ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
1
¹ 11-12 (267-268), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2017 ð³ê ×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
« ̲ÑÒ Ç ÏÀÏÅÐÓ »: â ïîøóêàõ ì³æíàðîäíîãî ³ ÏÀÏÅÐÓ»: óêðà¿íñüêîãî ä³àëîãó íà ë³òåðàòóðíîìó ìàéäàí÷èêó Ìèêîëà ÒÐÅÒßÊ Íåùîäàâíî â Õàðêîâ³ â³äáóëàñÿ ìàñøòàáíà óêðà¿íñüêîí³ìåöüêà çóñòð³÷ ïèñüìåííèê³â «Ì³ñò ç ïàïåðó».
Â
³ä Óêðà¿íè â í³é áðàëè ó÷àñòü, çîêðåìà, é íàø³ àâòîðè ð³çíèõ ðîê³â, ó÷àñíèêè ñìîëîñêèï³âñüêèõ ïðîåêò³â – Ñåðã³é Æàäàí, Ëþáîâ ßêèì÷óê, Îëåã Êîöàðåâ. Îêð³ì íèõ áóëè òàê³ ë³äåðè óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðíî¿ ñöåíè, ÿê Îêñàíà Çàáóæêî òà Þð³é Àíäðóõîâè÷. À òàêîæ ðîñ³éñüêîìîâí³ àâòîðè Àíäð³é Êðàñíÿùèõ, Þð³é Öàïë³í, óêðà¿íñüêî-í³ìåöüêèé ïèñüìåííèê Îëåêñàíäð ̳ëüøòåéí, äîñë³äíèöÿ Òàíÿ Çàõàð÷åíêî. Àâòîðè ç ͳìå÷÷èíè òà í³ìåöüêîìîâíèõ êðà¿í: Àêîø Äîìà, ßí óììåëüôàðá, Ìàð³îí Ïîøìàíí, Êåðñò³í Ïðàéâóñ, Íîåì³ Øíàéäåð, ³ñòîðèê ¥³äî Ãàóñìàíí, æóðíàë³ñòêà Þòòà Çîììåðáàóåð. «Ì³ñò ç ïàïåðó» âèÿâèâñÿ ïîºäíàííÿì îäðàçó äåê³ëüêîõ ôîðìàò³â: ë³òåðàòóðíèõ ÷èòàíü, äèñêóñ³é, ëåêö³é ³ äîïîâ³äåé. Òàê, Ëþáîâ ßêèì÷óê ïðîâåëà ëåêö³þ, ïðèñâÿ÷åíó Ìèõàéëþ Ñåìåíêó. Öÿ ïîñòàòü, äîáðå çíàíà óêðà¿íñüêèìè êîëåãàìè, á³ëüø-ìåíø çíàíà ïðèñóòí³ìè ãëÿäà÷àìè, áóëà, çâ³ñíà ð³÷, ãåòü íîâîþ äëÿ ãîñòåé ³ç ͳìå÷÷èíè òà í³ìåöüêîìîâíèõ êðà¿í. Òàê ñàìî íåñïîä³âàíêîþ äëÿ íèõ ñòàâ ìàñøòàá ë³òåðàòóðíèõ ÷èòàíü ó Áóäèíêó àêòîðà. Ìàñøòàá ³ â ïëàí³ ñòðîêàòîñò³ ïèñüìåííèê³â (à òàêîæ ìóçè÷íî¿ ÷àñòèíè, ÿêó çîðãàí³çóâàëè «Æàäàí ³ Ñîáàêè»), ³ â ñåíñ³ âåëèêî¿ ê³ëüêîñò³ ãëÿäà÷³âñëóõà÷³â. Äèíàì³÷íèé, ÿñêðàâèé âå÷³ð ó õàðê³âñüêîìó Áóäèíêó àêòîðà íàäèõíóâ ³ çáàãàòèâ ë³òåðàòóðíèì äîñâ³äîì. Ùî æ äî ³íøèõ çàõîä³â, òî âîíè çàëèøèëè ïî ñîá³ ÷èìàëî ìàòåð³àëó äëÿ ðîçäóì³â, ÿêèìè é õî÷åòüñÿ òóò ïîä³ëèòèñÿ. Çàïàì’ÿòàëàñÿ òåìïåðàìåíòíà äèñêóñ³ÿ ì³æ Îêñàíîþ Çàáóæêî òà Ëþáîâ’þ ßêèì÷óê. Âîíà íàðîäèëàñÿ ç íàäòî áóðõëèâî¿ ðåàêö³¿ Çàáóæêî íà íåáåççàïåðå÷í³ òåçè ßêèì÷óê ïðî Ñåìåíêà òà ³íøèõ ïðåäñòàâíèê³â «Ðîçñòð³ëÿíîãî ³äðîäæåííÿ». ¯õ ìîæíà áóëî çðîçóì³òè â òàêîìó
ñåíñ³, ùî òîä³øí³ ïèñüìåííèêè ñâ³äîìî çàíóðèëèñü ó ïîë³òè÷í³ ïèòàííÿ, ñìåðòåëüíî íåáåçïå÷í³ â òîòàë³òàðí³é êðà¿í³ – à â³äòàê, çàãèíóëè, õî÷ ìîãëè á æèòè é ïðàöþâàòè äàë³. Ç ÷îãî òðîõè íåñïîä³âàíî âèñíóâàëàñÿ êîíöåïö³ÿ «íå ãèíóòè çà Óêðà¿íó, à âáèâàòè ³ ïåðåìàãàòè çà íå¿», ïîáàæàííÿ â³äêèíóòè êóëüò ìó÷åíèê³â íà êîðèñòü êóëüòó ïåðåìîæö³â. Çâè÷àéíî, ö³é êîíñòðóêö³¿ ìîæíà çàêèíóòè íàäòî ëåãêîâàæíå ñïðèéíÿòòÿ ðåàë³é ñòàë³íñüêîãî ÑÐÑÐ, â ÿêîìó ç òèì æå óñï³õîì, ùî é ïîë³òè÷íî àêòèâí³ ïèñüìåííèêè, ì³ã áóòè çíèùåíèì òàêèé â³äãîðîäæåíèé â³ä ñâ³òó àâòîð, ÿê Âîëîäèìèð Ñâ³äç³íñüêèé. Âèíèêຠòóò ³ áàãàòî ³íøèõ çàïåðå÷åíü, íåãàéíî âèñëîâëåíèõ Îêñàíîþ Çàáóæêî. Àëå ïîçà òèì Ëþáîâ ßêèì÷óê ÷³òêî ïðîäåìîíñòðóâàëà (ç ïðèòàìàííèì ïîåòàì «ä³àãíîñòè÷íèì» ÷óòòÿì), ùî òðàäèö³éíà ðèòîðèêà äîâêîëà ÿâèùà «Ðîçñòð³ëÿíîãî ³äðîäæåííÿ» âåëèêîþ ì³ðîþ ñåáå âè÷åðïàëà ³ áàãàòüîõ íå çàäîâîëüíÿº. Øèðøå êàæó÷è, «çàòåðñÿ» òà ïîòðåáóº îíîâëåííÿ âåñü äèñêóðñ, ïîâ’ÿçàíèé ç óêðà¿íñüêîþ ³ñòîð³ºþ ÕÕ ñòîë³òòÿ. Òà é ïàòð³îòè÷íèé äèñêóðñ óæå ñüîãîäí³øíüî¿ Óêðà¿íè çàëèøàºòüñÿ íàäòî âóçüêèì. Ãîëîâíå ïèòàííÿ, ÿêèì áóäå öå îíîâëåííÿ ³ ðîçøèðåííÿ, íàñê³ëüêè êîíñòðóêòèâíèì ³ òàêèì, ùî âðàõîâóº ïîïåðåäí³ çíàííÿ. Ó ìåíø ÿâí³é ôîðì³ â³äáóâàëèñü ³ îêðåì³ íàìàöóâàííÿ äèñêóñ³¿ ç ìîâíîãî ïèòàííÿ. Áóëî î÷åâèäíî, ùî ÷àñòèíà ó÷àñíèê³â ç Óêðà¿íè âèñòóïàþòü çà ð³øó÷å òà áåçêîìïðîì³ñíå ðîçøèðåííÿ ñôåðè äîì³íóâàííÿ óêðà¿íñüêî¿ ìîâè, ³íø³ º ïðèõèëüíèêàìè çáåðåæåííÿ ñòàòóñ-êâî, ³, íàðåøò³, ïðèñóòíÿ ãðóïà ëþäåé ³ç «ñåðåäèííèìè» ïîãëÿäàìè íà öþ òåìó. Ñï³ëêóâàííÿ ç ð³çíèìè êîëàìè ëþäåé, ñîö³îëîã³÷í³ îïèòóâàííÿ ñòâîðþþòü âðàæåííÿ, ùî çàãàëîì òàêèì º ðîçêëàä ñåðåä ãðîìàäÿí, àêòèâíèõ ó
ìîâíîìó ïèòàíí³. ² êîëè äèñêóñ³ÿ â³äáóâàºòüñÿ ïðî ôîðìè óòâåðäæåííÿ óêðà¿íñüêî¿ ìîâè, ïðî ôîðìè ¿¿ âçàºìî䳿 ç ³íøèìè ìîâàìè, à íå ïðî òå, ÷è áóòè óêðà¿íñüê³é ºäèíîþ äåðæàâíîþ, ÷è ïîòð³áí³ íåþ ïåðåêëàäè ô³ëüì³â ÷è âèêëàäàííÿ â óí³âåðñèòåòàõ – òî öå âæå ïðîãðåñ.
