ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 6–7 (226–227), ÷åðâåíü–ëèïåíü, 2014 ð³ê
7
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
ªâãåí³ÿ Ëþáà
³ ëåãêî òîá³ ïðîáà÷ຠñì³øíèé ³ íåâ÷àñíèé â³çèò – òàê ñàìî, ÿê ä³ðè ó ñòîïòàíèõ êåäàõ.
²ùå îäíà ëàóðåàòêà äðóãî¿ ïðå쳿 ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó «Ñìîëîñêèïà» âèïóñêó 2014 ðîêó, à îòæå, íåâäîâç³ ÷åêàéòå íà ¿¿ êíèæêó. ªâãåí³ÿ Ëþáà íàðîäèëàñÿ â Ïîëòàâñüê³é îáëàñò³, íèí³ íàëåæèòü äî òèõ àâòîð³â, ÿê³ â³äñòîþþòü ó ñó÷àñí³é ïîå糿 ÷åñòü ðåã³îíó, êîëèñü àáñîëþòíî äîì³íàíòíîãî â óêðà¿íñüê³é ë³òåðàòóð³. Ïñèõîëîã³çì, àñîö³àö³¿ (âåëüìè ìåòàôîðè÷í³, àëå òàê³, ùî äîáðå íàäàþòüñÿ äî «ðîçïëóòóâàííÿ»), òðèâîæíèé ïðèñìàê ðîìàíòèêè, íàðåøò³, ôîðìàëüíà âïåâíåí³ñòü ³ ãíó÷ê³ñòü – íàñîëîäæóéòåñÿ!
Íó, à òè â³äíàõîäèø íàðåøò³ äîðîãó â òóìàí³, áî æåíóòü òåáå íåþ ãîëîä, ñïðàãà ³ ñòðàõ, à ñìåðòü ïîëèøàºø ó ñòàðîìó òðóõëÿâîìó äåðåâ³, íà÷å ãîëêó â ÿéö³.
***
Ïðèíåñè ìåí³ çåðåí ãðàíàòà, àáè âæå í³êîëè Íå çìîãëà ïîëèøèòè òåáå ³ äåðæàâó òâîþ. ß òâîÿ ïðèâîðîæåíà Òðåòÿ, â³äêîëè ç³ ñòîëó Ïîòîéá³÷íîãî öàðñòâà ÿ âîäó íàìîâëåíó ï’þ. Íó, à ò³, õòî áóëè òóò äî ìåíå, ëîñêî÷óòü ³ äîñ³ Òâ³é íàïðóæåíèé ñëóõ – ÿê íå ñì³õîì ñâî¿ì, òî ïëà÷åì, ² çà ïðàâèì ïëå÷åì – â òåáå æ³íêà ³ç ÷îðíèì âîëîññÿì, Ƴíêà ç á³ëèì âîëîññÿì – ó òåáå çà ë³âèì ïëå÷åì. ¯õí³ êîñè çâèâàþòüñÿ, íà÷å òîð³øíº ãàëóççÿ, Íà÷å âîäîð³ñòü á³ëà, ùî ò³ëî òâîº îïë³òà. ß áîþñÿ öèõ ïóò, ð³÷êîâî¿ âîäè, ÿ áîþñÿ, Àáè âèð öåé áåçäîííèé íå âèêðàâ òåáå, íå ä³ñòàâ. ß âñüîãî ëèøå Òðåòÿ. À º ùå ÷åòâåðòà – âîäà. ¯¿ âèðè ÷îðí³ø³ çà ÷îðíó îäåæó ÷åðíèö³. Âèãèíàþ÷è ñïèíó ìîþ ïîíàä íåþ, ÿê ì³ñò, Çàçèðàºø íàëÿêàíî â òåìí³ ãëèáîê³ ç³íèö³ Íåòóòåøíüî¿ ãîñò³ ç äàëåêèõ íåáà÷åíèõ ì³ñò. Ó õðåáò³ ï³ä äîëîíåþ – ñîêè âåñíÿí³ ³ ð³ñò. …Ïðèíåñè ìåí³ çåðåí ãðàíàòà – ñâîãî ïîö³ëóíêó, Àáè ÿ íàìàñòèëà ñâî¿ ïåðåñîõë³ âóñòà. ß âñüîãî ëèøå Òðåòÿ. À º ùå (ïðîâàëëÿ ÷è ëóíêà?) Íåîäì³ííà ÷åòâåðòà, êîõàíêà òâîÿ ³ ÷àêëóíêà, Ùî ñòî¿òü ïîì³æ íàìè, – òâîÿ ïîòîéá³÷íà âîäà.
