Sjávarafl 3.tbl 2015

j ú n í

2 0 1 5

3 .

t ö l u b l a ð

2 .

Við getum verið sterk ef við vinnum saman

> 32

Mikill áhugamaður um sjávarútveginn

> 28

á r g a n g u r

Gildi menntunar verður seint ofmetið. Sjávarafl tók saman nokkra af þeim menntunarmöguleikum sem í boði eru á þessu sviði. > 16-26

Til hamingju með daginn sjómenn!

Jónína Björg Magnúsdóttir, fiskverkakona: „Við erum ekki biðja um nein ofurlaun heldur laun sem fólk getur lifað af.“ > 36

VIÐ KLÆÐUM ÞIG BETUR

Kringlunni | s. 512 1710 ntc.is /

/kulturmenn|

/kulturmenn

Sjómannadagurinn 7. júní 2015

Óskum sjómönnum til hamingju með daginn Eimskipafélag Íslands sendir öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra heillaóskir í tilefni sjómannadagsins.

Eimskip | Korngörðum 2 | 104 Reykjavík | Sími 525 7000 | www.eimskip.is

Staðan í afla einstakra tegunda innan kvótans: 14,3%

Þorskur n Aflamark: n Afli

85,7

171.923

t/ aflamarks: 147.334

24,3%

Ýsa n Aflamark: n Afli

75,7

27.678

t/ aflamarks:20.959

Gleðilegan sjómannadag!

Í

minni fjölskyldu er sjómannadagurinn haldin hátíðlegur á hverju ári. Þetta er ein af þeim helgum sem að er ómissandi partur af árinu

38%

og öllu er til tjaldað. Þegar ég hugsa út í það þá held ég jafnvel að

sjómannadagshelgin, (já í Vestmannaeyjum köllum við þetta sjómannadagshelgi), sé hátíðlegri en jólin, allavega hjá mínu fólki. Allir fara í sitt

Ufsi n Aflamark: n Afli

62%

50.234

t/ aflamarks: 31.146

fínasta púss, taka sitt allra besta skap fram og taka þátt í viðburðum helgarinnar. Þessa helgi fögnum við sjómönnnunum í okkar lífi. Þegar þessi tími árs gengur í garð blundar alltaf mikið stolt í hjartanu mínu. Stolt yfir uppruna mínum, stolt yfir störfum faðir míns

24,3%

og hans kollega og ekki síður stolt yfir störfum móður minnar sem hefur séð um heimilið og uppeldið á okkur systkinunum öll þessi ár

Karfi n Aflamark:

75,7%

n Afli

47.637

t/ aflamarks: 36.083

meðan pabbi stundaði sjóinn. Sjómenn þurfa að fórna ýmsu þegar þeir velja sér sjómennskuna sem ævistarf og oftar en ekki missa þeir af stórviðburðum í lífi fjölskyldunnar, eins og afmælum, útskriftum, fæðingu barna sinna og margt fleira. Ég ber ómælda virðingu fyrir sjómönnum landsins og þeirri vinnu sem þeir leggja á sig, en ég ber ekki síður ómælda virðingu til sjómannskonunnar sem heldur fjölskyldulífinu gangandi á meðan. Í þessu tölublaði sjávarafls tókum við saman nokkra af þeim menntunarmöguleikum sem í boði eru í sjávarútvegnum ásamt því tókum við

Útgefandi: Sjávarafl ehf. Grandagarði 16, 101 Rvk

tal af nýráðnum framkvæmdarstjóra Codlands í Grindavík, Tómas Þór

Sími: 846 1783 / 899 9964

Eiríksson. Einnig er ítarlegt viðtal við fiskvinnskukonuna Jónínu Björg

Ritstjóri: Sædís Eva Birgisdóttir,

Magnúsdóttir og ljósmyndarann Þorgeir Baldursson sem hefur haldið

seva@sjavarafl.is Ábyrgðarmaður: Hildur Sif Kristborgardóttir, hildur@sjavarafl.is Vefsíða: www.sjavarafl.is Tölvupóstur: hallo@sjavarafl.is

út Myndasíðu Þorgeirs í fjölda ára en þar má finna ógrynni af fréttum og flottum myndum tengdum sjávarútvegi.

Fyrir hönd Sjávarafls óska ég öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra innilega til hamingju með daginn. Þið eruð hetjur hafsins!

Umbrot og hönnun: J&Co ehf.

Forsíðumynd: Þorgeir Baldursson.

Prentun: Prentmet ehf.

Sædís Eva Birgisdóttir Ritstjóri Sjávarafls

tm.is/sjavarutvegur

Sjómenn, til hamingju!

Saga TM er samofin sögu sjávarútvegs á Íslandi. Við erum stolt af því að hafa komið að uppbyggingu og viðhaldi öflugrar útgerðar við Ísland frá stofnun fyrirtækisins.

Til hamingju með daginn sjómenn, njótið hans.

Tryggingamiðstöðin

Síðumúla

24 Sími

515 2000

tm@tm.is

tm.is

Skoðun Unnur Inga Kristinsdóttir, forseti nemendafélagsins Stafnbúa, auðlindadeild HA

Sjávarútvegurinn er stolt íslendinga

Þ

að var búið að vera draumur minn lengi að læra sjávarútvegsfræði, og nú þegar ég hef lokið 1.ári þá sé ég ekki eftir því að hafa látið slag standa. Ég er alin upp í Hrisey og lærði að beita línu 12 ára gömul. Ég hef því eytt ófáum klukkustundunum í beitningaskúrnum og átt margar skemmtilegar samræður við eldri og reyndari menn í eyjunni um sjávarútveg. Þessir menn kenndu mér margt en þegar maður er alinn upp á svona litlum stað eins og Hrísey sér maður hvað sjávarútvegur skiptir gríðarlega miklu máli og þá sérstaklega í svona litlu bæjarfélagi þar sem maður þarf að nýta auðlindina á sjálfbæran hátt og umgangast hana af virðingu. Ég sá það mjög fljótt að þetta væri eitthvað sem ég hefði mikinn áhuga á og það kom svo á daginn þar sem ég hef aldrei notið mín jafn vel í námi og ég geri í dag.

Sjávarútvegsfræði er krefjandi nám sem kemur við á mörgum sviðum. Námið er þverfaglegt og er markmið námsins að veita nemendum þann þekkingargrunn sem þarf til stjórnunarstarfa í sjávarútvegi og tengdum greinum að loknu námi. Námið skiptist í þrennt þar sem undirstöðunámskeið í raunvísindum og viðskiptafræðum eru kennd ásamt sérnámskeiðum sem snúa að sjávarútvegi þar sem vistkerfi sjávar, veiðar og vinnsla sjávarafurða eru helstu áherslurnar. Þar sem þetta er þverfaglegt nám eru miklir möguleikar fyrir nemendur að komast í stjórnunarstöður hvar sem er í heiminum hvort sem þær eru tengdar sjávarútvegi eða ekki og margir útskrifaðir sjávarútvegsfræðingar

starfa í dag til dæmis hjá bönkum og tölvufyrirtækjum. Ég tel það mjög mikilvægt að fá sérmenntað fólk úr sjávarútvegsfræði þar sem íslenskur sjávarútvegur er ein af okkar mikilvægastu atvinnugreinum í dag og rúmar svo mörg starfssvið ásamt því að íslenskur sjávarútvegur er einn sá framsæknasti í heimi.

Sjávarafurðir sem koma frá Íslandi eru taldar miklar gæðavörur og seljast oft á hærra verði en vörur keppinautanna erlendis. Til að viðhalda þessum árangri sem íslenskur sjávarútvegur hefur náð í öllum heiminum er því mikilvægt að hafa stöðuga framþróun og hátt menntunarstig. Margir gera sér ekki grein fyrir því hversu miklu máli íslenskur sjávarútvegur skiptir okkur Íslendinga þar sem það fer ekki mikið fyrir honum, en dæmi um mikilvægi þess er að það var t.d. flutt út fyrir 222 milljarða af íslenskum sjávarafurðum 2014 ásamt því að sjávarafurðir voru um 56% af heildarvirði útfluttnings sama ár. Þetta er hátt hlutfall, sérstaklega þegar litið er til þess að það eru ekki nema 5 % þjóðarinnar sem starfa við sjávarútveg.

Við erum mjög þakklát fyrir að fá svona tækifæri því það gerir okkur nemendum auðveldara að átta okkur á því hvernig sjávarútvegurinn virkar því öll komum við úr mismunandi áttum og höfum mismunandi reynslu í faginu.

6

sj áva r a f l

júní 2015

Þennan árangur sem íslenskur sjávarútvegur hefur náð tel ég að megi þakka að miklu leyti þeim sem hafa sótt sér sérþekkingu í greininni, eins og t.d. sjávarútvegsfræðingum. Það verður að segjast að stór prósenta þeirra sem fara að læra sjávarútvegsfræði tengjast sjávarútvegi á einhvern hátt, sem gerir það að verkum að þegar þetta fólk hittist í skólanum þá höfum við það öll sameiginlegt að hafa brennandi áhuga á öllu sem tengist sjávarútvegi. Það myndast því oft skemmtilegar umræður í kennslustundum þegar sjávarútvegur er ræddur og þá sérstaklega þegar hitamál eru í gangi í samfélaginu eins og makrílfrumvarp og veiðigjöld. Til þess að ná árangri í faginu þá skiptir einmitt miklu máli að vera vakandi fyrir því sem er í gangi hverju sinni, því sjávarútvegur getur breyst hratt og skyndilega. Það er líklega eitt af því sem gerir þetta svona spennandi, maður veit aldrei hvað morgundagurinn ber í skauti sér.

Að læra sjávarútvegsfræði á Akureyri hefur marga kosti, til að mynda höfum við Slippinn þar sem nánast öll íslensk skip koma einhverntímann í einhverskonar yfirhalningu og erum við dugleg að nýta okkur það á deildinni. Þá fáum við að koma um borð í skipin þar sem skipstjóri tekur gjarnan á móti okkur og fræðir okkur um það sem er að gerast um

borð. Það hefur verið gaman að fá að fylgjast með þróun skipaflotans á Íslandi undanfarin ár, en það er alltaf verið að horfa í að hráefnið sé sem ferskast þegar það fer út til neytandans. Einnig hefur Samherji verið duglegur að taka á móti okkur í vinnsluna til sín þar sem við fáum að fylgjast með þróun fiskvinnslunnar í landi hverju sinni. Allt þetta skiptir okkur miklu máli í náminu því með svona heimsóknum sjáum við hvað framleiðsluferlið skiptir gríðarlega miklu máli og maður fær að sjá heildarmyndina á því hvernig þetta fer allt saman fram.

Við höfum einnig fengið að fara í Eyrall með Hafrannsóknarstofnun og var til dæmis farið eitt slíkt núna í mars síðastliðnum þar sem nemendur fóru á sjó og tóku þátt í stofnstærðarmælingum botnfiska í Eyjafirði. Við erum mjög þakklát fyrir að fá svona tækifæri því það gerir okkur nemendum auðveldara að átta okkur á því hvernig sjávarútvegurinn virkar því öll komum við úr mismunandi áttum og höfum mismunandi reynslu í faginu.

Einu sinni á ári heldur svo nemendafélagið okkar, Stafnbúi, smakkkvöld þar sem nemendum og starfsfólki deildarinnar er boðið í mat en á þessu kvöldi eru framleiddir ýmsir réttir úr allskyns sjávarfangi. Ýmislegt furðulegt er á boðstólnum og reynt er að hafa einn rétt sem er áskorun að smakka. Hefur þetta kvöld alltaf heppnast ákaflega vel og má í raun segja að þetta sé hápunktur skólaársins okkar.

Að lokum vil ég minna á að sjávarútvegur er stolt okkar Íslendinga og er auðlind sem við verðum að umgangast á vísindalegan og faglegan hátt, jafnframt því að vera í leiðtogahlutverki á heimsvísu með því að vera öðrum sjávarútvegsþjóðum fyrirmynd.

Sjávarútvegur

Til hamingju með daginn sjómenn!

islandsbanki.is

Netspjall

Sími 440 4000

Facebook

Skoðun Þröstur Ármannsson, framkvæmdastjóri Radiomiðun ehf.

öllum kassanum undir hitaálagi þannig að -1,4 gráður og makríllinn um -2 gráður fiskurinn hefur sama geymsluþol hvar þegar hann er feitastur, enda eru sem hann er staðsettur í kassanum.“ þetta feitari fiskar.“ Þessarar Það eru margir sem nota þennan þekkingar hafi Matís aflað í kassa í dag enda þola þeir líka samstarfi við fyrirtæki og háháhraðanettengingu og símasamjarskiptin hafa rofið þá Ekki eru nema tólf ár meira hnjask. Árið 2010 voru 3-7 skóla og síðan farið með hana einangrun sem fylgdi því bandi á miðunum umhverfis landið. kg kassar endurhannaðir með til fyrirtækja sem nýti hana í síðan sjómenn fengu að vera á sjó. Möguleikar Síminn og Radiomiðun hafa frá rúnnuð horn og árið 2014 var dag. „Á þessu sviði höfum við aðgang að tölvuíslenskra sjómanna til árinu 2009 staðið að uppsetningu hugmyndin yfirfærð á nýja 60x40 unnið mikið með Eimskip og Icefjarskipta eiga sér ekki hliðstæðu farsímasenda í flest af stærri skippósti og fréttaveitu cm vörulínu 10-15 kg flakakassa landair Cargo, Samherja, ÚA, HB öru þróun síðustu ára má þakka annars staðar í heiminum. um flotans. Þessir farsímasendar frá helstu netmiðlum Promens Tempru.

Granda og fjölmörgum öðrum fyrirtraustu samstarfi Símans og RadioÞróunin síðustu ár hefur verið tengjast svo um 3G kerfið eða VSAT tækjum, enda hefur þessi árangur og var hann veittur hröð og áhugavert að hugsa til þess kerfið og flytja símtöl og SMS. Þessi miðunar og íslenskra útgerðarÞurfum að gera enn betur náðst með breiðu samstarfi fyrirtækja yfir NMT og að það sem við teljum sjálfsögð þróun hefur orðið til þess að flestir fyrirtækja sem hafa verið framsýn, Aðspurður um hvað sé framundan í meðferð og í sjávarútvegi,“ segir Sigurjón. Afrakstmannréttindi hefur ekki staðið sjósjómenn eru í netsambandi, geta umhugað um starfsmenn sína og Iridium kerfið. kælingu segir Sigurjón að nú þurfi að fínpússa ur rannsóknanna er sá að tekist hefur talað í GSM símann sinn í næði og tilbúin fyrir tækninýjungar. Niðurmönnum til boða fyrr en nú á allra ferilinn og setja markið á að hægt sé að flytja að auka geymsluþol á ferskum fiskflökum hlustað á helstu útvarpsstöðvar í síðustu árum. Það er að tveggja NMT kerfið af hólmi. Þetta langstaðan er sú að við Íslendingar fersk flök til Norður Ameríku með skipum. Nú úr sex dögum í tólf daga og haldast gæði tölvunni úr klefum sínum um borð manna tal sé einmitt aðeins á milli erum í fremstu röð þegar kemur að dræga 3G kerfi opnaði möguleika þegar liggur fyrir hvernig best er að meðhöndla hans óbreytt í sex til átta daga áður en þau óháð staðsetningu skipsins. Þessa tveggja – án áheyrenda. Mikið fjarskiptum á sjó. bæði stærri sem smærri skipa á aflann þá þarf að tryggja að það sé gert. Þá er fara að minnka. Svo hægt væri að rannsaka hefur breyst í aðbúnaði sjómanna þörf á því að tryggja rekjanleika. „Kaupandinn fyllilega kælingu og áhrif hennar þá hannaði Þegar búið er vinna fiskinn síðustu áratugi. Hver umbyltingin á geta séð nákvæmlega hvar fiskur er veiddur, og smíðaði Matís kæliherma sem auðvelda fer hann svo í frauðkassa hefur rekið aðra. Þannig var gamla af hverjum og hvenær,“ segir Sigurjón. Þá væri alla þróunarvinnu fyrir fersk flök og líkja eftir NMT kerfið, sem þjónaði bæði til og fer um 60-70% í slíka ekki verra ef hægt væri að setja upp umbunarflutningum í flugi og skipi. Þannig er hægt sjós og áhrifin lands frá árinu 1985, aflagt kassa sem framleiddir eru að sjá sem hitasveiflur hafa á vöruna. kerfi þannig að ef skip meðhöndlar afla vel og árið 2010.

Ekki eru nema tólf árfyrir ferskan og „Hermarnir eru notaðir bæði tryggir þannig gott verð fyrir útgerðina væri af Promens og voru þróaður síðan sjómenn aðgang að alltaf fullbókaðfrosinn fisk ogfengu þeir eru nánast hægt að verðlauna skipið fyrir það. „Sjómenn fyrir fáeinum árum í nánu tölvupósti og fréttaveitu frá helstu eru margir hverjir að gera frábæra hluti og mega ir. Allt flutningaferlið er kortlagt og við komum samstarfi við Matís og netmiðlum og var hann veitturþannig yfir að við vera stoltir af. Við eigum að bera virðingu fyrir fyrir hitanemum í fiskinum NMT ogmælt Iridium kerfið. sjávarútvegsfyrirtæki. sjómönnum og tala um gæði og hitastig afla getum nákvæmlega öll áhrif sem hiti og Stærri ískref hafahafa verið stigin síðaf sömu virðingu og magn. Ef sjómenn fengju sveiflur honum á fiskinn og geymsluþol ustu ár.Við Fyrsta háhraða umbun fyrir að gera vel þá væri það hvetjandi hans. eigum orðið VSAT mikiðgerviaf mælingum og hnattasambandið upp áriðog ferlaþróunfyrir áhöfnina og enn fleiri myndu leggja sig hann fari þó nánast aldrei yfir sett mörk og að þær eru vel nýttarvar tilsett rannsókna 2006.

Með þeirri tækni urðu skipin fram um að skila gæðahráefni.“ Hann segir að auki er hann ekki það lengi á leiðinni. ar,“ segir Sigurjón. Þá séu oft settir nemar í fisk sítengd í gegnum jarðstöð vinnslan hafi verið að bæta sig mikið en enn sem verið sé að flytja frá Símans landinu í samstarfi við Skyggni.

VSAT gervihnattasamskorti nokkuð á að hráefnismeðferð í bátunum Kassi sem breytir miklu fiskvinnslufyrirtækin og flutningafyrirtækjunbandið það frá fyrsta sem veitti sjósé eins góð og hún gæti verið. Þess vegna væri Einn lykilþátturinn í bættu geymsluþoli er um svovar greint niðurstöðum þeirra mælinga. mönnum stöðuga internettengingu. gott ef hægt væri að taka upp umbunarkerfi. frauðplastkassi sem kom á markað um 2011 og Fyrirtækin sjálf fylgjast síðan vel með sínum Með tækni urðu símasamÞað komi því miður enn fyrir að fiskur sé ekki var þróaður af Matís, í samstarfi við Promens eiginþessari skipum og flugvélum.

Allt þetta sé hluti skiptin þá draga fyrst eins og sjómenn á meðan á flutn- Tempra. „Það voru tveir nemendur hérna sem rétt blóðgaður og kældur eins og ætti að vera. ,,Í af því að úr hitasveiflum væru að hringja milli þetta húsa;skilað óháð þeim árangri dag náum við vel utan um kerfið. Til þess að við komust að því að hitinn í hefðbundnum kassa ingi stendur ogáhefur veiðisvæðum og áum mun hagstæðara náum að skapa hámarksverðmæti þurfum við var ekki jafn í honum öllum heldur var hærri að lítið sé orðið sveiflur.

Hvað þorsk varðar verði enstillt áðuráþekktist.

Nýttgráðu lang- og þar helst hitöll að stefna að sama marki og átta okkur á því hiti í hornum hans undir umhverfishitaálagi er t.d. mínus eina drægt 3G kerfi alla Símans tekiðfiskfarmur í að við erum í sama liðinu. Við erum að gera vel og fiskurinn skemmdist fyrr þar. Hornin voru inn í skipum leið.var Þegar fer með notkun árið 2008. Það leysti gamla en það má alltaf gera betur.“ því rúnnuð og helst nú mun jafnara hitastig í farþegaflugi er þetta ekki eins nákvæmt en

Betra samband

F

FRAMÚRSKARANDI lausnir fyrir fiskframleiðendur

Samvals- og pökkunarflokkari » Fyrir flök eða bita

» Sjálfvirk kassamötun

» Allt að 80 stk á mín. » Möguleiki á millileggi » Lágmarks yfirvigt

818

sj ún S Jáva ávarRaaffll j m a ír 2 s 021051 5

» Frábær hráefnismeðh.