ñòàâí³ñòü ïîòåíö³àë³â äâîõ ì³ñò, ïî-äðóãå, ÷åðåç â³äâåðòó åï³çîäè÷í³ñòü ñòîëè÷íîãî ñòàòóñó îñòàííüîãî. Òà é ó êðèõêîìó 2014 ðîö³ Õàðê³â áóâ ÿâíî íà ìàðã³íåñ³ òèõ âèÿâ³â ã³áðèäíî¿ ðîñ³éñüêî¿ àãðåñ³¿, ùî ïîçèö³îíóâàëèñÿ ÿê «áîðîòüáà ïðîòè Êèºâà». Çâ³äêè ç’ÿâëÿþòüñÿ òàê³
Êîîðäèíàòîðêà ïðîåêòó Âåðåíà Íîëüòå íà ïðåñ-êîíôåðåíö³¿ Äî ðå÷³, ïðî ìîâó ³ ïðî ïðîãðåñ. Ñåðåä ó÷àñíèê³â ç ͳìå÷÷èíè áóâ ïèñüìåííèê, ÿêèé íàðîäèâñÿ â Õàðêîâ³, àëå ùå äèòèíîþ, â äðóãîìó êëàñ³, íàïðèê³íö³ â³ñ³ìäåñÿòèõ ðîê³â, âè¿õàâ ç áàòüêàìè äî ͳìå÷÷èíè. Íà ïîäèâ áàãàòüîõ ïðèñóòí³õ, öåé ïèñüìåííèê ïðàêòè÷íî íå ðîçó쳺 óêðà¿íñüêî¿ ìîâè. Çâ³ñíî, öå âèêëèêàëî ³íòåðåñ ³ çàïèòàííÿ. Ïîÿñíåííÿ êîëèøíüîãî õàðê³â’ÿíèíà áóëè òàêèìè: â³í âèð³ñ ó ðîñ³éñüêîìîâí³é ðîäèí³, â ÿê³é óêðà¿íñüêà êóëüòóðà âçàãàë³ í³ÿê íå áóëà ïðèñóòíüîþ. Òàê ñàìî, çà éîãî ñëîâàìè, íå ïåðåòèíàâñÿ â³í í³ ç ÷èì óêðà¿íñüêèì ³ â Õàðêîâ³ â³ñ³ìäåñÿòèõ ðîê³â. Òîæ ³ çíàòè ìîâó áóëî ïðîñòî í³çâ³äêè. ßê îäíîçíà÷íî çàïåâíèëè õàðê³â’ÿíè íèí³øí³, ñüîãîäí³ â öüîìó ì³ñò³ âàæêî óÿâèòè äèòèíó, êîòðà á íå ðîçóì³ëà óêðà¿íñüêî¿. Ö³êàâèìè, ïîêàçîâèìè áóëè âèñòóïè é ³íøèõ í³ìåöüêîìîâíèõ ãîñòåé. Ñêàæ³ìî, ëåêö³ÿ ¥³äî Ãàóñìàííà ïðî ³ñòîð³þ Õàðêîâà. Ïîðÿä ³ç ï³çíàâàëüíèìè, áàãàòèìè íà ôàêòàæ ìîìåíòàìè, áóëè â í³é ³ äèâí³ ðå÷³. Ïðèì³ðîì, òåçà ïðî ïîñò³éíå ïîë³òè÷íå, ñèìâîë³÷íå òîùî ïðîòèñòîÿííÿ Êèºâà ³ Õàðêîâà. Âîíà çäàºòüñÿ äèâíîþ, ïî-ïåðøå, ÷åðåç íåñï³â-
³äå¿? ×è íå ç ðîñ³éñüêî¿ îïòèêè, ÷åðåç ÿêó é äàë³ ÷àñòî äèâëÿòüñÿ íà Óêðà¿íó íàø³ çàõ³äí³ êîëåãè? Òàê ñàìî íåñïîä³âàíî ïðîçâó÷àëà äóìêà ïðî â³äñóòí³ñòü ó Õàðêîâà ì³ôó ïðî «çîëîòèé â³ê» (î÷åâèäíî, ùî òóò ìîæíà çãàäàòè ³ êîçàöüêó äîáó, ³ «ïðåêðàñíó åïîõó», ³ äâàäöÿò³ ðîêè). Àëå, ïðè âñ³é ¿¿ ñóïåðå÷íîñò³, âîíà íàøòîâõóº íà ³íøå ïèòàííÿ: ïðî ³ñíóâàííÿ çàãàëüíîíàö³îíàëüíîãî ìàñøòàáó ì³ô³â ì³ñò âçàãàë³. Îñü òóò òðåáà âèçíàòè, ùî áàãàòî íàøèõ ì³ñò òàêèõ ì³ô³â, çàãàëüíîâ³äîìèõ ³ çàãàëüíîçðîçóì³ëèõ çà ì³ðêàìè ö³ëî¿ êðà¿íè, íå ìàþòü. Äî öèõ «áåçì³ôîâèõ» íàëåæàòü ³ òàê³ âàæëèâ³ â ³ñòî𳿠òà ñó÷àñíîñò³ ì³ñòà, ÿê Õàðê³â, Äí³ïðî, Ìèêîëà¿â, гâíå, Æèòîìèð, Ñóìè òà áàãàòî ³íøèõ. Î÷³êóâàíî ö³êàâî áóëî ñïîñòåð³ãàòè ñïðèéíÿòòÿ ãîñòÿìè â³éíè íà Ñõîä³. Ôîðìàò äîïîâ³äåé ³ äèñêóñ³é äîçâîëÿâ ðîçêðèòè ÷èìàëî ïîêàçîâèõ àñïåêò³â. Þòòà Çîììåðáàóåð çðîáèëà äîïîâ³äü ïðî «ñ³ðó çîíó» ì³æ ë³í³ÿìè ôðîíòó. Ãóìàí³òàðíèé àñïåêò æèòòÿ â òàêîìó íåáåçïå÷íîìó ì³ñö³ îáãîâîðþºòüñÿ íåð³äêî, ïðîòå æîäíèõ ñåðéîçíèõ ³äåé äëÿ âèð³øåííÿ ïðîáëåìè äîñ³ íå çíàéäåíî (òà é ÿê éîãî çíàéòè?). Ãîâîðÿ÷è ïðî öå, æóðíàë³ñòêà
íåîäíîðàçîâî âæèâàëà òàê³ ìîâí³ êîíñòðóêö³¿, ÿê³ çàñâ³ä÷óâàëè: íàäçâè÷àéíî âàæëèâèì, ñï³âì³ðíèì ³ç ðîñ³éñüêèì, ÷èííèêîì â³éíè âîíà ââàæຠíàñòðî¿ ìåøêàíö³â Äîíáàñó, ¿õí³ êîíôë³êòè ç öåíòðàëüíèì óðÿäîì. Öå ³ñòîòíî ðîçá³ãàºòüñÿ ç äîì³íàíòíèìè â Óêðà¿í³ óÿâëåííÿìè ïðî â³éíó. À òàê³ ðîçá³æíîñò³ íåîäì³ííî çìóøóþòü çàìèñëèòèñÿ, ùå ðàç àíàë³çóâàòè õ³ä ïîä³é. Ùî, ñàìî ñîáîþ, íå áóäå çàéâèì ó íèí³øí³õ îáñòàâèíàõ. ßê íå çàéâèì áóäå ³ ðîçóì³ííÿ, ùî â ³íøèõ êðà¿íàõ ëþäè â ñïðèéíÿòò³ íàøî¿ â³éíè çîâñ³ì íå îáîâ’ÿçêîâî âèõîäèòèìóòü ñàìå ç óêðà¿íñüêî¿ ïåðñïåêòèâè ïîä³é. Âîíè íå áà÷àòü ï³äñòàâ àïð³îð³ â³äêèäàòè ðîñ³éñüêó òî÷êó çîðó. Îòæå, ìè ïîâèíí³ áóòè ãîòîâ³ ìàòè ñïðàâó ç ïåâíèìè ì³ôîëîãåìàìè, ñòåðåîòèïàìè, áà ïðîñòî ç â³äì³ííèì â³ä íàøîãî ï³äõîäîì. ² ÿêùî ç òàêèìè ëþäüìè, ÿê Çîììåðáàóåð, êîòðà áàãàòî áóâàëà â Óêðà¿í³, ¿çäèëà é ÷åðåç ë³í³þ ôðîíòó, ìîæíà ñåðéîçíî îáãîâîðþâàòè ö³ òåìè, äîíîñèòè äî íèõ óêðà¿íñüêèé ïîãëÿä, òî ç ïåðåñ³÷íèìè ìåøêàíöÿìè í³ìåöüêîìîâíèõ êðà¿í ñèòóàö³ÿ ñêëàäí³øà. Æóðíàë³ñòêà â³äçíà÷èëà, ùî, äî ïðèêëàäó, â àâñòð³éñüêèõ Ç̲ çà îñòàíí³ ê³ëüêà ðîê³â ðàäèêàëüíî ñêîðîòèëàñÿ ê³ëüê³ñòü ïîâ³äîìëåíü ïðî Óêðà¿íó òà íàøó â³éíó. Áàãàòî õòî íàâ³òü ùèðî ââàæàº, ùî â³éíà âæå ñê³í÷èëàñÿ. Áàãàòî õòî âçàãàë³ íå ðîçó쳺, ùî â³äáóâàºòüñÿ. ²ëþñòðàö³¿ íå çàáàðèëèñÿ. ϳä ÷àñ äèñêóñ³¿ ï³äíÿëà ðóêó îäíà ç í³ìåöüêèõ ïèñüìåííèöü. Âîíà ñêàçàëà: «ß ùîéíî ïðî÷èòàëà â ³íòåðíåò³, ùî Ïðåçèäåíò Óêðà¿íè ï³äïèñàâ çàêîí, ÿêèé äîçâîëèòü çóïèíèòè â³éíó». Ìîâà áóëà ïðî «Çàêîí ïðî ðå³íòåãðàö³þ Äîíáàñó». Ïðîìîâèñòå ñâ³ä÷åííÿ íåðîçóì³ííÿ ïîä³é â Óêðà¿í³. Âåëèêå ³ ñêëàäíå ïèòàííÿ, ÿê ïîäîëàòè íàâ³òü íå ðîñ³éñüêîöåíòðè÷í³ ñòåðåîòèïè, à ïðîñòî íåçíàííÿ ïðî íàñ ìåøêàíö³â ³íøèõ êðà¿í ªâðîïè. Äóæå äîáðå, ÿêùî ö³ äåê³ëüêà «áîëüîâèõ òî÷îê» (íàñïðàâä³, ¿õ, çâè÷àéíî, á³ëüøå), íà ÿê³ íàòèñíóëà, çäàâàëîñÿ á, ëîêàëüíà, ñóòî ë³òåðàòóðíà ïîä³ÿ, ñòàíóòü ïðèâîäîì ³ äëÿ ñåðéîçíèõ ðîçäóì³â, ³ äëÿ îñìèñëåíèõ ä³é. Ïîëå äëÿ öèõ ä³é, ÿê ìîæåìî áà÷èòè, øèðî÷åçíå.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
2
