతవారి
ఊరిలో
మాంచి
కేసునిద్న్ధ మామగారు క్బురు పాంపారు. సుబా్రావుక
అనుమానాంగానే
వుాంది
మనసుసలో. అయినా వెళ్ళళడు. కేసు బాగా చదివాడు. గెలుసాతననే ధైరయాం వచిాాంది. ప్రతివాయిదాక పారీటలు ఆ ఊరునుాంచి
కారు పాంపేవారు. ఒకొుక్ుపుుడు భారయ పద్ిను
కమారుడు
చిరాంజ్జవినీకూడా
తీసుకొన్ధ వెడుతూ వుాండేవాడు.
మామగారిక్మ
అభినాంద్నలు
అాందిాంచి
బయిలుదేరాడు. దిగ్నవజయవారత యిాంటిద్గగర చపాులనే తాంద్ర ఎకువైాంది మనసుసలో. రాత్రిక్మ తన ఊరుతిరిగ్న వెళ్ళీలనే భావాంతో డ్రైవరుకారు అతివేగాంగా తోలుతునాిడు. ఆ విసురు సుబా్రావు మనసుసకెాంతో హాయి అన్ధపిాంచిాంది. జేబులో డబు్ పలక్రిాంచి నవివసోతాంది. ఊరు పదిమైళళ దూరాంలో
వుాండగా కారు ప్రమాదాన్ధక్మ గురి అయిాంది. సుబా్రావు
జ్జవితాం
పరిసమాపతమైాంది.
జేబులోవుని
అాంతయక్రియలక సరిపోయిాంది. వాక్మటోీ
హటాతుతగా సొముి
వెతుకోుకాండా ఇాంటోీ
బలీకూడా
జ్జవితాలవలెనే విషాద్ఛాయలు
పులుముకొాంది. మాధవయయ మళ్ళళ సవగ్రామాన్ధక్మ చేరాడు. బూజుదులపన్ధ ఇాంటోీనే, రోజు గడవన్ధ ఆ కటుాంబాం తల దాచుకొాంది. మాధవయయ
కొడుకపేరుతోవుని బలీ మాత్రాం జాగ్రతతగా తెచుాకొనాిడు. పూజా మాందిరాన్ధక్మ ప్రక్ుగా పెటుటకొనాిడు.
మనుమడు
చిరాంజ్జవిన్ధ
చూసేత అతన్ధక్మ దుఃఖ్ాం ముాంచుకవచేాది.
తాతయా చేతికర ర
రవూరు కలం
30
కాన్ధ అతన్ధ భవిషయత్ తలచడాంతోనే క్ాంటి
తాతను చుటుటకపోయేవాడు. తాత అతణిణ
జలమాంతా ఆలోతు గుాంట్లోీ ఇాంక్మపోయేది.
అకున చేరుాకొన్ధ అశ్రువులు రాలేావాడు.
రాత్రిళుళ
సుాంద్రమి పేరవుని మాగాణితోనే కటుాంబ
అపచారాం
చేసినవాడిలాగా
ఆక్రోశిాంచేవాడా
వృదుధడు.
చిరాంజ్జవి
కాలక్షేపాం. ఒక్టి వుాంట్ల ఒక్టి లేకాండా
ప్రక్ుమీద్నుాంచి
కొాంచాం
క్దిలితే
నడుసోతాంది సాంసారాం. ‘ క్లు వృక్షాన్ధి
క్మకురుమనకాండా
వూరుకొనేవాడు.
కాలపురుష్టడు
మొద్లాంటా
ఎవరిగతి ఎలా వునాి సూరుయడు తన క్రమాం
పెక్లిాంచివేశ్చడు. తుాంగమొక్ు నీడన, తల
ప్రకారాం
!
దాచుకోవలసి వచిాాంది ‘ ఆన్ధ బాధపడేవాడు
బిాంబాంవాంక్
మాధవయయ. మనసుసలో ఎాంత బాధవునాి
ఉద్యిాంచక్
మాధవయాయ చూచేవాడు.
తపుదుగదా
ఎర్రటి కోడలి
నుదుటి
కాంకాం
మనుమణిణ తలుచుకొన్ధ మొలక్ నవువలు
జాాపక్ాం వచేాది. ఆ కక్ము మాంచాంమీద్ మళ్ళళ
క్లిుాంచుకొనేవాడు.
ఒక్పుుడు
కూలిపోయేవాడు. చిరాంజ్జవి ‘ తాతా ! తాతా !
అలాగే సాగుతూ వుాంటాయి – అగ్ని పరవతాం
‘ అన్ధ చయియ పుచుాకొన్ధ లేపినపుుడు
మీద్ మలెీపొద్ పూసినటుీ, కాళరాత్రిలో
లేచేవాడు. అతన్ధతో క్బురుీచపేువాడు.
మిణుగురులు ష్టకారు చేసినటుీ, చిరుతపులి
ఇద్ోరూ పాలు త్రాగేవారు. తాత కొాంచాంసేపు
న్ధదురిాంచే
గుహపైన
పాఠాం చపేువాడు. సుాంద్రమి కోడలిి
నీరాండలో మరసినటుీ –
వద్లకాండా తిరుగుతూ వుాండేది. తన
చిరాంజ్జవి
క్ళళలోీ ఊట్లు తుడిచివేసుకొన్ధ కోడలి క్ళుళ
ఊళ్ళళవుని
కొాంగుతో
చదువుతునాిడు.
తుడుసూత
కూరుానేది.
పద్ి
జ్జవితాలు
రాచిలక్
ముకు
పదునాలుగేాండీవాడయాయడు. మిడిల్ రోజూ
సూుల్
లో
బడిక్మవెడుతూ
గావురుమనిపుుడు ఆమ పిచిాదైపోయేది.
దేవుడిక్మ ద్ణ్ణాం పెటుటకాంటూవుాండేవాడు. ఆ
క్నిక్డుపు సనిసనిగా క్తితరిాంచినట్ీయేయది.
సమయాంలో
అపుుడపుుడు పద్ిను పుటిటాంటి వారు వచిా
సుబా్రావుపేరిట్
తీసుకవెడుతూ
వుాండేవారు.
చూపిాంచి – ‘ నాని పేరుని చోట్ నీ పేరు
చిరాంజ్జవిమాత్రాం తాతనువదిలి రాననేవాడు.
ఎపుుడు వ్రాయిసాతవో ! అపుటిదాకా ఈ తాత
పద్ి బాండిఎక్ము కొాంతదూరాం వెళ్ళళదాకా
ఉాండక్పోవచుా. అయినా నా అాంతరాతి ఈ
తాత వుని
ద్గ్నగరవుాండి లాయరుబలీ
రవూరు కలం
తాతయా చేతికర ర
31
బలీ అాంచులోీ పరిభ్రమిసూతనే వుాంటుాంది
మాధవయయ ‘ ఆ ‘ అన్ధ కేక్ పెటాటడు. గాీసు
బాబూ ! ‘ అనేవాడు. ‘ తాతయాయ ! నువువ
క్రిాంద్పడి చపుుడైాంది. సుాంద్రమాి, పదాి,
వుాంటావు....
పరుగెతుతక వచాారు
తపుకాండా
వుాంటావు
’
అనేవాడు మనుమడు. తాత నవివ ‘ నేను చిరాంజ్జవినా నాయనా ? ’ అనేవాడు. ‘ అవును తాతయాయ చిరాంజ్జవివే ! మన ఇద్ోరి పేరూ ఒక్ట్ల... మనుమడు పేరు తాత పెటుటకోవాలి ‘ అన్ధ నవువతూ బడిక్మ వెళ్ళళవాడు చిరాంజ్జవి.
అసలు
చేతిక్ర్రను
ఆ
భగవాంతుడు
విరగగొటాటడు. బ్రతుక్ము ఊతగా వుాంటోాంద్న్ధ ఆశపడిన
చేతిక్ర్ర
అది.
కూలిపోతుని
శరీరాన్ధక్మ కొాంచాం ఊతగా వుని ఈ క్ర్రనీ నీచుడు విరగొగటాటడు ’ అన్ధ అరిచాడు.
ఆరోజు ఆదివారాం. చిరాంజ్జవి యిాంటోీ కూరుాన్ధ చాలాసేపు చదువుకొనాిడు. కాసేపు ఆడుకొాందామన్ధపిాంచిాంది.
బయటిక్మ
వెళ్ళళడు. వెడుతూ వెడుతూ తలుపుమూల వుని తాతయయ చేతిక్ర్ర తీసుక వెళ్ళళడు – కేవలాం ఆట్ కోసాం. కొాంచాం సేపు ఆడాడు. ఎలా విరిగ్నాంద్య ఆ క్ర్ర సగాన్ధక్మ విరిగ్నాంది. చిరాంజ్జవి
‘ నా చేతిక్ర్ర విరగొగటాటడు దురాిరుగడు....
ఖినుిడయాయడు.
తాత
ఏమాంటాడోనన్ధ భయాం వేసిాంది. కాన్ధ చపుక్ తపుదు. అబద్ధాం అతడెపుుడూ ఆడలేదు. తనను ఎాంతో ప్రేమగా చూచుకొనే తాత వద్ో అబద్ధ మాడట్ాం తగన్ధపన్ధ అనుకొనాిడు.
సుాంద్రమి
ఏద్య
చపుబోయిాంది.
మాధవయయ మాండి పడాిడు. పద్ి కొడుక వాంక్ కోపాంగా చూసిాంది. చిరాంజ్జవి తల
ఎతతలేదు. ‘ ఎాందుకా వినయాం ? ఫో అవతలక్మ ! అసలా క్ర్రతో నీకేాం పన్ధ వచిాాంది ? నే బ్రతక్డాం నీక్మషటాం లేదా ! ఈ క్ర్రను ఆధ్రాం చేసుకొన్ధ ఈ కాంటి జ్జవితాన్ధి ఎలాగో గెాంటుతునాిను. దాన్ధి రాండుచేసావు ’ అన్ధ క్ళీ నీళుళ ఉతతరీయాంతో తుడుచుకొనాిడు
మాధవయయ.
మళ్ళళ
మనుమడి వాంక్ చూశ్చడు – ‘ అభినయాం చాలు ! అవతలక్మ నడు. తాతాంట్ల నీక
మాధవయయ అపుుడే న్ధద్బలేచి-మాంచాం క్రిాంద్
లక్షేాంలేదు. మనుమడి మీద్ మమకారాం
వుని
నదిక్మ అవతల వొడుి చటుటన్ధవుని పళుళ.
మరచాంబులో
నీళుళ
గాీసులో
పోసుకొాంటునాిడు త్రాగడాన్ధక్మ. చిరాంజ్జవి
ఇవతల
విరిగ్నన
చేతులు జాచడాంవాంటిది ! నదిమీద్ వాంతెన
క్ర్రముక్ులు
చూపిాంచాడు.
వొడుినుాంచి
కోసుకోవడాన్ధక్మ
రవూరు కలం
తాతయా చేతికర ర పడిపోయిాంది.
ఈభగి
32
హృద్యాన్ధి
అన్ధ కోడలిి అడిగ్నాంది. గేదెకోసాం చిటుటలో
బలీక్టుట చేసుకొాందామనుకొనాిను. ఇది
తెలగపిాండి ముక్ులుకొటిటపోసుతని పద్ి ‘
ఏాం చేరుతుాందా వొడుిక్మ ! నాచేతిక్ర్ర...
ఎలాగో వెళ్ళళడు. నాతో చపులేదు ’ అాంది.
పాతికేళీనుాంచి వుని చేతిక్ర్ర...నడు... నడు...
మున్ధమాపు
అవతలక నడు ’ అన్ధ తాత అరిచాడు.
వేళయిాంది.
రైతులాంద్రూ
ఇళీక
పొలాంనుాంచి
వసుతనాిరు.
చిరాంజ్జవి మలీగా లోపలిక్మ వెళ్ళీపోయాడు –
లేక్పోవడాంవలీ
తలిీ అతన్ధవెాంట్ వెళ్ళీాంది. సుాంద్రమి శూనయ
ఎడమ భుజాంమీద్ వేసుకొన్ధ యిాంటిక్మ
ద్ృకులతో
న్ధలబడిాంది.
వచాాడు మాధవయయ. కాళుళ క్డుకొున్ధ
విరిగ్నపోయిన క్ర్రముక్ులు – తెగ్నపోయిన
వాక్మటోీ బళీమీద్ కూరుానాిడు. సుాంద్రమి
ఆశ్చ శక్లాలాీగా అక్ుడ పడివునాియి.