Víkurhvarfi 8 | 203 Kópavogur | S: 519 2300 | valka@valka.is | www.valka.is

Áhersla lögð á gæði í 30 ár Lykill að bættum veiðum:

Þantroll ...breiðari opnun - bætir veiðarnar ...minni mótstaða á stærri togfleti ...heldur lögun vel á litlum hraða

30 ára

...auðveld í köstun og hífingu ...minni titringur og lægri hljóðbylgur, lágmarka fiskfælni

Frá 1984 hafa hönnuðir okkar og verkfræðingar lagt hart að sér við að gera Sæplastkerin þannig úr garði að þau þoli allt það mikla álag sem viðskiptavinir okkar ætlast til af þeim. Þeir eru jafnframt stöðugt að þróa nýjar hugmyndir, leita leiða til að létta líf þeirra sem vinna með kerin og ekki síst til að hámarka megi aflaverðmæti.

Ein af nýjustu afurðum okkar er lúgulokið á 460 og 660 lítra kerin. Þetta lok gerir gæfumuninn þegar halda þarf matvælum, svo sem eins og lifur og hrognum, sem lengst undir loki til að viðhalda fersleika sem lengst.

Hampiðjan / Ottó / 30.11 2014

...yfirfléttaður kaðall með núningshlíf í mismunandi litum fyrir hvert byrði

www.promens.com/saeplast

– Veiðarfæri eru okkar fag

PROMENS DALVÍK <JCC6GH7G6JI &' +'% 96AKÏ@ HÏB> )+% *%%%

4

útvegsblaðið

ágúst 2013

Velta tæknifyrirtækja í sjávarútvegi vex um 13%

Nýtt mastersnám um virðiskeðju sjávar- og eldisafurða

Fiskbókin opnuð

n Matís hefur opnað Fiskbókina á vef sínum en bókin er fróðleikur um helstu n Velta tæknifyrirtækja Sjór sækir nytjafiska, upplýsingar um veiði þeirra, tengdum sjávarútvegi jókst veiðisvæði, á hvaða árstíma þeir veiðast hart að árið 2012 um 13% frá árinu undan og nam veltan tæpum og helstu veiðarfæri. Tilvalið þykir að nota Kolbeinsey 66 milljörðum. Gert hafði upplýsingar úr bókinni sem kynningarefni verið ráð fyrir 5-10% vexti. n Kolbeinsey, nyrsti um íslenskan fisk. Segir á vef Matís að með Tæknifyrirtækin hanna, punktur Íslands, er nú orðin þessari rafrænu útgáfu Fiskbókarinnar þróa og framleiða veiðarfæri, tvískipt og hefur látið mjög kör, umbúðir, vélbúnað eða sé mögulegt að koma á framfæri margvísundan ágangi sjávar, hafíss hugbúað fyrir sjávarútveg og veðra. Áhöfn varðskipsins legum upplýsingum um fisk og fiskafurðir, og selja vörurnar undir eigin Þórs fór nýverið í land og fræðslu og rannsóknum sem þeim tengjast nafni og eru þetta um 70 fyrmældu eyjuna. Vestari hluti með mun skilvirkari og fjölbreyttari hætti irtæki. Á þessu sama tímabili Kolbeinseyjar er nú 28,4m x varð lítill vöxtur í fiskveiðum en hægt er í prentaðri bók. Fiskbókin er 12,4m og hæsti punkturinn og fiskeldi. Hefur vöxtur 3,8m. Austari hluti hennar Gunnar Stefánsson, prófessor í iðnaðarverkfræði og Guðrún Ólafsdóttir, verkefnistjóri námsins. unnin í samstarfi viðAQFood Íslandsstofu, Samtæknifyrirtækjanna líka er 21,6m x 14,6m. Skarðið tök fiskvinnslustöðva, Samtök fyrirverið meiri en í þjóðarframmilli eyjahlutanna er 4,1 m tækja í sjávarútvegi og Iceland Seafood leiðslu og fiskvinnslu. Kemur að breidd. Miðað var við Kolþetta fram í niðurstöðum International, með stuðningi AVS rannbeinsey þegar fiskveiðilögnýrrar rannsóknar Íslenska sagan var færð út í 200 mílur sóknasjóðs í sjávarútvegi. Bókin er öllum sjávarklasans. og mörkuðsjávarklasinn var miðlína milli Íslenski og Startup Iceland hafa tækin í Húsi sjávarklasans og efla um leið áhuga opin til frjálsra afnota, þó ber að geta uppGrænlands og Íslands og gert með sér samkomulag um samstarf við og skilning fjárfesta á þeim tækifærum sem felast runans ef upplýsingar úr bókinni eru nýtthefur hún því mikið sögulegt þjálfun frumkvöðla í frumkvöðlasetrum Húss í aukinni fullvinnslu sjávarafurða og sprotum í ar í hverskyns annarskonar útgáfu. Vistun gildi.

Hafa varðskip og flugsjávarklasans. Í Húsi sjávarklasans eru tvö frumsjávarklasanum almennt. Stefnt er að því að fyrirvélar Landhelgisgæslunnar bókarinnar er með þeim hætti að hægt fylgst með þróun kvöðlasetur þarhennar sem aðstöðu hafa meðal annars tækin í frumkvöðlasetrunum fái þjálfun frá Starer að prenta hana út í heild, valda kafla gegnum tíðina. sprotafyrirtækin Herberia, Ankra, Arctic Seafood, tup Iceland og Bala Kamallakharan stofnanda eða einstakar síður og nýta þær sem hluta Íslendingar. Forkrafan er að nemunnar og tryggja öryggi og gæði Sigrún víðtæka Erna Geirsdóttir Fisherman, Breki, Margildi, Brum og fleiri. Frumþess. Bala hefur reynslu af þjálfunendur frumhafi BS af gráðu í verkfræði eldissjávarafurða. kynningarefni.

Hverog einstök síða er eða raunvísindum þar sem námið Mikil verður lögð á að kvöðlasetrin eru rekin með dyggum stuðningi kvöðla og fjárfestingum í frumkvöðlafyrirtækjmerkt upprunanum og eráhersla innihald hennar ýtt, norrænt meistara- byggir á þeim grunni. Nemendur nemendur vinni í nánum tengslum Brims, Eimskips, Icelandair Cargo og Mannvits. um. Þá munu fyrirtækin í frumkvöðlasetrunum óbreytanlegt. Fiskbókin er önnur í röð TMP báta og hafnarkranar nám, AQFood, hefur munu dvelja eitt ár í senn við mis- við fyrirtæki í sjávarútvegi og að Markmið samstarfs Íslenska sjávarklasans og einnig njóta þess stóra tengslanets sem Startup Matís en áðuraðhafði munandi skóla rafrænna og útskrifastbóka með fráverkefnin beinist vandamálum nýlega verið innleitt Startup Iceland er að styrkja frumkvöðlafyrirIceland hefur bæði við hérlendis og erlendis. frá þeim. Í verið boði sett semí loftið. upp koma í virðiskeðju sjávarHáskólasem Íslands en meistaragráðu Kjötbókin

Sjávarklasinn og Startup Iceland í samstarf

Norrænt samstarfsverkefni fimm háskóla

N

námið er samstarfsverkefni fimm norrænna háskóla og munu nemendur útskrifast með meistaragráður frá tveimur þeirra. Náminu er ætlað að veita nemendum innsýn í virðisstjórnun í sjávarútvegi.

Venus NS frá HB Granda lagðist við bryggju í Vopnafirði á Annan í hvítasunnu en skipið að náminu var Undirbúningur Bjóðum gott úrval af sjávarútvegsfélag styrktur af Norrænu ráðherraer fyrsta skipið í stærsta nýsmíðaverkefni sem íslenskt hefur ráðist í. nefndinn, Norræna nýsköpfrá farið fram hjá íbú­um Vopna­ „Skips­flaut­ur voruvökvakrönum þeytt­ar og það hef­ur varla f jarðaren að nýr hefur síðan styrkt kafli í at­vinnu­sögu þessa menna sveit­ar­fA/S. é­lags var að hefjast,“ seg­ir unarmiðstöðin í frétt HB Granda TMPfá­hydraulic frekari þróun í tengslum við verkum heim­komu skips­ins en þar er jafn­framt vitnað í ræðu for­stjóra HB Granda, Vil­hjálm www.tmphydraulik.dk efnið InTerAct. Markmiðið er að Vil­hjálms­son­ar, við til­efnið. Vilhjálmur segir enn fremur: Það hefur ekkiefla gerst áður í háskóla við fyrirsamstarf útgerðarsögu Íslendinga að eitt félag hafi ráðist í jafn viðamikið verkefni í smíði nýrra tæki á sviði sjávartengdrar starfskipa. Floti HB Granda þurfti vissulega á endurnýjun að halda. Flotinn semi sem íog dag hefði bæta ímynd sjávarútvegs spennandi verið um 33 ára gamall að meðaltali verður að 2óbreyttu innan við 8 árasem að meðaltali áriðstarfsvettvangur Hjallahraun 220 Hafnarfjörður fyrir ungt menntað fólk. Heildar2017 þegar þessu verkefni lýkur.“ s. 562 3833 fjöldi nemenda í haust verður milli www.Asaa.is - Asaa@Asaa.is fimm og tíu og eru í hópnum tveir

Venus kominn heim

eru þrjár námsleiðir: Frumframleiðsla, veiðar og eldi sem fer fram hjá UMB í Noregi fyrsta árið, Náttúrulegar auðlindir sem fer fram hjá NTNU í Noregi fyrsta árið og Iðnaðarframleiðsla sem fer fram hjá DTU í Danmörku fyrsta árið. Seinna árið er svo sérhæfing hjá HÍ samkvæmt skilgreindum námsleiðum sem boðið er uppá í iðnaðarverkfræði, líffræði, efnafræði /lífefnafræði og matvælafræði.

Hérlendis er AQFood vistað hjá Iðnaðarverkfræði, vélaverkfræði og tölvunarfræðideild HÍ og er áhersla lögð á umhverfis- og auðlindafræði og tengingu við matvælafræði. Er þetta gert til að efla þverfræðilegan grunn virðiskeðj-

afurða. Þá sé tenging á milli þeirra og verkefnamiðlunar Sjávarklasans.

Dr. Guðrún Ólafsdóttir, umsjónarmaður námsins, segir að þegar séu góð tengsl milli kennara hjá HÍ og helstu tækni-, framleiðslu og þjónustu fyrirtækja í greininni og þeirri góðu samvinnu verði haldið áfram þarna. Guðrún segir mikla þörf fyrir að bæta menntun á öllum sviðum og gildi það fyrir Norðurlöndin öll. ,,Í verkefninu er verið að nýta þá þekkingu sem er þegar til staðar í hverju landi og þarna fáum við samstarf milli skóla, landa á milli, svo þessi þekking nýtist enn betur. Það er svo framtíðardraumurinn að skólakerfið í heild vinni betur saman en það gerir núna,“ segir Guðrún.

Hlerar til allra togveiða

Júpíter hw

Júpíter t5

Herkúles t4

Neptúnus t4

www.polardoors.com 10

sj áva r a f l

Merkúr t4

Júpíter t4

- snjallar lausnir

Fullbúin sjávarútvegslausn í áskrift Microsoft Dynamics NAV Heildstætt fjárhagsbókhald Ótakmarkaður fjöldi fyrirtækja Reglulegar uppfærslur Enginn stofnkostnaður Wise sérlausnir: Rafræn VSK skil Rafræn sending reikninga Þjóðskrártenging WiseFish hugbúnaður: Útgerð og kvóti Vinnsla Framleiðsla Sala og dreifing Útflutningskerfi

kr.

Aðgangur að Office 365 fylgir með Microsoft Dynamics NAV í áskrift.*

Microsoft Azure Hýsing og afritun í Azure skýjaþjónustu Microsoft.

Einu öruggasta og öflugasta gagnaveri í heimi.

24.900

pr. mán. án vsk

Wise sérlausnir að viðbættri leið 1: Launakerfi Innheimtukerfi Bankasamskiptakerfi Rafræn móttaka reikninga

kr.

34.900

pr. mán. án vsk

Wise hefur verið leiðandi í þróun hugbúnaðarlausna fyrir sjávarútveg með WiseFish í fararbroddi sem er vottað af Microsoft.

Nú er einnig hægt að fá sjávarútvegslausnir í áskrift.

Wise lausnir ehf.

Borgartún 26, 105 Reykjavík » Hafnarstræti 93-95, 600 Akureyri sími: 545 3200 » wise@wise.is » www.wise.is

TM

Gold Enterprise Resource Planning Silver Independent Software Vendor (ISV)

* gildir til 30. 06. 2017

Styrktar- og sjúkrasjóður Sjómannafélags Íslands

Hleypur undir bagga með fjölmarga hluti I nnan vébanda Sjómannafélags Íslands er rekinn Styrktar- og sjúkrasjóður félagsins og er hlutverk hans að styrkja félagsmenn SÍ sem verða fyrir tekjumissi vegna veikinda eða slysa, með greiðslu dagpeninga.

Sjóðurinn styður sömuleiðis við heilsurækt og hleypur undir bagga ef kaupa þarf gleraugu eða heyrnartæki.

Dagpeningar Fullgildir félagar í Sjómannafélagi Íslands sem hafa greitt til sjúkrasjóðs samfellt í a.m.k sex mánuði á undanförnum tólf mánuðum eiga rétt á dagpeningum og styrkjum úr Sjúkrasjóði félagsins. Hafi umsækjandi verið fullgildur meðlimur í sjúkrasjóði annars félags innan ASÍ er sömuleiðis heimilt að veita honum aðild að Sjúkrasjóði SÍ. Hámark greiðslna dagpeninga úr styrktarsjúkrasjóði SÍ er 80% af meðallaunum síðustu sex mánaða, þó að hámarki 390.000 og 470.000 kr. eftir fimm ára samfellda félagsaðild. Sjóðurinn greiðir að fullu kostnað vegna sjúkra- og endurþjálfunar hjá löggildum sjúkraþjálfara ef vísað er til hans af lækni, þó mest 25 skipti og er þá miðað við fullt starf. Þá greiðir sjóðurinn helming af kostnaði af dvöl á heilsustofnun, þó að hámarki 1.755 kr. á dag, í allt að 42 daga. Áfengis- og reykingameðferð Sjóðurinn greiðir sjúkradagpeninga vegna áfengismeðferðar, 8.750 kr. á dag, að hámarki í 45 daga. Hægt er að sækja einu sinni um styrkinn og þarf umsækjandi að hafa verið félags-

12

sj áva r a f l

júní 2015

maður samfleytt í tólf mánuði. Félagsmaður í SÍ getur líka sótt einu sinni um 152.100 kr. styrk vegna meðferðar til að hætta reykingum og þarf hann að hafa verið samfleytt í félaginu í tólf mánuði. Sömuleiðis er hægt að sækja um styrk vegna krabbameinsskoðunar og er hún að fullu greidd. Þá er hægt er að sækja um styrk vegna kostnaðar við líkamsrækt og hægt er að fá 80% þess kostnaðar endurgreiddan, þó að hámarki 45.000 kr. á ári og er miðað við að umsækjandi sé í fullu starfi. Skoðun hjá Hjartavernd greiðir sjóðurinn að fullu ef fyllt er út beiðni sem hægt er að nálgast á skrifstofu SÍ.

Tæki og tæknifrjóvgun Sjóðurinn styrkir bæði kaup á gleraugum og heyrnartækjum. Greiðir sjóðurinn 45.000 kr. í gleraugnastyrk og hægt er að sækja um á þriggja ára fresti. Hægt er að sækja um 170.000 kr. vegna heyrnartækja á fimm ára fresti. Þá er hægt að sækja um styrk vegna laseraðgerðar og augnsteinaskipta og greiðir félagið 80% af hlut félagsmanns, allt að 250.000 kr. Er þetta einn styrkur og þarf félagsmaður að hafa verið samfleytt í félaginu í tvö ár. Félagsmaður getur sótt um styrk í sjóðinn vegna tæknifrjóvgunar og nemur styrkurinn 140.400 kr. Svo félagsmaður geti sótt um þennan styrk þarf hann að hafa verið í félaginu samfleytt í tvö ár og er styrkurinn veittur í eitt skipti.

Göngugreining og sjúkrakostnaður Sjóðurinn styrkir sömuleiðis félagsmenn um 4.095 kr. við gerð göngugreiningar, en ekki

er greitt fyrir innleggið. Sjóðurinn greiðir líka helming af sjúkrakostnaði félagsmanns, að hámarki 45.000 kr. en ekki er endurgreiddur kostnaður vegna lyfjakaupa. Séu börn félagsmanns langveik er hægt er að sækja um sjúkradagpeninga í einn mánuð.

Dánarbætur Ef félagsmaður fellur frá greiðast dánarbætur inn á bankareikning eftirlifandi maka, foreldris eða barns.

1. Vegna félagsmanns sem var á launaskrá við andlát. a) Sjóðnum er heimilt að greiða dánarbætur til dánarbús sjóðsfélaga sem fellur frá í starfi, er yngri en 70 ára og lætur eftir sig maka og börn.

Eingreiddar dánarbætur til virks, greiðandi sjóðsfélaga eru 180.000 kr., miðað við að iðgjöld hafi verið greidd í a.m.k. 6 mánuði samfellt fyrir andlát hans. b) Dánarbætur virks og greiðandi sjóðsfélaga sem greitt hefur verið af í a.m.k. 5 ár samfellt nema 370.000 kr.

2. Aðrar dánarbætur: Félagsmenn hættir störfum vegna örorku/aldurs Dánarbætur vegna andláts sjóðsfélaga sem ekki hafði verið á vinnumarkaði en hafði greitt í sjóðinn a.m.k fimm ár samfellt á undan andláti nema 110.000 kr.

SAUÐÁRKRÓKUR

HÚSAVÍK

AKUREYRI

ÞORLÁKSHÖFN HAFNARFJÖRÐUR

VESTMANNAEYJAR

Starfsfólk Ísfells óskar öllum sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með Sjómannadaginn.

Starfsstöðvar Ísfells og Ísnets: • Ísnet Þorlákshöfn - Óseyrarbraut 28 • Ísnet Vestmannaeyjar - Flötum 19 • Ísnet Húsavík - Barðahúsi • Ísnet Akureyri - Oddeyrartangi • Ísnet Sauðárkrókur - Lágeyri 1 • Kristbjörg Ólafsfjörður - Pálsbergsgötu 1

www.isfell.is Ísfell ehf • Óseyrarbraut 28 • 220 Hafnarfjörður • Sími 5200 500 • isfell@isfell.is

„Það er mjög algengt að við sjáum um greiðslur fyrir fólk og að við sjáum í raun um mikið af bókhaldinu hjá útgerðarmanninum. Fólki finnst þetta mjög þægilegt,“ segir Eyjólfur.

Mynd: Atli rúnar halldórsson

Einstök samvinna íslenskra fiskmarkaða

Reiknisstofa fiskmarkaða sinnir víðtæku hlutverki Sigrún Erna Geirsdóttir

F

immti hver bolfiskur sem er veiddur við strendur Íslands fer í gegnum uppboð hjá Reiknistofu fiskmarkaða og hefur vöxtur uppboðsins verið mikill frá því að RSF tók til starfa árið 1992. Blikur eru þó á lofti og hefur magn afla sem boðinn er upp verið að minnka hlutfallslega.

Einstakt á heimsmælikvarða Reiknistofa fiskmarkaða er hlutafélag í eigu þriggja fiskmarkaða og hefur verið starfandi frá 1992. Hlutverk RSF er að halda utan um uppboð á íslenskum afla og fer t.d fimmti hver bolfiskur í gegnum markaðina. Var velta fiskmarkaðanna á síðasta ári á fjórða tug milljarða. Uppboð á afla fer fram daglega klukkan eitt, alla virka daga og á laugardögum að vetri til. Að jafnaði er verið að bjóða upp um 400 tonn á markaðnum á dag, allt frá þorski til náskötu, og taka 200-300 aðilar þátt í uppboðinu. Aflinn er af landinu öllu, frá 26 fiskmörkuðum sem fá fisk frá 57 löndunarstöðum.

Kaupendur eru af ýmsum toga, t.d. fiskverkanir, fisksalar, útflytjendur og harðfiskverkendur.