²² Íå ëÿêàéñÿ, àëå òè ùå ñþäè íåîäì³ííî ïðèéäåø. Çà áàãàòî ðîê³â òè ñàì â³äíàéäåø öþ ãàëÿâèíó, òè øóêàòèìåø ¿¿ ç òàêîþ òóãîþ, ç ÿêîþ, áóâà, øóêàºø äîìó, â ÿêîìó êîëèñü íàðîäèâñÿ, àáè îñåëèòèñÿ â í³ì íàçàâæäè. Òè ïðèéäåø ñþäè, í³áè â³ùèé Îëåã äî ñâîãî êîíÿ, àáè âèñìèêíóòè îñòàííþ ÷îðíó íèòêó ³ç ïëóòàíîãî êëóáêà ñâîãî æèòòÿ, ³ êîëè âîíà ï³äïîâçå òîá³ äî í³ã, ìîâ÷êè çí³ìåø âçóòòÿ.
Öåé õîëîä, ùî êðàäåòüñÿ ïîíî÷³ òèõî ³ òîíêî, Ìîâ ë³ä, ùî çàòÿãóº ê³ðêîþ ñîíí³ êàëþæ³, Öÿ ïàðà ³ç óñò – ìîâ ó ãðóäÿõ íåâòðèìàí³ äóø³, ² ñîíöå – çàáóòà ó ìîð³, ïîêèíóòà äæîíêà –
Òðåòÿ
Àëå íåíàäîâãî.
̳é Áîæå, ÿ çíàþ öåé õîëîä, ÿ çíàþ öþ çèìó, ² ë³ä, ó ÿêîìó ñêëÿí³þòü çàñêî÷åí³ ðèáè. Òîðêíè ìåíå, ïðîøó, ãàðÿ÷èìè ïàëüöÿìè, í³áè Ìàëåíüêó ðèáèíêó – ïðîçîðó ³ ìàéæå íåçðèìó.
Ç쳺ëîâ Ïàâëó ² Ïàì’ÿòàºø: òîä³, ó äâàíàäöÿòü, áëóêàþ÷è ë³ñîì, òè õîò³â ðîçãëåä³òè ç äåðåâà ñòåæêó â òóìàí³, àæ ðàïòîì íîãàìè øóðõíóâ ó ñòðóõëèé ñòîâáóð. É îäðàçó â³ä÷óâ ï³ä ñîáîþ æèâèé êëóáîê: â³í çâèâàâñÿ äîâêîëà òâî¿õ ïîòåðòèõ êåä, ³ çäîãàä, ñòðàøíèé, íà÷å ñïèñ, ïðîíèçàâ òåáå çâåðõó äîíèçó. Òè â³äñêî÷èâ óá³ê, îá êîðó ðîçäèðàþ÷è øê³ðó, ³ ç æàõîì ïîãëÿíóâ òóäè, äå ðàí³øå ñòîÿâ. Òàì, ó ðóä³é ïîðîõíÿâ³, çâèâàëèñÿ ÷îðí³ ëèñêó÷³ ò³ëà, à íàä íèìè ëåãåíüêî õèòàëèñÿ ñîíí³ çì³¿í³ ãîë³âêè. Áî êîëè òîá³ ò³ëüêè äâàíàäöÿòü, òâîÿ ñìåðòü ³ùå ñîííà ³ êâîëà, âîíà ïðàãíå áëàæåííî¿ ñïëÿ÷êè, à íå êðîâ³ òà æåðòâ, âîíà ïîãëÿäຠíà òåáå ïðèõèëüíî, çàâ÷àþ÷è ðèñè,
² òîä³ òè ïîáà÷èø, ÿê ³ç ë³ñó äî òåáå ïðÿìóº, ó ñë³ïó÷îìó ñÿéâ³, íå òîðêàþ÷èñü ìàéæå òðàâè, ó á³ëèõ îäåæàõ, ³ç äóäêîþ ç ÷èñòîãî ñð³áëà, ïîâåëèòåëü çì³é, çàêëèíàòåëü òàíöþþ÷èõ ãàä³â, ìàã ³ ôàê³ð, Ç쳺ëîâ.
