7 minute read
Að vinn‘á lyftara? Ekkert mál
Helga Valgerður Friðriksdóttir er alin upp í Nesjum, rétt utan við Höfn í Hornafirði. Eins og stór hluti íbúa þar, hefur hún unnið mikið í tengslum við fiskinn. Hún hefur verið á sjó, unnið í saltfiski, á höfninni og nú síðast, frá árinu 2018 á Fiskmarkaði Suðurnesja, starfsstöðinni á Höfn. Starfið er fjölbreytt, í því felst bæði löndun, pappírs- og tölvuvinna, að mæla ísprósentur í afla og samskipti við bæði sjómenn og fiskkaupendur.
Helga Valgerður hefur unnið rétt rúm tvö ár á Fiskmarkaðinum. ,,Ég kom fyrst inn sem aukamanneskja sumarið 2018, þá var ég að slá inn á uppboðið og taka á móti símtölum frá strandveiðisjómönnunum. Ég vann í saltfiski þegar ég var um karnúmer, kaupendur og að körin fari á rétta staði og í rétta bíla.“ Þau eru fjögur hjá Fiskmarkaðinum á Hornafirði; ,,Ég og stöðvarstjórinn erum í þessari tölvu- og pappírsvinnu og svo eru strákarnir tveir. Þeir eru alveg fríir frá öllu því veseni. Við stöðvarstjórinn förum alveg og tvítugt, maðurinn minn er sjómaður, pabbi minn, afi minn; það eru allir löndum, sækjum fisk og mokum. Gerum allt sem þeir gera, en við berum sjómenn,“ segir hún og hlær. ,,Ég reyndi að fara á sjó líka en það átti líka ábyrgð á uppboðinu og því öllu. Ég er náttúrulega bara almennur ekkert sérstaklega vel við mig, ég varð alltaf svo sjóveik. Svo hef ég gripið starfsmaður en hef alltaf verið líka uppi á skrifstofu að hjálpa til. Það er oft í fiskvinnslu gegnum tíðina. Það hefur alltaf átt best við mig að vera í mikill hamagangur fyrir hádegi, þegar allir eru að hringja og melda og smá hasar. Ég þrífst best þegar ég hef nóg að gera. Margir bræludagar í landa og allt þarf að vera komið inn á slaginu tólf. Þegar stöðvarstjórinn röð eru ekki uppáhaldið.“ fer í sumarfrí og svoleiðis þá er þetta mitt að sjá um. Ég er sem betur fer Vil hafa allt 120% pottþétt ekki bara við tölvu. Yfir vetrarmánuðina erum við með uppboð ,,Ég hafði ekkert mikla hugmynd um hvað starfið snerist ,,Ég alla daga, nema laugardaga en á sumrin eru bara uppboð áður en ég byrjaði. Ég held að margir haldi að við sækjum bara fiskinn og setjum hann inn í hús“ segir Helga Valgerður. Hún komst fljótt að því að vann í saltfiski þegar virka daga. Við reynum að hafa það þannig að við séum í fríi aðra hvora helgi, þá er ég bara með einn lyftaramann með mér og svo er stöðvarstjórinn þetta er flóknara en það og margt að læra. ,,Ég var ég var hálfstálpaður með hinn, en þegar eru stórar landanir, þá þurfum reyndar með vigtunarleyfi, hafði verið að leysa af á höfninni sumarið áður, en ég þurfti að fara unglingur, maðurinn minn að vera öll. Það eru ansi mörg handtök við eina löndun. Í gær vorum við að fá einhver 400 kör í á lyftaranámskeið. Ég hafði aldrei keyrt lyftara, var er sjómaður, pabbi minn, hús og seldum 124 tonn, þannig að það var langur búin að mikla þetta rosalega fyrir mér en þetta er ekkert mál. En það er hellingur að læra á kerfið hjá Reiknistofu fiskmarkaðanna. Auðvitað vill maður afi minn; það eru allir sjómenn“ dagur og mjög mikið um að vera. Þegar fiskurinn fer beint í útflutning beint, þá biðja kaupendur okkur um að setja aukaís ofan á, við erum bara með skóflu og hafa allt 120% pottþétt og helst meira. Það getur orðið kar fullt af ís, þannig að það tekur smá tíma að eiga við rosalegt stress þegar við erum að koma öllu inn. Hef oft það. Við skiptumst á að moka svo við förum nú ekki öll alveg staðið mig að því í matmálstímanum að renna yfir uppboðslistann úr axlarliðnum. Það þarf líka að sitja á lyftaranum og stafla og allt til þess að vita hvort ég hafi ekki örugglega gert allt rétt. Þetta er allt það, en maður getur verið ansi þreyttur þegar maður heim úr vinnunni. rafrænt,“ segir Helga Valgerður. Kaupendur eru ekki á staðnum og þurfa að treysta á réttar upplýsingar um hverja stæðu á uppboðinu ,,Afsakið hvað er vond lykt af mömmu minni“ ,,Þeir sjá hvað er í boði á öllum mörkuðunum innan kerfisins. Það er listi Helga Valgerður. ,,og