Eyjólfur Þór Guðlaugsson, framkvæmdastjóri RSF, segir uppboðið vera einstakt á heimsvísu

14

s j áva r a f l

júní 2015

því hvergi annars staðar sé boðinn upp fiskur á sama tíma af landinu öllu. „Við fáum talsvert af erlendum gestum sem eru að kynna sér þetta og þeir eru alveg heillaðir af fyrirkomulaginu! Þetta hefur samt hvergi verið tekið upp því erlendis eru fiskmarkaðir oft í svo mikilli samkeppni hver við annan að það er í mesta lagi boðið upp frá 2-3 mörkuðum samtímis,“ segir hann.

Allir við sama borð Núverandi gagnagrunnur RSF var tekinn í notkun 2012 og hefur hann ávallt verið í stöðugri þróun. Sjálft uppboðskerfið er frá 2003 og var hannað af belgískum sérfræðingum sem hafa gert slík kerfi fyrir m.a. blóma- og ávaxtamarkaði. Kerfið virkar þannig að fólk fær aðgang að markaðinum og hleður þá niður forriti sem það notar til að tengjast gagnagrunninum. Eyjólfur segir nú sé hins vegar verið að vinna að miklum endurbótum á kerfinu sem miða að því að ekki þurfi að hlaða niður forriti heldur verði allt á vefnum þannig að fólk geti tengst uppboðinu hvar sem er, hvort heldur sem það er gegnum tölvu, síma eða spjaldtölvu. Uppboðið stendur oftast yfir í eina og hálfa til tvær klukkustundir. Boðið er upp eftir tegundum í fyrirfram ákveðinni röð eftir ástandi og stærð. Tilviljun ræður röðinni á

seljendum í uppboðinu og staðsetningu aflans.

Seljendur tilkynna um afla sem á að fara á uppboð áður en komið er að landi og oft áður en hann er allur veiddur. Segir Eyjólfur að menn séu mjög glúrnir við að áætla hversu mikið þeir ætla að bjóða upp og ef eitthvað vanti upp á geti fiskmarkaðurinn yfirleitt hjálpað kaupendum að kaupa það sem á vantar. Yfirleitt sé það líka létt verk fyrir markaðina að finna kaupanda að umframafla.

Auðvelda bókhald útgerðarmanna Öll viðskipti eru bankatryggð og opna kaupendur annað hvort ábyrgð í banka eða leggja inn hjá RSF fyrirfram. Kaupandi getur því aldrei boðið í afla nema að hann eigi fyrir því. „Þetta eru algerlega áhættulaus viðskipti og svo er þetta auðvelt í notkun líka. Notendur hafa verið mjög ánægðir og við höfum fengið að heyra frá fólki að uppboðin séu í raun forsenda rekstrarins hjá þeim,“ segir Eyjólfur. Í gegnum kerfið er ekki eingöngu hægt að kaupa og selja fisk heldur býður RSF upp á mun víðtækari þjónustu. „Í gegnum kerfið er líka hægt að greiða öll gjöld og við reiknum þau út líka. Þetta eru t.d. greiðslur til flutningsaðila, gjöld til hafna og markaða, fyrir löndun og vigtun, félagsgjöld, tryggingar og fleira,“ segir

Við fáum talsvert af erlendum gestum sem eru að kynna sér þetta og þeir eru alveg heillaðir af fyrirkomulaginu! Þetta hefur samt hvergi verið tekið upp því erlendis eru fiskmarkaðir oft í svo mikilli samkeppni hver við annan að það er í mesta lagi boðið upp frá 2-3 mörkuðum samtímis. hann. Það séu t.d. samtök sem eru með samning við tryggingarfélögin sem ganga út á að þau gefa afslátt af tryggingum gegn því að fá iðgjöldin greidd reglulega gegnum kerfið fyrir sína félagsmenn. Þannig losna þau sjálf við að rukka.

Bankalán fara sömuleiðis oft í gegnum kerfið og fer þá ákveðin prósenta af sölunni inn á lánið hjá seljandanum. „Það er mjög algengt að við sjáum um greiðslur fyrir fólk og að við sjáum í raun um mikið af bókhaldinu hjá útgerðarmanninum.

Fólki finnst þetta mjög þægilegt,“ segir Eyjólfur. Þá fái endurskoðendur oft aðgang að kerfinu og noti það til að skoða allar færslur viðskiptavina sinna.

Stuðlar að verðmætasköpun Eyjólfur segir að áhrif markaðanna hafi verið víðtæk og jákvæð. „Fiskmarkaðirnir hafa aukið sér-

Hlutverk RSF er að halda utan um uppboð á íslenskum afla og fer t.d fimmti hver bolfiskur í gegnum markaðina

hæfingu í fiskvinnslu og nú eru sköpuð verðmæti úr fiski sem áður var hent,“ segir hann og nefnir í því sambandi skötuselinn. Fólk sem kemur með sjávarfang að landi geri sér stundum ekki grein fyrir hvað hægt sé að gera við sérkennilegan afla en ef hann er boðinn upp sjái aðrir kannski tækifæri í honum og þetta hafi dæmin sannað. Þá hafi markaðirnir stuðlað að bættri meðferð aflans um borð. „Strandveiðarnar fóru misjafnlega af stað hvað meðferð varðar og sá fiskur var í upphafi veiða oft illa ísaður og kældur sem olli verðfalli á fiskinum. Þetta sáu menn, bættu vinnubrögðin og þá hækkaði verðið. Þarna voru markaðsöflin að verki.“ Frá því að uppboðsmarkaðurinn var settur á laggirnar hefur sífellt meira magn fisks verið boðið upp en nú lítur út fyrir að blikur

séu á lofti. Eyjólfur segir að undanfarið hafi afli sem berst inn á markaðina minnkað af ýmsum ástæðum. „Miðstýring og sumar stjórnvaldsaðgerðir minnka framboðið af fiski á markaði enda má byggðakvótinn t.d ekki fara á markað heldur verður að vinnast í héraði. Það eru síðan uppi ákveðnar efasemdir um að það sé í raun og veru gert.“ Eyjólfur segir að menn séu líka í auknum mæli að selja afla beint til fiskvinnslu. „Þessi beinu viðskipti eru ekki alltaf gegnsæ og eðlileg eins og á uppboðsmarkaði.“ Forsvarsmenn fiskmarkaða séu þó ekki búnir að gefa upp á bátinn alla von um að stjórnvöld átti sig á mikilvægi markaðanna. „Það er þjóðarhagur að sem mest af aflanum fari á markað og sé boðinn upp gegnum RSF.“

SPORÐSKURÐARVÉL TC-100

∤ Hærra hlutfall í dýrari afurðir ∤ Auðveldar ísetningar í flökunarvélar ∤ Fullkomin fráskurður ∤ Mun betri roðdráttur/heili flök ∤ Kostar ekki aukastarf WEB www.4fish.is E-MAIL 4fish@4fish.is

INFO

+354 897 6830

s j áva r a f l

júní 2015

15

Gildi menntunar verður seint ofmetið

Ótal möguleikar Í dag er svo komið að það er um auðugan garð að gresja þegar kemur að menntun á sviði sjávarútvegs. Sjávarafl tók saman nokkra af þeim menntunarmöguleikum sem í boði eru á þessu sviði.

16

sj áva r a f l

júní 2015

Tæknifræðin svarar kalli atvinnulífsins

„Hér búum við til frumkvöðla“ fólk framtíðarinnar Sigrún Erna Geirsdóttir

H

áskóli Íslands hefur í sex ár boðið upp á tæknifræðinám í samstarfi við Keili á vettvangi Keilis á Ásbrú. Námsbrautin er í nánum tengslum við atvinnulífið og mikið af verkefnum nemenda snýst um að finna lausnir á vanda fyrirtækja. Mörg verkefnanna tengjast sjávarútvegi.

Einstök aðstaða fyrir nemendur Í tæknifræðinni er boðið upp á tvær námslínur. Annars vegar Orku-og umhverfistæknifræði þar sem nemendur læra að hanna og þróa tækni til að beisla og nýta græna og endurnýjanlega orku og hins vegar mekatróník hátæknifræði, þar sem nemendur læra að hanna og smíða rafeinda- og tölvustýrðan búnað til að bæta gæði daglegs líf og að auka sparnað og hagkvæmni í rekstri fyrirtækja. Eitt af því sem gerir námið frábrugðið mörgum öðrum námsArinbjörn og Sverri. greinum er hversu verklegt það er og hafa nemendur einstaklega góða aðstöðu í húsnæði sem svo við ákváðum að taka fyrir pökkunarferlið áður var framhaldsskóli á gamla hersvæðinu. og að athuga notkunarmöguleika ónýtu skeljHýsir gamli leikfimisalurinn nú t.d ýmis tæki arinnar,“ segir hann. Verkefninu var skipt í eins og vélmenni sem áður var í eigu bílafram- tvennt og komu nokkrir hópar nemenda að leiðanda, logsuðutæki o.fl. Þar geta nemendur því. Einn þeirra er Arinbjörn Þór Kristinsson. búið til vélarhluta, sett saman tæki og prófað „Við sáum að færibandið sem skelin er sett á þurfti að vera talsvert lengra en rýmið hjá afraksturinn í stað þess að þurfa eingöngu að reiða sig á hvernig hlutirnir líta út á blaði. Hefur fyrirtækinu bauð upp á og við ákváðum því þetta m.a skilað nemendum sem hafa verið að að fara þá leið að nota hæðina í staðinn. Allt standa sig vel í árlegri hönnunarkeppni félags ferlið á færibandinu var skoðað vandlega og véla- og iðnverkfræðinema og unnu nemend- við hönnuðum alla þætti.“ Færibandinu var ur úr tæknifræðináminu keppnina síðasta ár. skipt í tvo hluta og hæðin nýtt til láta skeljSverrir Guðmundsson, forstöðumaður náms- arnar falla ofan í vigt þaðan sem þær renna ins, segir að mikil áhersla sé á náin tengsli milli svo ofan í pakkningar. Hægt er að stilla vigtatvinnulífsins og námsins og leita fyrirtæki oft ina og vildi Blámar t.d fá 2,5 kg ofan í hvern til hans þegar þau standa frammi fyrir tækni- poka. Þegar skelin er komin ofan í er klemmt legu vandamáli sem þarfnast sérþekkingar til fyrir með álklemmu og pokinn svo látinn í leysa.

Verkefni fyrir atvinnulífið Nokkur fyrirtæki í sjávarútvegi hafa unnið með nemendum og má t.d nefna Blámar sjávarfang. „Það verkefni spratt út frá heimsókn til Sjávarklasans á Suðurnesjum. Þeir nefndu við okkur að þeir væru að leita að lausn á ákveðnu vandamáli sem snerist um að flokka og pakka skel og nú væru tveir starfsmenn að sinna þessu.“ Um helmingur skeljarinnar er skemmd eða ónýt svo mikið magn af skel fellur til og nefndi Blámar líka að gott væri að finna not fyrir ónýtu skelina. „Við sáum fljótlega að ferlið við að búa til vél sem flokkaði skelina væri of viðamikið verkefni fyrir okkur

Við sáum að færibandið sem skelin er sett á þurfti að vera talsvert lengra en rýmið hjá fyrirtækinu bauð upp á og við ákváðum því að fara þá leið að nota hæðina í staðinn.

Allt ferlið á færibandinu var skoðað vandlega og við hönnuðum alla þætti.

kar með sjó í því skelin er auðvitað lifandi og þarf góða meðhöndlun. Prófaðar voru nokkrar aðferðir við að loka pokanum og reyndist álklemman best. „Þegar ég kynntist verkefninu hélt að við myndum finna lausnina með því að fara á netið í einn eða tvo tíma og sjá hvaða lausnir fyrirtæki úti í heimi væru að nota en ég sá fljótlega að það voru allir að handpakka þessu!“ segir Arinbjörn. Nú er búið að hanna vélbúnaðinn og verkefni sem snýr að því að hanna stýrikerfið stendur yfir. Hér er því um einstakt verkefni að ræða sem gæti haft mikla markaðslega þýðingu.

Rannsakar efnainnihaldið Tæpur helmingur skeljar sem fyrirtæki safnar er ónýtur svo það er um talsvert magn að ræða. Í dag er ónýtu skelinni hent þar sem lítil not hafa fundist fyrir hana og þótti Blámar það vera mikil synd, fyrir utan að það kostar sitt að losa sig við hana. Ef not væru fundin fyrir hratið gæti það líka verið annar en framleiðandinn sjálfur sem nýtt sér hratið og keypti það af framleiðandanum. Hinn hluti verkefnisins snerist því um að finna þessi not. „Mitt lokaverkefni frá skólanum er að rannsaka og skrá öll efni sem eru í kjötinu og skelinni. Við erum t.d að athuga prótínstyrk og fitumagn og mæla styrk frumefna í hratinu.

Kannski eru bara peptíð í skelinni sem má nota, kannski eru verðmætari efni þarna, það á eftir að koma í ljós,“ segir Óli Ragnar Alexandersson. Það gæti svo verið verkefni annars nemanda að vinna úr niðurstöðum Óla. sj áva r a f l

júní 2015

17

Hagnýt verkefni skila miklu „Fyrirtæki sýndi fram á þörf og við komum með lausnina. Það er frábært þegar hlutirnir ganga þannig upp og auðvitað er það einstaklega gott fyrir nemendur að geta unnið hagnýt verkefni þar sem reynir á þekkingu þeirra,“ segir Sverrir. Hönnunar- og prófunarferli sem þetta sé þó bæði langt og dýrt og lykilatriði sé að fá styrki. „Við höfum t.d fengið styrk frá Vaxtarsamningi Suðurnesja og það hefur munað miklu. Við hefðum aldrei bolmagn til þess að leggja sjálfir út í svona verkefni.“ Þegar verkefnið hófst var Frá vinstri: Heimir Guðbjörnsson, skipstjóriog á Helgu Maríu frá HB Granda, Ragnheiður Haraldsdóttir, forstjóri Krabbameinsfélagsins, Jakob Jóhannsson, formaður Blámar undirverktaki hjá Íslandsskel vinnur Krabbameinsfélagsins, Jens Garðar Helgason, formaður Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, Kristján Þór Júlíusson heilbrigðisráðherra, Haukur Þór Hauksson, aðstoðarskólinn nú verkefnið í samvinnu við síðara fyrframkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, Sigurgeir Freyr Pálmason, háseti á Helgu Maríu, og Loftur Gíslason, útgerðarstjóri ísfisksskipa HB Granda, afhjúpa irtækið.

Hluti af tilraunagerð færibandsins heffyrstu mottur marsmánaðar. ur verið búinn til en enn er ekki ljóst hvort allt færibandið verður gert. „Næsta skref er að búa vélina til en það er ekki í verkahring skólans. Við fundum lausnina og svo er undir öðrum komið að vinna á grundvelli hennar.“

Mottan í áttunda sinn

SFS aðalstyrkaraðili Mottumars

Ungum út sprotum Sverrir segir að úr Tæknifræðinni komi fólk á háskólastigi sem geti strax að loknu námi stofnað fyrirtæki, gjarnan byggtí ááttunda grundvelli ottumars var haldinn sinn rannsókna og sem hafa verið unnin í núverkefna í mars og söfnuðust rúmar tuttskólanum. „Það okkar markmið hér verði ugu ermilljónir.

Samtökaðfyrirtækja til frumkvöðlar sem vinna er út aðalstyrkartaðili frá lokaverkefní sjávarútvegi um; hérnaSlagorðið ungum við út sprotum. Það er margátaksins. að þessu sinni var „Hugsaðu ir sem setja það fyrir sig í byrjun að þurfa að um eigin rass“. keyra alla leiðina hingað en fólk er mjög fljótt að sættast við það og þetta er styttra en maður Góður árangur heldur. Hér á Keilissvæðinu hefuráheitasöfnun byggst upp Átakinu Mottumars lauk formlegri gott ogsafnast við búum t.d að því þannþekkingarsamfélag 20.mars og höfðu þá 20.007.327 kr. að Nýsköpunarmiðstöðin er lið hérsöfnuðu við hliðina Þúsund einstaklingar og sextíu áheitá okkur enda erum við í nánu samstarfi um til stuðnings Krabbameinsfélaginu en átakiðvið er hana.“ og fjáröflunarátak Krabbameinsfélagsins í árvekniTæknifræðin svari kalli atvinnulífsins eftir baráttunni gegn krabbameinum hjá körlum. Sigurvel menntuðu fólki á tæknisviði og Hvannberg, nemendur vegari í einstaklingskeppni var Bjarki kunni vel að meta hversu námið hann safnaði 1.132.000 kr. Íverkefnamiðað liðakeppni var það lið er.

Fólksem meðsafnaði reynslu og eða eða 705.000 iðnmenntun sæki Druida mest kr. Einn af líka talsvert Druida í námið sé gott þar semfyrrum mikil liðsmönnum varsem Trausti Ingólfsson, þörf sé á slíku fólki sem hefur að auki bætt við yfirvélstjóri á Arnarfellinu.Fegurstu mottunni að sigtæknimenntun háskólastigi. „NúHjörleifur er verkmati Meistarafélags áhárskera, skartaði efnið bara að gera námið enn sýnilegra fleiri Jónsson.Verðlaunaafhendingin fór fram í svo Egilshöll vitikepptu af okkur!“ og þá slökkviliðið, lögreglan, landhelgis-

M

gæslan, tollverðir og fangaverðir í íshokkí. Það var Jakob Jóhannsson formaður stjórnar Krabbameinsfélagins og Kolbeinn Árnason framkvæmdastjóri Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi sem veittu sigurvegurum í hokkíinu verðlaun en SFS eru aðalstyrktaraðili Mottumars í ár og næstu tvö árin. Þúsund einstaklingar og sextíu lið söfnuðu áheitum á síðunni mottumars.is til stuðnings Krabbameinsfélaginu. Rétt er að geta þess að þótt formlegri söfnun áheita í Mottumars 2015 sé nú lokið verður hægt að leggja átakinu lið fram að mánaðarmótum í gegnum vefsíðu mottumars.is og ýmsa samstarfaðila.

Fólki er líka bent á að senda sms í númerið 908 1001, 908 1003 og 908 1005 og gefa 1.000, 3.000 eða 5.000 kr. til styrktar Krabbameinsfélaginu.

Flottar áhafnir Nokkrar áhafnir og fyrirtæki í sjávarútvegi lögðu málefninu lið og má nefna áhöfnina á Aðalsteini Jónssyni frá Eskifirði sem safnaði rúmum 188 þúsundum, áhöfnina á er Jóhönnu frá ÞorláksHluti af færibandinu sem um rætt. höfn sem safnaði 168 þúsund, áhöfnina á Júlíusi

Geirmundssyni frá Ísafirði sem safnaði 44 þúsundum og áhöfnina á Jóni Kjartanssyni frá Eskifirði sem safnaði 122 þúsundum. Þess fyrir utan tóku SFS, Fiskistofa og HB Grandi þátt í átakinu líka. Ýmsir aðilar lögðu verkefninu lið og með margvíslegum hætti. Sigrún Edda Eðvarsdóttir, verkefnastjóri tískufyrirtæksins Eyland, kom t.d færandi hendi á skrifstofu Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi með ljómandi fallega boli sem eru til sölu hjá Krabbameinsfélaginu ásamt alls kyns öðrum varningi sem átakinu tengist, svo sem skegghring, skeggvaxi, lyklakippu og fleira.

Bolinn hannaði Jón Gnarr, fyrr verandi borgarstjóri, fyrir Eyland og sýnir myndin á honum verkið „Drengurinn með tárið,“ eftir Bruno Amadio, með yfir vararskegg Salvardors Dalís.Rannsóknir sýna að karlmennskan getur verið dýrkeypt því karlar leita yfirleitt seinna til læknis en konur. Því fyrr sem sjúkdómurinn greinist – því meiri líkur á lækningu. Í mottumars er hins vegar reynt að nota karlmannlegt yfirvaraskeggið til að minna karlmenn á að gefa heilsu sinni gaum.

Vökvakerfislausnir Vökvadælur, vökvamótorar og stjórnbúnaður Stjórnbúnaður skipa. Tæknibúnaður sem ætlaður er til notkunar á sjó mætir erfiðustu hugsanlegu skilyrðum. Álag óblíðrar náttúru, miklar hitabreytingar og stöðugur ágangur af söltum sjó, eykur þörf viðskiptavina fyrir áreiðanlegan og skilvirkan búnað.

