VEERKRACHT

Jacqueline van Vreden en Anita Laumann speelden al langer met het idee een boekje te schrijven over veerkracht. In hun praktijken merken ze dagelijks het belang van het versterken van veerkracht. Door de impact die 2020 op ons allemaal heeft gehad, is dit misschien belangrijker dan ooit. De coronacrisis heeft de maakbaarheid van het leven onder een vergrootglas gelegd. Alle zekerheden vielen weg. Weg…groots en meeslepend leven. Elke dag lol en ontkennen wat er werkelijk speelt. De realiteit onder ogen zien. Van het ene op het andere moment omgaan met grote ingrijpende veranderingen. Plotseling zaten we allemaal in hetzelfde schuitje, met allemaal soortgelijke problemen.

Waarom nu?

Door de heftige gevolgen van deze pandemie raakten onze ideeën over veerkracht in een stroomversnelling en ontstond het idee om alles wat we tot nu toe hadden geproduceerd, te rubriceren in 52 oefeningen, één voor iedere week van het nieuwe jaar. Het grote concept van een werkboek voor veerkracht, met veel theorie, gedetailleerde oefeningen, veel literatuurweergave en bronvermeldingen hebben we even in de ijskast gezet. We hebben ons geconcentreerd op een simpel, toegankelijk, praktisch boekje. Met prachtig visueel ondersteunend beeldmateriaal voor de oefeningen. Lucy Bruggink, grafisch ontwerpster, heeft in één oogopslag vertaald wat wij met eenvoudige oefeningen bedoelen en zocht daar het passende beeldmateriaal bij. Deze mooie combinatie maakt het boekje toegankelijk voor iedereen.

Elke week

Het boekje is ontworpen met de gedachte om één jaar te werken aan je veerkracht. Het maakt niet uit of je start in week 1 of in week 22. Het belangrijkst is de intentie waarmee je aan dit proces begint.

Gebaseerd op

De oefeningen in dit boekje komen uit diverse stromingen en leerscholen uit de psychologie en filosofie en hebben hun effectiviteit bewezen. Op een creatieve manier zijn ze toegankelijk gemaakt voor een breed publiek. Als je je serieus verbindt met het programma, zul je na een jaar merken, dat je leven helaas niet probleemloos is geworden, maar dat je veerkracht is toegenomen en je beter kunt omgaan met tegenslagen en ondanks je problemen goed in je vel kunt zitten.

Het leven is niet maakbaar; was het maar zo’n feest

Het boekje biedt niet de illusie om een leven lang gelukkig te worden en nooit meer tegenslag te hoeven ervaren. Integendeel, om een balans van tevredenheid en dankbaarheid te ervaren en om te kunnen meebewegen met alles wat er zich op je levenspad aandient, moet je simpelweg met jezelf aan de slag. Net zoals je kunt werken aan het vergroten van spierkracht, kun je werken aan mentale veerkracht.

Deze inspirerende tekst uit de afscheidsrede van prof. dr. Erwin Seydel, hoogleraar Communicatiewetenschappen en Psychologie aan de Universiteit Twente, omvat in het kort wat een mens veerkrachtig maakt. (14 september 2012)

Niet alleen de wetenschappelijke literatuur, maar ook de geschiedenis van ons mens-zijn en de praktijk van alledag, laten zien, dat elke keer wanneer we tegenover momenten van verlies, onzekerheid, risico of verdriet staan, we een kans krijgen hieruit te leren. Dat doen we door onze mogelijkheden te verkennen en te gebruiken om tegenspoed bedachtzaam om te vormen tot nieuwe routines. Tegenspoed komt altijd ongevraagd en ongelegen. Wat we ermee doen, kan alles uitmaken. Ter inleiding kunnen we vaststellen dat mensen met veerkracht de volgende eigenschappen bezitten: 1. Ze accepteren feiten, situaties en gebeurtenissen die zij niet kunnen veranderen, ze aanvaarden hoe mensen zijn. 2. Ze zijn vooral oplossingsgericht, beschikken over het vermogen om te improviseren en kijken niet achterom. 3. Ze trekken lessen uit ervaringen en zoeken naar nieuwe effectieve acties. 4. Veerkrachtige individuen communiceren effectief, stellen vragen, leggen gemakkelijk contacten met anderen die hen kunnen helpen nieuwe energie te krijgen en te zoeken naar oplossingen. 5. Veerkrachtige individuen beschikken over persoonlijke effectiviteit. Dat wil zeggen dat ze geloven in hun vermogen om bepaald gedrag met succes uit te voeren. 6. Veerkrachtige individuen accepteren zichzelf en anderen zoals ze zijn; ze vinden vrede met zichzelf en met hun emoties. Ze vinden dat je het recht hebt mens te zijn. 7. Veerkrachtige personen zoeken naar een dieper begrip van de wereld om hen heen, hebben een helder levensdoel voor ogen en zijn gemotiveerd hun krachten in te zetten voor een betere samenleving. Een prettige bijkomstigheid van de oefeningen is, dat je door de focus op de oefeningen juist even bent afgeleid van zorgen en ongemak. Door de werking van de oefeningen worden er positieve hormonen en neurotransmitters aangemaakt zoals endorfine, dopamine, serotonine en oxytocine. Deze door ons eigen lichaam aangemaakte stofjes werken als een soort antidepressivum. Hierdoor ontstaat er een bekrachtigingsrespons in ons brein, wat maakt dat we steeds meer van die stofjes willen, dus steeds meer zullen gaan oefenen. Dit maakt dat je veerkracht aan het ontwikkelen bent en meer weerbaar wordt voor tegenslag en ongemak in het leven.