það er góður starfsandi hér hjá okkur. Við tökum sem er að uppfærast og breytast fram á hádegi og svo byrjar uppboðið okkur ekkert of alvarlega. Allir ótrúlega liðlegir. Ég á náttúrulega tvo klukkan eitt. Það er allt frá handfærabátum upp í stóra trollbáta sem selja stráka, tíu og fimm ára og bý með sjómanni. Þetta er ekki auðveldasti hjá okkur. Það koma líka aðkomubátar, þeir fara náttúrulega bara þar sem vinnustaðurinn upp á það að gera. Ég fæ oft að skjótast kortér í fjögur fiskurinn er og svo erum við líka með línubáta, það eru snurvoðabátar og sækja á leikskólann. Svo kem ég bara stundum með þá í vinnuna. sem landa stundum hjá okkur og sæbjúgubátar. Suma daga erum við Læt þá sitja uppi á skrifstofu á meðan eða eitthvað. Svo á maður nú líka með upp í ellefu landanir, það koma dagar þar sem er er kannski bara góða að. Svo er þetta allt mikið auðveldara þegar maðurinn minn er ein stór löndun eða ein lítil, aðra daga hrúgast allir inn að tæma sig, en heima. Þá þarf ég ekkert að spá í þessu og bara sinni vinnunni. Viss léttir þegar strandveiðin stóð sem hæst voru yfir 30 landanir suma dagana. að þurfa ekki að vera að velta því fyrir sér hvort maður sé að gleyma Það er oft rosalega mikið um að vera Þegar strandveiðin er og við höfum foreldraviðtali. Það hefur alveg skeð. Ég sannfærði sjálfa mig um það að aldrei verið með eins marga strandveiðibáta og í sumar. ég sé ekki sú eina. Sá fimm ára hefur alveg spurt: ,,Af hverju geturðu ekki
Finnst best að geta unnið með höndunum
Það eru mörg handtökin í kringum hvert uppboð: ,,Við tökum á móti fiski, seljum og komum áleiðis til kaupanda. Við sjáum um löndun, svo eru sumir bátar með afla til endurvigtunar; þá þarf að taka prósentu af ís úr afla. Þegar við erum búin að landa fiskinum, þá vigtar hafnarvörðurinn hann og svo göngum við frá honum inni í hús, ísum yfir, svo þarf að setja allar upplýsingar um aflann sem við erum að fara að selja inn hjá Reiknistofu fiskmarkaða; tegund, aldur, þyngd o.fl.. Eftir uppboðin þarf að líma rétta kaupendamiða á öll kör, passa upp á að allt sé rétt; ekkert bara föst fyrir framan tölvuna. Ég vil geta unnið með höndunum, Mér hefur alltaf fundist rosa gott að vinna með karlmönnum,“ segir
,,Það er oft mikill hamagangur fyrir hádegi, þegar allir eru að hringja og melda og landa og allt þarf að vera komið inn á slaginu tólf.“
,,Að vinn’á lyftara? Ekkert mál.” eða Helga Valgerður komst fljótt að því að það væri ekkert mál að keyra lyftara.
bara unnið á leikskóla eins og venjulegu mömmurnar. Svo sagði hann einu sinni hátt og snjallt í stakkageymslunni í leikskólanum: ,,Afsakið hvað er vond lykt af mömmu minni. Hún er sko að koma úr vinnunni!““
Fiskmarkaðsrúnt í sumarfríinu?
,,Vinnufélagarnir sýna mér mikinn skilning, ég get ekkert alltaf verið til tíu á kvöldin. Stundum þarf ég bara að hætta snemma. Það er ótrúlega mikils virði að þeir taki svona vel í að ég þurfi að vera að skjótast og skreppa og skutla á æfingu. Ég reyni nú að halda því í hófi. Þetta er bara ótrúlega þægilegt. Góðir samstarfsmenn og þeir sem stjórna fyrirtækinu líka; ég hef bara átt ánægjuleg samskipti við þá. Við erum með fimm starfsstöðvar og ég þekki ekkert fólkið sem er á hinum stöðunum. Það væri auðvitað rosalega gaman að heimsækja þau, þetta er ekkert allt alveg eins sko. Það getur vel verið að maður skreppi eitthvað sumarfríið og taki svona fiskmarkaðsrúnt. Kíki í kaffi. Kaffi með köllunum. Það er oft gaman. Þetta er svona pínu félagsmiðstöð hjá
sjómönnum, hafnarvörðum og fleirum; svona þegar er ekki covid. Það eru fastir gestir sem kíkja til okkar í kaffi og spjalla þegar er lítið að gera. Sem er mjög gaman í ljósi þess að kaffið okkar er víst ekkert svakalega gott þannig að við hljótum bara að vera svona skemmtileg sem vinnum hérna. Það þekkja auðvitað allir alla, margir þeirra tengdu mig við foreldra mína þegar ég var að byrja og sögðu kannski: ,,Þú ert dóttir Frissa og Sigurbjargar.“ Þetta er skemmtilegt og ég er ótrúlega ánægð þarna.