Danfoss hf. Skútuvogi 6, 104 Reykjavík, Sími: 510 4100

6 18

S J áva R a f l

mars 2015

sj áva r a f l

júní 2015

Skipahönnun Ráðgjöf Eftirlit

Hús Sjávarklasans sími: 544 2450

Grandagarði 16 navis@navis.is

101 Reykjavík www.navis.is

Menntun kynnt skipsverjum um borð í skipum

Aldrei of seint að halda áfram í námi Fólk framtíðarinnar Sigrún Erna Geirsdóttir

I

ÐAN fræðslusetur býður upp á raunfærnimat þar sem færni og þekking úr starfi er metin til eininga inn í framhaldsskóla. Þegar einstaklingur hefur lokið raunfærnimati í ákveðinni grein liggur fyrir hvaða áfanga hann fær metna og hvaða áföngum hann þarf að ljúka í skóla. Boðið hefur verið upp á dreifnám í vélstjórn til A réttinda og hefur það verið afar vinsælt. Nýtt verkefni, Sjósókn, gerir það enn einfaldara fyrir sjómenn að mennta sig.

20

sj áva r a f l

júní 2015

Hjá IÐUNNI fræðslusetri í Reykjavík eru í boði alls kyns starfstengd námskeið m.a. á málm- og véltæknisviði. IÐAN býður sömuleiðis upp á raunfærnimat fyrir þá sem ekki hafa lokið formlegri menntun en hafa aftur á móti nokkra starfsreynslu og langar til þess að halda áfram í námi.

Raunfærnimatið gengur út á að meta þá þekkingu og færni sem einstaklingar hafa aflað sér í starfi, inn í framhaldsskólana og getur það verið möguleg stytting á náminu. Inntökuskilyrði í raunfærnimat í vélstjórn er að hafa náð 25 ára aldri og hafa fimm ára starfsreynslu í greininni. Í framhaldinu getur fólk svo tekið fögin sem upp á vantar í skóla svo það geti lokið námi sínu. „Vélstjórn hefur t.d verið vinsæl meðal þeirra sem

hafa starfsreynslu á því sviði og fyrir þá er í boði dreifnám á A stigi m.a. við Tækniskólann og Verkmenntaskólann á Akureyri. Menn sem eru í fullri vinnu úti á sjó hafa gjarnan valið það enda eru þetta oft fjölskyldumenn líka,“ segir Edda Jóhannesdóttir, náms- og starfsráðgjafi hjá IÐUNNI. Raunfærnimat er reyndar mögulegt upp í B stig vélstjórnar en ekki er boðið upp á dreifnám í B stigi ennþá. Edda segir að nánast allir skipverjar sem til þeirra leiti fái ágætis mat enda séu þetta reynslumiklir menn upp til hópa. „Þeir sem eru ákveðnir í að ná sér í réttindin taka sér frí eina og eina önn til þess að halda áfram ef ekki er boðið upp á þá áfanga sem upp á vantar í dreifnámi,“ segir hún. Talsvert er líka um að

Við erum í samvinnu við Tækniskólann sem kennir bæði vélstjórn og skipsstjórn og menn fara gjarnan þangað í nám.

Vélstjórn er líka kennd við Verkmenntaskólann á Akureyri í dreifnámi og höfum við verið í samvinnu við þá líka. menn sem eru komnir með gamla fyrsta stigið í vélstjórn vilji bæta við sig. Þeir taka þá áfangana sem upp á vantar að loknu raunfærnimati, gjarnan í dreifnámi. Margir umsækjendanna eru líka vélvirkjar sem hafa áhuga á að læra vélstjórn. Oft voru þeir búnir með eitthvað annað en vélstjórnarnámið þegar þeir fóru að vinna á sjónum og það nýtist þeim við matið. Margir vélstjóranna eru líka hættir á sjó og vilja bæta við sig menntun sem nýtist enn betur í landi.

Vinsælt dreifnám Raunfærnimatið er ákveðið ferli og mat í vélstjórn tekur oft lengri tíma en aðrar greinar þar sem menn eru gjarnan úti á sjó og verða að nýta tímann milli túra. Einnig þarf tími matsaðila, þ.e. þeirra sem meta einstaklingana, að passa saman við tíma þátttakenda. Það er t.d algengt að vetrarfrí og dymbilvika séu notuð til þess að meta en algengt er að allt matsferlið sé 6-10 vikur. Í kjölfarið fara menn svo yfirleitt í dreifnám sem hefur verið mjög vel sótt og iðulega hafa þessir áfangar verið fullbókaðir hjá Tækniskólanum. „Við erum í samvinnu við Tækniskólann sem kennir bæði vélstjórn og skipsstjórn og menn fara gjarnan þangað í nám. Vélstjórn er líka kennd við Verkmenntaskólann á Akureyri í dreifnámi og höfum við verið í samvinnu við þá líka,“ segir Edda. Dreifnámið virkar þannig að menn koma í staðbundnar lotu, eina helgi, í mánuði og eru lotunar skipulagðar fram í tímann. Þess á milli vinna menn verkefni og skila rafrænt. Hversu lengi dreifnámið stendur fer eftir því hvað menn eiga mikið eftir. Einhverjir hafa náð þessu á einum vetri en aðrir eru eitthvað lengur. Út úr vélstjórnardreifnámi geta menn fengið 750kw réttindi. „Menn af sjó sækjast gjarnan eftir í að komast í 1500kw vélstjórnina en þar sem hún er ekki kennd í dreifnámi hafa menn verið að fá frí til þess að klára það nám,“ segir Edda.

IÐAN tekur gjarnan einn hóp á ári í raunfærnimat í vélstjórn og segir hún vera nokkuð misjafnt hvað hóparnir eru stórir en yfirleitt eru þetta í kringum

15 manns sem sé mjög passlegt. „Hópurinn sem við tókum inn síðasta haust var fimmtán manns en árið á undan var hann mjög stór, þá voru það um þrjátíu,“ segir hún.

Ekki of seint að klára stúdentinn Töluvert af mönnum fer í raunfærnimat í skipsstjórn en það mat hefur farið fram hjá Visku, fræðslu og símenntunarmiðstöð Vestmannaeyja.

Skipsstjórnarbrautin við Tækniskólann býður upp á dreifnám líka og hefur það nám sömuleiðis notið vinsælda. Edda segir að fyrir utan endurmenntun og raunfærnimat bjóði IÐAN líka upp á almenna námsráðgjöf og sé fólk talsvert duglegt að nýta sér hana. Margir hafi t.d áhuga á að ná sér í stúdentspróf vegna háskólanáms eða bæta við sig áföngum til að ljúka iðnnámi. Góður hluti þessa hóps hefur þá eitthvað nám að baki sem þarf að meta og er það gert í samvinnu við framhaldsskólana. Edda segir vélstjóra t.d vera mjög frambærilega fyrir háskólanám þar sem þeir hafi lokið mörgum áföngum sem nýtast til stúdentsprófs, eins og stærðfræði, íslensku, ensku og dönsku. „Það getur því verið mjög sniðugt að bæta við sig fögum í samráði við framhaldsskóla svo þeir hafi stúdentspróf sem opnar svo leiðina inn í háskólana.“ Sjósókn – nýr námsvettvangur fyrir sjómenn Um síðustu ármót fór af stað nýtt samvinnuverkefni nokkurra símenntunarmiðstöðva sem nefnist Sjósókn. Verkefnið er styrkt af Sjómennt og samstarfsaðilar í því eru Símey á Akureyri, IÐAN fræðslusetur og Mímir símenntun í Reykjavík, Miðstöð símenntunar á Suðurnesjum og Viska í Vestmannaeyjum. Verkefnið sem stendur yfir í eitt ár gengur út á að ná betur til skipverja. Símenntunarmiðstöðvarnar eru í samvinnu við nokkrar útgerðir í þessu verkefni. „Samvinnan felst í því að útgerðirnar aðstoða okkur við að ná til hópsins. Símenntunarmiðstöðvarnar í samvinnu við útgerðirnar kynna verkefnið fyrst fyrir starfsfólki og senda þeim kynningarefni

Edda Jóhannesdóttir, náms- og starfsráðgjafi hjá IÐUNNI.

og símenntunarmiðstöðvarnar sjá svo um framkvæmd raunfærnimatsins og námsráðgjöf í kjölfarið. Það eru nokkrar greinar til raunfærnimats í verkefninu, s.s vélstjórn, skipsstjórn, matsveinn, fisktækni, iðngreinar og almennar bóklegar greinar. Eftir raunfærnimatið er einstaklingum veitt ráðgjöf um hvaða leiðir eru í boði til að ljúka námi. Í verkefninu er einnig boðið upp á Menntastoðir, þar sem kenndar verða almennar bóklegar greinar í fjarkennslu. Edda segir að útgerðirnar hafi tekið mjög vel í þetta samstarf og menn hafi sýnt þessu áhuga. „Þetta er nýfarið af stað hér hjá okkur og við erum að kynna þetta um þessar mundir fyrir starfsmönnum HB Granda.

Fyrirkomulagið verður þannig að haldnir verða kynningarfundir annað hvort hjá símenntunarmiðstöðvum eða farið um borð í skipin kannski klukkustund fyrir brottför og verkefnið kynnt fyrir sjómönnum. „Þetta er alveg ný nálgun því yfirleitt eru kynningarnar haldnar hér hjá okkur. Þarna er hins vegar farið inn á vinnustaði til þess að kynna þennan valkost. Ég held að þetta eigi eftir að gefa góða raun, við náum þá til fleiri og fólk hefur beinan aðgang að okkur og getur spurt nánar út í verkefnið. Það verður spennandi að sjá hvernig þetta kemur út.“ Edda leggur áherslu á að þótt verið sé að vinna að Sjósókn með ákveðnum útgerðarfyrirtækjum sé öðrum auðvitað velkomið að hafa samband, lítið mál sé að bæta við fólki frá öðrum útgerðum. „Við hvetjum alla sem hafa áhuga á að bæta við sig námi til að hafa samband, það er aldrei of seint að mennta sig.“

sj áva r a f l

júní 2015

21

Spennandi nám við Háskólann á Hólum

Fiskeldisfræðin hefur upp á margt að bjóða fólk framtíðarinnar Sigrún Erna Geirsdóttir

U

ppgangur fiskeldis hefur verið mikill undanfarin ár og er spáð áframhaldandi vexti, sérstaklega í laxeldi. Ein af forsendum þess að atvinnugreinin geti dafnað er framboð af fólki sem hefur menntað sig á þessu sviði. Ársnám í fiskeldisfræðum við Háskólann á Hólum getur opnað margar dyr.

Vaxandi áhugi á náminu Við Háskólann á Hólum er rekin fiskeldis- og fiskalíffræðideild og er námið tvíþætt. Annars vegar er um að ræða eins árs diplómunám í fiskeldisfræði og hins vegar rannsóknartengt meistaranám í sjávar- og vatnalíffræði. Bjarni Kristófer Kristjánsson, deildarstjóri, segir aðsókn að náminu hafa verið sveiflukennda í gegnum tíðina og hefur hún gjarna tengst þjóðfélagsumræðu um fiskeldi. „Flestir hafa nemendurnir verið fimmtán og fæstir einn. Núna eru sjö nemendur í fiskeldisnáminu sem er nokkuð dæmigerður fjöldi.“ Bjarni segist hafa orðið var við vaxandi áhuga á náminu í vor, enda hefur verið töluvert fjallað um uppgang í fiskeldi í fjölmiðlum í vetur. Nemendafjöldi næsta vetur gæti því hæglega farið yfir meðaltalið. Ætlast er til þess að fólk sé komið með stúdentspróf þegar sótt er um inngöngu í námið en Bjarni segir að einstaklingar með reynslu úr faginu komi vel til greina, jafnvel þó þeir hafi ekki lokið stúdentsprófinu. „Reyndar hafa fæstir nemenda okkar lokið stúdentsprófi þegar þeir hefja nám hjá okkur og við hvetjum eindregið þá sem hafa áhuga á náminu og hafa lokið einhverjum áföngum á framhaldsskólastigi til að hafa samband við okkur,“ segir hann. Umsækjendur án stúdentsprófs eru boðaðir í viðtal og inntökupróf og segir Bjarni að þá opnist oft augu viðkomandi fyrir því að þeir geti staðið sig vel í námi. „Kannski voru þeir bara ekki á réttri braut áður en þau sóttu um hjá okkur,“ segir hann.

Aðgengilegt nám Flestir nemendanna hafa annað hvort starfað í greininni eða öðrum sjávarútvegstengdum greinum. „Hérna er mikið af fólki sem er að vinna á fiskeldisstöðum og semur við sína yfirmenn um að fá að mennta sig meira og þannig bæta sig sem starfsmenn.“ Bjarni segir að til að koma til móts við þörfina fyrir fiskeldismenntað fólk hafi náminu verið breytt fyrir fimm árum. „Þá breyttum við þessu í fjarnám og kennum námskeið í lotum sem standa yfir 2-4 vikur í senn, með stuttum heim-

22

sj áva r a f l

júní 2015

„Flestir hafa nemendurnir verið fimmtán og fæstir einn. Núna eru sjö nemendur í fiskeldisnáminu sem er nokkuð dæmigerður fjöldi,“ segir Bjarni Kristófer Kristjánsson, deildarstjóri.

sóknum hingað norður. Námið er því orðið mun aðgengilegra fyrir fólk sem hefur ekki tök á því að dveljast hér.“ Þetta hafi skilað sér í auknum nemendafjölda og telur Bjarni jafnvel líklegt að námið væri ekki til staðar í dag ef því hefði ekki verið breytt. Námið sé sífellt í endurskoðun og núna sé t.d verið að kanna endurmenntunarmöguleika.

Samstarf við fiskeldisfyrirtækin er talsvert þar sem deildin byggir að miklu leyti á rannsóknum.

Rannsóknirnar eru gjarna stundaðar af meistaraog doktorsnemum við deildina og eru oft unnar í samstarfi við atvinnulífið. Þá rekur skólinn kynbótastöð fyrir bleikju og sér hún bleikjueldisstöðvum fyrir kynbættum hrognum. Sérfræðingarnir sem kenna hjá skólanum eru sömuleiðis vel tengdir við fiskeldisfyrirtækin og fylgjast því vel með því sem er að gerast í greininni. Fiskeldisnáminu lýkur svo með tólf vikna verknámi á fiskeldisstöðvum þar sem þeir kynnast klaki, seiðaeldi, áframeldi, slátrun og vinnslu og byggja nemendur þar á þeirri bóklegu þekkingu sem þeir hafa áður aflað sér í náminu. Algengt er síðan að þeir fái vinnu á þessum stöðum að námi loknu.

Miklir starfsmöguleikar Talsvert fleiri karlar en konur starfa í sjávarútvegi og hefur líka mikið hallað á konur í fisk-

eldisnáminu. „Það er aðeins ein og ein kona sem hingað kemur en þær sem hafa komið hafa staðið sig mjög vel í náminu og eins í sínum störfum þegar námi lýkur,“ segir Bjarni. Hann segir mikilvægt að fólk geri sér grein fyrir að námið sé ekki endastöð heldur geti það einnig verið góður undirbúningur fyrir frekara nám. „Margir halda áfram og fara annað hvort í sjávarútvegsfræði eða líffræði við HÍ. Stelpurnar hafa verið að standa sig mjög vel þarna líka og ein lauk t.d. tveimur gráðum hjá okkur og er núna í meistaranámi í líffræði, með humar sem sérsvið.“ Meðalaldur nemenda í fiskeldisfræðinni er um þrítugt enda koma fáir beint úr menntaskóla. „Hérlendis eru fordómar gagnvart því að vinna í fiski og með fisk og það er ekki fyrsta hugsun fólks sem lýkur framhaldsskólanámi að fara í fiskeldisnám. Yfirleitt fer fólk að hugsa um fisk og fiskvinnslu þegar það hefur kynnst faginu á einhvern hátt.“ Fjölmiðlaumfjallanir um fiskeldi hafi þó stundum þau áhrif að áhugi á faginu kvikni hjá fólki. Við spyrjum Bjarna að lokum hvernig starfsmöguleikar fólks séu þegar náminu lýkur. „Mjög margir vilja halda áfram í námi og byggja þá á góðum grunni. Hinir hafa langflestir gengið beint í störf þannig að þetta er mjög hagnýtt nám með góða starfsmöguleika.“

EGERSUND ÓSKAR

SJÓMÖNNUM OG FJÖLSKYLDUM ÞEIRRA

TIL HAMINGJU MEÐ DAGINN

Hafnargata 2, 735 Eskifjörður – Grandagarður 16, 101 Reykjavík egersund@egersund.is egersund.is

Spennandi námsbraut í sjávartengdri nýsköpun

„Stundum verða hugmyndir að vera svolítið klikkaðar“ agnýtt meistaranám í sjávartengdri nýsköpun er nýtt nám við Háskólasetrið á Vestfjörðum og er það í samvinnu við Háskólann á Akureyri og Nýsköpunarmiðstöð Íslands. Markmið námsins er að nemendur læri að skapa sér atvinnutækifæri sem á einhvern hátt tengjast sjónum, hvort sem þau tengjast fiskeldi, matvælaframleiðslu, tæknigeiranum, orkuframleiðslu, ferðamennsku eða menningu.

ari og kynnti fyrir þátttakendum helstu atriðin sem fjárfestar fiska eftir og hvað veldur helst misskilningi milli fjárfesta og frumkvöðla. „Svo var mjög áhugavert að sjá að sumir þátttakendur treystu sér ekki til að fjárfesta í sínum eigin verkefni þegar til kastanna kom. Sömuleiðis var líka aðdáunarvert að sjá hvernig sumir þátttakendur komu sínum verkefni á framfæri og tryggðu þeim stofnfé.“ Verkefnin sem nemendur unnu að áttu að vera þannig að þeir treystu sér til að gera viðskiptaáætlun fyrir þau. „Fyrir vikið urðu oft minni verkefni fyrir valinu þar sem þau eru oft raunhæfari kostur. Þetta veltir síðan upp spurningunni hvort sé betra fyrir Vestfirði, mörg smærri verkefni eða eitt risastórt,“ segir hann.

Einstaklingsmiðað nám Náminu er ætlað að gefa nemendum innsýn í málefni hafs og stranda og í eðli og skilyrði nýsköpunar og reksturs örfyrirtækja. Hver og einn nemandi mótar einstaklingsmiðaða námsáætlun sem tekur mið af fagtengdum námskeiðum, rekstrartengdum námskeiðum og þróun nýsköpunarhugmyndar. Peter Weiss, forstöðumaður meistaranámsins, segir markhóp námsins vera nemendur Háskólasetursins og annarra íslenskra háskóla, nemendur í erlendum samstarfsskólum og síðast en ekki síst fólk úr atvinnulífinu. Öll námskeið Háskólaseturs eru kennd í lotum sem gerir þau aðgengileg fyrir fólk sem ekki hefur tök á því að helga sig algerlega hefðbundnu, fullu námi. Í vor bauð Háskólasetrið upp á tvö vettvangsnámskeið í tengslum við námið, annars vegar um nýsköpun í fiskeldi og hins vegar um nýsköpun í nýtingu hafsins. Kennarar á námskeiðunum voru annars vegar Dr. Peter Krost, sem hefur kennt námskeið í fiskeldi hjá Háskólasetrinu áður og rekur þararækt í Eystrasalti, og María Maack líffræðingur, sem hefur lengi unnið fyrir Íslenska nýorku. Námskeiðin voru bæði fræðileg og verkleg. Fyrir hádegi var farið í kjölinn á helstu úrlausnarefnum fiskeldis annars vegar og nýtingu þangs og þara hins vegar. Eftir hádegið var farið í fyrirtækjaheimsóknir og þær svo ræddar. Á Tálknafirði fengu þátttakendur t.d að sjá bæði klakstöð hjá Bæjarvík/Arnarlaxi, stóra klakstöð sem er í byggingu hjá Dýrfiski og slátrun hjá Fjarðalaxi.

Fjórða daginn fóru nemendur svo til Tungusilungs og fengu að smakka afurðirnar hjá þeim og heyra hvernig þetta fjölskyldufyrirtæki hefur fetað sig í þessu umhverfi. Á Reykhólum heimsóttu þau Þörungaverksmiðjuna og Norðursalt. Sérstaka lukku vakti hins vegar Guðjón Dalkvist Gunnarsson, stofnandi Glæðis, en Glæðir er lífrænn áburður fyrir gróður sem aðallega er framleiddur úr þangi. „Hann er með framleiðsluna í bílskúrnum sínum og

Frá laxatjörn til þarableks Sem dæmi um hugmyndir sem nemendur höfðu má nefna sameldi tegunda, svo sem laxeldis, þara og bláskeljar, fiskbíl sem byði hollan valkost við hamborgara, þarasmjör og sjávarrétta veitingahús. „Sum verkefni voru svolítið klikkaðri en önnur en þannig þarf nýsköpun einmitt að vera stundum.