¹ 11-12 (267-268), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2017 ð³ê ×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Òðåò³é Ìàéäàí äëÿ Òðåòüîãî Ðèìó ²âàí ÊÎËÎ̲ªÖÜ íà â³éí³ äå ñíè ÷åðâîíî-÷îðí³ äå ÷åðâîíî-÷îðí³ ìðóòü â³òðè êðîâ ñâÿòà â ÷åðâîíî-÷îðíå ãîðíå ð³äí³ ñèíüî-æîâò³ ïðàïîðè Îëåêñàíäð Êîñåíêî óêðà¿íñüêîãî â³éñüêà â³äíèí³ íîâà ôîðìà ³ íîâ³ çíàêè ðîçð³çíåííÿ, ùî ðîçðèâàþòü ³ç ðàäÿíñüêîþ òðàäèö³ºþ. Íà ÷åòâåðòîìó ðîö³ â³éíè öÿ çì³íà âäàëàñÿ íå òàê óæå é ëåãêî – îñîáëèâî áàãàòî ñóïåðå÷îê òî÷èëîñÿ ùîäî êîëüîðó áåðåò³â êîëèøí³õ Âèñîêîìîá³ëüíèõ äåñàíòíèõ â³éñüê – ÂÄ (òåïåð Äåñàíòíî-øòóðìîâ³ â³éñüêà – ÄØÂ); òàê íà çàõèñò ðàäÿíñüêèõ òðàäèö³é, ùî ºäíàëè óêðà¿íñüêå â³éñüêî (íà ÷åòâåðòîìó ðîö³ â³éíè!) ³ç ðîñ³éñüêèì, êð³ì äåïóòàò³â «Îïîçèö³éíîãî áëîêó», ñòàëà òàêîæ ³ îäíà äåïóòàòêà, êîëèøíÿ ïîëîíÿíêà Êðåìëÿ... ßê áà÷èìî, íàâ³òü â³éíà íåâ³ää³ëüíà â³ä ìîäè. Ùî âæå êàçàòè ïðî ïîë³òèêó – öÿ íàãàäóº ìîäó ö³ëêîì ³ ïîâí³ñòþ. ßêùî æ òðîõè ðàö³îíàë³çóâàòè öå ìàéæå ³íòó¿òèâíå â³ä÷óòòÿ, òî ³ òàì, ³ òàì ãðàíè÷íî âàæëèâèìè º î÷³êóâàííÿ, âèçíà÷åííÿ òåíäåíö³é ³ ïîòðàïëÿííÿ â òðåíä, à ïîò³ì, ÿê
Â
íàñë³äîê, çäîáóòòÿ âèçíàííÿ, çäîáóòòÿ ëå´³òèìíîñò³. Óêðà¿íà âõîäèëà â îñ³íí³é ïîë³òè÷íèé ñåçîí ï³ä ÷èñëåíí³ ìàíòðè ïðî «òðåò³é Ìàéäàí» ÷è, ïðèíàéìí³, ïîçà÷åðãîâ³ ïàðëàìåíòñüê³, à òî é ïðåçèäåíòñüê³ âèáîðè. Î÷³êóâàí³ êîëüîðè – ÷îðíèé, ñ³ðèé ³ õàê³ – òðåíä, çàäàíèé ùå äðóãèì Ìàéäàíîì – Ðåâîëþö³ºþ óäíîñò³; ÿñêðàâ³ ³ æèòòºðàä³ñí³ êîëüîðè ïåðøîãî Ìàéäàíó – Ïîìàðàí÷åâî¿ ðåâîëþö³¿ âèÿâèëèñÿ äèñêðåäèòîâàíèìè ³ íåçàòðåáóâàíèìè – âî÷åâèäü, íà æàëü. Ïðîòå êîëüîðè êîëüîðàìè, à êîíòåêñò êîíòåêñòîì – âñå æ òàêè äëÿ äîìó, äëÿ îô³ö³éíîãî ïðèéîìó ³, ïðèïóñò³ìî, äëÿ ïîëþâàííÿ â ë³ñ³ ïåðåäáà÷àºòüñÿ çîâñ³ì ð³çíèé îäÿã. Ïîìàðàí÷åâà ðåâîëþö³ÿ â³äáóëàñÿ ÿê ðåàêö³ÿ íà ôàëüñèô³êàö³þ äðóãîãî òóðó ïðåçèäåíòñüêèõ âèáîð³â 2004 ðîêó – òîáòî öå áóëà ñóòî âíóòð³øíÿ ñïðàâà Óêðà¿íè. Ðåâîëþö³ÿ óäíîñò³ íà ìåæ³ 2013– 2014 ðîê³â óæå ðîçïî÷àëàñÿ ÿê ðåàêö³ÿ íà ñïðîáó ³êòîðà ßíóêîâè÷à ðîçâåðíóòè Óêðà¿íó â³ä Àñîö³àö³¿ ç ªâðîïåéñüêèì Ñîþçîì äî ÿêîãîñü íîâîãî ñîþçó ³ç Ðîñ³ºþ – òîáòî ¿¿ êàòàë³çàòîðîì ñòàëè çîâí³øíüîïîë³òè÷í³ ïðîöåñè. óïîòåòè÷íèé «òðåò³é Ìàéäàí» áóäå â³äáóâàòèñÿ âæå íå â óìîâàõ êðèçè çîâí³øíüî¿ ïîë³òèêè, à â óìîâàõ â³éíè. À êîìó âèã³äíà êðèçà – áåç
êðèç ðåâîëþö³¿ íå áóâຠ– ó äåðæàâ³, ùî äå-ôàêòî ïåðåáóâຠó ñòàí³ â³éíè? Ïðàâèëüíî! – ¿¿ â³éñüêîâîìó ñóïðîòèâíèêîâ³. Öå æ ³ º â³äïîâ³ääþ íà êëàñè÷íå çàïèòàííÿ Cui prodest? Cui bono? – Êîìó öå âèã³äíî? Áî, ÿê ìè çíàºìî ç Á³á볿, «öàðñòâî, ðîç’ºäíàíå âñåðåäèí³, âïàäå». ϳä ÿêèìè á ãàñëàìè íå â³äáóâàâñÿ ã³ïîòåòè÷íèé «òðåò³é Ìàéäàí» – ÷è ïðîòè «êîðóïö³¿», ÷è ïðîòè «óçóðïàö³¿», ÷è ïðîòè ³ òîãî, é ³íøîãî, â³í íåîäì³ííî áóäå íà ðóêó Êðåìëþ – íàéêðàùèé ïîäàðóíîê äëÿ Òðåòüîãî Ðèìó, ùî äàâíî ì𳺠îáâàëèòè ³ äèñêðåäèòóâàòè âåñü ïðîºêò óêðà¿íñüêî¿ äåðæàâíîñò³ ÿê òàêèé. Öå íå îçíà÷àº, ùî íèí³øí³ ìîæíîâëàäö³ ìàþòü ³íäóëü´åíö³þ íà âñ³ ãð³õè – öå ëèøå îçíà÷àº, ùî ³ âëàäà, ³ îïîçèö³ÿ, ³ ñóñï³ëüñòâî ìàþòü áóòè ´ðàíè÷íî îáåðåæíèìè ó ñâî¿õ ðóõàõ. Áî ³ ïîë³òèêóì, ³ ñóñï³ëüñòâî ìàþòü íàðåøò³ óñâ³äîìèòè, ùî º ðå÷³ íåäîòîðêàíí³ çà âèçíà÷åííÿì: äåðæàâíèé êîðäîí, íàö³îíàëüí³ ³íòåðåñè, ïðåñòèæ äåðæàâè etc. Ùî âæå êàçàòè ïðî óìîâè â³éíè! Íàòîì³ñòü îäèí åêñ-ãðóçèí/ åêñ-óêðà¿íåöü çà ï³äòðèìêè ö³ëî¿ ãðóïè íàðîäíèõ äåïóòàò³â â³ä «Áàòüê³âùèíè» ³ «Ñàìîïîìî÷³» äåìîíñòðóº ä³ðÿâ³ñòü
óêðà¿íñüêîãî êîðäîíó (öå â óìîâàõ â³éíè!), îäèí êîëèøí³é ðå´³îíàë-çàêàðïàòåöü êîíñóëüòóº Óãîðùèíó â ¿¿ ïðîòèñòîÿíí³ ç Óêðà¿íîþ, à âæå çãàäóâàíà ìíîþ íà ïî÷àòêó ñòàòò³ êîëèøíÿ ïîëîíÿíêà Êðåìëÿ ï³ä ÷àñ ñâîãî â³çèòó äî Ïîëüù³ ïåðåêîíóº ïóáë³êó, ùî â³éíó íà÷åáòî ðîçïî÷àëà Óêðà¿íà. ²íôàíòèë³çì? Ïîë³òè÷íà íåçð³ë³ñòü? Íåãîòîâí³ñòü áóòè äåðæàâíèì ìóæåì? ×è áàíàëüíà çðàäà? Áî, ÿêùî ïîâåðíóòèñÿ äî ìåòàôîðè, ç ÿêî¿ ÿ ïî÷èíàâ, çà óìîâ â³éíè êîæåí ïîä³áíèé íåäîðå÷íèé ³ íåîáåðåæíèé ðóõ ïåðåòâîðþº ïðîãóëÿíêó íà ïîä³óì³ íà ïðîãóëÿíêó ì³ííèì ïîëåì – à äî êîëüîð³â ÷îðíîãî, ñ³ðîãî ³ õàê³ òàê äîáðå ïàñóº ÷åðâîíèé – êîë³ð êðîâ³, ùî ³ çàðàç ëëºòüñÿ íà ïåðåäîâ³é.
Ñëîâî ïðî «Ñëîâî» Âðàæåííÿ â³ä íîâîãî äîêóìåíòàëüíîãî ô³ëüìó «Áóäèíîê “Ñëîâî”» Ëåñÿ ÃÅÐÓÑ ²ñòîð³ÿ áóäèíêó «Ñëîâî» ïðîñèëàñÿ íà åêðàíè äàâíî. ² íå òàê ñàìîãî áóäèíêó, ÿê éîãî ìåøêàíö³â. Ëèøåíü óÿâèòè – â îäíîìó ì³ñö³ ìåøêàëà ÷è íå âñÿ óêðà¿íñüêà ìèñòåöüêà åë³òà òîãî ÷àñó. ² îñíîâíîþ ìåòîþ ðåæèñåðà ô³ëüìó – Òàðàñà Òîìåíêà – áóëî ïîêàçàòè, ùî ïèñüìåííèêè, ÿêèõ çäåá³ëüøîãî ³äåàë³çóþòü, áóëè ïåðåäîâñ³ì ëþäüìè. Êîòðèõ êóñàëè áëîõè, êîòðèì ó êâàðòèð³ áóëî í³äå ïîñòàâèòè âåëîñèïåä, êîòð³ ñòâîîðþâàëè ñ³ì’¿ òà çàâîäèëè êîõàíîê.
