9 minute read
Technologie en data veroveren de logistieke wereld
Logistiek in de maatschappij In België werken meer dan 180.000 mensen in de transport en logistiek. Een veranderend verwachtingspatroon is dat werknemers meer flexibiliteit en nauwgezetheid in leveringen willen. Nieuwe technologieën worden volop ontwikkeld en ingezet om hieraan te kunnen voldoen. Maar niet zonder gevaar: bepaalde sociale verworvenheden en de positie van vele werknemers in de sector komen onder druk te staan. De opkomende ‘technologische revolutie’ biedt wel een waaier aan nieuwe economische mogelijkheden.
Impact coronacrisis Wereldwijde supply chains kwamen duidelijk onder druk te staan, en regionalere ketens staan opnieuw op de voorgrond sinds de crisis. Daarnaast staat performantere data-analyse nagenoeg overal bovenaan het prioriteitenlijstje, wat heel wat kansen biedt aan kleinere start-ups in de logistieke sector. Diverse technologische trends moeten hun potentieel echter nog waarmaken: de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s en drones verloopt bijvoorbeeld langzamer dan gedacht.
Advertisement
Technologie en data veroveren de logistieke wereld (en dat is geen slechte zaak)
Het beheersen en aansturen van de supply chain is steeds meer een kwestie van technologie, dataverwerking en AI. Dat zorgt potentieel voor een enorme waaier aan nieuwe mogelijkheden, maar dat legt – zeker in eigen land – ook onze logistieke kwetsbaarheden bloot.
Weinig sectoren ondervinden meer rechtstreekse impact van technologie dan de logistieke wereld. De veranderende noden en verwachtingen doen hier volop grijpen naar nieuwe mogelijkheden. Zo introduceerde DHL in Duitsland onlangs zelfs drones als pakketbezorgers op de Waddeneilanden. “Door corona merken we dat zelfs de meer terughoudende spelers gingen inzetten op digitalisering en technologische vernieuwing in de supply chain. Dat zie je bijvoorbeeld ook in de uitrol van de vaccinatiecampagne”, zegt Roel Gevaers, logistiek innovatiemanager en professor transporteconomie (UAntwerpen).
Onderzoekers voorzien door deze ontwikkelingen de komende jaren zeer ingrijpende veranderingen in de rol van logistiek personeel. Waar zij zich traditioneel bezighielden met het verwerken van informatie, wordt dit soort taken steeds prominenter overgenomen door slimme technologie. Bijgevolg kan het beschikbare personeel zich dus meer gaan toeleggen op het interpreteren van de beschikbare informatie. De werkzaamheden verschuiven zo van uitvoerend naar meer strategisch.
“Voorlopig is het nog moeilijk om de precieze skill set van de planners van de toekomst in kaart te brengen. Momenteel denken we volop na over de vaardigheden van het logistiek personeel van morgen”, vertelt Alejandra Cabos Rodríguez, onderzoekster aan het Research Centre for People in the Smart, Digitised Supply Chain van de Vlerick Business School.
Aan de vele kansen die data bieden zit voor logistiek personeel ook een bedreiging verbonden. “Door de technologie kom je in een wereld van permanente bijscholing terecht”, verduidelijkt Gevaers. Al mag dit ook niet overdreven worden. “Een groot deel van de huidige beroepsbevolking is beginnen werken voor er sprake was van computers op de werkvloer. Ook zij hebben de overgang gemaakt.” Cabos deelt deze overtuiging. “Technologie is steeds in beweging en dat heeft altijd al een impact gehad op de rol van de mens.” Een heel belangrijke stimulans voor deze evolutie is de klimaatuitdaging. Meer automatisatie staat immers gelijk aan een hogere efficiëntie. “Een vrachtwagen op de Europese snelwegen is gemiddeld voor 56 procent gevuld. Daar kan technologie dus echt wel helpen”, verduidelijkt Gevaers. “Het verduurzamen van transport en logistiek komt op de lange termijn neer op het inzetten van de juiste technologieën en dataverwerkingssystemen.”
Bovendien kan ook het sociale aspect van het klimaatvraagstuk beter worden aangepakt met behulp van technologie. “Dankzij tracking kunnen de werkomstandigheden binnen de volledige supply chain beter in kaart worden gebracht. Die verhoogde transparantie is zeer waardevol in de strijd tegen sociale wantoestanden. Ik denk bijvoorbeeld aan sectoren zoals mode of visvangst”, vult Cabos aan. kening te worden gemaakt. Deze vernieuwingen vergen immers enorme investeringen. Hierdoor zijn de grote multinationals gevoelig in het voordeel. “Ik deel zeker de bezorgdheid dat dit voor de kleintjes soms een heel moeilijk verhaal is”, aldus Gevaers.
