Interview: Geert Van Poelvoorde ArcelorMittal

Geert Van Poelvoorde ‘Staal is niet het probleem, het levert de oplossing’

Staal is een van de belangrijkste bouwstenen van onze leefwereld. Dat schept – met het oog op de klimaatuitdaging – heel wat mogelijkheden. Staal is namelijk een uiterst duurzaam product. Geert Van Poelvoorde bouwt als CEO van ArcelorMittal Europa mee aan een groenere wereld. “Duurzaamheid is onze license to operate.”

Insiders noemen staal een cruciaal element in de strijd voor meer duurzaamheid. Wat maakt het zo interessant?

“Ten eerste is er de rol van staal in de energietransitie. Niemand betwist het belang van wind- en zonneparken. Wel, die kun je natuurlijk niet bouwen met peperkoek. Een windturbine bestaat voor meer dan 90 procent uit staal, en de structuur waarop de zonnepanelen rusten is ook made of steel. Ten tweede is staal 100 procent recycleerbaar, en dat ongelimiteerd. Er is dus geen kwaliteitsverlies bij hergebruik. Ten derde is het ook magnetisch, waardoor het heel makkelijk op te sporen en te scheiden is. Bovendien is er ook heel veel technologische innovatie aanwezig in de staalsector. De meeste stalen die vandaag geproduceerd worden, bestonden twintig jaar geleden niet. Zo zijn pakweg elektrische wagens gemaakt uit heel andere designconcepten en staalsoorten dan dieselwagens. Wanneer je met enige afstand naar het klimaatvraagstuk kijkt, merk je dus: staal is niet het probleem, het levert de oplossing.”

In de perceptie is staal nochtans een ‘vuile’ industrietak. Hoe komt dat?

“De staalindustrie is en blijft zware industrie. Het proces om van erts en kool staal te maken gaat gepaard met CO2-uitstoot. Dat is een chemische realiteit. Alleen is ‘de staalindustrie’ vandaag veel meer dan een chemisch productieproces. Het vormt de basis voor tal van afgeleide producten in de automobielsector en andere industriële sectoren zoals de groene-energiesector, de bouwsector, de witgoedsector en de verpakkingssector. Wanneer je kijkt naar onze medewerkers, dan houden de meeste van onze ingenieurs zich bezig met proceskennis, automatisatie en digitalisatie. Die hightechkant van onze industrie is veel minder gekend.”

De vestiging in Gent speelt een sleutelrol in de duurzaamheidsstrategie van ArcelorMittal. Is dat een bewuste keuze?

“Dat is zeker niet toevallig. De vestiging in Gent is zeer sterk gedigitaliseerd en geautomatiseerd, heeft een zeer sterk researchcenter en is ook erg goed gelegen in de Smart Delta Regio. Deze industriële havenzone heeft veel samenwerkingsverbanden tussen de (petro)chemie, energie-, staal- en voedingsindustrie, en heeft daardoor ook een enorm CO2-reductiepotentieel. Daarom is Gent altijd al een voortrekker geweest. Dat is ook zo voor de ontwikkeling van nieuwe staalsoorten of productietechnieken. Vandaag is Gent een pilootsite voor de zogenaamde ‘smart carbon route’. Het idee daarbij is om de CO2 die we uitstoten te gaan opvangen en hergebruiken. Momenteel zijn we volop bezig aan de ontwikkeling van een nieuwe installatie die de CO omzet in duurzame ethanol. Dat kan dan gebruikt worden als kerosine of voor de productie van plastic, een absolute wereldprimeur.”

Wat is de grootste uitdaging waar de staalindustrie volgens jou voor staat?

“Enerzijds moeten we de effectieve recyclagegraad verder verhogen. In realiteit wordt er vandaag zo’n 20 tot 30 procent van het geproduceerde staal gerecycleerd. Dat komt doordat de wereldwijde staalvraag nog stijgt, waardoor er onvoldoende schroot beschikbaar is. Omdat er blijvend De staalimport in Europa bevat gemiddeld een hogere CO2-voetafdruk in vergelijking met de lokale Europese staalproductie, maar dient geen CO2-rechten aan te kopen. Dat leidt tot oneerlijke concurrentie. Daarom hebben wij met de staalindustrie bij de EU als een van de eersten de carbon border tax op tafel gelegd. Dit is niets anders dan een CO2-taks voor iedereen die wil importeren in Europa. Dit mechanisme dient er niet toe om de buitenlandse spelers buiten te krijgen, maar om iedereen opnieuw op een gelijk niveau te krijgen.”