రొటెటముకాు,
ఆ
పెటిటాంది. ‘ చిరాంజ్జవి ఏడీ ? ’ అనాిడు
తరావత
అక్ుడే
చాలా
సేపటిక్మ
ఎపుుడో
ఖ్యళ్ళగావుని
క్ర్ర
మాంచినీళ్లీ
త్రాగాలనుకొని మాంచినీళుీ త్రాగ్న మాంచాం
మాధవయయ.
మీద్ నుాంచి లేచాడు మాధవయయ. చపుులు
‘ ఎక్ుడికో వెళ్ళళడు ’
తడుకొున్ధ మాగాణివైపు నడిచి వెళ్ళళడు.
‘ ఎాంతసేపైాంది ? ’
సాయిాంత్రాం ఫలహారాన్ధక్మ రొటెట ముక్ు కాలిా తెచిాన సుాంద్రమి సావిటోీ భరత క్న్ధపిాంచక్ పోవడాంవలీ పళ్ళాం మీద్ మూత పెటిట,
కడిచేతిన్ధ
తెచిా
‘ చాలాసేపైాంది ! ’ ‘ రొటెటముక్ు తినాిడా ? ’
వాక్మటోీక్మ వెళ్ళళ చూచిాంది. క్నపడలేదు.
‘ లేదు. చయయక్ముాందే వెళ్ళళడు ’
తలుపుచాటున
‘ వాళళ అమితో చపాుడేమో అడుగు ’
పాద్రక్షలునాియేమోనన్ధ
చూచిాంది. లేవు. ‘ బయటిక్మవెళ్ళీరలేీ వుాంది. ఫలహారమనాి రాన్ధకోపాం
చేయలేదు. వచిాాందివావళ.
ఎపుుడు ఇలాీలిన్ధగా
చలామణీ అవుతునాిననిమాట్లగాన్ధ, కోపాం వసేత శ్చాంతిాంప చయయడాం చేతకాన్ధ మన్ధష్టన్ధ ’ అనుకొాంది. లోపలిక్మవెళ్ళళ చిరాంజ్జవి ఏడీ ?
ద్గ్నగర
‘ అడిగా ! తెలియద్ాంది ’ ‘ మరి ఎక్ుడిక్మ వెళ్ళీడే ! నే కోపుడాినన్ధ మనసుస బాధ పెటుటకొనాిడేమో ! తాతక రాతగన్ధ రౌద్బాం వచిాాందివావళ. తాండ్రిలేన్ధ పిలాీడు.... వాణిణ ఏమీ అనకూడద్న్ధ ఎన్ధి మారోీ
అనుకొాంటాను...
ఎన్ధివొటోీ
రవూరు కలం
తాతయా చేతికర ర
33
పెటుటకొాంటాను. క్ర్ర విరిగ్నాంద్ని కోపాంతో ‘
గావురుమాంటునాిడు. వాణిణ కోపుడినాందుక
దూరాంగా ఫో ’ అనాిను. వాడిక్మ రోషాం
కమిలిపోతునాిడు. మధయ మధయ కొడుక
వచిాాందేమో ! ఛీ – ఎాంత తపుుచేశ్చను ?
జాాపక్ాం వచిా మరిాంత రోదిసుతనాిడు.
ఎక్ుడునాిడో, వెళ్ళళ బ్రతిమాలుకొాంటాను ’
ఊరాంతా తిరిగ్నన తరావత ఒక్వేళ యిాంటిక్మ
అన్ధ
లేచి
చపుులు
తడుకొునాిడు
మాధవయయ.
వచాాడేమోనని
ఆశతో
ఒక్
కర్రవాణిణ
పాంపాడు. తిరిగ్నవచిా రాలేద్న్ధ చపాుడు. వీధి
‘ ఎక్ుడో ఆడుకొాంటూ వుాంటాడు. రొటెట కాసత
మధయగా చతిక్మలపడిపోయాడు మాధవయయ.
నోటోీ
ఒక్ ముసలిరైతు వచిా లేవదీశ్చడు.
వేసుకోాండి....
తిరుగుతారు
?
’
మళ్ళళ అాంది
ఎక్ుడ ధైరయాంచేసి
‘
కాలువవైపు ఆడుకోవడాన్ధక్మ వెళ్ళీడేమో !
సుాంద్రమి.
విచారిాంచక్ాండి ! వసాతడు ‘ అన్ధ వోదారాాడు.
‘ రొటెటముక్ు వాడు క్నపడాందే నోటికెటాీ
కాలవ అనగానే మాధవయయ కాళ్ళీడుాకొాంటూ
ఎకుతుాందే ! పాపిష్టట రోజు.. ముసలివాళుీ
అటువైపు నడిచాడు.
జ్జవిాంచకూడదు.
సాందె చీక్టి ఆవరిాంచిాంది. ఇరువైపులా వుని
మతితపిు
ప్రవరితసూత
వుాంటారు. బాధలిి మనసులో దాచుకొనే
చట్ీ
శక్మతలేక్ క్కేుసూత వుాంటారు అన్ధ ఎవరు
ప్రవహిసోతాంది. మాధవయయ ‘ బాబూ ! బాబూ !
సహిసాతరు ? ఎవరు గ్రహిసాతరు ? ‘ అాంటూ
’ అన్ధ కేక్లుపెటాటడు. ఎవరూ పలక్లేదు. వెళ్ళళ
బైటిక్మ వెళ్ళీపోయాడు.
నేరేడుచటుట
మామూలుగా
చిరాంజ్జవివెళ్ళళ
చోట్ీన్ధిటికీ
వెళ్ళళడు. అతన్ధ సేిహితులాంద్రీి అడిగాడు.
నీడలమధయ
కాలువ
నీడను
వడిగా
కూరుానాిడు.
ఒక్ుపెటుటన దుఃఖ్ాం పొాంగ్నవచిాాంది. నా చిరాంజ్జవి చిరాంజ్జవిగా వరిీలాీలనుకొనాిడు.
జాడ తెలియలేదు. దుఃఖ్ాం ముాంచుక
తలవాంచుకొన్ధ దైవాన్ధి ప్రారిీసుతనాిడు.
వసోతాంది.
పదే
ఇాంతలో నీళళలోీ ఎవరో దూక్మన చపుుడైాంది.
తుడుచుకొాంటునాిడు. ఉతతరీయాం చివర
మాధవయయ పెద్ో కేక్పెటిట లేచాడు. పరుగు
ఉాండలాగా చేసి నోటోీ పెటుటకొనాిడు.
పరుగునవెళ్ళీ నీళళలో దూకాడు. ‘ బాబూ ! ’
క్న్ధపిాంచిన వాళళనలాీ మనుమన్ధ విషయాం
అనే కేక్ విన్ధపిసోతాంది బయిట్క. ఇాంతలో
అడుగుతునాిడు. వాళుళ క్న్ధపిాంచలేద్ాంట్ల
కాలవగటుట
క్ళుళ
పదే
వెాంట్
వసుతని
చిరాంజ్జవిక్మ
రవూరు కలం
తాతయా చేతికర ర
34
ఆకేక్లు విన్ధపిాంచాయి. ‘ తాతయాయ !
క్ృతజాత తెలిపారు.
తాతయాయ
‘ తడిబట్టలతో ఏాం వెడతావు ? ఊళ్ళళక్మ
!
‘
అన్ధ
వొడుినుాంచి
అరుసుతనాిడు. ద్గ్నగరగావుని ఊరునుాంచి వసుతని జలతారు గ్నన్నిలవరతకడు అక్ుడిక్మ వచాాడు. ‘ మా తాతయయ ! కాలవలో ఉరికాడు ’ అనాిడు చిరాంజ్జవి. ఆ
వరతకడు
మీరు యిాంటిక్మ వెళళాండి బాబూ ’ – అన్ధ అతడు
బయిలుదేరాడు.
తీసుకొన్ధ
దిాంపి
మాధవయాయ,
కమార్
ను
చిరాంజ్జవీ
గభాలున
బయిలుదేరారు. కమార్ రానన్ధ కొాంతసేపు
విసురుగావెళ్ళళ
గొడవ చేశ్చడు. ఇాంతలో ఇద్ోరు రైతులు
తాతను పటుటకొనాిడు. తాత ఒక్ కర్రవాణిణ
వచాారు. కమార్ సాంగతి విన్ధ అతణిణ
పటుటకొనాిడు. వరతకడు ఇద్ోరిి వొడుిక
వెాంట్పెటుటకొన్ధ ఊళ్ళళక్మ బయిలుదేరారు.
లాకువచాాడు. ‘ తాతయాయ ! ఇదేమిటి ? ’
మాధవయయ అపుుడు మనుమణిణ అడిగాడు.
కాలువలోక్మ
కావడి
ర’మినాిడు. ‘ ఫరావలేదు. మా ఊరు ద్గగరే –
ఉరికాడు.
అన్ధ దుఃఖిసుతనాిడు చిరాంజ్జవి. తను రక్షిాంచి
తీసుకవచిాన కర్రవాణిణ తాత ఆనవాలు పట్టలేదు. మనుమడే అనుకొనాిడు. క్ళుళ తెరిచాక్ తాత ‘ నీకోసమే బాబూ ! నామీద్ కోపాంతో కాలవలో ఉరికావా ? ననుి క్షమిాంచు బాబూ ! ’ అాంటునాిడు. చిరాంజ్జవి ‘ నేను ఉరక్లేదు తాతయాయ ! ఈ అబా్యి ఎవరో ’ అనాిడు. వాయపారసుతడు కావడిలో వుని అగ్నగపెటిట తీసి వెలిగ్నాంచాడు. ఆ వెలుతురులో చిరాంజ్జవి ఆ కర్రవాణిణ గురుత పటాటడు.
అతడు
రామనాథాం
గారి
అబా్యి.... కమార్ ! ...... కొాంచాం సేపటిక్మ కమార్ క్ళుళ తెరిచాడు. తాతా, మనుమడూ జలతారు వాయపారసుతన్ధక్మ
– ‘ మధ్యహిాం నుాంచీ ఎక్ుడిక్మ వెళ్ళీవు
బాబూ ! ‘ అన్ధ. చిరాంజ్జవి అక్ుడ వుని చేతిక్ర్ర తీసి ‘ నీకోసాం ఇది తెదాోమన్ధ పట్ిాం వెళ్ళళను. రావడాం ఆలసయమైాంది ‘ అనాిడు. ‘ చేతిక్ర్ర కోసాం వెళ్ళళవా ? చపుకాండా వెళ్ళీవేాం
?
’
అన్ధ
మనుమణిణ
కౌగలిాంచుకొనాిడు తాత ఆ తడి వాంటితోనే. * * * ప్రొదుోపోయిన
తరావత
మాధవయయను
అభినాందిాంచడాన్ధక్మ వచాాడు రామనాథాం. తమ వాంశాం న్ధలబెటిటనాందుక ఎన్ధివిధ్లో శ్చీఘాంచాడు. కమార్ సపెటాంబర్ పరీక్ష తపిునాందుక తను కేక్లు వేశ్చనన్ధ – అాందువలీ
అతడు
వెళ్ళళ
చపుకాండా
తాతయా చేతికర ర
రవూరు కలం
35
కాలువలో పడాిడన్ధ రామనాథాం చపాుడు.
అన్ధ చిరాంజ్జవి నమసురిాంచాడు. రామనాథాం
చిరాంజ్జవి
చేతిలో వుని కాగ్నతాం పొటాీాం విపిు కాశీిర్
రామనాథాంగారిన్ధ
గేటుదాకా
పాంపిాంచి ‘ మా తాతయయగారి చేతిక్ర్ర కోసాం చపుకాండా
బసీతక్మ
వెళ్ళళను.
నాలుగు
మైళ్ళళగదా పరుగెతుతక వదాోమనుకొనాిను.
శ్చలువా తీసి కమార్ చేత మాధవయయ భుజాన క్పిుాంచి ‘ మీ క్మది చిని సనాినాం. మా వాంశ్చన్ధి న్ధలబెటిటన మహనీయులు
ఆదివారాం మాట్ మరచిపోయాను. బజారు
మీరు ‘ అన్ధ పాదాలక నమసురిాంచాడు.