België, kmo-land bij uitstek, loopt vandaag bijgevolg duidelijk achter wat betreft deze ontwikkelingen. “Veel kmo’s zetten vandaag nog onvoldoende in op dataverwerking. Het gebeurt nog te veel op basis van buikgevoel.” Toch biedt net deze achterstand ook kansen. “De sterke onderzoeksinstellingen in ons land zorgen voor boeiende spin-offs en start-ups, die vaak heel goede technologie ontwikkelen”, verduidelijkt Gevaers. “Als kmo over dit muurtje durven kijken kan een goede enabler zijn om op het vlak van technologie en dataverwerking een vuist te maken tegen het grote geweld van de Amazons van deze wereld.”
— Alejandra Cabos Rodríguez, Vlerick Business School
Het groeipotentieel van 3D-printing voor de maakindustrie
Industrie 4.0 is een trein die ongestoord verder dendert. Steeds meer bedrijven investeren om de rit te maken. De digitalisering van de industrie is veelomvattend: Internet of Things, slimme fabrieken, big data en connected productieprocessen. In kader van dat laatste draagt additieve manufacturing, 3D-printen, een enorm potentieel in zich. Peter Perremans, CEO van Melotte, legt uit.
Industrie 4.0 gaat over het optimaliseren van het productieproces op basis van de mogelijkheden die digitalisering biedt. Daarin schuilt een groot potentieel voor additieve manufacturing. “Er zijn drie belangrijke voordelen die 3D-printen met zich meebrengt”, legt Perremans verder uit. “Om te beginnen heb je een veel grotere vormvrijheid, met een volledige focus op het realiseren van de functionaliteit. Daarnaast laat de techniek toe om verschillende onderdelen in één te integreren. Waar we vroeger acht componenten nodig hadden voor de realisatie van een bepaalde functie, integreren we dat vandaag in één onderdeel, met een nauwkeuriger ontwerp tot gevolg. Dat bespaart tijd en je reduceert het aantal mogelijke fouten dat er gemaakt kan worden.”
Het derde grote voordeel van 3D-printen gaat over de gewichtsbesparing. Een hydraulisch blok wordt via klassieke productietechnieken typisch uit een massief blok gemaakt waarin verschillende gaten worden aangebracht. Met 3D-printing wordt dat blok herleid tot buisjes die via een verstevigende structuur aan elkaar worden verbonden. Zo krijg je een veel lichter hydraulisch blok, en dat is voor de transportsector een immense meerwaarde. “We maken ook flowreactoren: dunne buisjes die een erg complexe baan volgen. Vroeger werden die één voor één aan elkaar gelast, met risico’s op lekken ten gevolge. Vandaag kan dat eenvoudig opgebouwd worden met een 3D-printer.”
Het is een veelbelovende productietechniek, maar zal 3D-printing de maakindustrie grondig hervormen? “Additieve manufacturing is een volwaardige productietechniek met een enorm potentieel”, bevestigt Perremans. Al zijn er ook obstakels. Metaalprinters zijn nog steeds duur, een 3D-printer voor kunststof is daarentegen veel goedkoper. “Daarbij komt dat we vaak met gevaarlijke stoffen werken. We moeten de nodige maatregelen nemen naar onze werknemers toe, maar missen daar toch veiligheids- en gezondheidsrichtlijnen.” Ook het gebrek aan een standaard certificatieproces bemoeilijkt het proces.
Melotte geeft zelf sinds kort opleidingen aan geïnteresseerde klanten. “Bedrijven zien de businessopportuniteiten van 3D-metaalprinting, maar denken nog te vaak in termen van klassieke productieprocessen. Je kunt niet alles printen zoals het geproduceerd wordt door klassieke technieken, zoals draaien, frezen of vonken. Het vereist een ander soort ontwerp en een andere manier van denken. Bovendien duurt het proces langer. Voor eenvoudig blok met enkele gaten, ben je sneller klaar met de klassieke fabricagetechnieken dan met een printer die daar gemakkelijk vier dagen over doet.” De 3D-printtechnologie biedt een grote meerwaarde mits het dus wordt ingezet voor de juiste producten en toepassingen. Bovendien is de techniek complementair met de klassieke productietechnieken. “We laten zien wat wel en niet kan. Een onderdeel kan bijvoorbeeld best worden gefreesd, terwijl het andere kwalitatief beter is wanneer het wordt geprint.”