Ì
åí³ ô³ëüì âèäàâñÿ ñóì³øøþ ïë³òîê òà ñòàðèõ ñâ³òëèí, ÿê³ âñå æ áóëè öåíçóðîâàí³ (ï³äîçðþþ, ùî ó öèòîâàíèõ ëèñòàõ áóëî ùîñü á³ëüø åôåêòíå, í³æ ãðóäè ïñåâäî-Òðîÿíêåð, ÿê³ áóëî ïîêàçàíî). Öåé åôåêò ï³äãëÿäàííÿ ðîáèòü ô³ëüì íåçâè÷íèì – ïîäåêóäè çäàºòüñÿ, ùî íèøïîðèø ó îñîáèñòèõ ðå÷àõ. ßê äàâíÿ ôàíàòêà áóäèíêó (òà éîãî ìåøêàíö³â), ÿ çíàëà ïðî íüîãî äîñèòü òàêè áàãàòî, à òîìó ÷åêàëà ÷îãîñü íîâîãî ³ ñâ³æîãî. Àëå âèíèêëî â³ä÷óòòÿ, í³áè çóñòð³ëèñÿ ç ïîäðóãîþ ³ îáãîâîðþºìî ïîçàâ÷îðàøí³ ïë³òêè. Îäíàê
ÿêùî ïîäèâèòèñÿ ï³ä ³íøèì êóòîì, ñòຠçðîçóì³ëî, ùî ô³ëüì íå îð³ºíòîâàíèé íà ãëÿäà÷à, êîòðèé âæå çíàº, à âèêîíóº ðîëü òàêî¿ ñîá³ äåìîâåðñ³¿ – ìîâëÿâ, îò òîá³, äðóæå-ãëÿäà÷ó, îçíàéîìëþâàëüíèé ôðàãìåíò, ÿêùî ö³êàâî – øóêàé äàë³ ñàì. Öå ìຠïðèòÿãóâàòè ãëÿäà÷³â, îäíàê, ÷è â³äáóâàºòüñÿ òàêå ïðèòÿãóâàííÿ? ª ñóìí³âè. ×åðåç íèçêó ïðè÷èí. Ïåðøà – ñòð³÷êà ïîòðåáóº äîäóìóâàííÿ, ÿ á öå íàçâàëà ïàçëàìè, ÿêèõ íå âèñòà÷ຠäëÿ ö³ë³ñíî¿ êàðòèíè. Òóò äîáðå çãàäàòè øêîëÿðà-â³äì³ííèêà, îäèíàäöÿòèêëàñíèêà, ÿêèé ïðåêðàñíî çíຠøê³ëüíó
Áóäèíîê «Ñëîâî» â Õàðêîâ³ – âèãëÿä çãîðè
ïðîãðàìó ç ë³òåðàòóðè, çíຠòâîðè, ðîêè ³ àâòîð³â. Àëå íå çàìèñëþâàâñÿ í³êîëè ïðî òå, ùî ö³ âñ³ òâîðè íàïèñàí³ æèâèìè ëþäüìè. Íå íàï³âêàçêîâèìè äÿäå÷êàìè ³ç õðåñòîìàò³é, ãåðî¿÷íó á³îãðàô³þ ÿêèõ îáðàìëåíî ó êàëèíîâó ðàìöþ ³ ïðî³ëþñòðîâàíî æîâòóâàòîþ ñâ³òëèíîþ. Òàêîìó øêîëÿðåâ³ áóäå ö³êàâî ä³çíàòèñÿ ùîñü ³ùå äëÿ ïîâí³øîãî óÿâëåííÿ, îäíàê éîãî áàòüê³â ô³ëüì, çâ³ñíî, íå çàö³êàâèòü. Íàñòóïíîþ ïðè÷èíîþ º æàíð. Äîêóìåíòàëüíå ê³íî òîìó ³ äîêóìåíòàëüíå, áî, çà íåáàãàòüìà âèíÿòêàìè, íå çáèðຠïîâíèõ çàë³â, íå ìຠçàõîïëèâîãî ñþæåòó ³ íå ìîæå êîíêóðóâàòè ç áëîêáàñòåðàìè, ñêàæ³ìî, ÷è ç ìåëîäðàìàìè. Îäíàê ðåæèñåð, î÷åâèäíî, áóâ ñâ³äîìèé òîãî. ² íå ðîáèâ ê³íî äëÿ àæ òàêîãî øèðîêîãî çàãàëó. Íàñïðàâä³, ïðè÷èí íå äèâèòèñÿ öå ê³íî ìîæíà âèøóêàòè áàãàòî. Òà âñå æ ô³ëüì º îðãàí³÷íîþ ÷àñòèíîþ íîâîãî óêðà¿íñüêîãî ê³íåìàòîãðàôó ³ äîâîäèòü, ùî ðåæèñåðè øóêàþòü íå ëèøå ïðèáóòêîâèõ íàïðÿìê³â, à âêëàäàþòü çóñèëëÿ é ó äîêóìåíòàëüí³ ñòð³÷êè. Ïèñüìåííèêè «Ðîçñòð³ëÿíîãî ³äðîäæåííÿ» íàñò³ëüêè êëàñíà òåìà äëÿ äîêóìåíòàëüíîãî ñåð³àëó, ùî ãîä³ óÿâèòè êðàùó. Êîæåí ³ç íèõ âàðòóº îêðåìîãî ô³ëüìó, ñâî¿õ îêðåìèõ 80 õâèëèí ÷àñó. Ðîçïîâ³äàòè ïðî êîæíîãî ïî ê³ëüêà õâèëèí – íå íàéêðàùà ³äåÿ, áî òàêèé ôîðìàò íå ìîæå çàö³êàâèòè ñàì ïî ñîá³, â³í º íàäòî ïîâåðõîâèì, ðîçïîâ³äຠêîðîòåíüê³ óðèâêè. Àëå Òàðàñ Òîìåíêî âèð³øóâ âçÿòè âñ³õ. ² ïðî êîæíîãî ñêàçàòè ùîñü. Áîäàé ùîñü. Ìåí³ áóëî íåçðîçóì³ëî, ÿê ìîæíà áóëî íå çãàäàòè ïðî Éîãàíñåíà ÿê ïðî «ìàéñòðà ç óñ³õ âèä³â ñïîðòó» (õî÷à áóëî
ñêàçàíî ïðî éîãî çàõîïëåííÿ ìèñëèâñòâîì), ïðî òå, ùî â³í óçèìêó çàëèâàâ êîâçàíêó ó äâîð³ «Ñëîâà», ³ ñàìå â³í íàâ÷èâ Õâèëüîâîãî òðèìàòèñÿ íà êîâçàíàõ, àëå ó òîé æå ÷àñ çãàäàòè, ùî Õâèëüîâèé áóâ íàéêðàùèì êîâçàíÿðåì. Öå ëèøå îäèí ïðèêëàä, îäíàê ïî ô³ëüìó ¿õ áàãàòî – äîë³ ïèñüìåííèê³â í³áè ³ º, àëå âîíè îäíà â³ä îäíî¿ ÿêîñü â³ääàëåí³. Çâ³ñíî, áóëî îïðàöüîâàíî êóïó àðõ³â³â, àëå òàê óñå öå âòèñíóòè ó ìåæ³ äâîõ àêàäåì³÷íèõ ãîäèí íàâ³òü íåãóìàííî. Ó êîíòåêñò³ Ãîëîäó ìîæíà áóëî çãàäàòè äîìîãîñïîäàðîê ³ç ñ³ë, ÿêèõ ìåøêàíö³ áóäèíêó íàéìàëè ³ ÿê³ ç ïî÷àòêîì Ãîëîäîìîðó ò³êàëè íàçàä ó ñåëî. À ïîò³ì ïîâåðòàëèñÿ äî ì³ñòà çíîâó. Òåìó Ãîëîäó íå ðîçêðèòî, àëå öå é íå áóëî ìåòîþ ô³ëüìó. Ñêàæó ùå ê³ëüêà ñë³â ïðî òå, ÿê ê³íî çìîíòîâàíî. Óÿâ³ìî êàðòèíó. 30-ò³ ðîêè ³ ìåòàëîïëàñòèêîâ³ â³êíà. Êðàñà, ÷è íå òàê? Ñàì³ ³ñòîðè÷í³ êàäðè ÷àñ â³ä ÷àñó ðîçáàâëåí³ ïîêàçîì ñàìîãî áóäèíêó ç ð³çíèìè «ô³ëüòðàìè» – çäåá³ëüøîãî öå ÷/á ³ æîâòàâèé åôåêò ç³ñòàðåííÿ. Ïðè öüîìó ðîçïîâ³äü ïðî æèòòÿ áóäèíêó òðèâàº. ² öå á í³÷îãî, àëå òàêèõ êàäð³â äóæå áàãàòî, çàíàäòî áàãàòî – íà äåÿêèõ íàâ³òü âèäíî íàïèñ «Òóðàãåíòñòâî» íà áëàêèòíîìó òë³, ðîçì³ùåíèé íà ôàñàä³ áóäèíêó ñüîãîäí³. Öå
ÿ äî òîãî, ùî ðîçïîâ³äü çà êàäðîì äèñîíóº ³ç òèì, ùî íà åêðàí³. Çàáàãàòî áóëî ³ äåìîíñòðàö³¿ òîãî, ùî áóäèíîê ñïðàâä³ ó ôîðì³ áóêâè «Ñ». Çéîìêà ç âèñîòè ïòàøèíîãî ïîëüîòó çàõîïëþº, àëå ô³ëüì íåþ ïåðåíàñè÷åíèé. Ùî ÿ ä³çíàëàñÿ íîâîãî? ßê êàçàâ îäèí ãåðîé ó îäíîãî ç ïèñüìåííèê³â áóäèíêó: «Ð³øó÷å í³÷îãî!» ×è âèíèêຠáàæàííÿ ïåðå÷èòàòè òèõ ïèñüìåííèê³â? ͳ. Àëå âèíèêຠáàæàííÿ ïî¿õàòè ó Õàðê³â, çíàéòè âóëèöþ Êóëüòóðè, 9, ï³ä³éíÿòèñÿ ñõîäàìè... ³ ïîäèâèòèñÿ ñîëÿð³é. Öå ëèøå ïèñüìåííèêè ìîãëè âèãàäàòè ñîá³ áóäèíîê ³ç ñîëÿð³ºì, ñïðàâä³. Òð³øêè âðàæåíü áåçïîñåðåäíüî ç ïîêàçó ó òðåò³é äåíü ïî ïðåì’ºð³. Âå÷³ð. Çàë «Ñåàíñ» (íàéìåíøèé çàë ê³íîòåàòðó «Æîâòåíü», ÿêèé óì³ùóº 13 ëþäåé) íå çàïîâíåíèé íàâ³òü íà ïîëîâèíó. ² ìîæíà ãîäèíàìè äóìàòè, ùî íå òàê ³ç óêðà¿íñüêèì ê³íåìàòîãðàôîì, àëå â³äïîâ³äü ïðîñòà ³ î÷åâèäíà – ãëÿäà÷ ïîêè íå ãîòîâèé ïðèéìàòè òàêå ê³íî. Íà ïðåñ-êîíôåðåíö³¿, ÿêó ÿ òàêîæ â³äâ³äàëà, ñêàçàëè, ùî ô³ëüì ñòâîðåíî á³ëüøå äëÿ ó÷í³â øê³ë, àáè çàö³êàâèòè ¿õ ë³òïðîöåñîì òîãî ÷àñó. ² ùî éîãî ïîêàçóâàòèìóòü ó øêîë³ íà óðîêàõ ë³òåðàòóðè. Àëå ÿê òîä³ ç «îãîëåíîþ» Òðîÿíêåð?