Ein af óvenjulegri hugmyndunum var að leyfa þeim sem komast ekki að í laxveiðiám að veiða í tilbúnum laxveiðitjörnum og láta taka mynd af sér!

Fulltrúar þessarar hugmyndar voru mjög eljusamir og alls ekki til í að afskrifa hana. Svo var einn þátttakandinn sem vildi mala þang því hann var sannfærður um að úr því væri hægt að framleiða blek og svo sannarlega fékk hann einhvern lit á blað. Hann reiknaði svo út að blekframleiðslan, ekki síst í formi blekhylkja, gæti orðið að hreinni gullnámu.“ Flestar hafi hugmyndirnar þó verið á raunhæfari nótum sýndi krökkunum fram á að verkefnin þurfa ekki og nefnir Peter að tveir þátttakendur frá höfuðborgendilega að vera óyfirstíganlega stór; það var þeim arsvæðinu séu að hugsa um að útvista hluta starfmikil hvatning,“ segir Peter. Kvöldin fóru svo í að semi sinnar til Reykhóla. Í vettvangsferð þangað vinna að nýsköpunarverkefnum að eigin vali. nýttu þeir sér því tækifærið, kynntu sér aðstæður og ræddu við sveitarstjóra. Í ljósi þess hversu vel heppnuð vettvangsnámskeiðin þóttu hefur HáHlutverkaleikir gagnlegir Peter segir að Vestfirðingar séu almennt hug- skólasetrið ákveðið að bjóða upp á eitt vettvangsmyndaríkir en stundum vanti nokkuð á úr- námskeið á næsta ári og þá á Ísafirði. vinnsluna og því sé lögð á það áhersla að horfa á verkefnin með gagnrýnum augum og finna Að skapa sér sín eigin tækifæri þannig bestu hugmyndirnar. „Á námskeiðunum Peter segir erfitt að meta hver afrakstur svona fórum við t.d í hlutverkaleik og stofnuðum Eldis- námsbrautar sé en einhvers staðar verði að sjóð Vestfjarða. Allir voru í stjórn og fengu sömu planta þeirri hugmynd að atvinnulífið þýði ekki upphæð til ráðstöfunar. Eingöngu þau verk- eingöngu fastráðning hjá hinu opinbera, og efni sem fengu nægilegt stofnfé fengu brautar- framtíðarstarf geti stundum legið í því að byggja gengi.“ Hann segir að hlutverkaleikurinn hafi upp einhverja starfsemi sjálfur. „Vonandi hafa þessi námskeið náð að sá þeim fræjum en vissutekist með ágætum og hafi verið góð leið til að skilja hvaða skilyrði verkefni verða að uppfylla lega er óvíst hvort og hvenær þau spíra. Dropinn svo ákveðið sé að leggja þeim til hlutafé. Finnur holar þó harðan steininn og fyrr eða síðar munu Árnason, sem hefur lengi unnið fyrir Nýsköp- nýsköpunarverkefnin vonandi gera það. Þannig unarsjóð Atvinnulífsins, kom sem gestafyrirles- væri markmiði okkar með námsbrautinni náð.“

fólk framtíðarinnar Sigrún Erna Geirsdóttir

H

24

s j áva r a f l

júní 2015

YKKUR ER BOÐIÐ Á FJÖLSKYLDUHÁTÍÐ HB GRANDA Á SJÓMANNADAGINN 7. JÚNÍ Til að fagna Sjómannadeginum bjóðum við til fjölskylduskemmtunar hjá HB Granda við Norðurgarð.

Við opnum svæðið kl. 13.00. Boðið verður upp á humarsúpu, þorskbita, kökur, snúða, kleinur og popp. Einar Einstaki verður með spilagaldra og HB Grandi gefur spilastokka. Á svæðinu verður stultufólk frá Sirkus Íslands og boðið verður upp á andlitsmálningu. Leiktæki fyrir börn á öllum aldri og fjörug dagskrá fyrir alla fjölskylduna.

SKEMMTIDAGSKRÁ – Atli Þór heldur uppi fjörinu – Latibær kemur hreyfingu á mannskapinn – Einar Einstaki sýnir spilagaldra – Lína Langsokkur – Flökunarkeppni Fræga Fólksins – Skoppa og Skrítla syngja og leika ÍSLENSKA / SIA.IS / GRA 72548 05/15

Dagskrá lýkur kl. 16.00 Komdu og njóttu Sjómannadagsins með fjölskyldunni.

BÍLASTÆÐI

ÓÐ SL KI

FIS

BÍLASTÆÐI

HÁTÍÐARSVÆÐI HB GRANDA

ÓÐ SL KI

FIS

#HBGRANDI

Fisktækniskóla Íslands

Fyrstu Marel vinnslutæknarnir

U

m miðjan maí mánuð útskrifaðist fyrsti árgangur Marel vinnslutækna frá Fisktækniskóla Íslands. Námið er sérstaklega sniðið að þörfum fiskvinnslunnar sem er sífellt að verða tæknivæddari með áherslu á framleiðslugæði og hámarksnýtingu hráefnis. Mikill skortur er á fólki með ákveðna tækni-, hugbúnaðar- og vinnsluþekkingu í fiskiðnaði og svarar þetta nám kalli iðnaðarins.

Námið skiptist í tvær annir, grunnnám á haustönn og sérhæft nám í Marel búnaði á vorönn.

Hlutverk grunnámsins er byggja upp bakgrunn nema til að hann eigi auðveldara með að tileinka

sér tæknilegt efni sem kennt er nær eingöngu á Marel tæki og hugbúnað í húsakynnum Marel. Kennt er í lotum þar sem farið er í ákveðna tækjaflokka, svo sem framleiðsluhugbúnað, vogir, snyrtilínur, skurðarvélar ofl. Í lok annarinnar er farið í vinnustaðagreiningar og lagt fyrir lokaverkefni sem felst í að greina vinnsluferli valdra fiskvinnslufyrirtækja með það að markmiði að auka afköst, gæði og skilvirkni.

Að loknu námi eiga menn að vera með góða innsýn í virkni tækja og hugbúnaðar í fiskvinnslu og geta sinnt ákveðnu fyrirbyggjandi viðhaldi ásamt því að geta sett upp einfalda staðlaða vinnslulykla í helstu Marel tækjum.

Það voru 8 einstaklingar sem luku námi í þessum fyrsta áfanga. Nemendur komu frá ýmsum stöðum á landinu svo sem Reykjavík, Vestmannaeyjum, Sandgerði, Akranesi og Grindavík. Það var glaðhlakkalegur hópur sem tók við prófskírteinum og minjagrip um námið í húsakynnum Marel ásamt sínum nánustu. Námið gefur þessum nemendum góða möguleika á að bæta enn frekar við sig þekkingu og þar með aukna möguleika á vinnumarkaðnum. Innritun fyrir næsta vetur er þegar hafin hjá Fisktækniskóla Íslands en hámarksfjöldi verður takmarkaður við 12 einstaklinga. Nánari upplýsingar um námið er að finna á fiskt.is.

Enn færir Sjávarútvegsskólinn út kvíarnar Sumarið 2013 hóf Síldarvinnslan að starfrækja Sjávarútvegsskóla Síldarvinnslunnar. Skólastarfið stóð yfir í tvær vikur og fengu nemendur greidd námslaun sem voru sambærileg launum í Vinnuskóla Fjarðabyggðar. Mikill áhugi reyndist vera á skólastarfinu en lögð var áhersla á að fræða ungmennin um sögu sjávarútvegs og fiskvinnslu, gæða- og markaðsmál, starfsmannamál og menntun starfsfólks í sjávarútvegi og tengdum greinum. Þá var farið í vettvangsheimsóknir um borð í skip, fiskvinnslufyrirtæki og til fyrirtækja sem þjónusta sjávarútveginn. Meginástæða þess að efnt var til skólahalds sem þessa er sú að skólakerfið leggur litla áherslu á fræðslu um þessa undirstöðuatvinnugrein. Einnig hefur verið bent á að í sjávarplássum nútímans er hægt að alast upp án þess að sjá nokkurn tímann fisk. Áður fyrr var öll starfsemi tengd sjávarútvegi nálægt fólki; afla var landað á hverri bryggju, beitt í fjölda skúra og vinnsla á fiski fór jafnvel fram undir beru lofti. Nú er öldin önnur; veiðiskipin eru stærri og færri en áður, aflanum landað á lokuðum hafnarsvæðum og vinnslan fer fram innanhúss þar sem farið er eftir ströngum reglum um hreinlæti og gæði. Starfsemi Sjávarútvegsskóla Síldarvinnslunnar vakti athygli og önnur fyrirtæki í Fjarðabyggð sýndu því áhuga að taka þátt í skólastarfinu. Niðurstaðan varð sú að Sjávarútvegsskóli Fjarðabyggðar tók til starfa í fyrra og auk sjáv-

26

s j áva r a f l

júní 2015

arútvegsfyrirtækjanna Eskju og Loðnuvinnslunnar komu Vinnuskóli Fjarðabyggðar og Austurbrú til liðs við Síldarvinnsluna. Efnt var til skólahalds í allri Fjarðabyggð fyrir nemendur sem fæddir voru árið 2000 og var kennt á þremur stöðum í sveitarfélaginu. Enn mun Sjávarútvegsskólinn færa út kvíarnar og í ár verður starfssvæði hans allt Austurland, eða svæðið frá Vopnafirði til Hornafjarðar. Auk sveitarfélaga við sjávarsíðuna mun Fljótsdalshérað taka fullan þátt í skólahaldinu. Í samræmi við þetta hefur nafni skólans verið breytt og ber hann nú heitið Sjávarútvegsskóli Austurlands. Í ár gefst ungmennum sem fædd eru árið 2001 kostur á að sækja Sjávarútvegsskólann, en ráðgert er að kenna á sex stöðum. Kennsla mun fara fram í Neskaupstað, á Eskifirði, Fáskrúðsfirði, Vopnafirði , Höfn og Seyðisfirði. Nemendum frá þeim byggðarlögum, sem ekki verður kennt í , verður ekið til og frá kennslustað.

Nánari upplýsingar um skólahaldið er að finna á www.sjavarskoli.net og þar verður unnt að skrá sig í skólann. Eins munu þar birtast upplýsingar um hvenær kennsla fer fram á hverjum stað. Í forsvari fyrir skólann eru þau Sylvía Kolbrá Hákonardóttir og Sigurður Steinn Einarsson. Þess skal getið að Síldarvinnslan hlaut viðurkenningu Samtaka atvinnulífsins sem menntasproti ársins í febrúar á þessu ári fyrir frumkvæði sitt við að koma Sjávarútvegsskólanum á fót.

Sendum sjómönnum og fjölskyldum þeirra hamingjuóskir á sjómannadaginn Óskum áhöfn og útgerð til hamingju með nýtt Óskum áhöfn og útgerð og stórglæsilegt skip. til hamingju með nýtt og stórglæsilegt skip.

Útgerð Vigur SF-80 valdi eftirfarandi búnað frá Marás: þ þ þ þ

YANMAR aðalvél ZF niðurfærslugír ZF stjórntæki KOHLER ljósavél

þ þ þ þ

VULKAN ástengi 8" hljóðkútur SEPAR forsíur TEIGNBRIDGE skrúfa

þ þ þ þ

Marás ehf.

Miðhraun 13 - 210 Garðabær Sími: 555 6444 - Fax: 565 7230 www.maras.is - maras@maras.is

LASDROP öxulþétti POLY FLEX vélapúðar FLOSCAN eyðslumælir SLEIPNER stýrisdæla

Fagleg ráðgjöf, sala og þjónusta Bjóðum aðeins viðurkenndan búnað

Sjómannadagurinn VM- Félag vélstjóra og málmtæknimanna óskar sjómönnum og fjölskyldum þeirra til hamingju með daginn VM-Félag vélstjóra og málmtæknimanna

-

Stórhöfða 25

-

110 Reykjavík

-

575 9800

Landsfélag í vél- og málmtækni

s j áva r a f l

júní 2015

27

Ljósmyndari með áráttu fyrir sjávarútvegi

Alltaf verið eitthvað á sjónum Sigrún Erna Geirsdóttir

F

lestir kannast við vefsíðuna Myndasíðu Þorgeirs en þar má finna ógrynni af fréttum og flottum myndum tengdum sjávarútvegi.

Maðurinn á bak við síðuna, Þorgeir Baldursson, hefur verið mikill áhugamaður um sjávarútveg frá unga aldri og lætur sjaldan frá sér myndavélina. Myndir Þorgeirs hafa ratað um víða veröld.

Talsvert fjárfesting í tækjabúnaði „Ég fékk mjög snemma áhuga á sjávarútvegi og ætli það hafi ekki verið í kringum 1978 sem ég fór að taka myndavélina með mér þegar ég fór á sjó,“ segir hann. Upp úr 1980 var hann farinn að taka mikið af myndum, bæði til sjós og lands, og segir Þorgeir að þetta hafi bara aukist síðan. „Eftir því sem maður fær sér betri græjur fer maður líka að taka fleiri myndir, þetta er svo skemmtilegt. Í dag fer ég t.d ekki á sjó án þess að taka vél með mér.“ Aðalvél Þorgeirs núna er Canon 5d Mark III og segir hann vélina vera hreina snilld sem sameini kosti hágæða myndavélar og tökuvélar. Fyrir utan hana á Þorgeir svo Mark II sem hann notar mikið líka. „Þetta er auðvitað mikil fjárfesting, fyrir utan hvað það fer mikill tími í að ná góðri mynd þannig að maður getur að sjálfsögðu ekki gefið myndirnar sínar. Það er hins vegar hægt að reka svona ljósmyndaþjónustu hallalausa ef maður leggur sig fram.“ Þorgeir fer mikið út á sjó að taka myndir og hefur t.d unnið mikið fyrir Síldarvinnsluna. „Ég hef farið í marga túra fyrir þá og fór nýverið með Berki á loðnu. Þetta eru fín verkefni og þau eiga vonandi eftir að verða enn

28

s j áva r a f l

júní 2015

fleiri. Það er ágætt að gera í svona ljósmyndavinnu ef menn sinna þessu vel og eru duglegir.

Maður verður t.d að vera reiðubúinn að stökkva til ef maður vill mynda á sjó. Stundum er fyrirvarinn ekki nema 2-3 tímar.“ Þorgeir er kominn með gríðarmikið myndasafn og þá sérstaklega af skipum. „Þessi skipaskrá hefur nýst vel í gegnum árin og ég hef t.d haft samning við Fiskifréttir síðan 1996. Annars rata myndirnar mínar víða og koma reglulega í ýmsum miðlum sem flytja fréttir af sjávarútvegi.“ Þorgeir segir það ekki vera sama hvernig efni sem þessu sé miðlað. „Það sem þú setur inn á netið verður ekki tekið til baka. Þetta er ótrúlega skemmtilegt en það skiptir miklu máli að gera þetta vel. Maður verður að vanda vinnuna sína og setja heldur ekki hvað sem er inn á netið.“ Talsvert sé líka um það að efni sé tekið ólöglega frá ljósmyndurum og hann lendi reglulega í slíku. Myndir sem þannig eru „fengnar á láni“ frá honum rati jafnvel á forsíður dagblaða. „Þegar maður lendir í slíku hefur maður auðvitað samband og reynir að fá greitt fyrir sína vinnu. Það gengur oft misjafnlega og menn hafa stundum lítinn skilning á því að ljósmyndari vilji fá greitt fyrir sína vinnu. Menn geta jafnvel ekki heimilda.“ Það skilar sér að kaupa heima Þorgeir segist ekki hafa farið á mörg ljósmyndanámskeið, mest hafi hann lært af því að fikta við vélarnar. „Svo maður fái sem mest út úr vélinni þarf maður að gjörþekkja hana og það næst með því að fikta við hana út í eitt. Svo hafa þeir reynst mér mjög vel hjá Pedromyndum og þeir hafa sýnt mér eitt og annað.“ Þorgeir leggur reyndar mikla áherslu á að eiga viðskipti við innlenda

Mynd: Þorgeir Baldursson

aðila. „Maður á að kaupa vélarnar hérna heima. Það er kannski hægt að græða einhverjar krónur ef vélin er keypt úti en hérna fær maður hjálp og fræðslu. Ég hef notið góðs af því og t.d fengið vél lánaða meðan það var gert við mína.“ Fólk þurfi líka að muna að það sé mun betra ef vélin er í ábyrgð ef eitthvað kemur upp. „Það er svo sem í lagi að fólk kaupi sér minniskort og annað smálegt úti en vélarnar ætti maður að kaupa hér. Þannig styður maður líka við íslenskt atvinnulíf. Þetta er lítið land og allir verða að gera sitt.“

Mynd: Þorgeir Baldursson

Eigum að vera jákvæð Mikill tími fer í ljósmyndunina og vinnu fyrir vefsíðuna enda segist Þorgeir ekki eiga önnur áhugamál. „Í gamla daga var ég með bíladellu en það var mjög tímafrekt og passaði illa við ljósmyndunina. Nú læt ég mér nægja að taka myndir á Bíladögum.“ Heimasíða Þorgeirs er hafsjór fróðleiks og segir hann þetta vera ákveðna heimildasöfnun hjá sér. „Ég hef vissa áráttu fyrir sjávarútvegi og vil að það sé fjallað um hann á réttan s j áva r a f l

júní 2015

29

Mynd: Þorgeir Baldursson

hátt. Við megum ekki missa okkur í neikvæðum fréttum. Það er alltaf hægt að toga hlutina til og teygja. Það er svo margt jákvætt og gott að gerast í sjávarútvegi og það er mikilvægt að fjalla um það,“ segir hann. Talsverður tími fer í að viðhalda síðunni enda er hún mjög lifandi. Það sé líka hvetjandi fyrir hann hvað síðan hefur fengið góðar móttökur. „Mest hef ég séð tíu þúsund flettingar á einum degi. Þetta var árið 2008 og aðdráttaraflið var frétt af togaranum Örvari sem dreginn var að landi, fyrirsögnin var Góður dráttur. Fréttin í sjálfu sér var ekkert sérstök en góð fyrirsögn hefur mikið að segja. Ég var aðeins að leika mér um daginn þegar Kaldbakur kom inn og setti inn stutta frétt um það með fyrirsögninni Beðið eftir ástvini. Það var vinsæl frétt líka.“

Mynd: Þorgeir Baldursson

Ég náði mynd af þessu og sendi Mogganum. Daginn eftir var búið að skoða hana 55 þúsund sinnum. Myndin barst síðan til Bretlands og lenti inni á vefsíðunni 9gag. Þarna náði ég mynd á hárréttu augnabliki.

Ef það tekst getur maður náð ótrúlegum myndum.

Rétta augnablikið Miklu skiptir fyrir ljósmyndara að vera mikið á ferðinni enda sjá menn fátt athyglisvert ef þeir sitja bara inni. „Um daginn var ég t.d á ferðinni eftir Leiruvegi þegar ég tek eftir Grænlendingum sem standa þarna í vegkantinum.