“Vooral de automobielindustrie en luchtvaartsector zien toekomstmuziek in 3D-printtechnologie”, sluit Perremans af. De vormvrijheid en gewichtsbesparing zijn daarbij doorslaggevend, die het mogelijk maken dat de techniek op een steeds grotere schaal wordt toegepast. “Zo dalen de prijzen en kan 3D-metaalprinting zijn potentieel in de maakindustrie waarmaken.”
Melotte is van bij de opstart in 1965 een gereedschapsmakerij. De onderneming is gevestigd in Zonhoven en produceert gereedschappen en tools voor derden. Doorgaans zijn dit nauwkeurige onderdelen in kleine series, meestal met complexe vormen uit moeilijk bewerkbare materialen. Als toolleverancier is het bedrijf een pionier in het 3D-printen van metalen onderdelen. Samen met de klant denken ze een goed werkend proces uit.
Nieuwe fiscaliteit en subsidies versnellen slimme e-mobiliteit
Laadinfrastructuur en rijbereik waren tot voor kort een achilleshiel voor elektrisch rijden. Nu de ontwikkeling van het netwerk en de verhoging van de energie-inhoud van de batterijen op kruissnelheid zitten, richten providers de aandacht maximaal op slimme digitale toepassingen.
Rond 2025 zullen elektrische auto’s wereldwijd bijna overal goedkoper zijn dan alternatieven op traditionele brandstof. Recente voorspellingen van de federatie EV Belgium (www.ev.be) geven aan dat in 2030 meer dan één derde van de personenauto’s op de Belgische wegen op elektriciteit rijdt. Deze evolutie wordt momenteel verder voortgestuwd door de fiscale hervormingen voor bedrijfswagens die de federale regering recent heeft goedgekeurd. “De optimalisatie van de technologie, de grotere capaciteit van de batterij en de fiscale regels voor bedrijfswagens geven een enorme boost aan de verdere ontwikkeling van het EV-verhaal (Electric Vehicle), vervolledigt ABB Business Lead e-Mobility Steven Van Deun de voorspelling. “De uitrol van het laadpuntnetwerk zal daarbij cruciaal worden, en wordt ondertussen ook gestimuleerd via specifieke maatregelen door de verschillende overheden.”
ABB was op vlak van EV-Charging voornamelijk gespecialiseerd in de zwaardere vermogens. Nu gaat de fabrikant uitdrukkelijk de richting uit van de residentiële en particuliere markt. “Welke oplossing we aanbieden, hangt volledig af van context en gebruik.” Het laadpuntnetwerk langs autowegen bestaat voornamelijk uit krachtige DC-laders op gelijkstroom. Bestuurders kunnen er hun wagen op slechts 15 tot 20 minuten bijna volledig opladen. De Terra AC Wallbox op wisselstroom is dan weer aangepast aan een thuis- of kantooromgeving, waarbij de auto kan opladen terwijl de gebruiker slaapt of werkt, maar waar de technologie in de wagen de laadsnelheid meestal beperkt tot 11kW of minder. Ook een Terra DC Wallbox kan een flexibele oplossing zijn om thuis de elektrische wagen op te laden, en wel aan een gegarandeerd piek vermogen van 24kW. Dit betekent in de praktijk dat er meer dan 120km rijbereik per uur toegevoegd wordt in de batterij. “We zien dat mensen vragen hebben over welke oplossing het best bij hen past”, merkt David Vanwelden op, productspecialist EV Charging bij ABB. “De belangrijkste overwegingen: welk vermogen moet ik hebben in mijn gebouw of woning om zo’n laadpunt te plaatsen? Welke impact heeft een elektrische wagen op mijn verbruik? Intelligent omspringen met energie is een grote bezorgdheid bij gebruikers.” “We gaan meer en meer naar slimme digitale toepassingen om het energieverbruik te meten en beheren”, pikt Van Deun in. “Met een dynamisch loadmanagementsysteem kunnen gebruikers energiepieken opvangen zodat het volledige huis niet in het donker komt te staan omdat de hoofdautomaat tript, en in de toekomst om het vermogen te beperken zodat het laagste distributietarief betaald wordt.”
Het grotere kader is de digitale wereld waarin we ons vandaag bevinden, duiden beide experts. “Slim gebouwbeheer betekent dat we naar een integraal concept gaan, waar bijvoorbeeld ook zonnepanelen ingezet worden om de batterij van een voertuig op te laden, of de batterij van het voertuig zelfs energie levert aan het gebouw. De match tussen technologische ontwikkeling en digitaal gebruiksgemak is volgens ons de toekomst.
