Skyroad by skyroad

YOLCULARINA ÜCRETSİZDİR FREE FOR GUESTS

2016

ŞUBAT FEBRUARY ISSN 2149-8172

SEYAHAT VE YAŞAM KÜLTÜRÜ CULTURE OF TRAVEL & LIFE

9 772149 817009

<DĻDUNHQ JH] JH]HUNHQ \DĻD

7UDYHO ZKLOH OLYLQJ OLYH ZKLOH WUDYHOOLQJ

THE ROAD OF A LUNATIC LOVER

işi James

FAITH ROUTES, FROM ANATOLIAN LANDS TO EVERY CORNER OF THE WORLD

lı an

Os m

ANADOLU TOPRAKLARINDAN ÂLEMİN HER KÖŞESİNE MANEVÎ ROTALAR

ONUR TUNA FİLİNTA MUSTAFA OM

S TY LE JA M

BO ES

('ċ7±5'(1 EDITOR’S LETTER

“Gâh çıkarım gökyüzüne seyrederim âlemi Gâh inerim yeryüzüne seyreder âlem beni”

GÖKSAN GÖKTAŞ goksan.goktas@skyroad.com.tr

U sayıda Skyroad “Maneviyata Yolculuğun” izlerini sürüyor. Kapak dosyamızda yeryüzünde kutsal kabul edilen, hürmet ve gözyaşıyla gezilen yer ve mekânları Birol Kamil Biçer’in usta kalemiyle bir araya getirdik. Türkiye ve Dünya’dan farklı mekânların manevi iklime dalarak sizlere alternatif bir gezi rotası çıkardık. Yine bu sayıda okuyucumuzla daha interaktif bir ilişki kurabilmek için Nesimî’den ilhamla “Seyr-i âlem” sayfasını yayına alıyoruz. Bu sayfaya sizler de yayınlanmasını istediğiniz fotoğraﬂarı yer ve tarih bilgisiyle birlikte info@ skyroad.com.tr adresine gönderebilirsiniz. Tabi dileyenler fotoğrafın kısa bir hikâyesine yer verirse ne âlâ!

Diyalog Dergi Yayıncılığı A.Ş. Adına İmtiyaz Sahibi Licensee on Behalf of Diyalog Dergi Yayıncılığı A.Ş.

MUSTAFA ALBAYRAK

n this issue, Skyroad is following the traces of “Journey to Spirituality”. In our front cover ﬁle, we brought together the places that are considered holy, visited by respect and tears, thanks to Birol Kamil Biçer’s master writing. We prepared an alternative route for you through going into the spiritual climate of particular places in Turkey and around the world. Another k thing we are inclining in this chapter is “Watching the world” inspired by Nesimî issue, to be able to build a more interactive communication with you. You could send the photographs and historical information that you wish to be published to info@skyroad.com.tr address. And we’d be glad, for sure, if you like to add some information to the photos that you plan to send.

Reklam Advertising Genel Müdür General Manager

ABDULLAH HANÖNÜ Genel Müdür Yrd. Deputy General Manager

Genel Yayın Yönetmeni Editor in Chief

ZİYA KADAM

GÖKSAN GÖKTAŞ

Reklam Grup Müdürü Advertising Group Manager

Kreatif Direktör Creative Director

MERYEM BAHADIR

HARUN YÜCEL

Reklam Müdürü Advertising Manager

Yazı İşleri Şeﬁ Managing Editor

KADER EKEN

HALİL KURBETOĞLU

Rezervasyon Müdürü Manager of Reservation

Editör Editor

İLKAY KÜÇÜK

ABDULLAH BİLGİÇ 0212 467 65 65 (1727)

Asistan Editör Assistant Editor

abdullah.bilgic@reklampiri.com

SÜMEYYE BULDUK

“I go up to sky, watch the world and I go down to earth, world watches me in turns”

Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Responsible Editor

Satın Alma ve Baskı Müdürü Purchasing and Print Manager

BURHAN İSTENCİ

ÖZCAN URAL

HAVATAŞ Yolcularına Ücretsizdir Free with HAVATAŞ

ŞUBAT FEBRUARY 2016 N0: 4 ISSN 2149-8172 İletişim - Yönetim Yeri Contact - Administration Maltepe Mah. Fetih Cad. No: 6 34010 Topkapı, Zeytinburnu / İst. 0212 467 65 16 www.skyroad.com.tr iletisim@skyroad.com.tr Basım Print İhlas Gazetecilik A.Ş. Yenibosna - Bahçelievler/İst. 0212 454 30 00

s t n e t n co içindekiler

108

lculuk 20 Manevîyata Yo

Journey of the Sp

irituality

Bond: Onur Tuna

mes 42 Osmanlı İşi Ja mes Bond: Onur Tuna Ottoman Style Ja

Arasındaki Beyaz

Şehir Belgrad

ek 50 Geçmişle Gelec ade, Standing Between

116

58 64 78

92 108 116

White City, Belgr Future The Past and The n Şoray Son Sultanı: Türka Yerli Sinemanın rkan Şoray Tü th: ll in Love wi The Woman To Fa ya iş Bir Şehir: Kütah Işığı Bize Değmem atolia An In ty au Be t Kütahya: A Secre şur! Marakeş y Susar Ruh Konu Bu Diyarda Her Şe rrakesh Ma le: Ta iry ll to A Fa When Dreams Ca Göynük Küçük Kasabası: Akşemseddin’in ynük Gö : din Akşemsed The Little Town of ith Temel Kotil portaj Interview W Temel Kotil’le Rö r Doors of Zanziba Zanzibar Kapıları

www.pierrecardin.com.tr

±1(5ċ SUGGESTION

.½úČWWDQ KH\NHOOHU Paper sculptures

Deniz Yılmaz ve Türker Akman’ın dört sene önce kurduğu kâğıt heykeller yapan “Papier Atalier”, kâğıtlara bambaşka anlamlar katıyor. Günlük hayatımızda çoğumuzun kullanıp attığı kâğıtlardan harika nesneler meydana getiriyorlar. Onların yaptığı Gheorghe Hagi, Woody Allen, Âşık Veysel, İlhan Erşahin kâğıt heykellerini görmelisiniz! Papier Atalier’e sipariş vererek, istediğiniz kişinin kâğıttan heykelini de yaptırıp, satın alabiliyorsunuz. Founded by Deniz Yılmaz and Türker Akman 4 years ago, Papier Atelier makes paper sculptures, giving completely different meanings to paper. The duo creates great objects from the papers that most of us throw away in our daily lives. You should see their paper sculptures of Gheorghe Hagi, Woody Allen, Aşık Veysel, and İlhan Erşahin. You can also order and purchase from paper sculptures of anybody you like from Papier Atelier.

MOD FASHIOA N

7UčE×QH NČĻ JHOGč :čQWHU FDPH WR WUčEXQH Ülkemizde son yıllarda tribün ve taraftar modası adına güzel gelişmeler oluyor. Futbola gönül vermiş insanlar kurdukları markalarla birbirinden güzel tişörtler, şapkalar, montlar, sweatshirt’ler yapıyorlar, Aggressivo da bunlardan bir tanesi. Son üç yıldır istikrarlı bir şekilde ürün yelpazelerini genişletiyorlar ve kaliteli ürünlerle takdiri hak ediyorlar. Havalar soğumuşken onlar da sezona yağmurluk ve montla “Merhaba” dediler. Aggressivo’nun yurt dışındaki tribün kültürüne ait markalardan tasarım ve ürün kalitesi anlamında bir eksiği yok. Hatta ﬁyatları daha uygun. Pek çok ürünü de sınırlı sayıda ürettiklerini belirtelim. In recent years, there has been great progress on the tribune and sports fan fashion in Turkey. People who set their heart on football create beautiful t-shirts, hats, coats and sweatshirts with their brands. Aggressivo is one of these brands. They have been consistently improving their product range for the last 3 years and deserve appreciation with their quality products. As you know, the weather is getting cold and they greeted the season with raincoats and coats. Aggressivo has nothing short of foreign brands in tribune culture in terms of design and product quality. In fact, their prices are more reasonable. We should also mention that they produce most of the products in a limited number.

6 skyroad

ŞUBAT 2016

TASARIM DESIGN

ċVWDQEXO DUPDúDQČ *čIW RI ,VWDQEXO Kültür A.Ş’nin hayata geçirdiği hediyemistanbul.com, İstanbul’un tarihi kültürel ve sanatsal özelliklerini yansıtan; hatıra niteliği taşıyan hediyelik eşyalar üretiyor. Bu güzel şehre dair sevdiklerinize “Nasıl bir hediye alsam?” diye düşünenlerdenseniz bu adreste İstanbul ruhunu yansıtan tişörtlerden anahtarlıklara, defterlerden porselen ﬁncan takımlarına ve maketlere kadar çok sayıda şık ürün var. Bizim favorimiz şehir hatları gemi maketi oldu. Seçenek çok, bir göz atmanızı öneririz, bakalım sizin favori ürününüz hangisi olacak?

Brought to life by Kültür A.Ş, hediyemistanbul. com produces souvenirs that reflect historical, cultural and artistic features of Istanbul and can be keepsakes. If you are thinking about what kind of gift to buy from this beautiful city for your loved ones, you can find a wide range of stylish products from t-shirts, key holders, notebooks to porcelain cup sets and models which reflect the spirit of Istanbul. Our favorite has been a model of a cityline ship. There are many choices, we recommend you take a look. Let’s see which one will be your favorite.

iletisim@skyroad.com.tr

AJANDA SCHEDULE

MABEL MATİZ DORACIK’TA

Mabel 0DWč]

ĺXEDW February 10

abel Matiz, 2011 yılında kendi ismiyle yayımladığı albümüyle hayatımıza girdi. Onun şarkılarını ve kendine has sesini çok sevdik. Ardından “Yaşım Çocuk” ve “Gök Nerede?” albümleriyle Mabel’in bilirniliği daha da arttı. Ama o hep onu ilk dinlediğimiz an ki gibi; bu popülerlik onu şımartmadı. Şarkılarındaki samimiyet karakterinden geliyor desek yeridir. Mabel Matiz, Dorack Stage sahnesinde sevenleriyle buluşmaya hazırlanıyor. Mabel’in müziğini seviyorsanız 10 Şubat’ta nereye gideceğinizi biliyorsunuz.

MABEL MATIZ STARS AT DORACK

abel Matiz prepares to meet his fans at Dorack Stage on February 10th.

ORTAÇGİL SAHNEDE B

ülent Ortaçgil için eskimeyen, duygulara hitap eden, samimi şarkıların adamı diyebiliriz. “Sen” isimli son stüdyo albümünü 6 sene önce yayımlayan usta müzisyen Kadıköy Sahne’de “Sen” den şarkılar çalacak ve söyleyecek. Tabii ki klasikleşmiş şarkılarını da seslendirecek. Bizde her zaman olduğu gibi ona eşlik edeceğiz.

8 skyroad

ŞUBAT 2016

ORTAÇGIL ON STAGE E

ülent Ortaçgil is a famous Bülent 2UWDÂJčO Turkish singer who is known ĺXEDW February 5 for his romantic songs. Professional musician will both sing and m play songs from his last studio album “Sen” (meaning “You”) which was released 6 years ago. The concert also includes other popular Ortaçgil songs.

AJANDA SCHEDULE

İKİ USTA BİR ARADA

üziğin iki dev ismi Erkan Oğur ve İsmail Hakkı Demircioğlu, Bostancı Gösteri Merkezi’nde beraber sahne alacaklar. Eski Anadolu türkülerinden oluşan özel bir repertuarla müzikseverlere seslenecekler. Konserde eski şarkıları seçmelerinin sebebini “Bir birlikte hatırlama çabası” olarak özetleyen ikilinin performansını merakla bekliyoruz.

T WO M A S T E R S (UNDQ 2úXU ĺXEDW

February 5

d Ismail Hakkı ic, Erkan Oğur an ussic es off mu re of Anwo important figur a special repertoi together perform . er Demircioğlu, will nt ı Performance Ce k songs at Bostanc cient Anatolia fol

İÇ SESİNİZE KULAK VERİN

ema Ayini ve Se-č 6HPD $\čQ mazenler, Mevle ĺXEDW Sama viliğin en önemli unCeremony surlarından. 800 yılı February 2 aşkın süredir devam m eden bu ritüeli henüz seyredemediyseniz Hodjapasha Gösteri ve Etkinlik Merkezi’nde İstanbul Dervishes’in düzenlediği Sema Gösterisi sizin için güzel bir başlangıç olabilir. Canlı tasavvuf müziği ve 360 derece video mapping eşliğinde büyüleyici bir atmosferde gerçekleşecek olan gösteriyle iç sesinize kulak verebilirsiniz.

10 skyroad

ŞUBAT 2016

L LISTEN TO YOUR INNER VOICE

AT ONCE

ama Ceremony and Whirling Dervishes are the co components of Mevcore levi Order. If you have not watched the ritual of 800 years, Sama Ceremony by Istanbul Dervishes is presented in Hodjapasha Performance and Event Center.

AJANDA SCHEDULE

TACO SEVENLER BURAYA M

eksika mutfaÄ&#x;Äą bambaĹ&#x;ka bir lezzet dĂźnyasÄą... AcÄą soslar, fajitalar, tacolar ve daha fazlasÄąnÄą yapmak, ĂśÄ&#x;renmek ve tatmak iĂ§in Chefâ&#x20AC;&#x2122;s Table Mutfak Akademisi misi yemek severler iĂ§in gĂźzel bir Tex Mex atĂślye Ă§alÄąĹ&#x;masÄą hazÄąrlamÄąĹ&#x;. 0XWIDĂşÄ&#x152; ÄşXEDW itchen Chili Beef Tacos, Avakado, Tex Mex Kry 28 Februa salsa ve ekĹ&#x;i krema sosla A SPECIAL WORKSHOP FOR TACO LOVERS Beef fajita, cheddar peynirlii Tostadasâ&#x20AC;&#x2122;Äąn yapÄąlacaÄ&#x;Äą bu workshefâ&#x20AC;&#x2122;s Table Culinary Academy organof Mexican cuisine from Chili Beef Tacos hopla Meksika mutfaÄ&#x;ÄąnÄąn lezzet sÄąrizes a special workshop for food ento Beef Fajita with avocado, salsa and sour larÄąnÄą keĹ&#x;fedebilirsiniz. thusiasts. The workshop teaches the secret cream sauce and Tostadas with cheddar.

BUYURUN OCAKBAĹ&#x17E;Iâ&#x20AC;&#x2122;NA

cakbaĹ&#x;Äą bizler iĂ§in bir kĂźltĂźr. Hem ocakbaĹ&#x;Äą sohbetleri hem de lezzetleri vazgeĂ§ilmezlerimiz arasÄąnda. Bu kĂźltĂźrĂźn aÄ&#x;zÄą sulandÄąran, diyeti unutturan tatlarÄąnÄą yemeyi seviyoruz. Chefâ&#x20AC;&#x2122;s Table Mutfak Akademisiâ&#x20AC;&#x2122;nin dĂźzenlediÄ&#x;i

WELCOME TO GRILL RESTAURANT

workshop ise bu lezzetleri yapmayÄą da ĂśÄ&#x;retiyor. Kasap kĂśfte, dana Ĺ&#x;iĹ&#x;, Antalya piyazÄą, Haydari, BabagannuĹ&#x; nasÄąl yapÄąlÄąr merak ediyorsanÄąz, bunlarÄą ĂśÄ&#x;renip evde arkadaĹ&#x;larÄąnÄąza kendiniz yapmak istiyorsanÄąz bu etkinlik tam size gĂśre. 2FDNEDÄťÄ&#x152; ÄşXE Grill Rest DW aurant February 26

12 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

rill restaurants are very popular in Turkish culture. Turkish people enjoy the delicious meals of grill restaurants while chatting with their friends. The workshop which was organized by Chefâ&#x20AC;&#x2122;s Table Culinary Academy provides information on how to cook these zesty dishes. If you like to learn how to cook grilled meat balls, veal shish kebab, Antalya-style piyaz (white bean salad with onions), Haydari (thick yoghurt with garlic and dill) and Babagannus (fire roasted eggplant), this workshop is ideal for you.

AJANDA SCHEDULE

KAPAK OLSUN!

era Eğitim, Bu Bir Aşk Şarkısı Değil: Video Sanatı ile Pop Müzik İlişkisi adlı sergisi kapsamında güzel etkinlikler yapmaya devam ediyor. “Plak Tasarımı Yapmaya Ne Dersin?” adlı eğitim programında; sergide yer alan plak kapaklarından esinlenerek, Erbil Sivaslıoğlu’nun eğitmenliğinde mavi baskı tekniğiyle katılımcılar kendi portre fotoğraflarını plak kapağına pozluyor. Ardından diledikleri gibi kapaklarını renklendiriyor ve kaligrafi teknikleriyle yazılarını çiziyor. Taş plakları ise ahşaptan tasarlıyor, serigrafi baskı yöntemiyle hepsi birbirinden değişik plakları kendileri basıyor. Sergi kapsamında son yıllarda hak ettiği itibarı tekrar geri kazanan plaklarla haşır neşirseniz muhakkak buraya uğrayın.

CREATE YOUR OWN ALBUM COVER!

era Education continues to organize events as part of its exhibition titled “This is Not a Love Song: Video Art and Pop Music Crossovers”. The participants of “How About Designing the Cover of a Phonograph Record?” training session pose their own portrait photos to album covers using blue print technique under the coaching of Erbil Sivaslıoğlu. Participants color the covers and draw the writings with calligraphy technique, while designing gramophone records with wood and printing different albums with s c re e n printing.

EN KARMAŞIK OYUN

$JRUDIREč D

ĺXEDW u yılın en karmaAgoraphob ia Fe bruary 27 şık ve en şaşırtıcı oyunlardan biri olma iddiasındaki “Agorafo-bia” sivri dilli Agorafobik Gaye ve mühendis Onur’un karşılaşmaları sonucunda iyice farklı bir hâl alan durumları tiyatro izleyicisiyle paylaşıyor. Kaan Ertem’in yazdığı Ferdi Merter’in yönettiği oyunu Oda Tiyatro’sunda izleyebilirsiniz.

THE MOST COMPLICATED PLAY OF THE YEAR

“A

14 skyroad

ŞUBAT 2016

UČPČ 3ODN WDVD UVčQ" H GH \DSPD\D Q DW XE ĺ t How Abou ver e Co th ng ni Desig ph ra og of a Phon ? Record February 5

goraphobia”, which is assertive to be the most complicated and surprising play of this year, presents the story of Agoraphobic Gaye and Engineer Onur. Written by Kaan Ertem and directed by Ferdi Merter, “Agoraphobia” play will be on stage at Chamber Theatre.

AJANDA SCHEDULE

ürkiye’de koku kültürüne ilgi ne mutlu ki her geçen gün artıyor. Parfümler ve kokularla alakalı atölye çalışmalarının biri bitiyor bir yenisi başlıyor. Bu workshop da dolu içeriğiyle konuyla ilgilenenleri mutlu edecek bir etkinlik. Koku uzmanı Bihter Türkan Ergül’ün eğitmenliğinde Sait Halim Paşa Yalısı’nda gerçekleşecek olan “Kendi Parfümünü Yarat”ta koku hafızası, doğru parfüm seçimi, parfüm ve .HQGč × kokunun farkı, Osmanlı’da 3DUI×P×Q Yarat W kokunun önemi, tarihte ĺXED ur Create Yo kokunun siyasi yeri, koPerfume February 6 kunun psikolojik ve fizyolojik etkileri gibi konular ar işlenecek. Ve kişiye özel koku yapımı gerçekleştirilecek.

“C

reate Your Own Perfume” workshop, which will be held under the coaching of Scent Expert Bihter Türkan Ergül at Sait Halim Pasha

Food 6W\OčQJ

ĺXEDW 7 February 2

KOKUYA GİRİŞ

INTRODUCTION TO PERFUME CREATION Mansion, provides information on scent memory, choosing the right perfume, difference between perfume and scent, the importance of scents in the Ottoman

Empire, political aspects of scent in history and psychological and physiological effects of scents. Participants will also create their own perfumes.

YEMEK FOTOĞRAFLARI ÇEKMEK İSTER MİSİNİZ?

irbirinden lezzetli, iştah kabartan yemek fotoğraflarını hayal edin. Siz bir yemeğin fotoğrafını çektiğinizde aynı sonuca ulaşamayıp bu işin sırrı nedir diye düşünenlerden misiniz? İşte sizler için Mutfak Sanatları Akademisi “Food Styling’e Giriş” adlı bir workshop düzenliyor. Bu etkinlikte yemeklerin lezzetini, renklerin ve formaların uyumuyla fotoğraf karelerine taşımanın inceliklerini öğretiyorlar. Yemeklerin profesyonel fotoğraf çekimine hazırlık aşamaları, görsel örnekler üzerinden dikkat edilmesi gereken noktalar ve uygulanan

tekniklerin öğretileceği iki günlük etkinlik, yemek stilisti olmak isteyenler için güzel bir başlangıç olabilir.

WOULD YOU LIKE TO TAKE PHOTOS OF FOOD?

ream of tasty and appetizing food photos! Would you like to learn the secret behind the success of these excellent food photos? Culinary Arts Academy organizes a workshop called “Iintroduction to Food Styling”. The workshop provides information on transforming taste of the dishes into photographs with the harmony of color and forms.

.218ĺ$1 )272ù5$) TALKING PHOTO

Sevde Sevan Usak

İR kez görüp de tekrar tekrar gitmek istediğiniz bir şehir oldu mu hiç? Gezdiğim coğrafyalar içerisinde birkaç şehir beni tekrar tekrar çağırdı. Genelde de bu çağrıya

18 skyroad

ŞUBAT 2016

cevap verdim. Gönlümde nadide yeri olanlardan biridir Bhaktapur. Nepal’de Katmandu Vadisi’nde yer alan 3 şehirden biri Bhaktapur. Diğerleri Katmandu ve Patan. Bhaktapur üzerinde taşıdığı dingin ve mistik atmosferle diğerlerinden ayrılıyor. Çok fazla karmaşaya şahit

olmadığınız şehirde herhangi bir tapınağın merdiveninde oturup, etrafı seyrederken sanki zaman duruyor. Sadece evlerin değil, sokakların, yolların da tuğlalardan inşa edilmiş olması şehrin atmosferine ciddi bir katkıda bulunuyor. Şehrin tamamı Unesco Kültür Mirası Listesi’nde ve

BHAKTAPUR DİNGİN VE MİSTİK ŞEHİR QUIETNESS AND MYSTIC CITY

H lar, sağda solda saraylar ve heykellerle sarmalanmış bambaşka bir dünya, sakınılmış, korunmuş antik bir şehir gibi.

en önemli özelliklerinden biri de listede olup dünyada en çok eser barındıran şehir olması. Bhaktapur festivallerin, törenlerin gerçekleştiği meydanlar (Durbar), turistlerin şaşkınlığı içinde halkın gündelik hayatını sürdürdüğü avlular, sokaklar, rutin ibadetlerini yaptıkları tapınak-

Sükûnet seni bulacaktır... Çocuklarla gezerek, kadınlarla bolca gülerek birçok fotoğraf çektim bu güzel yerde. Ancak bir tanesi seyrederken de beni derinden etkiledi, çekerken de. İbadetini yerine getiren bu genç kız, ne benim ne de etrafındaki diğer insanların farkında değildi sanki. Hindu geleneğinde ruhsal aydınlanmanın sembolü olan mum yakma töreni esnasında uzunca bir süre kimseyi fark etmedi. Dünyadan ve çevreden anlık kopuş gibi gözüken bir süreçte neler yaşadı bilinmez ama bana bir kez daha şunu hatırlattı: Her zaman önceliklerinin farkında ol ve onlara odaklan. Huzur ve sükûnet seni bulacaktır.

ave you ever want to visit again a city? Several cities which I travelled the region called me back again. I usually give an answer to this message. Bhaktapur has a precious part in my heart. Bhaktapur is one of three cities in Katmandu Valley; the others Katmandu and Patan. This cities have mystic and quiet atmosphere, for this reason this two city are different from other cities. The time can stop when you are sitting on the a temple’s stairs. You can not be witness a kind of caos in this city. Not just houses are build by bricks, the streets are also build by bricks. This feature contribute a goodness to city atmosphere. Whole city is in the UNESCO Cultural Heritage List and one of the most important features is that most monuments are on the list of host cities in the world. Bhaktapur is a antic city which involves festivals, ceremonies, streets, temples, palaces and monuments. I took many photos and travelled with children, laugh with women in this wonderful city, but one of them impress me deeply. And also when I took photo. This young girl who meet to worship. She is not awarness of me and the other thing. For a long time during the Hindu spiritual tradition of candle lighting ceremony with the symbol of enlightenment she did not notice anyone. Her behaviour can help to remember a thing to me: Be awarness of priorities every time and focus them. Peace and quietness find you. FEBRUARY 2016

skyroad 19

KAPAK COVER

‘İÇİMİZDEKİ HİRA’DAN KUDÜS’E, MERYEM ANA KİLİSESİ’NDEN EYÜP SULTAN CAMİİ’NE

MANEVÎYATA YOLCULUK

20 skyroad

ŞUBAT 2016

Birol Biçer

Pek çok yer tabii güzellikleriyle, sunduğu haz ve konforla insanları kendine çekiyor. Ancak bazı yerlerin her yıl insanları kendine çekmesi için bunlara hiç ihtiyacı yok. Onlar yüz milyonlarca insanı sadece sundukları maneviyatla yollara düşürüyor. İşte inanç turizminin yeryüzündeki en gözde güzergâhları… From Mount Hira in us to AlQuds, from Saint Mary Church to Eyüp Sultan Mosque

JOURNEY OF THE SPIRITUALITY Many places appeal to people with their natural beauty, as well as the pleasure and comfort they offer. However, some places don’t need any of these to attract attention. They have taken millions of people to the roads only with the spirituality that they offer. Below are the most popular destinations of the faith tourism in the world. FEBRUARY 2016

skyroad 21

KAPAK COVER

MEKKE-MEDİNE/SUUDİ ARABİSTAN MECCA-MEDINA/SAUDI ARABIA

.½EH YH 0HVFčG č 1HEHYčoQčQ FD]čEHVč Allure of Qaba’ and Mesjid Nebevi Milyonlarca Müslüman’ın en azından imkânı elverdiği ölçüde ömründe bir defa gerçekleştirmek durumunda olduğu farz bir ibadetin ifası olarak ziyaret ettiği dünyanın en eski mabedi olan Kâbe. Her yıl dünyanın dört bucağından gelen yaklaşık 15 milyon Müslüman’ın yollara düştüğü Kâbe ile beraber Mekke ve Medine şehirleri dünyanın en önemli maneviyat merkezleri arasında yer alıyor. Elbette bu mukaddes mekânların Müslümanlar üzerindeki çekim etkisi sadece hac dönemiyle sınırlı değil. Yılın geri kalan kısmında da yine milyonlarca Müslüman’ı bu

22 skyroad

ŞUBAT 2016

defa umre ziyareti adı altında düzenlenen ziyaretlerle cezbetmeye devam ediyor. Hz. Muhammed (sav) tarafından putlardan temizlenen Mekke’deki Kâbe ve Mescid-i Haram dışında Mescid-i Nebevi ile Hz. Muhammed’in (sav) kabrinin bulunduğu Medine hac ve umre ile beraber yılda 14 milyon Müslüman tarafından ziyaret ediliyor. Umre zamanları yine milyonlarcasını ağırlamaya devam ediyor. Müslümanlar için son derece mukaddes olan bu ibadet odaklı ziyaret ve seyahatler beraberinde milyarlarca dolarlık bir turizm ve hizmet sektörü oluşturuyor.

Ancak şöyle bir nokta var ki başta Mekke ve Medine olmak üzere Suudi Arabistan’a turist olarak gitmek mümkün değil. İnanç ve yasalar gereği bu noktada hassas kırmızı çizgiler bulunuyor. Undoubtedly, the most popular hajj destination in the world is Qaba’, the oldest temple on earth being located in Mecca which is visited by millions of people every year to perform the religious duty if they can afford at least once in a lifetime. Every year 15 million Muslims set off from all around the world for the hajj duty to Qaba’, which is the center of religious gathering, as well as the towns of Mecca and Medina.

KAPAK COVER

VATİKAN VATICAN

9DWčNDQ čÂčQ HQ JHUHNOč RODQ ĻH\ VDEČU It takes patience for Vatican Dünyadaki nüfusun önemli bir bölümünü oluşturan Katolikler bu şehir devletini içinde barındırdığı Papalık otoritesi, azizler ve abideler dolayısıyla mukaddes bir yer olarak görüyor. 1929 yılından beri bağımsız bir şehir devleti kimliği kazanan Vatikan Katolik Kilisesi teşkilatının yönetim merkezi olduğu gibi aynı zamanda her yıl milyonlarca ziyaretçinin gezdiği bir inanç ve kültür turizminin başkentlerinden. Her yıl 6 milyon kişinin bir müze gibi ziyaret ettiği Vatikan, bu rakama ek olarak sadece ayinlere katılan 6 milyon Katolik’i de çekiyor. Ruhban sınıfının burada oluşturduğu kültür ve yaşam tarzı,

24 skyroad

ŞUBAT 2016

Papalık rezidansı, muhteşem mimarisi, abidevi sanatçılara ait eserler ve eşi benzeri az bulunur müzeleri ile de dünyanın dört bir yanından meraklı turistlerin de uğrak noktalarından biri. Her gün en az 10 bin ziyaretçinin gezdiği bu yarım kilometrekarelik şehir, özellikle son Papa Francis’in seçilmesinden sonra daha fazla insan çekmeye başladı. Sadece Papa’nın halkı kabul ettiği Çarşamba sabahları, avluyu 50 bin kişi dolduruyor ve saatlerce Papa’yı yakından görmek için bekliyor. Dünyanın en büyüğü olan Saint Peter Bazilikası, Sistina Şapeli, İsviçreli Muhafız Alayı, Michelangelo ve Bernini gibi sanatçıların

eserleri ve özellikle heykeller ziyaretçilerin en çok ilgi gösterdiği noktalar. Vatican, the heart of the Catholic Church, is not only the central authority of the Catholic Christians. Catholic community which constitutes a significant part of the world population considers this city-state sacred for the papacy authority, saints and the monuments. The rumor that the Founding Father of the church, Saint Petrus gave his last breath here makes Vatican particularly special for the Catholics. Having been a city-state since 1929, it is the central authority of the Vatican Catholic Church, as well as the capital city of the faith and cultural tourism that attracts millions of visitors every year.

KAPAK COVER

GANJ NEHRİ/HİNDİSTAN GANGES RIVER/INDIA

*DQM NČ\ČODUČQD čQVDQ DNČQČ People flow to the Ganges River Himalayalardan çıkıp Bengal Körfezi’ne dökülmek için 4 bin kilometre yol kateden Ganj, diğer nehirler içinde en görkemlisi olmasa da 1 milyara yakın insanın en kutsalı... On milyonlarca insanın yaşadığı kıyılarında yüzlerce tapınağı barındıran bu nehre giren ya da suyundan içenlerin günahlarından arındığına inanılıyor. Ganj kıyısında yer alan ve Tanrı Şiva’ya atfedilen Varanasi şehri Hinduların birçok hac ziyaretgâhı arasında en gözdelerden biri. Milyonlarca Hindu Ganj’da yıkanmak ya da ömürlerinin son günlerini geçirmek için tapınaklarla dolu bu şehre akın ediyor. Bunun başlıca sebeplerinden biri de ölen bir Hindu’nun

26 skyroad

ŞUBAT 2016

Varanasi’de yakılmasıyla yeniden doğacağına yani reenkarnasyona olan inançtan dolayı; ancak her şey elbette bununla bitmiyor. Özellikle 12 yılda bir gerçekleştirilen dini bir bayram olan Kumbh Mela’ya denk gelen yıllar Ganj Nehri muazzam bir insan akınına uğruyor. İki aya yakın bir süre boyunca 100 milyonun üzerinde Hindu hacı olmak için bu nehre akın ediyor ve bazen aynı gün içerisinde 30 milyon kişi suya dalarak kendi inancına göre hacı oluyor. Efsanelere göre kutsal addedilen Haridwar, Nasik ve Ujjain şehirleri bu dönemde yeryüzündeki nadir dini festivallerden biriyle birlikte inanılmaz yoğunlukta bir inanç turizmine de sahne oluyor.

Passing through 4 thousand kilometers from the Himalayans to the Bay of Bengal, the Ganges River is the most sacred among all the other rivers for 1 billion people despite not being the most magnificent one. Named as the Ganges Ma or the Mother Ganges, this river is visited most for worshipping, being a popular destination of faith tourism. It is believed that the sins of those who drink from or swim in this river are forgiven which has hundreds of temples on its shores where ten million people live. Varanasi town on the Ganges River being attributed to the Goddess Shiva is one of the most popular pilgrimage destinations of Hindus. Millions of Hindus rush to this city with numerous temples to bath in the Ganges River or to spend their last days here.

FEBRUARY 2016

skyroad 27

KAPAK COVER

KUDÜS - BEYTÜLLAHİM/İSRAİL AL-QUDS - BETHLEHEM/ISRAEL

·Â GčQH KčWDS HGHQ EčU PHUNH] A center of three religions İsrail’e her yıl gelen 3,5 milyona yakın turistin yüzde 82’si Kudüs’ü ziyaret etmeden dönmüyor. Yahudilerin ilk olarak Sion dediği Hz. Davud’un şehri olarak bildikleri Kudüs kendi mitolojilerinde özel bir yere sahip. Ayrıca Yahudiler Hz. Süleyman’ın tapınağının bulunduğu şehri ebedi başkent olarak kabul ediyorlar. Kudüs Hıristiyanlar için de Hz. İsa’nın son yemeğine, çarmıha gerilişine ve göğe yükselişine şahitlik eden kutsal bir belde olarak önem arz ediyor. Müslümanlar açısından ise hem dinde kutsal olarak bir mevki verilen üçüncü şehir olması, hem de Hz. Muhammed’in (sav) Mirac’a çıktığı yer olması nedeniyle özel bir anlam taşıyor. Yahudilerin Hz. Süleyman Tapınağı ve ağlama duvarı

28 skyroad

ŞUBAT 2016

gibi çok önemli sembolik değerlerinin yanında, Hıristiyanlar için Hz. İsa’nın hayatındaki en önemli olayların geçtiği yerler ve tapınaklarla dolu şehir. Müslümanlar için Mescid-i Aksa ve Kubbe’t-üs-Sahra gibi dini mekân ve ibadethaneler bu üç dinden de inanç odaklı turistleri çeken başlıca yerler arasında yer alıyor. Bu mekânların dışında Kudüs’ün en çok ziyaret edilen yerleri; Yahudi mahallesi, Hz. İsa’nın mezarının olduğu iddia edilen Saint Sepulcre Kilisesi, kadim şehir içinde Hz. İsa’nın çarmıha götürüldüğü güzergâh olan Via Dolorosa (Çile Yolu) ve Zeytin Dağı olarak sayabiliriz. Hz. İsa’nın doğduğu söylenen Beytüllahim de Kudüs’ün önemli bir parçası. Beytüllahim de özellikle Hıristiyanlara hitap

eden bir şehir olarak yılda 1,5 milyon ziyaretçi çekiyor. 82% of almost 3.5 million tourists visiting Israel every year do not leave without seeing Jerusalem. Almost all tourists coming to the country for either religious or touristic purposes because of Jerusalem, as well as its values representing Judaism, Christianity and Islam. Jerusalem, which the Jewish consider Sion according to their Holy book and regard as their capital city for eternity and the city of the Prophet David, has a special place in their mythology because of the Solomon’s Temple. For Christians, it is special because it is the sacred place for the last supper, crucifixion and ascension of the Jesus Christ to the sky. For Muslims, it is the third city being given a special holy place, and it is where Prophet Mohamad ascended, which entails a different symbolism.

KAPAK COVER

BODHGAYA/HİNDİSTAN BODHGAYA/INDIA

%XGDoQČQ DúDFČQČQ DOWČQGD Under the Budha’s tree Hindistan’ın doğusunda, Nepal ve Bhutan sınırına yakın Bihar eyaletinde bulunan Bodhgaya, 40 bin nüfuslu küçük bir şehir ancak her yıl 1 milyonun üzerinde ziyaretçiyi ağırlıyor. İnançları gereği bu şehre akın eden Budistler açısından her şeyin burada bir ağaç altında başladığını söylemek mümkün. Zira burası başlangıçta bir şehzade olan ve daha sonra hakikati aramaya çıkan Gautama Sidharta’nın bundan yaklaşık 2 bin 500 yıl önce altında 49 günlük bir meditasyona vardığı ve sonunda aydınlanmış varlık olarak Gautama Buda’ya dönüştüğü hintinciri ağacının bulunduğu yer. Bodhi ağacı

30 skyroad

ŞUBAT 2016

olarak adlandırılan bu incir ağacı ve çevresi Budizm’in başladığı ve Budistlerin ziyaret ederek hacı oldukları yer anlamına geliyor. Budistler açsından çok büyük bir önemi ve sembolizmi olan bu ağaç ve sonradan etrafına dünyanın değişik bölgelerindeki Budist cemaatler tarafından yaptırılan tapınaklar, her yıl yüzbinlerce Budist ziyaretçiye kucak açıyor. Bunlardan en önemlisi ise İmparator Aşoka tarafından yaptırılan Mahabodhi Manastırı. Buda zamanındaki ağacın yerine aynı ağaçtan türetilerek dikilen mevcut ağaç kutsal olarak kabul edildiği ve altında bulunmanın spiritüel aydınlanma

getireceğine inanıldığı için bu bölge özellikle Tayland, Nepal, Japonya gibi ülkelerden önemli bir Budist ziyaretçi akınına sahne oluyor. Laying in the eastern India, in the Province of Bihar close to the Nepal and Bhutan boundary, receives more than 1 million visitors every year. It is possible to say for the Buddhists visiting the city in crowds for religious purposes that everything starts under a tree here, because this is the exact location where the Prince Gautama Sidharta arrived after he set off in the quest of finding the truth 2 thousand 500 years ago to accomplish a 49-day-long meditation and become Gautama Buddha, the enlightened.