*** ¥ðóíò ïîâ³ëüíî âåðòຠîñòàííº ñâîº òåïëî – Öå ÿê ïðèêëàñòè ðóêó, à ïîò³ì ¿¿ â³äíÿòè, ² âñå, ùî ì³æ íàñ áóëî, ³ âñå, ÷îãî íå áóëî, Ëÿæå òåïåð íàä³éíî ï³ä æîâòî-áàãðÿí³ ìàòè. Êàæóòü, çèìà – â ïîâ³òð³, êàæóòü, âîíà, çèìà Ç𳺠â òåìïåðàòóð³ – íà ðàíîê-áî òà â³ä’ºìíà.  á³ëó íåáåñíó ïîñò³ëü çàâîäèòü íèòêè äèìàð – Öå ÿê ëþáîâ ì³æ íàìè: ì³ñöÿìè âîíà âçàºìíà. Íàïðèêëàä, ó òîìó ì³ñö³, äå ëÿæå òâîÿ ðóêà, ² ÿ â³ä÷óâàþ çãîäîì: ïîâåðõíÿ ëèøèëàñü òåïëà, ² òàì, äå òðèâຠäîâãî, ëåòþ÷à ³ íåòðèâêà, ͳæí³ñòü, êîëè òè ïîðÿä, ñõîæà íà ïåðø³ ñòåáëà. ß çíàþ: ìè âðåøò³ âèéäåì ³ç òåìíî-áàãðÿíèõ ð³ê, ßê³ íàì ëèøèëà îñ³íü ³ â³ðí³ ¿¿ ïîâñòàíö³. …ß òèõî ïðîõîäæó ïîðÿä – òè î÷³ â³äâîäèø âá³ê. ² ÿ íå äèâëþñü, à ò³ëüêè ñòèñêàþ äî õðóñòó ïàëüö³.
àíòðåñîë³ ìèõàéëàæàðæàéëà Íàñòàñ³ÿ ªÂÄÎÊÈÌÎÂÀ äëÿ âåëèêèõ ³ äëÿ ìàëèõ, äëÿ ä³â÷àò ³ äëÿ õëîï’ÿò, äëÿ òèõ, õòî ìຠâíóòð³øíþ íåîáõ³äí³ñòü ïîêðàùèòè êàðìó òà ï³äòÿãíóòè çäîðîâ’ÿ – íîâà, äåáþòíà, ñìîëîñêèï³âñüêà çá³ðêà «ì³ë³ö³ÿ êàðìè» â³ä ìèõàéëàæàðæàéëà. ï³ä îäí³ºþ îáêëàäèíêîþ çì³øàëèñÿ ëþäè, òâàðèíè, îáñòàâèíè, àäæå çá³ðêà – öå ³ òðèë³òðîâà áàíêà, êóäè àâòîð ñêëàäຠóâåñü íàáóòèé äîñâ³ä, öå é àíòðåñîë³ òà ãàðàæ³ ³ç äàâíî íåïîòð³áíèìè ðå÷àìè, ÿê³ òàê ìèë³ ñåðöþ, ùî ³ç íèìè íåìîæëèâî ïîïðîùàòèñÿ, öå ³ ðåàë³ò³-øîó «çà ñêëîì», êîëè òè ìàºø çìîãó ëèøå ï³äãëÿäàòè ÿê âèæèâàþòü ³ ìèðÿòüñÿ ì³æ ñîáîþ òà ³ç ñîáîþ ó÷àñíèêè. àëå íàéñòðàøí³øå – öå ïîòðåáà ïåðåðàõîâóâàòè, ïîñò³éíî çàãèíàòè ïàëüö³, âèøêðÿáóâàòè ðó÷êîþ ïîì³òêè íà àðêóø³ ïàïåðó, çàêëàäàòè êóòèêè