మూసి
క్ర్ర
తాత సాంతోషాంతో వొణిక్మ పోతునాిడు. ఆ
రావడాం
ఇద్ోరు పిలీలిి ద్గగరక తీసుకొన్ధ – ‘ క్షాటలు
వుాంది.
ఒక్చోట్
సాంపాదిాంచాను.
ఎలాగో
అాందువలీ
ఆలసయమైాంది ’ అనాిడు.
జయిాంచి,
‘ నీ ఆలసయమే మా అబా్యిన్ధ రక్షిాంచిాంది. మీ
జ్జవిాంచాండి ! మీరు భావితరాం వారు. జాతిక్మ
మేలు మరువలేను ‘ అనాిడు రామనాథాం. ‘ రేపువుద్యాం మా తాతయయను కరీాలో కూరోాపెటిట
చేతి
పెడతాను.
క్ర్ర
ఏమనాి
చేతిక్మచిా
ద్ణ్ణాం
కొనుకొుమిన్ధ
అపుుడపుుడు తాతయయ యిచిాన డబు్లు దాచాను. అవి ఇాందుక ఉపయోగపడాియి. అాంతక్ాంట్ల నా ద్గగర.... ‘ అన్ధ అతడు ఆపివేశ్చడు. ‘ చిరాంజ్జవీ ! చేతిక్ర్ర బహూక్రణ్ రేపు సాయిాంత్రాందాకా ఆపు... నేను, కమార్ కూడా వసాతాం . అన్ధ చపిు రామనాథాం వెళ్ళీపోయాడు. అనుకొని ప్రకారాం మరాిడు సాయిాంత్రాం తాతయయను కరీాలో కూరోాబెటిట చేతిక్ర్ర అాందిాంచి ‘ తాతా ! ఎపుుడూ నీ సేవ చేసాతను ‘
ఊతలు.
భారతీయులమనే భగవాంతుడు
గరవాంతో మిమిలిి
కాపాడుతాడు ’ అన్ధ దీవిాంచాడు. ఆయన
క్నీిటి ముతాయలు వారి తలలపై సేసలుగా కరిసాయి.
36
జగద్ధ ా తి ర
నేను సైతాం ... !
36
జగద్ధ ా తి ర
ప్రాచీన కాలాం నుాంచి క్వితావన్ధక్మ మన సమాజాంలో విశిషట సాీనాం వుాంది. కాలానుగుణ్ాంగా క్వితవాం తనను తాను ఆధునీక్రిాంచుకాంటూనే వుాంది. క్రొతత క్రొతత ధోరణులు పుడుతూనే వునాియి. ఎన్నినోి ప్రయోగాలు జరుగుతూనే వునాియి. సాహితీ ప్రియులను రాంజిాంపజేసూతనే వునాియి. నేడు
క్వితా
క్షేత్రాంలో
ఎన్నినోి
క్రొతత
గొాంతులు
విన్ధపిసుతనాియి. ఆ క్రొతత గొాంతులిి ‘ శిరాక్ద్ాంబాం ‘ పాఠకలక పరిచయాం చేసుతనాిరు ప్రముఖ్ రచయిత్రి జగదాధత్రి రామతీరీ. సాహితయాం సమాజాం హితాం కోసమే. నేను సైతాం
పాత్ర పోష్టసుతని వాడు శ్రీన్ధవాస్. మొజాయిక్
అాందుకే రాసాతను అన్ధ న్ధద్ోరలోాంచి లేపినా
సాహితయ సాంసీ లో చాలా చురుకైన పాత్ర పోష్టాంచే
తడుముకోకాండా సమాధ్నాం చపేు డాక్టర్
మాటూరి మాంచి సాంగీత ప్రియుడు, గాయకడు
మాటూరి శ్రీన్ధవాస్ వాసతవాన్ధక్మ హృద్య వైదుయడు
కూడా. ఇతన్ధ అక్ు మలిీక్ మాంచి గాయకరాలు.
కూడా. సామాజిక్ హృద్య రుగితులను కూడా పరిశీలిాంచి వాటిక్మ సరయిన సమయాం లో క్వితవ సుాంద్న దావరా, సామాజిక్ కారాయచరణ్లోనూ ముాందుగా ముాంద్డుగు వేసి నేను సైతాం అాంటూ న్ధలబడే శ్రీన్ధవాస్ అాంద్రికీ ఆపుతడు. తాను పన్ధ చేసుతని ఉకు నగరాం లోనే కాదు , ఉతతరాాంధ్ర లో ఇపుటికే మాంచి పేరు సాంపాదిాంచుకని క్వి. ఉకు సాహితీ సమాఖ్య లోనూ, మరి కొన్ధి సామాజిక్ , సాహితయ సాంసీలలోనూ కీలక్మైన
2014 లో మొజాయిక్ ద్శ్చబిో ఉతసవాలలో తన మొద్టి పుసతకాన్ధి ప్రచురిాంచాడు ఈ క్వి. ఏ క్వి అయినా తన సీవయ రచనల తోనే మొద్టి పుసతక్ాం తేవాలనుకాంటాడు. కానీ ఢిల్లీ పొయెట్రీ సరిుల్ వారు ప్రముఖ్ క్వయిత్రి మoజుల్ బజాజ్ గారి సాంపాద్క్తవాం లో ప్రచురిాంచిన “ఇన్ మనీ వాయిసస్” (2007) అనే స్త్రీవాద్ ఆాంగీ క్వితా సాంక్లనాన్ధి తెలుగు లో అనువదిాంచి “సవరధ్ర” పేరిట్ మొద్టి పుసతక్ాంగా ప్రచురిాంచారు.
నేను సైతాం ... !
38
జగద్ధ ా తి ర
తెలుగు పాఠకలన్ధ ఎాంతో ఆక్టుటకని ఈ
వాచ్ మేన్ , వలస మేను
పుసతక్ాం వెలువడిన తరావత “సవరధ్ర శ్రీన్ధవాస్” గా
బలిచక్రవరిత వారసుడా
మాంచి పేరు తెచిా పెటిటాంది. సమాజాం లో జరిగే
బ్రతుక చడిన జ్జవుడా
ప్రతి సామాజిక్ , వరగ, వరణ వివక్షల పట్ీ అక్షర
పొట్ట చేత పటుటకొచాావనుకనాిను, కానీ
వైదుయడిగా క్వితవ వైద్యమే కాదు మాంచి వక్తగా,
మా చినినాటి జాాపకాలు మూట్ క్టుట
కారయక్రమ న్ధరవహణ్లోనూ అాందె వేసిన చేయి
కొచాావనుకోలేదు.
శ్రీన్ధవాస్ ది. ఎన్నినోి సాహితయ కారయక్రమాలు
చులక్నైన జ్జవితాలనుకనాిను, కానీ
న్ధరవహిసూత,
కారయక్రమాలోీ
పలెీ పరవశ్చన్ధి మలెీ చాండులాీ
మాటూరి చాలా ముఖ్య పాత్ర పోష్టసాతడు.
మాపై చిలక్రిసాతవనుకోలేదు.
మాటూరి లేకాండా చాలా సాహితయ కారయక్రమాలు
మా పట్టణ్ బ్రతుకలోీ
జరగవు అాంట్ల అతిశయోక్మత కాదు. భోగ్న పాండుగ
పాండుగ పారవశ్చయన్ధి న్ధాంపిన పలెీవాసీ
నాడు ఉద్యానేి భోగ్న మాంట్లు చూసి క్విగా
ఎపుటికీ నీవే ఈ దేశ్చన్ధక్మ రాశి....
శ్రీన్ధవాస్
మరనోి
సుాంద్న
సాహితీ
చూడాండి.
ప్రపాంచీక్రణ్,
రైతనిను ద్యచుకాంటుని ప్రభుతావలు, పలెీవాసిక్మ ద్రోహాం తల పెడుతుని ప్రపాంచాన్ధి చూసి ఆవేద్నతో అాంటునాిడు ఇలా... జ్జవనమొక్ దురభర ధ్మాం ద్ళ్ళరి కాలిాన బ్రతుకలతో సరాురు నరిక్మన ప్లక్లతో పుటెటడు దుఖ్పు నాగలి క్మాంద్ నలిగ్న సలిగ్న మొాండమై నగరాన్ధక్మ నడిచి వచిాన ఆక్లి. రైతుకూల్ల తోట్మాల్ల బలీ ఇస్త్రీ, తాప్ల మేస్త్రీ
ఎపుటికైనా ఈ దేశ్చన్ధక్మ మూల వాసి ఆదివాసీ , పలెీ వాసి అన్ధ నక్ము వకాుణిసూత సాక్షారాంగా తన భావోదివగితను వెలువరిసుతనాిడు “భోగ్నమాంట్లు” క్వితలో. డాక్టర్
మాటూరి
శ్రీన్ధవాస్
పొయెట్
(dr.maturisrinivaspoet.blogspot.com)
అనే
బాీగ్ లో తన క్వితా సుాంద్నలనీి పొాందు పరిచాడు మాటూరి. ఇటీవలే జపాన్ యాత్ర చేసి వచిాన మాటూరి “తెరకోయ” అనే యాత్రా సాహితయాం పుసతకాన్ధి ఆాంగీాం లోనూ, తెలుగు లోనూ రచిాంచి ప్రచురిాంచారు. “బుద్ధభూమి” అనే
నేను సైతాం ... ! పత్రిక్
లోకూడా
చాలా
కీలక్మైన
పాత్ర
పోష్టసుతనాిడు మాటూరి. “తెరకోయ’ పుసతకాన్ధక్మ మాటూరి క్మ మాంచి అభినాంద్నలే కాదు, అతన్ధ
39
జగద్ధ ా తి ర
అవమానాలే నరాలాీ సాగుతునిఅలు జ్జవాలవి, పుటిట పెరిగ్నన ఊరే
మాంచి రచనక ఇటు ఆాంగీాం లోనూ , తెలుగు
కారొురేట్ కాలసరుాం క్బాంద్ కౌగ్నలోీ బిగ్నసుతాంట్ల,
లోనూ కూడా చాలా ప్రశాంసలు అాందాయి. యాత్రా
పొలాం, పుట్రా వదిలి మతుక వేట్లో
సాహితయాం లో ఈ పుసతక్ాం చాలా ముఖ్యమైనదిగా న్ధలుసుతాంది అనిది న్ధససాందేహాంగా చపువచుా. ఒక్
బతుక బాట్ వెతుకుాంటూ
బృాంద్ాంగా జపాన్ యాత్ర చేసి వచిా అక్ుడి
చాంక్లో పాపడు, న్నతితన మూట్డు,
బౌదాధన్ధి ఆక్ళ్ళాంపు అవగాహన చేసుకన్ధ మాంచి
ఆచాాద్న లేన్ధ శరీరాం చేసుతని జ్జవచావ యాత్ర ,
శైలి లో సరళమైన రీతి లో , సవివరాంగా రచన చేసిన ‘తెరకోయ’ పుసతక్ాం మాటూరి లోన్ధ మాంచి రచనా శైలిన్ధ పరిచయాం చేసిాంది. ఈ రచన
అాంద్న్ధ లేనాంత దూరానుని మజిల్ల కోసాం, బాండెకోు, బససకోు, రైలేకోు, నావెకోు
విదేశీయులిి కూడా ఆక్టుటకోవడాం విశేషాం.
అనాంతాం లోన్ధక్మ ఆక్లితో పరుగు పాందెాం.
ఎనోి క్వితలు , క్థలు, వాయసాలు, ఎనోి పత్రిక్లోీ
మృతుయవు వొడి లోన్ధక్మ వలస ప్రయాణ్ాం.
ప్రచురితమయాయయి.
పలెీ
జ్జవితాం
నుాండి
పటాిన్ధక్మ వలస రావాలిస వచిా బ్రతుకలను అభాగయ
చివరిక్మ వలస మృతుయవులోక్మ ప్రయాణ్ాం అాంటూ
జ్జవులను గూరిా ఆవేశాం తో ఆవేద్నతో మాటూరి
ఆవేద్న వెలాీరేా ఈ క్వి వేద్నను పాఠకలు అరధాం
క్లo
చేసుకోవడమే కాదు సహానుభూతి చాందుతారు.
ఫణ్ాంగా
పెటుటకాంటుని
నుాండి
జాలువారిన
ఎాంద్రో
ఆవేద్నాక్షరాలను
చూడాండి ‘వలస’ అనే ఈ క్వితలో.. వలస ఆక్లి రుచి చిరునామాలవి,
ఇలా ప్రతి సామాజిక్ అాంశ్చన్ధకీ ప్రతిసుాందిాంచే భావుక్ హృద్యాం ఉని మాటూరి విశ్చఖ్పటాిన్ధి అతలా కతలాం చేసిన హుద్ హూద్
చేసిన
వినాశనాన్ధి చూసి ఆర్రోత ర తోనూ, ఆ పైన ఆశ్చవహ
నేను సైతాం ... ! ద్ృక్ుధాం తోనూ హృదిన్ధ సుృశిాంచే క్వితలుగా ఒలిక్మపోయాడు ఇలా...
40
జగద్ధ ా తి ర
విహాంగ వీక్షణ్ాం చేయడాం, చిగురిాంచడాం అాంట్ల కొమిక్మ, రమిక్మ అసితతావన్ధిసూత
చిగురిాంచడాం అాంట్ల.....
వాడిపోయి, వోడిపోయిన పాండుటాక పసిప్రాయాన్ధి
చిగురిాంచడాం అాంట్ల ,
సావగతిసూత ఖ్యళ్ళ సీలాన్ధి అాందిాంచడమే,
వెచాన్ధ పచాద్నాం పురివిపిు పునరభవిాంచడమే
కొతత నీరు పరవళీతో పచాన్ధ పొలాలు
అాంకరిాంచిన జ్జవాం ఆకల పాండగ చేసుకోవడమే హరిత విపీవాన్ధి హారతి తో సావగతిాంచడమే, లేలేత ప్రాణ్వాయు దూతలు పరాయవరణ్మన్ధిఅలాంక్రిాంచడమే. తలక్రిాంచి, పలక్రిాంచడమే, పులక్మాంచడమే చిగురిాంచడాం అాంట్ల, నైరాశ్చయన్ధి శ్చసిాంచడాం, ఆశిాంచడాం, ఆశయాలను సాధిాంచడాం అపజయాన్ధి జయిాంచడాం, జయాన్ధి శ్చవసిాంచడాం, లోలోన్ధ ఆతివిశ్చవసాం విచుాకని రక్ులతో
పరవశిాంచడమే, న్ధనిటి అనుభవాంతో రేపటి వైపు ఆశ్చవహాంతో ప్రయాణిాంచడమే - చిగురిాంచడాం అాంట్ల, ప్రక్ృతి తన మీద్ తన కని మమకారాన్ధిపునః ప్రతిష్టటాం చుకోవడమే చిగురిాంచడాం అాంట్ల ..... పాంచడాం, పెాంచడాం – బ్రతక్డాం, బ్రతిక్మాంచుకోవడాం. మన్ధషైనా, మానైనా తన గాయాలక తనక తానూ చిక్మతిసాంచు కోవడమే, చిగురిాంచడాం అాంట్ల ....
నేను సైతాం ... ! డాక్టర్ మాటూరి శ్రీన్ధవాస్
41
జగద్ధ ా తి ర
సృష్టట న్ధ అను న్ధతయాం తిలక్మసూత, పులక్మసూత అనుభవిసూత.
ఇరవైరాండు అకోటబర్ 2014 చిగురిాంచడాం అాంట్ల ఎాంత భావుక్త తోనూ, వాసతవిక్తవ సుృహ తోనూ రాసిన క్విత ఇది. మాంచి వైదుయడు , మిత్రడు మాత్రమే కాదు మాటూరి వాసతవిక్ వాది. జ్జవితాం లో ఎదురైన ఏ
దూరాన పుడమి వొడిలో వోదిగ్నపోతునిఆకాశాం లోలోన హృద్యాాంతరాల సావాంతనలో ఇమిడి పోతూ నేను.
ఒడిదుడుకలనైనా సమ తౌలయాం తో ఎదురుునేలా సేిహితులక, ఆపుతలక ధైరాయన్ధి పాంచే మాంచి సన్ధిహితుడు. భారయ డాక్టర్ సుధ్రాణి కూడా ఉకు ఆసుపత్రిలోనే డాక్టర్ గా పన్ధచేసుతనాిరు. వీరిక్మ ఇద్ోరు కమారులు. ఎలీపుుడూ నవువతూ నవివసూతనే
రోగులనే
కాక్
,
అాంద్రికీ
చిక్మతసనాందిాంచే ఈ క్వి మనోలోగ్నలిలో ఎలా ఆశపడుతునాిడో చూదాోాం ...
ఆద్యాంతాం
క్నుములోీాంచి, క్నుబోమల నడుములోీాంచి సిాంధూర సూరయ తిలక్ాం అాందిసుతని జ్జవన వెలుగు, జిలుగుల ప్రాణ్ క్మరాణ్మలుి ఆసావదిసూత ఆకాశాం చీక్టి క్లలను న్నటిట అభుయద్య అలల ఈదుకాంటూ
నా హృద్యాం ఆకాశమైతే ఎాంత బాగుణుణ ? న్ధాండుగా,
ఉషః కాాంతుల ఎర్రద్నాం ఉలాీసపు విాంత మరుపు
విశ్చలమై,
కాాంతుల్లనుతూ
కశల నేను, నా హృద్యాం....
లోతుగా సీవక్రిసూత ఆద్రిసూత
జటుీవిడితూ, క్డుతూ,
శూనయమై న్ధరివకార భావజల గానమై
పోటీ పడితూ ‘’డీ’’ కొాంటూ గరిజాంచినా -
భేషరతుల సమూహాన్న్ి,
చలీగా జారుకనాి, మలీగా చేరుకనాి మళ్ళళ
నేను సైతాం ... ! స్రవిాంచి, ద్బవిాంచి అనునయిాంచడాం ఆకాశ్చన్ధకే
42
జగద్ధ ా తి ర
మరి ఆకాశాం కాక్ మరేాంటి? ( ఆకాశాం, క్విత)
సాధయాం క్దా ! సాంఘరషణ్లతో సతమతమైనా సహనము కోలోుయి హుదుద్ లా భీభతస రాగాన్ధి ఆశ్రయిాంచినా ఆతీియ అలాంబనతో అలవోక్గా వరిషాంచినా కారుమబు్లా డీలాపడి న్ధసుృహతో రోదిాంచినా
తన హృద్యాం ఆక్సమైతే ఎాంత బాగుణుణ అనుకనే ఈ క్వి ప్రపాంచాం లో జరిగే తీవ్రవాద్, ఉగ్రవాదాన్ధక్మ
వయతిరేక్త
తెలియజేసూత
సుాందిాంచాడు. గాజా లో జరిగ్ననా, గాజువాక్ లో జరిగ్ననా సమాజాం లో ఎటువాంటి అనాయయాం జరిగ్ననా, మన్ధష్ట అసితతావన్ధక్మ ఎక్ుడ ఏ ఆపద్
వెాండిలా తళ తళ లాడుతూ ఉతాసహాన్ధి
ఏరుడినా మాటూరి సుాందిసాతడు నేను సైతాం
మరిపిాంచినా
అాంటూ క్లo దూసాతడు. ఈ ఏడాది తన సీవయ
అచాాం నీలాగే ! నేనూ,-నాలాగే నీవూ . నా వెచాన్ధ రుధిర హృద్యాం
క్వితలతో క్వితవ సాంపుటిన్ధ వెలువరిాంచాలన్ధ ఆకాాంక్షిసూత సాహితీ జగతి శిరాక్ద్ాంబాం దావరా శుభాకాాంక్షలు తెలియ జేసోతాంది.
43
(ర) సాలూరు
రజేశ్వరరవు ఓలేటి వంకట సుబాారావు
44
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
అాందులో
సవర సామ్రాట్ - గానసామ్రాట్ పై బిరుదులు రాండిాంటిలో ఒక్టి కొాంద్రిక్మ మరొక్టి మరి కొాంద్రిక్మ ప్రదానాం చేయబడడాం మనాం సహజాం గా చూసూత ఉాంటాము అయితే
ఈ
రాండిాంటిన్ధ
చేజిక్ముాంచుకోగలిగ్నన సాంఖ్య
లో
సమరుధలు.
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
కూడా అతి
ఉాంటారు.
సవలు వారిలో
నేను
భాగాం కాక్మనాడ
లో
గా
5
సాంవతసరాల
ఇాంజినీరిాంగ్ డిగ్రీ కోర్స లో 1958 లో చేరడాం మరొక్ మలుపు - హాసటల్ లో ఉాండడాన్ధక్మ ఆరిధక్ సోతమత లేక్పోవడాం తో ఈ చదువు న్ధ రామారావు పేట్ లో మా మామయయ గారిాంట్ ఉాంటూ సాగ్నాంచాను.
ఒక్రు మన రాజేశవరరావు గారు. వారి ఇాంటి పేరు సాలూరు అయినా అది వారి పేరు
సరే - చదువు – పరీక్షలు - ఇవి ఒక్ వాంతు
ముాంద్రక
అయితే - సిన్ధమాలు, ష్టకారుీ మరొక్ వాంతు.
వచేాసరిక్మ
రసాలూరు రాజేశవరరావు గా సవలురూపాాంతరాం
అయితే
చాందిాంది అాంట్ల అది అతిశయోక్మత కాదు..
కానీ ఆట్లాంట్ల నాక మొద్టి నుాండీ అాంత ఆసక్మత
సాంగీతసవరసేవక
పెటిటన
పేరు రాజేశవరరావు గారు పాట్
అయినా - "
పాడుమా
ముకాంద్
" అాంటూ అలనాడు భక్మతపూరవక్ాం గా - తనియత తో
ఆయన
సుాందిాంచిన
ఆ
పాడేసరిక్మ
-
వేణుగానలోలుడు
కూడా
వెాంట్నే ఎదుట్ ప్రతయక్షమై - ఆయన పాట్క వాంత పాడాడట్
!
ఎాంతైనా
--
భకతన్ధ వినిపాన్ధి మన్ధిాంచడాం, భగవాంతున్ధ క్మ అలవాటు క్దా ! మా
చినిపుుడు
రేడియో
లో
ఆయన
పాడిన లలిత సాంగీతాం, పాట్లు అడపా తడపా వినడాం జరిగేది. అటు తరువాత మేము పెరిగ్న, పెద్ో అయి - కాలేజి చదువులక రావడాం -
ఫలానా
అాందుక
అన్ధ
చపులేను
ఉాండేది కాదు. దాన్ధక్మ తోడు మా మామయయ క్మ కూడా సిన్ధమాలాంట్ల వలీమాలిన ప్రేమలాాంటి పిచిా - మేనమామ పోలిక్ అాంటారు చూడాండి అలాగ ఆయన నుాండి ఆ పిచిా ( లాాంటిది ) నాకూ కాసోత కూసోత సాంక్రమిాంచిాంద్న్ధ చపువచుాను. అసలు
-
ఆనాటి
సిన్ధమాలు
-
తెలుగు
సిన్ధమాల తో సహా - బాీక్ & వైట్ అయినా సరే – 16 - 22 రీళళ వరకూ అవి డేక్మనా సరే - ఎాంతో ఆనాంద్దాయక్ాం గా ఉాండేవి. తెరపైన తెరవెనుక్ క్ళ్ళకారులు, రచయితలూ అాంద్రూ కూడా క్లిసి వాండిన సిన్ధమా అనబడే ఈ మృషాటని భోజనాన్ధి ప్రేక్షక్దేవుళళక నైవేద్యాం గా సమరిుాంచేవారు - విడుద్ల అయిన తెలుగు చలన
చిత్రాలలో
కాన్ధవవాండి
-
అనేక్ాం
-
సాాంఘకాలు
పౌరాణికాలు
కానీయాండి-
45
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు జానపదాలు
రాజేశవరరావు గారు . అదేమాంట్ల సేిహపాత్రత -
కానీయాండి
ప్రేక్షకల
ఆయన ఆరాధిాంచేవారు - వృతిత పరమయిన
నాటి
బాధయతలతో తనక క్షణ్ాం తీరిక్ లేన్ధ సమయాలలో
ప్రముఖ్
విజయవాంతాం కావడాన్ధక్మ ప్రధ్న కారకలు సాంభాషణ్మరచయిత,
సాంగీత
ద్రశకడు, గాయనీగాయకలు, ఛాయాగ్రాహకడు, నృతయద్రశకలు
.....