KAPAK COVER

MACHU PICCHU/PERU

%XOXWODU ×]HUčQGH EčU PDVDO ĻHKUč A fantastic city over the clouds Peru’nun efsanevi And Dağları’nın tepelerinde, 2 bin 300 metre rakımda yer alan İnka şehri Machu Picchu bundan on yıl önce “Dünyanın Yeni 7 Harikası”ndan biri seçildikten sonra iyiden iyiye şöhret kazandı. 14’ncü yüzyılda bir İnka İmparatoru tarafından yaptırılan bu dinsel nitelikli şehir İspanyol istilacılar tarafından fark edilip de yok edilemediği için günümüze kadar varlığını sürdürdü. Bunu oldukça zorlu ve ulaşımı olmayan dağlık bir bölgede kurulmuş

32 skyroad

ŞUBAT 2016

olmasına borçlu. 200’ün üzerinde taş yapıdan oluşan ve bir merdiven sistemiyle birbirine bağlanan bu eski şehir aslında asillerin ve din adamlarının şehridir. İnkalar zamanında büyük din adamlarından yüzlercesinin yaşadığı şehir, içlerinde onlarca insan iskeletinin de bulunduğu mezarlarıyla da ilgi çekiyor. Zorlu ulaşımına rağmen her yıl 1 milyon turistin ziyaret ettiği taş yapılardan oluşan bu komplekse ya raylı sitemle ya da birkaç günlük yürüyüşle ulaşılabiliyor.

Legendary Inca town of Peru at the top of the And Mountains with the altitude of 2 thousand 300 meters, Machu Picchu was recognized one of the “7 Wonders of the World” ten years ago, which immensely expanded its reputation. This spiritual city which was built by the command of an Inca Emperor in the 14th century survived until now only as it was not found and destroyed by the Spanish invaders. Being located in a mountainous area that is challenging and almost inaccessible has definitely come with benefits.

AMRİTSAR / HİNDİSTAN AMRITSAR / INDIA

6čKOHUčQ pÑO×PV×]O×N KDYX]XqQGD EčU DOWČQ WDSČQDN A golden temple in the “immortality pool” of the Sikhs Hindistan’ın Pencap eyaletinin Amritsar şehrinde bulunan ve Altın Tapınak olarak da adlandırılan Har Mandir Sahib, Sihlerin en mukaddes mekânı. Sihler Hindistan’da sadece nüfusun yüzde ikisini temsil etseler de her gün buraya gelen 100 bin ziyaretçi tapınağı dünyanın en popüler inanç turizmi mekânlarından biri yapmaya yetiyor. Benzeri binlercesinin bulunduğu Hindistan’da bu tapınağı bu denli cazibedar kılansa Sihler açısından

kutsal kitapları Granth Sahib’in burada muhafaza edilmesi. Tapınağa dört kapıdan giriliyor. 16’ncı yüzyılda inşa edilen ve 18’nci yüzyılda yeniden yapılan Sihlerin bu en kutsal mekânı, günlük ibadetlerini yapmak için gelen yerlilerin yanı sıra başka bölgelerden ziyaretçilerin de eklenmesiyle her gün 100 bin kişiyi ağırlıyor ve ücretsiz aşevlerinde doyuruyor. Her yıl kutsal kitap Granth Sahib’in kutlandığı 5 günlük süre boyunca Ölümsüzlük Havuzu anlamına

gelen Amritsar şehri de bu tapınak vasıtasıyla Hindistan’ın diğer bölgelerinden dindar Sihlerin akınına uğruyor ve şehir fazladan 4 milyon inançlı Sih’i ağırlıyor. Harmandir Sahib, also known as the “Golden Temple”in the Punjab Province, Amritsar Town of India, is a spiritual place. Sikhs only represent 2% of the Hindu population yet the significant number of visitors, 100 thousand people daily, makes this sacred temple of the Sikhs quite a popular faith tourism destination in the world. FEBRUARY 2016

skyroad 33

KAPAK COVER

TAİ DAĞI VE TAİ SHAN TAPINAĞI/ÇİN MOUNT TAI AND TAI SHAN TEMPLE/CHINA

7DRFXOXúXQ čOKDP YHUHQ WDSČQDúČ Inspiring temple of Taoism Şandong eyaletinin Tai’an şehri yakınlarında bulunan Tai Dağı, üzerinde bulunan 22 tapınak ve bin 800 eski tablet ve Taoculuk dönemi felsefesini yansıtan sanat eserleriyle dini inançların Komünizm dolayısıyla büyük bir erozyona uğradığı Çin’in en önemli dini-tarihi abidelerinin başında geliyor. Üç bin yıl boyunca eski Çin inançları ve Taoculuk doğrultusunda bir ibadet ve inziva mekânı olarak kullanılan Tai Dağı ve Tai Shan Tapınağı, kadim imparatorluğun en önemli dini ayinlerinin yapıldığı yerlerin başında yer almış. Bugün dini faktörlerden ziyade kültürel, tarihi ve milli motiflerle daha çok ziyaretçi çeken bu görkemli inanç kompleksi içlerinde Taoculuk inançlarını çağın yeni inanç ve disiplin formlarında devam ettirenlerle beraber büyük bir kısmı sanatsal ve akademik alanlarda bu kompleksin zengin sanat eserleri, efsaneleri ve sembolizminden ilham almaya gelen ziyaretçi kitlesini çekiyor. Yılda 7 milyon kişinin ziyaret ettiği Tai Dağı ve tapınakları 1987’de Unesco tarafından Dünya Kültürel Mirası Listesi’ne eklenerek koruma altına alındı. It is one of the most significant religious and historical monuments of China with 22 temples and 800 old tablets on the Mount Tai that is close to the Tai’an County in Shandong Province, with the art work representing Taoist period and philosophy in China, despite the erosion of the religious beliefs due to Communism.

34 skyroad

ŞUBAT 2016

LOURDES/FRANSA LOURDES/FRANCE

+] 0HU\HPočQ ]XKXU HWWčúč PDúDUD Saint Mary manifests herself in this cave Aslında Hıristiyanlık açısından tarihi bir önemi olmayan bu şehri Vatikan’dan sonra en gözde ziyaretgahlardan biri yapan şeyin tarihi ancak 1858’e kadar iniyor. O zaman kadar 4 bin nüfuslu bir tarım kasabası olan Lourdes’ta yaşayan ve kendini ibadete vermiş bir hanım olan Bernadette Soubirous’un bölgedeki bir mağarada Hz. Meryem’in kendisine göründüğü ve konuştuğunu ileri sürmesiyle ahalinin akınına uğrayan mağara kısa sürede insanların çekmeye başlayarak ziyaretgaha dönüşür. Hz. Meryem’in burada zuhur ettiği ha-

berinin yayılmasıyla mahâl kutsal olarak kabul edilmeye başlanır ve ziyaret edenler de giderek çoğalır. 80 yıl önce ABD’li Katoliklerin de buraya gelmeye başlamasıyla Lourdes şehri ve manastırı inanç turizmi açısından giderek gözde merkezlerden birine ve aynı zamanda insanların maddi-manevi rahatsızlık ve sorunlarına şifa aradığı bir merkeze dönüşür. Binlerce kişinin şifa bulduğunun ve bunun aynında 70’e yakın mucizevi olayın gerçekleştiği söylenceleri Hıristiyanlık açısından hiçbir geçmişi olmayan Lourdes’u kısa sürede en

popüler inanç turizmi güzergahlarının başına oturtur ve günümüzde 8 milyon ziyaretçi ağırlamaya başlar. The event which bestows this city its highest second popularity after Vatican despite having no previous significance in terms of Christian history dates back to a much recent date of 1858. No sooner than Mrs. Bernadette Soubirous living in Lourdes, a farm town then of 4 thousand residents, whose life was dedicated to religious rituals, claimed having seen and spoken to the Saint Mary in a cave that the entire local community flooded in to turn it soon enough into a sacred destination. FEBRUARY 2016

skyroad 35

KAPAK COVER

İSTANBUL

6XOWDQ $KPHG &DPčč $\DVRI\D UHNDEHWč Blue Mosque vs. Hagias Sophia İnşası sırasında Bizans yapısı olan Ayasofya ile rekabet etme arzusunu da barındıran Sultan Ahmed Camii dünyanın en fazla ziyaretçi çeken eserleri arasında 20’nci sırada yer alıyor. Şüphe yok ki her iki eser de bir kültür, iş ve eğlence turizmi merkezi olan İstanbul’un aynı zamanda inanç turizminin başlıca merkezlerinden

biri olmasında önemli pay sahibi. Bu rekabet hepsi inanç odaklı olarak gelmese de her iki yapının da yılda çoğu yabancılardan oluşan 3 milyonu aşkın turist tarafından ziyaret edilmesi sonucunu getiriyor. İstanbul’da inanç odaklı turistleri bunlardan sonra en çok çeken yerleri ise Eyüp Sultan Türbesi ve Kariye Camii teşkil ediyor.

Blue Mosque ranks the 20th among the most commonly visited historical buildings in the world, whose very construction phase was marked by the desire to compete with the Hagias Sophia, a Byzantine architectural masterpiece. Undoubtedly, both of them play a great role in making Istanbul, which is already the center of culture, business and entertainment, an outstanding destination for the faith tourism, too.

+] 0HYODQD 7×UEH YH 0×]HVč Shrine of Rumi and Museum Büyük İslam âlimi ve mutasavvıfı Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî dünyada eserleri en fazla okunan kişilerin başında geliyor. 8 asırdan beri İslam’ın özünü, sevgi ve hoş görüyü hâlâ eserleriyle tüm gezegene yaymayın sürdüren bu büyük Allah dostu, Türkiye’den olduğu kadar yabancı ülkelerden de milyonlarca hikmet taliplisini Konya’ya çekmeye devam ediyor. Sadece geçen yıl dörtte birini yabancıların oluşturduğu 2,1 milyon kişinin ziyaret ettiği Mevlânâ Türbesi ve Müzesi, Türkiye’nin önemli manevi ziyaret yerlerinden biri olan Konya’yı dünyanın belli başlı inanç turizmi merkezlerinden

biri haline getiriyor. Manevi ve spiritüel arayış içinde olanların uğrak noktalarından birine dönüşen Konya, Mevlânâ ve Mevlevilik sayesinde sadece Müslümanların değil, çok farklı din, kültür ve meşrepten insanında buluştuğu bir manevi pota oluşturuyor. 1273’te vefat eden Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin irtihal tarihi olan 17 Aralık’ı izleyen günlerde düzenlenen Şeb-i Arus Törenleri ise bu ziyaretlerin aktivitelerle birlikte zirveye ulaştığı dönemi teşkil ediyor.

KONYA

Jalal-ad Din Muhammad Rumi, a magnificent Islamic scholar and Sufi, is one of the historical figures with his works most widely read in the world. A genuine Sufi, still having continued to disseminate the true essence of Islam- love and tolerance – with his works all around the world for 8 centuries now, attracts millions of wisdom seekers from Turkey and foreign countries to Konya. Only last year one fourth of the 2.1 million visitors of the Shrine of Rumi and Museum making Konya, a notable spiritual location in Turkey, a spectacular faith tourism center of the world.

FEBRUARY 2016

skyroad 37

KAPAK COVER

İZMİR

0HU\HP $QD (Yč / Saint Mary’s House Hz. İsa’nın annesi Hz. Meryem’in Aziz Yuhanna ile geldiği ve hayatının son dönemini geçirdiği Selçuk ilçesinde, Efes antik kenti yakınlarındaki Meryem Ana Evi, Türkiye’nin önemli inanç turizmi noktalarının başında geliyor. Her yıl hatırı sayılı bir Hıristiyan ve Müslüman kitlenin ziyaret ettiği, hatta kimilerinin şifa aradığı bu yer aynı zamanda Hıristiyanların hac ziyareti mekânlarından biri. Burası 1891 yılında Efes’e hiç gelmediği halde Hz. Meryem’in burada olduğuna dair rüyalar gören bir rahibenin kitabında ileri sürülen işaretlerden yola çıkılarak keşfedildi. Hz. Meryem’in yaşadığı yer olarak nitelendirilen bu ören yerine yapılan küçük kilisede mum dikerek dua eden çoğunluğunu

38 skyroad

ŞUBAT 2016

Hıristiyanların oluşturduğu ziyaretçiler, bu şapelin yakınında bulunan çeşmelerden akan suyun şifalı olduğuna inanıyor ve dilek duvarı denilen yere çaput bağlayarak dilek tutuyorlar. 60 yıl önce Vatikan tarafından Meryem Ana Evi olduğu kabul edilen bu ziyaret mekânı şimdilerde yılda 700 bin civarında yerli-yabancı ziyaretçi çeken, Türkiye’nin son dönemlerdeki en popüler inanç turizmi mekânları arasında yer alıyor. Saint Mary’s House where Virgin Mary, the Mother of Jesus Christ, came with St. John to spend the last days of her life, that is located near the ancient city of Ephesus in Selçuk town, is a prominent faith tourism destination.

TRABZON

6×PHOD 0DQDVWČUČ Sumela Monastery Baskı ve zulüm gördükleri ilk dönemlerinde Hıristiyanların Trabzon’un Maçka ilçesi civarındaki gözden ırak dağlarda kayaları oyarak inşa ettikleri Sümela Manastırı gezi turizmi kadar inanç turizminin de Türkiye’deki en önemli uğrak yerlerinin başında yer alıyor. 2010’dan beri özellikle Rum Ortodoksların yılda bir gün Hz. Meryem’in göğe yükseliş günü ayini yapmalarına izin verilen bu antik şaheser ve etrafına 19’ncu yüzyılda inşa edilen manastır binaları doğa, kültür ve yayla turizminin bulunduğu böl-

geye aynı zamanda önemli bir inanç turizmi potansiyeli kazandırıyor. Son yıllarda her yıl yüzde 20 artış gösteren kültür ve inanç odaklı ziyaretçilerin geçtiğimiz yıl 600 bini aşması da bunun net bir göstergesi. Bölgedeki Altındere Milli Parkı’da doğal güzellikleriyle manastırın bu potansiyeline büyük katkıda bulunuyor. I. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra bölgede bir Pontus devleti kurmak isteyen Rumların karargâha da dönüştürdüğü manastır, 80 yılı aşkın bir harabelik döneminden sonra restore edilince

Ortodoks Rumların başlıca güzergâhlarından biri haline dönüştü. Sumela Monastery is a commonly-visited attraction spots of faith tourism in Turkey, as well as the pleasure trips. This ancient masterpiece and the monastery buildings surrounding it having been built in the 19th century, in which especially Roman Orthodox community is permitted to perform the religious ceremony of the ascension of the Virgin Mary since 2010, earn a substantial faith tourism potential to the area that is already rich in natural, cultural and tableland tourism opportunities. FEBRUARY 2016

skyroad 39

KAPAK COVER

NEVŞEHİR

%čU \DQGD ND\D NčOčVHOHUč EčU \DQGD +DFČ %HNWDĻ Cave churches and Haji Bektash, side by side

40 skyroad

ŞUBAT 2016

Eşi benzeri az bulunur doğal oluşumları ve peri bacalarıyla Türkiye’nin en önemli kültür turizmi merkezlerinden biri olan Kapadokya bölgesi aynı zamanda Nevşehir Göreme yakınlarındaki kaya kiliseleri ile inanç turizminin de yıldızları arasında. Özellikle Göreme Açıkhava Müzesi’nde yer alan ve bölgedeki yumuşak kaya örtüsü oyularak inşa edilmiş 16 kilise ve manastır her yıl yüzbinlerce turistin yanı sıra başta Hıristiyanlar olmak üzere dünyanın dört bir yanından inanç odaklı turistleri de çekiyor. Bir dönem Fransızların akın ettiği bölgenin son yıllarda Japon ve Korelilerin büyük ilgisine mazhar olduğunu söylemek mümkün. Bu 16 ana kilise ve manastıra ek olarak bölgeye yayılmış olan peribacaları-

na oyulmuş irili ufaklı bin kilise de inanç turizmini destekliyor. Nevşehir’i bu açıdan cazip kılan bir diğer unsur ise özellikle Alevi-Bektaşi kültüründen apayrı bir yeri olan ve on binlerce insanı çeken Hacı Bektaş Külliyesi. Külliye ve türbe anma törenlerinin yapıldığı dönemlerin dışında da yerli Müslümanların boş bırakmadığı en faal dini ziyaretgâhların başında yer alıyor. Cappadocia region is among the shining stars of the faith tourism with its cave churches nearby Göreme, Nevşehir. Especially the 16 churches and monasteries built by carving the soft rocky surface included in the Göreme Open Air Museum attract hundred thousands of visitors as well as faith tourists every year from all around the world.

ŞANLIURFA

%DOČNOČJÑO YH 0DNDP Č ċEUDKčP Pool of Sacred Fish- Standing Place of Abraham Peygamberler şehri Urfa Hz. İbrahim (as) ve Hz. Eyüb (as) ve Hz Şuayb’ın (as) hatıralarını hâlâ yaşatıyor. Urfa’nın seyirlik olarak da en güzel mahallerinden biri olan Balıklı Göl ve hemen yanında bulunan Halilürrahman Camii adeta bir maneviyat adası oluşturuyor. Hz. İbrahim’in (as) doğduğu, ateşe atıldığı ve hayatının merkezini oluşturan başlıca mekânları içeren Balıklı Göl ve çevresi bu nedenle yıl boyu hem dini hem gezi

amaçlı gelen yerli yabancı ziyaretçilerin eksik olmadığı bir inanç çekim noktası. Yakın dönem önce keşfedilen ve şimdilerde turizme de açılan dünyanın en eski tapınak sitesi Göbeklitepe’nin ve yine bir inanç turizmi merkezi olan Harran’ın da katkısı eklendiğinde Urfa inanç turizmi açısından giderek büyüyeceği kesin bir potansiyele sahip. Hz. İbrahim (as) vesilesiyle bu kenti ziyaret edenlerin sayısı yılda 500 bini buluyor.

Urfa, the town of Prophets, still cherishes the memory of the Prophets Abraham, Eyup, and Suayb, today. The Pool of Sacred Fish which is one of the most beautiful places in Urfa and the Halilürrahman Mosque right next to it constitute an island of spirituality. Pool of Sacred Fish and its surroundings where Prophet Abraham was born, thrown into the fire, and seen the most significant moments of his life include the attraction spots for the local and foreign visitors having spiritual or touristic purposes throughout the year. FEBRUARY 2016

skyroad 41

6±</(ĺċ CONVERSATION

KENDİMİ ŞARJ EDEBİLECEĞİM

BİR GÜNÜM BİLE YOK

42 skyroad

ŞUBAT 2016

Onu önce “Hayat Devam Ediyor” dizisiyle tanıdık. Ardından “Huzur Sokağı”nda çıktı karşımıza. Şimdi de “Filinta”da hayat verdiği Galata Amiri Filinta Mustafa’yla “Adeta oynamıyor, yaşıyor rolünü” dedirtti. Kimden mi bahsediyoruz? Tabii ki Onur Tuna’dan… I DO NOT HAVE EVEN A DAY TO REST We ﬁrst met him with the in Hayat Devam Ediyor (meaning “Life Goes On”) series. Then he starred in Huzur Sokağı (meaning “Peace Street”) series. Now, he is famous for his role as the Galata Chief, Filinta (meaning “Handsome”) Mustafa. We interviewed Onur Tuna for SkyRoad this month. BDUČĻ THNLQ

AOL MHUW Alan

FEBRUARY 2016

skyroad 43

6±</(ĺċ CONVERSATION

ER cuma seyirciyi ekrana kilitleyen bir dizi “Filinta...”. Osmanlı polisiyesi tadında çekilen, aksiyonu bol sahneleriyle sinema filmlerini aratmayan, zengin oyuncu kadrosuyla muhteşem oyunculukların sergilendiği yüzyıllar öncesine götüren adeta bir zaman makinesi gibi… Biz de zamanı geriye sarmak için İzmit’te bir kâğıt fabrikasının içinde kurulan platoda çekilen dizi setini ziyaret ettik. Televizyon karşısında büyük bir keyifle izlediğimiz dizinin setteki işleyişinin ne kadar zor şartlar altında gerçekleştiğine şahit olduk. Üç farklı ekip askeri bir disiplinle çalışıyor. Set ekibi bir hayli kalabalık. İşleyişin kusursuz yürümesi için etrafta oradan oraya koşuşturan kalabalığı görmeniz gerekiyor. Hâl böyle olunca kimseyi rahatsız etmek istemiyor ve dizide “Galata Amiri Filinta Mustafa”yı canlandıran Onur Tuna’nın müsait olmasını bekliyoruz. Çekimlere ara verilir verilmez başarılı oyuncuyla bir araya geliyoruz ve çok keyifli bir sohbete koyuluyoruz. İşte sohbetimizden sayfalarımıza kalanlar… Çok yoğun bir temponuz var. Neredeyse her hafta bir sinema filmi çekiyorsunuz. Buna rağmen kendinizi şarj etmek adına neler yapıyorsunuz? Dediğiniz gibi o kadar yoğun bir tempoda çalışıyorum ki kendimi şarj edebileceğim bir günüm bile yok. Çünkü haftanın altı günü çalışıyorum. Bir tek ailemi ve arkadaşlarımı görüyorum o da bana yetiyor. Onun dışında daha çok iş odaklı hayatım. Bir-iki saat fazla uyuyabildiysem şarj oluyorum. Ya da güzel bir sahne çektiysek mutlu oluyorum. Ama

44 skyroad

ŞUBAT 2016

Kamera önünde duracağınız yerden açıya kadar bunların tümü birer matematik öğesii We are surrounded by mathematical principles from the angle of the camera to the correct position to stay.

o d dilemmayı yaşatan ailem ve do dostlarım var hayatımda. Onlar tabii ki manevi anlamda hayata tım tımı dolduruyorlar. Filinta Osmanlı zamanında geçe bir dizi. Sizin tarihle arageçen na nız nasıl? Kro Kronolojik olarak konuya hâkim olduğum düşünüyorum. Ama tarihe olduğumu ilgim he herkesin ne kadarsa benimki de kadar Ama diziyle beraber 19. yüzo kadar. ik yılın ikinci yarısını çok araştırdım. saye Bu sayede insanların sosyal psikolojik du durumlarını inceleme fırsatım oldu. F Fesin püskülü nerede durur ya da o dönemki insanların muha-

fazakâr tavırları nasıl, bu hayatlarını nasıl etkiliyor gibi… Tarihsel durumun dışında sosyal ve antropolojik bilgilendirmelerde yaşadım. Eskiye göre daha fazla bilgiliyim ama “Tarih aşığıyım, sürekli tarihi araştırıyorum” da diyemem. O dönem insanlarıyla günümüz insanını kıyasladığınızda nasıl bir tabloyla karşı karşıya kalıyorsunuz? İnsan, her dönem insan... 1200'lü yıllarda da aşk, aldatmak, aldatılmak, cinayetler, kaçakçılık, soygun var, bugün de… Bugün kriminal olarak işlediğimiz olguların hepsi paranın varoluşu ve takas ekonomisinin ortadan

ilinta is aired on Fridays... It is mainly action combined with detective stories during Ottoman Empire period. The audience feels like they are traveling in time thanks to the professional team and successful costume designs. We visited set of the series, where is a paper factory in Izmit. You have a busy schedule. You almost shoot a movie every week. What do you do to relax? I am so busy that I do not have a day to rest because I work six days a week. I only have time for my family and friends. I feel energized if I can sleep for a few hours more or if the shots turn out good. Filinta series take place during Ottoman Empire period. Are you good at history? I do not think that I have full knowledge of the subject chronologically. I researched the second half of 19th century for the series. I had the opportunity to explore social and physiological states of the people lived in this period. I learned a lot about the social and anthropological facts but still I cannot say that I am a history lover and I always research history. What are the differences between modern people and people of that period? People are people regardless of time... Love, betrayal, murders, smuggling and robbery were very common in 1200s just as it is now. All crimes started with the introduction of money and cease of bartering. I do not think the periods are different from each other considering the people. Of course, technology cannot be compared. Series of Ottoman Empire period have become more popular in Turkey lately. Why do you think we have waited for so long? I think this is a matter of investment and capital. Youth series were popular in the past so production companies leaned towards them. Now series about history are popular and producers can meet FEBRUARY 2016

skyroad 45

6±</(ĺċ CONVERSATION

kalkmasıyla beraber ortaya çıkmış duyulardan kaynaklanan olgular. İnsan olgusundan yola çıkarsak o dönemle bu dönem arasında çok bir fark olduğunu düşünmüyorum. Tabii ki teknolojiyi tartışmıyoruz. Türkiye’de son yıllarda Osmanlı konulu diziler yapılıyor. Sizce bunun için neden bu kadar beklenildi? Benim bu konuyla ilgili değerlendirmem şöyle; bizim yaptığımız saha işinin dışında bu bir sermaye ve yatırım işi. Bir dönem gençlik dizileri çok tutuyordu, yapım şirketleri ona yöneliyorlardı. Bir dönem yalılarda geçen hayatlar ilgi görüyordu, yapımcılarda ona yöneliyorlardı. Tarih dizilerinin tuttuğu yani arz talebin kesişip fiyatı oluşturduğu noktada yapımcılar bunu tercih edebiliyorlar. Biz de senaryo, prodüksiyon ve ekip iyiyse bunu en iyi şekilde icra etmekle yükümlüyüz. Dizi izlemeye zamanınız oluyor mu? Yurt dışındaki diziler Türkiye’deki diziler gibi iki buçuk saat olmadığı için birkaç bölüm boşluk bulduğumda izliyorum. Ama herhangi bir yerli diziyi seyredemiyorum çünkü iki buçuk saatlik bir boşluğum yok. Yabancı diziler 40, en fazla 45 dakika

46 skyroad

ŞUBAT 2016

sürüyor. Uyumadan önce bir bölüm izleyebiliyorsunuz. Ama uyumadan önce bir Türk dizisi izleyemiyorsunuz. Bir de televizyonda seyretmeye kalkarsanız reklamlarla beraber dört saati buluyor (gülüyor). Ege Üniversitesi Sanat Müziği Konservatuarı’nda ses eğitimi almışsınız. Besteleri olan bir müzisyensiniz aynı zamanda. Müzikten oyunculuğa geçişiniz nasıl gerçekleşti? Aslında bu bir geçiş değil. Yıllarca inşaat mühendisliği yapıp da pilot olmaya karar vermişim gibi keskin bir dönüş yok. İlkokul ikinci sınıftayken de tiyatro sahnelerinde oyun sergiliyordum. İlk defa İbiş adlı oyunda sahne almış ve sahneyi orada sevmiştim.

Müzik eğitimi alırken bir yandan da Müjdat Gezen Sanat Merkezi’nde tiyatro eğitimi alıyordum. İzmir’de arkadaşlarımla oyunlar sahneliyordum. Sadece sahne sanatları üzerine bir ilgim vardı diyelim. Bu durumu çeşitlendirmeye çalıştım. Oyunculuk yapan çoğu insanın bir enstrümanı var zaten. Baktığınızda biri ut, diğeri bağlama bir başkası piyano çalar. Ve bu hobinin dışında bir enstrümanı kullanmak bir insana çok şey katar. Gitar çalan bir insan vücudunu da kullanabiliyordur. Çünkü bunların hepsi koordinasyon zekâsı barındırır. Oyunculukta da enstrümanınız vücudunuz. Neler dinlersiniz peki?

Senaryo, prodüksiyon ve ekip iyiyse bunu en iyi şekilde icra etmekle yükümlüyüz. We are responsible from acting in the best possible way if the scenario, production and team are all good!

the demand. We are responsible from acting in the best possible way if the scenario, production and team are all good. You were graduated from Ege University Turkish Classical Music Conservatory. You are also a composer. How were you transferred from music to acting? In fact, I was performing in theater when I was at primary school. I studied theater at Mujdat Gezen Art Center when I started conservatory. I can say that I have always been interested in performing arts. Most of the actors can also play an instrument. I think playing an instrument helps people in many ways. For example, a guitarist can control his body well because it requires coordination intelligence. Our bodies are our instruments when it comes to acting. You stated “Humanism cannot survive in a metropolis” People get angry very easily; they do not understand each other. You seem calm and distant. What makes you angry? I did not mean that people are full of hatred. People are too busy nowadays. They prefer to show their love and spend their energies for their close friends and families. On the other hand, humanism is a universal concept. It is not only about loving animals, it about not being racist or humiliating people, I am talking about something lofty.

FEBRUARY 2016

skyroad 47

6±</(ĺċ CONVERSATION

Metropolde hümanist yaşayabilmek çok zor. Living humanist is difficult in metropolis.

Onur Tuna ve 0DWHPDWčN Babanız ve abiniz matematik öğretmeniymiş. Peki, sizin matematikle aranız nasıl? Matematikle haşır neşirim ama akademik olarak değil. Küçükken çok oyuncağım yoktu, abaküsle oynardım. Babam ilkokul 1’deyken içler dışlar çarpımını, ilk önce bölmenin daha sonra çarpmanın yapılacağını öğretirdi. Düşünün evime geldiğinde “İlk katta 21 diğerlerinde 18 basamak var. Biliyor musun, saydın mı hiç?” diyen bir adam. Matematik her yerde var. Kamera önünde duracağınız yerden açıya kadar bunların tümü birer matematik öğesi.

Onur Tuna and Math Your father and brother are Math teachers. Are you good at math? My father taught me more complicated math subjects when I was a student in the first grade in primary school. He used to say “Have you ever counted the stairs, there are 21 stairs on the first floor while 18 on the others?” We are surrounded by mathematical principles from the angle of the camera to the correct position to stay.

48 skyroad

ŞUBAT 2016

Müzik çok yönlü bir kavram. Her tarzdan bir şeyler dinleyebilirsiniz yeter ki içinde zekâ ve kalite olsun. Progresif Rock’tan, caz müzisyenlerine kadar her şeyi dinliyorum. Yaklaşık 70-80 gigabytelık örnek verebilirim. Kendi arabamda Foo Fighters, Philip Glass dinliyorum, biraz daha neşeli olmak için bazen elektronik albümler tercih edebiliyorum. “Metropolde hümanizm ne arar?” diyorsunuz. İnsanlar çabuk sinirleniyorlar, tahammülsüzler ve birbirlerine karşı anlayışlı değiller. Siz ağır başlı, mesafeli birisiniz. Sizi neler öfkelendirir? Evet, eskiden söylemiştim bunu ama insanlar nefret dolular, birbirlerine kin güdüyorlar manasında söylemedim. İnsanlar yoğunlar ve kafaları çok meşgul. Bölünmek yerine enerjilerini, sevgilerini ve aşklarını yakın çevrelerine dağıtmayı daha doğru buluyorlar. Fakat hümanizm çok evrensel bir kavram. “Ben hümanistim, sokaktaki hayvanları çok severim” gibi bir şey değil bu. Irkçı olmamaktan, insanları aşağılamamaktan çok tasavvufi bir şeyden bahsediyorum. 20 milyonluk bir metropolde yaşayan birinin herkese eşdeğer oranda sevgi ve saygı beslemesinin zor olduğundan bahsetmeye çalıştım o cümleyle. Bu olgulardan ötürü metropolde hümanist yaşayabilmek çok zor.

%ċ=ċ0 *(=(*(1 OUR PLANET

BELGRAD GEÇMİŞLE GELECEK ARASINDAKİ BEYAZ ŞEHİR

Geçmişle gelecek arasında zamandan bağımsız bir şehir Belgrad. Dileyene dilediğini veren büyülü şehirlerden. Eğlenceyse eğlence, tarihse tarih, huzursa huzur; mevsimi olmayan bir şehir. Eğer gitmediyseniz bu yazı size bir Belgrad bileti olabilir!

50 skyroad

ŞUBAT 2016

Ali Deniz Uslu

OLCULUK beklentileri saklar içinde. Meraka, heyecana ve keşfe dair olur tüm beklentiler… Her yolculuk bu yüzden özel ve kendine rağmen yaşanır. Ama bazen varacağınız şehrin sizi çeken kişisel bağlantıları da olur. Mesela benim için Belgrad, Nikola Tesla manasına gelir. Herkes elektrik ve yeni dünya teknolojileri deyince Edison diye dursun, günümüzün internet alt yapısı dâhil elektrik akımının iletimi için dünyayı değiştiren tüm buluşların sahibi Tesla. Zaten Belgrad’a indiğinizde havalimanın adı bu beklentiyi hemen karşılar. Tesla’nın ismi verilmiş

WHITE CITY, BELGRADE, STANDING BETWEEN THE PAST AND THE FUTURE A timeless city, Belgrade, standing between the past and future, offers you entertainment, history and peace. If you haven’t visited yet, this article could be your ticket to this magical and seasonless city.

ourney shelters many expectations inside, like thrill and discovery, which makes it more particular and self-handicapped. However, most of the time you build personal connections with the journey; as for me, Belgrade means Nicola Tesla. Despite Edison’s glory, Tesla indeed, laid the foundations of most of today’s technology. Therefore, in Belgrade, you are instant-

FEBRUARY 2016

skyroad 51

%Ä&#x2039;=Ä&#x2039;0 *(=(*(1 OUR PLANET

havalimanÄąna. MĂźzesine gidip hayat hikĂ˘yesini dinleyip, deneylerini tecrĂźbe ettiÄ&#x;inizde artÄąk baĹ&#x;ka biri oluverirsiniz. GĂźvercinlere olan sevdasÄą Ĺ&#x;aĹ&#x;ÄąrtÄąr. Hatta Tesla MĂźzesiâ&#x20AC;&#x2122;ne gittikten sonra sokaklardaki gĂźvercinler bile artÄąk bir baĹ&#x;ka gelir gĂśzĂźnĂźze. SĂśylediklerimi orayÄą tecrĂźbe edince daha iyi anlayacaÄ&#x;ÄąnÄąza eminim. Bu arada Tesla hiĂ§ Belgradâ&#x20AC;&#x2122;da yaĹ&#x;amamÄąĹ&#x;. MĂźzenin aĂ§ÄąldÄąÄ&#x;Äą binanÄąn da Teslaâ&#x20AC;&#x2122;yla ilgisi yok. Tesla Amerikaâ&#x20AC;&#x2122;da ĂślĂźnce SÄąrplar aslen SÄąrp olan bu bilim adamÄąna sahip Ă§ÄąkmÄąĹ&#x; ve kiĹ&#x;isel

52 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

eĹ&#x;yalarÄąnÄą toplayÄąp Belgradâ&#x20AC;&#x2122;a getirmiĹ&#x;, mezarÄą da bu mĂźzede bulunuyor. Daha doÄ&#x;rusu kĂźlleri mĂźzenin bir kĂśĹ&#x;esinden gelen geĂ§enleri selamlÄąyor. Benim iĂ§in Belgrad ile ilgili bir baĹ&#x;ka beklenti de Josip Broz Titoâ&#x20AC;&#x2122;ydu. â&#x20AC;&#x153;Kimdir?â&#x20AC;? derseniz Yugoslavya tarihinin kÄąrÄąlma noktasÄą Tito. Devlet adamlÄąÄ&#x;Äą, askerliÄ&#x;i ve yĂśneticiliÄ&#x;i bu ulusun kaderini deÄ&#x;iĹ&#x;tirmiĹ&#x;. DĂźnya tarihindeki yeri de baĹ&#x;ka. Belgradâ&#x20AC;&#x2122;Äąn sakin sÄąrtlarÄąndan birinde Yugoslavya Tarihi MĂźzesiâ&#x20AC;&#x2122;nde bulunan mezarÄą dĂźnyanÄąn her kĂśĹ&#x;esin-

den ona gelen armaÄ&#x;anlarla dolu.

