CERKIEW PRAWOSŁAWNA PW. WSZYSTKICH STRAPIONYCH RADOŚĆ NA ŚWIĘTEJ GÓRZE GRABARCE ORTHODOX CHURCH OF THE JOY OF ALL THE AFFLICTED ON THE HOLY MOUNT OF GRABARKA
HISTORIA GRABARKI I CERKWI PW. WSZYSTKICH STRAPIONYCH RADOŚĆ
Ś
więta Góra Grabarka jest szczególnym miejscem na mapie Podlasia oraz całej Polski, bowiem stanowi jedno z najważniejszych miejsc kultu wyznawców prawosławia. Znajduje się tutaj erygowany 25 XI 1947 r. monaster żeński Świętych Marty i Marii, a także trzy klasztorne cerkwie: Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość (budowa w latach: 1950-1956, 2010-2016 – kapitalny remont), refektarzowa – Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy (1981 r.) oraz główna cerkiew klasztorna – Przemienienia Pańskiego, dedykowana jednemu z Dwunastu Wielkich Świąt prawosławnego roku liturgicznego. Jest ono w okolicznej gwarze nazywane świętem Spasa (Chrystusa Zbawiciela). Monaster, cerkwie oraz dwa Domy Pielgrzyma tworzą osadę Grabarka-Klasztor. Na terenie klasztoru znajduje się również prawosławny cmentarz. istoria Świętej Góry Grabarki sięga 1710 r., gdy lokalna ludność była dziesiątkowana przez epidemię cholery. Wówczas zdarzył się cud. Pewnemu starcowi z pobliskich Siemiatycz objawione zostało, iż uratować pozostałych przy życiu ludzi może przybycie na wzniesienie, zwane Grabarką. Po tym, jak wierni dopełnili prawideł wizji, ustawili na górze krzyż i obmyli swe ciała wodą z tryskającego u podnóża góry źródełka, nie tylko zaczęli zdrowieć, ale też nikt już z powodu strasznego moru nie umarł. W dowód wdzięczności, ocaleni wznieśli na Świętej Górze drewnianą kaplicę, a na wieść o cudownym wydarzeniu w to miejsce zaczęła przybywać ludność z całej okolicy. Według kroniki parafii siemiatyckiej, latem 1710 r. zebrało się tu nawet ok. 10 tys. ludzi – nie
H
HISTORY OF GRABARKA AND CHURCH OF THE JOY OF ALL THE AFFLICTED
T
he Holy Mount of Grabarka is a special place on the map of Podlasie and whole Poland and constitutes one of the most significant places of the worship of the Orthodox believers. There is the female monastery of St Martha and Maria which was built on 25th November 1947, as well as three monastic churches of: the Icon of God’s Mother of the Joy of All the Afflicted — Wsiech Skorbiaszczich Radost (the construction in the years: from 1950 to 1956, from 2010 to 2016 – complete overhaul), refectory church – of the Dormition of the Blessed Mother of God (1981) as well as the main monastic church — of the Transfiguration of Christ, dedicated to one of the Twelve Great Feasts of the Orthodox liturgical year – the feast of the Transfiguration of Christ; in the local dialect it is called the feast of Spasa (Christ the Saviour). The monastery, the churches and two Pilgrim Houses constitute the settlement of Grabarka-the Monastery. There is also an Orthodox cemetery in the area of the monastery. he history of the Holy Mount of Grabarka dates back to 1710 when the local people were numerously killed by a cholera epidemic. It was then that a miracle happened. One old man from the nearby Siemiatycze had a revelation that those who were alive could only be saved by arriving at a hill called Grabarka. Having done as the vision said, the faithful placed a cross on the hill and washed their bodies with the water from the spring at the foot of the hill and as a result they not only started to come to health but nobody died of the horrible plague. Out of gratitude, the survivors built a wooden church on the Holy Mount and having heard the news of a miraculous event people from the whole surroundingsstartedtoarriveatthatplace.Accordingtothechronicles
T