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
ÄÀÐÈÍ×ÈÍ ÁÅÑÒ²ÀÐ²É Äàðèíà Áåðåç³íà. Ôàêóëüòåò. – Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2017.
Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ Íà ïî÷àòêó îñåí³ ó «Ñìîëîñêèï³» ç’ÿâèëàñÿ íîâà êíèæêàïåðåìîæåöü ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó – ðîìàí Äàðèíè Áåðåç³íî¿ «Ôàêóëüòåò». Ñêàæó â³äðàçó – öå íàéñèëüí³øà, ÿê íà ìåíå, ëàóðåàòñüêà ïðîçà çà îñòàíí³ ðîêè, òîæ – áóäó õâàëèòè.
Ð
îìàí îïîâ³äຠíàì ïðî ùî á âè äóìàëè? Ïðàâèëüíî – ïðî ôàêóëüòåò ô³ëîëî㳿, à ÿêùî òî÷í³øå, êàôåäðó àíãë³ñòèêè îäíîãî ç ðåã³îíàëüíèõ âèø³â êðà¿íè. Òåêñò ñêëàäàºòüñÿ ³ç äåñÿòè ëîã³÷íî çàâåðøåíèõ ³ íåðîçðèâíî ïîâ’ÿçàíèõ ì³æ ñîáîþ ³ñòîð³é, êîæíà ç ÿêèõ ìຠñâîþ ãîëîâíó ä³éîâó îñîáó – êîãîñü ç³ ñï³âðîá³òíèê³â êàôåäðè. 9 ç 10, çâ³ñíî, æ³íêè, ³ ëèøå äåêàí íàä íèìè – íåìîâ ÿêèé-íåáóäü ÷åøèðñüêèé ê³ò, óò³ì, êàôåäðàëüí³ ä³âóë³ íàçèâàþòü éîãî êóäè ìåíø ïðèâàáëèâî – «õâîñòîì Ðîñèíàíòà». Ãîëîâíà ãåðî¿íÿ, ÿêó ö³ëêîì íåâèïàäêîâî çâóòü Àë³ñîþ, ïîòðàïëÿº â öþ «êðà¿íó äèâ» äîâîë³-òàêè íåíàðîêîì, ÿê äëÿ ¿õíüî¿ êàôåäðè – «òàëàíòë³âà äºâî÷êà, òðåáà øàíñ äàòü» (à ùî òîé òàëàíò, êîëè éîãî íà õë³á íå íàìàæåø...). ² ïðîâàëþºòüñÿ âîíà â öþ íîðó íå ìàëî é íå áàãàòî, íà ö³ëèõ «ø³ñòü á³ñîâèõ ðîê³â». Àâòîðêà, ùî çà ÷èñòîþ
¹ 11-12 (267-268), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2017 ð³ê
3
âèïàäêîâ³ñòþ òåæ ìàã³ñòð ô³ëîëî㳿 ³ ø³ñòü ðîê³â âèêëàäàëà àíãë³éñüêó ìîâó â îäíîìó ç óêðà¿íñüêèõ âèø³â (óñ³ çá³ãè ãåîãðàô³÷íèõ íàçâ, âëàñíèõ ³ìåí ³ õàðàêòåð³â, çâ³ñíî, º àáñîëþòíî íåíàâìèñíèìè), ïîäຠâ êíèæö³ íå ïðîñòî ñþæåòè ç óí³âåðñèòåòñüêîãî æèòòÿ, îáðàìëåí³ íàñêð³çíèì ïî÷àòêîì-ê³íö³âêîþ, àëå ìàëþº òàê³ âèðàçí³ é îïóêë³ òèïàæ³, ùî äëÿ ÷èòà÷à º ñïðàâæíÿ íåáåçïåêà òàêè êîãîñü óï³çíàòè. Òóò âàì ³ á³ëÿâêà-ìåòîäèñòêà Ñâºò³ê àâòîðêà ñëîâà «æó÷êà», êîòðà æàãó÷å ì𳺠ïðî ñîáà÷êó ç ïèøíèì, «ÿê ó ñåðåäíüîâ³÷íî¿ ³ñïàíñüêî¿ ³íôàíòè, ³ì’ÿì, é ðîäîâ³ä, äîâæèíà ÿêîãî çìóñèëà á òó ³íôàíòó íàêëàñòè íà ñåáå ðóêè ³ç çàçäðîù³â» – ÆþëüºòòÊëàð³ñó äå Ïîìïàäóð-Êð³ì³-Êàðàìåëü-×àðì. Òóò ³ ìàìà-îäèíà÷êà Þëÿ, çìóøåíà ðîáèòè âèá³ð ì³æ çàìîðñüêèìè ë³êàìè äëÿ äîíüêè-àëåðã³êà ³ «äâîìà øòóêàìè» íà «äíþõó» çàâêàôåä-
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Çâ³ñíî, ÿ íå âèïàäêîâî çãàäàëà ïðî «Àë³ñó â êðà¿í³ Äèâ». Àëþ糿 íà ðîìàíè Ëüþ¿ñà Êåððîëà íå îáìåæóþòüñÿ ³ìåíåì ãîëîâíî¿ ãåðî¿í³ (ñàìå òàê – «Alice of Wonderland» ñòóäåíòè é íàçèâàþòü ñâîþ òàêó «íåíîðìàëüíó» â öüîìó ïåðåâåðíóòîìó ñâ³ò³ âèêëàäà÷êó). Âêðàé ïðîñòî â³ä÷èòàòè â òåêñò³ ÿê ³íøèõ êåððîë³âñüêèõ ãåðî¿â, òàê ³ éîãî ñþæåòè. Ïðèì³ðîì, íàóêîâà êîíôåðåíö³ÿ íà êàôåäð³ – íå ùî ³íøå ÿê áîæåâ³ëüíå ÷àþâàííÿ, â êóòî÷êó ÿêîãî äð³ìຠç ÷èñòèì ñåðöåì (áî «ñèíî÷îê Þð÷èê ó ñâî¿é Ìîñêâ³ â÷îðà âæå îòðèìàâ òåëåôîíîì â³äïîâ³äí³ âêàç³âêè») Ñîíüêî – äîöåíò ×îðíà. À çàñ³äàííÿ ùîäî ïðîäîâæåííÿ ðîáî÷îãî êîíòðàêòó ãîëîâíî¿ ãåðî¿í³ – ñóä, íà ÿêîìó Àë³ñà, çâ³ñíî, ìຠùî ñêàçàòè, àëå ðîçó쳺: ïîïåðåäó ñâîáîäà ³ âîíà áåçìåæíà, ÿê íåáî. Âò³ì, ìåí³ «Ôàêóëüòåò» íàãàäàâ ùå îäèí ë³òåðàòóðíèé æàíð, øèðîêî â³äîìèé ó âóçüêèõ ô³ëî-
æèâàííÿ, äèâîâèæí³ âëàñòèâîñò³. Öÿ ³íôîðìàö³ÿ ñóïðîâîäæóâàëàñÿ õðèñòèÿíñüêèìè ïðèò÷àìè, ³ âñÿ ðîçïîâ³äü âðåøò³ ñëóæèëà àëåãîð³ºþ ÿêî¿ñü ÷åñíîòè ÷è ãð³õà. ×åñíîò ó Äàðèí÷èíîìó «áåñò³à𳿻, ïî ïðàâä³, âêðàé ìàëî, çàòå ïîðîê³â, çàòå ãð³õ³â… Òóò âàì ³ ï³äðîáêà ï³äïèñ³â, ³ âêðàäåí³ äèñåðòàö³¿, ³ çíåõòóâàí³ íà êîðèñòü äåïóòàòà áàòüêè, ³ ñïîêóøåí³ ñòóäåíòè, ³ âèïåðò³ ç óí³âåðñèòåòó ñòóäåíòêè, ³ çðàäè, ³ âðåøò³ áàíàëüíà íà öüîìó ôîí³ êîðóïö³ÿ. Íåçíàííÿ âèêëàäà÷àìè âëàñíå àíãë³éñüêî¿ â òàêèõ îáñòàâèíàõ, çðîçóì³ëî, ïðîñòóïêîì íå ââàæàºìî, áî í³êîìó âîíà, òà àíãë³ñòèêà, «ñòî ëºò íº íàäà». Óñ³ ö³ «äèâîâèæ³» îïèñàí³ ó ðè. Çàòå äîñâ³ä÷åíó Àííó-Ìàð³þ ðîìàí³ ñîêîâèòî, àâòîðêà äîáíå ö³êàâèòü àí³ âëàñíèé ñèí, àí³ ðå âîëî䳺 ñëîâîì, âäàëî ì³íÿº àíãë³éñüêà ìîâà, ¿¿ ö³êàâëÿòü òåìï ³ ðèòì îïîâ³ä³ â³äïîâ³äíî ìîëîä³ é êðàñèâ³ ñòóäåíòè, íó âè äî õàðàêòåðó òîãî ÷è ³íøîãî ðîçó쳺òå, ïðî ùî ÿ. Ïîðó÷ çà «çâ³ðà», äîðå÷íî âèêîðèñòîâóº îäíèì êàôåäðàëüíèì ñòîëîì ñëåíã, ñóðæèê ÷è íàâ³òü «àç³ð³âïîäðóæêè ùå ç³ ñòóäåíòñüêèõ êó», à ïîäåêóäè íàâ³òü, íå ïî÷àñ³â Îëåíà ³ Îëåñÿ. Ïåðøà â³ðèòå, ë³òåðàòóðíó óêðà¿ííàòõíåííî øóêຠñîá³ ñóïóòñüêó. íèêà æèòòÿ «íåóêðà¿íñüêîãî Öþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè Âèäàâíèöòâî îçíà÷èëî ïîõîäæåííÿ», äðóãà ïèøå ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» æàíð «Ôàêóëüòåòó» ÿê ñîäèñåðòàö³þ ïðî ʳïë³íãà, Åëåêòðîííà ïîøòà: ö³àëüíî-ïñèõîëîã³÷íèé ðîÿêó îñü-îñü ó íå¿ «â³ä³æìå» knyharnia@smoloskyp.org.ua ìàí, ïðîòå, ÿê íà ìåíå, ïåðøà. ² öå íå êàæó÷è âæå Òåëåôîí: +38 044 425 23 93 çíà÷íî êðàùå â³í ï³äïàäຠïðî ñàìó «÷èðâîâó êîðîëåï³ä âèçíà÷åííÿ ñàòèðè. âó» Ðà¿ñó Îëåêñàíäð³âíó, Ñàìå òàê – öå ñàòèðà íà óêðà¿íëîã³÷íèõ êîëàõ – ñåðåäíüîâ³÷í³ íàâ³òü ìîâà ¿¿ òàêà äîâåðøåíà, ñüêó ñèñòåìó îñâ³òè. Ãîñòðà ³ äîáåñò³àð³¿. Îñòàíí³ ì³ñòèëè ÿê ùî ìîæå íà ð³âí³ ïîçìàãàòèñÿ â³äîìîñò³ ïðî ñïðàâæí³õ òâàðèí, òåïíà. ßêðàç òàêà, ÿê òðåáà. ³ç óêðà¿íñüêîþ ñàìîãî åêñ-ïðåÎáîâ’ÿçêîâî äàì ïî÷èòàòè ìàì³òàê ³ îïèñè âèãàäàíèõ ôàíòàñì’ºðà Ìèêîëè ßíîâè÷à. ² òàê â÷èòåëüö³. ² âàì ðàäæó. òè÷íèõ ³ñòîò, ì³ñöÿ ¿õíüîãî ïðîäàë³, ³ òîìó ïîä³áíå.