Mér datt í hug að taka af þeim mynd og þá vill svo til að það kemur þarna snörp vindhviða og annar þeirra tekst á loft! Ég náði mynd af þessu og sendi Mogganum. Daginn eftir var búið að hann alltaf haft einn fót á landi og hinn á sjó. skoða hana 55 þúsund sinnum. Myndin barst „Núna var ég með skipstjóra frá Húsavík og síðan til Bretlands og lenti inni á vefsíðunni við tókum 32 daga úti. Veðrið var ekkert allt of 9gag. Þarna náði ég mynd á hárréttu augnabliki. spennandi en vertíðin gekk samt ágætlega. Það Ef það tekst getur maður náð ótrúlegum mynd- er samt alltaf spurning um afurðaverðið, við um.“ Þetta hafist þó varla nema að vera mikið löndum heilu en svo er skorið hjá GPG á Húsaá ferðinni og vera með góðar græjur. Sjálfur vík sem sendir hveljuna til Grenivíkur í frysteigi hann t.d stóra aðdráttarlinsu sem oft geri ingu fyrir Kínamarkað. Ég var einmitt að taka baggamuninn, sérstaklega úti á sjó. „Við þessi myndir þar af slægingunni.“ Hann segist hafa stærri verkefni er einfaldlega ekki hægt að nota verið víða á sjó undanfarin ár. Fyrstu tuttugu venjulegar heimilisvélar í ódýrari kantinum, árin á sjó hafi hann verið hjá ÚA og síðar Brimi. maður verður að vera með réttar græjur.“ Þá sé Eftir að það breyttist aftur í ÚA hafi hann verið á það sömuleiðis mikilvægt að vinna myndirnar Kaldbak. „Síðan fór ég að flækjast í afleysingum rétt og geyma. „Margir vinna myndirnar í tætl- hér og þar. Ég fór t.d á Brettingi til Grænlands á ur en það geri ég ekki. Ég dekki þær kannski þorskveiðar þar sem við tókum tvö úthöl. Manni eitthvað og næ fram kontrasti en ekkert meira leggst alltaf eitthvað til.“ Myndavélin er sjaldan en það. Það er ekki gott að vinna myndir mik- utan seilingar og líður ekki sá dagur að hann ið, sérstaklega ekki ef þær eru til birtingar því taki ekki nokkrar myndir. „Þá sjaldan að maður umbrotsfólk vill fá að vinna með þær og það er er ekki með vél hefur maður símann. Það er fín ekki hægt ef ljósmyndarinn er búinn að krukka upplausn í myndunum á þessum síma sem ég er með núna og hann tekur góð myndskeið líka.“ mikið í þeim.“ Þorgeir er nýbúinn á grásleppu enda hafi Við spyrjum Þorgeir hvort hann kunni ekki ein-

30

s j áva r a f l

júní 2015

hverjar skemmtilegar sögur tengdar myndunum sínum og það stendur ekki á svari. „Árið 2001 var ég á landleið með netabáti frá Þorlákshöfn, Erlingi KE. Við vorum fyrir austan Eyjar, á Eyjafjallasjó, í mikilli í brælu. Ég var neðanþilja þegar ég heyri skipstjórann kalla til mín að það sé fara framhjá okkur bátur með net fyrir annan í eftirdragi. Ég gríp vélina, hleyp upp og næ nokkrum skotum af bátnum þar sem hann siglir beint fyrir framan okkur. Þetta reyndist vera Óli á Stað GK sem var þarna að sigla í þessu brjálaða veðri með slasaðan mann um borð. Eftir að ég læt framkalla myndirnar sé ég að ég hef náð mynd beint framan af honum, af brúnni og frammastrinu. Nafnið á bátnum er hálfhulið sjó og þarna stendur Óli tað.“ Myndin fór síðar í ljósmyndakeppni Víkings og fékk þriðju verðlaun.

Ekki hægt að slappa bara af Þorgeir hefur farið í einn túr með smábátamakrílmönnum og segir það hafa verið áhugavert að sjá hvernig kerfið virki. „Þetta er mjög ólíkt og að vera á uppsjávarskipunum sem fara á meira dýpi og veiða troll, handfæraveiðarnar ganga vitaskuld allt öðru vísi fyrir sig.“ Þorgeir segist vera á þeirri skoðun að betra sé fyrir þjóðina að láta stóru skipin sjá um að veiða bróðurpart aflans. „Ef allir ynnu þetta vel og kældu og blóðguðu strax myndi þetta horfa öðruvísi við. Því miður er það bara ekki þannig hjá öllum.“ Þorgeir segist vilja komast í annan túr en sökum anna sé það erfitt. „Ég hef verið að vinna fyrir þau í Hofi og tók upp bæði Villa Vill tónleikana og eins Tinu Turner. Þegar tökum lýkur fer maður svo yfir efnið og vinnur það.“Þorgeir segir ýmislegt vera framundan hjá sér. „Núna er ég að vinna í Hofi og það er mjög skemmtileg vinna. Ég er með strák með mér sem vinnur klippivinnuna því hún er tímafrek líka.“ Í sumar er ætlunin að fara til Noregs að heimsækja dótturina og þá verður að sjálfsögðu eitthvað tekið af myndum. „Svo er aldrei að vita nema að maður bregði sér til Danmerkur og kíki á nokkrar skipasmíðastöðvar og íslensk skip sem þar eru. Það er ekki hægt að slappa bara af, maður verður að hafa vélina tiltæka.“ Fyrir þá sem ekki þekkja til síðu Þorgeirs þá er slóðin: http://thorgeirbald.123.is/

Sjóvá

440 2000

Á sjó þarf að huga vel að örygginu og vera vel tryggður.

Við erum stolt af samstarfi okkar við íslenska sjómenn og óskum þeim til hamingju með daginn.

sjova.is

Ákvörðunin um að fara ekki í háskóla í Reykjavík heldur fara til Akureyrar kom bæði til af því að mig langaði ekki til að keyra fram og til baka milli Reykjavíkur og Grindavíkur daglega og eins langaði mig til að breyta til.

Upphaflega var ætlunin að fara í sjávarútvegsfræðina, það lá beinast við.

32

s j áva r a f l

júní 2015

Miðlun þekkingar og samvinna eru okkur mikilvæg

„Við getum verið sterk ef við vinnum saman“ Sigrún Erna Geirsdóttir

T

ómas Þór Eiríksson tekur við starfi framkvæmdastjóra Codland nú í byrjun júní. Tómas ólst upp í sjávarútvegsfyrirtækinu Þorbirni og hefur fjölskylda hans lengi tengst sjávarútvegi. Hann er spenntur fyrir starfinu hjá Codland og segir fyrirtækið ætla sér stóra hluti í vinnslu aukaafurða.

Tómas er fæddur og uppalinn í Grindavík og segir hafa mikla tengingu þangað þótt hann búi í Hafnarfirði í dag. „Ætli ég hafi ekki verið 11 ára þegar ég fór fyrst að rífa upp úr körum og sennilega hef ég prófað flest störf sem tengjast sjávarútvegi nema skrifstofuvinnu, það er ég fyrst að prófa núna,“ segir hann. Áhuginn á sjónum hafi því komið snemma. „Maður gerir sér samt ekki alltaf grein fyrir áhuganum og ég man hvenær ég fattaði hvað maður er stoltur af íslenskum sjávarútvegi. Það gerðist 2008 þegar allt hrundi í kringum okkur. Þá gerist það að ég kom inn í stöndugt og vel rekið fyrirtæki í sjávarútvegi og ég hugsaði bara: Vá hvað þetta er flott hjá þeim!“ Ótal dæmi séu um vel rekin fyrirtæki í greininni enda hafi menn í sjávarútvegi þurft að hafa mikið fyrir hlutunum í gegnum tíðina og hugsað um hverja krónu. Oft hafi fólk ekki gert sér ljóst hvað sjávarútvegur á Íslandi væri að gera góða hluti en í kjölfari hrunsins hafi sem betur fer orðið ákveðin vitundarvakning og fleiri átti sig nú á mikilvægi greinarinnar.

Vildi prófa eitthvað nýtt Tómas er útskrifaður sem viðskiptafræðingur frá Háskólanum á Akureyri og bætti síðar við sig MBA prófi frá EADA viðskiptaháskólanum í Barcelona

og HHL í Leipzig. Að námi loknu lá leiðin heim þar Hún deyr svo þremur vikum seinna.“ Tómas segir sem hann hefur verið sérfræðingur í fyrirtækja- að eftir dauða hennar hafi þau áttað sig fyllilega ráðgjöf hjá Virðingu. „Ákvörðunin um að fara á því hvað skipti raunverulega máli í lífinu. „Það ekki í háskóla í Reykjavík heldur fara til Akureyrar er ekkert ægilegra en að missa barn, allt annað er kom bæði til af því að mig langaði ekki til að keyra minni háttar.“ Í stað þess að byrgja allt inni, halda fram og til baka milli Reykjavíkur og Grindavíkur áfram að vinna og láta sem ekkert hafi í skorist daglega og eins langaði mig til að breyta til. Upp- eins og mörgum Íslendingum er tamt ákvað fjölhaflega var ætlunin að fara í sjávarútvegsfræðina, skyldan að söðla algerlega um og flytja erlendis. það lá beinast við. Ég skipti hins vegar á síðustu stundu yfir í viðskiptafræðina því mig langaði til Þjóðverjar magnaðir í skipulagningu að prófa eitthvað nýtt.“ Hann segir að þetta hafi Tómas flutti með fjölskyldu sína til Spánar þar verið happaákvörðun því þarna hafi hann kynnst sem hann fór í MBA nám við háskóla í Barcelona. konunni sinni, Sonju, sem var með honum í bekk. „Við ákváðum að kúpla okkur út úr hlutunum og Tómas var fyrir norðan í sjö ár en fjölskyldan flutti við höfðum öll gott af því þótt það væri auðvitað aftur suður árið 2006 vegna dóttur þeirra, Elísu álag fyrir krakkana að skipta um skóla. Við fjölSólar, sem var langveik og betra var fyrir þau að skyldan höfum verið sterk saman og alltaf reynt búa nær barnaspítalanum. að spila eins vel úr hlutunum og hægt er.“ Fjölskyldunni líkaði vel að búa á Spáni enda segir Ekkert mikilvægara en fjölskyldan Tómas að þar sé mikil fjölskyldumenning. Þar Tómas er giftur Sonju Björk Elíasdóttir og eiga gefi fólk sér tíma til að hittast og spjalla og matarþau fjögur börn. Yngst er Karitas Ylva, 5 ára, svo menningin sé sterk. Íslendingar mættu læra að kemur Lúkas Nói sem verður 8 ára í júní og elst njóta hvers annars meira en þeir geri í dag. Það er Sandra Ýr sem útskrifast úr Verzló nú í vor og hafi heldur ekki spillt fyrir hvað veðrið var fráer 21 á árinu. Dótturina Elísu Sól misstu þau árið bært og lítil þörf á að athuga veðurspána daglega.

2011 þegar hún var 12 ára. „Hún var fædd með Námsbrautin sem Tómas valdi er sameiginlegt hrörnunarsjúkdóm og við vissum alltaf að hún verkefni milli skólans í Barcelona og háskólans í yrði ekki langlíf. Það var mikil barátta við veik- Leipzig. Sömuleiðis eru kennd nokkur námskeið indin og henni hrakaði hratt síðasta árið,“ segir í Kína og Brasilíu. „Ég er mjög hrifinn af Spáni og Tómas. Hann segir að oft sé talað um að foreldrar maður kynntist líka Þjóðverjum vel. Ég dáist mikkenni börnum sínum en í tilviki Elísu hafi hún ið að því hvað þeir eru magnaðir í skipulagningu. kennt þeim miklu meira með æðruleysi sínu og Í Kína er allt formfastara og það heillaði mig síður styrk. „Eitt það síðasta sem hún gerði var að ferm- þótt það hafi auðvitað verið skemmtilegt að kynnast, hana langaði svo til þess. Hún pældi ekkert í ast kínverskri menningu. Það var mjög gaman í gjöfunum, hana bara langaði til að fermast og hún Brasilíu líka, hún er nokkurs konar suðupottur gerði það sumarið 2011. Við áttum þarna frábæran spænskrar menningar og menningar rómversku dag, öll fjölskyldan, og þetta var einstök upplifun. Ameríku með smá skvettu frá Bandaríkjunum. s j áva r a f l

júní 2015

33

Ég vil helst vera úti og forðast að fara í verslanir á laugardögum, þá reynum við frekar að fara í göngutúr eða hjóla. Sem betur fer er konan mín svona útivistarsinnuð líka sem er mjög mikilvægt því pör þurfa að eiga sér sameiginleg áhugamál, annað býður upp á togstreitu.

Brasilía minnti mig líka talsvert á Mexíkó en þar hafði ég verið skiptinemi frá HA.“ Tómas segir að allt þetta flakk hafi kennt honum hvað Ísland er gott land og hvað fólk hafi það í raun og veru gott hér. „Auðvitað hefur fólk það misgott en hér er samt ákveðin vernd sem finnst varla annars staðar. Það eru forréttindi að fá að búa á Íslandi.“ Gott samfélag á Völlunum Tómas býr með fjölskyldu sinni á Völlunum í Hafnarfirði og segir hverfið vera mjög fjölskylduvænt. „Hér er allt umhverfi svo þægilegt, hér er skóli og íþróttafélag og mikið af stígum svo krakkarnir geta hjólað örugg um allt. Í bæ eins og Grindavík er mikil nánd og gott að vera en í hverfi eins og Völlunum byrjar hins vegar að myndast samfélag líka.“ Fólk tali við nágranna sína og þarna ríki góð hverfisstemning. Hann segir að fjölskyldan hafi fundið hvað sterkast fyrir samhug í samfélaginu þegar Elísa Sól lést og þeim vantaði sal fyrir erfidrykkjuna. „Ég hafði samband við skólann sem sagði það vera sjálfsagt mál að lána okkur sal og ekki nóg með það, heldur tóku kennararnir sig saman, bökuðu og sáu algerlega um þetta. Þessu munum við aldrei gleyma.“ Útivist er mikilvæg Fjölskyldan er mikið fyrir útivist og Tómas hjólar t.d mikið. Síðasta sumar tók hann t.d þátt í Bláa

34

s j áva r a f l

júní 2015

lóns hjólakeppninni og hjólaði líka til Grindavíkur. Hann hjólar oft í vinnuna í Reykjavík og segir morgnana vera besta tímann til að hjóla, þá sé umferðin minnst. Í ár er svo ráðgert að hjóla hringinn í hjólakeppni WOW og heitir lið hans Bacalao de Islandia. Æfingar eru hafnar af fullu kappi og fer Tómas út að hjóla á hverju kvöldi. Hann hefur líka hlaupið maraþon og tók þátt bæði í Jökulsárhlaupinu og Laugavegshlaupinu. „Ég er háður því að geta hreyft mig. Í vinnunni er ég mikið sitjandi á daginn og þá verð ég að hreyfa mig á kvöldin.“ Sonja deilir útivistaráhuga hans og fór t.d í Jökulsárhlaupið með honum. Fjölskyldan fer mikið út að hjóla saman og hefur oft gengið bæði á Helgafell og Keili. Þá er oft farið á skíði saman í Bláfjöllum og fyrir norðan. Í sumar er svo planið að ferðast í kringum landið og heimsækja sérstaklega Vestfirði og hálendið. „Ég vil helst vera úti og forðast að fara í verslanir á laugardögum, þá reynum við frekar að fara í göngutúr eða hjóla. Sem betur fer er konan mín svona útivistarsinnuð líka sem er mjög mikilvægt því pör þurfa að eiga sér sameiginleg áhugamál, annað býður upp á togstreitu.“ Samvinna borgar sig Tómas tekur við starfi sínu hjá Codland þann 1.júní og við spyrjum hann út í framtíð fyrirtækisins. „Næsta mál hjá Codland er að ná utan um forvinnuna sem hefur verið unnin og leggjast yfir niðurstöður rannsókna og vinna fleiri í samstarfi með Matís. Í framhaldinu verða svo næstu skref tekin. Ég er heldur ekki á þeirri línu að allar hugmyndir sem við vinnum að eigi að koma frá mér eða öðrum hjá Codland, maður vill líka taka þátt í verkefnum með öðrum og ég er t.d mjög spenntur fyrir því að Codland sé að flytja í Hús sjávarklasans þar sem er komið mikið af flottum fyrirtækjum og því mörg tækifæri fyrir góða samvinnu.“ Gaman væri að sjá Codland verða að þekktu merki og ekki síður að það yrði þekkt fyrir að hjálpa öðrum af stað. „Við erum búin að viða að okkur mikilli þekkingu og mér finnst ekki síður mikilvægt að

nýta þá þekkingu öðrum til hagsbóta og fá aðra sömuleiðis til að miðla sinni þekkingu. Það eru svo mörg tækifæri í boði og samvinna borgar sig.“ Tómas segir líka vera spenntur fyrir að sjá collagen verksmiðju Codland rísa en nákvæm staðsetning hennar hefur ekki verið ákveðin. Þegar hún verði komin á koppinn muni það verða gríðarlega mikilvægur áfangi. Þá verði hægt að keyra áfram í vinnslu aukaafurða og í því samhengi sé Codland t.d að leita að fleiri samstarfsaðilum sem geti útvegað þeim roð en í dag fari of mikið af roði úr landi, t.d með öllum saltfiski. Þurfum að spila á okkar styrkleika Tómas segir gaman að sjá hvað sjávarútvegur tengist orðið matarmenningu og það sé heillandi að flest útgerðarfyrirtæki séu orðin að matvælafyrirtækjum. „Við erum að búa til flottar vörur og menn þurfa bara að átta sig enn meira á því, það skiptir t.d miklu máli hvað við gefum börnunum okkar að borða og þá er fátt betra en góður fiskur.“ Íslendingar séu með mikil verðmæti í sjónum og miklu skiptir að umgangast þau rétt. Þá sé góð markaðssetning lykilatriði. „Við erum ekki eins sterk í markaðssetningu á okkar vörum og við þyrftum að vera. Þetta er auðvitað misjafnt, ég fór t.d mikið á markaði á Spáni og þar fann maður að fólk þekkti Bacalao de Islandia og vissi að það voru góð gæði. Þegar maður fór hins vegar inn í matvörubúð þá var norskur fiskur mest áberandi og alls staðar voru bæklingar frá Norðmönnum með uppskriftum eða hvernig væri best að skera fiskinn o.fl“ Hann hafi líka farið á fiskmarkað í Brasilíu og þar sé Noregur áberandi og eigi í raun þann markað. „Styrkleiki Norðmanna er markaðssetning og menn þurfa að halda rétt á spilunum ef þeir ætla að halda í við þá. Við þurfum að spila á okkar styrkleika og við þurfum að gera það saman. Við erum fámenn þjóð í stórum heimi og samræmd markaðssetning þar sem hver og einn passaði upp á sitt brand gæti hjálpað mikið. Við getum verið sterk ef við vinnum saman.“

ljósmyndari: Gísli Kristinsson.

ÓSKAR SJÓMÖNNUM OG FJÖLSKYLDUM ÞEIRRA TIL HAMINGJU MEÐ DAGINN

Góð reynsla af sporðskurðarvélinni hjá Vísi

„Gætum ekki sleppt því að nota hana“ Sigrún Erna Geirsdóttir

að hafa farið í gegnum vélina er hreinn skurður á sporðinum svo það þarf í raun ekkert að eiga við hann meira. Það mætti því segja að vélin kalli fyrst og fremst á það að maður hreyfi til starfsfólk, maður sparar sér konu sem snyrtir flakið og í staðinn fer manneskja á vélina.“ Steinar segir að einnig hafi komið í ljós að eftir að sporðskurðarvélin var tekin í notkun sé minna vesen í kringum aðrar vélar. Áður fyrr hafi sporðurinn t.d oft flækst fyrir því það sé ekkert sem haldi við hann. Stundum færist hann þá til þannig að það skerst minna öðrum megin en hinum megin en það gerist ekki lengur. Nú þurfi heldur ekki að stoppa flökunarvélarnar vegna að flökin séu á skerast á vitlausum stað, eins og gerist t.d þegar hnífur lendir í þunnildi.

S

porðskurðarvélin TC-100 frá 4fish var hönnuð af Unnsteini Guðmundssyni vélstjóra og hlaut hann verðlaun á Sjávarútvegsráðstefnunni 2014 fyrir þessa framúrstefnuhugmynd. Unnsteinn hefur unnið við flökunarvélarnar hjá G.Run í Grundarfirði í 30 ár og var sporðskurðarvélin tíu ár í þróun. Vélin þykir mikið snilldarverk og segir Steinar Nói Kjartansson, Baader maður hjá Vísi, ómögulegt að snúa til baka eftir að hafa prófað vélina.