ఇలా
ఎాంద్రో
మహానుభావులు ! పై
కోవలో, సుప్రసిద్ధ సాంగీత ద్రశకలు గా
పేరు తెచుాకనివారిలో ఒక్రు శ్రీ రాజేశవరరావు గారు - సిన్ధమా పాట్ వినీ - వినగానే రాజేశవరరావు
లో
రూపు
గారి
సాంగీతద్రశక్తవాం
దిదుోకాంద్న్ధ
వెనువెాంట్నే
పసిగటిట చపెుయయవచుాను - అలాాంటి బాణీ ఆయనది. సిన్ధమాలలో
మరొక్ చాలా
విషయాం
-
ఆయన
మటుక
-
క్నీసాం
ఒక్ుట్ాంట్ల ఒక్ుటైనా వీణ్ పాట్ విధిగా ఉాండేది. ఆ పాట్ ఆ సిన్ధమాక ఊపిరి అనిమాట్ -
పటిమ
ఆయన తన అభిమానులను ఏనాడూ న్ధరాశ పరిచేవారు
కాదు
వాయసాంగపు
తో
బాటు
-
విశేషాలను
పైగా, వారితో
గా
తన ఆనాంద్ాం
పాంచుకనేవారు
ఇాందుక ఒక్ ఉదాహరణ్ ఈనాటి ' తోక్ లేన్ధ పిట్ట ' - దాన్ధ వయసు 36 సాంవతసరాలు -దాన్ధలో
వారధక్యపు
ఛాయలు
మనక ఏమాత్రాం గోచరిాంచడాం లేదు - సరిక్దా, పైపెచుా
న్ధతయనూతనాం
గా
క్నబడుతూ,
కలుకతూ, వగలొలుకతూ ఉాంది ! నాక అన్ధపిసుతాంది ... అక్షరాలు - అాంట్ల క్షరాం ( నాశనాం) లేన్ధవి అన్ధ క్దా అరధాం ! - అాంతే కాదు ఆ అక్షరాలలో ఒక్ మాంత్రశక్మత న్ధబిడీక్ృతాం అయివుాంది.
అక్షరమాలిక్
లను
అలిీన వారు సాక్షాతూత ఋష్టపుాంగవులు కాలచక్రభ్రమణ్ాం లో వారు తనువు చాలిాంచి పరమాతి లో ల్లనాం చాందినా - వారు మనక అాందిాంచిన ఆ అక్షర మాలలు శ్చశవతాం -
మరి - ఇక్ అసలు విషయాన్ధక్మ వదాోాం సాంగీత
కూడా,
అయినపుటికీ,
అది
అభిమాన్ధాంచేవారిన్ధ,
ఆద్రణ్క నోచుకనేవి. తెలుగు చలనచిత్రాలు -
నటీనటులు,
ఆయనాంట్ల
వసివాడన్ధవి, న్ధతయ సుగాంధ పరిమళభరితాలు మరో
గొపు సుగుణ్మన్ధి పుణిక్మ పుచుాకని వయక్మత శ్రీ
సువరణ, సుాంద్ర సవరూపాలు <><> నమసేత ~ ధనయవాదాలు <><>
46
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
47
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
48
వందకు వందనం ఉషావినోద్ రాజవరం
49
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
అపుుడే వారాం గడిచిాందా ? కూరలు న్ధనేి క్దా
అడుగుల దూరాన్ధక్మ తకువ కాకాండా నడుసూత
అనీి న్ధాండుకనాియి ? వారాన్ధక్మ సరిపడా కొనాి,
ముాందుకెళ్ళళ పోయి ఉాంటారు వసాతనాండీ ,,, అన్ధ
కొన్ధి
బాగోక్,
అాంటూ - ఆశారయాం గా చూసుతని ఆవిడ ముఖ్ాం
న్ధనిటికే కూరలనీిఖ్యళ్ళ అయితే చిాంతపాండు
కేసి చూడకాండా - గబా గబా ఆయనుి చేరుకొన్ధ
పులిహోర, ద్ద్యోజనాంతో సరి పెటుటకనాిము....
"అబా్బ్బ్బా్! కాసత న్నమిదిగా నడుసేత మీ
ఇక్ ఈవేళ పొదుోని వేడి అనిాం లోక్మ ప్రియా
సొమేిాం పోయిాందీ ? అన్ధ రాగాలు తీసేత
గోాంగూర పచాడి,
జోషీ ట్మాటా పచాడి తో
" సాంత లో న్నమిదిగా నడుసేతనే సొముిలు
గడిపేశ్చము,, ఈ వేళ సాయాంత్రాం ఆఫీసు నుాండి
పోతాయి మన జాగ్రతత లో మనాం ఉాండాలి అాంటూ
వచాాక్
హితవు
సరిపోక్,
మరికొన్ధి
సాంత
క
చపిు
లెక్ార్
ఇసాతరు
ఆయన..
బయలుదేరాను కూరల సాంచీ తీసుకన్ధ..
అమియయ! ఈవేళ ఆ ఇబ్ాంది లేదు కాసత తీరిగాగ
.........తాజా కూరలు నవ నవ లాడుతోాంట్ల అనీి
నడవోవచుా అనుకాంటూ ఆ నూట్ యిరవయి,,,
అర కేజ్జ లు క్టిటాంచి,, ఆక కూరలు ఓ నాలుగ
కేసి నడిచాను.
రకాలు ఇాంకా న్ధమికాయలు, దుాంప కూరలు ఒక్
ఓ పదిమాంది ఆడాళుళ గుమి గూడి ఉనాిరు ..తీరా
రాండు రకాలు తీసుకన్ధ, ఆ ప్రకేు క్నబడి గాజుల
తాంగ్న చూదుోను క్దా ఓ బలీ పైన కపులు గా
బాండి ఆమ వద్ో నచిాన బూీ రాంగు గాజులు డజను
చీరల దొాంతరలు ఉనాియి. అాందులో రాంగు
కొన్ధ ( అదీ ఆయన తోడు రానాందుకే ) తీరిగాగ
రాంగు ల చీర లు ఎనోి డిజైనుల చీరలు
నడుసూత
నూట్
క్నుిలక్మాంపు గా ఉనాియి ... .స్త్రీలక సపత
యిరవయి.............. ఆ.. నూట్ యిరవయి..... అని
వరాణలాంట్ల సాధ్రణ్ాం గా యిషటమేనన్ధ, నేను స్త్రీ నే
అరుపులతో అటుగా చూసాను. మాములు గా
క్నుక్ ఇక్ చపేుదేముాంది ? నా క్నులు కూడా
అయితే ఆయన కూడా వచేావారు క్నుక్ అటు
అట్ల చూసుతనాియి ....ఇాంతలో ఒకావిడ ఇలా
యిటు చూసే తీరికే ఉాండదు ...ఏద్య కొనిమా ?
అడిగ్నాంది.
సాంచీ లో వేసుకోనాిమా తిరుగు ముఖ్ాం పటాటమా
లు ఒరిజినలేనా ? అాంట్ల ఆవిడ ఉదేోశయాం లో
అనిటుటాంటుాంది మరి.. ఆఖ్రుక్మ పక్ముాంటావిడ
చక్ుగా
అక్ుడ క్నబడితే.. బాగునాిరా ! అన్ధ పలక్రిాంచి
రాంగులదిోనవా ఒక్ుసారి నీళళలోీ వేసేత వెలిసిపోయే
( మరి ఆఫీసు పక్షులాం క్దా ఇాంటి వద్ో మేమొచేా
రక్మా ? అన్ధ.. అమాి ! ఇవి రాంగు పోవమాి
సమయాన్ధక్మ తలుపులేసుకన్ధ ఉాంటారాయే, ఇక్
మాంచి చీరేలే ఒక్సారి క్టిట చూడాండి.. మీకే
ఎక్ుడి మాట్లు? ఇటు చూదుోను క్దా ! ఓ పది
తెలుసుతాంది అనాిడు. ఆ అబి్ ! క్టాటలాంట్ల ఒక్టి
ఇటు
చూసేాంతలో
ఆ..
ఏాంటి తయారైన
?
బాబు
చీరలేనా
ఈ లేక్
చీర పై
పై
50
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు కొనాలి మరి .. అాంతే కాదు
..క్టిట తడపాలి
అది వెళ్ళళ దాకా .. అనీి మరిచిపోయి .. ఏమి
అపుుడు క్దా దాన్ధ సాంగతి తెలిసేది ? ఆమ
క్నబడుతుాంద్య ఏమో గానీ " అాంటుాంది. ఈ
కొశాన్
తల
సుతతాంతా ఎాందుక ? అన్ధ పాపాం సద్రు
పాంక్మాంచి చూసూత ఉాండగానే మరొక్ ఆమ
భరత మద్లకాండా కూచుాంటాడు. ఆ చీరల వాంకే
చీరలబా్యి తో ఈ చీర క్లర్ బాగుాంది. కానీ
చూసూత .. అదే మాట్ల మరోలా చపాుడు. ఈ
డిజైన్ బాలేదు ఇదే క్లర్ లో వేరే డిజైన్
చీరలబా్యి హహహ.. నేను నవువకనే లోపే ఓ
చూపిసాతవా ? అాంది దాన్ధకా చీరలబా్యి "
మగ గొాంతు విన్ధపిాంచిాంది .. వెనకు తిరిగ్నతే ఒక్
అమాి ! ఇక్ుడుని అన్ధి చీరలోీ నీక నచిాన చీర
మొగుడు.. అదేనాండీ ఒకావిడ మొగుడు ఇలా
తీసుకోమాి! మళ్ళళ నేనే చీరనైనా చూపిసేత ఆ చీర
అాంటునాిడు. ఆ చీర నచిాాందా అయితే తీసుకో
నచాదు మీక .. మీక మీరే చీర చూసుకాంట్ల నే
( అధికారిక్ాం గా డికేీర్ చేసూత ..) నాక నవొవచిాాంది.
మీక తృపిత గా ఉాంటుాంది. మీక నచిాన చీర ఏద్య
మరి బడెజట్ ఆయనది పెద్ో పెద్ో షాపిాంగ్ మాల్స
మాక తెల్లదు.. మీక నచేావరక మేము ఆగగలాం
కెళ్ళత
కానీ మీక నచేా చీర మేము వెతిక్మవావలాంట్ల మాక
బౌీజులాంటు వాంద్లక వాంద్లు ఖ్రుా. అదే
తలనపేు. మరి అతను పాపాం అమాయక్ాం గా
ఇక్ుడైతే ఓ చీర 120 దాన్ధక్మ మాచిాంగ్ బౌీజ్
చపిునా నాక ఫకున నవొవచేాసిాంది.. నాతో బాటు
యిాంటోీ వెతిక్మతే ఏద్య దొరక్ు పోదు. డిజైను లో
ప్రక్ునుని వాళుళ కూడా అతన్ధ హైరానా క
తెలుపో నలుపో ఉాంట్ల.. తెలుపు నలుపు బౌీజ్
నవువతునాిరు .. న్ధజమే క్దా ! ఉదాహరణ్ క :
సాటాండర్ి గా ఉాండనే ఉాంటుాంది కూడా ! ఇాంత
మొగుడూ పెళ్ళళలు ఓ షాప్ కెళ్ళళనపుుడు సద్రు
చాణ్క్య తెలివి న్ధ ఇక్ుడ ప్రద్రిశాంచే మొగుడు గారు
మొగుడు గారు తనక నచిాన చీర చూపిాంచి అదే
పెళ్ళళన్ధక్మ అదేద్య గోల్ి రిాంగు కొన్ధచిానాంత
చీర
అపుుడావిడ
ఫీల్ అయి పోజు కొటిట నచిాాందా అయితే తీసుకో
సీరియస్ గా ముఖ్ాం పెటిట " ఈ టైపు చీర నేను
అనట్ాం మరి నవువ రాక్ ఇాంకేాం వసుతాంది ?
మొనీి మధేయ క్టాటను. ఆ మాత్రాం గురుత లేదా
సపోజ్ ! ఆవిడక్మ నచిాాంది ఇక్ుడ.. ఇదే.. కాకాండా
మీక? " అాంటుాంది. విసుతపోయి చూసుతని
మరే నగో నట్రో లేదా చుటూట పక్ుల అమిలక్ులు
మొగుడిన్ధ చిరాక గా చూసి" అవును .. ఎాందుక
క్ట్లట 1000 రూపాయల చీర అయితే భారయ ను
గురుతాంటుాంది లే మా వైపెపుుడైన తలెతిత చూసేత
అాంత అాంద్ాం గాను అడగగలడా సద్రు భరత ?