(ĂşOHQFH\VH HĂşOHQFH WDUÄ?KVH WDUÄ?K DĂśnelim Belgradâ&#x20AC;&#x2122;Äąn ruhuna. GeĂ§miĹ&#x;le gelecek arasÄąnda bir Ĺ&#x;ehir. Dileyene dilediÄ&#x;ini veren Ĺ&#x;ehirlerden. EÄ&#x;lenceyse eÄ&#x;lence, tarihse tarih, huzursa huzur. Genelde yaz aylarÄąnda tercih edilse de mevsimi olmayan bir Ĺ&#x;ehir aslÄąnda. Ă&#x2013;ncelikle sĂśylenmesi gereken en Ăśnemli Ĺ&#x;ey Belgradâ&#x20AC;&#x2122;Äąn Ă§ok ekonomik oluĹ&#x;u. Zaten vizesiz giriĹ&#x; yapÄąlabilir olmasÄą ilk ar-

tısı. Sonra da paranızın değerli hale dönüştüğü nadir ülkelerden olması keyif verici.

%HOJUDG .DOHVčoQGH J×QHĻč EDWČUČQ Belgrad yürümeyi sevenler için bir cennet. Her yer yürüyüş mesafesinde! Merkezi oteller ile banliyo otelleri arasındaki fark bile en fazla on dakikalık yürüyüş demek. Tramvay ve otobüs de kullanışlı ama yürüyerek şehri yarım, en fazla bir gün içinde deşifre etmeniz kaçınılmaz.

İyi bir harita ve rahat bir ayakkabıyla gün içinde hepsinin hakkını vererek gezebilirsiniz. Ama güneşi Kale Meydanı yani Belgrad Kalesi’nde batırın. Tüm şehri, Tuna ve Sava’nın buluşmasını buradan izleyebilirsiniz. All you need is a good map and comfortable shoes but you must particularly view the sunset and the convergence of Danube and Sava rivers from Belgrade Fortress.

Klasik turların “panoromik görülecek yerler” listesinde Kale Meydanı, Cumhuriyet Meydanı, Meclis Binası, Eski Saray, Yeni Saray, Şehir Müzesi, Şehir Tiyatrosu, Sava Katedrali, Taş Meydan, Nikola Tesla Müzesi, Hotel Moskva, Knez Mihailova, Strahinjica Caddesi ve Skardarlija caddesi var. İyi bir harita ve rahat bir ayakkabıyla gün içinde hepsinin

ly welcomed by the traces of this great scientist, starting from the airport. One can easily be affected by his biography in the museum, and your perspective of life can simply alter. By the way, Tesla had never been to Belgrade and the museum building has nothing to do with him. When Tesla, who was orginally Serbian, died in America, Serbians laid claim to him and brought his grave and personal belongings to Serbia. Another expectation of mine from Belgrade was Josip Broz Tito. He was the breaking point of Yugoslavia thanks to his statesmanship, military and management abilities and today his tomb in the Museum of Yugoslav History is full of the presents from all over the world.

Fun, History and Peace Let’s get back to Belgrade’s soul. A timeless and seasonless city offers you many advantanges. First, it’s economic and does not require visa. It is also a paradise for the ones who are fond of walking. Although the public transport is useful, you can see the whole city in a day on foot.

Watch the sunset in Belgrade Fortress Kalemegdan, Republic Square, FEBRUARY 2016

skyroad 53

%Ä&#x2039;=Ä&#x2039;0 *(=(*(1 OUR PLANET

hakkÄąnÄą vererek gezebilirsiniz. Ama gĂźneĹ&#x;i Kale MeydanÄą yani Belgrad Kalesiâ&#x20AC;&#x2122;nde batÄąrÄąn. TĂźm Ĺ&#x;ehri, Tuna ve Savaâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn buluĹ&#x;masÄąnÄą buradan izleyebilirsiniz.

+HU \HU \Ă&#x2014;UĂ&#x2014;PH PHVDIHVÄ?QGH Evet Ĺ&#x;ehir, Tuna ve Sava nehirlerinin kesiĹ&#x;tiÄ&#x;i yerde kurulu. Az Ăśnceki lis-

Ä&#x2039;VWDQEXOoGDQ 7Ă&#x2014;UN +DYD <ROODUÄ&#x152; YH 3HJDVXV Ä?OH VDDW GDNÄ?NDGD XODÄťPDN PĂ&#x2014;PNĂ&#x2014;Q 6Ä?UNHFÄ?oGHQ NDONDQ WDUÄ?IHOÄ? WUHQ VHIHUOHUÄ? Ä?OH GH XODÄťÄ&#x152;ODEÄ?OÄ?U .DUD\ROXQX WHUFÄ?K HGHQOHU Ä?VH \DNODÄťÄ&#x152;N VDDWWH %HOJUDGoD XODÄťDEÄ?OÄ?U ,WV SRVVÄ?EOH WR UHDFK ZÄ?WK 7XUNÄ?VK $Ä?UOÄ?QHV DQG 3HJDVXV Ä?Q RQH KRXU IRUW\ PÄ?QXWHV $OVR Ä&#x152;W FRXOG UHDFK ZÄ?WK WUDÄ?Q ZKÄ?FK Ä?V JRÄ?QJ IURP 6Ä?UNHFÄ? <RX FDQ UHDFK IURP KÄ?JKZD\ WR %HOJUDG DERXW KRXUV

8/$Äş,0 75$163257$7,21

6Ä&#x152;US 'Ä?QDUÄ&#x152; 6HUEÄ?DQ 'Ä?QDU

3$5$ %Ä&#x2039;5Ä&#x2039;0Ä&#x2039; &855(1&<

9Ä?]HVÄ?] ]Ä?\DUHW HGÄ?OHEÄ?OÄ?U <RX FDQ YÄ?VÄ?W ZÄ?WKRXW D YÄ?VD

9Ä&#x2039;=( Ç&#x2013; 9,6$

te eski Ĺ&#x;ehirde yani â&#x20AC;&#x153;Stari Gradâ&#x20AC;?da. â&#x20AC;&#x153;Nova Gradâ&#x20AC;? yani yeni Ĺ&#x;ehirde ise merkez Zemun. BalÄąk lokantalarÄąyla ĂźnlĂź, buraya da yĂźrĂźyerek ulaĹ&#x;mak mĂźmkĂźn ama taksi ile de Ă§ok uygun bir fiyata gelebilirsiniz. Zaten taksinin size dolandÄąrmasÄą halinde bile vereceÄ&#x;iniz en fazla para farkÄą 10 TL! Bu arada trafik ÄąĹ&#x;ÄąklarÄąna ve kurallarÄąna uyma konusunda Ă§ok katÄąlar.

SĂśzĂźn ĂśzĂź burada bir hafta yaĹ&#x;ayÄąp bu disipline alÄąĹ&#x;ÄąrsanÄąz Ä°stanbulâ&#x20AC;&#x2122;da 15 dakika da bir kazaya kurban gitmeniz olasÄą. Belgrad, SÄąrpĂ§ada beyaz Ĺ&#x;ehir anlamÄąna geliyor. Huzurlu ve sakin bir kimyasÄą var Belgradâ&#x20AC;&#x2122;Äąn. Ĺ&#x17E;ehrin savaĹ&#x;tan kalan, belki de Ăśzellikle gĂśsterilmek istendiÄ&#x;i iĂ§in olduÄ&#x;u gibi bÄąrakÄąlan bombalanmÄąĹ&#x; devlet binalarÄą da orada kaldÄąÄ&#x;ÄąnÄąz sĂźrede

7.243 PÄ?O\RQ PÄ?OOÄ?RQ

NĂ&#x153;FUS POPULATION

6Ä&#x152;USĂ&#x201A;D 6HUEÄ?DQ

'Ä&#x2039;/ Ç&#x2013; /$1*8$*(

NPÂ?

<Âˇ= Âą/Â˘Âˇ0Âˇ $5($ .DUDVDO EÄ?U Ä?NOÄ?PÄ?Q KDNÄ?P ROGXĂşX Ă&#x2014;ONHGH NÄ&#x152;ÄťODU VRĂşXN YH VHUW \D]ODU Ä?VH ROGXNĂ&#x201A;D VÄ&#x152;FDN JHĂ&#x201A;HU *HQHUDOO\ Ä?W VHHPV FRQWÄ?QHQWDO FOÄ?PDWH Ä?Q WKÄ?V FRXQWU\ ZÄ?QWHU Ä?V KDUG FROG VXPPHU Ä?V DOPRVW KRW FOÄ?PDWH

HAVA :($7+(5

pek çok zaman karşınıza çıkacak. Sanırım “unutmamak”, geleceği barış ve huzurla kurmak için atılması gereken en sağlam temel. Belgrad’a gitmişken yolunuzu özellikle düşürmeniz gereken özel yerlerden biri de Skadarlija. Şehrin melankolik ve bohem ruhunu keskin bir şekilde hissedeceğiniz bu bölgede restoranlar, tavernalar, sanat galerileri dolu. Arnavut kaldırımı olan bir yer zaten dünyanın hiçbir yerinde sevimsiz olamaz. Bu bölge aşırı turistik olma-

sına rağmen samimiyetinden taviz vermemiş ve turist sömürücülüğünden kendini korumuş durumda.

+HU SRUVč\RQ EDWWDO ER\ Sava boyunca yürüyüş de yapmadan dönmemeniz gerekenlerden. Sevamala isimli bu bölgenin sonunda farklı lezzetlere ve konseptlere sahip harika mekânlar bulunuyor. Belgrad’ta kaldığım her gün uğramaktan kendimi alamadığım yerin adı ise Frida. Frida Kahlo’dan ilham alı-

The National Assembly of Serbia, The Old Royal Palace, The New Palace, Belgrade City Museum, National Theatre, Saint Sava Temple, Tašmajdan Park, Nikola Tesla Museum, Hotel Moskva, Knez Mihailova Street, Strahinjica Bana Street, Skadarlija Street are the places on the “picturesque sights” lists of classical tours. All you need is a good map and comfortable shoes but you must particularly view the sunset and the convergence of Danube and Sava rivers from Belgrade Fortress.

(YHU\ZKHUH LV ZLWKLQ WKH ZDONLQJ GLVWDQFH The places I have mentioned formerly are in the old city, “Stari Grad”. In the new city, “Nova Grad” the centre is Zemun, which is famous for fish restaurants. This place is quite convinient for transportation and Serbians are really strict about traffic rules, especially comparing to Istanbul. Belgrade means “white city” in Serbian and the city has a peaceful, quiet chemistry; yet you can still see the bombed-out state buildings as the remaining of the war. Another special place is Skadarlija, that is full of restaurants, art galleries and beautiful cobblestoned FEBRUARY 2016

skyroad 55

%ċ=ċ0 *(=(*(1 OUR PLANET

streets where you can seriously feel the the melancholy and bohemia. This area is able to preserve its cosy atmosphere somehow and does not make room for tourist exploitation.

7DNH FDUH RI \RXU DSSHWLWH EHFDXVH HYHU\ SRUWLRQ LV NLQJ VL]H

Stori Dvor Sırbistan'ın meclis binası. Estetik yapısı ve heybetiyle Beyaz Şehrin simgelerinden. Stori Dvor is the assembly building of Serbia. This building is a symbol of White City with aesthetic view and grandeur.

narak dekore edilmiş bu mekânda geceleri canlı müzik de var, üstelik yemekleri enfes. Bir de sanırım başta söylemem gerekeni sona bıraktım. Belgrad gastronomi turizmi için ideal! Dikkat etmeniz gereken en önemli şey ise porsiyon ayarı. Çünkü porsiyonları çok büyük. Bir porsiyon ortalama iki kişiyi rahatlıkla doyurabilecek büyüklükte. Menüleri et konusunda ansiklopedi gibi. Hamur işleri ve pastalar da cabası. Ünlü köfteleri “Pljeskavica” haftalık hatta aylık et ihtiyacını karşılayacak kadar büyük. Karajorjeva da bir tür şinitzel.

%HOJUDGoD \DNČQ \HUOHU 1RYč 6DG YH .DUORIÂD Bu arada Belgrad’a gitmişken ıskalamamanızı önereceğim iki farklı yer var. Bunlardan ilki Sırbistan’ın kuzeyinde Voyvodina’nın merkezi Novi Sad. Tam şehirleşmemiş bir kasaba gibi Novi Sad. Bir dönem Avusturya

56 skyroad

ŞUBAT 2016

Macaristan İmparatorluğu’na bağlı kalmış. Sokaklarda neoklasik mimari belirgin. Sırp Kültür başkenti olarak anılıyor. Zaten 19. ve 20. yüzyılda ses getiren neredeyse her Sırp yazar, şair, müzisyen hayatlarının bir döneminde burada kalmış. Novi Sad’ın en güzel yanı Tuna. Tuna üzerinde balık çorbası içmeden dönmeyin. Kılçıksız mezgitle yapılan bu çorbaya, bizde kesme diyebileceğimiz makarna taneleri atıyorsunuz. Kısa sürede inanılmaz bir lezzet ikilisine dönüyor bu birliktelik. Novi Sad’a yaklaşık yirmi dakika mesafede de bizim tarih kitaplarından ismine aşına olduğumuz Karlofça var. Sırbistan’ın kuzeyinde, Voyvodina’nın içinde yer alan tarihi bu tarihi kasaba benim emeklilik hatta daha yakın gelecekteki hayallerimi süslüyor. Olabildiğince sakin, huzurlu bazen ve de sıkça terk edilmiş gibi ama temiz, fazlasıyla yaşanabilir bir kasaba Karlofça. Karlofça Anlaşması’nın imzalandığı “Barış Şapeli” şehrin hâkim bir tepesinde. Karlofça yerlileri çok sıcak kanlı ve samimi. Pek çok lokal lezzeti de burada tadabilirsiniz. Sözün özü; Belgrad her anlamda bize yakın bir şehir, gitmeye alıştıkça yokluğu hissedilir türden. Şimdiden iyi yolculuklar…

Savamala is another great place in Belgrade and it is famous for introducing different tastes and themes. My favorite place Frida, which is decorated by the inspiration of Frida Kahlo, submits delicious meals accompanied by live music. Above all Belgrade is the ideal place for gastronomy tourism. They serve meals with huge size portions and their menus on meat are like an encyclopedia. The pastry and cakes are quite tasty as well. The most famous dishes are Pljeskavica, a kind of meat and Karajorjeva, a kind of schnitzel.

Places close to Belgrade are; 1RYL 6DG DQG .DUORZLW] I strongly advise you to see these two places. First one is Novi Sad in the north of Serbia, Voivodina, a partly urbanized town. This place is called as Serbian capital of culture and there is an apparent neo-classical architecture. After all it was home to many Serbian poets, authors and musicians in 19th and 20th century. The best part of Novi Sad is Debuna. You should try fish soup made of boneless whiting fish. And Karlowitz, which sounds quite familiar to us, is 20 minutes away from Novi Sad. This calm and peaceful place is rather liveable. People are friendly and sincere. The Treaty of Karlowitz was signed in Peace Chapel which is situated on one of the commanding heights of the town. In conclusion, Belgrade, is a city that is very close to us in every aspect. It is a sort of place that turns out to be the favorite destination once seen. Bon Voyage!

PORTRE PORTRAIT

YERLİ IN SİNEMAN NI TA L U S N O S

n a k r Tü y a r o Ş

ölümüne b k ü y ü b a tarihinin m hanedanlığının m e in s k r ü T Yeşilça n a r u v ı ın s Yıldızlar … ’ı n a damga lt u S ethetmiş gönülleri f popüler sinemadan ir olmadan b madem ve madem n ez söz edilem için gidiliyordu onu ğil de ray Türkan Şo ığı ﬁlmlere; o halde sı… ya ad başrol oyn zu biberi, adeta ma n tu Yeşilçam’ı

58 skyroad

ŞUBAT 2016

THE WOMAN TO FALL IN LOVE WITH: TÜRKAN ŞORAY Türkan Şoray… The Sultan of the Yeşilçam dynasty that left its mark in a major part of Turkish cinema history… Since it is not possible to talk about popular cinema without stars and since people went to see the ﬁlms she played the lead to see Türkan Şoray; she not only spices up Yeşilçam, she simply feeds it…

Ege Görgün

ÜRKAN ŞORAY’ı ikonlaştıran neydi peki? Çoğuna göre benzersiz ama aynı zamanda o çok tanıdık güzelliğinin bir sonucu bu. Taşralısından şehirlisine kadınların yerinde olmak istediği; erkeklerinse yanında, el ele kol kola olmayı arzuladığı bir kadın. Aşık olunacak bir kadın. Yalnızca kendine değil, aşka aşık edecek bir kadın Türkan Sultan. Türkan Şoray’a kimler aşık olmamıştır ki… Ünlü yazar Selim İleri değil miydi ona olan aşkından gizli gizli ağladığını itiraf eden? Murathan Mungan değil miydi onun kömür karası gözleri için şiir yazan? Yeşilçam’ı hor gören dönemin entelijansiyasına mensup kişiler bile sırf o oynuyor diye sinema gişesi kuyruğuna girmemişler miydi? 16 yaşında körpecik bir kızken tesadüfen setini ziyaret ettiği rejisörün, filmin başrolünü bir anda Şoray’a teslim etmesinin ilk görüşte aşktan başka bir izahı olabilir mi?

he director in this incident in 1960 is Türker İnanoğlu. And the one who took Türkan Şoray to the set and hindered her own career is young Şoray’s neighbor and friend Emel Yıldız. Yıldız was acting in movies and was an elder sister whom Şoray looked upon to and imitated her clothes, style, and behavior. Yıldız saw no harm in taking Şoray to the set of the movie “Köyde Bir Kız Sevdim” (I Loved a Girl in the Village). She even suggests the director to give her a part, however small. Instead of accepting the suggestion, 24-year old İnanoğlu closes the set and gives the girl the leading part, who never had anything to do with cinema except for being in the audience. Has İnanoğlu sensed the star light that was waiting to come out in Şoray? Or is it love at first sight that made him make this sudden move? Türkan Şoray fits 15 movies in two years (1960/61). In two of these 15 movies, she would co-star with a handsome young actor famous for being a womanizer and the duo would be drawn together. This young actor is Orhan Günşıray who acted with her at the movies “Dikenli Gül” (Thorny Rose) and “Siyah Melek” (Black Angel). Mother Şoray who never quits following her young daughter as she does not want to lose her in the whirlpool of FEBRUARY 2016

skyroad 59

PORTRE PORTRAIT

1960 yılında gerçekleşen bu olaydaki yönetmen Türker İnanoğlu’dur. Türkan Şoray’ı sete götürüp kariyerine kendi eliyle darbe vuran ise genç Şoray’ın mahalleden arkadaşı Emel Yıldız’dır. Filmlerde rol alan Yıldız, Şoray’ın gıptayla baktığı, onun giyimine, tarzına, davranışlarına özendiği bir abladır. “Köyde Bir Kız Sevdim” filminin setine Şoray’ı da götürmekte sakınca görmez Yıldız. Hatta küçük de olsa ona da bir rol verilmesi için teklifte bulunur rejisöre. 24 yaşındaki İnanoğlu teklifi kabul etmek yerine seti tatil eder ve hayatında izleyici olmak dışında sinemayla bir alakası olmayan genç kıza başrolü verir. İnanoğlu Şoray’da dışarı çıkmayı bekleyen star ışığını mı sezmiştir? Yoksa demin zikrettiğimiz yıldırım aşkı mıdır bu ani hamlenin sebebi? Türkan Şoray’ın rahmetli annesi Meliha Şoray’ın bir söyleşide söyledikleri yanıtı kuşkuya yer vermeyecek şekilde ortaya koyuyor aslında. “Türker, Türkan’a ciddi hislerle bağlanmıştı.” Nitekim Türker İnanoğlu Şoray’ı Allah’ın emri peygamberin kavliyle annesinden ister. Söz kesilir. Ancak Türkan Şoray’ın bir anda ivme kazanan kariyeri bu “söz”ün daha soraki evrelere taşınmasına izin vermez.

60 skyroad

ŞUBAT 2016

16 yaşında körpecik bir kızken tesadüfen setini ziyaret ettiği rejisörün, ﬁlmin başrolünü bir anda Şoray’a teslim etmesinin ilk görüşte aşktan başka bir izahı olabilir mi? When she was 16 years old, she was a young beautiful girl and visited a movie set. And then director called her play leading role. This is a love at ﬁrst sight, is not it?

Aslında aşkın Şoray’ın kapısını ilk çalışı değildir bu. 15 yaşına bastığında onun olduğu her yerde erkekler güneşi takip eden ayçiçekleri gibi bu afitaba dönüyorlardı. Bu erkeklerden biri de fabrikatör Şadi Çadırcı’ydı. Kayserili bir hacıağanın oğlu olan Çadırcı rakiplerini ekarte edip Meliha Anne’nin gözüne girmeyi başarır. İki genç arasında söz kesilir. Şoray’ın Yeşilçam macerasına yelken açmasının ardından yollarını ayırdığı Çadırcı’nın daha sonra evli olduğu

ortaya çıkacaktı. Şoray’a olan aşkı gözünü ne kadar karartmıştı ki artık, çaresizce bir yalana sarılmış, bu yalan sanki hiç ortaya çıkamayacakmış gibi genç bir kızı kendine bağlamaya çalışmıştı yakışıklı iş adamı.

Genç ve güzeller J×]HOč EčU IčGDQ İki yıla (1960/61) 15 film sığdırır Türkan Sultan. Bu 15 filmden ikisinde başrolü çapkınlıklarıyla meşhur yakışıklı bir jönle paylaşacak ve ikili arasında bir yakınlaşma doğacaktı. “Dikenli Gül” ve “Siyah Melek” filmlerinde birlikte oynadıkları Orhan Günşıray’dı bu jön. Genç kızını Yeşilçam anaforunda kaybetmek istemediğinden setlerde kızının peşini bırakmayan anne Şoray bu durumun farkındaydı ama elinden fazla bir şey gelmezdi. Artık Türk sinemasının en bilinen yüzlerinden biri olma yoluna girmiş Türkan Şoray’a magazin basınından da büyük bir ilgi vardı. Defalarca kapaklara taşınan yüzünün yanı sıra onunla ilgili sayısız haber de yapılı-

yordu. Bu haberlerin ne kadar doğru ne kadar yalan olduğunu umursamıyordu paparazziler. Halk Türkan Şoray’ı görmek, onunla ilgili bir şeyler okumak istiyordu. Dolayısıyla onun olduğu yayınlar satıyordu. Bunun sonucunda gerçek haberlerle asparagaslar birbirine karışıyordu. Özellikle aşk haberlerinin önü kesilemez bir hal almıştı; “Utanmaz Adam” filminde Abdurahman Palay ile, “Kırmızı Karanfiller” setinde Yılmaz Duru ile, “Çalınan Aşk”ın çekimleri sırasında ise Tamer Yiğit ile aşk yaşamıştı Türkan Şoray. Anlayacağınız magazin o zaman da haberle tevatürün arasında sınırın gözetilmediği bir alandı.

p'čúHUOHUč DĻNVD RQXQNč DĻN HIVDQHVčq Türkan Şoray ve aşk denince akla ilk gelen isim bunlar değildi elbette. Diğerleri aşk hikayesiyse, aşk efsanesi olarak anılması gereken ve toplum kuralları açısından yasak da olsa hoş görülmüş bir ilişkide Türkan Şoray’ın başrolü paylaştığı isimdi

Yeşilçam is aware of the situation but she is not able to do much about it. Of course the first name that comes to mind is not one of these when we are talking about Türkan Şoray and love. If the others are love stories, then another name must be given to this legendary love, which was tolerated by the public even though it was prohibited by the social norms. The outstanding figure accompanying her in this legend is Türkan Şoray’s co-star; Rüçhan Adlı. Şoray co-starred with Ayhan Işık in the movie “Zorlu Damat” (The Difficult Groom) directed by Hulki Saner, and its interior shots were filmed in a three-storey guesthouse called Villa Zarif on the road to Tarabya. Villa Zarif, one of the popular filming sets of Yeşilçam, was not only hosting filmmakers, but also players of Galatasaray football team who were in training camp for their game with AC Milan. Businessman and Galatasaray manager Rüçhan Adlı was with the team as the head of the group. When Adlı hears that they were filming in the hall at the entrance of the guesthouse, he cannot restrain his curiosity and goes downstairs. Maybe he wanted to have an unmediated look at Türkan Şoray who he knew from the silver screen. But the fate was about to unfold with more than meets the eye. While Türkan Şoray was busy with her job, trying to please the director and not to feel small against Ayhan Işık, her body gives way as a result of the stress of the intense filming schedule and her accelerating social life and revolts with a stabbing headache. Chivalrous Adlı, watching Türkan Şoray quietly, does not fail to notice this and he comes to her rescue with an aspirin. It will not be FEBRUARY 2016

skyroad 61

PORTRE PORTRAIT

Rüçhan Adlı. 1962 yılında Şoray’ın Ayhan Işık’la birlikte oynadığı Hulki Saner filmi olan “Zorlu Damat”ın iç mekân çekimlerinin bir bölümü o zamanlar Tarabya yolunda bulunan Villa Zarif adlı üç katlı pansiyonda yapılıyordu. Yeşilçam’ın gözde çekim mekânlarından biri olan Villa Zarif o sırada yalnızca filmcileri değil, Milan takımıyla yapacakları maç için kampa giren Galatasaraylı futbolcuları da konuk ediyordu. İş adamı ve Galatasaray yöneticisi Rüçhan Adlı kafile başkanı olarak takımla birlikteydi. Pansiyonun girişindeki büyük salonda film çekildiği haberini alan Adlı merakını yenemez ve alt kata iner. Beyaz perdeden tanıdığı Türkan Şoray’ı arada aracı olamadan görmek istemişti belki de. Ama kader ona bundan daha fazlasını sunmaya hazırlanıyordu. Türkan Şoray yönetmeni memnun etmek; usta oyuncu Ayhan Işık karşısında mahcup olmamak için var gücüyle işine konsantre olmaya çalışırken; bedeni yoğun çekim temposunun stresine, hızlanan sosyal yaşantısının yorgunluğuna daha fazla dayanamaz ve isyan bayrağını bıçak gibi saplanan bir baş ağrısı şeklinde açar. Bu durum bir kenardan sessizce Türkan Şoray’ı izleyen şövalye ruhlu Adlı’nın gözünden kaçmaz ve bir aspirin ile hemen Şoray’ın imdadına yetişir. Kana karışan yalnızca aspirin olmayacaktı. Rüçhan Adlı aspirinin ardından özel şoförüyle Şoray’ın annesi ve kız kardeşi ile yaşadığı eve çiçek sepetleri yollar. Sonra kendisi ziyaretlere başlar. Anneden alınan izinle yapılan

62 skyroad

ŞUBAT 2016

cak ve Şoray artık Sultan olarak anılmaya başlanacaktı. Başarılı iş adamı bu dönemde Şoray’ın sinema kariyerinin de yöneticiliğini üstlenmişti. Bu durum Anne Şoray’ı çileden çıkarıyordu ve kızını ne yapıp edip Adlı’dan koparmaya çalışacaktı. Ancak o bile bu aşkın karşısında duramayacak ve Türkan Şoray’ın 18 yaşını doldurur doldurmaz evi terk edip Adlı’nın Levent Sümbül Sokak’taki iki katlı villasına taşınmasına mani olamayacaktı.

ċÂč čÂčQH VČúPD\DQ EčU NXĻWX boğaz gezileri derken yeni bir ilişkiye yelken açar ikili. Üstelik Adlı evlidir ve bu evlilikten bir oğlu vardı. Zarafet timsali; eğitimli, görgülü, ince ruhlu bir adamdı Adlı. Statüsü ve serveti onu güçlü kılıyordu. O gücü karşısındaki kadını koruyup kollamak için de kullanacağı aşikârdı. Gücüne rağmen aşkını sözlere dökmekten çekinmeyen bir mizacı vardır Adlı’nın. Aradaki 23 yaş farka rağmen 18 yaşında bir genç kızın – üstelik de baba sevgisinden mahrum kalmış bir genç kızın gönlünü çalabilmek için yeterliydi bunlar. n” diye “Sultan’ım”, “Hanım Sultan” n çiçekhitap eder sevdiği ve her gün içeklere boğduğu kadına Adlı. Çiçeksını lerdeki kartvizitlerin arkasını sevgi sözcükleriyle doldurur. Türkan Şoray’ı Sultan mertebesine ilk çıkaran bu aşktı görüldüğü kadarıyla. ok Rüçhan Adlı’nın Sultan’ı çok geçmeden Türk sinemasına mâl ola-

Türkan Şoray 4 yıl boyunca mazbut bir yaşam sürer bu evde. Evden sete, setten eve, magazin basınından olabildiğince uzakta… Bu sakinlik 13 Mart 1968’de sonlanır. Şoray, Adlı’nın evinden kaçıp takma isimle Sıraselviler’deki Kennedy Otel’e yerleşir. Bir süre sonra basına Rüçhan Adlı’dan kesin

Ünlü yazar Selim İleri değil miydi ona olan aşkından gizli gizli ağladığını itiraf eden? Murathan Mungan değil miydi onun kömür karası gözleri için şiir yazan? Was not Famous writer Selim İleri? He confessed crying for her love. Was not Murathan Mungan? He wrote poems for her black eyes.

olarak ayrıldığını açıklar. Nedeni Rüçhan’ın giyiminden kuşamına her şeye karışmasıydı. Öyle ki kendini “sömürgelikten kurtulmuş bir ülke gibi” hissediyordu. Tüm bu sert açıklamalara rağmen yine birlikte olacaklardı. Ta ki 80’li yılların başına kadar… Sultan’ın hayatına yeni bir adam girecek ve Rüçhan Adlı devri sona erecekti. Bu yeni adam Cihan Ünal’dı. Belki de artık toplumun gözünde meşru bir yuva kurup bir çocuk sahibi olmak isteyen bir kadının tercihiyle doğan bir aşktı bu. Yoksa bu aşkın doğal sonucu olarak mı ge-

lişmişti her şey? Kim bilir… Hayat da, aşk da, kadınlar da gizemlerle doludur. Çözebilene aşk olsun… “Seni Kalbime Gömdüm”, “Mine”, “Seni Seviyorum” ve “Bir Kadın Bir Hayat” filmlerinde Cihan Ünal ile başrolü paylaşan Şoray, ünlü Türkan Şoray kanunlarını rafa kaldırmıştı adeta. Türkan Şoray zor da olsa Rüçhan Adlı’ya ayrılık kararını bildirip Cihan Ünal ile 2 Aralık 1983’te nikah masasına oturur. 4 yıl sürecekti bu evlilik, 1987’de ikili yollarını ayırdı. Bu evliliğin meyvesi bir kız çocuğu olacaktı; Yağmur… Ünal’dan ayrıldıktan sonra kızıyla birlikte Rüçhan Adlı ile birlikte yaptırdıkları ve halen Adlı’nın ikamet ettiği villanın birinci katına yerleşir Türkan Şoray. Ancak artık hayat arkadaşı değil, iki komşu, iki dost olmuşlardı. En azından Şoray için böyledi, yoksa Adlı’nın son nefesini verdiği ana kadar (1995) Sultan’ına delicesine aşık olduğu muhakkaktı. Nice aşklar sığmıştı Sultan’ın hayatına. Bazısı daha büyüktü, bazısı daha kısa… Bazısı daha fırtınalıydı, bazısı daha tenha… Ama onun için en büyük aşk her zaman tek olmuş… Varsa yoksa SİNEMA! Kaynak: Türkan Şoray, Türk Sinemasında Bir Diva – Agah Özgüç

only aspirin that mixes into her blood. After the aspirin, Rüçhan Adlı sends flower baskets to Şoray’s house where she lived with her mother and sister. Then he starts visiting personally. Then comes tours of Bosporus with the permission of her mother, and the couple sets sails for a new relationship. Moreover, Adlı is married and he has a son from that marriage. Adlı is a graceful man; educated, cultivated, sophisticated. His status and wealth make him powerful. And it is obvious that he would use that power to protect the woman he is with. Despite his power, Adlı has a character that is not shy about expressing his love. These were enough to steal the heart of an 18-years old girl, a girl deprived of father’s love, in spite of the age gap of 23 years. A new man will walk into her life and Rüçhan Adlı’s time will come to an end. This new man is Cihan Ünal. This, perhaps, was love born out of the choice of a woman who wanted to start a legitimate family in the public eye and to have a child. Or did it all unfold with the natural course of love? Who knows… life, and love, and women are mysterious. Kudos to those who uncover the mystery…. In the movies “Seni Kalbime Gömdüm” (I Buried You in My Heart), “Mine”, “Seni Seviyorum” (I Love You) and “Bir Kadın Bir Hayat” (One Woman One Love), Şoray co-starred with Cihan Ünal and she virtually put aside the famous Türkan Şoray rules. However difficult, Türkan Şoray informs Rüçhan Adlı of her decision to break up and gets married with Cihan Ünal on December 2, 1983. This marriage would last for 4 years and the couple would divorce in 1987. This bond of matrimony would bear a fruit though; their daughter, Yağmur. Source: “Türkan Şoray, Türk Sinemasında Bir Diva” (A Diva in Turkish Cinema) – Agah Özgüç

FEBRUARY 2016

skyroad 63

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

IŞIĞI BİZE DEĞMEMİŞ BİR ŞEHİR

KÜTAHYA Bu ay, gezginlerin piri Evliya Çelebi’nin memleketi, pınarları, sıcak suları, çinileri, camileri, kalesi, antik kenti, Murat Dağı ve daha nice güzellikleriyle Anadolu’nun asırlarca Beylerbeyliğini yapmış “Kuruluş ve Kurtuluş’un şehri Kütahya” ağırladı bizi.

64 skyroad

ŞUBAT 2016

Halil KXUEHWRúOX

<868) ċ3(.¢ċ

ŞIĞI henüz yeryüzüne değmemiş yıldızlar vardır. Öyle uzaktır ki bazıları ışığın bize gelmesi yüzlerce yılı bulabilir. Şehirler de yıldızlar gibidir. Öyle şehirler vardır ki henüz ışığı bize vurmamış, sesi yüreğimize işlememiştir. İşte bu şehirlerden biri Kütahya... İlk defa gittiğinizde “niçin daha önce gelmemişim” diye hayıflanacağınız ve de ayrılmakta zorluk çekeceğiniz bir şehir. Sebillerden ve kurnasız çeşmelerden, cami içlerine kadar her yerde Kütahya berrak su sesiyle karşılar sizi. Sonra bir takım renkler cümbüş halinde dikkatinizi çeker. Toprağın suyla karışıp rengârenk boyanmasıyla elde edilen çini süsler çarşı pazarı. Kütahya sestir, renktir, ışıktır, ahenktir. Merkeze vardığınızda Kütahya bütün zarafet ve haşmetiyle beş duyu organınıza hücum eder. İnsanlar gibi şehirlerin de bir ömrü vardır. Atan bir kalbi, konuşan bir dili, gören bir gözü, örtülü bir hüznü vardır. Tarih, bir zamanlar yıldızlar kadar parlak ve sonra türlü istila, savaş ve göçlerle harabeye dönmüş şehirler topluluğudur aynı zamanda. Kütahya’da tarih yedi bin yıl öncesine ait izler taşır. Hititler, Frigler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Doğu Roma İmparatorluğu, Anadolu Selçuklu Devleti, Germiyanoğulları Beyliği, Osmanlı İmparatorluğu gibi pek çok farklı kültürün hâkimiyeti altına giren Kütahya bir açık hava müzesidir adeta.

KÜTAHYA: A SECRET BEAUTY IN ANATOLIA This month, we paid a visit to ‘Kütahya: The City of Foundation and Independence’, where is the hometown of Evliya Çelebi, one the most signiﬁcant travelers, and had served as the Governor of Anatolia for centuries. The city welcomed us warmly with its fountains, hot springs, ceramics, mosques, castle, ancient city and Mount Murat besides many natural beauties.

he lights of some stars have not reached to earth yet. Some of them are so far that their light may reach us in hundreds of years. Cities are like stars. If we do not explore them, we cannot be aware of their lights and sounds. Kütahya is amongst these cities. As soon as you arrive, you regret that you did not visit Kütahya before and it is hard to leave. Kütahya welcomes its guests with beautiful forms and sounds of water from different types of fountains even in the mosques. Then, an array of bright colors mesmerizes the guests in bazaar with colorful ceramic objects which were made up of water and clay. Kütahya means sound, color, light and harmony.

+RW VSULQJV LQ <RQFDOČ WUHDW ERWK WKH ERG\ DQG WKH VRXO Earth, water and air in Kütahya have healing and relaxing effects. Yoncalı is also famous for its clean air which is good for asthma besides its hot springs that can heal tens of illnesses. There are many affordable alternatives of comfortable guest houses and luxurious hotels. Yoncalı is ideal for a relaxing and peaceful winter holiday with your family.

$ PRVTXH ZLWK D IRXQWDLQ Grand Mosque of Kütahya is known as Sultan Bayezid Yıldırım Han FEBRUARY 2016

skyroad 65

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

&DQD VDID UXKD ĻčID <RQFDOČ Kütahya’ya uğrayan herkes toprağın, suyun ve havanın hem keyif hem şifa verdiğini iyi bilir. Kütahya merkeze bağlı Yoncalı astım hastaları için oksijeni bol hava sunmasının yanında onlarca hastalığa şifa veren termal sıcak suyuyla da ünlü. Her bütçeye uygun, nezih konforlu pansiyonlar ve şık oteller bulmanız mümkün. Ailenizle birlikte huzurlu, sakin bir kış tatili için Yoncalı bulunmaz bir fırsat.