ñòîð³íîê ó êíèæö³, àëå óñå îäíî ïåðåðàõîâóâàòè ïîáà÷åíå ³ ïî÷óòå. «ì³ë³ö³ÿ êàðìè» – öå ï³ñíÿ ãóðòó «radiohead», öå ïðàâîîõîðîííèé îðãàí ó êàðì³ííîìó ñâ³ò³, à ùå ïîåòè÷íà çá³ðêà ìèõàéëàæàðæàéëà. íå ñòðèìóþ÷è ñåáå ó ïîòðåá³ ïåðåë³÷óâàòè, çàçíà÷ó, ùî ó òðüîõ ðîçä³ëàõ º: àâòîá³îãðàô³ÿ ïîåòà (ïîì³æ ³íøîãî â³í ïèøå ïðî ñâî¿ 22 ðîêè, ÿê ³ ùî â³í ï³çíàâ óïåðøå), êîðîòêèé åêñêóðñ ó éîãî äèòèíñòâî(ñïîãàäè ïðî ä³äóñÿ ³ ñòàëåâèé äð³ò, à òàêîæ òðàäèö³éíèé ïåðåãëÿä ñåð³àëó ïðî ëåéòåíàíòà êîëîìáî ³ç ìàìîþ), ôîðìóâàííÿ âèãàäàíî¿ ðåàëüíîñò³, ÿêà ³íîä³ çäàºòüñÿ á³ëüø ñïðàâæíüîþ, ³íôîðìàö³ÿ ïðî «8 ðîê³â áåç ë³êàð³â/ ÿêùî çâ³ñíî íå ðàõóâàòè/ îäíî-
ãî õ³ðóðãà/ îäíîãî îêóë³ñòà/ îäíîãî âåïðè¿æäæàºø ó ëüâ³â – òóò êè¿âñòàð/âåðíåðîëîãà/ òà äâîõ äàíòèñò³â» òà ïðî òå, òàºøñÿ äîäîìó à òàì – åìòååñ». ïîåò ùî ïîåò êîëèñü íàìàãàâñÿ âðÿòóâàòè ëåãêî çì³íþº ìîá³ëüíèõ îïåðàòîð³â, ðàëàñò³âêó, çì³íè òåðèòîð³é, à ùå â³äêðèòí³øå â³í ³ ä³â÷àò ëåãêî ì³íÿâ, àëå íà ðàç³ òÿ äâîõ ëþäåé, ¿õí³ çâè÷êè òà ñïîãàäè, ó íüîãî ñòàá³ëüí³ñòü – â³í ëèøå ïðèãàäóº òîáòî íàé³íòèìí³øå. òà ïðèïóñêàº, ç³çíàþ÷èñü ó êîõàíí³, â³í í³êîãî íå äèâóº, ùî «îñòàíí³ì ÷àñîì ó êóïóº ä³ëÿíêó íà ì³ñÿö³ ñâî¿é ä³â÷èí³, ç ïîå糿/ ïî÷àñò³øàëè âèïàäêè âæèâàííÿ ÿêîþ ³íøó òðåòèíó ïîåòè÷íî¿ çá³ðêè ëåàëêîãîëþ/ öèãàðîê òà êàâè», àäæå ë³ðè÷æèòü ó ë³æêó. â³í ë³ðèê ³ ñåêñèñò, â³í çàíèé ãåðîé (õî÷à, áóäüìî ÷åñíèìè, íåìຠêëèêຠ«íå äàðóéòå êâ³òàì æ³íîê», àëå ó â³ðøàõ ìèõàéëàæàðæàéëà í³ÿêîãî éîìó öå ìîæíà ïðîáà÷àòè êîæíîãî ðàçó, ë³ðè÷íîãî ãåðîÿ – º ëèøå â³í ñàì ³ ïåðêîëè ïî÷èíຠïàäàòè äîù: «ìè õî÷åìî ñîíàæ³ ³ç íàâêîëèøíüîãî ñâ³òó, ÿêèõ ìè áóòè ñìåðòíèìè/ ³ êîðîòêî÷àñíèìè/ ÿê áà÷èìî ùîäíÿ é ùîìèò³, ³íîä³ ó ìåòðî, à îòà çëèâà». ³íîä³ ïðîñòî ó äçåðêàë³), àáî òîé, õòî ìàâ «ðå÷³ íåïîñò³éí³/ âîíè –/ í³ùî ó ïîáè íèì áóòè ïîñò³éíî ï’º âèíî, â³í íàâ³òü ð³âíÿíí³ ç òèì/ ùî çàëèøàºòüñÿ ï³ñëÿ êè¿â â³äêîðêîâóº. ³ç êèºâîì ó æàðæàéëà ëþäåé», õî÷à ùå îäíà òðåòèíà ïîåòè÷âçàãàë³ ñêëàëîñÿ, àäæå òðåòèíà ïîåòè÷íîãî äîðîáêó àâòîðà – öå áðåíäè ³ òðåííîãî ÷àñó â çá³ðö³ ïðîõîäèòü ó ìåòðîïîäè. ïèñüìåííèê ìèñëèòü ìàñîâèìè êàòåë³òåí³, ïåðåâàæíî íà ñâÿòîøèíñüêî-áðîãîð³ÿìè, ïîâñÿêäåííèì âæèòêîì, ùîäåíâàðñüê³é ë³í³¿ (âëàñòèâî, ùî â ³íøî¿ ñìîíèìè ôîðìàìè: îäíà éîãî ä³â÷èíà«íîñèëîñêèï³âñüêî¿ ëàóðåàòêè êàðèíèòóìàºâî¿ ëà òðóñèêè ç «ïëåéáîºì», ³íøà æ êóðèëà òàêîæ º òåêñò ïðî ÷åðâîíó ã³ëêó ìåòðî é «ìåíòîëîâèé «â³íñòîí» ñë³ìñ», òðåòþ â³í âñå, ùî â³äáóâàºòüñÿ òàì, ó òèõ ÷îðíèõ çàïðîøóº «ï³äåìî â ìàêäàê» ³ çàîõî÷óº êàòàêîìáàõ). òàê, ïîåò ïåðåñóâàºòüñÿ ³ç «¿æ á³´-ìàê», à ñàì «êîëè ÿ âå÷îðàìè ëóàêàäåìì³ñòå÷êà é á³ëè÷³â íà ë³ñîâó, ÷åçàâ íàñ³ííÿ/ ïèâ ïèâî òà ñëóõàâ ðåç ðóñàí³âêó, äå çóñòð³÷ຠñâ³òàíîê òà radiohead», òóò-òàêè º êëåé «ìîìåíò» ³ ñîí äîðîãîþ ³ç õîëîäèëüíèê «äîíáðîâàð³â, ³íîä³ â³í áàñ».íàãðîìàÖþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè áóâຠó ãóðòîæèòêó äæåííÿ íàçâ ³ ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» «ïîë³òåõí³êè», àáî áðåíä³â ìàðêóþòü Åëåêòðîííà ïîøòà: ó äðóãà íà ÂÄÍÃ, åïîõó, íàãàäóþòü, knyharnia@smoloskyp.org.ua ÷è â öåíòð³ («ö³ëóùî öÿ ïîåç³ÿ òâîÒåëåôîí: +38 044 425 23 93 âàëèñÿ â÷îðà/ á³ëÿ ðèòüñÿ ïîðó÷, ùî ïàì’ÿòíèêà ëåí³íó/ ìèõàéëîæàðæàéäîáðå ùî â³í ïîìåð»), à âèðâàâøèñü ç³ ëî – ñï³âåöü ìàñ: â³í ñï³âຠÿêùî íå äëÿ ñòîëèö³, â³í òîðêàºòüñÿ «ï³äíåá³ííÿ ëüâ³âíèõ, òî ïðî íèõ. ó ïåðåäìîâ³ äî «ì³ë³ö³¿ ñüêîãî âîêçàëó»: «òè ò³ëüêè ïðèäñòàâ, – êàðìè» àíäð³é áîíäàð íàïèñàâ: «æàðæàéïèøå ìèõàéëîæàðæàéëî, – ïðèäñòàâ/ ëîâ³ â³ðèø. àäæå òàêå òî÷íî êîëèñü áóëî
ç òîáîþ. òàêå äîñ³ áóâຠç òîáîþ. çâ³ñíî, òè íå ì³ã áóòè ë³ðè÷íèì ñóá’ºêòîì öèõ òåêñò³â, àëå ùîñü ïîä³áíå òî÷íî ïåðåæèâàâ». òè ðîçó쳺ø, ïðî ùî éäåòüñÿ, ³ òîìó â³ä÷óâàºø ñåáå ïðè÷åòíèì äî êîíòåêñòó. òðåòèíà íà çä³éñíåííÿ òð³ï³â, òðåòèíà ïðîâåäåíà ó ë³æêó, òðåòèíà âèòðà÷åíà íà ïîòðåáó ïåðåðàõîâóâàòè, â³ä êîòðî¿ â³äìîâèòèñÿ íåìîæëèâî. à òå, ùî çàëèøèëîñÿ, çâó÷èòü «í³áè â³ðø³ áåç ðèòìó é ðèìè». óñ³ äâ³òèñÿ÷³äåñÿòíèêè ð³çí³, òàê ñàìî é ìèõàéëîæàðæàéëî áóâຠâ³äì³ííèì ñàì â³ä ñåáå ó íàñòóïíîìó òåêñò³, àëå çàëèøàºòüñÿ ºäèíå – ïðèíöèï ðîçóì³ííÿ ïîå糿: ñâ³é, ïðî ñâîãî, ïðî ñâîº. ïîåòè÷íà çá³ðêà â³ä âèäàâíèöòâà «ñìîëîñêèï» íå çàõèùຠâ³ä ì³ë³ö³¿, àëå ïîë³ïøóº êàðìó.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 6–7 (226–227), ÷åðâåíü–ëèïåíü, 2014 ð³ê
8
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Á³îãðàô³÷í³ ï³äòåêñòè Äîâæåíêà â³ä ³ðè Àãåºâî¿ òà Ñåðã³ÿ Òðèìáà÷à Äîâæåíêî áåç ãðèìó. Ëèñòè, ñïîãàäè, àðõ³âí³ çíàõ³äêè / óïîðÿä. ³ êîìåíòàð ³ðè Àãåºâî¿ ³ Ñåðã³ÿ Òðèìáà÷à. – Êè¿â: Êîìîðà, 2014. – 472 ñ.