క్దా తెలిసేది. అదే వీధి లో ఎవతోత టిాంగురాంగా
ఇతర భరత ల గురిాంచి కాద్ాండోయ్ ఓనీీ సద్రు
అన్ధ వెళుతాంట్ల అలా గుడీపుగ్నాంచి చూసుతాంటారు.
భరత గురిాంచే మనాం చపుుకనేది.
మారుు
ముఖ్ాం
తీసుకోమాంటాడు.
తో
వేలలోీ
ఖ్రుా.
మళ్ళళ
దాన్ధక్మ
డిజైనర్
51
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
నేను కూడా ఆసక్మత గా ముాందుకెళ్ళళ కొన్ధి చీరలు
అాంట్ల మొతతాం 160 అవుతుాంది. ఈ లెక్ున 200
చూసాను. ఎాంత ఆలోచిాంచినా ఇాంత చీప్ గా
రు. క షాప్ లో కొాంట్ల చీర బౌీజ్ రాండు
చీరలెలా వసాతయి ? కూరల ధరలే ఆకాశ్చన్ధి
వచేాసాతయి .. నాక శ్రమ కూడా మిగులుతుాంది ..
అాంటుతుని ఈ రోజులోీ .. అనేది అరధాం కాక్
వాడు మధయ లోనే అాందుకన్ధ "అమాి 120
చూసుతని ననుి అమాి! రాండి. మీరూ కొనాండి అాంటూ చీరల క్ట్ట ను చూపిాంచాడు. ఆ క్ట్టలోీాంచి నాక యిషటమైన రాంగు చీర నన్నిాంతగానో ఆక్రిషాంచిాంది. ఇపుటి దాకా ఎన్ధి చీరలు క్టిటనా ఆ రాంగు క కాసత వేరే గానే ఉనాియి అవనీి. ఇక్ న్ధరణయాన్ధకొచేాసాను..
తీసుకోవాలన్ధ...
కానీ
బార్గన్ అాంట్ల అదే ... బేరమాడట్ాం నాకని అతి ముఖ్యమైన క్ళ గదా ! ఇపుుడు నా ప్రతిభ చూడాలి వీడి ముాందు ఎలా న్నగుగకొసాతనో .. అనుకాంటూ .. ఎాంతనాివు బాబు ? అన్ధ అడిగాను చపాుగద్ాండీ 120
అన్ధ
ఈ
వేళ
రేపు
120
క్మ
ఏమొసుతనాియాండీ ? ఒక్ బౌీజు సిటచిాాంగు చారీజ కూడా రావట్లీదు. ఒక్ మాంచి బాయన్ధగల్ సటుట రాదు అన్ధ వాడు .. సరే ఈ చీర అయిదునిర మీట్ర్ ఉాంటుాందా ? ఉాంద్ాండీ ! ఇదుగో ... మడిచి కొలిచి చూపాడు మరి బౌీజ్ ముక్ు ? లేద్ాండీ కానీ ఈ డిజైను క్లరు వేసుకాంట్ల సరిపోతుాంది ... వాడి మాట్ల క్డ్డిసూత .... బాబూ ! బౌీజ్ ఏ కాసత తేడా వచిానా బాగుాండదు. క్నుక్ నేనీ చీర పటుటకెళ్ళళ మళ్ళళ ఒక్ బౌీజ్ ప్లస్ దుకాణ్ాం ముాందు న్ధలుచోవాలి. సరిపోతే కొనాలి. కానీ 40 రూపాయలు లేన్ధదే ! బౌీజ్ ముక్ు రాదు క్నీసాం గా ....నేను నీక 120 ఇచేాసేత మళ్ళీ అక్ుడ 40
అాంట్లనే తకువ లో తకువ. ఇాంకా తగ్నగసేత మాకేాం లాభాం ఉాంటుాంది చపుాండి ? " అనాిడు మేము షాప్ కెళ్ళత అక్ుడి చీర రేట్ 500 ఉాంట్ల 100 రూపాయలు తగ్నగసారు త . ఇక్ుడ ఆ 100 లో 5 వ వాంతు తగ్నగాంచమాంటునాిను. అాంతేగా ! నువువ 100 క్మసేత మరో చీర కూడా ఇపుుడే కొాంటాను అనాిను.
నా
బేరమాడే
క్ళ
క
నేనే
మురిసిపోతూ .. ఏమనుకనాిడో ఏమో పాపాం నేను ఎాంచుకని చీర తో బాటు గా నేను వాడితో మాటాీడేట్పుుడు పదే పదే చూసుతని తెలీ పూల బూీ అాంచు చీర ను కూడా క్వరు లో పెటిట నా చేతిక్మచాాడు. ఎవవరూ వాళళ బిజ్జ లో పడి ఈ రేట్ ను గమన్ధాంచనే లేదు. ఇక్ నేను పర్స లో నుాండి 200 తీయకా తపులేదు. క్వరును కూరల సాంచితో బాటు మోసుకొసుతని నా మనసు లో ఆలోచనలు ఇదేమిటీ ? వీడు సాటాండర్ి గా ఒకే రేట్ తో చీరలు అముితాడన్ధ పక్ు వీధి పాంక్జాం చపిుాంది. మరి నాకేమో చీర క 20 తగ్నగాంచేసి రాండు చీరలు అాంట్గటాటడు ?, ఇాంతకీ వీడు తెలివిగల వాడా ? నేనా ? ఇాంతలో మరో ఆలోచన. ఇదేమిట్ల కూరలు తెసాతనన్ధ వెళ్ళీ ఈ చీరలు కూడా తెచాావు ఎాంత తగలేసావు ? అన్ధ మొగుడు గారు అడుగుతారు. ఆ మొని టైలరు
52
(ర)సాలూరు రజేశ్వరరవు
ఓలేటి వంకట్ సుబ్బారవు
కటిటసాతనని ఫాల్స తాలూక లెాండి అన్ధ తను
అనుకాంటూ హాయి గా ఊపిరి ప్లలుాకాంటునిాంత
అనేసుతాంది.. ఒక్వేళ ఇవి 120 రు. ల చీరలు నేను
లో పొరుగూరు లో ఉని తమ అబా్యి ఫోన్
బేరమాడి 100 కే కొనాిను అన్ధ తన తెలివితేట్ లు
చేసేత ఆయన గారు ఇలా అనాిరు... ఈ మధయ నీవు
ప్రద్రిశాంచ బోతే.... అమోి ! అసలే రాండు వారాల
ట్రైన్ధాంగు క ఊరళ్ళళనపుటి నుాండీ మీ అమి ఊ
క్మాంద్ట్ ఎదురిాంటి కామాక్షి చుట్టాం కొన్ధి చీరలు
అాంట్ల చీరలు, ఆ అాంట్ల చీరలు తెగ కొన్ధ
పటుటకొచిాాంది. రమిాంట్ల వెళ్ళీ మొహమాటాన్ధక్మ ఒక్
పడేసుతాంది రా ! అన్ధ థర్ి ఎాంపైర్ లా పసిగటిట ఎలా
300
చపేుసాడో .. అపుుడరధమైాంది... సాంగతి .... ఆయన
రూపాయల
చీర
సలెక్ట
చేసుకన్ధ
తెచుాకాంట్ల ఏమనాిడో తెలుసా మీక ?
క్ాంట్ల తనక తెలివితేట్ లెకువ అన్ధ ఇాంకా ఎలా
అబ్ ఏమిట్ల నువువ ? పోయిన్నిలోీనే క్దా 999
భ్రమపడుతుాంది తను? ఎాంతైనా తను ఏరి కోరి
రు. లు పెటిట బ్రైట్ చీర కొన్ధచాాను నువవడగాగనే.. ఆ ముాంద్రి న్నలలో మీ అక్ు కూతురి పెళ్ళీ అాంటూ 3000 రు. ల డిజైనరు చీర తెచుాకనాివు. మళ్ళళ ఈ చీప్ చీరలేాంట్ల నీ చీరల రేట్ ల గ్రాఫ్ ఇలా దిగ్నపోతు ఉాంది ? అాంటూ తనను ఎదేోవా చేయడూ ? అపుుడు తను తెలివి గలదా ? లేక్ తన మొగుడు గారా ? సరే ఈసారి ఏమీ అడగలేదు ఈ చీరల క్వరు గురిాంచి
చేసుకని మొగుడు క్దా ! అతన్ధ క్మ తనన్ధ మిాంచిన తెలివి తేట్లు ఖ్చిాతాం గా ఉాంటాయి .. అాందుకే క్దా ఆ రోజు అబా్యి తో అలా చపుతనాి ఆయన వద్ో నుాండి ఫోన్ లాకున్ధ వాడి తో " అాందుకే మీ నాని క ముచాట్ గా" ఆచాంట్ మలీని " అన్ధ బిరుదిచేాసాను క్ద్రా క్నాి అన్ధ మొగుడి
గారి
ఘనత
ను
చాటిాంది
అన్ధ
సమాధ్నపరుచుకన్ధ యిాంటి కాలిాంగ్ బెల్ నకాును న్ధాంపాదిగా ..
53
త త స్వవకారం దత వివాహ ఆలసాము - రతాధ్యరణ
బుధదశ్ ఫలములు గుమ్మీ రామలింగసాామి
త త స్వవకారం గుమాి రమలింగసావమి దత ద్తతత సీవకారము
సాధ్రణ్ాంగా
సాంతానము లేన్ధ వారు ద్తతత చేసుకొను
శుభములు
సాంప్రదాయము కాదు.
క్లదు.
పూరవకాలమున
ఇది
ద్యషము
ద్తతత
అనగా
కమారున్ధ ద్తతత తీసుకోనుట్ అన్ధయె చపుబడినది.
కాన్ధ
కమారతను
ద్తతత
54
కొాంతమాందిక్మ ఉనిను
ఆలసయమగుట్క జాతక్మున
అన్ధి
వివాహము
కొన్ధి
ద్యషములు
ఉాండును.
అటిట
ద్యష
న్ధవారణ్క, గ్రహద్యష న్ధవారణ్క పూజలు జపము,
శ్చాంతులు
మొ.
శ్చస్త్రమున
తీసుకొనుట్ కూడా శ్చస్త్ర సమితమే. ఈ
చపిుయునాిరు.
ద్తతత, సాంతానము లేన్ధ వారు వివాహమైన
జాతక్ము పరిశీలిాంచి, ద్యషము క్నుగొన్ధ,
తరువాత, 20 సాం. వరక సాంతానము
దాన్ధక్మ న్ధవారణ్క రతిధ్రణ్ కూడా చాలా
లేక్పోయినను,
ఉపయోగకారి.
తాండ్రి
ఆయుష్టష
ఇది
ఉాంగరమున
అలుమైనద్న్ధ శాంక్ క్లవారు ఈ ద్తతత
ధరిాంచిన ఆ ద్యషము తలగ్న తవరలో
చేసుకోవలెను. ద్తతత తీసుకొనునపుుడు,
వివాహమైన
పిలీవాన్ధ / పిలీ ఆయుష్టష, కీరిత ప్రతిభ,
అనుభవమున
మొద్లగు
చూచితిన్ధ. సపతమాదిపతి గాన్ధ శుక్రుడు గాన్ధ,
విషయములు
జాతక్మున
సాంఘట్నలు
నా
చాలా
పరిశీలిాంచి యోన్ధ కూట్మి, నాడికూట్మి,
కటుాంబాధిపతి
చూచి సవగోత్రీకల, ఇాంటినుాండి ద్తతత
వయయసాీనములలో
తీసుకోవలెను.
సీవకారము,
వివాహము ఆలసయమగును. అాందుకొరక
ఉతతరాయణ్మున పగలు పన్నిాండు గాంట్ల
క్ళత్రకారకడైన, శుక్రున్ధక్మ సాంబాంధిాంచిన
లోపున జరిపిాంచవలెను. ఇాందుక సావతి,
రతిము, వజ్రమును మద్య వేలుక ధరిాంచిన
పునరవసు, పుషయమి, రోహిణ్, అనూరాధ,
వివాహము తవరగా అగును.
ఈ
ద్తతత
గాన్ధ, ఉని
షషే,
అషటమ,
జాతకనక
హసత, రేవతి, శ్రవణ్ాం, ఉతతర, ఉతతరాభాద్బ, నక్షత్రములు
ఉతతమము.