Wat is veerkracht nou precies?

Veerkracht is een belangrijk en effectief vermogen. Veerkracht betekent letterlijk het vermogen om mee te veren met de omstandigheden en uiteindelijk weer terug te veren in je oorspronkelijke kracht. Het is een waardevolle kwaliteit die je kan helpen om beter om te gaan met stress en tegenslag en om ervan te herstellen. Je ontwikkelt een gezonde relatie met tegenslag en lijden. Als er iets ingrijpends gebeurt in je leven, is het normaal dat je je daar verdrietig over voelt en er stress van ervaart. Het durven voelen en accepteren van onplezierige emoties is juist een veerkrachtige reactie. Als je over veerkracht bezit, ben je in staat om in moeilijke stressvolle periodes positief en toekomstgericht te blijven en kun je als mens een enorme groei doormaken. Door te veel stress kan uitputting ontstaan. Dit kan leiden tot burnout, depressie en psychosomatische klachten. Sommige mensen beschikken over een aangeboren vorm van veerkracht. Anderen hebben het minder. Maar er is hoop, veerkracht is te ontwikkelen en daarmee kunnen we ons welbevinden bevorderen. Als je besluit om te werken aan het vergroten van je veerkracht, kies je voor een krachtig instrument om weerbaarder in het leven te worden. Het is een levenskunst om problemen anders te bezien en om te stoppen met verzet tegen zaken die onveranderlijk zijn. We beseffen dat

"Veerkracht betekent letterlijk het vermogen om mee te veren met de omstandigheden en uiteindelijk weer terug te veren in je oorspronkelijke kracht.”

het een grote stap is om te gaan trainen met veerkracht, helemaal in moeilijke tijden als niets meer is zoals het was. Het is lastig maar niet onmogelijk. Net als iedereen hebben ook wij menige levenscrises doorstaan, ingrijpende gebeurtenissen meegemaakt, dierbaren verloren en teleurstelling, verlies en verdriet gehad. Wij hebben op een gegeven moment bewust gekozen om veerkracht te ontwikkelen. Na vallen en opstaan durven we te beweren dat we in staat zijn om meer mee te bewegen met de onvoorspelbare en soms harde lessen van het leven.

OEFENING Verandering

De enige zekerheid is de constante verandering. Onthoud: de ene dag zit je in het zadel en de andere dag lig je ernaast. Voel je je een dag heel vervelend? Houd voor ogen dat het de dag erna anders zal zijn. Hoe ga jij om met veranderingen in je leven? Kun jij een beetje meebewegen of voel je veel ergernis en verzet? Maak een plus/min lijstje. Wanneer ging je gemakkelijk mee in de verandering en wanneer niet? Wat maakte dat het de ene keer gemakkelijker ging dan de andere?

OEFENING Afscheid

Heb je er wel eens over nagedacht hoe vaak je per dag te maken hebt met eindes en afscheid? Afscheid nemen van kleine en grote dingen. Van het weggooien van de vuilniszak, het afsluiten van een mail tot het afstand doen van je lievelingsschoenen waar geen zool meer onder zit. Verlies hoort domweg gewoon bij het leven. Door hier meer bij stil te staan ontwikkel je veerkracht wat je kan leren omgaan met grote verliezen wanneer deze zich aandienen in je leven. Inventariseer deze week eens hoeveel eindes en afscheidjes je hebt meegemaakt. Start deze oefening met een paar andere mensen en houd elkaar op de hoogte van de opgedane ervaringen.

Jacqueline van Vreden is coach/trainer en Anita Laumann is integratief en beeldend therapeut. Beiden hebben jarenlange ervaring op hun vakgebied.