Îëåã ÊÎÖÀÐÅ Êîëè ãîâîðÿòü ïðî çàãàäêè á³îãðàô³é êóëüòóðíèõ ä³ÿ÷³â óêðà¿íñüêîãî äâàäöÿòîãî ñòîë³òòÿ, ãàäàþ, ïåðøèì íà äóìêó ñïàäå áóäüÿêå ³ì’ÿ, ò³ëüêè ëèø íå ³ì’ÿ Îëåêñàíäðà Äîâæåíêà. Äîëÿ ñê³ëüêîõ ìèòö³â äî ëàäó íåâ³äîìà é ïî ñüîãîäí³! Á³îãðàô³¿ ñê³ëüêîõ ìè çíàºìî ëèøå ïóíêòèðîì, ç íåïåâíèõ ³ ïëóòàíèõ ñïîãàä³â! Àæ îñü ³ðà Àãåºâà òà Ñåðã³é Òðèìáà÷ êíèæêîþ «Äîâæåíêî áåç ãðèìó» äîâîäÿòü íàì äåùî íåñïîä³âàíå: âèÿâëÿºòüñÿ, íàâ³òü æèòòºâèé øëÿõ Îëåêñàíäðà Äîâæåíêà, êîòðîãî í³êîëè âñåðéîç íå ïðîñêðèáîâóâàëè, á³ëüø³ñòü äí³â êîòðîãî çá³ãëè äàëåêî íå â òàºìíè÷³é îáñòàíîâö³, ìîæå ñòàòè ìàòåð³àëîì äëÿ ö³êàâîãî á³îãðàô³÷íîãî âèäàííÿ. «Äîâæåíêî áåç ãðèìó» – öå äîá³ðêà äóæå ð³çíèõ ìàòåð³àë³â, äîòè÷íèõ äîë³ âñåñâ³òíüî â³äîìîãî ðåæèñåðà. Ïåðåäîâñ³ì ëèñò³â, òàêîæ ñïîãàä³â, ùîäåííèêîâèõ òà ³íøèõ ïîä³áíèõ çàïèñ³â. À öåìåíòóþòü ¿õ ñòàòò³ äâîõ óïîðÿäíèê³â, ï³çíàâàëüí³ é ³íòåëåêòóàëüíî íàñè÷åí³, àëå íåñïîä³âàíî âçàºìîâ³ääàëåí³ ñòèë³ñòè÷íî. Ëîã³÷íî áóëî î÷³êóâàòè â òàê³é êíèæö³ àêòèâíîãî âèñâ³òëåííÿ òåìè «ìèòåöü ³ âëàäà». ² â «Äîâæåíêó áåç ãðèìó» âîíà ñïðàâä³ ïðèñóòíÿ. ²íîä³ â àáñîëþòíî ñïîä³âàíîìó ôîðìàò³ «õðîí³êè â³äñòóïó»: ÿê âåëèêèé ðåæèñåð
âòðà÷àâ òâîð÷ó òà îñîáèñòó ñâîáîäó, ðÿòóþ÷è, íàòîì³ñòü, æèòòÿ, óíèêàþ÷è, çäàâàëîñü, óæå íåìèíó÷îãî àðåøòó. À ³íîä³ é â îðèã³íàëüí³øîìó òðàêòóâàíí³.  ÿêîìó Îëåêñàíäð Äîâæåíêî íàáóâຠçíà÷íî á³ëüøî¿ ñóá’ºêòíîñò³. É ó ñòîñóíêàõ ³ç ðàäÿíñüêîþ âëàäîþ, ç ¿¿ âîæäÿìè (â ïåðøó ÷åðãó ç³ Ñòàë³íèì ³ Õðóùîâèì) â³í õî÷ ³ íå çäîáóâàºòüñÿ íà ð³âíîö³ííó ïîçèö³þ, ïðîòå ïðèíàéìí³ òåæ íàìàãàºòüñÿ áóòè ïåâíèì öåíòðîì âëàäè – âëàäè ìèòöÿ – ³ ïðè íàéìåíøèõ ïîëåãøåííÿõ çíîâó äåìîíñòðóº íåàáèÿê³ àìá³ö³¿. Òàê, ó êíèæö³ ìîæíà ïðî÷èòàòè ïðî òðèâàëå