చాంద్బబలము,
తారాబలము, క్లిగ్న శుభ గ్రహ వీక్షణ్ గలిగ్నన శుభ లగిమున ఈ కారయక్రమము జరిపిాంచవలెను. వివాహ ఆలసయము -- రతిధ్రణ్
బుధద్శ ఫలములు బుధుడు పరమ ఉచాసితతి పొాందిన ఆ ద్శలో అధిక్ ధనము ప్రాపితాంచును. కీరిత, ప్రతిషట, నాయక్తవము, భారయ పుత్రలక శుభములు
త త స్వవకారం గుమాి రమలింగసావమి దత
55
క్లుగును. (భరత పిలీలక అన్ధ కూడా
క్లుగును. శత్రవు ఇాంట్ నుని విరోధము,
చపుుకోవాలి)
వాయపారమాందు
వృతితభాంగము, ఉద్యయగము పోవుట్, ఋణ్
అధిక్లాభములు,
వాహనములు,
బాధలు,
పశుసాంపద్
కూడా
కలహ్ణనమైన
పనులు,
క్లసి
ధననాశనము, భారయపుత్రలక అవమానము
నుని,
క్లుగును. మిత్రన్ధ యిాంట్ నుని, సౌఖ్యము,
యజాయాగములుచేయుట్, అలాంకారములు
ధనయోగము, బిరుదులూ మొ. శుభములు
,పరోపకారము,
చేయు
క్లుగును. సమున్ధ ఇాంట్నుని బుధద్శలో
క్లుగును.
అదే
సుఖ్ము, ధనదానయములు, పుత్రలు క్లిగ్నన
నుని
క్షటములు,
కొన్ధి ద్యషములు కూడా క్లుగవచుాను,
వచుాను.
ఆరోహణ్మున
యోచనలు
సాంఘసేవ
అవరోహణ్మున
నషటములు, భయము, జాాపక్శక్మత తగుగట్
జాతక్మున
ఈ
సాంభవిాంచును. నీచ సితతిలో ఉని ఉద్యయగ
సితతి,
గమన్ధాంచి,
భాంగము, విరోధము, దూరప్రయాణ్ము,
మహాద్శయాందు,
వనవాసము
ప్రాపితాంచును.
శుభములు, ద్యషములు చపువచుాను..ఈ
మూలత్రికోణ్మున నుని, కీరిత, గౌరవము,
బుధుడు మరోగ్రహముతో క్లిసి ఉని ఆ
వేదాాంత
గ్రహము సితతి ఉన్ధక్మ గమన్ధాంచి ఫలములు
తీరధయాత్రల
ద్యరణి,
పుణ్యకారయములు,
యాందు
అభిలాష
ఉన్ధక్మ
చపువలెను.
అాంతరోశ
బుదుధన్ధ బుధ లలో
ఈ
56
మానవ నిరిిత
మహాసాగర్ కె. వంకటేశారు ు
మహాసాగర్ “ కొాండలు పగలేసినాం – బాండలనీి పిాండినాం – మా న్నతుతరే క్ాంక్రగా ప్రాజెకటలు క్టిటనాం..... ” నేటికీ
సరిగాగ
60
చేతుల
ఏాండీ
క్మాంద్ట్
మీదుగా
శాంకసాీపన
జరుపుకనిది. దాదాపు 22 లక్షల ఎక్రాలక నీరు అాందిసుతనిది. 50 లక్షల ట్నుిల ఆహార ధ్నాయల ఉతుతితక్మ ధ్నాయగారాం ఈ సాగరాం. ఏటా 960 మగావాట్ీ విదుయత్ ఉతాుద్న
చేసుతనిది.
బహుళ్ళరీసాధక్
ప్రాజెకటగా
సమునితాంగా జాతిక్మ సేవలు అాందిసుతనిది. శ్రమజ్జవుల
సాంఘటిత
శక్మతక్మ,
దేశ
సమైక్యతక, భారతీయ ఇాంజనీరీ ప్రతిభక, సామూహిక్ సూురితక్మ న్ధలువెతుత రాతిక్ట్టడాం నాగారుజనసాగర్
ప్రాజెకట.
ప్రాజెకట జనాం భాషలో నాందికొాండ ప్రాజెకట. ఈ
మహతతరమైన
ప్రాజెకటక
2015
డిసాంబర్ 10 నాటిక్మ 60 ఏాండుీ న్ధాండాయి. పసిడి పాంట్ల సిరులతో, గలగల పరవళీతో
నాగారుజనసాగర్ ప్రాజెకట అపుటి భారత ప్రధ్న్ధ
57
ప్రపాంచాంలోనే
అతయధిక్ మానవ శ్రమను విన్ధయోగ్నాంచి న్ధరిిాంచిన క్ట్టడమిది. ప్రాజెకట న్ధరాిణ్ాంలో వివిధ రాషాాల శ్రామికల చేతులు క్లిపి, భుజాం భుజాం జోడిాంచి, కొాండలు తలచి, బాండలు మలచి, శ్రమైక్ జ్జవన సౌాంద్రాయన్ధక్మ సమానమనిది లేనేలేద్ాంటూ ప్రపాంచాన్ధక్మ
ప్రవహిాంచే క్ృషణమి ఒడిలో జరగనుని షష్టటపూరిత వైభవాం. ఈ బహుళ్ళరీక్ సారీక్ ప్రాజెకట సాగునీరు, తాగునీరు, జలవిదుయత్ కోసమే కాదు, మానవ సేవదాన్ధక్మ ప్రతీక్గా, సామాజిక్ వికాసాన్ధక్మ సూూరితగా, మానవ సాాంకేతిక్ నాగరిక్త పురోగతిక్మ సాక్షేాంగా, సహజ వనరుల సాంపద్క చిహిాం. ఈ ఆధున్ధక్ దేవాలయ న్ధరాిణ్మన్ధక్మ భారత తలి
ప్రధ్న్ధ జవహరాీల్ న్నహ్రూ చేతుల మీదుగా 1955 డిసాంబర్ 10 న పైలాన్ వద్ో శాంకసాీపన జరుపుకొాంది. ఆ సాంద్రభాంగా పాండిత న్నహ్రూ వాకులివి. “
నాగారుజనసాగరాన్ధక్మ
శాంకసాీపన
పవిత్ర
నేను
జరిపే కారయాంగా
పరిగణిసుతనాిను. ఇది భారత ప్రజాసౌభాగయ మాందిరాన్ధకే శాంకసాీపన. ఈనాడు మనాం ఆసేతు
హిమాచల
పరయాంతాం
న్ధరిిాంచుకాంటుని నవ దేవాలయాన్ధక్మ ఇది
చిహిాం ”
చాటిాంది. ఈ మానవ న్ధరిిత మహాసాగరాం
క్ృషణవేణి పుటుటక్ – నడక్
నవీన క్ట్టడాలక ప్రతీక్. నాగారుజనసాగర్
క్ృషణవేణ్మి
మహారాష్ట్ర
క్నుమలలో
మహాసాగర్
58
మహాబలేశవరాంలో పుటిట, పడమర కొాండల
జిలాీలోీన్ధ 2 లక్షలమాంది ఆక్లిచావులక
పరవత శ్రేణులు దాటి, సయాయద్రి పరవతశ్రేణుల
గురయాయరు.
మీదుగా 1336 అడుగుల ఎతుత నుాండి
నదీజలాల విన్ధయోగాంపై ద్ృష్టట పెటిటాంది.
ప్రవహిాంచి క్రాిట్క్ మీదుగా ఆాంధ్రప్రదేశ్ లో
1852 లో బ్రిటిష్ ఇాంజినీర్ ఓర్ పరయవేక్షణ్లో
అడుగుపెటిటాంది. మూడు పాయలుగా చీలి
కోటి
పులిగడి,
క్ృషాణనదిపై
హాంసలదీవి
వద్ో
క్ృషణవేణి
దీాంతో
రూపాయలతో తలి
బ్రిటిష్
ప్రభుతవాం
విజయవాడ
ఆనక్ట్ట
వద్ో
న్ధరిిాంచారు.
బాంగాళ్ళఖ్యతాంలో సాంగమిసుతాంది. క్ృషణవేణి
లక్షలాది ఎక్రాలక నీరాందిాంచిాంది. 1903
సిగలో
సిాంగారాం
లో పులిచిాంతల వద్ో ఆనక్ట్ట క్టాటలన్ధ
నాగారుజనసాగరాం. రైతుల పాలిట్ క్లువలిీ.
ఉమిడి మద్రాస్ ప్రెసిడెనీస ప్రభుతవాంలో
ఆాంధ్రప్రదేశ్, తెలాంగాణ్ల పాలిట్ అనిపూరణ.
ప్రతిపాద్నలు
పూరవ చరిత్ర
పాీన్ధాంగ్ క్మిషన్ బహుళ ప్రయోజనకారి
తురుముకని
విజయాలక న్నలవైన విజయపురి చరిత్ర వైభవాం నేటికీ సజ్జవాం. శ్చతవాహన, ఇక్షావక్, పలీవ, చాళుక్య, కాక్తీయ, విజయనగర రాజుల పాలనలో ఈ సీమ పాలన వైభవాం కొనసాగ్నాంది.
శతాబాోల
సాంసుృతి
సాంప్రదాయ శిలుక్ళలను, ప్రజల జ్జవన సాయిలులను
తనలో
ఇముడుాకనిది.
బుదుధన్ధ బోధనలతో ఆచారయ నాగారుజనుడు న్నలకొలిున
విశవవిదాయలయ
ప్లఠాం
ప్రపాంచాన్ధక్మ వెద్జలిీన విదాయవిజాాన తాతివక్ కసుమాలు దేశ్చదేశ్చలోీ పరిమళ్ళాంచాయి.
ప్రాజెకట న్ధరాిణ్ాం – పూరవరాంగాం 1832 లో క్రువు రక్ుసిక్మ క్ృషణ, గుాంటూరు
వచాాయి.
కానీ,
ఆనాటి
కాద్న్ధ న్ధరాక్రిాంచిాంది. 1930 లో నలీగొాండ,
ఖ్మిాం
జిలాీల
రైతులక
సేద్యపునీటి
సౌక్రయాం క్లిగ్నాంచాలన్ధ నాటి నైజాాం నవాబు మీర్ ఉసాిన్ ఆల్లఖ్యన్ ప్రభుతవాంలో చీఫ్ ఇాంజనీర్
గా
ఆల్ల
నవాబు
జాంగ్
మొద్టిసారిగా నాందికొాండపై సరేవ జరిపి న్ధవేదిక్ ఇచాారు. ఆనాడు అది విఫలమైాంది. ప్రాజెకట న్ధరాిణ్ాం గురిాంచి మళ్ళళ 1954 లో పాీన్ధాంగ్ క్మిషన్ ముాందుక వచిాాంది. 1954 డిసాంబర్ లో గవరిర్ సి. యాం. చతురేవది
క్ట్టడాన్ధక్మ
నాందికొాండ
పాీన్ధాంగ్
వద్ో
ప్రాజెకట
క్మిషన్
అనుమతిాంచిాంద్న్ధ విధ్న ప్రక్ట్న చేశ్చరు. 1955 లో న్ధరాిణ్ాం ప్రారాంభమైాంది. ఈ ప్రతిషట నాందికొాండ సీలాన్ధి మొద్ట్ సరేవ చేసి
మహాసాగర్
59
పథకాన్ధి రూపొాందిాంచిన ఆల్ల నవాబ్ జాంగ్
వావిలాల గోపాలక్ృషణయయ, రాజావాసిరడిి
దే. తదుపరి ప్రాజెకట యావత్ రూపక్లున
ప్రభృతుల క్ృష్ట ఫలితాంగా మద్రాసు ప్రభుతవాం
ప్రముఖ్ ఇాంజనీర్ డా. కే. ఎల్. రావు
ప్రయతాిలు వీగ్నపోయాయి. నాందికొాండ
పరయవేక్షణ్లో జరిగ్నాంది. ప్రాజెకట లో భాగాంగా
ప్రాజెకట ప్రణ్మళ్ళక్ ముాందుక వచిాాంది.