tylko wiernych prawosławnych, ale też wyznawców innych konfesji. I tak jest do dzisiaj: każdego roku Świętą Górę odwiedza kilkadziesiąt tysięcy pielgrzymów z całego świata. Charakterystycznym elementem krajobrazu Świętej Góry są, usytuowane wokół głównej świątyni, w większości drewniane wotywne krzyże, przynoszone tu co roku przez wiernych pielgrzymujących do tego świętego miejsca. Z tego względu Święta Góra bywa nazywana „Górą Krzyży”. łówna świątynia monasteru — cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego powstała na Świętej Górze Grabarce w 1789 r. Po niemal stu latach, w okresie 1884-1895, zainicjowany generalny remont dawnej świątyni spowodował, że stanęła tu odmieniona, a właściwie nowa cerkiew. W okresie obu wojen światowych świątynia utrzymywana była w dobrym stanie. W latach 1961-1963 cerkiew zyskała nowy – nawiązujący do tradycyjnego – wystrój. Nad polichromią, pod kierunkiem prof. Adama Stalony-Dobrzańskiego, pracowali wówczas Jerzy Nowosielski i Bolesław Oleszko, profesorowie krakowskiej ASP. W nocy z 12 na 13 VII 1990 r. wydarzyła się tragedia — cerkiew została podpalona i doszczętnie spłonęła; ze zgliszczy ocalał jedynie Ewangeliarz i dwie ikony. Po pożarze niezwłocznie przystąpiono do jej odbudowy. 17 V 1998 r. konsekracji nowej świątyni dokonał metropolita warszawski i całej Polski Sawa. erkiew Ikony Matki Bożej Wszystkich Strapionych Radość jest jedną z trzech świątyń kompleksu świątynno-klasztornego na Świętej Górze Grabarce. Została zbudowana w latach 1950-1956; wyświęcona 6 XI 1956 r. przez metropolitę Makarego. Początkowo była to świątynia drewniana, ogrzewana piecem kaflowym, z przylegającymi do niej celami. Pierwszym siostrom służyła nie tylko jako cerkiew, ale również jako dom monasterski. W latach 2010-2016 w cerkwi przeprowadzono gruntowne prace remontowe, znacząco zmieniające jej dawny wygląd.
G
C
of the Parish of Siemiatycze, during the summer of 1710 as many as approximately 10 thousand people gathered here – not only Orthodox faithful but also believers of other religions. And so it is today: every year the Holy Mount is visited by tens thousands of pilgrims from around the world. Wooden, votive crosses placed around the main church brought by the faithful that go on pilgrimages to this holy place every year are a characteristic feature of the surroundings of the Holy Mount. This is the reason that the Holy Mount is sometimes called “the Mount of Crosses”. he main church of the monastery – the church of the Transfiguration of Christ was built on the Holy Mount of Grabarka in 1789. After almost 100 years, in the period from 1884 till 1895, a complete overhaul of the former church was the reason that a changed, and in fact a new church appeared here. During the two Wold Wars the church was maintained in a good condition. In the years from 1961 to 1963 the church was given a new, but traditional decor. At that time, the polychrome was being made by Jerzy Nowosielski and Boleslaw Oleszko – the professors from ASP in Krakow who were working under the guidance of professor Adam Stalony-Dobrzanski. At night between 12th and 13th of July 1990 a tragedy happened – the church was set on fire and burnt down completely; only the Evangelion and two icons were saved from the debris. It was instantly rebuilt after the fire. On 17th May 1998 Sawa the Metropolitan of Warsaw and whole Poland consecrated the new church. he church of the Icon of God’s Mother of the Joy of All the Afflicted is one of three churches of the churchmonastic complex on the Holy Mount of Grabarka. It was built in the years from 1950 to 1956 and consecrated on 6th November 1956 by Metropolitan Makary. In the beginning, it was a wooden church heated with a tiled oven with adjacent cells. It served not only as a church but also as a monastery house to the first nuns. In the years from 2010 to 2016 complete overhaul works were done, significantly changing its former look.