0HYODQD YH 2VPDQOČ .×WDK\DoGD EXOXĻWX Şehir merkezini gezmeye devam ederken Ergun Çelebi Mevlevihânesi’ne uğruyoruz. Mevlana Celaled-

din-i Rumî’nin üçüncü göbekten torunudur. Doğum tarihi hakkında bir kesinlik yoktur. Kütahya’da doğmuş, Kütahya Mevlevîhânesi’nde göreve başlamış, 45 yıl şeyhlik yaparak 75 yaşlarında vefat etmiştir. Ayrıca bugün Dönenler Camii adıyla bilinen Kütahya Mevlevihanesi’nin ilk postnişidir. Kabri Kütahya Fatihi Hezar

Toprağın suyla karışıp rengârenk boyanmasıyla elde edilen çinisi, süsleri ve çarşı pazarıyla Kütahya sestir, renktir, ışıktır, ahenktir. Kütahya is a kind of a sound, a color, a light, a harmony and also Kütahya is wonderful with colorful ceramics and bazaars.

Dînârî’nin 13. yy’da yaptırmış olduğu Hazer Dinari Mescidi içindedir. Bu mescit günümüzde mevlevihaneyle bitişik hale gelmiş ve Ergun Çelebi’nin aile fertleri ve mevlevihanenin diğer postnişlerinin de gömülmesiyle hazire haline dönüşmüştür. Germiyan Beyi Süleyman Şah, Sultan Veled’in kızı Mutahhara Hatun’la evlenmiş, bu izdivaçtan doğan Devlet Hatun, Yıldırım Bayezid’in hanımı olmuştur. Kütahya şehri 1381 yılında Devlet Hatun’un çeyizi olarak Osmanlılara geçmiş ve Yıldırım Bayezid buraya Vali tayin edilmiştir. Bu ırsi yakınlık, Osmanlı sultanlarının mevlevîleri “akraba” olarak kabul etmesine de vesile olmuştur. Tahta geçen Osmanlı sultanlarına, Edirne Kapısı dışında düzenlenen muhteşem merasimlerle Mevlevî Şeyhi tarafından kılıç kuşatılması geleneği bu tarihi bağa dayanmaktadır.

ċÂčQGHQ SČQDU DNDQ FDPč Ulu Cami, Kütahya’da en önemli Osmanlı eserlerinden Sultan Bayezid Yıldırım Han Camii olarak kayıtlıdır. Camii beşik kubbe şeklinde tasarlan-

Ulu Camii hem şehrin tarihini hem de derin mimari estetiğini yansıtıyor. Ulu Camii reﬂects the deep history of city and architectural aesthetics of city.

66 skyroad

ŞUBAT 2016

mış, Kanuni Sultan Süleyman gerek Rodos seferinde gerek Irak seferinde bu camide namaz kılmış ve camii Mimar Sinan tarafından onarılmıştır. II. Selim padişahlığını ilk kez kendi adına bu camide hutbe okutarak ilan etmiştir. Asırlarıdır cennet pınarlarını andıran bir sebil caminin içinden akar. İnsanlar su içip ferahlar, ibadet

edip huzura erer. Görülmeye değer bir ziyaretgâhtır.

(JHoQčQ HQ \×NVHN GDúČ Anadolu’da nereye giderseniz gidin gerek ulaşılması güç bir dağ başı gerek kuş uçmaz kervan göçmez bir ova her yerde erenlerin, pirlerin, alplerin ayak izlerini, nefesini, duygusunu bulursunuz. O günün şartlarında insanları bu tepelere çıkartan motivasyonu anlamaya, verilen emeklerin, gösterilen gayretlerin sebebini idrak etmeye çabalarsınız. İşte hafsalamızı zorlayan tesadüflerden biri Ege’nin en yüksek tepesi Murat Dağı’nda karşımıza çıkıyor. Dağa ismini veren Murat Dede, Horasan erenlerinden… Efsaneye göre küffarla savaşırken şehit düşüp bugün kabri olduğu yere defnediliyor. Kanının aktığı yerden biri sıcak biri soğuk su fışkırıyor. Öyle ya 1453 rakımda sıcak suyun işi ne? Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde önemle vurguladığı yerlerden biri Murat Dağı ve kaplıcaları. Ailenizle buraya gelip ağaç evlerde güzel bir tatil geçirebilir, Murat Dede ile

Tarihin en önemli gezginlerinden biri olan Evliya Çelebi Kütahya’nın simgeleri arasında yer alıyor. Evliya Çelebi is one of the most important traveller in history and he is a symbol for Kütahya.

Mosque, one of the most significant examples of the Ottoman architecture. The dome of the mosque, which was repaired by Sinan, the Architect, is round. Suleiman, the Magnificent, performed prayer in the mosque both during his Rhodes and Iraq voyages. Selim II announced his reign in this mosque with a khutbah. Resembling the springs in paradise, a fountain has been flowing inside the mosque for centuries. People drink the water of this fountain to relax and then pray to find inner peace. It is a spectacular place to visit.

7KH KLJKHVW SRLQW RI WKH $HJHDQ 5HJLRQ 0RXQW 0XUDW Wherever we go in Anatolia, you can find the footsteps, breaths and feelings of saints, patriarchs and heroes. Sometimes in a mountain peak, which is hard to reach, or sometimes on a desolate plain. We try to figure out the motivations that lead people to reach the top of the mountains and understand the reason of their efforts and endeavors. One of the coincidences that can be found hard to believe appears in Mount Murat, the highest point of the Aegean Region. The mountain was named after Murat Dede, who was one of the saints of Horasan. According to the legend, he became a martyr when he was fighting with heathens and where his blood shed, a cold and a hot water spring came out from the earth. Hot water at an altitude of 1,453 meters is surprising. Mount Murat and the spas are significantly underlined in the itinerary of Evliya Çelebi. Visit Mount Murat, where you can hear the story of Murat Dede and enjoy the spas which Evliya Çelebi praised to the skies for a pleasant holiday with your family. The mountain is also an ideal winter sport resort, particularly for skiing. Gediz welcomes guests with its unique view, winter sports, spas and wooden houses.

FEBRUARY 2016

skyroad 67

Ä&#x2039;=/(1Ä&#x2039;0 IMPRESSION

tanÄąĹ&#x;Äąp Evliya Ă&#x2021;elebiâ&#x20AC;&#x2122;nin Ăśve Ăśve bitiremediÄ&#x;i meĹ&#x;hur hamamlardan istifade edebilirsiniz. Bir de kÄąĹ&#x; sporlarÄą yapma imkĂ˘nÄąnÄąz mevcut. Kayak bunlarÄąn baĹ&#x;Äąnda geliyor. EĹ&#x;siz manzarasÄą, kÄąĹ&#x; sporlarÄą, hamamlarÄą, aÄ&#x;aĂ§ evleriyle Gediz sizi bekliyor.

+D\PH $QDoQÄ&#x152;Q GÄ?]Ä?QÄ?Q GÄ?EÄ?QGH

Hayme Ana, OsmanlÄą Ä°mparatorluÄ&#x;uâ&#x20AC;&#x2122;nun banisi Osman Gaziâ&#x20AC;&#x2122;nin babaannesi. KĂźtahya DominiĂ§â&#x20AC;&#x2122;te ebedi istirahatgĂ˘hÄąnda ziyaretine gidiyoruz. Her yÄąl 2 EylĂźlâ&#x20AC;&#x2122;de KĂźtahya halkÄą hayme Ana GĂśĂ§ Ĺ&#x17E;Ăśleniâ&#x20AC;&#x2122;nde kabrin baĹ&#x;Äąnda dualar ediyor. Kabri bugĂźnkĂź haline getirip restore ettiren padiĹ&#x;ah Sultan II. AbdĂźlhamit Han. ErtuÄ&#x;rul Hanâ&#x20AC;&#x2122;Äąn bir zamanlar atÄąnÄą otlattÄąÄ&#x;Äą yaylaklar burasÄąâ&#x20AC;Ś Alplerin kÄąlÄącÄąndan yansÄąyan parÄąltÄąlar gĂśzlerinizi alÄąrken kayÄą Ă§ocuklarÄąnÄąn Ĺ&#x;en sesleri kulaklarÄąnÄązda Ă§ÄąnlÄąyor adeta. Sonra bakÄąĹ&#x;larÄąnÄązÄąn bir ucuna sinen kara bulutlar ĂźrkĂźtĂźyor sizi. Bizans bu yaylaklarÄąn

<RQFDOÄ&#x152; 7HUPDO 6X\X 1HGHQ Â˘RN 'HĂşHUOÄ?"

:K\ Ä?V WKH +RW 6SUÄ?QJV Ä?Q <RQFDOÄ&#x152; ,PSRUWDQW"

Anadolu SelĂ§uklu dĂśneminde keĹ&#x;fedilen YoncalÄą Termal Suyu yaklaĹ&#x;Äąk 800 yÄąldÄąr insanlara Ĺ&#x;ifa daÄ&#x;ÄątmaktadÄąr. YoncalÄą termal suyunda, bol miktarda eriyik halde ďŹ&#x201A;orĂźr, klorĂźr, kalsiyum, magnezyum ve potasyum maddeleri mevcuttur. Bu maddeler insan vĂźcudunda kemik ve diĹ&#x; yapÄąsÄąnÄą gĂźĂ§lendirmektedir. Bununla birlikte son yÄąllarda yapÄąlan analizlerde YoncalÄą termal suyunda az miktarda selenyum elementi bulunmuĹ&#x;tur. Ă&#x2013;zellikle kozmetik sanayiinde cilt gĂźzelliÄ&#x;i ve hĂźcre yenilenmesi iĂ§in Ăźretilen kremlerde kullanÄąlan selenyum son derece deÄ&#x;erli bir maddedir ve dĂźnya Ăźzerindeki Ă§ok az termal suda bulunmaktadÄąr. TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin termal destekli kĂźr hastanelerinden biri olan Fizik Tedavi Hastanesi YoncalÄąâ&#x20AC;&#x2122;dadÄąr. Termal suyun doÄ&#x;al sÄącaklÄąÄ&#x;Äą 41Â°Câ&#x20AC;&#x2122;dir. YoncalÄą termal suyu yĂźzyÄąllar boyu edinilen tecrĂźbelere gĂśre aĹ&#x;aÄ&#x;Äądaki rahatsÄązlÄąklarda Ă§ok iyi sonuĂ§lar vermektedir.

YoncalÄą hot springs, which were discovered during the Anatolian Seljuk Empire period, have been healing people for approximately 800 years. The hot springs contain ďŹ&#x201A;uoride, chloride, calcium, magnesium and potassium elements that strengthen bone and teeth structure in human body. In addition to that, recent analyses have revealed little amounts of selenium in the hot springs of YoncalÄą. Selenium is known to be an extremely precious element used in skin care creams and also in cell renewal in the cosmetic sector and it is a rare element to be found in hot springs. There is also a Physical Therapy Hospital, which is a special treatment hospital in Turkey supported by hot springs, in YoncalÄą. Natural temperature of hot spring water is 41Â°C. The experiences proved in centuries revealed that hot springs of YoncalÄą can heal the following conditions:

t $JMU IBTUBMÂ&#x2018;LMBSÂ&#x2018; WF DJMEJO ZFOJMFONFTJOEF (sivilce, akne tedavisinde) t 3PNBUJ[NB OFWSBMKJ TJOJS JMUJIBQMBSÂ&#x2018; OFWrit, periatrit (eklem zarÄą iltihaplarÄą) t "SUP[ FLMFN LJSFĂ&#x17D;MFONFMFSJ SPNBUPJU artrit (ateĹ&#x;li romatizmal hastalÄąklar) â&#x20AC;&#x201C; selĂźlit, TJZBUJL NJBMKJL LBT BĹŻSÂ&#x2018;MBSÂ&#x2018;

t 0SUPQFEJL BNFMJZBUMBS TPOSBTÂ&#x2018;OEB LFNJL ve yaralarÄąn hÄązlÄą iyileĹ&#x;mesinde t ,FNJL FSJNFTJ UFEBWJTJOEF t #Ă&#x161;CSFL ZPMV IBTUBMÂ&#x2018;LMBSÂ&#x2018;OEB t 4USFT WF SVITBM ZPSHVOMVLMBSÂ&#x2018;O HJEFSJMNFsinde t $FMFCSBM QBMTZ CFZJO GPOLTJZPO FLTJLMJLleri) rehabilitasyonunda t ,BEÂ&#x2018;O IBTUBMÂ&#x2018;LMBSÂ&#x2018; WF FSLFLMFSEF QSPTUBU tedavisinde GĂźnde 2-3 defa 20 dakikalÄąk seanslarla termal suya girmek yeterlidir. GĂźnde 0.5lt (3 su bardaÄ&#x;Äą) aĂ§ ya da tok olarak iĂ§ilmesi halinde yukarÄąda zikredilen iĂ§ hastalÄąklarda Ĺ&#x;ifalÄądÄąr.

t 4LJO %JTPSEFST BOE 4LJO 3FOFXBM 5SFBUNFOU PG 3FE 4QPUT BOE "DOFT

t 3IFVNBUJTN /FVSBMHJB /FVSJUJT Periarthritis t "SUISPMJUI 3IFVNBUPJE "SUISPMJUI 3IFVNBUJTNBM %JTFBTFT XJUI 'FWFS o Cellulite, Sciatica, Myalgia t 'BTU SFDPWFSZ JO CPOFT BOE TDBST following the orthopedic surgeries t 5SFBUNFOU GPS 0TUFPQPSPTJT t ,JEOFZ %JTFBTFT t 4USFTT BOE %FQSFTTJPO t 3FIBCJMJUBUJPO PG $FMFCSBM 1BMTZ t (ZOFDPMPHJDBM %JTFBTFT BOE 1SPTUBUF Treatments A hot spring bath of 20 minutes at least 2 or 3 times a day will be sufficient. %SJOL MU HMBTTFT GSPN UIJT IFBMJOH water to cure the aforementioned internal diseases.

hemen ardında yaşıyor çünkü. Irmakları, ağaç kovuklarını, dağ tepelerini tehdit eden kupkuru bir ayaz; Tapınakçılar geliyor aklınıza. Cennet ve Cehennemin tam ortasıydı bir zamanlar Dominiç. Ve dört yüz çadırlık bir oba bu yaylaklardan dünyaya hükmeden bir imparatorluğa dönüşüverdi. Hayme Ana bütün bu dersleri öğretmek için kabri başında bizleri bekliyor.

8QXWXOPXĻ EčU ĻHKčU $č]DQRč Dünya’nın en iyi korunmuş Zeus Tapınağı, dünyanın ilk borsası, açık hava tiyatrosu ve muhteşem bir stadyumu bulunan antik şehir nerededir diye sorsam ne derdiniz? Bütün bu saydıklarım Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde Aizonai Antik Kenti’nde. “Zeus” Tapınağı, şehrin ana kutsal alanı. Bu tapınağın yapımına M.S. II. yüzyılın ikinci çeyreğinde, İmparator Hadrian döneminde başlanmış. Tapınağın en

-XVW E\ 0RWKHU +D\PH Mother Hayme is the grandmother of Osman I, the founding father of the Ottoman Empire. We visit her in her last resting place in Dominiç, Kütahya. People of Kütahya pray for her during Mother Hayme Migration Feast held on September 2nd every year. Sultan Abdul Hamid II restored her tomb. Think that Ertugrul Khan rode his horse once in these summer pastures. Attracted by the shining swords of the heroes, you can almost hear the cheerful voices of children. On the other hand, it is also frightening, because Byzantine is alive just behind these summer pastures.

$L]DQRL $ IRUJRWWHQ FLW\ Do you know where the world’s best preserved Zeus temple or the ancient city with the world’s first stock market and unusual combined theatre-stadium complex is? These are all in Aizanoi Ancient City in Çavdarhisar district of Kütahya. Temple of Zeus is the main sacred area of the city. The construction of the temple had begun in the second quarter of the 2nd century A.D. during the period of Emperor Hadrian. There is an-

other venue, which is covered with vaults, underneath the temple. The acroterion relief shaped in a lady bust in front of the temple is evidence that the temple may not be solely dedicated to Zeus. There is an odeon, most of which was destroyed during Byzantine Empire, at the southern part of the temple. There is a theatre-stadium complex at the north of the temple. It is know that the construction of this complex had begun in 2nd century A.D. and continued until the 3rd century. The combined theatre-stadium complex is one of a kind worldwide. Today, there is a spa on the way to the theatre-stadium complex from the temple. Water and heating canals and marble coatings are kept at the exact locations where they were found. Miniatures that we have encountered at one of the spas located in Aizanoi reminded us that the relation between ceramics and the city dates back to early ages. We decided to consult to a ceramic master for detailed information. Mehmet Yildirim, a.k.a. the legendary master, told a different story about the ceramics.

FEBRUARY 2016

skyroad 69

Ä&#x2039;=/(1Ä&#x2039;0 IMPRESSION

(Q Ä?\Ä? Ă&#x201A;Ä?QÄ? GH HQ \Ä?ĂşÄ?W Ä?QVDQODU GD EX WRSUDNODUGDQ Ă&#x201A;Ä&#x152;NDU .Ă&#x2014;WDK\D Ä?V WKH KRPHODQG RI WKH EHVW FHUDPÄ?FV DV ZHOO DV WKH EUDYHVW SHRSOH Ä°Ă§imden gelenleri sĂśyleyeyim ben size... Toprak bir kere benim inancÄąmda insanlÄąÄ&#x;Äąn mayasÄą. Mesnevi ve Ĺ&#x;u Ă§amur beni Ă§ok etkilemiĹ&#x;tir. Bu dĂśnĂźĹ&#x;lerin hepsi Hakkâ&#x20AC;&#x2122;adÄąr. Ă&#x192;TUBE /FDJQ 'B[Â&#x2018;M ,Â&#x2018;TBLĂ SFL JO CJS TĂ&#x161;[Ă var; â&#x20AC;&#x153;Ä°limmiĹ&#x; fenmiĹ&#x; sanatmÄąĹ&#x; hepsi Ă§elik Ă§omakmÄąĹ&#x;, gerĂ§ek sanat Hakkâ&#x20AC;&#x2122;Äą bulmakmÄąĹ&#x;.â&#x20AC;? Yani buralarda bu gĂźcĂź bize vermese 3BCCJN CJ[JN HĂ&#x161;[Ă NĂ [ HĂ&#x161;SNF[ BZBĹŻÂ&#x2018;NÂ&#x2018;[ kÄąmÄąldamaz ve biz bu sanatÄą icra edemeyiz. Ĺ&#x17E;airlerden bir tanesi; â&#x20AC;&#x153;Elindeki yoÄ&#x;urdun topraklarÄą belki de dedenin kemiÄ&#x;iâ&#x20AC;? diyor. DĂźnyaya baktÄąÄ&#x;ÄąnÄązda milyonlarca yÄąldÄąr, insanlar doÄ&#x;du ĂśldĂź, bitkiler, hayvanlar, Nuh tufanÄą... DĂźnya birbirine girdi aslÄąnda. Belki de dediÄ&#x;in gibi Ĺ&#x;u oynadÄąÄ&#x;ÄąmÄąz Ă§amurun iĂ§erisinde, bir vezirin parmaÄ&#x;Äą ya da bir boÄ&#x;anÄąn boynuzu... Bilemiyoruz yani Ă§ok derin bir mesele... Bundan sebep midir bilmiyorum, gerĂ§ekten bu iĹ&#x;te Ă§alÄąĹ&#x;Äąrken zaman denen yaratÄąÄ&#x;Äą unuturuz biz. Ă&#x2021;amuru alÄąr yoÄ&#x;urur, dĂśne dĂśne Ĺ&#x;ekle sokar sonra piĹ&#x;irir ve sĂźsleriz. TÄąpkÄą bir derviĹ&#x;in bir Ĺ&#x17E;eyh elinde seyri sĂźluku gibidir yaptÄąÄ&#x;ÄąmÄąz iĹ&#x;. DĂźnyaâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn en iyi Ă&#x2021;inileri bu topraklardan Ă§Äąkar. En yiÄ&#x;it insanlarÄąnÄąn bu topraklardan Ă§ÄąkmasÄą gibiâ&#x20AC;Ś BugĂźn beklediÄ&#x;im devletimizin Ă§ini sanatÄąna hak ettiÄ&#x;i deÄ&#x;eri vermesi ve bizlere gerekli yatÄąrÄąm desteÄ&#x;i sunmasÄą. Biz bu sanatÄą yaĹ&#x;atalÄąm ki tarihimiz de bizimle birlikte yĂźrĂźsĂźn.

70 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

I would like to tell you how I feel... To my belief, soil runs in the veins of human being. I was affected by Masnavi and the clay. All of us will return to Allah. As Master Poet Necip FazÄąl KÄąsakĂźrek stated, â&#x20AC;&#x153;Knowledge, science and art are all games, the real art is ďŹ nding Allahâ&#x20AC;?. If Allah does not grant us the power, our eyes cannot see, our feet cannot move, and so, we cannot perform BOZ BSU 0OF PG UIF QPFUT TBJE i5IF DMBZ of the yoghurt you hold in your hands may be the bones of your ancestorsâ&#x20AC;?. People, plants and animals have been born and died on Earth for millions of years. Think about the Flood... The Earth has undergone many changes. The clay we work with may include a vizierâ&#x20AC;&#x2122;s ďŹ nger or horn of a bull... We cannot be sure of it; this is a delicate subject... We really forget about time while we are working. We work with clay, shape, mSF BOE EFDPSBUF JU 0VS XPSLT BSF MJLF the moral disciplines of a dervish or a Sheik. The best ceramics of the world are produced in these lands, as well as the bravest people of the world were raised on it. I hope our government will promote the ceramic art and support us in terms of investment. If we continue this art, our history will also survive with us.

Ăśnemli ĂśzelliÄ&#x;i, altÄąnda tonozlarla ĂśrtĂźlĂź bir baĹ&#x;ka mekĂ˘nÄąn olmasÄą. TapÄąnaÄ&#x;Äąn ĂśnĂźnde bulunan kadÄąn bĂźstĂź biĂ§imli akroter, tapÄąnaÄ&#x;Äąn yalnÄązca Zeusâ&#x20AC;&#x2122;a adanmÄąĹ&#x; olmayabileceÄ&#x;ini gĂśsterir. TapÄąnaÄ&#x;Äąn gĂźney kÄąsmÄąnda, bĂźyĂźk bĂślĂźmĂź Bizans dĂśneminde tahrip edilmiĹ&#x; bir odeon bulunuyor. Koca Ă&#x2021;ayâ&#x20AC;&#x2122;Äąn Ăźzerine kurulmuĹ&#x; dĂśrt Roma kĂśprĂźsĂźnden ikisi, bugĂźn hala kullanÄąlmaktadÄąr. Ĺ&#x17E;ehrin iki kilometre gĂźneybatÄąsÄąnda Karabulut nekropol alanÄą bulunmaktadÄąr. Koca Ă&#x2021;ayâ&#x20AC;&#x2122;Äąn kuzey yakasÄąnda bulunan mezar yapÄąlarÄą, Ĺ&#x;ehrin Roma dĂśnemindeki nĂźfusuyla ilgili bilgi vermektedir. Buna gĂśre, Aizanoiâ&#x20AC;&#x2122;un Roma dĂśnemindeki nĂźfusunun 30 bin olduÄ&#x;u dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmektedir. 2000 yÄąlÄąndaki sayÄąma gĂśre, Ă&#x2021;avdarhisarâ&#x20AC;&#x2122;Äąn

nĂźfusu ise 4 bin 600â&#x20AC;&#x2122;dĂźr. Aizanoiâ&#x20AC;&#x2122;da M.S. II. yĂźzyÄąlÄąn ikinci yarÄąsÄąnda, bugĂźn dĂźnyanÄąn en eski borsasÄą olduÄ&#x;u sĂśylenen, bir gÄąda pazarÄą (macellum) da vardÄą. Yuvarlak biĂ§imli bu yapÄąnÄąn duvarlarÄąndaki hem Latince hem GrekĂ§e yazÄątlar burada satÄąlan mallarÄąn fiyatlarÄąna iliĹ&#x;kin aĂ§Äąklamalar iĂ§eriyor. Ă&#x2013;rneÄ&#x;in, 8 numaralÄą blok yazÄątta, 16-40 yaĹ&#x;larÄąnda bir erkek kĂślenin iki eĹ&#x;eÄ&#x;in Ăźcretine, aynÄą Ĺ&#x;ekilde ĂźĂ§ erkek kĂślenin bir atÄąn fiyatÄąna eĹ&#x;deÄ&#x;er olduÄ&#x;u belirtilmiĹ&#x;. TapÄąnaÄ&#x;Äąn kuzeyinde tiyatro ile stadyum bulunur. BunlarÄąn yapÄąmÄąna M.S. II. yĂźzyÄąlda baĹ&#x;landÄąÄ&#x;Äą ve bunlarÄąn Ă§eĹ&#x;itli aralÄąklarla ĂźĂ§ĂźncĂź yĂźzyÄąla kadar inĹ&#x;a edildiÄ&#x;i bilinmektedir. Birbirine bitiĹ&#x;ik olarak yapÄąlmÄąĹ&#x; tiyatro ve stadyumun bugĂźn iĂ§in bilinen bir baĹ&#x;ka benzeri yoktur. BugĂźn, tapÄąnaktan tiyatro ve stadyuma gitmek iĂ§in kullanÄąlan yolun Ăźzerin-

de ise bir hamam yer almaktadÄąr. Bu hamamÄąn su ve ÄąsÄątma kanallarÄąyla mermer kaplamalarÄą bulunduklarÄą yerdedir. Aizonaiâ&#x20AC;&#x2122;de yer alan hamamlardan birinde rastladÄąÄ&#x;ÄąmÄąz minyatĂźrler bizi Ă§ini ile Ĺ&#x;ehrin irtibatÄąnÄąn Ă§ok eskilere dayandÄąÄ&#x;ÄąnÄą hatÄąrlatÄąyor. Hemen bir Ă§ini ustasÄą bulup konuyu kendisinden dinlemek istiyoruz. AdÄą Mehmet YÄąldÄąrÄąm. Nam-Äą diÄ&#x;er efsane Mehmet Usta. Ondan Ă§ininin farklÄą bir hikĂ˘yesini dinliyoruz.

.XUWXOXÄťXQ DQÄ&#x152;W PH]DUÄ&#x152; 'XPOXSÄ&#x152;QDU KurtuluĹ&#x; SavaĹ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn en Ăśnemli dĂśnĂźm noktalarÄąndan biri DumlupÄąnar SavaĹ&#x;Äą... AtatĂźrkâ&#x20AC;&#x2122;Ăźn bizzat savaĹ&#x;Äą yĂśnettiÄ&#x;i ve YunanlarÄąn kesin maÄ&#x;lubiyetle bu topraklardan kazÄąndÄąÄ&#x;Äą savaĹ&#x;. KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn bĂźtĂźn imkĂ˘nlarÄąnÄą gĂźcĂźnĂź bu savaĹ&#x;ta harcadÄąÄ&#x;Äą ve

binlere Ĺ&#x;ehidimizin ebedi karargĂ˘hÄąâ&#x20AC;Ś BugĂźn bu savaĹ&#x;Äąn yapÄąldÄąÄ&#x;Äą yerde DumlupÄąnar Ĺ&#x17E;ehitliÄ&#x;i bulunuyor. Ĺ&#x17E;ehitlikte ise dĂśrt anÄąt yer almakta. Bunlardan biri Baba-OÄ&#x;ul anÄątÄą.

%DED 2ĂşXO $QÄ&#x152;WÄ&#x152; DumlupÄąnar Ĺ&#x17E;ehitliÄ&#x;iâ&#x20AC;&#x2122;nde yer alan Ĺ&#x17E;ehit Baba ve OÄ&#x;ul AnÄątÄą, Ĺ&#x;ehit babasÄąnÄą kucaklayan bir oÄ&#x;lu gĂśsterir. Bu anÄąt, Ă&#x2021;etmeli Kara Ali Ă&#x2021;avuĹ&#x; ile oÄ&#x;lu Mehmet OnbaĹ&#x;Äą anÄąsÄąna dikilmiĹ&#x;tir. Balkan SavaĹ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;na gidip 11 yÄąl deÄ&#x;iĹ&#x;ik cephelerde savaĹ&#x;an Ali Ă&#x2021;avuĹ&#x;, 19 yaĹ&#x;Äąna gelen oÄ&#x;lu ile DumlupÄąnar Meydan Muharebesiâ&#x20AC;&#x2122;nde karĹ&#x;ÄąlaĹ&#x;mÄąĹ&#x; ve 31 AÄ&#x;ustos gĂźnĂź Ĺ&#x;ehit olmuĹ&#x;tur. OÄ&#x;lu Mehmet OnbaĹ&#x;Äą ise 9 EylĂźlâ&#x20AC;&#x2122;de Ä°zmirâ&#x20AC;&#x2122;e giren birliÄ&#x;in baĹ&#x;Äąnda Ĺ&#x;ehit olmuĹ&#x;tur. AnÄątÄąn altÄąndaki mermer kitabede ise bu hikĂ˘ye anlatÄąldÄąktan sonra â&#x20AC;&#x153;YĂźce kahramanlarÄą minnet ve Ĺ&#x;Ăźkranla anÄąyoruzâ&#x20AC;? denilmektedir.

6SRU DÄťÄ&#x152;ĂşÄ&#x152; EDÄťNDQOD WHKOÄ?NHOÄ? EÄ?U \RO DUNDGDÄťOÄ&#x152;ĂşÄ&#x152; $ GDQJHURXV MRXUQH\ ZÄ?WK WKH 0D\RU ZKR Ä?V D VSRUWV IDQ Gediz Belediye BaĹ&#x;kanÄą Dr. Mehmed Ali SaraoÄ&#x;lu Ä°stanbulâ&#x20AC;&#x2122;dan HFMEJĹŻJNJ[J EVZVODB NJINBOEBSÂ&#x2018;NÂ&#x2018;[ ,Ă UBIZB .JMMFUWFLJMJ )BTBO 'FINJ ,JOBZ JMF CJSMJLUF CJ[J EBĹŻÂ&#x2018;O [JSWFZF ZBLÂ&#x2018;O CJS OPLUBTÂ&#x2018;OB LBEBS LFOEJ kullandÄąÄ&#x;Äą daÄ&#x; aracÄąyla Ă§ÄąkartÄąyor. Zaman zaman tehlikeli anlar yaĹ&#x;asak da usta sĂźrĂźcĂźlĂźÄ&#x;Ăź sayesinde saÄ&#x; salim geziyi tamamlayabiliyoruz. YakalamÄąĹ&#x;ken bir de onun aÄ&#x;zÄąndan dinleyelim Murat DaÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąâ&#x20AC;Ś

p0XUDW 'DĂşÄ&#x152; +D]Ä&#x152;Uq Murat DaÄ&#x;Äą, Ege BĂślgesiâ&#x20AC;&#x2122;nin en yĂźksek daÄ&#x;Äą... Burada tarihsel sĂźreci; Evliya Ă&#x2021;elebiâ&#x20AC;&#x2122;den bu yana devam eden termal sÄącak su bulunmakta. Termal sular ve kaplÄącalar var. Biz burayÄą kÄąĹ&#x; turizmine kazandÄąrmak iĂ§in yaklaĹ&#x;Äąk beĹ&#x; yÄąldÄąr uÄ&#x;raĹ&#x; veriyoruz. Yani burada kayak yapÄąlmasÄąyla ilgili bir baĹ&#x;langÄąĂ§ yapÄąlmÄąĹ&#x; oldu. Murat DaÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn temel Ăśzelliklerinden bir UBOFTJ CVSBOÂ&#x2018;O CJSĂ&#x17D;PL EPĹŻB TQPSMBSÂ&#x2018;OB VZHVO PMNBTÂ&#x2018; 0UP TBGBSJ LVĆŞ gĂśzlemciliÄ&#x;i, botanik Ă§alÄąĹ&#x;malar iĂ§in endemik bitkilerin olmasÄą sebebiyle birĂ§ok imkĂ˘nlar barÄąndÄąran bir nokta... SonuĂ§ta Murat DaÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nda hem termali hem kÄąĹ&#x; turizmini ayarladÄąk. Hem de doÄ&#x;a turizmiyle bir araya getiren bir Ĺ&#x;ey yapmak istiyoruz, temel amacÄąmÄąz bu. Murat DaÄ&#x;Äąnda tesisler yapÄąyoruz. Tesisler toplamÄąnda -hazÄąrlÄąÄ&#x;ÄąnÄą yaptÄąklarÄąmÄązla beraber- 160 kiĹ&#x;ilik yatak kapasitesi oluĹ&#x;muĹ&#x; olacak... #JS EF Ă Ă&#x17D; ZÂ&#x2018;MEÂ&#x2018;[MÂ&#x2018; CJS PUFM ZBQÂ&#x2018;MNBTÂ&#x2018; QMBOMBOÂ&#x2018;ZPS 0 EB PEBMÂ&#x2018; CJS UFTJT PMBDBL ZBUBL LBQBTJUFMJ 0OVO EB QMBOMBNBMBSÂ&#x2018; ZBQÂ&#x2018;MEÂ&#x2018; #VSBEBLJ ana Ă§alÄąĹ&#x;ma bu...

(FEJ[ .BZPS %S .FINFE "MJ 4BSBPĹŻMV and KĂźtahya MP Hasan Fehmi KÄąnay welcomed us and drove us close to the peak of the mountain. We arrived safely thanks to the Mayorâ&#x20AC;&#x2122;s professional driving skills even though the ride was dangerous at some points. He told us the story of Mount Murat...

p0RXQW 0XUDW Ä?V JHWWÄ?QJ UHDG\q .PVOU .VSBU JT UIF IJHIFTU NPVOUBJO PG UIF "FHFBO 3FHJPO 5IFSF is a hot spring which dates back to the times of Evliya Ă&#x2021;elebi. There are hot springs and spas on Mount Murat. We have been working to promote the winter tourism at Mount Murat for almost ďŹ ve years. We initiated skiing facilities here. Mount Murat is ideal for many nature sports besides auto safari, birdwatching and botanical studies thanks to its endemic plantation. As a result, we planned to include both hot springs and winter holiday facilities in Mount Murat. We also plan to include nature tourism into our activities. We have been building facilities on Mount Murat having a total bed capacity of 160, including the ongoing constructions. A threestar hotel of 100 rooms and 200 bed capacity will also be built. The design of the hotel is ready. FEBRUARY 2016

skyroad 71

Ä&#x2039;=/(1Ä&#x2039;0 IMPRESSION

KĂ&#x153;TAHYA Ä°Ă&#x2021;Ä°N BÄ°R

ARAYA GELDÄ°LER

MEETING TO PROMOTE KĂ&#x153;TAHYA

.Ă&#x2014;WDK\D 0Ä?OOHWYHNÄ?OÄ? .Ä&#x2039;7 .RPÄ?V\RQX (VNÄ? %DÄťNDQÄ&#x152; +DVDQ )HKPÄ? .Ä?QD\: +DVDQ )HKPÄ? .Ä?QD\ KĂźtahya MP and )RUPHU 3UHVÄ?GHQW RI 3XEOÄ?F (FRQRPÄ?F (QWHUSUÄ?VHV &RPPÄ?VVÄ?RQ

p%H\OHUEH\OÄ?ĂşÄ? .Ă&#x2014;WDK\DoPÄ&#x152;]D KHU GDÄ?P KÄ?]PHWH GHYDPq 72 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

KĂźtahya gezimizde mihmandarÄąmÄąz KĂźtahya Milletvekili KÄ°T Komisyonu Eski BaĹ&#x;kanÄą Hasan Fehmi Kinay, KĂźtahya Belediye BaĹ&#x;kanÄą Kamil SaraĂ§oÄ&#x;lu, KĂźtahya Valisi Ĺ&#x17E;erif YÄąlmaz Skyroad dergisine konuĹ&#x;tu.