లక్ష 63 వేల క్మలోవాట్ీ విదుయత్ ఉతుతిత
హైద్రాబాద్ రాష్ట్రాం ఏరుడిన తరావత కూడా
చేయగల జలవిదుయత్ కేాంద్బాం కూడా ఆ పథక్ాంలో వుాంది. రివరిసబుల్ జనరేటిాంగ్ సిసటమ్ కూడా దూరద్ృసిీతో చేశ్చరు. మద్రాస్
అడుగుల ఎతుతన ఆనక్ట్ట న్ధరాిణ్ాం, కడి – రాష్ట్ర
ప్రభుతవాం
రూపొాందిాంచిన క్ృషణ – పెనాిర్ పథక్ాంలో భాగాంగా
సిదేధశవరాం
వద్ో
ఆనక్ట్ట
న్ధరిిాంచాలన్ధ కేాంద్బాంపై ఒతితడి తెచిాాంది. క్ృషాణ జలాల
సదివన్ధయోగ
పరిశీలిాంచాలిసాందిగా
వివరాలను
కేాంద్బ
ప్రభుతవాం
ప్రణ్మళ్ళకా సాంఘాన్ధి ఆదేశిాంచిాంది. 1953 అకోటబర్ 1 న భాషా ప్రయుక్త రాషాాల ఆాంద్యళన ఫలితాంగా క్రూిలు రాజధ్న్ధగా ఆాంధ్ర
రాష్ట్రాం
ఏరుడిాంది.
ఈలోగా
హైద్రాబాద్ సేటట్ ప్రభుతవాం 1948 సపెటాంబర్ లో ఏరుడిాంది. రాండు రాషాాల మధయ డాయమ్ న్ధరాిణ్ాం జరగాలిస వునిాందున 1953 లో కేాంద్బ ప్రభుతవాం ఆదేశ్చల మేరక ఖోసాీ క్మిటీ ఏరుడిాంది. ఇాందుక ఆనాడు ఎన్. జి. రాంగా,
మోటూరు
అనువైనదిగా ఖోసాీ క్మిటీ న్ధరణయిాంచిాంది. ఈ క్మిటీ న్ధరేోశిాంచిన విధాంగా 546
తెలుగు ప్రజల వాాంఛ ఉమిడి
నాందికొాండ ప్రదేశాం డాయమ్ న్ధరాిణ్మన్ధక్మ
హనుమాంతరావు,
ఎడమ
కాలువల
సూచిాంచబడాియి.
న్ధరాిణ్ాం
ప్రణ్మళ్ళకా
సాంఘాం
ఆదేశాం మేరక ఆనాటి ఆాంధ్ర, హైద్రాబాద్
రాషాాలు తగు న్ధవేదిక్ రూపొాందిాంచట్ాం, కారయరూపాం
దాలాట్ాం
వెను
వెాంట్నే
జరిగ్నపోయాయి. అనేక్ అడిాంకల మధయ 1954 లో పాీన్ధాంగ్ క్మిషన్ ఆమోద్ాం పొాందిాంది. భాషాప్రయుక్త రాషాాల ఆాంద్యళన ఫలితాంగా 1953 అకోటబర్ 1 న ఆాంధ్రరాష్ట్రాం అవతరిాంచిన తరువాత ఆాంధ్ర, తెలాంగాణ్ ప్రభుతావలు సమైక్య వారధి న్ధరాిణ్మన్ధక్మ ఒపుాంద్ాం చేసుకనాియి. 1955 డిసాంబర్ 10 న ప్రథమ ప్రధ్న్ధ న్నహ్రూ చేతుల మీదుగా
శాంకసాీపన జరిగ్నాంది. 1956
ఫిబ్రవరి
లో
సాగర
ఆనక్ట్ట
న్ధరాిణ్మన్ధక్మ చరయలు ప్రారాంభమయాయయి.
మహాసాగర్
60
కాపర్ డాయమ్ న్ధరాిణ్మన్ధి 1957 లో నాటి
న్ధరిిాంచిన
కేాంద్బ నీటిపారుద్ల విధుయత్ శ్చఖ్ల సహాయ
కారిికలు మృతి చాందారు. డైవరషన్ ట్న్నిల్
మాంత్రి ఎస్. కె. పాటిల్ ప్రారాంభిాంచారు.
ప్రమాద్ాంలో ఇాంజనీరుీ, వర్ు చారటర్ి సిబ్ాంది
క్ృషాణ నీటిన్ధ నదిలోక్మ మళ్ళీాంచేాందుక 27
నీటి ప్రవాహాంలో కొటుటకపోయారు. బోటు
అడుగుల వాయసారీాంతో 290 అడుగుల
బ్రిడ్జ, ట్రానోసోర్ట, కావరీ రోడుి ప్రమాదాలోీ
పొడవుగల సొరాంగాన్ధి కొాండలు తలచి
వాంద్ల
ఏరాుటు చేశ్చరు. 1969 నాటిక్మ డాయమ్
మరాంద్రో
న్ధరాిణ్ాం పూరతయిాంది. సముద్బ మటాటన్ధక్మ
లభయమైన రికారుిల ప్రకారాం 250 మాందిక్మ
546 అడుగులు సీుల్ వే పై రేడియల్ క్రస్ట
పైగా మరణిాంచిన వారి సాంఖ్య తేలగా,
గేట్స అమరేా పన్ధన్ధ ప్రారాంభిాంచారు. 1972
అాంతకమిాంచి
నాటిక్మ 26 గేట్ీను అమరాట్ాం పూరిత చేశ్చరు.
కోలోుయిన అజాాత కారిికలు ఉనాిరు.
గేటుీ అమరాట్ాంపై క్రాణట్క్, మహారాష్ట్ర
న్ధరాిణ్ాంలో
ప్రభుతావలు
కాాంట్రాక్టరీక కూడా లేక్పోలేదు. ప్రముఖ్
అభయాంతరాలు
సాాంకేతిక్పరాంగా
తీవ్ర
తెలిపాయి.
కేాంద్బ
కాాంట్రాక్టర్
పరాంజాలు
సాంఖ్యలో
కూలి
ఎాంద్రో
ప్రాణ్ాం
కోలోుగా,
విక్లాాంగులుగా
మిగ్నలారు.
మరాంద్రో పటుటద్ల,
క్ాంచ
ప్రాణ్మలు
నీతీన్ధజాయితీ
సతయనారాయణ్,
మాంత్రివరగాంలో జల, విదుయత్ శ్చఖ్లను
చాంద్బశేఖ్రరడిి,
సమరీవాంతాంగా న్ధరవహిాంచిన బహుముఖ్
నాయుడు లాాంటివారు ఎాంద్రో వునాిరు.
ప్రజాాశ్చలి డా. కె. ఎల్. రావు ప్రద్రిశాంచిన
మరణిాంచిన వారాంద్రిలో తలిగా మృతి
అతయాంత సాహసాం, వాద్నా పతిమ, క్ృష్ట
చాందిన శ్రామిక్ మహిళ యాం. గురువమి,
ఫలితాంగా న్ధరాిణ్ాం పూరతయిాంది.
ఇాంజనీరు
ప్రాణ్మలొడిిన శ్రామికలు, ఇాంజనీరుీ
చిరసిరణీయులు.
డాయమ్ ను పూరిత చేయాలని లక్షేాంతో
క్ృషణాంరాజు,
టి.
రాంగయయ
యోగయయ
తదితరులు
సల్ : 94408 54149
శ్రామికలు, ఇాంజనీరుీ ముాందుక సాగారు.
నాగారుజన సాగర్ న్ధరాిణ్ాం వీడియో .....
ప్రాజెకటక రాళ్ళతితన కూల్లలు ఎాంద్రో సాగర్
ఫిల్ి్ డివిజన్ సౌజనయాంతో.........
న్ధరాిణ్ాంలో క్లసిపోయారు. 1967 లో డాయమ్ న్ధరాిణ్ాం కోసాం 43 వ బాీక్ లో
ప్రక్ు పేజ్జలో ......
మహాసాగర్
61
అరవై వసాంతాల నాగారుజన సాగర్ న్ధరాిణ్ాం వీడియో ... ఫిల్ి్ డివిజన్ సౌజనయాంతో.........
62
63
64
65
05_010 సంచిక పైన
ై న్ మీ అభిపా ఈ సుంచికలోని రచన్లపె ర యాలను పతి ర క కిరుంద వుుండే వాయఖ్యల పెట్ట ూ ( comment box ) లో త్పపక వా ర యుండి. లేదా ఈ కిరుంది మెయిల్ ఐడి కి పుంపుండి. editorsirakadambam@gmail.com
05_010 పత్రిక గురిాంచి..... very nice - sweeya spurthi శ్రీ రావుగారికి, ఎపపట్ట వలెనే ఈ నల్లో కూడా శిరాకద్ాంబాం సాంచిక ఎాంతో చకకగా ముస్తాబైన మ్హాల్క్ష్మిలా సాంక్రాంతి సాంబరాల్ను మా ముాంగళ్ళకు తెచిు, చాలా సాంతోషానిన పాంచిాంది. అనిన వ్యయస్తలు, ముఖ్యాంగా వయాంగ చిత్రాలు చాలా ముచుటగా నవువలు తెపపాంచాయ. పత్రికకు తమ్తమ్ రచనలు, చిత్రాలు, పద్యయలూ పాంపన వ్యరాంద్రికీ, నా మ్నఃపూరవక సాంక్రాంతి ఇాంకా నూతన సాంవతసర శుభాకాాంక్షలు. మిమ్మల్లన మ్రిచిపోలేద్ాండోయ్! - కాళీపటనాం సీతావసాంత ల్క్ష్మి
నీతి స్తహస్రి గురిాంచి..... Very Nice Proverb - Vishweshwar Sarma Namilikonda
66
05_010
67
భరాృహరి గురిాంచి...... T.Q BROTHER X LENT SIR - Jagannadharao Suryadevara
తో. లే. ప. శ్రీ రామోజీరావు గురిాంచి..... శ్రీమాన్ తోలేప గారూ అాందుకాండి అభినాంద్నలు. - భాగవత గణ్నాధ్యయయ
తెలుగు ‘వి’ శరద్ గురిాంచి..... Congratulations. Happy new year. Happy samkramti. - Ogirala Sriramakrishna శ్రీరామ్ గారిని - శరద్యపూరణ గారిని కలుసుకుని కాసేపు మాట్లిడినా చాలు - మ్నలో మ్నకు తెల్లయకుాండానే ఒక నూతన ఉతాసహాం వసుాాంది - సౌజనయాం మూర్తాభవిాంచిన ఆ ద్ాంపతుల్లో , ఏదో ఒక మ్ాంత్ర శ్కిా ఉననది అని మ్నకు అనిపాంచక మానదు , రామ్చాంద్ర రావు గారు –
- Subba Rao Venkata Voleti
05_010 శిరావేదిక ప్రారాంభాం గురిాంచి..... Shubhabhinandanalu ! - Rajavaram Usha
స్తయపద్మ గారు పాడిన రాయప్రోలు వ్యరి పద్యాం గురిాంచి.... తీయని మ్ణిపూసలాయెనేమో... smile emoticon - Sivani Madhav Aa roju kudaaa nuvvu paadutuntey kalla nillu vacheysteynuuuu.....Mallii adey feeling......antey nuvvu paadey vidhaanam lo edo magic undi.... - Padma Meenakshi ఆర్ద్రత. అవును స్తరద్య. నా మీద్ కపపడే టపుపడు వేరేగా ఉాంటాంది పద్యాం పాడేటపుపడు వేరేగా అదే మ్రి మా పాప టేకుక nikku - Jagaddhatri Visakha పద్మకు నా బిరుదు "సవయాం కృషి పద్మ " - Jagannaath Iragavaram
68
చదవుండి..... చదివిుంచుండి www.sirakadambam.com editorsirakadambam@gmail.com
Vol No. 05 Pub. No. 011 01-02-2016
షట్కం... ధ్యాన ోశ్ల కములు... 04 నీతి సాహస్ర 07 ర ... అక్షరంజలి డా. ఏయన్నార్ ...... 13 సంభవామి యుగే యుగే ...... 15 వకకలంక రసధ్యరలు.. కనాతలి 25 ో రవూరు కలం..తాతయా చేతికర 27 ర నేను ై సతం .... డా. మాటూరి శ్ర ర నివాస్36 తో. లే. పి.‘ర’ సాలూరు రజేశ్వరరవు43 వందకు వందనం 48 త తస్వవకారం దత 53 మానవ నిరిిత మహాసాగర్ 56 త వళి వార 62 అభిప్ర 65 ర యకదంబ్ం