(3) ÄͲÑÒÅÐ
Êàòåðèíà Äåâäåðà Ïîåòêà, ëàóðåàòêà öüîãîð³÷íî¿ òðåòüî¿ ïðå쳿 íà ë³òåðàòóðíîìó êîíêóðñ³ «Ñìîëîñêèïà», ãðàí-ïð³ «Ìîëîäî¿ Ðåñïóáë³êè Ïîåò³â», à òàêîæ ëàóðåàòêà ïðå쳿 «Êðèøòàëåâà âèøíÿ». Êàòåðèíà Äåâäåðà íàðîäèëàñÿ 1990 ðîêó íà ³ííè÷÷èí³. Àâòîðêà êíèæîê «Ñï³âïðèñóòí³ñòü» (2011), «Ë³òåðè ³ ñòèõ³¿» (2015). Ïåðåêëàäຠç ïîëüñüêî¿. Äîñë³äæóº òâîð÷³ñòü Îëåãà Ëèøåãè. Âèøóêàí³, ìåòàôîðè÷í³, áàãàòîçíà÷í³ òåêñòè ðîáëÿòü öþ àâòîðêó îäí³ºþ ç íàéö³êàâ³øèõ íà óêðà¿íñüê³é ìîëîä³é ïîåòè÷í³é ñöåí³.
ÁÅÇ ÏÀÌ’ßÒ² (öèêë) (1) ÄÇÅÐÊÀËÎ ÿ áóëà òóò êîëèñü ëþáèëà ÿê äèòèíà â³ðèëà ÿê äèòèíà çíàëà íàéá³ëüøó ðîçê³ø áóòè îáòóëåíîþ òåïëèì òàòîâèì íà äîáðàí³÷ ³ êîâäðîþ á³ëîþ ëåäü øîðñòêîþ òðåëüÿæ íàâïðîòè ë³æêà çáåð³ãຠíà äí³ ñâ³÷àä òðåìêèé ñïîãàä ïðî ä³â÷èíêó ç ïóõíàñòèìè êîñàìè â ñóêí³ ç ãîëóáîãî êðåïäåøèíó ÷è íå ñïëóòàëà øîâê ³ áàâîâíó òå ùî áóëî ç òèì ùî ïðèìàðèëîñü ÷è íå ïëóòàþ òàê ïîñò³éíî?
³ áóëè êàëþæ³ ç òàêèì ïðèºìíèì íàìóëîì ³ ñí³ã äî êîë³í ³ çìîêë³ íà êîâçàíö³ ðóêàâè÷êè øòàíö³ çì³íåí³ âäîìà íà ÷èñòå é òåïëå âáðàííÿ à íà ï³äëîç³ âåëèêèé ÷åðâîíèé êèëèì óëþáëåíèé ñò³ë äëÿ ñèä³ííÿ ï³ä íèì ³ ïàâóêè çà ñòàðèì äèâàíîì ³ ñòðàõ ÷è áóâà íå ¿äÿòü ä³òîê? ÿ áóëà òóò êîëèñü ïðîìîâëÿþ â áóäèíêó ç â³êíàìè áåç øèá çàáèòèìè íàâõðåñò ÷îðíèé îòâ³ð äâåðåé çÿº ÿê ðîò ñòàðîãî êîëè â³í êëàäå äî íüîãî ñèíþ ãëåâêó êàðòîïëèíó â³ðèëà ÿê äèòèíà ëþáèëà ÿê äèòèíà íå îö³íþþ÷è õòî ³ ñê³ëüêè çà ìåíå äàñòü ëèø ïðàãíó÷è âñå ùî ìàþ êîìóñü â³ääàòè
³ áóëà ãëèíà â äîëîíÿõ âèêîïàíå ðàçîì ç áðàòàìè äæåðåëî êîòðå âèÿâèëîñü ï³äøêóðíèì ³ øâèäêî çíèêëî êóäèñü â³ä³éøëî íå ïðîùàþ÷èñü
îñü áàðâèñòèé êàì³íü ç Êàðïàò îñü òðîÿíäà áàáè Ïðàêñåäè ê³ëüêà êåäðîâèõ çåðíÿò â³ä äÿäüêà ³ç Êåí³ãñáåðãó âñå â³çüìè ì³é ïðèíöå ìàëèé
³ áóëà ñòàðøà ä³â÷èíà ñóñ³äêà ÷îìóñü ö³ëóâàëà ìåíå òåïëà ³ ìîêðà ÿê ëèïíåâà çëèâà
áà÷èëà ÿê äèòèíà ó äçåðêàë³ ó çàãàäö³ õâèëÿìè ãîëóáîãî øîâêó
ñïîìèíè â³äïëèâàþòü â í³êóäè (2) ²ÍIJÀÍÖ² ìè ãðàëèñÿ â ³íä³àíö³â ÿ áóëà ðîæåâèé ñâ³òàíîê â³í ïåðî ñîêîëèíå ï³ä âèøíåþ íàø â³ãâàì ³ ãîéäàëêà â³í êàçàâ òè çàâæäè áóäåø ìî¿ì ñâ³òàíêîì à íàì áóëî ïî ï’ÿòü ë³ò ³ ìè ùå íå õîäèëè â øêîëó ÿ íå íîñèëà äîäîìó ñîíå÷îê à â³í íå ìàâ ïîâåí ðàíåöü õìàð ³ç êàðòîíó ïàì’ÿòàþ ï³çí³øå â³í áàãàòî ïðîãóëþâàâ à êîëè ïðèéøîâ íà óðîê ó÷èòåëü çàïèòàâ õòî ç íàñ ãîòîâèé ïîâ³ðèòè éîìó êîëè â³í êàæå á³ëüøå íå áóäó òèøà òîä³ ï³äíÿëà ðóêó ÿ à òåïåð ìåí³ ìàéæå ï’ÿòü ïî ï’ÿòü ÷âåðòü â³êó à éîìó í³êîëè íå áóäå ï’ÿòü ïî ï’ÿòü ³ â³í äàâíî íå ïåðî ñîêîëèíå çåìëÿ éîìó ïóõîì ÿ íå çíàþ ÷îìó â³í ïîâ³ñèâñÿ àëå êîëè äóìàþ ïðî íüîãî çãàäóþ íàø â³ãâàì ï³ä âèøíåþ ³ ãîéäàëêó íà â³òð³
ß íå ïàì’ÿòàþ ñâîãî äèòèíñòâà ³íêîëè çàáóâàþ ùî ðîáèëà âðàíö³ à òè ïèòàºø ÿêîãî êîëüîðó ïëàòòÿ ëþáèëà íîñèòè â äåñÿòü ùîïðàâäà ïðèãàäóþ ÿê çâàëè á³ëÿâîãî õëîï÷èêà ç ÿêèì ãðàëàñÿ â ïàðêó ìè ¿ëè òîðòèêè ç çàâàðíèì êðåìîì òåïåð ÿ òåæ ðîáëþ êðåì äëÿ ïëåì³ííèê³â ñëóõàé à òîé õëîï÷èê ïîòîíóâ ó Äí³ñòð³ òîìó äàâàé íå áóäåìî ¿õàòè íà Äí³ñòåð ÿ íå õî÷ó òàì ïëàâàòè ³ ñì³ÿòèñÿ ³ ëîâèòè ðèáó íà þøêó Ñàøà òàê éîãî çâàëè Ñàøà ÿêå æ³íî÷å ³ì’ÿ ïîò³ì ÿ çóñòð³ëà áàãàòî ³íøèõ ñàø ³ í³êîëè íå áà÷èëà á³ëüøå òàêèõ ñâ³òëèõ ê³ñ ³ óñì³øêè çíàºø ìåí³ áðàêóº ëþäåé ÿê³ â³äõîäÿòü îñîáëèâî òèõ äèòÿ÷èõ ïðèÿòåë³â àëå ïðî öå ë³ïøå ìîâ÷àòè íå çãàäóâàòè ùî ìè ðîáèëè âðàíö³ êîãî ìè ëþáèëè â÷îðà (4) ÏÀÌ’ßÒÜ Ïàì’ÿòü ïîäóìàëà ÿ ñüîãîäí³ âèòåêëà ÿê âîäà â óìèâàëüíèêó çàëèøèëàñü á³ëà ïëîùèíà òðîõè õîëîäíî äèâíî õòî ÿ? äîâãî éøëà âóëèöåþ íå ìîãëà ïðèãàäàòè äå ì³é ä³ì âèð³øèëà çàéòè â òîé ùî ñïîäîáàºòüñÿ íàéá³ëüøå àëå â³í áóâ çàéíÿòèé òàì îñåëèâñÿ ÿêèéñü õóäîæíèê äèâíî ÿ âñå òàêè äóìàþ òî áóâ ì³é ä³ì
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 11-12 (267-268), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2017 ð³ê
4
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Ëüâ³âñüêà ñàãà ç íåçâè÷íî¿ ïåðñïåêòèâè ³êòîð³ÿ Àìåë³íà. ijì äëÿ Äîìà. – Ëüâ³â: Âèäàâíèöòâî Ñòàðîãî Ëåâà, 2017.
Îëåã ÊÎÖÀÐÅ Êíèæêà ³êòî𳿠Àìåë³íî¿ «Ä³ì äëÿ Äîìà», ùî ç’ÿâèëàñÿ äðóêîì ó «Âèäàâíèöòâ³ Ñòàðîãî Ëåâà», ñòàëà îäíèì ³ç íàéêðàùèõ ³ íàéîðèã³íàëüí³øèõ âò³ëåíü òðåíäîâîãî îñòàíí³ì ÷àñîì â óêðà¿íñüê³é ïðîç³ äèñêóðñó ðîäèííèõ ³ñòîð³é.