Skyroad magazine team interviewed Hasan Fehmi Kinay, KĂźtahya MP and Former President of Public Economic Enterprises Commission, Kamil SaraĂ§oÄ&#x;lu, KĂźtahya Mayor, and Ĺ&#x17E;erif YÄąlmaz, KĂźtahya Governor.

iliyorsunuz KĂźtahya 1451 yÄąlÄąnda ilk Anadolu Beylerbeyi olarak tayin edilen Ä°shak PaĹ&#x;a tarafÄąndan temelleri atÄąlmÄąĹ&#x; ve yaklaĹ&#x;Äąk 350 yÄąl boyunca Anadoluâ&#x20AC;&#x2122;nun birĂ§ok vilayeti buradan yĂśnetilmiĹ&#x;. OsmanlÄą devlet teĹ&#x;kilatÄą temelleri yĂźkseltilirken Ăśncelikle Rumeli ve Anadolu Beylerbeylikleri oluĹ&#x;turuldu. Anadolu BeylerbeyliÄ&#x;iâ&#x20AC;&#x2122;nin merkezi biraz Ăśncede ifade ettiÄ&#x;im gibi uzun sĂźre KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;ydÄą. Fakat Anadolu BeylerbeyliÄ&#x;iâ&#x20AC;&#x2122;nin ilk temelleri de Ankaraâ&#x20AC;&#x2122;da atÄąlmÄąĹ&#x;tÄą, Ankaraâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn ardÄąndan BeylerbeyliÄ&#x;i KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;da merkezileĹ&#x;ti. 1800â&#x20AC;&#x2122;lĂź yÄąllara kadar, vilayet idaresine geĂ§inceye kadar, Beylerbeyi olarak KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;da faaliyetlerini sĂźrdĂźrmĂźĹ&#x;. Biz bu nokta da diyoruz ki, madem KĂźtahya Anadolu

BeylerbeyliÄ&#x;i yapmÄąĹ&#x;, yĂźzyÄąllarca OsmanlÄąâ&#x20AC;&#x2122;da Ăśnemli bir idari merkez olmuĹ&#x;; o zaman bizim bunu keĹ&#x;fedip gelecek kuĹ&#x;aklara bu tarihi mirasÄą aktarmamÄąz lazÄąm. Ă&#x2013;nce tanÄąyacaÄ&#x;Äąz sonra tanÄątacaÄ&#x;Äąz. Bunun iĂ§in KĂźtahya AtlasÄą yapÄąp her aĂ§Äądan KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;yÄą anlatan bir eser yayÄąmladÄąk. AyrÄąca Ĺ&#x;ehrimiz konaklar Ĺ&#x;ehri. Biz geĂ§tiÄ&#x;imiz MayÄąs ayÄąnda KĂźltĂźr ve Turizm BakanlÄąÄ&#x;Äą mĂźsteĹ&#x;arÄąmÄązÄąn katÄąlÄąmÄą ve destekleriyle KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;daki 750 tescilli eserin gĂźn yĂźzĂźne Ă§ÄąkarÄąlmasÄą ki bu sadece KĂźtahya merkez ilĂ§edeki 750 tescilli eser; il Ă§apÄąnda 1500 tescilli eserimiz var. Bunlardan takriben merkezde 360 civarÄąnda konak var. Bu konaklarÄąn belediye ve il Ăśzel idaresi imkĂ˘nlarÄąyla Ăźniversite ve ticaret odasÄą imkĂ˘nlarÄąyla

Ăźtahya jeotermal su kaynaklarÄą aĂ§ÄąsÄąndan da Ăźlkemizin en zengin illerinden... Ä°limiz sekizi termal olmak Ăźzere dokuz turizm merkezi ile TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;nin en fazla Termal Turizm bĂślgesine sahip tek ili. Termal kaplÄącalarÄąmÄąz birĂ§ok hastalÄąÄ&#x;a Ĺ&#x;ifa daÄ&#x;ÄątÄąyor. Gediz ilĂ§esine 30 km uzaklÄąkta, 2323 metre yĂźksekliÄ&#x;i ile Ege BĂślgesiâ&#x20AC;&#x2122;nin en yĂźksek daÄ&#x;Äą olan Murat DaÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nda 1450 metre yĂźkseklikte sÄącak ve soÄ&#x;uk su yan yana Ă§ÄąkÄąyor. Murat DaÄ&#x;Äą termal kaplÄącalarÄą ve doÄ&#x;al gĂźzellikleri ile Ăśnemli bir turizm merkezi halinde. 1.850 metre yĂźkseklikte kayak sporlarÄąnÄąn yapÄąlÄąyor... KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;mÄąz birĂ§ok sanat dalÄąnda Ăśnemli sanatkĂ˘rlar yetiĹ&#x;irmiĹ&#x;tir. Yine UNESCO tarafÄąndan Ă§ini sanatkĂ˘rlarÄąmÄązdan rahmetli SÄątkÄą OlĂ§ar ve Mehmet GĂźrsoy â&#x20AC;&#x153;YaĹ&#x;ayan Ä°nsan Hazinesiâ&#x20AC;? olarak kabul edilmiĹ&#x;ler. KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;mÄąz â&#x20AC;&#x153;KuruluĹ&#x; ve KurtuluĹ&#x;aâ&#x20AC;? mekĂ˘n olmuĹ&#x; tarihi ve doÄ&#x;al gĂźzellikleri zengin yer altÄą ve yer ĂźstĂź kaynaklarÄą, termal turizm merkezleri, Ăźniversitesi, geleneksel el sanatlarÄą, tarihi konaklarÄą, mĂźzeleri ve kĂźltĂźr deÄ&#x;erleri ile Ăśnemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Bu potansiyelin harekete geĂ§mesi iĂ§in baĹ&#x;ta ulaĹ&#x;Äąm olmak Ăźzere alt yapÄąsÄą hazÄąr olan ilimize yatÄąrÄąmcÄąlarÄą ve ziyaretĂ§ileri bekliyoruz.

ancak 20 tanesi restore edilebilmiĹ&#x;. Takriben %5â&#x20AC;&#x2122;i restore edilebilmiĹ&#x;. Oysa Ă§ok ciddi bir hazine Ĺ&#x;uanda restore edilmeyi bekliyor. Bu anlamda konak sahiplerini harekete geĂ§irmek Ăźzere, devletin saÄ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą baĹ&#x;ta TOKÄ° kredileri olmak Ăźzere KĂźltĂźr BakanlÄąÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;nÄąn vermiĹ&#x; olduÄ&#x;u hibe destekleri olmak Ăźzere bunlarÄą tanÄątmak amacÄąyla konak sahiplerine bir Ă§alÄąĹ&#x;tay tertip ettik. Ă&#x2021;ok da etkili oldu.

p'XPOXSÄ&#x152;QDU IÄ?OPÄ? Ä?Ă&#x201A;Ä?Q Ă&#x201A;DOÄ&#x152;ÄťÄ&#x152;\RUXPâ&#x20AC;? Ĺ&#x17E;uan bizim dernek olarak milli mĂźcadele de bu kadar Ăśnemli bir kavĹ&#x;ak teĹ&#x;kil eden YunanlarÄąn buradan yenilerek Ä°zmirâ&#x20AC;&#x2122;de denize dĂśkĂźlmesine neden olan zaferin burada gerĂ§ekleĹ&#x;tiÄ&#x;i ortamÄą bugĂźnkĂź ve gelecek kuĹ&#x;aklarÄąmÄąza aktarma noktasÄąnda doÄ&#x;ru dĂźzgĂźn bir proje iyi bir senaryo, iyi bir ďŹ lm Ă§Äąkartmaya Ă§alÄąĹ&#x;acaÄ&#x;Äąz. Bu noktada bir senaryo sipariĹ&#x;ini vermek Ăźzereyiz. Bu konuda Ă§alÄąĹ&#x;malarÄąmÄąz devam ediyor. Bununla ilgili olarak herkes elini taĹ&#x;Äąn altÄąna koyacak. Bir kere TĂźrkiyeâ&#x20AC;&#x2122;de tarihle ilgili ne kadar aĂ§ olduÄ&#x;umuz tarihsel geĂ§miĹ&#x;imize iliĹ&#x;kin kayÄątlardan ĂśÄ&#x;renmeye ne kadar aĂ§ olduÄ&#x;umuz iyi-kĂśtĂź yapÄąlan dizilerin reytingleriyle zaten ortaya konuyor. Ă&#x2021;arĹ&#x;amba gĂźnleri DiriliĹ&#x; dizisini adeta herkes evinde bir vecibeymiĹ&#x; gibi televizyonlarÄąnÄąn

.Ă&#x2014;WDK\D 9DOÄ?VÄ? ÄşHUÄ?I <Ä&#x152;OPD] ÄşHUÄ?I <Ä&#x152;OPD] KĂźtahya Governor

p$OW\DSÄ&#x152; KD]Ä&#x152;U \DWÄ&#x152;UÄ&#x152;PFÄ&#x152; EHNOÄ?\RUX]q q,QIUDVWUXFWXUH Ä?V UHDG\ ZH Ä?QYÄ?WH WKH Ä?QYHVWRUVq

Ăźtahya is rich in terms of geothermal spring water, which heals many illnesses. Hot and cold springs come out together in Mount Murat, the highest mountain of the Aegean Region, which is 30 km away from Gediz sub-province. Mount Murat is an important tourism center with thermal springs and natural beauties, as well as skiing facilities. KĂźtahya is also the hometown of many important artists. Ceramic artists, late SÄątkÄą

Olcar and Mehmet Gursoy, were listed in Unescoâ&#x20AC;&#x2122;s Living Human Treasures. KĂźtahya has a signiďŹ cant tourism potential with its natural beauties, rich underground and surface resources, thermal tourism centers, university, traditional handicrafts, historical mansions, museums and cultural values. We would like to invite investors and guests to our city.

baĹ&#x;Äąna geĂ§erek takip ediyor. Ä°Ĺ&#x;te bu tarihe duyulan aĂ§lÄąktÄąr. Biz tarihimizi kuĹ&#x;aklarÄąmÄąza tam olarak ĂśÄ&#x;retemedik maalesef. Ortaya da Ă§ÄąkartamadÄąk. BugĂźn Ă§ok Ĺ&#x;ĂźkĂźr artÄąk yavaĹ&#x; yavaĹ&#x; hem Ä°slami hem de milli anlamda saÄ&#x;lam esas bir Ĺ&#x;uura sahip nesil mevcut. Bu noktadaki talebi beslememiz lazÄąm. Bunu da yayÄąnlar yaparak baĹ&#x;arabiliriz. Filmler Ă§ekerek, diziler yaparak beslememiz lazÄąm. Ama Ă§ok Ĺ&#x;ĂźkĂźr TRTâ&#x20AC;&#x2122;nin de bu konuda Ăśnemli bir Ă§ÄąÄ&#x;Äąr aĂ§tÄąÄ&#x;ÄąnÄą gĂśrĂźyoruz. Bu projede aynÄą Ĺ&#x;ekilde sponsorlarÄąnÄąn bulunabileceÄ&#x;i bir projedir. TRT ve KĂźltĂźr BakanlÄąÄ&#x;Äąâ&#x20AC;&#x2122;mÄąz baĹ&#x;ta olmak Ăźzere bu konuda gereken katkÄąyÄą mutlaka saÄ&#x;layacaktÄąr. Ama biz ne yapacaÄ&#x;Äąz? Biz Beylerbeyi Tarihi AraĹ&#x;tÄąrma DerneÄ&#x;i olarak bu iĹ&#x;in ĂśncĂźlĂźÄ&#x;ĂźnĂź ve takibini yapacaÄ&#x;Äąz.

historical heritage to the future generations. However, we must, ďŹ rst of all, know the history in order to promote it. We published a KĂźtahya Atlas, which provides detailed information about KĂźtahya. Our city is also known for its mansions. There are almost 360 mansions in the city center. Only 20 of these mansions could be restored with the support of the municipality, special provincial administration, university and chamber of commerce.

p:H FRQWÄ?QXH WR VHUYH .Ă&#x2014;WDK\Dq

Ăźtahya was founded as the Anatolia Eyalet, one of the two core provinces (Rumelia being the other), by Ishak Pasha in 1451. Many cities of Anatolia had been ruled from KĂźtahya for almost 350 years. KĂźtahya had been the administrative center of the Ottoman Empire, so we must transfer this

p, KDYH EHJXQ ZRUNÄ?QJ IRU 'XPOXSÄ&#x152;QDU PRYÄ?Hq Eyalet History Research Union is getting ready for a ďŹ lm project in order to commemorate the victory of KĂźtahya. We are about to order the script. Ratings of TV series on history represent the interest in Turkish history. Unfortunately, we could not teach Turkish history to our generations. The new generation is more conscious about Islam and national values. We must meet the requests with publications, movies and series. We are glad that TRT broke the ground in order to provide information on history. I think this project will attract the attention of the sponsors, particularly TRT and Ministry of Culture. Our union will lead and follow up the project.

FEBRUARY 2016

skyroad 73

Ä&#x2039;=/(1Ä&#x2039;0 IMPRESSION

onlarÄąn yapacaÄ&#x;Äą tesisin yanÄąna kadar suyu getirebileceÄ&#x;imizi sĂśyledik. Bunun yanÄąnda vakÄąďŹ&#x201A;ar bĂślge mĂźdĂźrlĂźÄ&#x;Ăź YÄ°MPAĹ&#x17E;â&#x20AC;&#x2122;Äąn 35 bin metrekarelik bir alanÄą var. Onlar da bu konuda Ă§alÄąĹ&#x;Äąyorlar. Termal otel iĂ§in ihaleye Ă§Äąkacaklar. Onlara da su taahhĂźdĂźnde bulunduk. Yani burada yazarken yatÄąrÄąmcÄąlara, turizmcilere isterlerse bizim otel yerimiz var, 29 yÄąllÄąÄ&#x;Äąna biz yap-iĹ&#x;let-devret verelim. Ä°sterseniz orayÄą, Ăźcretsiz bir Ĺ&#x;ekilde 29 yÄąllÄąÄ&#x;Äąna verebiliriz. Yap-iĹ&#x;let-devret sistemiyle yapsÄąn suyu hazÄąr. Ä°sterse ben Ăźcret de alacaÄ&#x;Äąm desin, Ăźcretli alsÄąn. NasÄąl istiyorsa yani biz o konuda tĂźm kolaylÄąklarÄą gĂśsterme konusunda hazÄąrÄąz. Belediye BaĹ&#x;kanÄą ilin her Ĺ&#x;eyidir. Her Ĺ&#x;eyiyle Ă§alÄąĹ&#x;malÄą, her konuya destek olmalÄą, her kurumu Ă§alÄąĹ&#x;tÄąrma konusunda elinden gelen bĂźtĂźn gayreti gĂśstermeli. Gelen yatÄąrÄąmcÄąnÄąn hangi birimde hangi yerde gerekirse Ankaraâ&#x20AC;&#x2122;da, nerede varsa biz onun yanÄąnda olacaÄ&#x;ÄąmÄązÄą, onunla beraber Ă§aba sarf edeceÄ&#x;imizi sĂśylĂźyoruz. Sonucunda kendi Ĺ&#x;ehrimizin kazanacaÄ&#x;ÄąnÄą dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyoruz.

p.Ă&#x2014;WDK\D ZDÄ?WV IRU Ä?QYHVWRUVp

.Ă&#x2014;WDK\D %HOHGÄ?\H %DÄťNDQÄ&#x152; .DPÄ?O 6DUDĂ&#x201A;RĂşOX .DPÄ?O 6DUDĂ&#x201A;RĂşOX KĂźtahya Mayor

p.Ă&#x2014;WDK\D \DWÄ&#x152;UÄ&#x152;PFÄ&#x152; EHNOÄ?\RUq B

iz KĂźtahyaâ&#x20AC;&#x2122;yÄą tanÄątÄąrken Ăśnce klasik bir giriĹ&#x;imiz var onunla yapalÄąm. KĂźtahya 7 bin yÄąllÄąk geĂ§miĹ&#x;e sahip, birĂ§ok medeniyete ev sahipliÄ&#x;i yapmÄąĹ&#x;, kuruluĹ&#x; ve kurtuluĹ&#x;un diyarÄą olarak anÄąlan ve gezip gĂśrdĂźÄ&#x;ĂźnĂźz zaman aĂ§Äąk hava mĂźzesini andÄąran bir Ĺ&#x;ehir. Bu nokta itibariyle de hakikatten gezilip gĂśrĂźlesi ve tarihi deÄ&#x;erlerini koruyan bir yapÄąya sahip. Bunun iĂ§inde Ă§iniciliÄ&#x;e baktÄąÄ&#x;ÄąmÄąz zaman hakikatten bizim Ăśne Ă§ÄąkaracaÄ&#x;ÄąmÄąz, dĂźnyada tek olan bir sanat eserinden bahsediyoruz. Bu da bizim Ă§alÄąĹ&#x;malarÄąmÄązda Ăśne Ă§Äąkacak ve ĂśnĂźmĂźzdeki dĂśnemde de Ă§iniyi dĂźnyada tanÄątmak, gerekli o deÄ&#x;eri vermek iĂ§in Ă§aba sarf etmemiz gerektiÄ&#x;ini dĂźĹ&#x;ĂźnĂźyoruz. Bir de tabii Ă§ini bir sanat eseri. Bunu Ăśzellikle vurgulamak istiyorum. Ă&#x2021;ini fabrikasyon seri bir Ĺ&#x;ekilde Ăźretimi yapÄąlan bir eser deÄ&#x;il. Bu bir sanat eseri. Bir Ă§ininin bir tabaÄ&#x;Äąn baĹ&#x;ka bir benzeri yok, her ĂźrĂźn dĂźnyada tek. Onun iĂ§in buna da gerekli deÄ&#x;eri vermek gerekiyor. GeĂ§miĹ&#x;te yapÄąlan Ă§iniyle ilgili iĹ&#x;te Ă§ini kod Ĺ&#x;irketi kurulmuĹ&#x;. Maalesef bunda kar amacÄą gĂźdĂźldĂźÄ&#x;Ăźnden dolayÄą, Ă§ok fazla ya-

74 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

Ĺ&#x;ama Ĺ&#x;ansÄą olmamÄąĹ&#x;. Biz Ĺ&#x;imdi inĹ&#x;allah Zafer KalkÄąnma AjansÄą ile beraber 6 milyonluk bir proje Ăźzerinde Ă§alÄąĹ&#x;Äąyoruz. 2017 yÄąlÄąnda bunu faaliyete geĂ§ireceÄ&#x;iz. Burada o yaptÄąÄ&#x;ÄąmÄąz Ă§alÄąĹ&#x;manÄąn %75â&#x20AC;&#x2122;ini hibe olarak alacaÄ&#x;Äąz; Zafer KalkÄąnma AjansÄąâ&#x20AC;&#x2122;ndan, ortak olarak. Ă&#x2021;ini Ăźzerine olacak bu. Bunun detaylarÄąnÄą ĂśnĂźmĂźzdeki gĂźnlerde aĂ§ÄąklarÄąz. %25 belediye ortaklÄąÄ&#x;Äąnda olacak bu. Yani %25â&#x20AC;&#x2122;in ďŹ nansÄąnÄą biz yapacaÄ&#x;Äąz. Burada biz oluĹ&#x;turduÄ&#x;umuz Ĺ&#x;irket vasÄątasÄąyla, Ă§inide marka oluĹ&#x;turmak iĂ§in, Ă§aba sarf edeceÄ&#x;iz ve pazarlamasÄąnÄą saÄ&#x;layacaÄ&#x;Äąz. Ama belediye olarak ya da Ĺ&#x;irket olarak kĂ˘r amaĂ§lÄą deÄ&#x;iliz.

<DS Ä?ÄťOHW dHYUHW Bizim bir otel projemiz var. 15 bin metrekarelik bir alanÄąmÄąz da var. Bu gibi yatÄąrÄąmcÄąlar var. Onlara su verme yani sÄącak su termal otel yapma konusunda, onlarÄąn alt yapÄąsÄąnÄą hazÄąrlama konusunda biz suyu getirdik. Ĺ&#x17E;uanda hazÄąr vaziyette bekliyor. Bununla ilgili bizim Ĺ&#x;eker fabrikalarÄąmÄąz var. OnlarÄąn dĂźĹ&#x;Ăźnceleri var iki bĂślgede. Biz

Ăźtahya, which hosted many civilizations throughout the history, is just like an open air museum with 7,000 years of history. KĂźtahya is also famous for its ceramics. We plan to promote ceramics to the world in the near future. Ceramics must be considered as a work of art, because each ceramic work is unique. A ceramic company was founded but it sought proďŹ t so it did not survive long. We have been working on a project of 6 million in association with Zafer Development Agency to put into effect in 2017. Zafer Development Agency will grant 75% of the ceramics works carried out as part of this project. Details will be announced soon. Municipality will ďŹ nance the remaining 25%. We will do our best to create and promote a successful ceramics brand. It will be a non-proďŹ t organization.

%XÄ?OG oSHUDWH tUDQVIHU We plan to build a hotel on an area of 15,000 sqm. We completed the infrastructure works to transfer hot spring water to the area. Moreover, a tender will be called out for another area of 35,000 sqm. for construction of a thermal hotel. These areas are suitable for build-operate-transfer model for 29 years. If they prefer to purchase the land, we are ready for negotiations. The Mayor means everything for a city. I will make sure that our city beneďŹ ts from the investments and I will help the investors to the extent that I can.

$1$'2/8 ()6$1(/(5ċ LEGENDS OF ANATOLIA

GAKKOŞUN ŞANI

YİĞİTLİĞİN NİŞANI

Sekiz köşesi, sekizinin de ayrı hikâyesi var. Yiğit olan, mert olan, cömert olan taksın da çıksın meydana… Başımızın üstünde her daim yeri var…

Ömer Sercan

OĞUKTAN, güneşten, ışıktan, tozdan topraktan korunmak için takılmaz, takılmamalı şapka. Bir anlamı olmalı, bir duruşu olmalı hayata karşı… Gakkoş Şapkası gibi mertçe çıkıp meydana, meydan okumalı zamana… Yiğidin harman olduğu tozlu

76 skyroad

ŞUBAT 2016

yolların, Elazığ’ın sembol eşyalarından olan Gakkoş Şapkası gibi… Ama söyleyelim her başa oturmaz, oturursa bir daha da kalkmaz, ona göre… Sekiz köşesinde sekiz mesele Gakkoşlar diyarı denir Elazığ’a… Halkın, sokağın lugatçesindeki anlamı, ‘yiğit, mert’ olan Gakkoş’a, bir Elazığlı’nın zamana karşı duruşu diyebili-

riz, modernitenin tuzağına gönüllü düşerek… Geçen yüzyılın başlarında, Cumhuriyet’in ilanından iki yıl sonra çıkan Şapka Kanunu, Edirne’den Ardahan’a bir sektör yaratmıştı tüm yurtta. Anadolu’nun birçok ilinde kısa zamanda bereketli bir ekmek kapısına dönüşen şapka imalatçılığı Elazığ’da ise etten kemikten, iğneden iplikten çıktı, biraz daha ruha bürün-

dü. İşte o ruh hâlâ yaşıyor bugün… Elazığ’ı, mertliği, yiğitliği simgeliyor ve her bir köşesi ayrı bir mesaj taşıyor sekiz köşeli Gakkoş Şapkası’nın: Yiğitlik, Mertlik, Cömertlik, Misafirperverlik, Alçakgönüllülük, Çalışkanlık, Dürüstlük ve Vatanperverlik. İşte bu yüzden belki de, böylesi değerleri yaşattığı için, bugün hâlâ başımızın üstünde yeri var… Avrupa Avrupa tak şapkamızı… Ve bugün zamanın kıyıcılığına direniyorsa Gakkoş Şapkası, kalan son ustalar sayesinde tabii… Son yıllarda

Elazığ’daki sadece birkaç hünerli elden çıkabilen Gakkoş Şapkaları, yurt içindeki delikanlıların, yiğitlerin yanında, gelen siparişlerle Avrupa’nın dört bir yanına da ulaşıyor. Avrupa hedefindeki Türkiye’den AB’ye, önce mertliğimiz, cömertliğimiz başta olmak üzere yukarıda saydığımız sekiz temel hasletimizin girmesi, nihai entegrasyonda her iki kültürün de yararına olacaktır elbette… İnsana, hayata, bu topraklara dair değerleri yaşatan her usta ele, sevgi ve saygılarımızla…

THE GLORY OF GAKKOŞ, THE ENSIGN OF BRAVERY It has eight corners, with eight different ‘issue’s. Wear it if you are brave, chivalrous, generous… The Gakkoş hat turns the heads with the values it keeps alive.

akkoş, which means ‘brave, chivalrous’ in the glossary of the street, can be called the stance of Elazığ’s people against time, voluntarily falling prey to modernity… The most famous symbol expressing the bravery and chivalry of Elazığ is the Gakkoş hat with its eight corners, each with a different message: Bravery, Chivalry, Generosity, Hospitality, Modesty, Assiduity, Honesty and Patriotism. Because of this, because it keeps these values alive, today it still turns the heads.

Europe wearsour hat… And if Gakkoş Hat still exists, it is of course thanks to the last master craftsmen standing… In recent years, Gakkoş Hats produced only by a few dexterous hands reach out to young menin the country as well asto all over Europe withorders. Both cultures will benefit from the accession of our eight traits to the EU with the Gakkoş hat in the process of final integration… With love and regards to each of the skilled hands keeping the values of this people, this life, this land alive… FEBRUARY 2016

skyroad 77

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

1DVČO .HVWčUPHGHQ *čGHUčP" Marakeş’e en kestirmeden aktarmasız Türk Hava Yolları seferleri ile ulaşmak mümkün fakat Marakeş’te havalimanı bulunmadığı için ilk rota mecburi Kazablanka oluyor. Kazablanka’ya İstanbul’dan uçuş yaklaşık 4,5 saat sürüyor. Ardından tren ya da kara yolu ile Marakeş’e geçiş yapılabiliyor. Tren yolculuğu yaklaşık 4 saat sürerken karadan ise 3 saatte ulaşmak mümkün.

How Can I go to Marrakech? It can be possible reach to the shortest Marrakech with direct fligtht Turkish Airlines but there is no airport in Marrakech for this reason first flight should be Casablanca. It least almost 4,5 hours. After than ıt can be reach Marrakech roadway or train. It least about 4 hours with train, 3 hours with roadway.

78 skyroad

ŞUBAT 2016

Fas’ın ilk başkenti olan ve masal diyarına benzetilen Marakeş kozmopolit yapısı, tarih kokan sokaklarıyla muhteşem bir yer. Kendine has renkleri ve insanı ile şehir albenisiyle adeta büyülüyor. Elif PČQDU

“

ER ŞEY bir rüyayla başladı” diye başlar ya bazı romanlar. Bu yolculuk serüveni de öyle… Beş altı yıl öncesine kadar yurtdışına adımını atmamış, biriyken düşümde gökleri görüyordum. Sonra uçaktan inince adını bilmediğim bir ülkenin çok büyük ve oldukça farklı mimarideki camiinin geniş avlusunda buluyordum kendimi. Ufak bir araştırmadan sonra gördüğüm mimari özelliklerin, Kuzey Afrika ülkelerinde ve Mağrip topraklarında bulunduğunu öğrenip, düşümü hayra yoruyordum. 2010 yılının yarıyıl tatili öncesinde arkadaşım birlikte Mısır’a gitme teklifinde bulununca, hemen kabul etmiştim. Fakat Mısır’da yatışmayan olaylar silsilesi başlamış, aynı dönemde Tunus’ta da iç çatışma çıkmıştı. Ve ben, tüm bu kaosa aldırmadan rotamızı Fas’a çevirmek istedim. Engellemeler geldi haliyle yakın çevremizden. “Oralar da karışık diyorlar, hem Araplar beyaz kadınları kaçırıyormuş” gibi korku efsanelerini duyuyor ama kulağa küpe yapmıyorduk. Seyyah, yolun kaderini kendi kaderi bilir. Ve sırası gelince o yola, sağlam bir taş gibi dizilir. 4,5 saatlik uçak yolculuğun ardından Casablanca Havaalanı’na

WHEN DREAMS CALL TO A FAIRY TALE: MARRAKESH Marrakesh, the ﬁrst capital of Morocco and a city that is likened to a fairy tale land, is a magniﬁcent place with its cosmopolitan structure and streets where you can inhale the history. Let’s take a pleasant tour of the cinnamon scented Marrakesh.

hen my colleague suggested going to Egypt together in 2010 just before the winter holidays, I accepted at once. However in Egypt the ongoing unrest had begun to unfold then and there was internal conflict in Tunisia as well. Despite all this chaos, I wanted to set our route towards Morocco. Naturally in our close circle, people wanted to stop us. We kept hearing myths of horror like “they say that it’s dangerous there, that the Arabs kidnap white women”, but we did not care. The traveler assumes the destiny of the road as his own. And when it is time, he is ready to meet it like a solid rock. We arrive in Casablanca airport after a 4.5-hour flight of a cheap travel agency with a promotion. It is an old, modest building. When I see that the border police check all the luggage inside out, my hand goes to my passport involuntarily. The officer, after noticing we are Turkish, prioritizes us and we go through the x-ray. The bus waiting for us at the entrance of the airport starts off for Marrakesh at the twilight of the morning. We walk into a restaurant for breakfast. I am initially blinded by the redness of the city, then I begin to think that we are touring the same avenue. I still feel groggy after the trip... When I learn that this place is referred as the “Red City”, this monochromatic city spills the aromatic magic of Maghreb all over me. Our FEBRUARY 2016

skyroad 79

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

iniyoruz. Gösterişsiz ve eski bir yapı. Polislerin valizleri elle didik didik ederek aradığını görünce, gayriihtiyari elim pasaportuma gidiyor. Türk olduğumuzu anlayan memur, bize ayrıcalık tanıyor ve x-ray cihazından geçiyoruz. Havaalanının girişinde bizi bekleyen otobüs, sabahın alaca vaktinde Marakeş yoluna düşüyor... Kahvaltı için bir restorana giriyoruz. Şehrin kızıllığı önce gözümü alıyor, sonra hep aynı caddeyi turladığımızı düşünmeye başlıyorum. Yolculuk sersemliği henüz üzerimden gitmiş değil... Buraya Kızıl Şehir dendiğini öğrenince, bu yek-renkli şehir, bana Mağrib’in o ıtırlı büyüsünün ilk kokularını serpiyor. İlk

80 skyroad

ŞUBAT 2016

“Seyyah, yolun kaderini kendi kaderi bilir. Ve sırası gelince o yola, sağlam bir taş gibi dizilir.” “Itinerant knows road’s destiny your own destiny. And in turn that way, stacked like a solid stone. durağımız Menara Bahçeleri oluyor. Işık Bahçeleri de denen bu bahçeye, güneşin ilk ışıklarıyla gelmemiz zaman ve mekân uyumunu kolaylaştırıyor. 30.000 zeytin ağacı ve büyük bir havuzu olan bahçenin kenarında köşesinde uyuyan develer dikkatimizi çekiyor. Bundan sonraki durağımız Saadian Mezarları oluyor. 16. yüzyılda Saadian Sultanı tarafından kendisinin, ailesinin ve mahiyetinin gömülmesi amacıyla yaptırdığı bu yapı, eşsiz motiflerle süslenmiş ve dönemin

mimarisiyle taçlandırılmış. Mezhepsel farklılıktan dolayı mezarlar tümseksiz ve zeminle birleşmiş vaziyette görülüyor. Mezarlığın dış bahçesinde portakal ağaçlarının ve palmiyelerin kokusu adeta baş döndürüyor. Marakeş, Medina adında eski, Villa Nouvelle adında yeni şehir olmak üzere iki ana kısma ayrılmış. Otelimiz eskinin bitip yeninin başladığı bölgede olduğu için, iki kısım hakkındaki farklılığı gözlemlemek bizim için kolay oluyor. Sokaklarda ilerledikçe şehir-

le birbirimizi tanımaya başlıyoruz. “Benden sana zarar gelmez kızıl saçlı güzel” diyorum. “İlk kez gurbetindeyim dünyanın…” Brezilyalı yazar Paulo Coelho’nun ünlü romanı “Simyacı”da, çoban Santiago’nun gözü ile bir dönemin Mağrip’ini anlattığı gibi her şey sanki burda… Roman gözümde canlanıyordu şehri gezerken. Onun dar ve bükülen sokaklarını, peçeli kadınlarını, evlerin damla-

rında içilen nane çaylarını, büyücü dükkânlarını hatırlarken tatlı bir ürperti duyuyorum. Gün öğleye yaklaşırken İngiliz Hasta filminin önemli bir kısmının çekildiği Bahia Sarayı’ndayız. 19. yüzyılın mimarisi ve motifleriyle süslenmiş saray, dönemin baş veziri tarafından ailesi ve hareminin konaklaması amacıyla yapılmış. Öğleden sonra Marakeş, bize kendi cümbüşünü hediye ediyor. Djemaa El-Fena (Kıyamet Meydanı)’ndayız. Bu meydan UNESCO tarafından korumaya alınmış ilk meydan. Şehrin nüfusunun çoğunu oluşturan gizemli Berberilerin de en çok görünür oldukları meydan. Dünyada ne varsa, meydan tezga-

first stop is the Menara Garden. Arriving at the garden, also called the Garden of Light, with the first light of the sun makes an appropriate timing for this space. We notice the camels dozing at different corners of the garden, which includes 30,000 olive trees and a large pond. Our next stop is Saadian Tombs… This structure, built by the Saadi Sultan for the burial of himself, his family and entourage, is decorated by unique figures and crowned with the architectural elements of the era. Due to the sectarian observances, the tombs are made level with the ground, they are not elevated. The outside yard of the grave is filled with the scent of the orange and palm trees… Marrakesh is divided into two main parts: Medina, the old city and Ville Nouvelle, the new city. Since our hotel is in the area between the old and the new city, it is quite easy for us to observe the difference between the two. As we walk through the roads, the city and I start to get

Kendine özgü iklimi ve güzelliğiyle Menara Bahçeleri görülmeye değer. Its unique climate and the beauty of Menara Gardens worth seeing.

FEBRUARY 2016

skyroad 81

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

“Benden sana zarar gelmez kızıl saçlı güzel” diyorum. “İlk kez gurbetindeyim dünyanın…” I say “I can not hurt you the beautiful red-haired”. The ﬁrst, I am in the foreign land in the world. hına düşmüş gibi. Takma dişten tutun, oynayan yılanlara kadar… Yaşlı bir büyücü beni yanına çağırıyor. İşte bir masalın içine giriyorum diye düşünmeye başlamışken, Türk olduğumu öğrenince işime yaramazsın der gibi beni eliyle öteliyor. Meydan geceleri et ve ızgara kokuları altında daha da hareketli. Öğle yemeğini etrafı kuşbakışı gören bir restoranda yiyoruz. Tajin’i oldukça seviyorum. Fakat çay istediğimde “İngiliz çayı mı?” diyerek küçümseyici bir edayla soru soran garson, poşet çayı burnuma dayadığında acı gerçeği kabulleniyorum. Çaydan ayrı

82 skyroad

ŞUBAT 2016

geçirdiğim günleri demlikle servis edilen nane çayı ile avutma derdindeyim artık. Bu halkın niye isyan etmediğini, krallarını niye çok sevdiklerini daha iyi anlıyorum. Çünkü nane çayının ve ılıman iklimin insan üstünde yumuşatıcı etkileri var. Kadın fıtratında çarşı sevgisi baş sıralarda gelir. Meydanın arka tarafında Kapalıçarşı’yı andıran Souk adı verilen bir çarşı bulunuyor. Fas, sanatçıları ve sanatı ile övünür. Gerek motifleri, gerek renkleri ve gerekse çeşitleri ile farklı bir zevkler yumağı sunar. Lambalar, aynalar, minik işli mücevher kutuları, taşa oyul-

muş biblolar, alovera ipinden yapılmış şallar, perdeler, ucu sivri terlikler, yağlı boya tabloları, baskın kokulu deri eşyalar, buhurdanlıklar, gümüş otantik takılar... “Doğu bu” dedirtecek her şey gözümüzün önüne serilmiş gibi. Rehberden ve tur ekibinden ayrıldığımızda biraz keşif yapmak istiyoruz. Rehberimiz ilk sabah; “içinde kaybolmadığınız bir şehri tanıyamazsınız” demişti. Sözü buyruk kabul edercesine Marakeş sokaklarında kayboluyoruz. Elimizde otelin adresi olmasına rağmen, İngilizce bilen birini bulmamız yarım saatimizi alıyor. Gözlüklü, dişleri dökük, entarili bir ihtiyar, kahvede İngilizce bilen tek kişi... Bilge bir edayla önce kendini tanıtıyor, sonra adresi tarife başlıyor. Aramaktan yorgun düşen gövdemizi bir bank üstünde dinlendirirken, duyulan ezan sesiyle

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

yerimizden sıçrıyoruz. Adeta birini dövmek ister gibi makamsız okunan ezanı önce yadırgıyoruz. Sonra Kutubiye Camii önünde olduğumuzu fark edince, dikkatlerimiz camiinin mimarisine çevriliyor ister istemez. 1147 yılında ortaya çıkarılmış olan camide tüm Fas mimari özellikleri ile İslami motifleri bir arada. 1199 yılın-

Taksi şoförlerinin bile “Bonjour” diye karşıladığı bir yer burası. Arap görünümlü Fransız ruhlu adamlar şehri… Even the taxi drivers “Bonjour” is a place where he meets. Arablooking men in the French sipirit.

da Mekke ile daha doğru bir biçimde hizalanabilmesi için yeniden inşa edilen cami, şehirde göze en kolay çarpacak mimari öğelerin başında geliyor. 69 metrelik minaresi şehirdeki en yüksek yapı olarak dikkatleri üzerine çekerken, şehirde bizim gibi kaybolan turistlere yol göstermesi açısından da oldukça faydalı.