T
T
PROJEKT
Grabarka
PROJECT
„WSCHODNIOSŁOWIAŃSKIE DZIEDZICTWO KULTUROWE — KONSERWACJA, RENOWACJA, DIGITALIZACJA ZABYTKOWYCH CERKWI”, REALIZOWANY DZIĘKI ŚRODKOM MF EOG 2009-2014 ORAZ ŚRODKOM KRAJOWYM W RAMACH PROGRAMU „KONSERWACJA I REWITALIZACJA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO”
„EASTSLAVONIC CULTURAL HERITAGE — PRESERVATION, RESTORATION, DIGITALIZATION OF HISTORIC ORTHODOX CHURCHES” ACCOMPLISHED OWING TO EEA GRANTS 2009-2014 AND POLISH FUNDS WITHIN THE PROGRAMME „PRESERVATION AND REVITALIZATION OF THE CULTURAL HERITAGE”
Dzięki projektowi w cerkwi pw. Wszystkich Strapionych Radość na Świętej Górze Grabarce wykonano następujące prace:
Owing to the project, the following works were done in the church of the Joy of All the Afflicted on the Holy Mount of Grabarka:
remontu schodów
renovation of the stairs
remont stolarki
renovation of the woodwork
remont dzwonnicy
renovation of the bell tower
remont ścian wewnętrznych, chóru i podłogi Cerkiew pw. Wszystkich Strapionych Radość wraz z całym zespołem światynno-klasztornym na Świętej Górze Grabarce należy do dekanatu siemiatyckiego Diecezji Warszawsko-Bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego ŚWIĘTA PARAFIALNE (kalendarz juliański/kalendarz gregoriański) 10. piątek po Wielkanocy (tzw. Piatienka) św. św. Marty i Marii – 4/17 VI Przemienienia Pańskiego – 5-6/18-19 VIII Iwierskiej Ikony Bogurodzicy – 24 X/6 XI Ikony Wszystkich Strapionych Radość – 24 X/6 XI Zaśnięcia Bogurodzicy – 15/28VIII
renovation of the interior walls, choir and the floor The church of the Joy of All the Afflicted together with the whole monastic complex on the Holy Mount of Grabarka belongs to Siemiatycze Decanate of Warsaw-Bielsk Diocese of Polish Autocephalous Orthodox Church PARISH FEASTS ( Julian/Gregorian calendar) 10th Friday after Easter (so called Piatienka) St Martha and St Maria – 4/17 VI the Transfiguration of Christ – 5-6/18-19 VIII Iwiersk Icon of the Blessed Mother of God – 24 X/6 XI The Icon of God’s Mother of the Joy of All the Afflicted – 24 X/6 XI The Dormition of the Blessed Mother of God – 15/28VIII
Święta Góra Grabarka to jedno z najważniejszych miejsc dla wyznawców Prawosławia w Polsce, na świecie, i coraz częściej także dla pielgrzymów i turystów innych wyznań, a nierzadko też osób z religią zupełnie niezwiązanych. Niezależnie od naszego duchowego przygotowania, Święta Góra Grabarka przyciąga i onieśmiela oraz zawsze urzeka swoją prostotą i majestatem, przejmującą ciszą i żarliwą modlitwą, gwarem przybywających tu tysięcy pątników i modlitewnym bezgłosem stale obecnych na Świętej Górze Grabarce sióstr monasteru św. Marty i Marii. Święta Góra Grabarka znana jest z uroczystości Święta Przemienienia Pańskiego, które skupia w sierpniowe dni dziesiątki tysięcy wiernych. Swoje stałe miejsce w kalendarzu zajęła też młodzież, przybywając tu każdego roku na wiosnę. Coraz częściej Świętą Górę zaszczycają też swoją obecnością wielkie osobowości: duchowni – patriarchowie, metropolici, a także politycy. W gwarze pątniczej modlitwy nie zawsze jednak dostrzegamy, że Grabarka to także lokalizacja innej urokliwej świątyni, ale jakby nieco milczącej, lekko oddalonej od głównego obiektu Góry – Cerkwi Ikony Wszystkich Strapionych Radość. Jestem niewymownie rad, że w ostatnim czasie, dzięki wyjątkowemu zaangażowaniu ludzi dobrej woli, a także zrozumieniu regionalnych organów administracji rządowej i samorządowej, ta dawna monasterska cerkiew, otrzymała nowe oblicze. Kapitalny remont cerkwi Wsiech Skorbiaszczych, jak ją potocznie nazywamy, obejmujący renowację ścian wewnętrznych, chóru i podłogi, odnowienie schodów i dzwonnicy, stolarki okiennej i drzwiowej, nadał jej nowy wygląd. Ale jednocześnie nie zaszkodził charakterowi świątyni oraz panującej w niej atmosferze. Wręcz przeciwnie: podkreślił piękno jej skromności. Cieszę