Í
àãàäàþ, ùî Àìåë³íà äîñèòü ãó÷íî äåáþòóâàëà ê³ëüêà ðîê³â òîìó ðîìàíîì «Ñèíäðîì ëèñòîïàäó» (ùî òàêîæ ïðèâåðíóëî óâàãó, ³êòîð³ÿ «ïðèéøëà» äî ë³òåðàòóðè ç³ ñôåðè ²Ò). Êíèæêà ïðîäåìîíñòðóâàëà ì’ÿêó ñàìîáóòí³ñòü òàëàíòó ïèñüìåííèö³, ¿¿ âì³ííÿ âïðàâíî îïåðóâàòè ë³òåðàòóðíèì ìàòåð³àëîì, ïîºäíàííÿ íåâèìóøåíîñò³ âèêëàäó ç â³ääàí³ñòþ åñòåòèö³, «õóäîæí³ñòü» ³ç ñèëüíèìè òà ðîçìà¿òèìè åìîö³ÿìè. Íå áóäå ïåðåá³ëüøåííÿì ïîøèðèòè ö³ õàðàêòåðèñòèêè é íà «Ä³ì äëÿ Äîìà». Ó ôîêóñ³ íîâîãî ðîìàíó – îäíà ðîäèíà ç â³éñüêîâèì ³ ë³òåðàòóðíèì ïð³çâèùåì Ö³ëèê, êîòðà ìåøêຠó ì³ñò³ Ëüâîâ³. ² ðîäèíà, ³ ì³ñòî òóò äóæå íàâ³òü íå-
òèïîâ³, íåñòåðåîòèïí³. Âæå áîäàé òîìó, ùî ãîëîâíèìè ãåðîÿìè òâîðó âèÿâëÿþòüñÿ íå êîð³íí³ ãàëè÷àíè, à ïåðåâàæíî ðîñ³éñüêîìîâí³ ïðè¿æäæ³ ç óìîâíîãî «Ñõîäó» (â³ä ïîëÿê³â ç Ðîñ³¿ äî óêðà¿íö³â ç «äàëåêî¿» Õàðê³âùèíè). À ¿õíþ ³ñòîð³þ ðîçïîâ³äàòèìå ÷èòà÷àì… ïóäåëü íà ³ì’ÿ Äîì. ³í òåæ ïîòðàïèâ äî Ëüâîâà âèïàäêîâî – ïåðøèé ãîñïîäàð â³ääàâ éîãî Ö³ëèêàì ÿê íåïðèäàòíîãî äî ïîëþâàííÿ. Äîì – ñï³â÷óòëèâèé ñâ³äîê, ÿêèé, îäíàê, ìàéæå í³êîëè íå ìîæå ïî-ñïðàâæíüîìó äîïîìîãòè ñâî¿ì ãîñïîäàðÿì, ð³øó÷å çì³íèòè õ³ä ïîä³é. Äîáðîäóøíèé ïåñ, â³í çîâñ³ì íå íàãàäóº ³íøîãî, ³íôåðíàëüíîãî ñîáàêó ö³º¿ æ ïîðîäè. À âò³ì, ÷óòòÿ ³ ïåðåä÷óòòÿ ìຠïðîñòî-òàêè äèÿâîëü-
ñüêî¿ ñèëè. ×åðåç öå, çîêðåìà, â³í ó쳺 ïîêàçàòè Ëüâ³â íå ïðîñòî êðàñèâèì ì³ñòîì ÷è ³äåàë³çîâàíèì îñåðäÿì íàö³îíàëüíî¿ ðîìàíòèêè. ̳ñòî Ëåâà ó êíèæö³ «Ä³ì äëÿ Äîìà» – öå âêðàé ñòðîêàòå íàøàðóâàííÿ êóëüòóð ³ êðîâ³. Àëå íå òå ðàä³ñíå, â³òàëüíå, êàðíàâàëüíå, ÿêå ìè ìîæåìî çíàéòè, äî ïðèêëàäó, â êíèæêàõ Þð³ÿ Âèííè÷óêà.  Àìåë³íî¿ öå íàøàðóâàííÿ âàæêå ³ áîëþ÷å, ç ãîñòðèì â³ä÷óòòÿì ñòðàæäàíü óñ³õ ³ êîæíîãî (òóò ïîòð³áíî â³äçíà÷èòè, ùî ñï³â÷óòòÿ, ñï³âïåðåæèâàííÿ âçàãàë³ íàëåæèòü äî ïðîâ³äíèõ, íàñêð³çíèõ ìîòèâ³â òâîð÷îñò³ ïèñüìåííèö³). Òàê³ îáñòàâèíè, îäíàê, ãåòü íå çàâàæàþòü ÷îòèðèëàïîìó îïîâ³äà÷åâ³ òà éîãî òâîð÷èí³ ðåãóëÿðíî âèÿâëÿòè ïî÷óòòÿ ãóìîðó. Îòæå, íà î÷àõ ó ïóäåëÿ ðîçãîðòàþòüñÿ ñóïåðå÷ëèâ³ ïî䳿 ïåðøèõ äåñÿòèë³òü óêðà¿íñüêî¿ íåçàëåæíîñò³, ó ïîâ³òð³ é ó ãàìàíöÿõ â³ëüí³øàº, à çàðàçîì â³äêðèâàþòüñÿ òàºìíèö³ ìèíóëîãî ³ òåïåð³øíüîãî ðîäèíè Ö³ëèê³â. Ðîäèíè ç äóæå íåïðîñ-
Àëåí Áåçàíñîí
Àíàòîë³é Áàáèíñüêèé
Ñâÿòà Ðóñü / ïåð. ³ç ôðàíö. Ò. Ìàðóñèêà
²ñòîð³ÿ ÓÃÊÖ çà 90 õâèëèí
òèì æèòòÿì, ó ÿêîìó º ³ íåçðÿ÷à äèòèíà, ³ ä³â÷èíà, ùî âòåêëà ç äîìó, ³ õðîí³÷íî íåùàñëèâ³ øëþáè, ³ äåñïîòè÷íà ñòàðà ìàò³ð, ³ «çàõîâàí³» â³ä ñàìèõ ñåáå ñþæåòè ïðî ðåïðåñ³¿ òà Ãîëîäîìîð… À ºäèíèé ÷îëîâ³ê ñåðåä Ö³ëèê³â, êîëèøí³é â³éñüêîâèé ëüîò÷èê, ìຠ³ çíà÷íî åêñòðàâàãàíòí³øó òàºìíèöþ: íà ñâî¿é äà÷í³é ä³ëÿíö³ â³í ïåðåõîâóº â òåïëèö³ ñïðàâæí³é áîéîâèé ë³òàê. Ïåðåä ÷èòà÷àìè íà öüîìó, ñêàçàòè á, ³ñòîðèêî-ìåìóàðíîìó òë³ ïðîõîäÿòü ïñèõîëîã³÷íî âàæëèâ³ ïî䳿. гçíîãî ðîäó ñóñï³ëüí³ òà ³íäèâ³äóàëüí³, âíóòð³øí³ ³í³ö³àö³¿ çîâñ³ì ìàëåíüêèõ ³ ñòàðøèõ ä³â÷àò. Êðèçà ñåðåäíüîãî â³êó ³íòåë³ãåíòíî¿ ïîñòðàäÿíñüêî¿ æ³íêè, ùî íàâ³òü ïðèâîäèòü ¿¿ â îäíå ë³æêî ç áàíäèòîì, êîëèøí³ì îäíîêóðñíèêîì. Ïðîöåñè ñòàð³ííÿ. Ñïðîáè ðàäèêàëüíî çì³íèòè æèòòÿ çà äîïîìîãîþ äàâíüîãî äîáðîãî ìåòîäó «ñâ³ò çà î÷³». Ïîâ³ëüíå ïðèòèðàííÿ ëüâ³â’ÿí «ïðè¿æäæèõ» ³ ëüâ³â’ÿí «ì³ñöåâèõ», ÿêå ï³ä ê³íåöü êíèæêè çàê³í÷èòüñÿ íàâ³òü ïðèõîâàíîþ âçàºìíîþ ñèìïàò³ºþ êîëèøíüîãî ðàäÿíñüêîãî îô³öåðà òà êîëèøíüîãî óï³âöÿ…
Ïåñ ³ äåõòî ç éîãî ãîñïîäàð³â âñòèãíóòü íàâ³òü ïîáóâàòè íà Ìàéäàí³ (ùå íà «ïîìàðàí÷åâîìó»). À íàïðèê³íö³ âîíè âïåðøå çà òðèâàëèé ÷àñ ïîâèíí³ çíîâó ç³áðàòèñÿ âñ³ ðàçîì – ³, ìîæëèâî, ¿ì âäàñòüñÿ ç’ÿñóâàòè âñå íåç’ÿñîâàíå òà ñêàçàòè âñå íåñêàçàíå. Êíèæêà ³êòî𳿠Àìåë³íî¿ ìຠ³ íàëåæíèé ïñèõîëîã³çì, ³ äîáðÿ÷èé êóëüòóðîëîã³÷íèé êîíòåêñò. Îñòàíí³é äຠ÷èìàëî íàòÿê³â ³ «äâåðåé», â³ä ÿêèõ ö³êàâ³ ÷èòà÷³ ìîæóòü ðîçïî÷èíàòè âæå âëàñí³ äîñë³äæåííÿ íàøî¿ ïëóòàíî¿ ³ñòîð³¿, ÷è, êðàùå ñêàçàòè, íàøèõ ïëóòàíèõ ³ñòîð³é. ³ä ïîøóê³â ñë³ä³â åâàêóéîâàíîãî íàïðèê³íö³ â³éíè «ïîëüñüêîãî» Ëüâîâà äî íå âåëüìè îõî÷å àêöåíòîâàíèõ ó íàñ ñüîãîäí³ òðàãåä³é íàöèñòñüêèõ êîíöòàáîð³â íà êøòàëò òîãî, ùî áóâ ó ëüâ³âñüê³é-òàêè Öèòàäåë³. «Ä³ì äëÿ Äîìà» äåìîíñòðóº ôîðìàëüíó, åìîö³éíó ãíó÷ê³ñòü ³ íàâ³òü âèøóêàí³ñòü (ó öüîìó ñåíñ³ õ³áà ìîâíà òêàíèíà òóò äåùî ïîñòóïàºòüñÿ ð³âíåì ò³º¿ ñàìî¿ ãíó÷êîñò³), øèðîòó òåìàòèêè ³ ìîòèâ³â. Ðîìàí áåççàïåðå÷íî ìóñèòü âõîäèòè â ñïèñîê ãîëîâíèõ ë³òåðàòóðíèõ äîñÿãíåíü 2017 ðîêó, ùî ìèíàº.