84 skyroad

ŞUBAT 2016

to know each other. “I won’t harm you, red haired beauty,” I say, “I am, for the first time, in another world…” It feels as if everything here is like what Santiago the shepherd in Brazilian author Paulo Coelho’s famous book “The Alchemist” had told about the Maghreb of the past. I have shivers as I remember its narrow and winding roads, the women in veils, the mint tea drunk on the rooftops, the magician shops. Before noon we arrive at the Bahia Palace, which was a major set for the movie “The English Patient”. The palace, decorated in the style of the 19thcentury architecture, was commissioned by the head vizier of the time for accommodating his family and harem. Ours is not a professional tourist guide. He is the owner of a travel agency there. So he does not like to tell much, and this leaves the story to be told by the stones and the courtyards. In the afternoon, Marrakesh presents us with its own revelry. We are at Djemaa El-Fna (Square of Doomsday). This is the first square that is taken under protection by UNESCO. It is also where the mysterious Berbers, which comprise the majority of the city’s population, are most apparent. It looks like everything that exists in the world is on sale in the square: from dentures to dancing snakes… An old mystic beckons me. Just when I start thinking I am about to enter a fairy tale, he finds out I am Turkish and shoos me off with his hand, as if saying “you are of no use to me”. The square is ever livelier at night with the smell of meat and grills. We have lunch at a restaurant with a bird’s view of the surrounding area. At the back of the square there is a marketplace called Souk, which

+DYDWDĻoOD ×FUHWVč] VH\DKDW IČUVDWČ

8ÂDN EčOHWčQč]č 1-28 ĺXEDW WDUčKOHUč DUDVČQGD 7DNVčP 'čED7XU RIčVčPč] YH\D

ZZZ KDYDWDV coP ×]HUčQGHQ VDWČQ DOČQ ×FUHWVč] \ROFXOXN ĻDQVČQČ \DNDOD\ČQ

'HWD\OČ EčOJč čÂčQ

444 26 56o\Č DUD\DEčOčUVčQč]

%X\ \RXU SODQH WčFNHW IURP WKH 7DNVčP 'čED7XU RIIčFH RU DW{ZZZ KDYDWDV FRP{EHWZHHQ )HEUXDU\ 1 and 28 DQG ZčQ WKH FKDQFH IRU IUHH WUDYHO.

ċ=/(1ċ0 IMPRESSION

Marakeş’in eski ve yeni yerleşim alanları arasında öyle çok büyük farklar bulunmuyor. Birinde daralan bakımsız sokakların yerini, diğerinde genişleyen caddeler alıyor. Ama aynı rengin hakimiyeti, bu eşitsizliği kapamak ister gibi. Kral’ın sarayını genişletmek için bir gecekondu mahallesini yıktırdığını, ama o sokakta oturan her aileye lüks daireler bağışladığını rehberimizden öğreniyoruz. Seyyar satıcıların bile Kral’ın resmini taşıyor olması tesadüf değil. Argan Yağı’nın üretildiği eczanelere uğruyoruz. Kozmetik firmaları yetkililer tarafından yağlar kapış kapış satın alınıyor. Dünyadaki en eski eczacıların Berberiler’den oluştuğunu öğreniyorum Bu topluluk gözüme gittikçe daha da gizemli gelmeye başlıyor. Fas’ın yerlisi Berberiler, Mısır Firavunlarının torunları olmakla övünüyorlar. Yüzyıllardır Kuzey Afrika’da yaşıyor ve Fenikeliler, Yunanlar, Romalılar ve Araplar kadar eski bir tarihe sahipler. Berberiler, Tamazight olarak isimlendirilen ayrı bir dile daha doğrusu dillere sahipler. Alfabeleri de Arapçadan

86 skyroad

ŞUBAT 2016

çok farklı, hatta daha eski. Eski Mısır yazılarını hatırlatıyor. Günümüzde kültürel olarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıyalar. Ziyaret etme fırsatımız olamasa da Majorelle Botanik Bahçeleri’nin namını duymadan edemiyoruz. Bahçe 1931’de Fransız iki kardeş tarafından kurulmuş. Daha sonra Yves Saint Laurent bahçeyi satın almış ve ölümünden sonra külleri de bu bahçeye serpilmiş. Bahçenin içinde bir de İslam Sanatları Müzesi bulunmaktaymış. Ama yine de yeni şehri Villa Nouvelle’ı gezme fırsatımız oluyor. İkindi vakti geniş ve palmiyeli caddelerde dizi dizi sıralanan modern mağazalar ve ünlü markaları turluyoruz. Akşam ise topluca cafelerde hoş tatlılar eşliğinde kahvemizi yudumluyoruz. Cafelerde gerek dekorasyon, gerek menü ve atmosfer açısından, yüksek oranda bir Paris esintisi hissetmek mümkün. Taksi şoförlerinin bile “Bonjour” diye karşıladığı bir yer burası. Arap görünümlü Fransız ruhlu adamlar şehri… Ana caddelerde bisiklete binmiş yöresel entarili

adamları fotoğraflıyorum. Fakat kadınların özellikle cillabiyeli olanlarını resimlemek, neredeyse imkansız. Fark ettikleri an, anlamadığım bir dilde konuşarak ve ellerini kollarını sallayarak bağırmaya başlıyorlar. Yine de insanı kendi içine usul usul çeken bir hali var bu şehrin. Alain Delon, Orson Welles gibi ünlülerin hayranlığını boş yere kazanmadığı kesin. Şehri en güzel tabir eden adam Truman Capote olmuş 1950’lerde. Diyor ki: “Buraya gelmeden önce üç şey yapmalısınız: Birincisi, tifo aşısı olun; ikincisi, banka hesabınızdan bütün paranızı çekip yanınıza alın; üçüncüsü, bütün arkadaşlarınıza veda edin. Tanrı bilir ya, belki bir daha onları göremezsiniz. Çünkü burası insanı içine büyük bir keyifle çeken bir kuyuya benziyor”. Her şehrin kendine ait bir tadı, bir kokusu olduğunu düşünürüm. Marakeş bence tarçın kokan bir şehir. İnsanın genzine yerleşen bu tat, kolay kolay çıkmıyor. Yıllar sonra dönüp baktığınızda bile hatıralarınıza, o tarçın kokusu geliyor ve sizi buluyor. Dünya üstünde ayak bastığım

“Fas, sanatçıları ve sanatı ile övünür. Gerek motiﬂeri, gerek renkleri ve gerekse çeşitleri ile farklı bir zevkler yumağı sunar. “Morocco is proud of its art and artists. It presents a different mix of pleasing ﬁgures, colors and variety.

ilk şehir... Atlas dağlarının eteğinde, rüzgarını, Atlas dağları taşıyor. Belki de bundan, Şubat ortası tatlı bir samyeline yakalanır gibi oluyoruz çoğu zaman. Geldiğim ilk günden bugüne kadar, hiç yabancısı gibi hissetmediğim şehir. Hep, daha önce de gelmişim ve bundan sonra da geleceğim duygusu uyandıran şehir. Belki de gördüğüm düşün etkisidir tüm bunlar diyorum. Düşler, masalları çağırır bizlere. Ya da biz kalkar gideriz masalların şehrine. Marakeş gezimden aylar sonra, internette Fas müzikleri, yemekleri üstüne kısa bir araştırma yaptığım bir sabah vakti, İstanbul’da, bir şiirle karşılaşıyorum. Her şey bir rüyayla başladı demiştim ya. Fas’ın en önemli şairlerinden Muhammed El-Sabbah bir şiirinde, kaderimin tecellisi gibi bana düşlerden bahsediyor. “Bırak beni düş göreyim güzelim. Beni kuşatan her şey derinleştiriyor içimde tadına doyulmaz düşü. Bir ipek telidir gün, dolarım dolarım parmağıma Bir gözgüdür gökyüzü olanaksız o sonsuz yaşamın / ters yüzü takılıyor oraya. Boydan boya serin otlar üstüne uzanmış aklığı dipsiz / bir esrimeye kendimi bıraktığımda, Usul bir yel estiriyor / kokuların yelpazesi avucumda.”

is similar to Istanbul’s Grand Bazaar. Morocco is proud of its art and artists. It presents a different mix of pleasing figures, colors and variety. Lamps, mirrors, tiny decorated jewelry boxes, miniatures carved out of stone, scarves made of aloe thread, drapes, pointed slippers, oil paintings, leather goods with a heavy smell, censers, silver authentic jewelry... When we part with the guide and the touring group, we want to discover the city on our own. On the first morning our guide said “you cannot learn about a city without getting lost in it”. We take this as our principle and get lost in the streets of Marrakesh. Although we have the address of the hotel, it takes us half an hour to find someone who speaks English. A toothless old man wearing a robe and glasses is the only person who knows English in the coffee house. In a wise manner he first introduces himself, then starts to give directions. As we rest our bodies exhausted of the search on a bench, we are startled by the azan. This unmelodic version of the call to the prayer is strange to us at first, it sounds like scolding. As we notice that we are in front of the Koutoubia Mosque, we inadvertently focus on the architecture of it. This mosque, built in 1147, combines the Moroccan architectural style and Islamic figures. Having been rebuilt in 1199 in order to be aligned better with Mecca, it is the most prominent architectural piece in the city. Its 69-meters high minaret is the highest structure in the city, and it is very useful as a landmark for the lost tourists like us too. Although we don’t have the opportunity to visit, we hear about the famous Majorelle Garden. It was founded by two French brothers in 1931. Later Yves Saint Laurent bought the garden and after he died, his ashes were scattered in this garden. The garden is also house to the Islamic Art Museum of Marrakesh. FEBRUARY 2016

skyroad 87

6±</(ĺċ CONVERSATION

KADIKÖY İNSANIN R E L Ş İ E N İ Ç İ Ali Mert Alan

Türk rock’ının “uçsuz bucaksız azınlık”a sahip olan grubudur Kesmeşeker… Grubun hem kurucusu hem de söz yazarı olan Cenk Taner, yıllar içinde Kadıköy’le özdeşleşmiş, adeta semtin ruhani lideri olmuş. Kesmeşeker ‘in “Kaptan”ı Cenk Taner ile bir araya geldik ve Kadıköy’ü, semtin değişen çehresini konuştuk. 88 skyroad

ŞUBAT 2016

ÜRK rock’ının “uçsuz bucaksız azınlık”a sahip olan grubudur Kesmeşeker… Şarkılarında hayatın içinden kesitler sunar. Varlıklarını da samimiyetlerine borçludurlar. Kadıköylüdürler. Grubun hem kurucusu hem de söz yazarı olan Cenk Taner, yıllar içinde Kadıköy’le özdeşleşmiş, adeta semtin ruhani lideri olmuş. Hatta Kadıköy eşittir Cenk Taner’dir. Son albümleri “Doğdum Ben Memle-

kette”nin ardından yeni Kesmeşeker albümü için kolları sıvayan grubun “Kaptan”ı Cenk Taner ile bir araya geldik. Kadıköy’ü ve semtin değişen çehresini konuştuk. “Kadıköy eşittir Cenk Taner” durumu var. Bu semtin ruhani lideri gibisiniz... Bu algı zaman içinde dinleyicilerimizin bana yakıştırdığı bir ifade şekli oldu. Biz böyle bir iddiayla yola çıkmadık, zaten bu mantık dışı olur. Bizim jenerasyonda böyle bir algı yoktu. Yeni jenerasyonla birlikte oluştu bu algı. Şarkılarımızda Kadıköy’ün geçmesi, Kadıköylülük hâli, Kadıköylü bir grup olmamız ve samimiyetimiz bizi semtle özdeşleştirdi. Bu semtle özdeşleştirilmek de mutluluk veriyor açıkçası. Böyle bir iddiam var mı? Yok ama hoşuma gidiyor. Sağ olsunlar bir de “Kaptan” diyorlar. “Kadıköylülük hâli” nasıl bir hâl? Kadıköy’de yaşadığımız için çok hissetmiyoruz ama dışarıdan gelenler fark ediyorlar. “Kadıköylülük hâli”, rahat olmaktır ama yaymadan rahat olmaktır. Yaşam içinde gerek-

KADIKÖY GETS INTO YOUR HEART

siz şeylere takılmadan yaşamak ve sürekli üretim içinde olmaktır bana göre. Havasından mı suyundan mı bilmiyorum ama burada yaşayanlar belli bir süre sonra o rahatlığı hisseder ve öyle yaşamaya başlarlar. Burada duyarlılık hâli ve insanların birbirine saygısı vardır. Türkiye’nin en büyük ilçesi Kadıköy olmasına rağmen “mahallelilik hâlini” hâlâ kaybetmemiştir. Esnafla selamlaşırsın, herkes birbirine karşı güler yüzlüdür, yardımseverdir. Bence Kadıköy Anadolu şehridir. “Evet, burada Avrupalı bir yaşam tarzı var ama Doğu havasını da kaybetmez, insanın içine işler.” Kadıköy’ün çehresinin son yıllarda değiştiğini de görüyoruz.

The Turkish rock band with “endless minority”, Kesmeşeker… They present slices of life in their songs. And they owe their presence to their sincerity. They are from Kadıköy. Cenk Taner, both the founder and lyricist of the band, has been identiﬁed with Kadıköy over the years and he almost became the spiritual leader of the district. In fact, Kadıköy equals Cenk Taner. We got together with Cenk Taner, the “Captain” of Kesmeşeker, who have rolled up their sleeves for a new Kesmeşeker album after their last album “Doğdum Ben Memlekette” (I Was Born in the Homeland). We talked about Kadıköy and the changing face of the district.

here’s this situation, “Kadıköy equals Cenk Taner”. You are like the spiritual leader of this district… This perception has been associated with me by our listeners over time. We didn’t set off with such a d claim, that wouldn’t have been logical. There w wasn’t such a perception in our generati generation. This perception arose with the ne new generation. Mentioning Kadıköy in our songs, belonging to Kadıköy, be being a band from Kadıköy and our sinc sincerity caused us to be identified with tthe district. Frankly, being identified with w this district makes me happy. Do I have such a claim? No, but I like it. And they call me “the Captain”. What is “belonging to Kadıköy” like? We don’t feel it very much but outsiders realize it. “Belonging to Kadıköy” is being relax relaxed, but without stretching too far. For me, it’s living without

FEBRUARY 2016

skyroad 89

6±</(ĺċ CONVERSATION

“Sen orada çalıyorsun insanlar sahne hâlinizi görmeye geliyorlar. Sen halen sahnede misin? “Bizim adamlar orada mı?” diye görmeye geliyorlar.” “When you are playing on stage, people come for listening you, they want to see your behaviors on stage.”

90 skyroad

ŞUBAT 2016

Moda için “yeni Cihangir” benzetmesi yapılıyor. Değişim kaçınılmaz ama Kadıköy buna direnen semtlerden biri. Ben yıllardır burada yaşıyorum. Bazen “Kadıköy’ün en iyi 15 cafesi“ gibi haberler okuyorum. Ve hiçbirini bilmediğimi fark ediyorum. “Nerede abi bunlar?” diyorum, bir yabancılaşma oluyor. Burada bir Cihangirleşme ne yazık ki başladı ama bünye bunu kaldırmaz. Belli bir zaman sonra onlar kendi aralarında elenecektir. Cihangir’i buraya ihraç etmeye çalışıyorlar. Oradaki gibi kafeler açılıyor, gereksiz bir yüklenme var. Her yer kafe ve San Francisco baget satan yerlerle doldu. Kadıköy keşfedildi gibi bir durum oldu, özellikle de Moda. Kadıköy milliyetçiliği de yapmak istemiyorum ama buranın kendine göre bir havası var. Siz burada hangi kafelere gidiyorsunuz? Bende müdavimlik hâli var, hep aynı yerlere giderim. Orada arkadaşlarımı görürüm, çayımı kahvemi içer, sohbet ederim. Ama isim vermeyeyim reklama girer. Bu yeni

kafelerde müdavimlik kavramı var mı, onu da bilmiyorum. Kadıköy’deki Cihangir kafelerine gitmiyorum. Çünkü oralarda bir garip oluyorum, kendimi Taksim’de gibi hissediyorum. Burası Kadıköy, o kadar yabancılaşmaya gerek yok! Peki, Kadıköy’ün dışında verdiğiniz konserlerde kendinizi deplasmanda hissediyor musunuz, mesela Taksim’de? Son zamanlarda Taksim daha acayip bir yer oldu. O kalabalık, kaos ve karmaşa bana garip geliyor. Haliyle deplasmanda gibi hissediyoruz. Konser bitince hemen geri dönüyoruz. Aynı şarkıları çalıyoruz ama insanlar Kadıköy’de çaldığımızda daha farklı bir ruh olduğunu söylüyorlar.

Ama şunu da söylemeliyim ki Kadıköy’de evde gibi çalıyoruz. Şehir dışındaki konserlerimiz de iyi ve kalabalık geçiyor. Bizim “Uçsuz bucaksız azınlık” dediğimiz kitlemiz bizi şehir dışında da yalnız bırakmaz. Bizim dinleyicilerimiz kulaktan kulağa bizi keşfeder, medya da çok yer almayız. Anahtar kelimemiz “Samimiyet” Yeni Kesmeşeker albümü için şarkılar hazır, hızlı çalışan bir ekibiz o konuda. Bir buçuk aya her şey hazır olur. Artık klip yapmaya falan ihtiyaç yok çünkü sosyal medya var. Major müzik piyasası yaya kaldı. Son Kesmeşeker albümünde de ön plana çıkan şarkılarımız oldu. Ama yeni albüm ona benzesin diye bir derdimiz yok. Üzerimizde bir baskı da yok. Zaten o baskıyla da yaşanmaz. Biz içimizden geleni yaparız. Slogan olsun diye şarkı yapmayız. Çünkü öbür türlü taktiksel bir durum olur. Öyle tilki şarkı sözü yazarları var ama biz öyle yapmayız. Anahtar kelimemiz samimiyet. Çünkü öbürünü kimse yemez. Zaten belli bir süre sonra sahnede ne çaldığının anlamı da yok. Sen orada çalıyorsun insanlar sahne hâlinizi görmeye geliyorlar. Sen halen sahnede misin? “Bizim adamlar orada mı?” diye görmeye geliyorlar.

worrying about the small stuff and continuously creating. I don’t know the exact reason, but those who live here feel this contentment after a while and start living like this. There is sensitivity and people respect each other. Even though Kadıköy is the biggest district of Turkey, it has not lost the “neighbourhood” feeling. You exchange greetings with shopkeepers, everyone is genial and helpful. I think Kadıköy is an Anatolian city. Yes, there is a European lifestyle here, but it doesn’t lose its Eastern feel, it gets into your heart. We see that Kadıköy’s face is changing in the recent years. Moda is said to be the “new Cihangir.” Change is inevitable but Kadıköy is one of the districts that resist this. I have been living here for years. Sometimes I read articles about “the best 15 cafés of Kadıköy”. And I realize I don’t know any of them. I say “where are these bro?”, it is alienating. Here, unfortunately, it started to be Cihangir-like but Kadıköy can’t handle this. Some places will be eliminated in time. They’re trying to import Cihangir to here. Cafés are being opened, there is a pointless overload. There are cafés and places that sell San Francisco baguettes everywhere. It is like Kadıköy is discovered, especially Moda. I don’t want to be a Kadıköy chauvinist but this place has its own style. Which cafés do you go to here? I have a thing for being a regular, I

always go to the same places. There I see my friends, drink tea and coffee, have a chat. Let me not give any names, it would be advertising. I don’t even know if these new cafés have regulars. I don’t go to the Cihangir cafés in Kadıköy. Because I feel weird there, I feel like I’m in Taksim. This is Kadıköy, no need for so much alienation! So do you feel you’re in an awaygame in your concerts outside Kadıköy, for example in Taksim? Recently Taksim became weirder. I find all that crowd, chaos and mess very strange. So naturally we feel like we’re in an away-game. We return right after the concert. We play the same songs but people say there’s a different feel when we play in Kadıköy. But I have to say that we play like we’re at home in Kadıköy. Our concerts in other cities are also good and crowded. Our crowd which we call “endless minority” doesn’t leave us alone in other cities as well. Our listeners discover us through word-of-mouth; we don’t have wide media coverage. Our keyword is “sincerety” Songs are ready for the new Kesmeşeker album; we are a fast working team in that aspect. It will all be ready in one and a half months. You don’t need to make videos anymore, because there is social media. Major music market is stranded. There were songs that stood out in the last Kesmeşeker album. But we are not trying to make the new album similar to that. And we don’t have such a pressure. Besides, you can’t live with that pressure. We do what we feel like doing. We don’t make songs to create slogans. Because otherwise it would be a tactical move. There are songwriters cunning as fox but we don’t do that. Our keyword is sincerity. Because otherwise nobody would buy into it. After all, it doesn’t matter what you play on stage after a while. You play there and people come to see you on that stage. Are you still on stage? They come to see saying “Are the guys still there?” FEBRUARY 2016

skyroad 91

ĺ(+ċ5 7858 THE SOUL OF CITY

AKŞEMSEDDİN’İN

GÖYNÜK KÜÇÜK KASABASI

Altı yüzyıl üç kıtada gönüllerde kurduğu egemenlikle yaşayan Osmanlı’nın harcının atıldığı yer Göynük. İstanbul’un Fatihinin hocası Akşemseddin’den Melamiliğin kurucusu Ömer Sekinki hazretlerine, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e bu coğrafyaya harç olmuş bir yer…

92 skyroad

ŞUBAT 2016

Ali Ayçil

ün boyunca garip bir sükûnetle yağıp durdu kar. Elimde valiz, küçük bir büroda, şu karşıda duran yarım otobüsün kalkma vaktini bekliyorum. Yalnızca ismini biliyorum gideceğim kasabanın. Ve biliyorum ki bu içi boş isim, kasabada geçireceğim günler, aylar boyunca peyder pey tefriş edilecek, kısa bir yabancılıktan sonra ben de onun bir parçası olmaya

THE LITTLE TOWN OF AKŞEMSEDDİN: GÖYNÜK Göynük is the place where the foundations of the Ottoman empire. A place that became the mortar to this landscape, from Akşemseddin, the teacher of Mehmed the Conqueror to Ömer Sekinki, the founder of the Malamatis…

öynük is a town about 120 km from Bolu. I think we will arrive in the town roughly in an hour and a half. My first impression of Göynük is the snow FEBRUARY 2016

skyroad 93

ĺ(+ċ5 7858 THE SOUL OF CITY

başlayacağım. Ama bunları bilmek yine de merakımı köreltmeye yetmiyor. Dayanıklı meyve odunlarıyla karnı doyurulan sobanın kıyısında, ara ara kendime sorup duruyorum: Acaba Göynük nasıl bir yer? Arka lastiklerine zincir takılmış yarım otobüs, ikindi vakti yolcularını alıp yola koyuluyor. Göynük, Bolu’ya yaklaşık 120 km mesafede bir ilçe. Kabataslak bir hesapla, bir buçuk saat sonra kasabaya varacağımızı düşünüyorum. Ancak otobüs Mudurnu’yu geçip karlı ormanların arasındaki dağ yoluna vurunca, zamanla mesafe arasında yaptığım düz hesap hiçbir işe yaramaz hale geliyor. Bir kıvrım bitip bir diğeri başlıyor. Üç saattir yoldayız ve yolcuların halinde, kasabaya yaklaştığımızı gösterecek hiçbir işarete rastlanmıyor. Bolu’da

94 skyroad

ŞUBAT 2016

sükûnetle bizi uğurlayan kar, şimdi tırmandığımız bu ormanlarla kaplı dağda öyle bir şiddetleniyor ki, bir an hiçbir yere varamayacağımızı düşünmeye bile başlıyorum. Bu tür yolculuklar böyledir. Yol uzar, yolcunun umudu tükenme noktasına gelir ve bir yerden sonra çaresizlikle kendi içine çekilir. Hele karanlık da basmışsa, yolcu kendisini düşlerinden alıp, külliyen kaderine teslim eder… Göynük’ün bendeki ilk görüntüsü, bir yatsı vakti sokak lambalarının cılız ışığı arasından serpilerek yere inen kar oldu. Ve bir de çift kanatlı kapısı, genişçe bir salonu olan ahşap otel. Bu küçük kasabanın neredeyse bütün evlerinin ahşap olduğunu, ancak sabahleyin uyanıp onun hayatına dâhil olduğumda öğreneceğim. Ve yine sabahleyin öğre-

neceğim ki, geldiğim kasaba Fatih’in hocası Akşemseddin’in, Melamiliğin kurucusu Ömer Sekinki Hazretlerinin de meftun olduğu, Osmanlıya ait en eski kasabalardan biri. Orhan Beyin oğlu Süleyman Gazi’nin yaptırdığı cami ve hamam tam yedi asırdır bu kasabanın hem hamiliğini hem bekçiliğini yapıyor. Dar bir vadiye inşa edilen Göynük’ün tarihi, Hititler dönemine kadar geri gider. Batı Anadolu’ya hâkim olan bütün toplulukların izi var kasabada. Frigyalılar’a ait ilk yazılı metinler burada taşa nakşedilmiş; önce Persler ve Makedonyalı İskender, ardından da Roma İmparatorluğu’nun hâkimiyetine yaşamış kasaba. Roma’nın askeri yolunun buradan geçtiğini ve kasabanın o zamanki adının Dadastan olduğunu iddia edenler de

var. Himmetoğlu köyünde bu gün bile kullanılmaya devam eden Çatak Hamamı, Romalılardan kalma bir hamam yıkıntısının üzerine inşa edilmiş. Uzun yüzyıllar Bizans’ın sınırları içinde kalan kasaba, 14.yy’ın başında Osmanlı Beyliği’nin eline geçmiş ve beyliğin ilk yerleşimlerinden biri olmuş.

ċPSDUDWRUOXúXQ EDNč \XYDVČ Göynük, Osmanlı tarihinin kimi satır başlarının kaydedildiği küçük bir risaledir. İmparatorluk mimarisinin ilk örneklerinden birisi olan Süleyman Gazi Camii ve medresesi, çok az değişikliklerle günümüze kadar ulaşabilmiş. Rumeli’ye ilk fetihleri gerçekleştiren ve Gelibolu’da vefat eden Gazi Süleyman’ın yaptırdığı caminin bahçesinde, ondan yaklaşık yüz yıl sonra İstanbul’u feth edecek olan II. Mehmed’in hocası Akşemseddin yatıyor. Ulu hoca, fetihten sonra Sultan’ın yanından ayrılmış, bu dar vadide, bu huzurlu kasabada uzlete çekilmiş. Göynüklüler, kuşaklar boyunca görklü misafirlerine hizmette kusur etmemişler. Bu gün

Göynük, yalnızca ince işlenmiş ahşap evlerine değil, bir imparatorluktan miras kalmanın töresine de özenle sahip çıkmış. It’s not only the ornamented wooden houses that Göynük has carefully held onto, but also the tradition of having the inheritance of an empire. bile, caminin kenarından geçen her yaştan insan, mutlaka ellerini açıp dua eder. Akşemseddin’in kabrinin kıyısından geçip de dua etmemek, nadanlık olarak görülür; Göynük’ün çocukları bile bilirler bunu. Göynüklülerin Akşemseddin’e duydukları vefa elbette bundan ibaret değil. Her yıl Mayıs ayında onun yüzü suyu hürmetine kazanlar dizilir, aş pişirilir. Kasabanın kadınları öyle itinayla çalışırlar ki, sanki yaptıkları yemeği bizzat o görklü misafire sunmak

sprinkling down in the dim light of the street lamps in the early hours of the night. And the wooden hotel with the double winged door and a large lobby. Only when I wake up the next morning and join the life of this little town I will find out that nearly all the houses here are made of wood. Also next morning I will learn that this town is the place Akşemseddin, the teacher of Fatih the Conqueror, and Ömer Sekinki, the founder of Malamatis, were enchanted by, and that it is one of the oldest towns of the Ottoman Empire. The mosque and the hammam commissioned by Suleiman Gazi, the son of Orhan Bey, have been the guardians of this town for seven centuries. The history of Göynük, which was built in a narrow valley, originates in the era of the Hittites. The town bears signs of all civilizations that have ruled in the western Anatolia since. The first written texts by the Phrygians were inscribed in stone here; the town was first dominated by the Persians and Alexander of Macedon, and the Roman Empire later. It is claimed that the military route for Rome passed through here and the town was then called Dadastan. In Himmetoğlu village, Çatak Hammam, which is still in use today, was built on top of the ruins of a Roman bath. The town was within the Byzantian borders for many centuries until it was captured by the Ottoman state at the beginning of 14th century and became one of the first settlements of the state.

The everlasting home of the empire Göynük is a miniature booklet where some of the most important headlines of the Ottoman history is written. The Suleiman Ghazi Mosque and its madrasa, one of the first examples of the imperial architecture. Akşemseddin, the teacher of Mehmed II, who FEBRUARY 2016

skyroad 95

ĺ(+ċ5 7858 THE SOUL OF CITY

için. Bu hizmet ve hürmetten Bıçakçı Dede de nasibini alır elbette. Bıçakcı Dede, Göynük’te doğmuş, bıçakçılıkla geçimini sağlamış Melamiliğin kurucusu Ömer Sekinki Hazretleri’nden başkası değildir. Kimi zaman kasabanın dışından insanlar da gelir, sessiz sedasız türbesini ziyaret eder, aynı sessizlikle çekilip giderler. Kimdir bu gelenler, nereden gelirler asla sormaz kasabalı; adaptan değildir… Göynük, Osmanlı şehir mimarisinin neredeyse bütün özelliklerini taşıyor. Kasabanın meydanındaki cami ve küçük dükkânlar sosyal hayatın merkezinde duruyorlar. Mahalleler taş döşemeli küçük anayollarla bu merkeze bağlanıyor. Deprem bölgesi üzerinde yaşayan Göynüklüler, evlerini özellikle ahşap olarak inşa etmiş. Bu evlerin inşasında, civardaki ormanlar, kasabalının işini fazlasıyla kolaylaştırmış. Yamaçlara kurulan ahşap evler, birbirinin manzarasını engellemezler. Ama ahşap, biraz da yangın demektir. Tutuşan bir evin kıvılcımı rahatlıkla başka bir eve sıçrar ve bir yangında koca bir mahallenin kül olması işten bile değil. Bir yangın çıktığında, bütün kasabalılar anında başlarını camlardan çıkarıp “yangın var” diye bağırmaya başlarlar. Ses, telaşlı bir haber zinciri olarak birbirine ulanır ve bütün mahallelere yayılır. Küreğini, kazmasını, kovasını alan yangın yerine koşar. Tarihi bir imecedir bu. Yanmakta olan evle beraber bütün kasabalıların da yüreklerinde bir yer yanar…

7×UN PčPDUč HVWHWčúčQč \DQVČWČ\RU Göynük’ün ahşap evleri, insana dudak ısırtacak kadar ince işlenmiş. Bahar gelince bahçelerinden sar-

96 skyroad

ŞUBAT 2016

kan güllerin ortasındaki o evleri bir görmelisiniz. 19.yüzyılın başlarında yapılmış olan bu evlerin zemin katlarında depolar, kilerler, hizmetçi odaları, mutfaklar ve geleneksel günlerde ailelerin birlikte yemek yedikleri fırın odaları bulunuyor. Zengin evlerinde fırın evi tabir edilen bu tür mekânlar, evlerin bahçesinde ayrı bir köşede yer alıyor. Taşlığın kenarındaki bir merdivenle çıkılan birinci kat geleneksel Türk evlerinin

bir benzeri olup, buradaki sofanın çevresi, odalarla sıralanmış. Odaların içerisine ocaklar, yüklükler, sedirler ve bir de gusülhane yerleştirilmiş. Evlerin bazılarında ailenin yeni evlenen çiftleri için özel bölümler de yapılmış. Üst katlar ise genellikle yatak odalarına ayrılmış. Cepheye yerleştirilen pencerelerden içeriye diri bir ışık sızar Göynük evlerinde. Bu evlerden bazıları şahnişli ve

Göynük’ün ahşap evleri, insana dudak ısırtacak kadar ince işlenmiş The wooden houses of Göynük are incredibly well ornamented.

would conquer Istanbul a hundred years later, is buried in the courtyard of this mosque that was commissioned by Suleiman Ghazi, who led the first conquests in Rumelia and died in Gallipoli. The great teacher left the side of the Sultan after the conquest and went into solitude in this peaceful town in this narrow valley. And of course Bıçakçı Dede takes his share of this servitude and respect. Bıçakçı Dede is no one other than Ömer Sekinki, who was born in Göynük, lived off making knives, and then became the founder of the Malamati sect. Sometimes people from out of town come and visit his tomb in silence, and leave in silence. The townspeople never ask who these visitors are, or where they come from; it is not customary...

Reflecting the Turkish architectural aesthetics

cumbalıdır. Özellikle odalardaki kapı ve pencerelerde Osmanlı ağaç işçiliğinin çeşitli motiflerine yer verilmiş. Evlerin üzerleri genellikle ahşap kırma çatılı ve alaturka kiremitli. Kasabanın Sultan II. Abdülhamid döneminde inşa edilen ahşap hükümet binası, bu gün hâlâ daha kullanılıyor. Bir de cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan bir saat kulesi var. Bu kule, Anadolu’daki en zarif saat kulelerinden birisidir.

Göynük, yalnızca ince işlenmiş ahşap evlerine değil, bir imparatorluktan miras kalmanın töresine de özenle sahip çıkmış. Orada kız almanın, kız vermenin, mutfağın, oturup kalkmanın da bir adabı vardır. Açık bir göz, kasabalının davranışlarındaki ayrıntıları uç uca eklediğinde, kadim bir kültürün resmini çıkarmakta asla güçlük çekmeyecektir. Ramazanda misafir olduğunuz her Göynük evinde, sıkı

The wooden houses of Göynük are incredibly well ornamented.. Built in early 19th century, the houses have storerooms, cellars, servants’ rooms, kitchens and oven rooms where families ate together on holidays. It’s not only the ornamented wooden houses that Göynük has carefully held onto, but also the tradition of having the inheritance of an empire. There are proper manners of asking for and giving a girl’s hand in marriage, eating, sitting. A person with an open eye will have no trouble drawing a picture of an ancient culture when they add up all the details in the behaviors of the townspeople. I can say the most obvious evidence of this is the strictly observed table manners in every Göynük house you visit during Ramadan. Before the main iftar (evening) meal, the fast is broken by the cheese, olives, jam and dates brought to dinner table. Arriving on a snowy evening, I stayed in Göynük for three years. The town surely did not open up to its visitor so suddenly. Each season introduced me to a different FEBRUARY 2016

skyroad 97

ĺ(+ċ5 7858 THE SOUL OF CITY

sıkıya uyulan sofra düzeni bunun en açık örneği diyebilirim. İftar yemeğinden önce sofraya kahvaltılık (peynir-zeytin-reçel vs.) ve hurma konularak oruç açılır. Daha sonra sırasıyla düğün çorbası, et, bamya yemeği, yaprak sarma, su böreği, tatlı (hafif tatlılar tercih edilir), pilav ve yanında mevsimine göre seçilen meyve ile yapılmış hoşaf (komposto), en son olarak tekrar tatlı konulur. Yüzyıllardır devam ede gelen bir adettir bu; hiçbir yemeğin sırası sektirilmez. Kızlar gelin olmadan çok önce, zamanı geldiğinde bu sofrayı nasıl kuracaklarını defaaten tecrübe etmişlerdir… Yalnızca sofrayı değil, gittikleri pek çok düğünde, kendi düğünlerinde giyilecek kasabaya has giysileri, türküleri ve oyunları da tecrübe etmiştir kızlar. Kocasını askere salan üzgün Melek Hanım’ın, Binbaşı’nın kızı Pakize’ye vurulan Ayaşlı Nuri’nin türkülerini az mı dinlemişler. Bu düğünlerde az mı “karşılama” “kasap” “Göynük çiftetelisi” oynamışlar. Karlı bir yatsı vakti hayatına dâhil olduğum Göynük’te tam üç yıl kaldım. Elbette misafirine birden bire

98 skyroad

ŞUBAT 2016

açılmadı kasaba. Her mevsim başka bir yüzüyle tanıştım onun. Ahşap evlerin sıhhatini, eski panayırların şenliğini, birbirlerine selam veren yemenili kadınların yürüyüşlerindeki ölçüyü, her Cuma tekrar edin esnaf duasındaki memnuniyeti, peyder pey gösterdi bana. Nüfusu neredeyse hep aynı kalan bu tatlı Osmanlı kasabası, ne zaman canımın sıkıldığını hissetse, ya meydandaki üç yüz elli yıllık çınarın altında ağırlayıp, demli bir çay eşliğinde sohbet etti benimle, ya da Sünnet Gölü’nün, Çubuk Gölü’nün kıyısına gönderdi. Ne yaptı etti, yeniden kendisine bağlamayı bildi işte. Belki de bir kıyıda kendi güzelliğine dalarak geçirdiği yüzyılların ona kazandırdığı bir maharette budur: Misafirinin gönlünü hoş tutmak. Kasabadan ayrıldıktan çok sonra fark ettim ki, üç yıl boyunca Akşemseddin’in avuçları arasında tutuğu bir dalgınlıkmışım ben. Eğer bir gün yolunuz Göynük’e düşerse, sakın benim gibi dalgın olmayın; iyice bakın ona. Size yüzlerce yılın birikimiyle şunu söyleyecektir: Ben, sensin. Burada kendini hatırla ve bir daha sakın kim olduğunu unutma…

Göynük’ün bendeki ilk görüntüsü, bir yatsı vakti sokak lambalarının cılız ışığı arasından serpilerek yere inen kardır. My ﬁrst impression of Göynük is the snow sprinkling down in the dim light of the street lamps in the early hours of the night.

face of it. Little by little, it revealed to me the health of the wooden houses, the festivities of the old fairs, the tempo in the steps of women in scarves greeting each other, the grace in the shopkeepers’ prayer repeating every Friday. Whenever this charming Ottoman town with an almost constant population felt that I was upset, it either hosted me under the 150 year old sycamore tree on the town square for a cup of tea and friendly chat, or it sent me off to the waterside of Sünnet Lake or Çubuk Lake. Whatever it did, it managed to attach me to itself. Perhaps this is a skill learned during the centuries watching its own beauty reflected on a shore: making its visitors feel welcome. Long after I left the town, I realized that I had been a piece of absentmindedness held in the palms of Akşemseddin for three years. If one day you end up in Göynük, do not be absentminded like I did; look into it thoroughly. With the experience of hundreds of years it will tell you this: I am you. Remember yourself here and never forget who you are... FEBRUARY 2016

skyroad 99

<2/ ĺ$5.,/$5, ROAD TRIP SONGS

100 skyroad

ŞUBAT 2016

“KIVRILIP GİDEN YOL ARKADAŞI

UZUN YOLLAR”A ŞARKILAR COMPANION SONGS FOR “LONG AND WINDING ROADS”(*) Ali Mert Alan

Yol şarkıları dosyamıza kaldığımız yerden “son hız” devam ediyoruz! Farklı mesleklerden ve “dünyalardan” insanlar, yolculuklarına eşlik eden şarkıları anlatıyor… We’re moving along with the road songs ﬁle by top speed! People from different jobs and different worlds tell us about the songs that accompany their journeys..