się, że Święta Góra Grabarka, będąca stałym punktem na mapie naszych duchowych wędrówek, i w związku z tym – na mapie naszych serc, otrzymała dar odnowionej cerkwi Wszystkich Strapionych Radość. Licznym pątnikom, turystom i odwiedzającym, a także lokalnej i całej społeczności duchowych dzieci Świętej Góry Grabarki, wszystkim strapionym życzę, by w nowo odrestaurowanej cerkwi Wsiech Skorbiaszczych znaleźli ukojenie, spokój oraz odczuli Bożą mądrość, ukazującą nam drogę życia. Zachęcam do modlitewnego westchnienia za budowniczych, parafian i posługujących w tym Bożym domu, świadczącym o bogactwie wschodniej tradycji. Wszystkim, którzy przyczynili się do remontu monasterskiej cerkwi pw. Wszystkich Strapionych Radość z całego serca dziękuję i błogosławię. SAWA – PRAWOSŁAWNY METROPOLITA WARSZAWSKI I CAŁEJ POLSKI
The Holy Mount of Grabarka is one of the most important places for the Orthodox people in Poland, and in the world, and also more often for pilgrims and tourists of other religions, and even sometimes for people who are not related to any religion at all. Irrespectively of our spiritual preparation, the Holy Mount of Grabarka attracts and intimidates as well as enchants with its modesty and majesty, overwhelming silence and heartfelt prayer, rumble of thousands of pilgrims coming here and prayerful atmosphere among the nuns of the Monastery of St Martha and Maria constantly present on the Holy Mount of Grabarka. The Holy Mount of Grabarka is known for the feast of the Transfiguration of Christ which gathers tens thousands of the faithful on these August days. The youth that comes here every year in spring also has their permanent place in the calendar. More often, prominent people such as priests – patriarchs, metropolitans, and also politicians honour the Holy Mount of Grabarka with their presence. In the rumour of the pilgrims’ prayers we do not always notice that Grabarka is also a place where another enchanting church, a little bit further from the main objects of the Mount, the church of the Icon of God’s Mother of the Joy of All the Afflicted (Wsiech Skorbiaszczych Radost) is located. I am extremely glad that owing to an exceptional involvement of the people of good will and also the understanding from the regional administrative authorities this old monastic church has gained a new look recently. The major overhaul of the church of the Joy of all the Afflicted including the renovation of interior walls, choir and floor, renewal of the stairs and bell tower, new windows and door frames have given it a new appearance. But at the same time, it hasn’t harmed the church’s character or the atmosphere. On the contrary, it has highlighted its beauty and modesty. I am pleased that the Holy Mount of Grabarka, which constitutes a permanent spot on the map of our spiritual journeys, and consequently on the map of our hearts, has been given a gift of the renewed church of the Joy of All the Afflicted. I would like to wish to all of the pilgrims, tourists and visitors as well as local and whole community of spiritual children of the Holy Mount of Grabarka, to all the afflicted that they would find peace, comfort in the newly renovated church and feel God’s wisdom which will show us the way of life. I encourage to pray for the builders, parishioners and those who serve in this God’s house which constitutes an evidence of the richness of the eastern tradition. I would like to thank with all my heart and bless every one who has contributed to the renovation of the monastic church of the Joy of All the Afflicted. SAWA – ORTHODOX METROPOLITAN OF WARSAW AND WHOLE POLAND
Wsparcie udzielone z funduszy EOG, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych Supported by a grant from Iceland, Liechtenstein and Norway through the EEA Grants and co-financed by the Polish funds