De staalindustrie is en blijft zware industrie. Dat is een chemische realiteit.

Smart Fact.

nieuw staal moet worden geproduceerd is het anderzijds dus ook onze taak om de impact van dit proces op het milieu continu te verminderen. ArcelorMittal Europa onderschrijft uiteraard de Europese Green Deal en heeft de ambitie om uiterlijk tegen 2050 koolstofneutraal te worden. We vervangen fossiele koolstof door groene en circulaire koolstof en waterstof. We engageren ons om circulaire afvalstromen te gebruiken, bijvoorbeeld afvalhout of plasticafval, en om installaties te bouwen die de koolstof vasthouden in nieuwe producten zoals bio-ethanol en synthetische nafta.”

Hoe belangrijk is Europa in dit verhaal? Waarom is het carbon border adjustment mechanism voor jullie zo belangrijk? Wie is Geert Van Poelvoorde?

“Cruciaal. Voor oplossingen in het milieuvraagstuk wordt er gekeken naar de ontwikkelde landen, die welvaart hebben gecreëerd dankzij de industrie en die budget hebben voor innovatie. Dat betekent: iedereen kijkt naar Europa. Duurzaamheid is onze license to operate. Als wij het niet doen, zal niemand het doen. Tegelijkertijd zit je met de realiteit van een globale staalmarkt. Daardoor ontstaat er binnen de EU een zwaar spanningsveld. Enerzijds moet je druk creëren die groot genoeg is om ervoor te zorgen dat er verandering komt, anderzijds mag de druk ook niet ‘versmachtend’ zijn om bedrijven voldoende kracht te geven om de milieu-uitdagingen waar te maken. Want in tussentijd moet Europa ook kunnen blijven concurreren op een globale markt.”

Precies daarom ijvert de staalindustrie al een aantal jaar voor een koolstoftaks voor niet-Europese spelers.

“Klopt. Europa legt aan Europese staalproducenten een extra belasting op CO2-uitstoot op. Wij zijn voor dat principe, alleen mag dat geen fundamenteel nadeel opleveren op de globale markt. “Op die manier kan Europa ook buiten zijn grenzen een rol spelen. Door duurzaamheid uit te spelen als voorwaarde om te mogen exporteren, zet je ook de niet-Europese staalproducenten aan om de klimaattransitie te maken. Zo exporteer je eigenlijk je duurzaamheidsconcept. Het is een manier om de Europese economie opnieuw sterk te maken en een wereldwijde positieve spiraal te creëren. Met andere woorden: dankzij dit principe is duurzaamheid op termijn een competitief voordeel. Wat in de balans ligt, is fantastisch. Maar als we het fout aanpakken, gaat de industrie overkop.”

Naar wie kijk jij op?

“Naar de jongeren die de laatste twee à drie jaar de wereld duidelijk hebben gemaakt dat de klimaattransitie zeer snel moet gaan. Ik ben ervan overtuigd dat de bedrijfswereld nu het voortouw zal nemen en met échte oplossingen over de brug zal komen.” Het traject van Geert Van Poelvoorde startte op school, waar hij studeerde voor burgerlijk ingenieur (elektronica). In 1989 begon hij bij Sidmar, een van de voorlopers van het huidige ArcelorMittal. Tussen 2005 en 2008 ging hij van COO naar CEO van ArcelorMittal Gent. Nadien werd hij CEO van de noordelijke afdeling van ArcelorMittal Europa (vlakke staalproducten) (2009), CEO van Europese afdeling (vlakke staalproducten) (2014), en sinds februari 2021 is hij CEO van ArcelorMittal Europa. Sinds 2015 is hij ook voorzitter van Europese staalfederatie Eurofer.

ArcelorMittal

ArcelorMittal is ‘s werelds grootste staal- en mijnbouwbedrijf. Het bedrijf heeft vestigingen in 60 landen en heeft primaire staalproductiefaciliteiten in 18 landen. In ons land vind je vestigingen terug in Gent, Genk en Luik. De staalsector in zijn geheel is verantwoordelijk voor 7 à 8 procent van de globale CO2-uitstoot. Maar volgens cijfers van Eurofer ligt de hoeveelheid CO2-uitstoot per ton geproduceerd staal nergens lager dan in Europa.