Sniðug hönnun á fantafínni maskínu „Reynsla okkar af sporðskurðarvélinni hefur verið mjög góð,“ segir Steinar. Flökunargallar hafi minnkað mikið og það sem komi frá vélunum hafi batnað til muna. „Flakið á það t.d til að festast á endanum og skemmast þegar það fer undir en eftir að við byrjuðum að nota vélina hefur það nánast alveg hætt.“ Hann segir að auðvitað þurfi að læra á vélina og prófa sig áfram til að fá á tilfinninguna hversu langt inn í vélina það eigi að stinga fiskinum svo skurðurinn verði réttur. Eftir það sé afar einfalt að nota hana. „Hönnunin á bak við hana er mjög sniðug og þetta er ekki flókinn búnaður, þetta er bara einn mótor og hnífur. Það eru engir gallar við hana og ef maður notar hana rétt er þetta fantafín maskína. Ég myndi segja að flökun hefði gjörbreyst við þetta og til hins betra. Ég viðurkenni að maður var svolítið efins um hana í byrjun en nú mæli ég hiklaust með henni.“ Ef hann beri saman flak sem flakað sé með sporði og svo flak sem fari í gegnum vélina þá sé þar ólíku saman að jafna. Oft verði t.d auka spíss eftir á sporðinum en fari flakið í gegn-

36

s j áva r a f l

júní 2015

Unnsteinn Guðmundsson.

um vélina gerist það ekki. „Á vélinni eru tvö göt, stórt og lítið, og maður passar bara að réttur fiskur fari í rétt gat. Síðan getur maður stillt stærðina á fiskinum líka og hún tekur auðvitað allan bolfisk. Hún er því einstaklega hentug.“

Betra fyrir heildarferlið Sporðskurðarvélin kom til Vísis í enda febrúar og von er á annarri í haust. „Við erum með fjórar flökunarsamstæður og það mikinn fisk að við þurfum tvær vélar, þannig verða meiri afköst,“ segir hann. Við hverja vél verður einn starfsmaður sem raðar inn í hana en Steinar segir að í raun kalli vélin þó ekki á fleira starfsfólk. „Eftir

Fjárfesting sem skilar sér Steinar segist alls ekki vilja snúa aftur til tímans áður en vélin kom til þeirra. „Við ákváðum að gera smá tilraun um daginn og nota ekki vélina í einn dag. Það bara gekk ekki! Þegar maður er búinn að prófa þetta er ekki hægt að fara til baka.“ Steinar segir að það sé ekki spurning að vélin sé fjárfesting sem skilar sér. Þegar vélin sé notuð sé flakið miklu fallegra og minna af flökunargöllum. Lítið sem ekkert þurfi að snyrta endann á sporðinum og stykkið komi strax út sem fallegur tígull. „Kaupendur vilja fá fallegan þríhyrningslaga sporð og leggja áherslu á það. Þeir hafa líka verið mjög ánægðir með bitana frá vélinni. Notkun vélarinnar hækkar því verðmæti vörunnar.“ Þarna er íslenskt hugvit að verki. Íslendingar hafa flakað fisk frá örófi alda og svo kemur þetta. Í raun hefði verið hægt að smíða þessa vél fyrir löngu síðan því búnaðurinn er ekki flókinn.

g geri nýtingaráætlanir og markmið þeirra sé að gja sjálfbæra nýtingu anna. Þar er ábyrgðin sett í hendur veiðifélagsjálfra þótt lögin geri fyrir því að nýtingaráætlþurfi samþykki Matvælaunar eftir umsögn Veiðistofnunar.”

tt fæðuskilyrði í hafinu u skýrt fækkun stórlaxa

am kemur að svo virðist að samband smálaxa- og axagangna raskist eftir 3. Eru einhverjar nýjar ningar um ástæður þess? heyrði nýlega kenningu það hjá áhugamanni um eiði að laxinn leiti fyrr í ar vegna meintrar laxaplágu í hafinu. Hann þoli aldlega ekki við í tvö ár í Hver er skoðun ykkar á u? Það er staðreynd að tingar urðu á þessu hlutí kringum 1983-1985 og víða um Atlantshaf. Ef væri eingöngu veiðum í ánum að kenna (hærra hlutfall á stórlaxi) hefði

það varla gerst svo víða á sama tíma. Helst hafa menn beint augum að breyttum fæðuskilyrðum í hafi og þá að smálax og stórlax haldi sig á mismunandi beitarsvæðum.

Rannsóknir hafa fremur stutt þá tilgátu að hækkuð dánartala á öðru ári í sjó tengist fæðuframboði á beitarslóðum stórlaxins. Aukin laxalús í tengslum við fiskeldi er talin hafa áhrif á aukin afföll gönguseiða þegar þau eru að halda til hafs. Það ætti þá að ganga jafnt yfir gönguseiði verðandi smálax og verðandi stórlax.”

- Sjást einhver merki árangurs af netaupptöku í sjó í áföngum í veiðitölum/rannsóknum ykkar? „Áhrif netaupptöku hafa verið metin, sérstaklega í þverám Hvítár í Borgarfirði. Þar kom fram að um 30% þess fisks sem annars hefði verið veiddur í net skilaði sér á öngul laxveiðimanna. Því hefur netaupptaka í sjó staðbundin áhrif í ám landsins.”

Óskum starfsfólki í sjávarútvegi gleðilegra jóla og farsældar á komandi

Fjölbreytt þjónusta við Óskum starfsfólki í sjávarútvegi bíla og tæki Við óskum sjómönnum,

gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári

Fjölbreytt smábátaeigendum og starfsfólki í þjónusta við í sjávarútvegi sjávarútvegi til hamingju með daginn bíla og tækiÓskum starfsfólki Texti: Eiríkur St. Eiríksson.

gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári

Fjölbreytt þjónusta við bíla og tæki merkið er á hvítum fleti er

Diesel Center

S. 561-7580 - www.skipa.is - skipa@skipa.is - Grandagarði 18 - 101 - Reykjavík

» NÝ OG STÆRRI VERSLUN » DIESELVERKSTÆÐI » VARAHLUTAÞJÓNUSTA » TÚRBÍNUVIÐGERÐIR OG SALA

Diesel Center

» SÉRPANTANIR

NÝTT

DVERGSHÖFÐI 27 110 Reykjavík

Sími 535 5850 - blossi.is

S. 561-7580 - www.skipa.is - skipa@skipa.is - Grandagarði 18 - 101 - Reykjavík

» NÝ OG STÆRRI VERSLUN » DIESELVERKSTÆÐI » VARAHLUTAÞJÓNUSTA » TÚRBÍNUVIÐGERÐIR OG SALA

NÝTT Diesel Center

» SÉRPANTANIR

DVERGSHÖFÐI 27 110 Reykjavík

Sími 535 5850 - blossi.is

S. 561-7580 - www.skipa.is - skipa@skipa.is - Grandagarði 18 - 101 - Reykjavík

Löndun ehf sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík og Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða og skjóta þjónustu. Býður einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnað og úrval manna sem reiðubúnir eru með stuttum fyrirvara að landa úr skipum.

» NÝ OG STÆRRI VERSLUN

Löndun ehf ehf sér sérum umskipaafgreiðslu skipaafgreiðsluí Reykjavík í Reykjavík Löndun ogog Hafnarfjarðarhöfn.

Fyrirtækiðveitir veitirvandaða vandaðaogog skjóta Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið skjóta þjónustu.

Býður einnig einnigupp uppáánauðsynlegan nauðsynlegantækjabúnað tækjabúnað þjónustu. Býður og úrval úrval manna mannasem semreiðubúnir reiðubúnireru erumeð meðstuttum stuttum og fyrirvaraað aðlanda landaúrúrskipum. skipum. fyrirvara

» DIESELVERKSTÆÐI » VARAHLUTAÞJÓNUSTA » TÚRBÍNUVIÐGERÐIR OG SALA » SÉRPANTANIR

Löndun ehf sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík og

NÝTT

DVERGSHÖFÐI 27 110 Reykjavík

Sími 535 5850 - blossi.is

Vestmannaeyjahöfn

Löndun ehf sér skipaafgreiðslu í Reykjavík og Löndun ehf sérehf. um skipaafgreiðslu í Reykjavíkí og Löndun sér um um skipaafgreiðslu Hafnarfjarðarhöfn.

Fyrirtækið veitir vandaða og og skjóta skjóta Hafnarfjarðarhöfn.

Fyrirtækið veitir vandaða ogveitir skjóta vandaða Reykjavík og Hafnarfjarðarhöfn.

Fyrirtækið Hafnarfjarðarhöfn.

Fyrirtækið þjónustu. einnigog upp á nauðsynlegan veitirBýður vandaða skjóta þjónustu.

Býður þjónustu.

Býður einnig upp áátækjabúnað nauðsynlegan tækjabúnað tækjabúnað þjónustu.

Býður einnig upp nauðsynlegan og úrvalupp manna sem reiðubúnir eru með stuttum einnig á nauðsynlegan tækjabúnað og og úrval úrval manna manna sem reiðubúnir eru eru með með stuttum stuttum fyrirvara að landa úr skipum. og sem reiðubúnir úrval manna sem reiðubúnir eru með Fyrirhyggja, lipurð ogúr fyrirvara aðútlanda landa úrsamviskusemi skipum. stuttum fyrirvara að landa skipum. fyrirvara að skipum.

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi einkenna þá þjónustu sem við veitum einkenna þá einkenna þáþjónustu þjónustusem semvið viðveitum veitum

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi einkenna þá þjónustu sem við veitum

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

Fyrirhyggja, lipurð lipurð og og samviskusemi samviskusemi Fyrirhyggja, einkenna þá þá þjónustu þjónustu sem sem við við veitum veitum einkenna

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

sj áva r a f l

júní 2015

37

s j áva r

Fiskverkakonan syngjandi frá Akranesi

„Maður á ekki að vera hræddur við að opna munninn“ Jónína Björg Magnúsdóttir, eða Nína fiskverkakona eins og fleiri þekkja hana, kallar ekki allt ömmu sína og er ófeimin við að opna munninn og mótmæla slæmum kjörum. Söngurinn er henni í blóð borinn og er hún í einum kór og tveimur hljómsveitum ásamt því að reka keilusal.

Síðan er hún víkingur og miðaldakona líka.

38

s j áva r a f l

júní 2015

F

Sigrún Erna Geirsdóttir

lestir hafa án efa heyrt lagið Sveiattan sem vakti mikla athygli í vetur en þar segir Nína fiskverkakona yfirmönnum HB Granda til syndanna eftir að hafa fengið auman íspinna sem verðlaun fyrir mikla vinnu. Textinn þótti hressilegur og segir Nína að svona tali fólk einfaldlega á kaffistofunni. En hver skyldi hún vera, þessi ákveðna og kjarkmikla kona? Sjávarafl ákvað að fara á stúfana og taka hana máli. „Ég er fædd og uppalin á Akranesi en á ættir að rekja bæði austur og vestur því pabbi er frá Reyðarfirði og mamma frá Önundarfirði. Það vill reyndar svo skemmtilega til að tvíburastrákarnir mínir eru báðir alnafnar afa sinna, annar heitir Magnús Sigurjón Guðmundsson og hinn heitir Sigurður Þorsteinn Guðmundsson,“ segir Nína. Fyrir utan strákana á Nína og maður hennar, Guðmundur Sigurðsson, dótturina Steinunni Ingu, sem Nína segir að ætli að gefa sér sjöunda barnabarnið og fjórða drenginn, nú í júní. Nína segir frábært að vera amma. „Þegar veturinn kemur get ég ekki beðið eftir því að snjórinn komi, þá fer ég út á næsta hól og renni mér með börnunum! Maður þakkar bara fyrir að vera ungur, með góða heilsu og að geta sinnt þeim. Það er ekkert betra en að vera með fjölskyldunni.“

Músíkhús Nína hefur unnið hjá HB Granda í fimm ár en fiskvinnu kynntist hún fyrst í kringum tvítugt þegar hún vann hjá Haferninum í eitt ár. „Ég byrjaði á því að skera úr en þessi fínvinna átti ekki við mig svo ég var flutt yfir í vélarnar þar sem ég vann með strákunum. Ég var sterk og vinnan hentaði mér vel.“ Nína vann hin ýmsu störf en flutti 1988 með manni sínum til Stokkhólms þar sem hann fór að læra hljóðfærasmíði og hún ensku. „Ég átti tvíburana þar,tuttugu og eins árs gömul, kláraði ekki að skrifa ritgerðina og lauk því ekki náminu. Það togar í mig að gera það en nú er svo langt liðið að ég þyrfti að taka nokkra áfanga aftur. Hver veit, kannski ég geri það seinna, synirnir eru að flytja til Svíþjóðar með krakkana í haust og það gæti verið gaman að flytja út líka og klára gráðuna.“ Eftir að hafa verið í Svíþjóð í átta ár fluttu þau Nína og Guðmundur heim árið 1996 og keyptu gamalt hús á Akranesi, við hlið tengdamömmu Nínu. „Við fluttum þangað gamalt píanó sem við höfðum keypt í Svíþjóð og komust þá að því að þar hafði verið áður gamalt píanó frá Svíþjóð. Húsið var keypt af móður Svavars Knúts svo tónlist er greinilega samofin sögu hússins,“ segir Nína.

Draumur um keilu Þegar fjölskyldan dvaldist í Svíþjóð fóru þau öll að æfa keilu og hjónin létu sig dreyma um að opna keilusal á Akranesi þegar þau flyttu heim. Þegar heim var komið fóru þau bæði að vinna en byrjuðu þó strax að vinna að stofnun keilu-

s j áva r a f l

júní 2015

39

salarins.Draumurinn rættist síðan þegar þriggja brauta salur var opnaður árið 2001, í íþróttahúsi Akraness. Nína segir heilmikla vinnu felast í því að sjá um salinn en bæði Nína og maður hennar eru í fullri vinnu þess fyrir utan. „Hér fer líka fram öflugt þjálfunarstarf fyrir unglinga og við keppum líka sjálf. Við erum alltaf með unglinga sem eru í landsliðinu og Gummi er líka unglingalandsliðsþjálfari.“ Mikill metnaður er lagður í salinn og segir Nína að þau leiti sífellt leiða til að gera hann betri, enda mæti hann ítrustu keppniskröfum. Hún segir að þótt þetta sé vissulega mikil vinna sé keilustarfið afskaplega gefandi, það sé t.d yndislegt þegar nýir krakkar koma inn og byrja að æfa. Krakkarnir gefi svo mikið á móti. „Maður verður að vera í þessu af heilum hug, maður er ekki í einhverju bara til að vera í því og sem betur fer deilum við hjónin þeirri skoðun.

Maður verður líka að þora að opna munninn og segja sína skoðun þótt það sé ekki alltaf vinsælt.“ Jónsi í svefnherberginu Söngurinn er Nínu mikilvægur og segist hún alltaf hafa haft gaman að söng. „Ég kláraði grunnstig í klassískum söng við Tónlistaskóla Akraness en var felld á miðstiginu. Ég var felld fyrir klassísku lögin en svo söng ég og spilaði á gítarTvær stjörnur eftir Megas og fékk fullt hús fyrir það.“ Námið hafi engu að síður reynst afar gagnlegt og þarna hafi hún lært rétta öndun og raddtækni. Blús og djass henti henni þó betur en klassíkin. „Ég byrjaði snemma að syngja; ég man eftir mér syngjandi í afmælum og úti í garði með öðrum börnum í söngvakeppnum. Ég var alltaf viss um það að ég gæti betur en sá sem vann. Nína segist lengi hafa stefnt eitthvað með söngnum en eins og með svo margt annað sé erfitt að komast að kökunni. Hún reyndi t.d fyrir sér í Ísland got talent og þrátt fyrir að hafa ekki komist áfram fékk hún góð viðbrögð við söng sínum. „Ég trúi á drauma og dreymir reyndar oft tónlistartengda drauma.

Mig hefur dreymt Egil Ólafsson og Bubba líka, ég var að vaska upp í draumnum og sagði honum að bíða. En reyndin er auðvitað sú að ef maður ætlar í þetta af fullri alvöru þarf maður að taka áhættu og það er hægara sagt en gert þegar maður á þrjú börn! Þá tekur maður það sem er öruggt.“ Nína er sísyngjandi og hefur verið í sjö ár í Kvennakórnum Ymi sem fagnar 20 ára afmæli í ár. Hún er líka í söngtríóinu Stúkurnar sem syngur a cappella og hittist hópurinn reglulega og tekur upp lög sem þær setja svo á Youtube. Stúkurnar syngja þekkt dægurlög og kórlög sem þær útsetja sjálfar og grípa stundum til hljóðfæra. Nína er líka í hljómsveitinni Tíkur í bandi, en nafnið segir Nína vera mótvægi við hljómsveitina Hundur í óskilum. Hljómsveitin hittist þó ekki oft því meðlimir búa ansi dreift; allt frá Akranesi til Portúgals. „Við erum samt heimsfrægar á Búðardal! Þar spiluðum við í brúðkaupi og héldum seinna tónleika á Erpsstöðum og beljurnar sáu um undirleikinn. Þetta heppnaðist stórvel og ég held að viðstaddir muni seint gleyma þessu.“ Hún hefur sömuleiðis haldið nokkur djasskvöld á Akranesi og fengið þekkta tónlistarmenn til að spila. „Ég

40

sj áva r a f l

júní 2015

Mamma hélt ekki lagi en hún elskaði að dansa enda lærði hún það ung á Ingjaldssandi.

Amma og afi ruddu til í stofunni og kenndu svo börnunum sínum öllum að dansa. hef t.d fengið Jón Pál Bjarnason til liðs við mig þrisvar sinnum, gömlu Tíbrá og Davíð Þór Jónsson, sem er gríðarlega flottur píanisti. Hann er frændi minn og ég skipti reyndar um bleyju á honum þegar hann var lítill. Svo hef ég fengið Alla trommara og Jón bassa, í raun bara gamla landsliðið í djassi. Þannig að þetta hefur verið hörkuflott.“ Tónlistaráhugann hefur Nína ekki langt að sækja því hún ólst upp við mikla tónlist. Pabbi hennar spilaði bæði á harmonikku og orgel og var mikill áhugamaður um tónlist. Hann bjó t.d til flautur úr tvinnakeflum konu sinnar og kenndi börnunum að spila með flöskum sem hann hafði fyllt á mismikið með vatni. Eiginmaðurinn er í tónlistinni líka og spilar bæði á harmonikku og kontrabassa. „Mamma hélt ekki lagi en hún elskaði að dansa enda lærði hún það ung á Ingjaldssandi. Amma og afi ruddu til í stofunni og kenndu svo börnunum sínum öllum að dansa.“ Búið að eyðileggja þetta með ísinn Lag Nínu, Sveiattan, hefur hljómað reglulega á öldum ljósvakans frá því að það var gefið út á Youtube í febrúar og hefur vakið mikla eftirtekt. Við spurðum Nínu út í tilurð lagsins. „Lagið spratt upp úr því þegar vatnsskurðarvélin var tekin í notkun og húsið varð loks fullmannað. Það hafði lengi verið stefnt að þessu og þetta var mikilvægur áfangi fyrir fyrirtækið og okkur öll. Dagurinn rennur upp og allt gengur eins og smurt og alger metafköst. Við héldum þess vegna að það yrði eitthvað gert úr þessu; að það kæmi kannski einhver og héldi ræðu eða að hádegismaturinn yrði rosalega góður. Það gerðist hins vegar ekkert. Það var svo bara brandari hjá matráðskonunni að hún fann ís sem hún átti inni í frysti og ákvað að bjóða okkur hann. Við héldum að þeir myndu svo koma með eitthvað sjálfir en nei!“ Lagið fór að gerjast með Jónínu og þegar kjarabaráttan fór að harðna var ákveðið að gefa lagið út og fékk Nína fjárhagsstuðning frá Verkalýðsfélagi Akraness til þess að fara með lagið í stúdíó.Bragi Valdimar Baggalútur gaf leyfi fyrir því að nota lagið, Nínu að kostnaðarlausu. Skemmst er frá því að segja að hátt í ellefu þúsund manns horfðu á lagið fyrsta sólarhringinn og í dag eru áhorfendur að orðnir hátt í 37 þúsund. „Lagið er smá dónalegt í byrjun en ég nota bara orðbragðið úr vinnunni, svona spjöllum við á kaffistofunni og textinn var saminn í samvinnu við samstarfskonur mínar,“ segir Nína. Lagið sjálft var ekki lengi í vinnslu en smá bið var eftir myndbandinu því sá sem það vann, Þórarinn Ingi Tómasson, er í fullri vinnu og vann myndbandið í tómstundum. „Þórarinn

var fyrir tilviljun staddur í upptökuverinu þegar við tókum lagið upp og bauðst til að gera myndband til að hafa það á ferilskránni sinni því hann er nýútskrifaður úr Kvikmyndaskólanum. Þetta var alger heppni,Tóti fékk helminginn af styrknum frá Verkalýðsfélagin og stúdíóið hinn.“ Nína segir það ekki hafa verið neitt tiltökumál fyrir sig að syngja lagið, hún sé í kór og keilu og alltaf eitthvað að sýsla. „Mér þótti ekkert merkilegt að syngja eitt lag. Margir kvarta og kveina yfir kjörunum en gera ekkert í því, oft þorir fólk því reyndar ekki. Mér er hins vegar nokk sama!