(*) Efsane The Beatles grubu “Long and Winding Roads” şarkısıyla yolun ruhunu hissettirmeyi başarmış. Abbey Road adlı albümünün kapağı ise hâlâ duvarlarımızı süslüyor. Legend The Beatles has been able to feel the spirit of the way through with their song “Long and Winding Roads”. The cover of the album Abbey Road is still adorn the walls. FEBRUARY 2016

skyroad 101

<2/ ĺ$5.,/$5, ROAD TRIP SONGS

ĺHKčU EHQčPOH NRQXĻX\RU

*±.68 ¢$ù/$ 5 Gazeteci / Jou rnalist

7DWčOčPčQ EDĻ DNWÑU× P×]čN Tatil, her çalışan gibi benim de dört gözle beklediğim en tatlı hayat molalarından biri. İzmirli olarak mümkün olduğunca vatanıma, Çeşme’ye kaçmaya çalıştığım tatillerimin baş aktörü de müzik. Hayatın her iniş ve çıkışına eşlik eden pek çok müzisyen var ama tatillerimde ya da kısa yolculuklarda, hastası olduğum Metallica’nın albümleri kulağımda döner. Tatil benim için Metallica’yla aynı adı taşıyan ‘Black Album’ ve ‘Master of Puppets’la başlar.

Music has a leading role in my holidays Holidays are best breaks in life and I am looking forward to them. I generally travel to my hometown, Izmir on my holidays. I listen to albums of Metallica when I travel. Holiday begins with the ‘Black Album’ and ‘Master of Puppets’ songs of Metallica for me.

102 skyroad

ŞUBAT 2016

Konu yeni bir sabaha, başka bir şehirde ya da ülkede uyanma fikri olunca beni cezbeden tek şarkı Imany’den “Slow Down” şarkısı oluyor. Bu şarkıyla anın tadını çıkarmayı seviyorum. Gittiğim ülkenin veya şehrin en güzel anını yaşıyorum. Çünkü tüm insanlar uyuduğunda olduğum şehir benimle konuşuyor. Bu yüzden gittiğim yerlerden dönene kadar o yeri içimde hissediyorum. Ama benim için dünyanın hiçbir yeri bir İstanbul etmiyor. Bu yüzden yol beni bazen büyütüyor, hüzünlendiriyor bazen de özlem duygumu körüklüyor.

The city talks to me I am impressed by Imany’s “Slow Down”

(0ċ5 781&(5 ±=' igner es 7DVDUČPFČ / D

6ċ%(/ <,/0$= <D]DU / Author

song when I had the idea of beginning a new day in a different city or country. I enjoy the best moments of the place I visit because the city talks to me when everybody is asleep. Istanbul is the most important city for me so I always feel homesick when I travel.

ettiğimi düşündüm. Hemen ardından, Milano uçağında Yavuz Çetin dinleyerek bulutları izlemem ve iş çıkışı metroyla eve dönerken dinlediğim Yüzyüzeyken Konuşuruz şarkıları aklıma geldi. Yol, benim için keşmekeşe ara verip nefes alma boşluğu oluşturmak anlamına geliyor. Bu yüzden dinlerken mutlu olduğum, huzur bulduğum şarkılar sayıca fazla...

I feel free on the road

<ROGD QHIHV DOČ\RUXP “Yol şarkıları” başlığını duyunca geçtiğimiz yıl ne kadar çok seyahat

I remember watching the clouds during my Milan flight listening to Yavuz Çetin and also listening to songs of Yüzyüzeyken Konuşuruz band on my way home. Road means a relaxing break for me so there are many songs which make me happy...

)HUGč 7D\IXUoXQ KD\UDQČ\ČP

.DUDGHQč] ĻDUNČODUČ EHQč GčQOHQGčUč\RU

İnsanız, bir günümüz diğerine uymuyor. Güne enerjik başlamışsam hareketli şarkılar, buruk başladıysam da slow şarkılar dinlerim. Yıllardır Ferdi Tayfur’un hayranıyım. Onun şarkıları beni hep eskiye götürür. Televizyonda ya da radyoda ansızın şarkısı çalmaya başlar. Bir şarkı söyler, askerlik günlerime götürür, geçmişimi tekrar canlandırır.

Karadeniz şarkılarını dinlemeyi çok severim. Gelip geçici şarkılar gibi kafa şişirmezler, aksine dinlediğinizde dinlenirsiniz. Eskilerden İsmail Türüt, Kamil Sönmez, Hülya Polat’ı; sonraki nesilden de Kazım Koyuncu ve Resul Dindar’ı dinlerim. Günümüz pop şarkılarına nazaran bu şarkılar beni daha çok yakalar.

085$7 ¢89$/ 7HPL]OLN JÑUHYOLVL Janitor

Songs of the Black Sea Region relax me

I am a fan of Ferdi Tayfur I listen to energetic songs when I feel energetic and slow songs when I feel blue. I am a fan of Ferdi Tayfur. I always remember my memories when I hear his voice on TV or radio.

<$6ċ1 <,/0$=

%HUEHU / Hairdresser

=DPDQVČ] P×]čNOHU Her yolculuğun ayrı bir hikâyesi vardır ve bu hikâyeyi hatırlatacak şarkıları... Yeni çıkan albümleri saymazsak vazgeçilmezlerim arasında Erkan Oğur, Fikret Kızılok, Path Metheny, Ke/8 ù ith Jarreth ve Gonza2 $ ĺ(1$< /$0% an ci si u lo Rubalcaba geliyor. 0×]LV\HQ / M Zamansız müziklerle şehir hayatının hızlı ritminden uzaklaşıyorum. Bu sayede de yolculuğun tadına varmaya başlıyorum.

Timeless music Each travel has a unique story and songs remind me those stories... My favorite singers are Erkan Oğur, Fikret Kızılok, Path Metheny, Keith Jarreth and Gonzalo Rubalcaba. I relieve myself of the rhythm of city life thanks to timeless music.

I like listening to songs of the Black Sea Region especially songs of Ismail Türüt, Kamil Sönmez, Hülya Polat, Kazım Koyuncu and Resul Dindar. I prefer them to modern pop songs.

$GHOHočQ čQDQČOPD] EčU VHVč YDU Yoldayken James Blunt’ı dinlemeyi çok seviyorum. Özellikle de “Loves All of You” şarkısını. Bu şarkıyı dinlerken kız arkadaşımı ve anılarımı düşü6(5'$5 9$5'$/ 3URMH 6DWČĻ 6RUXPOXVX nüyorum. Blunt’ın ative Project Sales Represent şarkıları ruhumu dinlendiriyor. Sakin sesinin yola eşlik etmesi güzel oluyor, zaman keyifli geçiyor. Onun haricinde Amy Winehouse ve Adele dinlemeyi de seviyorum, inanılmaz bir sesi var.

Adele has a wonderful voice I like listening to James Blunt, especially “Loves All of You” song when I travel. I remember my girlfriend and our memories when I listen to this song. I also like Amy Winehouse and Adele. FEBRUARY 2016

skyroad 103

TREND

ROMA’NIN KOKUSUNU İÇİMİZE ÇEKTİK

Geçtiğimiz ay İtalya’da Floransa, Venedik ve Bolonya’ya konuk olduk. Bu ay ise pizza, kahve ya da İtalyan dondurmasını değil, İtalya’nın en özel parfüm mağazalarını sizler için dolaştık, genzimize çektiğimiz kusursuz rahiyaları sizlerin de tanımasını istedik… 104 skyroad

ŞUBAT 2016

ċsmail KČ]ČOED\

ARFÜM denildiğinde akla ilk gelen şehir hiç şüphesiz ki Paris. Hatta parfüm şişelerinin üzerinde “Paris” yazması markalar için bir prestij meselesidir. Fransızların ve Paris’in parfüm alanındaki liderliği tartışılmaz. Ancak Avrupa’da birçok şehir, parfüm meraklılarına keyifli anlar yaşatabilecek düzeyde bunlardan birisi de Roma. Eğer parfüm merakınız varsa Roma’da birbirinden güzel parfümleri koklayarak, deneyerek zaman geçirebilir ve bütçenize uygun olanları satın alabilirsiniz. Bir koku turuna ne dersiniz? İtalyanların büyük moda markalarının hemen hemen tamamının parfümleri var. Bu ürünlere “designer” adı veriliyor. Yani asıl işi parfüm olmayan moda tasarım şirketlerinin çıkardığı parfümler. Bu markalar genellikle parfümlerini bu işte uzmanlaşmış şirketlere yaptırıyorlar ve marka algılarının desteği, dağıtım imkânlarıyla her yerde karşımıza çıkmayı başarıyorlar. Ama parfüm meraklıları için bunların çok da itibarlı ürünler olduğunu söylersek abartmış oluruz. Kitlesel üretim ve satış amaçladıkları için genel beğeni üzerinden ilerleyen, bir marka yüzüyle pazarlanan, ana ilgi alanının sağladığı avantajları kullanan, çoğu vasat diyebileceğimiz parfümlerdir. Bu tarzda 10 parfümü denediğinizde genellikle bir tanesine “muhteşem”, sekizine “iyi” ve en fazla birine “berbat” dersiniz. Bu genellemeden ayrı tutmamız gereken Dior ve Hermes gibi markalar var ancak bu markaların özel ürünlerini de zaten her yerde bulmak mümkün değil. Özetle işi

gömlek yapmak olan bir markadan parfüm aldığınızı düşünün. Öte tarafta ise koku dünyasında niş parfümler bulunuyor. Bu markalar sadece parfüm konusu üzerinde yoğunlaşırlar. Genellikle bir tarz, gelenek, üslupları vardır. Kokular farklıdır. 10 adet niş parfüm denediğinizde ise muhtemelen üçüne “berbat”, ikisine “ilginç”, beşine de “muhteşem” diyeceksinizdir. Designer ürünlerde olduğu gibi “genele hitap” kaygısı taşımazlar”. Parfüm dünyasının lüks karakterleri olan niş markalar genellikle daha pahalı etiketlere sahip olurlar, onları kolay kolay her mağazada da bulamazsınız. Hedef kitleleri küçük olduğu için kitlesel satış hedefleri de yoktur. Meraklılar ise bir şekilde bu markalara ulaşırlar. Bizim Roma’da incelediğimiz parfümler ise tahmin edebileceğiniz gibi niş markalar. “Designer” dediğimiz markaların parfümlerine Roma’nın her köşesinde ulaşabilirsiniz. Ancak bizi asıl şaşırtan tarihi mekânların etrafında bulunan bazı eczanelerdeki parfüm markaları oldu. Zamanınız olursa ikisini de görmelisiniz. İlki Pantheon’un tam karşısında sağ köşede bulunan eczane. Burada yaklaşık 25 niş markanın ürünlerini bulmanız mümkün. Diğeri ise Il Tempo gazetesinin merkez bürosunun karşı tarafına düşen Via del Corso Caddesi üstünde. Ancak bizim turumuz İspanyol Merdivenleri etrafında olacak.

INFUSED BY THE SCENT OF ROME Last month we visited Florence, Venice and Bologna in Italy. This month, we have sought not pizza, coffee or Italian gelato, but the most luxurious perfume stores of Italy for you. Being introduced to perfect fragrances, we wanted you to know them, too.

f you are interested in perfume, I suggest you take a perfume tour in Rome. Almost all of the big Italian fashion brands have perfumes. We call them “designer products”. On the other hand, there are niche perfumes. Those brands generally focus only on perfume, some of them even select more specific spots within perfume sector. Usually there is a style, a tradition and a manner. Of course you need to read and research a bit and have many experiments in this field. The perfumes we will see and review in Rome are, as you can guess, niche brands. You can find the perfumes of designer brands on every corner in Rome. But what surprised me the most was the perfume brands in some of the pharmacies around the historical sites. I recommend you to see two of them. The first one is the pharmacy right across Pantheon at the right corner. There it is possible to find the products of at least 25 niche brands. The other one is on Via del Corso, on the opposite side of the main office of the newspaper Il Tempo. However, our tour will take place around the Spanish Steps.

ACQUA di PARMA The store of long-established brand from Parma is just FEBRUARY 2016

skyroad 105

TREND

Parfümün sanata GÑQ×ĻW×ú× \HU İtalyanların en popüler niş markası “Acqua di Parma” dersek yanlış olmaz. Mağaza tam merdivenlerin bittiği noktada... 1916 yılında Parma’da doğan ADP, zorlu süreçlerden sonra tekrar ayağa kalktı ve 2001 yılında bünyesinde birçok markayı barındıran Fransız LVMH tarafından satın alındı. Şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki mağazanın ambiyansı tek kelimeyle muhteşem. Parfümler birer sanat eseri misali kategorilerine göre ayırılmış. Özel seri üretimlerin hepsini bir arada ancak bu mağazada görebilirsiniz. Mağazanın arka tarafında daha çok yaz ayları için Akdeniz ve çevresinden ilham alınarak tasarlanmış Blu Mediterraneo serisini ve az sayıdaki deri aksesuarları bulabilirsiniz. Mağaza çalışanları kibar, konusunda uzman ve alışveriş yapmanız için sizi sıkboğaz etmeyen insanlar... En arka tarafta ise çok şık bir berber salonu var. Tek koltuklu bu berber salonuna özel randevu ve davetiyeyle kabul ediliyorsunuz. Usta bir berber sizi ADP ürünleriyle tıraş ediyor. Parfümlere gelince; erkek parfümleri genellikle klasik “Colonia” tarzında üretilmiş. Biraz eski havası olan ama kesinlikle şık ve klasik kokular. İçlerinde bence en başarılı olan ise “Colonia Intensa”. Yakın zamanda üretilen “Ingredient Collection” serisiyse daha sert ve baskın parfümlerden oluşuyor. Bu seride öd, deri ve amber bulunuyor. Bunlar içinde ise son yılların popüler notası öde getirilen İtalyan yorumu dikkat çekici. Marka kadın kokularında daha zengin diyebiliriz. Bunların arasın-

106 skyroad

ŞUBAT 2016

dan “Iris Nobile”, “Magnolia Nobile” en popüler olanlar. Mavi seri ise hemen hemen herkesin hoşuna gidebilecek hafif ve yaz atmosferinde kokulardan oluşuyor.

$NGHQč] NRNXODUČ Genç İtalyan niş markalarından “Acqua Dell Elba” da aynı bölgede. Meydana açılan Via Trattina cadde-

sinin sonunda. Mavi-turkuaz renkli tasarımıyla hemen dikkatinizi çekecektir. Deniz, Akdeniz ve yelkenli gibi temalar üzerinden kendisini anlatan marka hafif, taze kokulara sahip. En beğenilen kadın parfümü olarak sınıflandırdıkları ancak erkeklerinde kullanabileceği “Blu” dikkat çekici bir güzellikte.

(VNč YH NODVčN Santa Maria Novella, meraklıları tarafından bilinen ve kuruluşu 1612 yılına kadar giden bir marka. Yine meydana açılan Via delle Carrozze Caddesi üstünde bulunan mağaza, diğer markalarla kıyaslandığınızda biraz karışık bir düzene sahip. Hemen hemen her tarz parfüm bulunuyor ancak kokuların tamamında “eski” ve klasik tarz hissinin olduğunu söylemeliyiz. Bunun nedenini mağaza çalışanlarına sorduğumuzda, çizgilerinin bu yönde olduğunu

ve meraklılarının bu tarzı sevdiğini cevabını aldık. Markanın nar ve gül üzerine tasarlanmış parfümlerini bulursanız mutlaka koklayın.

3DUI×P FHQQHWč En önemli niş markaları bünyesinde barındıran bu parfüm mağazası ise yine mutlaka görülmesi gereken yerlerden. Burası çok sayıda niş markayı bir arada görebileceğiniz sayılı yerlerden biri. Campomarzio 70, meydana açılan Via Vittoria Caddesi’nde bulunuyor, oldukça geniş ve sade düzenlenmiş bir yer. Üstelik Güney Amerika da dâhil birçok bölgeden niş markalara ulaşmak mümkün... Aradığınız pek çok niş parfümevinin ürünlerini bünyesinde barındırdığı için burada biraz daha fazla zaman geçirebilirsiniz. Satış elemanları oldukça tecrübeli ve bilgili... Ne aradığınızı söylediğinizde size yardımcı oluyorlar.

fantastic. Perfumes are classified according to their categories like artworks. You can find all the special edition perfumes together only in this store. Towards the back of the store, you see the blue series (Blu Mediterraneo) and the limited leather accessories designed for the summer months inspired by the Mediterranean and its surroundings. At the very back is the most elegant barbershop I have ever seen. This barber shop has a single seat and you are only accepted by exclusive appointment and invitation. A master barber shaves you with ADP products. As for perfumes, the men’s fragrances are generally produced based on classical “Colonia”. So they are slightly old fashioned but certainly elegant and classical fragrances. My favorite is “Colonia Intensa”. The series recently produced emphasizing some notes (Ingredient Collection) consists of stronger and more dominant perfumes. This series contains agar wood, leather and ambergris. Among them, Oud is outstanding with the Italian style of using agarwood that is a popular note in the recent years.

Acqua Dell Elba Acqua Dell Elba, one of the young Italian niche brands, is in the same area at the end of Via Trattina that opens to the square. Its blue-turquoise-colored design will attract your attention immediately.

The brand is self-explanatory with the themes like the sea, Mediterranean and sailing which also has light and fresh fragrances. Blu is classified as the most popular women’s perfume but can also be used by men and it definitely has a remarkable charm.

S. Maria Novella It is possible to find all perfumes of the brand in the store on the Via delle Carrozze ending at the square. Compared with the other brands, the store is a little bit disorganized and it can help if you check their products online in advance. Although there are perfumes of almost every style, we should say that all of them have a “nostalgic” feel. I particularly suggest you enjoy the scent of the perfumes of this brand emphasizing rose and pomegranate, if you get the chance.

Campomarzio 70 This perfume store which houses the prominent niche brands is a must-see. The store is on Via Vittoria ending at the square. Being roomy and neat, this perfume boutique offers niche brands from various regions, also including the South America. The brand has other stores in Rome. If you can’t find a particular brand in one of the stores, they can find and bring it from the others. Here you would take more time to see around since it has various brands to offer. FEBRUARY 2016

skyroad 107

6±</(ĺċ CONVERSATION

Bu yüzyılda

YARISI

İnsanlığın YERDE GÖKTE

olacak

Dünyanın en büyük dördüncü havayolu şirketinin Genel Müdürü Temel Kotil Skyroad’ı misaﬁr etti. Çocukluğunu, hayallerini, doğup büyüdüğü memleketini, hedeﬂerini bizlerle paylaştı.

108 skyroad

ŞUBAT 2016

FEBRUARY 2016

skyroad 109

<868) ċ3(.¢ċ

6±</(ĺċ CONVERSATION

+DOLO .XUEHWRúOX

ÜRK Hava Yolları’nı on iki yılda on kat büyüten, hâlihazırda dünyanın en büyük dördüncü havayolu şirketinin Genel Müdürü Temel Kotil Skyroad’ı misafir etti. Çocukluğunu, hayallerini, doğup büyüdüğü memleketini, hedeflerini bizlerle paylaştı. Rizelisiniz ve Rize’yi çok seviyorsunuz... İnsan doğduğu yeri sever... Peki, biliyor musun neden seviyoruz? Neden?

110 skyroad

ŞUBAT 2016

Çünkü biz doğduğumuz zaman ilk gözümüzü açtığımızda neleri görüyorsak onlara alışıyoruz. Onları seviyoruz. Dolayısıyla dünyada çirkin bir yer yok, kötü bir yer hiç yok... Gidip görmedim kuzey kutbunda yaşayan Eskimoları ama buz gibi evleri sıcacık hale getiriyorlar... Siz nasıl bir yerde doğdunuz peki? Rize, Gündoğdu; artık Gündoğdu yok tabii merkeze bağlandığı için Gündoğdu beldemizi kaybettik. O zamanlar isim kaybı olacağını bilmiyorduk... Hep destekledik, “Biz de

şehirli olalım, merkeze bağlanalım” diye... Ama bir de baktık Gündoğdu yok artık mahalleler var. Üç tane mahallesi var gariban Gündoğdu beldesinin. Şu anda biz mahalleli olduk. İlköğretimi orada mı okudunuz? Bir kısmını... 1969’da İstanbul’a geldik. İlkokul, ortaokul, lise, üniversite böyle gittik... Sonra yurt dışında mastır ve doktora... Peki, çocukluğunuzda uçuşa ilginiz var mıydı? Yoktu. Hiç yoktu. Hiç alakanız yoktu yani? Yoktu çünkü biz uçağı nerede gö-

recektik... Belki de korkuyordunuz? Yok niye korkayım? Bilmediği şeyden insan korkar mı? Peki ilk ne zaman uçağa bindiniz? İnanmayacaksınız buna değil mi? ‘84 yılında... ‘59 doğumluyum, uçak mühendisi oldum, her şey yerinde, İngilizcem de var... Devlet bursuyla yurt dışına giderken bindim. Daha öncesinde binemezdik, para yoktu. Bir de THY’nin böyle çok seferleri yoktu, pahalıydı... Pahalıydı o zaman binemiyordunuz. Şimdi bütün öğrenciler biniyor. Allah’ıma şükürler olsun... 10 kat arttı. Yani ben 2003’te burada görevime başladım... 5 milyon iç hat yolcusu geçen sene 48 milyondu şimdi ise 55 milyon oldu, maşallah...

“Erbakan Allah Rahmet H\OHVčQ E×\×N DGDPGČq THY’ye ilk gelişiniz nasıl olmuştu? Ben uçak mühendisiydim. Türkiye’de uçak mühendisliği biliyorsunuz çok popülerdi 80’lerin başında süper bir işti. Neden dolayı? Ambargo vardı. Bu Kıbrıs Barış Harekatı’nda, uçak yapacaktık rahmetli Erbakan Hoca sağ olsun Allah yerini cennet etsin çok büyük adamdı... Bir defa karşılaştım, tokalaşma fırsatım oldu. Çok böyle içli dışlı olamadık ama Başbakan’dı biliyorsunuz. Uçak yapacağız diye herkese anlattı tabii biz inandık ona. Öyle uçak mühendisliğini seçtik. Daha öncesinde yoktu. Uçak Mühendisliği böyle çok güzel bir yerdi yüksek puanımız vardı yani Türkiye’nin en iyi öğrencileri oradaydı... Biz de fena değildik. Ama dediğim gibi hep uçakla çalıştık

“HALF OF WORLD’S POPULATION WILL FLY IN THIS CENTURY” Temel Kotil, General Manager of Turkish Airlines, the world’s fourth largest airlines, was the guest of Skyroad this month. We interviewed him about his childhood, dreams, hometown and future plans.

ou are from Rize and you love your hometown... People love their hometowns. I was born in Gündoğdu, Rize; I love it there. Did you complete your primary education in Rize? I started primary school in Rize and then we moved to Istanbul in 1969. I completed my education and graduated from a university in Istanbul. Then I traveled abroad for my master’s and my post graduate degree. When did you fly for the first time? Believe it or not, in 1984. I was born in 1959. I flew abroad with a state scholarship after I became an aircraft engineer. We could not afford airline tickets before because they were too expensive and Turkish Airlines were not launching so many flights. Today, I am glad to announce that our flight number increased 10 times. The number of domestic passengers was 5 million when I began my profession in the technical department in 2003. The number, which was 48 million, last year, increased to 55 million today.

“Mr. Erbakan (RIP) was a great man” How did you begin working for Turkish Airlines? I was an aircraft engineer. We planned to build aircraft but embargo was imposed during Cyprus Peace Operation. Mr. Erbakan (R.I.P.) was a great man, he announced that we would build aircraft and we believed in him. That is why I became an aircraft engineer together with

the best students of Turkey. We worked the aircraft but could not afford to travel with it. I flew to Brussels with Turkish Airlines thanks to my state scholarship but we could not travel further as Turkish Airlines did not launch flights to further destinations then. Turkish Airlines launches to the highest number of destinations worldwide. I think to 284 destinations? Domestic + international flight destination number is 285, where 236 of them are to international destinations, which is the highest number of international destinations. What are your top five destinations? There are so many destinations to visit worldwide that it will be unfair to limit it to five. I recommend everyone to travel as much as possible. But, which ones are your favorite? I feel comfortable when I travel to Medina because it has an authentic atmosphere. Mecca is very important for us. Delhi is wonderful besides my hometown Rize. Sana’a, Yemen is also my favorite destinations. There are many beautiful places to visit in the world. Turkish Airlines is the flight sponsor of Ertuğrul movie. We provided them all kind of support. There are two scenes of Turkish Airlines, the first is during Sultan Abdulhamid FEBRUARY 2016

skyroad 111

6±</(ĺċ CONVERSATION

falan derken uçağa binecek paramız da yoktu. Devlet baba burs verdi, buradan Brüksel’e uçtuk THY ile... Ama daha ileriye gidemedik. Çünkü THY daha uzağa uçmuyordu. Londra büyük ihtimalle en uzun destinasyondu... Lizbon yoktu, Portekiz’le Madrid olabilir ama onlar daha sonradır büyük ihtimalle... Brüksel’den indik uçaktan, New York’a uçtuk. THY’ye başvuru olayınız? Ben İTÜ Uçak Mühendisliği’nde okurken stajlarımız vardı. Birincisi üniversite de oluyor, ikincisi dışarda oluyor, üçüncüsü Endüstri Uçak Mühendisliği’nde oluyor. Bir opsiyonumuz burasıydı bir opsiyonumuz da Kayseri İkmal Bakım Merkezi’ydi fakat orada pek yer yoktu, stajyer almazdı. Şimdi var ama askeriye tesisi orada bulunuyor... Bize Kayseri’ye gittik o zaman. Burada staj yapamadık. Burası olsa iyiydi... Annem babam da buradaydı, iyi olurdu... Ama olsun dışarı çıkmış olduk. THY dünyada en fazla uçuş noktasına giden hava yolu şirketi. Uçuş noktası 284 mü? Uçuş noktası 285 ama biz içerdekileri saymıyoruz. Dıştaki 236... Onda birinciyiz. Yani iç-dışta birinci değiliz. Ama Amerika kocaman olduğu için iç hatlarda onlar daha güçlüler... Biz yurt dışı nokta sayısında birinciyiz. Hiç duymadığımız ülkeler veya şehirler var. Doğru ben de daha sonra öğrendim oraları... Kafanızda bir liste var mı? Ölmeden önce kesin şu beş yere mutlaka gidin... İlk beşini sorsam mesela? Dünya o kadar güzel ki yani beşle sınırlamak haksızlık olur. Gidebildiğin kadar git.

112 skyroad

ŞUBAT 2016

Sizin ama şurası çok iyi, burayı çok beğendim dediğiniz yerler olmuştur... Medine’ye gittiğinizde insan çok rahat hissediyor. Çok başka bir atmosfer var... Mekke bizim için çok önemli... Rize doğduğum yer zaten ama Delhi süper. Şimdi gidemezsiniz belki Sana, Yemen süper... Tabii eski, fakir olabilir bunlar başka ama insan orada farklı insanların alın terini görüyor. Bütün dünya güzel... Ben Rusya’da Sibirya’nın ortasında Tümen’e gittim... Biliyorsunuz Rusya’nın çoğu Tatar Türklerinindi... Tümen adı geçiyor, oraya gittim... Çok soğuk bir petrol şehri... Bizim işimiz yok orda ama Ruslarla beraber çalıştığımız havayolu vardı. Onlarla görüşmeye merkezlerine gittik. Soğuk, buz gibiydi her taraf. Hava çok kuru, nemsiz -20 civarı zarar vermiyor... Buradan düşünüldüğünde soğuk yerde ne işin var dersin ama aslında doğru değil...

p%X KD\DWWD JHUÂHN EčU \ROFX\X]q İnsan aslında zaten bir yolcu... Bu dünyada bir yolcuyuz... Yolculuk içinde yolculuk insana neler katar sizce? İnsanın dünyada yolcu oluşunu tabi biz günlük hayatın hengamesinde anlamıyoruz... Ben yolcu olarak gittiğim zaman bir yere, her hangi bir şehir olsun, ben burada yolcuyum diyorum... Gerçekten kendimi yolcu olarak hissediyorum. Bazen yemekler çok güzel oluyor bazen damak tadımıza uymuyor. Ama yolcuyum ve evime döneceğim diyorum... O seyahat boyunca insan farklı formatta oluyor. Eğer her gün böyle hissedersek dünya çok daha tatlı olur ve ru-

Eğer bir yerleri gidip görmek olmasaydı bu hayat çok rutin olurdu. Life is become so rutin, If you are not planning on visiting a place.

Müdürlüğünüz döneminde buna benzer bir olay yaşadık mı? Aslında o çok kritikti ve uçağın uçmasında gerçekten risk vardı. Arkadaşlardan Allah razı olsun, kim ne görev aldıysa... Onlar tabii gönüllü gitti oraya. Uçak düşebilirdi, biz onu biliyorduk zaten. Oradaki uçucular da biliyordu sonuçta THY de biliyordu.

p/čE\DoGDQ RQ EčQOHU WDĻČGČN q

tinden çıkar... Her sabah gün doğduğu zaman aslında fiziksel olarak dünya aynı coğrafyada aynı yerde değil. Dünya dönüyor... Aynı yerde değilsin ki... Gerçekten değilsin aynı yerde... Duygular çok önemli. Ertuğrul filmine THY sponsor oldu. Uçuş sponsoru değil mi? Evet, destek verdi. Hangi konuda ihtiyaç hasıl olduysa yardımcı olduk. Filmde Japon vatandaşların taşınması ile ilgili bir sahne var... O ikinci kısım... Birincisi Osmanlı’da Abdülhamit Han’ın, Japonya’ya el uzatması var. İkincisi de Türkiye döneminde, THY’nin Japonya’ya el uzatması var. İkisi de bizim zaten. Merak ettiğim şey şu; sizin Genel

Başka ülkenin vatandaşlarını sizin döneminizde biz taşıdık mı? Çok taşıdık ama tabii o kadar kritik olmayabilir. Mesela Libya’dan on binler çıkardık. Bizim o Kikali’ye başlamamız bu çıkardığımız öğrencilerle başladı. Yaklaşık 18 öğrenciyi Bingazi’den İstanbul’a getirdik, İstanbul’dan Nairobi’e getirdik. Para almadık, öğrenciler yani niye alalım... Orada o savaş sırasında orda kalmışlar. Ruanda’ya götürdük. Yani Ruandalıları, Libya’da Bingazi’den aldık. İstanbul’dan da Nairobi’ye getirdik. Çünkü o zaman Kikali’ye uçmuyorduk. Sonra onlar Ruanda Hava Yolları’yla Kikali’ye yani Ruanda’nın başkentine uçtular... Cumhurbaşkanları bunları törenle karşılamış, THY hemen meşhur oldu tabii... Burada bizim dış işlerinde hiç kimse yoktu. Büyükelçilik falan hiçbir şeyimiz yoktu. Bunlar acayip karşıladılar, kahraman gibi... Tabii THY de kahraman oldu. Sonra beni Cumhurbaşkanları davet etti. Gittim oraya, görüştük onunla. Sonra çıkışta, ben THY Genel Müdürü, o Ruanda Cumhurbaşkanı... Konumlandırma da korkunç fark var... Gazetecileri çağırdı. Biz tabii baya konuştuk, sohbet ettik. Dedi ki “THY bizi böyle destekledi, buraya uçarak” dedi.

and the second is during Turkish Republic, both to help Japan.

“We transferred tens of thousands of people from Libya!” Have you ever experienced something similar in Turkish Airlines during your period? Of course! For example, we transferred tens of thousands of people from Libya. We launched a flight to Kigali for the students. Almost 18 students were brought to Istanbul from Benghazi and sent to Nairobi from Istanbul. The flights were free for the students. They were stuck in the middle of the war. We took them to Rwanda. The president welcomed the passengers with a ceremony so Turkish Airlines became famous. Turkey did not have an embassy in Rwanda. Turkish Airlines was a hero for them. Then, the President sent me an invitation. I visited him and we interviewed with the journalists after the meeting. Turkish Airlines General Manager and the President of Rwanda... He stated that “Turkish Airlines, which supported us, will launch flights to Rwanda.” The journalist asked “There are a lot of passengers all over the world, why did you launch flights to Rwanda?” and I said, “Because there were passengers!”. We also transferred many people from Yemen, but we never risked our crew or airline while launching flights to these destinations. What is the rate of increase achieved during your period? We had 65 aircraft, now we have 299. The number of wide-bodied aircraft increased to 70 from 7. We placed order for 212 aircraft. They will all be delivered by the beginning of 2021. I am sure we will place more orders, as Turkish Airlines has a continuous growth. You frequently fly, have you ever experienced a serious flight risk? Once, it was snowing heavily in FEBRUARY 2016

skyroad 113

6±</(ĺċ CONVERSATION

Sonra gazeteciler bana döndüler, çekik gözlü bir gazeteci “Ne işiniz var, bir dünya yolcu var” dedi... Biz de dedik ki: “Çünkü orada yolcu vardı!” Suriye’de ki olaylarda oldu mu böyle bir şey? Libya ve Mısır’da neler olmuştu? Suriye’de tabii biz operasyonu kestik yani olaylar tırmanınca... Suriye’ye bir kurtarma operasyonu yapmadık. Oradan çekiliş zaten zamanlı oldu. Yani Türklerin gidip gelmesi, sıkışanların çıkması zamanında oldu.

114 skyroad

ŞUBAT 2016

Bıçakla keser gibi olmadı. Ama dünyanın birçok yerinden geçenlerde çok olmadı zaten. Yemen’den birçok kişiyi çıkardık örneğin. Tabii biz bunları yaparken de ne uçucularımızı ne de hava yolumuzu risk ettik. Biz askeri bir teşkilat değiliz ama olabiliyorsa elimizi elbette uzatırız. Çok tekniğe girmeyeyim ama imkânlarımız ne oranda artış gösterdi sizin döneminizde? 65 tane uçağımız vardı. 7 tane 340’ımız var... Bereket oldu şimdi

299 tane uçağımız var. 7 büyüktü 70 büyük oldu. Şu anda 212 uçak siparişimiz var. Onları imzaladık, geliyorlar şimdi. 2021’in başına kadar hepsi gelmiş olacak. Arada siparişlerimizi veririz tabii, biz devamlı büyüyen bir havayoluyuz. Siz çok uçuyorsunuz, ciddi bir uçuş tehlikesi yaşadınız mı? Evet, korktum. İstanbul’a bir kar yağmıştı. 2004 yılıydı. Ben Genel Müdür Yardımcısı’ydım, Genel Müdür değildim. Acayip bir kar yağdı.

Çekik gözlü bir gazeteci “Ne işiniz var orada?” dedi. Biz de dedik ki “Çünkü orada yolcu vardı”. An Asian: journalist asked“What are you doing in there? And We answered, “Because there were passengers! in there”.