Îëåã Ðàðèöüêèé Ïàðòèòóðè òåêñòó ³ äóõó (Õóäîæíüî-äîêóìåíòàëüíà ïðîçà óêðà¿íñüêèõ ø³ñòäåñÿòíèê³â)
Êàçèìèð Ìàëåâè÷: àâòîá³îãðàô³÷í³ çàïèñêè 1918– 1933
Êè¿â: Ê˲Î, 2017. – 112 ñ. Ö³íà: 87,00 ãðí.
Êè¿â: Ñâ³÷àäî, 2017. – 144 ñ. Ö³íà: 65,00 ãðí.
Êè¿â: Ðîäîâ³ä, 2017. – 96 ñ. Ö³íà: 224,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2016. – 488 ñ. Ö³íà: 130,00 ãðí.
×îìó êàæóòü «ñâÿòà Ðóñü» ³ íå êàæóòü «ñâÿòà Ôðàíö³ÿ», «ñâÿòà ͳìå÷÷èíà», «ñâÿòà ²òàë³ÿ»? ×îìó êàæóòü «â³÷íà Ðîñ³ÿ»? Âîíà íå òàêà äàâíÿ ³ ñèëüíî çì³íèëàñÿ. ×îìó, êîëè ìîâà çàõîäèòü ïðî ðîìàí Òîëñòîãî, ï’ºñó ×åõîâà ÷è áàëåò ×àéêîâñüêîãî, âæèâàþòü âèñë³â «ðîñ³éñüêà äóøà»? ×îìó öþ äóøó íàçèâàþòü «ì³ñòè÷íîþ»? Êîëè ³ çà ÿêèõ îáñòàâèí «âèêëèêàþòüñÿ» íà àâàíñöåíó ³ñòî𳿠ì³ôîëîãåìè «Ìîñêâà – Òðåò³é Ðèì», «Ñâÿòà Ðóñü»?
Ó âèäàíí³ ñòèñëî òà ³íôîðìàòèâíî îïèñàíî îñíîâí³ â³õè ³ñòî𳿠ïîñòàííÿ, ðîçâèòêó òà ñüîãîäåííÿ Óêðà¿íñüêî¿ ãðåêîêàòîëèöüêî¿ öåðêâè. Ïîïóëÿðíèé âèêëàä ìàòåð³àëó, ³ëþñòðàö³¿, ñõåìà òà ìàïè äîçâîëÿòü ñôîðìóâàòè óçàãàëüíåíå, àëå íå ïîâåðõíåâå óÿâëåííÿ äîâîë³ ñêëàäíî¿ ³ñòîð³¿, ÿêó ñóäèëîñÿ ïåðåæèâàòè ãðåêîêàòîëèêàì Óêðà¿íè. Äëÿ øèðîêîãî êîëà çàö³êàâëåíèõ.
Êíèãà ìຠðîçïî÷àòè ñåð³þ âèäàíü àâòîá³îãðàô³é ìèñòö³â. Âèá³ð ñïîãàä³â Êàçèìèðà Ìàëåâè÷à ïåðøèì òåêñòîì íå âèïàäêîâèé – ö³ çàïèñè ÷àñòî çãàäóþòüñÿ, êîëè éäåòüñÿ ïðî çâ’ÿçîê õóäîæíèêà ç Óêðà¿íîþ. Äëÿ äîñë³äíèê³â âîíè ëèøàþòüñÿ îñíîâíèì äæåðåëîì ñâ³ä÷åíü ïðî ðàííº æèòòÿ ìèñòöÿ. Âîäíî÷àñ öå çàõîïëèâèé, æèâîïèñíèé òåêñò. Ìàëåâè÷ ³ç ãóìîðîì çãàäóº ñâî¿ äèòÿ÷³ òà þíàöüê³ ðîêè, ðîäèíó, äðóç³â, íàâ÷àííÿ ³ âñå, ùî äîïîìîãëî éîìó ñòàòè õóäîæíèêîì.
Íàóêîâåöü ñèñòåìíî-àíàë³òè÷íî âèâ÷ຠìåòàæàíð õóäîæíüî-äîêóìåíòàëüíî¿ ïðîçè óêðà¿íñüêîãî ø³ñòäåñÿòíèöòâà ÿê ñåãìåíòà ö³ë³ñíîãî ë³òåðàòóðíîãî ïðîöåñó ãîëîâíî äðóãî¿ ïîëîâèíè ÕÕ ñòîë³òòÿ, àëå òàêîæ ³ ñòîë³òòÿ íîâîãî – àæ äî íàøîãî ÷àñó. Ïðîïîíóºòüñÿ àâòîðñüêà êîíöåïö³ÿ ìåòàæàíðîâî¿ ìîäåë³ íåô³êö³éíî¿ ë³òåðàòóðè. Óâàãà ñôîêóñîâàíà íà ´åíåç³, ãåíîëîã³÷í³é òèïîëî㳿 òà ìîäèô³êàö³éíèõ òåíäåíö³ÿõ, îðèã³íàëüí³é ïîåòèö³ öüîãî òèïó ïèñüìåíñòâà.
²ðèíà Æèëåíêî
Ëþáêî Äåðåø
Áîðèñ ³àí
Äæåéñîí Ð. Áð³´´ñ
ªâàíãå볺 â³ä ëàñò³âêè. Âèáðàí³ ïîå糿
Ñïóñòîøåííÿ
Ñåðöåäåð / ïåð. ç ôðàíö. Äà𳿠Á³á³êîâî¿
PYÒÍÎN äëÿ ä³òåé. Âåñåëèé âñòóï äî ïðîãðàìóâàííÿ / ïåð. ç àíãë. Îëåêñàíäðè Ãîðäèí÷óê
Êè¿â: À-áà-áà-ãà-ëà-ìà-ãà, 2017. – 384 ñ. Ö³íà: 75,00 ãðí.
«Õòî âàì êàçàâ, ùî â³ðøàìè òðåáà áîðîòèñÿ? ß íèìè ñï³âàþ», – êàçàëà âîíà ³ çìåðåæóâàëà ñâî¿ çîøèòè áåçòóðáîòíîñîíÿ÷íîþ ïîå糺þ ç ðîìàíòè÷íèì õìåëåì êè¿âñüêî¿ ñòàðîâèíè ³ ÷èñòèõ ïî÷óâàíü. Ïðîòå ðåâíèâà äîëÿ óêðà¿íñüêîãî ïîåòà ï³äñòåðåãëà ³ ¿¿: íàïðèê³íö³ æèòòÿ ñîíÿ÷íà åíåðã³ÿ ²ðèíè Æèëåíêî ïåðåáðîäèëà â ã³ðê³ ìåäè âíóòð³øíüî¿ ñàìîòíîñò³, ÿê³ ïåðåëèëèñÿ â ðÿäêè âèñîêèõ ïîåòè÷íèõ âàðòîñòåé.
Êè¿â: Âèäàâíèöòâî Àíåòòè Àíòîíåíêî, 2017. – 376 ñ. Ö³íà: 224,00 ãðí.
Ðåñòàâðàö³ÿ ³ìïå𳿠³ ïðîåêò íàäëþäèíè, âîëÿ é îáóìîâëåí³ñòü, ãåðî¿ êðåàòèâíîãî êëàñó ³ íîâà Îðäà, ùî æåíå ñâî¿õ êîíåé ³ç ðîçâåðçëèõ íàäð ñâ³äîìîñò³. Ñïóñòîøåííÿ øèðèòüñÿ ñâ³òîì... Íîâèé ðîìàí êóëüòîâîãî óêðà¿íñüêîãî ïèñüìåííèêà Ëþáêà Äåðåøà «Ñïóñòîøåííÿ» – ïðî ìåæó, ç-çà ÿêî¿ íå ïîâåðòàþòüñÿ.
Êè¿â: Âàâèëîíñüêà á³áë³îòåêà, 2017. – 176 ñ. Ö³íà: 142,00 ãðí.
Ëüâ³â: Âèäàâíèöòâî Ñòàðîãî Ëåâà, 2017. – 400 ñ. Ö³íà: 246,00 ãðí.
Ðîìàí ðîçïîâ³äຠ³ñòîð³þ ïñèõ³àòðà Æàêìîðà, ÿêèé ïðè¿çäèòü ó ãëóõó ì³ñöèíó ñåðåä ôàíòàñìàãîðè÷íèõ ïåéçàæ³â. Ìîëîäèé ë³êàð äîïîìàãຠïðè ïîëîãàõ Êëåìåíòèí³, ÿêà íàðîäæóº õèìåðíèõ òð³éíÿò, ³ çàëèøàºòüñÿ â ¿¿ äîì³, ïëàíóþ÷è çä³éñíèòè íåáóâàëèé ïñèõîàíàë³òè÷íèé åêñïåðèìåíò. Çàâäÿêè áëèñêó÷³é ³ðîí³¿ àâòîðà ïîõìóðèé, àáñóðäíèé òà ñþððåàë³ñòè÷íèé ñâ³ò ïåðåòâîðþºòüñÿ íà ö³êàâó ³íòåëåêòóàëüíó ïðèãîäó.
Öÿ êíèæêà ëåãêî òà íåâèìóøåíî äîïîìîæå âèâ÷èòè îñíîâè îäí³º¿ ç íàéïîïóëÿðí³øèõ ñó÷àñíèõ ìîâ ïðîãðàìóâàííÿ – Python, ùî çàâäÿêè ïðîñòîìó ³ çðîçóì³ëîìó ñèíòàêñèñó îñîáëèâî ïàñóº äëÿ íîâà÷ê³â. Êðîê çà êðîêîì, íà ïðîñòèõ òà äîòåïíèõ ïðèêëàäàõ òà ç äîïîìîãîþ ñì³øíèõ çàâäàíü âè çìîæåòå ï³çíàòè òîíêîù³ ìîâè Python.
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» Ùîì³ñÿ÷íèé ÷àñîïèñ òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ Ê ¹ 2032 â³ä 17.06.96 ð.
Ãîëîâà ðåäêîëå㳿: Îëåã Êîöàðåâ Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: Ïåòðî Âîçíþê, Ðîñòèñëàâ Ñåìê³â
Àäðåñà ðåäàêö³¿: Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua
³ääðóêîâàíî â ÒΠÏÊ «²íòåðåêñïðåñäðóê» ì. Êè¿â, âóë. ѳ쒿 Ñîñí³íèõ, 3 Çàìîâëåííÿ ¹ 730 Òèðàæ 1500 ïðèì.