Allavega þegar maður er orðinn reiður. Maður fann að fólki langaði að segja eitthvað en gerði ekkert í því og ég hugsaði þá með mér: Ég geri það þá bara!“ Að myndbandinu komu líka Sella og Hanna Stína, samstarfskonur Nínu. Þær tóku myndir og vídeó og lásu upp staðreyndir um launakjör í lok myndbandsins. Nína segist eingöngu hafa fengið góð viðbrögð við laginu og ekki fengið að heyra neitt neikvætt frá yfirmönnum heldur. „Þeir leggja ekki í það, þeir hugsa sjálfsagt með sér: Þá kæmi bara eitthvað annað!

En það búið að eyðileggja þetta með ísinn, hann hefur ekki verið boðinn okkur síðan þá!“ Innlegg í verkalýðsbaráttuna Nýtt lag með Nínu er nú að hefja spilun og heitir það Morgunljós móðgun. Er nafnið vísun í verkalýðsforkólfinn Vilhjálm Bjarnason sem gjarnan notar þessi orð. Eitt af átrúnaðargoðum Nínu, Bubbi, syngur lagið með henni. „Svona er þetta hjá mér, ég fæ hugmynd og skelli saman texta.

Eftir að Sveiattan kom út og vakti svona mikla athygli var mikið verið að ýta á mig að gera eitthvað með Bubba sem ég hafði kynnst lítillega í Ísland got talent. Ég lét að lokum til skara skríða og sendi honum póst sem hann svaraði um hæl með orðunum: Hvar á ég mæta?“ Nína segir að þá hafi hún og samstarfskonur sínar verið búnar að semja texta við Frostrósalag en Bubbi hafi frekar viljað að þau gerðu nýtt lag. Þau sömdu það í sameiningu og skelltu sér svo í hljóðver þar sem lagið var tekið upp í einum grænum hvelli. „Þetta er baráttulag og gott innlegg í verkalýðsbaráttuna sem er í gangi. Myndbandið kemur aðeins seinna og verður byggt á ljósmyndum, samstarfskonur mínar sitja sveittar við að gera það á meðan ég verð í sauðburði!“ Brýnt að bæta kjörin Hvort sem það er laginu fyrir að þakka eða ekki var bónusinn hjá HB Granda lagaður fljótlega eftir útgáfu lagsins og segir Nína að þar hafi gert mjög vel. „Áður var bónusinn hækkaður um 5% sem er ekkert en síðan var boðinn bónus sem munaði um, til jafns við aðrar fiskvinnslur, og hann aldurstengdur líka.“ Verkalýðsbaráttan er Nínu ofarlega í huga og segir hún mikilvægt að ná samningum sem fólk geti sætt sig við. „Við erum ekki biðja um nein ofurlaun heldur laun sem fólk getur lifað af, í dag fær maður ekki einu sinni greiðslumat út á þau! Þetta er svo ósanngjarnt gagnvart fólki sem jafnvel hefur unnið þessi störf áratugum saman.“ Á Akranesi sé

贸skum sj贸m枚nnum til hamingju me冒 daginn

„Á Akranesi er reyndar mikið af Pólverjum en þeir eru margir hverjir komnir til að vera. Við höfum farið vel yfir kjaramálin með þeim og útskýrt stöðuna og þeir eru sammála Íslendingunum.“

heldur ekki hlaupið í önnur störf. „Valið stendur þá á milli þess að vera dagmamma eða vinna í álverinu sem þýðir vaktavinnu og það eru alls ekki allir sem geta unnið hana, ekki frekar en að það henti öllum að vera dagmamma.“ Nína segir að fyrirkomulagið sé öðruvísi í Reykjavík, þar sé meira um útlendinga sem vinni hér í stuttan tíma. Þetta fólk vinni myrkranna á milli, sætti sig við hvað sem er og fari svo heim. Þannig komist menn upp með að halda laununum niðri. „Á Akranesi er reyndar mikið af Pólverjum en þeir eru margir hverjir komnir til að vera. Við höfum farið vel yfir kjaramálin með þeim og útskýrt stöðuna og þeir eru sammála Íslendingunum.“ Sökin liggi heldur ekki alfarið hjá vinnuveitendum heldur ríkinu líka því ef fólk vilji ná laununum upp þurfi mikla vaktavinnu sem fari síðan að miklu leyti í skatt. Ríkið þurfi að gera eitthvað í þessum málum. „Grunnlaunin þurfa að hækka, fólk á ekki að þurfa að vinna svona brjálæðislega til að hafa í sig og á. Ég þekki einstæða móður með tvö börn sem vinnur myrkranna á milli meðan foreldrar hennar passa börnin, það er eina leiðin svo hún nái endum saman. Ég skil ekki hvernig hún fer að þessu. Fólk á að geta unnið í átta tíma og verið svo með börnunum sínum.“ Hún segir að samfélagið hafi líka ranga sýn á hlutina í dag og áherslurnar séu rangar. „Nú eiga t.d allir að fara í ræktina og hlúa að sjálfum sér en hvað með börnin? Samfélagið er ekki fjölskylduvænt og einblínir bara á að rækta sjálfa sig. Það er ýtt á fólki samviskubiti ef það er ekki í ræktinni. Það er bara svo margt annað sem fólk getur gert til að hugsa um sjálfan sig, það er t.d hægt að breyta um mataræði og fara stigana í stað þess að taka lyftu og ganga eins og hægt er.“ Þannig hafi hún sjálf t.d náð að léttast um sautján kíló á fimm árum. Þetta snúist bara um hugarfarsbreytingu.

Vinnur að bók um tengdamömmu sína Nínu hefur lengi fundist enskan skemmtileg og segir að gaman væri að nýta enskunámið til

42

sj áva r a f l

júní 2015

þess að þýða söngtexta úr ensku. Það sé gaman að eiga við texta, hvort sem verið sé að þýða eða skálda. Hún hefur nefnilega líka fengist við að skrifa. „Tengdamóðir mín sálug átti við geðhvarfasýki að stríða og við ætluðum alltaf til að skrifa bók um okkar samskipti. Hún átti oft mjög erfitt en við gátum hlegið að þessu eftir á báðar tvær en þetta tók á.“ Tengdamóðir hennar dó fyrir aldur fram, sama ár og Nína byrjaði að vinna hjá Granda. Ári eftir lát hennar segist Nína hafa farið út einn morguninn, teygað að sér haustloftið og hugsað allt í einu: Núna er komið að því að byrja á bókinni. „Ég er búin að skrifa mína hlið og núna bíður mín að fara yfir dagbækurnar hennar því hún skrifaði mikið þegar hún var lasin. Ég ætla að fara í gegnum allt ferlið eins og það var, bæði það leiðinlega og það skemmtilega.“ Hún segist telja að bók sem þessi eigi fullt erindi við þjóðina. Það séu margir sem berjast við það andleg veikindi en það beri lítið á því þar sem fólk tali yfirleitt lítið um það. Það gæti því verið hjálplegt fyrir þetta fólk að lesa bók um ferlið, sem og aðstandendur. Þetta sama haust og tengdamóðir Nínu deyr kveikti Nína síðan næstum í húsi sínu. „Ég var á leið í vinnuna og kveikti á ofninum rétt áður en ég fer. Það vill hins vegar ekki betur til en svo að ofninn bilar og hann kveikti á grillinu í staðinn fyrir hitann. Síðan gerist það að það springur á bílnum okkar og maðurinn minn segir við mig: Ég skipti um dekk síðast, nú gerir þú það, ég er farinn heim að éta! Hann drífur sig því heim og sér hvað í stefnir. Þarna bjargaði jafnréttið okkur frá stórbruna!“ Víkingar Nína og Gummi hafa verið lengi saman og eru þau mjög samhent. „Það þýðir samt ekki að við séum alltaf sammála enda eru það forréttindi að geta rifist án þess að það hafi áhrif á sambandið. Ég er svo hvatvís að ef einhver hvæsir á mig hvæsi ég á móti og það á alveg við á heimilinu líka. Eiginmaður Nínu er með sveinspróf í

húsasmíði og hefur séð um viðhald húsa á safnasvæðinu í Görðum. Eldsmíði er honum líka hugleikin og er hann formaður íslenskra eldsmiða. Má t.d þakka honum að smiðja var búin til á safnasvæðinu en þar eru kennd námskeið í eldsmíði og þar hittast eldsmiðir árlega. „Við erum í víkingahópi hér á Akranesi sem heitir Hringhorni og mikill tími sumars fer í handverkið!“ Gummi smíðar sverð og skildi sem þau selja og svo gerir hann líka hálsmen úr kýrbeini og flautur úr kindaleggjum. Leggina fá þau frá bróður Nínu sem er kjötiðnaðarmaður. Þau Nína og Gummi ferðast víða um sumarið með vörur sínar og eru árvissir gestir bæði á miðaldasvæðinu á Gásum í Eyjafirði og á víkingahátíðinni í Hafnarfirði.

Nærri handtekin með jólasveininum.

Við spyrjum Nínu hvort hún kunni ekki sögur af eftirminnilegum atvikum og það stendur ekki á svari. „Bróðir minn er bæjarjólasveinn og ég fylgi oft með. Eitt sinn vorum við næstum handtekin. Við vorum á leiðinni á jólaball og vinkona mín skutlaði okkur. Hún þurfti í búð og við fórum líka inn. Við erum þarna bæði í búningunum okkar og bróðir minn fíflaðist og lyfti pilsfaldi meðan ég valsaði um og tók m.a nokkrar bækur og stakk í poka. Við gengum frá bókunum áður en við förum út en verslunarstjórinn, sem var nýr, var orðinn mjög tvístígandi. Hann vildi sjá í pokann minn en þar var auðvitað ekkert. Við förum síðan út og sjáum hvar löggubíl kemur að búðinni. Við læðumst meðfram veggnum og kíkjum fyrir horn og það hefur verið mjög skondið að sjá okkur gægjast svona! Við förum auðvitað að lögreglubílnum og viti menn, þá hafði verið hringt út af okkur.

Við útskýrðum að við værum á leið á jólaball og hefðum verið að grínast svo þetta reddaðist nú allt saman. Árið á eftir tókum við aftur að okkur að troða upp á ballinu en vorum þá beðin líka að vera ekki alveg svona lífleg og árið á undan. Þá lét ég t.d vera að kyssa karlana!“

Þetta er engin spurning

Líf

ey

ri

tt sré

ind

Allianz Ísland hf. | Digranesvegi 1 | 200 Kópavogi | 595 3400 | allianz@allianz.is | allianz.is

i

Viðbótarlífeyrir

Viðbótarlífeyrir er nauðsyn

Lágmarksframfærsla

Lax með kókossinnepi og sætum kartöflum Hér kemur ein uppskrift að laxi með kókossinnepi sem er alveg frábær. Laxinn er svo góður og ekki skemmir hversu hollur hann er. Hér nota ég sinnep sem er afskaplega bragðgott og pínu öðruvísi en venjulega. Það er með karrý-kókosbragði og ekki of sterkt þannig að það passar vel með fiski.

Hráefni: »» 1 kg laxaflak »» Sinnep –curry & coconut »» 1 dl graskersfræ »» Olía til penslunar »» Sætar kartöflur »» Kókosolía »» Hvítlaukur og/eða chilimauk »» Salt

Köld sósa: »» 1 dós sýrður rjómi »» 1 lítill mjúkur avocado »» 1 hvítlauksrif »» Pínu salt »» Allt maukað saman með töfrasprota

Aðferð:

Hér er mynd af sinnepinu sem er frá Nicohals Vahe og fæst m.a í Garðheimum, Fakó og Mosfellsbakarí.

Um höfundinn: Hrönn er sjálfstætt starfandi heilsumarkþjálfi sem hefur einlægan áhuga á matargerð þar sem hollusta og einfaldleiki er í fyrirrúmi. Hrönn er með heimasíðuna www.hronn-hjalmars.wordpress.com þar sem hún setur inn uppskriftir og ýmsan fróðleik sem tengist hollustu og heilsufari, ásamt því að bjóða upp á einstaklingsráðgjöf, námskeið og fyrirlestra.

44

s j áva r a f l

júní 2015

Sætu kartöflurnar eldar maður eftir smekk. Það má skera þær í teninga ásamt 10 hvítlauskrifjum (skornum í tvennt), setja í eldfast form ásamt kókosolíu og salti og baka, eða gera franskar og hafa þær bragðmeiri. Ég baðaði þær upp úr chilimauki (Sambal Oelek) og sáldraði möndlumjöli og salti yfir en það má alveg reikna með 40 mínútum í eldun og því gott að byrja á þeim. Þegar þær eru komnar í ofninn á 190 °C er sósan útbúin og laxinn gerður klár. Laxinn er skorinn í 7-10 cm langa bita og raðað á olíuborinn álpappír á bökunarplötu. Kúfaðri teskeið af sinnepi er smurt yfir og svo er graskersfræjum stráð yfir. Þegar kartöflurnar eru tilbúnar eru þær teknar úr ofninum og hitinn hækkaður í 230 °C. Breiðið yfir kartöflurnar og setjið laxinn inn í NÁKVÆMLEGA 7 mínútur (miðað við meðalþykkt á stykkjunum).Berið fram með grænu salati, ísvatni og/eða köldu hvítvíni.

Við óskum sjómönnum, smábátaeigendum og starfsfólki í sjávarútvegi til hamingju með daginn Saltkaup hf. | Fornubúðir 5 220 Hafnarfjörður Sími: 560 4300 Fax: 560 4307

Logo / merki

www.saltkaup.is

PANTONE

PANTONE Black C

PANTONE Reflex Blue C (57%)

PANTONE Reflex Blue C

CMYK%

Cyan = 0 / Magenta = 0 / Yellow = 0 / Black = 100

Cyan = 57 / Magenta = 41 / Yellow = 0 / Black = 2

Tóbis

Sjómennt – fræðslusjóðurehf sjómanna og útgerðarfélaga Cyan = 100 / Magenta = 89 / Yellow = 0 / Black = 0

Átt þú rétt á styrk?

GRÁSKALI

Black = 100%

Black = 40%

þér

SÍA

.is

•

sjomennt

•

130193

starfstengt nám eða námskeið • tómstundastyrkir • meirapróf kaup á hjálpartækjum vegna lestrar- eða ritörðugleika

ré

PIPAR\TBWA

Vagnhöfða 12 • 110 Reykjavík

Kynntu Sjómannafélagið Jötunn tt þinn á

Félagsmenn Sjómenntar sem unnið hafa í að minnsta kosti sex mánuði Black = 80% á síðastliðnum tólf mánuðum geta sótt um styrk til félagsins:

SVART/HVÍTT

SJÓMANNASAMBAND ÍSLANDS

Verðandi

LANDSSAMBAND ÍSLENSKRA ÚTVEGSMANNA

Black = 100%

Sjómennt • Tækniskólinn, skóli atvinnulífsins • Háteigsvegi,105 Reykjavík • sími 514 9601

sj áva r a f l

júní 2015

45

Eftirminnilegasti samstarfmaðurinn á sjó og hvað er það sem gerir hann eftirminnilegri en aðra: Sveinn Einarson heitir hann, eðal peyji. Hann gekk undir nafninu Svenni skiptó, hann var einstaklega óheppinn og sagði alla málshætti svo vitlaust t.d detta mér allar kýr úr höfði og það fer bara út um eitt og út um hitt.

Stundar þú einhverja líkamsrækt á sjónum: Nei ekki get ég sagt það.

Ef þú myndir smíða þér skip/bát hvað myndir þú láta það heita: Narfi í höfuðið á fyrsta skipinu sem pabbi vara á.

Hvað var draumastarfið þitt sem lítill strákur?

Að vera sjómaður eins og pabbi Skemmtilegasti árstíminn á sjó: Sumarið

Hin hliðin

Hvað finnst þér erfiðast við sjómennskuna: Fjarveran frá fjölskyldunni Eftirminnilegasta atvikið á sjónum:

Fullt nafn: Sölvi Breiðfjörð

Það var 1994 á loðnuvertíð, þegar ég var að fara á milli skipa í flotgalla í kaldaskít, þegar uppgötvast að það var enginn stigi á skipinu og þurfti ég að biðja strákana að láta fríholt síga hálfa leið svo að ég gæti gripið í það á öldunni.

Fæðingardagur og staður: 14 Febrúar 1970 í Reykjavík

Hvaða lið verður Englandsmeistari í ár: Chelsea fyrst Nottingham Forest er ekki í úrvalsdeild.

Fjölskylduhagir: Giftur Önnu Siggu Grímsdóttur og eigum við 2 börn, Grím Orra og Söru Hlín

Ef þú ættir að velja eina íþrótt til þess að keppa með áhöfninni þinni í hvaða íþrótt yrði fyrir valinu: Golf

Draumabíllinn: Chevý 57

Stolt siglir fleygið mitt með Gylfa Ægis eða Ship-o-hoj:

Besti og versti matur:

Stolt siglir fleygið mitt

Hamborgarahryggurinn á jólunum og versti er skata.

Siginn fiskur eða gellur: Fallegasti staður sem þú hefur komið á:

Gellur

Vestmannaeyjar Smúla eða spúla: Starf:

Smúla

Bátsmaður á Timmiarmiut Hvað er það sem heillar þig mest við sjóinn: Það er svo margt, tarnirnar, fiskeríið, rútínan, ferska loftið og félagsskapurinn.

46

sj áva r a f l

júní 2015

Eitthvað að lokum: Ég vil þakka öllum þeim sem styðja við bakið á okkur sjómönnum, sjómenskan er ekki bara einn feitur tékki eins og fréttamenn láta það líta út.

Samsung Galaxy S5 Active er sรญmi sem er hannaรฐur fyrir รญslenskar aรฐstรฆรฐur. Meรฐ IP67 vรถrn og harรฐgerรฐa skel Dร YRSQL WHNVW 6 $FWLYH ยฝ YLร QยฝWWXUXร ฦญ RJ NUHIMDQGL Dร VWร ร XU ยฝ KYHUMXP GHJL (NNL Qร J PHร Dร YHUD HLQQ Vยฝ VWHUNDVWL ร EUDQVDQXP ร ยฝ HU KDQQ HLQQLJ PHร ร HLP ร ฦญXJXVWX

Vatns - og Rykvarinn 16MP myndavรฉl Fjรถgurra kjarna รถrgjรถrvi

Samsung Galaxy S5 Active STร RIKERFI $QGURLG .LW.DW 0Hร ร VOHQVND YDOP\QG RJ O\NODERUร TENGIMร GULEIKAR * 4XDG %DQG * ODQJGUร JW * /7( :L )L D E J Q DF GXDO EDQG

$ *36 */21$66 %HLGRX '1/$ :L )L 'LUHFW :L )L KRWVSRW 1)& 0LFUR 86% SKJร R q +' 6XSHU $02/(' PHร *RULOOD *ODVV [ SL[OD XSSODXVQ SSL VINNSLUMINNI *% 5$0 ร RGJร RVI *+] IMร JXUUD NMDUQD .UDLW 4XDOFRPP 6QDSGUDJRQ MINNI *% LQQE\JJW PLQQL RJ VW\ร XU DOOW Dร *% minniskort MYNDAVร L 03 [ SL[HO PHร # ISV P\QGEDQGVXSSWร NX 8+' N# ISV 'XDO YLGHR XSSWDND 0\QGDYร O Dร IUDPDQ 03 # ISV RAFHLร ร UENDING %Lร Wร PL DOOW Dร NOVW * RJ WDOWร PL DOOW Dร NOVW * P$K

7 ára ábyrgð á öllum nýjum Kia bílum

www.kia.com

Brandenburg

Fullbúinn Fullorðins Fullkominn Nýr Kia Sorento

Upplifðu nýjan og glæsilegan Kia Sorento Við kynnum 3. kynslóð Sorento. Glæsileiki að utan jafnt sem innan og ekkert er til sparað í efnisvali. Bíllinn er betur búinn en áður og státar m.a. af 200 hestafla sparneytinni dísilvél, sex þrepa sjálfskiptingu, íslensku leiðsögukerfi og bakkmyndavél. Kia Sorento fylgir 7 ára ábyrgð.

Kia Sorento bíður þín í Öskju. Komdu og prófaðu.

ASKJA · Krókhálsi 11 · 110 Reykjavík · 590 2100 · askja.is Viðurkenndur sölu- og þjónustuaðili KIA á Íslandi.

Fylgdu okkur á Facebook. facebook.com/kiamotorsisland