Sayın Binali Bey bakanımla yan yana oturuyorduk. O 1A’da oturuyordu, ben de 1C’de oturuyordum. Ankara’dan geliyorduk. Kar ve yağmur yağmış. Uçak yukarıda dönüyor mübarek dönüyor. Yakıtı var biliyorum tehlike de yok fakat korktum... Uçuş emniyetli ama onu bilin. Hava şartları sebebiyle inerken bir sıkıntı olmadı? Sıkıntı olmadı ama yukarda çok dönünce biraz canım sıkıldı. Korktum ama korkmamak lazım, uçuş

çok emniyetli... Bak bu bir hayat stili. Rize’de büyüdüm ya, şimdi orası dağlık bir yer. Düz olsa da güzel dağlık olduğu için başka fırsat içeriyor. En küçüklüğünüzde başlıyorsunuz, düşmeye tırmanmaya... Ağaca çıkıyorsunuz ve ağacın çapı gövdemizin iki üç katı oluyor yani. Bir yere çıkıyorsunuz, düşseniz kesin ölürsünüz. Bir alışkanlıktır bu yüzyılda her bir Türk uçmayı sevsin. Çünkü bu yüzyıl uçma yüzyılı. Bir belgesel vardı; Kaptan-ı Derya Hayrettin... Çok ilginç ama... Şimdi bir ağacın çiçek açıp meyve vermesi için, olgunlaşmış olması gerekiyor. Çiçek açabilmesi için belli bir yaşta belli bir ortamda olması gerekiyor yoksa olmuyor. O zamanda Osmanlı burada onu küçük çocuk olarak gösteriyorlar, denize dalıyor, çıkıyor, yüzüyor denize bayılıyor. Sonra Barbaros

2004, I was Deputy General Manager, then. We were traveling with Binali Yıldırım, the Minister. The aircraft could not land. I was sure it was not dangerous because the aircraft has enough fuel but I was really scared. Anyway, I can assure you that flights are safe. Did you experience problems when landing because of bad weather conditions? There were not any problems, except that the aircraft did not land on time. Of course, I was afraid even though I knew that it was safe. It is a life style. I hope Turkish people will love flying because this century is the age of flying. It is now normal to travel by an aircraft. Half of the world’s population will choose to travel by plane by the end of the century. Life would be so monotonous if we would not be able travel wherever we want.

oluyor zaten. Onun içine işliyor, suyun içinde yaşamak karada yaşamak gibi normal... Ben öyle anladım o belgeselden. O çocuk yaşında kara ile deniz aynı olunca, o dalgalardaki savaşması, tekneyi götürmesi çocuk oyuncağı oluyor. Çünkü o onun normali oluyor farklı bir şey yok yani. Karada giderken sen ne hissediyorsan o da denizde aynı şeyi hissetmiş. En azından ben öyle anladım. Bütün Türk çocukları havayı öyle hissetsinler. Yani havada olmak çok normal bir şey. Yüzyıl bitmeden Allah’ın izniyle, insanların yarısı yerde yarısı gökte olacak. Genç çocuklar havayı sevsinler. Gezenler benden daha iyi bilirler bunu, eğer bir yerleri gidip görmek olmasaydı bu hayat çok rutin olurdu mübarek. İmkânı olan herkes görsün. FEBRUARY 2016

skyroad 115

%ċ=ċ0 *(=(*(1 OUR PLANET

116 skyroad

ŞUBAT 2016

ZANZİBAR

KAPILARI Gizemli kapılarının ardında güzel insanlar barındıran muhteşem Zanzibar, büyülü dünyalarıyla cezbediyor. Sevde Sevan Usak

ÜZYILLAR önce Hindistan ve Arabistan’dan Doğu Afrika sahillerine ticaret yapmaya gelen tüccarlar yeni bir kültürün oluşmasına sebep oldular. Yıllar içerisinde yerli Afrikalı halkla evlenen bu tüccarlar kendi inanç ve gelenekleriyle birlikte Swahili kültürünü oluşturdular.

$IUčNDoGD \HQč EčU PHGHQč\HW Tüccarlar aracılığıyla Arabistan ve Hindistan’dan gelen fikirler ve farklı estetik yaklaşımlar Swahili sahillerine taşındı. 11. ve 15. yüzyıllar arasında Doğu Afrika’da yeni şehirler, limanlar kurulup geliştikçe Swahili medeniyeti de okyanus kıyılarına hakim oldu. Swahili sahilleri bin km’yi bulan bir uzunlukta, Mogadişu’dan Kuzey Mozambik’e kadar uzandı. Bu medeniyet içerisinde öne

DOORS OF ZANZIBAR Nice people behind the mysterious door hosts a spectacular Zanzibar, attracted by the magical world..

erchants who arrived East African coasts from India and Arabia centuries ago for trade led to a new culture to arise. Over the years, these merchants married the native African people and created Swahili culture with their own faiths and traditions.

A new civilization in Africa Opinions and different aesthetic approaches from Arabia and India were carried to Swahili coasts via the merchants. As new cities and harbors were built and developed in East Africa between 11TH and 15TH centuries, Swahili Civilization moved to the coasts of the ocean. One of the prominent settlements in this culture was Zanzibar Island. It is possible to still feel the influencefrom centuries ago while wandering the island. You can trace the Swahili culture with every step in the streets of Zanzibar’s Stone Town, which is included in the World Heritage List by Unesco.

Doors decorating simple streets You first realize the doors in Stone Town. When you look carefully, you realize that no one of them looks alike. Carved wooden doors, which are one of the most important features of Swahili architecture, are only one of the leg-

FEBRUARY 2016

skyroad 117

%ċ=ċ0 *(=(*(1 OUR PLANET

çıkan yerleşimlerden biri de Zanzibar adası oldu. Adayı gezerken yüzyıllar öncesinin etkilerini hâlâ hissetmek mümkün. Unesco tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne alınan, Zanzibar’ın Stone Town sokaklarında her adımda Swahili kültürünün izlerini sürebilirsiniz.

6DGH VRNDNODUČ V×VOH\HQ NDSČODU Stone Town’da önce kapılar çarpar gözünüze. Dikkatli baktığınızda hiçbirinin birbirine benzemediğini görürsünüz. Swahili mimarisinin en önemli özelliklerinden biri olan ahşap oymalı kapılar, medeniyetin bıraktığı miraslardan biri sadece. Stone Town sokaklarında sırtlarını okyanusa yaslamış, yüksek beyaz duvarlı evler yükselir. Bu evlerin dış duvarları da o muhteşem ahşap dür. kapılarla süslüdür. Orta Çağ’daa Aramalı bistan’da oymalı ar ahşap kapılar sadece cami ve saraylarda bulunurken, Batı Afrika kıyılarında çok daha fazla kullanım imkanı buldu. O döar nemde sultanlar u’nHint Okyanusu’ndan gemilerle, Arabisindistan’dan tan’dan ve Hindistan’dan denizcilerle oymalı kapılar gönderirlerdi. 14. yüzyıl’da altın çağını yaşayan Doğu Afrika kıyılarından gelen seyyahlar, ilk kez bu oymalı süslü ahşap kapılardan bu dönemde söz etmiştir. Yine 19. Yüzyıl ortalarında

Şehrin güzelliği, kültürü ve mimarisi kapılardan okunuyor. The beauty of the city could reading from its culture and architecture of the door.

118 skyroad

ŞUBAT 2016

Za Zanzibar’a yolu düşen Avrup Avrupalı seyyahlar d da Stone T ’d ki ahşap h Town’daki kapılardan bahsetmişlerdir.

0DKUHPč\HWčQ PXKDIČ]ODUČ İslam değerlerine güçlü bir şekilde bağlı olan Swahili kültüründe, kapılar ayrıca önemli bir semboldür de.

Dışarıdaki yaşam ile evdeki yaşam arasındaki kalın çizgiyi belirtir kapılar. Bir Swahili evine evin hanımının arkadaşları ve akrabaları kabul edilir ancak, diğer ziyaretçiler dışarıda ağırlanır. Kapı açık dahi kalsa yüksek duvarlar sayesinde, dışarıdan geçenler evin içini göremez. Kapı ayrıca iki dünya arasındaki ayrımı da gösterir. Evde kalan kadınlar ve çocuklar, dışarıda ticaret yapan erkekler...

acies from the civilization.

Doors hiding privacy Doors are also important symbols in Swahili culture which are strongly linked to Islamic values. These doors indicate the thick line between the outside life and domestic life. Only the friends and relatives of the lady of the house are welcomed insidethe Swahili houses, the other guests are hosted outside.

Doors of all shapes and colors According to a report dated 1980, around 800 doors were counted in Zanzibar. It is seen that the number of these doors is decreasing due to robbery and wear. There are 5 types of Swahili doors which differ in terms of geographic styles and architecture and 3 of these are found in Zanzibar.

Doors of Zanzibar These doors which will immediately grab your attention while walking around the streets are mainly found in Stone Townâ&#x20AC;&#x2122;s rich neighborhoods, Shangani and Baghani. After a long journey from Mumbai to East African coasts, these doors were carried to Zanzibar Sultans and Swahili aristocracy by slaves and sailors. Doors of Zanzibar are much more elaborate and detailed than the other doors in Swahili coasts. Dar sokaklarÄąn iĂ§inde saklÄą kapÄąlar. Doors hidden in the narrow streets.

'HVHQ GHVHQ Ă&#x201A;HÄťÄ?W Ă&#x201A;HÄťÄ?Wf Swahili sahilinde kaĂ§ Ă§eĹ&#x;it kapÄą olduÄ&#x;u bilinmemekle birlikte, ahĹ&#x;abÄąn ormanlarda bol bulunmasÄąndan dolayÄą bu kadar Ă§ok ahĹ&#x;ap kapÄą yapÄąldÄąÄ&#x;Äą dĂźĹ&#x;ĂźnĂźlmektedir. 1980 yÄąlÄąndaki bir rapora gĂśre Zanzibarâ&#x20AC;&#x2122;da 800 civarÄąnda kapÄą olduÄ&#x;u tespit edilmiĹ&#x;tir. HÄąrsÄązlÄąk ve yÄąpranma sebebi ile bu kapÄąlarÄąn sayÄąsÄąnÄąn azaldÄąÄ&#x;Äą gĂśrĂźlmektedir.

Doors of Omani Doors of Omani style were first brought to East Africa from South Arabia during Busaidi dynasty. The increasing wealth made it possible to have engravings in different styles. These doors dating back to 19th century are massive and wide. Lotus patterns can be found scattered on the doors. The dates the doors were built are written in Arabic on the semi-circular casings of the door and the doors include verses from the Qurâ&#x20AC;&#x2122;an. There are no figures on these doors.

Doors of Gujarati The first Gujarati door arriving at Swahili coast was brought from FEBRUARY 2016

skyroad 119

%ċ=ċ0 *(=(*(1 OUR PLANET

li aristokrasisine taşınırdı. Zanzibar kapıları Swahili sahillerinde bulunan diğer kapılardan çok daha ince işçilikli ve detaylıdır. Ayrıca pirinç kaplamalarla süslenmiştir. Bir kısmında kapıların pervazları yarım daire şeklindedir. Bu yarım daire Zanzibar’ın ticarette Doğu Afrika’nın merkezi haline geldiğini gösterir. Bu türün en önemli örneği Beit al Ajaib’in kapısıdır. Her ne kadar bina sömürge stilinde inşa edilmiş olsa da kapıları tamamen Swahili kültürünü yansıtır.

rilmiş. Hintli tüccarların Doğu Afrika sahillerine yerleşmesiyle birlikte bu kapının stili ünlenmiş ve ustalar tarafından benimsenmiş. Bu kapıların yapısı diğer Swahili stillerinden çok farklıdır. Bu kapılarda oymalar sadece pervazlarda ve kapının orta kısımlarında yer alır. Çerçeve ince çizgilerle belirlenmiş, geometrik ve simetrik bir şekilde yapraklı sarmaşıklarla süslenmiştir. Kapıların orta kısımları menteşelidir.

6HPEROOHU QH VÑ\OHU" 2PDQč 8PPDQ NDSČODUČ

Beit al Ajaip’in (House of Wonders- Harikalar Evi) kapısı Zanzibar’daki en eski kapıdır. 1694 yılından kalmadır ve şu anda Peace Memorial Müzesi’nde sergilenmektedir. Coğrafi stiller ve mimari açısından farklılık gösteren Swahili kapılarının 5 çeşidi bulunmaktadır ve bunlarının 3 çeşidine Zanzibar’da rastlanır.

=DQ]čEDU NDSČODUČ Sokaklar arasında gezerken dikkatinizi hemen çekecek olan bu kapılar ağırlıklı olarak Stone Town’ın zengin muhitleri olan Shangani ve Baghani bölgesinde bulunuyor. Mumbai’den Doğu Afrika sahillerine doğru geçirdikleri uzun bir yolculuktan sonra bu kapılar köleler ve denizciler aracılığıyla Zanzibar Sultanlarına ve Swahi-

120 skyroad

ŞUBAT 2016

Omani stilindeki kapılar ilk kez Güney Arabistan’dan Busaidi saltanatı döneminde Doğu Afrika’ya geldi. Artan zenginlik farklı stillerde işlemeler yapılmasını da sağladı. 19. yüzyıldan kalma bu kapılar oldukça büyük ve geniştir. Çerçeveleri ve oyma pervazları ev sahibinin zenginliğini yansıtır. Kapıların oymalarında İran stiline de rastlanır. 19. yüzyıl ortalarına doğru Doğu Afrika sahillerine gelen ustalar tarafından bu yeni stillerin oluştuğu düşünülmektedir. Kapıların üzerinde, serpiştirilmiş nilüfer motifleri görülür. Kur’an’dan ayetlere de rastlanan kapılarda pervazdaki yarım daire içerisinde kapının yapıldığı tarih de Arapça olarak yazılmıştır. Bu kapılarda figürlere rastlanmaz. Omani kapılarında kapıların kanatları yuvarlak demirle ya da pirinçle kaplanarak süslenmiş, kapının dışındaki sürgüler ve zincirler de detaylandırılmıştır.

*XMHUDWč +čQW .DSČODUČ Karşılıklı iki kanattan oluşan Gujerati kapılarını hemen tanırsınız. Swahili sahiline varan ilk Gujerati kapısı Hindistan’ın kıyılarından sahile geti-

Zanzibar ve Omani kapıları pervazlara oyulmuş Arapça ayetler içerir. Kapılarda dua ve şükür için adetler de yer alır. Ve İslamî takvime göre

inşa edildiği yıl yazılıdır. Bazı Gujerati kapılarının pervazlarında refahın sembolü olan tavus kuşlarını da görmek mümkündür. Ve yine birçok kapıda doğurganlığı sembolize eden mango figürü de görülmektedir. Kapıların etrafındaki zincir, köle ticareti ile zengin olan tüccarlara işaret etmektedir. Figürsel motifler İslam sanatında kullanılmamasına rağmen Beit al Ajaib’in kapısında aslan figürü

bulunmaktadır. Kapılardaki balık pulları ev sahibinin balıkçı ya da balık tüccarı olduğuna, dalgalar ev sahibinin Arap tüccarı olduğuna, halat ev sahibinin balık teknesi olduğuna, asma baharat işi ile uğraşan ev sahibine işaret eder. Ananas hoş geldin işaretidir ve çiçekler de aileyi sembolize eder. Kapının üzerinde bulunan her çiçek evin içinde yaşayan bir aileye işaret eder.

Yüzyılların hazinesini barından evler yaşanmışlıkları da üzerinde taşıyor. Houses are carrying centuries of treasure. And also they carry experiences over the bar.

1HVčOGHQ QHVčOH Bu güzel motifler Afrika tik ağaçlarına ustalar tarafından işlenerek nesilden nesile aktarılmıştır. Zanzibar’da hâlâ kapı oymacılığı yapan ustalar bulunmaktadır. Umarım bu güzel meslek usta çırak ilişkisiyle yüzyıllarca devam eder. Ve Türkiye’den Zanzibar’a yolu düşen turistler de ada sahilleri kadar, adanın eski sokaklarında da vakit geçirirler. Yüzyılların zengin hazinesine göz atmadan, muhteşem bir kültüre şahitlik etmeden Türkiye’ye geri dönmezler. Ada halkı o kadar sıcak ki, oymalı ahşap kapıların önünde resminizi çekmekten memnuniyet duyacaktır.

coasts of India. After Indian merchants had settled on East African coasts, the style of these doors became popular and was adapted by masters.

What do symbols mean? Zanzibar and Omani doors include Arabian verses carved on the casings of the doors. There are verses for prayers and gratitude on the doors. And the date on which the door was built is written according to the Islamic calendar. On the casings of some Gujarati doors, it is possible to see peacocks which symbolize welfare. And mango figure, which symbolizes fertility, can again be seen on many doors. Fish scales on the door show that the landlord is a fisherman or fish merchant, waves show that the landlord is an Arabian merchant, rope shows that the landlord has a boat, and grapevine shows that the landlord engages in spice trade.

From generation to generation These beautiful patterns have been passed down in generations being carved on African teak trees by masters. There are still masters who carve doors in Zanzibar. FEBRUARY 2016

skyroad 121

6(<5Ä&#x2039; $/(0 DISCOVER THE UNIVERSE

'HUQHNSD]DUÄ&#x152; 7UDE]RQ

%Ä?U \HUGH\Ä?] EÄ?U JĂ&#x2018;NWH 6RPHWÄ?PHV ZH DUH RQ HDUWK VRPHWÄ?PHV Ä?Q VN\ Karadenizâ&#x20AC;&#x2122;de yerle gĂśkyĂźzĂźnĂźn akĹ&#x;am vakti cĂźmbĂźĹ&#x;Ăź objektiflere bĂśyle yansÄąyor. AyÄąn gĂźneĹ&#x;e dĂśndĂźÄ&#x;Ăź, gecenin aÄ&#x;armaya ve yÄąldÄązlarÄąn kendini gĂśstermeye baĹ&#x;ladÄąÄ&#x;Äą bu saatlerde bir yayla evinin yanan ocaÄ&#x;Äą, mÄąsÄąr koĂ§anlarÄąnÄą ayÄąklamaya Ă§alÄąĹ&#x;an bir kadÄąn ve uzaklarÄąn titrek cÄąlÄąz ÄąĹ&#x;ÄąklarÄą bakÄąĹ&#x;larÄąmÄąza deÄ&#x;iyor.

122 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

Eart and sky are meeting when the day is turning night! This scene can seen on photoâ&#x20AC;Ś At this time, the moon is turning to sun, the night is starting and stars can be seen. At this time in a mountain house, a stove is so hot and a woman is husking corncobâ&#x20AC;Ś

.Ä&#x152;ÄťODU VRĂşXN pÄ?Ă&#x201A;qOHU VÄ&#x152;FDN :Ä?QWHU Ä?V FROG Ä?QQHU Ä?V ZHOO Tipi, kar ve soÄ&#x;uk. Karadenizâ&#x20AC;&#x2122;de gĂśrĂźĹ&#x; aĂ§ÄąmÄązÄą bulanÄąklaĹ&#x;tÄąrsa da tĂźm bu keĹ&#x;mekeĹ&#x;in arasÄąndan dikkatlerimizi Ă§ekmeyi baĹ&#x;arÄąyor; kÄąrmÄązÄą Ĺ&#x;emsiyeli kadÄąn. Belki karda bÄąraktÄąÄ&#x;Äą ayak izlerinden bize yolu tarif ediyor belki doÄ&#x;al gĂźzelliÄ&#x;e anlam katanÄąn insanÄąn kendisi olduÄ&#x;u gerĂ§eÄ&#x;ini bir kez daha hatÄąrlatÄąyor. He ne olursa olsun bir kadÄąn eli deÄ&#x;iyor seyr-i Ă˘lemeâ&#x20AC;Ś

Purga, snow and cold. All of these prevent your eyes for watching anything, however a woman who has a red umbrella attracts attention. She helps us for rememebering someting. May be her footprints tell us the way, may be her beauty tell us the human nature. After all a women touches on this page.

8]XQJĂ&#x2018;O 7UDE]RQ

FEBRUARY 2016

skyroad 123

6$ù/,. HEALTH

YOLDA MİDEYİ DELEN BİRŞEY VAR! Kime sorarsanız sorun yolda insan hep acıkır. Bir şehirden bir şehre giderken her zaman o bölgelerin yiyeceklerini tatmak hoştur. Aman dikkat, bu yiyecekler size yağ dolayısıyla da kilo olarak dönmesin. A. Begüm Çelikkol

er şey aslında çocukluk döneminden başlıyor. Okula gidersiniz anneniz beslenme çantasını hazırlar ve içine acıktığınızda tüketebileceğiniz bütün sağlıklı yiyecekleri koyar. Sınıfça pikniğe gidersiniz yine annenizden yardım istersiniz. Artık piknik sepetinize zeytinyağlı yaprak sarması mı girer, kuru köfteler mi girer bilinmez. Anneniz sadece sizin uzak bir yere gideceğinizi, orada yiyecek bir şey bulamazsanız karnınızı doyurabilmenizi, bulsanız bile bunların sağlıksız olacağını düşünerek yanınıza poğaçaları, kekleri, patates salatalarını ekleyiverir. Üstelik çoğu anne de “Uzak yola gidiyorsun, yolda acıkırsın” sözünü mutlaka söyler!

124 skyroad

ŞUBAT 2016

TRAVELING MAKES PEOPLE HUNGRY! Everybody gets hungry during traveling. People generally try the local food when they visit new cities. Be careful not to put on weight.

Hatta 1975 yılında çekilen “Ah Nerede” isimli filmde Tarık Akan (Ferit), Halit Akçatepe (Murat) karakterlerine, İstanbul’a dönerken anneleri de “Yolda acıkırsınız” diyerek yolluk hazırlamıştı. İki delikanlı başta çok kızsa da uzun yolda acıktıklarında bu yemeklere saldırmışlardı. Artık yolda geçen zamandan sıkılmaktan mıdır yoksa gidilecek yerin heyecanından mıdır bilinmez ama uzaklara gittiğinizde “Ben uzağa gidiyorum, acıkırım”, “Acıkmamam gerek”, “Acıkırsam midem bulanır” psikolojisi ile yanınızda anne yolluğu olmasa bile bu hissiyatla hareket eder; ne bulursanız yemeye meyilli olursunuz.

n<HPHN KRYDUGDOČúČo Biz düğünde, cenazede, misafirlikte, dost sohbetlerinde içerik ne olursa olsun yemeye içmeye özen gösteririz. Evimize döndüğümüzde iletişim kurduğumuz kişilerle ettiğimiz sohbetlerin yanında akılda

ating habits are shaped in early childhood. Parents prepare lunch boxes for school. Children ask for help from their parents for class picnics and most of the parents also put pastries, cakes and salads in picnic bags in case the children get hungry on the road. There are even classical Turkish movies that prove the idea that people eat a lot during traveling.

‘Eating generously’

kalan tek şey genellikle neler yediğimiz olur ya da bize nelerin ikram edildiği olur. Özellikle bayramlarda “Ayşe teyze bir yaprak sarma yapmış parmaklarımı yememek için zor durdum”, “Münevver Hanım’ın baklavası harikaydı”, “Bir sofra vardı, kadın yedirdi de yedirdi patlayacağım şimdi” cümlelerini hemen hemen hepimiz kurmuşuzdur. Hem yemek kültürü hem anne yolluğu psikolojisi bir araya gelince kim tutar sizi! Artık ne bulursak onu yeriz mantığıyla hareket edersiniz! B e s lenmesine dikkat eden etmeyen

Food culture is so important for Turkish people that it is a tradition to eat and drink during wedding ceremonies, funerals, visits and chats with our friends. Most of the time, we remember the food and beverage offered when we get back home as much as the conversion. People who do not follow a diet generally think that they are free to eat whatever they want during traveling. Even though there was a good breakfast before -let’s say- a flight, which will only take only one hour to the destination, and we know that we will have a meal when we arrive, we all say yes to sandwiches, chocolate mousse and cakes offered during the flight. I must confess that I also love eating pastries accompanied by a cup of tea before the flight, and then enjoy my sandwich during the flight followed by a cup of coffee, and I know I am not the only one.

Consult a doctor Consult a doctor first if you have FEBRUARY 2016

skyroad 125

6$ù/,. HEALTH

“Beslenmesine dikkat eden etmeyen herkesin birleştiği bir nokta var: Yolda ne yersek mubahtır! ” “Anyone who cares to nutrition have a conﬂuence: on the way, we eat what is permissible!” 126 skyroad

ŞUBAT 2016

herkesin birleştiği bir nokta var: Yolda ne yersek mubahtır! Evden iyi bir kahvaltı ile de çıksanız, bindiğiniz uçakta bir saatlik yol bile olsa, hatta ineceğiniz yerde mutlaka yemek yiyeceğinizi de bilseniz de, uçak içinde verilen o sandviçlerden, o çikolatalı ‘mus’tan ya da kekten yemeyeniniz var mı? Yazar olarak itirafımdır ben yapıyorum. Özellikle havaalanında su böreği çay keyfinden yaklaşık bir saat sonra uçakta verilen sandviçi de, tatlıyı da tüketip; üzerine bir de keyif kahvesi içiyorum. “Yok artık obur” diye mırıldanıyor olabilirsiniz ama bunu yapan sadece ben değilim; herkes bu tabir-i caizse “Hovardalığı” yapıyor. Otobüs yolculuklarında da durum hiç de farklı değil. Otobüse binmenizin ikinci saatinde tuzlu krakerler, kekler, kahveler havada uçuşurken bir anda mola yerine gelip “Susurluk

tostu da bir başka olur” diyeniniz ve üzerine çift kaşarlı o leziz tostlara gömüleniniz yok mu? “Yolda acıkmayalım” bahanesi yaşımıza göre, “Genciz yakarız”, “Tansiyonum var, şekerim düşer” haline döner ve yemek yemeyi sürdürürüz!

Önce doktora görünün Önce bu acıkma sebeplerini doktorunuzla araştırmanızda yarar var. Eğer hipoglisemi, tiroid, diyabet, kronik vitamin eksikliğiniz varsa zaten acıkmanız doğal. Ama bunlar yoksa önce bir sıvı alımınızı dengeleyin (bol sıvı alın), hangi ilaçları kullandığınıza bakın (bazı astım, migren, romatizma ve antidepresan ilaçları acıkmaya neden oluyor). Bunları doktorunuzla istişare edin ve sonrasında sağlık kısmından temiz çıkarsanız, bakacağınız tek nokta en başından beri anlattığımız gibi

“can sıkıntısı açlığı” olabilir! Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. Gürsel Doğan ise sürekli düşük yağlı ya da sıfır kalorili gıdalar içeren bir diyetin de daima aç hissetmenize neden olabileceği konusunda uyarırken, “Her zaman sağlıklı diyetler seçmelisiniz. Hormonal dengesizlikten kaynaklanan nedenle sürekli abur cubur yeme isteğinin önüne geçmek için de ara öğünler ihmal edilmemeli. Zira ara öğünler iştahı bastırmaya yardımcı rol oynuyor. Tiroit bezi aşırı aktif olanlar da her zaman aç hissedebiliyor. Basit bir kan testi tiroit hormonu seviyelerini kontrol etmeye yardımcı oluyor. Abur cubur isteği ‘yoksunluk hissi’ ile daha fazla yemeye ve sürekli bir şeyler atıştırmaya yönlendirebiliyor. Kullanılacak

bazı ilaçlarla yoksunluk hissi azaltılabiliyor. Her zaman aç hissetmenin, tanı konulmamış veya kötü kontrollü diyabet, düşük kan şekeri, tenya gibi hastalıklarda da görülebileceğini, bu nedenle aşırı açlık yaşayanların bir doktora başvurarak mutlaka altta yatan bir hastalığı olup olmadığını öğrenmesi gerekiyor” diyor.

increased appetite because it may be a symptom of hypoglycemia, thyroid, diabetes or chronic vitamin deficiency. Some asthma, migraine, rheumatism and anti-depression pills can also cause increased appetite. Try to drink more water if none of them is the situation. Other than these, increased appetite may only be a result of boredom. Highlighting that a low-fat diet could make people feel hungry, Nutrition and Diet Specialist Gürsel Doğan states, “People must always follow healthy diets, which include snacks in order to prevent unhealthy food consumption resulting from hormonal imbalance. For example, people with hyperthyroidism can frequently feel hungry. A simple blood test can show the hormone levels. If you think you have increased appetite there may be an underlying disease, so please consult your doctor.”

DGČPGD VH\DKDW EHVOHQPHVč

15 tips for eating habits during traveling

Bir iş seyahati de olsa, tatile çıkıyor da olsanız, beslenme alışkanlıklarınızın bozulma ihtimali çok yüksek. Fast food yemekler, büyük restoran öğünleri ve genel olarak “Tatildeyim, istediğimi yerim!”, “Çalıştığım için yakarım, yiyeyim” tavrı vücudunuza yağ olarak dönecektir. Bu beslenme ilkelerine dikkat edersek, hem se-

People generally do not follow their diets during traveling whether it is a business trip or a holiday. Fast food and large restaurant meals will result in an increase in the fat rate of your body. If you follow healthy nutrition principles, you will avoid the long term results of unhealthy eating habits. On the other hand, if you insist on trying everything offered in the open buffet, you will be trying harder to lose weight when you return home. When you travel to a city or a country for the first time, there are many local dishes that you would like to try. It is not possible to stay away from chips and sauces in Belgium or creamy desserts in Vienna or pizza in Italy. Try the local food but try to keep it limited. Please take a look at 15 tips of Acupuncture Specialist Dr. Murat Topaloğlu during travel.

FEBRUARY 2016

skyroad 127

6$Ăš/,. HEALTH

yahatlerde daha iyi vakit geĂ§irmek hem de uzun vadeli sonuĂ§lardan korunmuĹ&#x; olursunuz. Ama siz otellerde sunulan aĂ§Äąk bĂźfelere kanÄąp â&#x20AC;&#x153;Bundan da tadayÄąmâ&#x20AC;?, â&#x20AC;&#x153;Bunu da yiyeyimâ&#x20AC;?, â&#x20AC;&#x153;Bir daha buraya ne zaman geleceÄ&#x;imâ&#x20AC;? derseniz aldÄąÄ&#x;ÄąnÄąz kiloyu vermek iĂ§in evinize dĂśndĂźÄ&#x;ĂźnĂźzde epey Ă§aba sarf etmeniz gerekebilir. HiĂ§ gĂśrmediÄ&#x;iniz bir Ăźlkeye ya da bir Ĺ&#x;ehre gitmiĹ&#x; olabilirsiniz. Elbette

â&#x20AC;&#x153;Ara ĂśÄ&#x;Ăźnler iĹ&#x;tahÄą bastÄąrmaya yardÄąmcÄą rol oynuyor.â&#x20AC;? â&#x20AC;&#x153;Snack is playing role in helping to suppress the appetite.â&#x20AC;?

buradaki yĂśresel yiyeceklerden tatmak hayatÄąn tadÄą. Yani bir â&#x20AC;&#x153;BelĂ§ikaâ&#x20AC;&#x2122;ya gidip de patates kÄązartmasÄą ve soslarÄąndan; Viyanaâ&#x20AC;&#x2122;ya gidip de kremalÄą tatlÄąlarÄąndan ya da Ä°talyaâ&#x20AC;&#x2122;ya gidip de pizza denemeden de dĂśnĂźnâ&#x20AC;? demiyoruz. Yiyin ama tadÄąnda yiyin. BunlarÄąn dÄąĹ&#x;Äąnda aĂ§lÄąk krizleriniz iĂ§in Akupunktur UzmanÄą Dr. Murat TopoÄ&#x;luâ&#x20AC;&#x2122;nun 15 seyahat Ăśnerisine kulak verebilirsiniz.

6Ä&#x152;NÄ&#x152; NDKYDOWÄ&#x152; ÄťDUW $ JRRG EUHDNIDVW Ä?V VXEVWDQWÄ?DO Dr. Murat TopoÄ&#x;lu, 15 adÄąmda seyahatte beslenme kolaylÄąÄ&#x;Äą rehberini siz SkyRoad okurlarÄą ile paylaĹ&#x;tÄą: t %JZFU ZBQÂ&#x2018;ZPSTBOÂ&#x2018;[ TFZBIBUF Ă&#x17D;Â&#x2018;LNBEBO Ăśnceki hafta sÄąkÄą bir diyet uygulayÄąn. t Ć&#x20AC;TIBM WFZB LBCÂ&#x2018;[MÂ&#x2018;LMB TÂ&#x2018;LMÂ&#x2018;LMB LBSĆŞÂ&#x2018;MBĆŞÂ&#x2018;MBDBĹŻÂ&#x2018; JĂ&#x17D;JO NVUMBLB ZBOÂ&#x2018;OÂ&#x2018;[B LVSV NĂ SEĂ N FSJĹŻJ WF LVSV LBZTÂ&#x2018; BMÂ&#x2018;O Ć&#x20AC;TIBM JĂ&#x17D;JO EF NV[ alabilirsiniz. t 4FZBIBUUF NVUMBLB TÂ&#x2018;LÂ&#x2018; CJS LBIWBMUÂ&#x2018;ZÂ&#x2018; atlamayÄąn. t &ĹŻFS Ă&#x161;ĹŻMFO Ă&#x17D;PL BDÂ&#x2018;LÂ&#x2018;STBOÂ&#x2018;[ Ă&#x161;ĹŻMFO NVUMBLB etli bir yemek yiyin. AkĹ&#x;am yiyecekseniz Ă&#x161;ĹŻMFO TBMBUB JMF WF NFZWF JMF HFĂ&#x17D;JSJO t Ć&#x20AC;LJOEJ WBLUJOEF NVUMBLB CJS NFZWF UĂ LFUJO t Â˝[FMMJLMF BLĆŞBN BĹŻÂ&#x2018;S ZBĹŻMÂ&#x2018; ZFNFLMFSEFO LBĂ&#x17D;Â&#x2018;OÂ&#x2018;O t &ĹŻFS BĹŻÂ&#x2018;S CJS ZFNFL ZFNJĆŞTFOJ[ P HĂ O CPM CPM ZĂ SĂ ZĂ O t :BOÂ&#x2018;OÂ&#x2018;[EB NVUMBLB TV CVMVOEVSVO t )BNVS UBUMÂ&#x2018;MBSÂ&#x2018; UV[MV WF ĆŞFLFSMJ ĆŞFZMFSEFO LBĂ&#x17D;Â&#x2018;OÂ&#x2018;O t &U ZFNFĹŻJOJ Ă&#x161;ĹŻMFO BMÂ&#x2018;Q BLĆŞBNB EBIB Ă&#x17D;PL TFC[F UĂ LFUJO t (Ă O CPZVODB NFZWF UĂ LFUJO t #PĆŞ LBMEÂ&#x2018;ĹŻÂ&#x2018;OÂ&#x2018;[EB LVSV ZFNJĆŞ WF LVSV NFZWF UĂ LFUNFZJO ÂąPL LBMPSJ BMNÂ&#x2018;ĆŞ olursunuz. t ,BGFUFSZBEB FTQSFTTP WFZB mMUSF LBIWFTJ JĂ&#x17D;JO MBUUF LBQQVĂ&#x17D;JOP WFZB TPĹŻVL Ĺ&#x;ekerli karÄąĹ&#x;Äąmlar JĂ&#x17D;NFZJO t &UMJ ZFNFL Â&#x2018;TNBSladÄąÄ&#x;ÄąnÄązda sossuz olmasÄąnÄą isteyin. t "Ă&#x17D;Â&#x2018;L CĂ GFZF TBMEÂ&#x2018;SNBZÂ&#x2018;O Ă&#x17D;PSCB JMF CBĆŞMBZÂ&#x2018;O 4POSB CJS UBCBL JĂ&#x17D;JOEF JTUFEJĹŻJOJ[ ĆŞFZMFSJ B[ B[ LPZVQ UĂ LFUJO

128 skyroad

Ĺ&#x17E;UBAT 2016

Murat Topaloglu shares the guide for healthy eating in 15 steps for SkyRoad readers: t *G ZPV BSF PO B EJFU GPMMPX B TUSJDU EJFU POF week before the travel. t 5BLF TPNF ESJFE EBNTPO QMVNT BOE BQSJDPUT XJUI you in order to avoid diarrhea or constipaUJPO XIJDI JT DPNNPO during traveling. Bananas are also good for diarrhea. t %P OPU GPSHFU to have a good breakfast. t 1SFGFS B LJOE PG

NFBU NFBM GPS MVODI BOE TBMBE BOE GSVJU GPS EJOOFS PS WJDF WFSTB t &BU B GSVJU JO UIF BGUFSOPPO t "WPJE HSFBTZ GPPE QBSUJDVMBSMZ GPS EJOOFS t *G ZPV IBWF FBUFO B MPU HP GPS B MPOH XBML t "MXBZT IBWF TPNF XBUFS XJUI ZPV t "WPJE QBTUSJFT TBMUZ GPPE BOE EFTTFSUT t 5SZ UP IBWF NFBU NFBM GPS MVODI BOE vegetables for dinner. t $POTVNF GSVJU EVSJOH UIF EBZ t "WPJE DPOTVNJOH ESJFE GSVJUT PS OVUT because they are high in calories. t %SJOL FTQSFTTP PS mMUFSFE DPĘšFF JOTUFBE PG MBUUF DBQQVDDJOP PS NJMLTIBLFT t 1SFGFS NFBU NFBM XJUIPVU B TBVDF t #FHJO ZPVS NFBM XJUI TPVQ CFGPSF ZPV WJTJU UIF PQFO CVĘšFU