ÇÍÀÊ. Àëüìàíàõ ìîëîäî¿ óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè / Óïîð. Î. Êîöàðåâà; ïåðåäì. Ð. Ñåìê³âà
ñï³ëêóâàííÿ ðåæèñåðà ç³ Ñòàë³íèì. ª â êíèæö³ é çàáàâíà çãàäêà ïðî òå, ÿê ðåæèñåð ï³ä ÷àñ â³éíè çäðóæèâñÿ ç Ìèêèòîþ Õðóùîâèì ³ ó â³ëüíèé ÷àñ ä³ëèâñÿ ç íèì ñâî¿ìè ³äåÿìè «ïåðåâëàøòóâàííÿ ñâ³òó», êîòðèõ ó íüîãî ÿê ëþäèíè áëèçüêî¿ äî àâàíãàðäó áóëî ÷èìàëî. Ñåðåä ïðîæåêò³â áóëè é äîñèòü ñêàíäàëüí³, ÿê íà ñîðîêîâ³ ðîêè. Íàïðèêëàä, ðîçïóñê êîëãîñï³â, ð³øó÷à äåðóñèô³êàö³ÿ. Âò³ì, ìåí³ çäàºòüñÿ, ãëèáøå «ïðîîðàíà» â «Äîâæåíêîâ³ áåç ãðèìó» ³íøà òåìà, õàé ³ ïîâ’ÿçàíà ç ïîïåðåäíüîþ. Öå – «êîõàííÿ Îëåêñàíäðà Äîâæåíêà». ³ðà Àãåºâà òà Ñåðã³é Òðèìáà÷ äîñèòü äåòàëüíî âèñâ³òëþþòü ê³ëüêà ðîìàí³â Äîâæåíêà – ³ ÷àñ³â «õóäîæíèöüêî¿ þíîñò³», é «âõîäèí ó ê³íî», ³ «ðåæèñåðñüêî¿ çð³ëîñò³». Íàéçàãàäêîâ³øèìè ïîñòàþòü âçàºìèíè ç ïåðøîþ äðóæèíîþ Âàðâàðîþ Êðèëîâîþ.  ÷îìó íàñïðàâä³ áóëà ñóòü ¿õíüî¿ çàêîðäîííî¿ ïðàö³ ó 1920-õ? ×è íå áóâ Äîâæåíêî áàòüêîì äèòèíè Êðèëîâî¿? ßêà òàºìíèöÿ ñòâîðþâàëà ¿ì ïîñò³éíèé äèñêîìôîðò ó ñòîñóíêàõ?
Æàðæàéëî Ìèõàéëî ̳ë³ö³ÿ êàðìè: Çá³ðêà ïîåç³é
Àëå ãîëîâíèé îáðàç òóò, áåçóìîâíî, Þë³ÿ Ñîëíöåâà. ¯¿ âïëèâ íà Îëåêñàíäðà Äîâæåíêà, ñóäÿ÷è ç ìàòåð³àë³â êíèæêè, âèãëÿäຠäåùî «òîòàë³òàðíèì», âèíèêຠíàâ³òü ñïîêóñà ñïðîáóâàòè ïðîâåñòè ïàðàëåëü ³ç ñï³ëêóâàííÿì ç³ Ñòàë³íèì, õî÷à öå, çâ³ñíî, ïåðåá³ëüøåííÿ. Ñîëíöåâà, îäíàê, áóëà îäíî÷àñíî ðÿò³âíèöåþ ðåæèñåðà (âèãëÿäàº, ñàìå âîíà îðãàí³çóâàëà «ëîã³ñòèêó» âèâåäåííÿ Äîâæåíêà ç-ï³ä óäàðó óêðà¿íñüêîãî ÍÊÂÑ ï³ä «äàõ» ñîþçíîãî ð³âíÿ), éîãî â³ðíîþ ïîäðóãîþ, à ç äðóãîãî – ÿâíî ñêåðîâóâàëà éîãî, ôîðìóâàëà îòî÷åííÿ, ï³ñëÿ ñìåðò³ â³äâåðòî öåíçóðóâàëà éîãî àðõ³â, íåáåçóñï³øíî íàìàãàëàñÿ öåíçóðóâàòè ñïîãàäè ïðî íüîãî. Çðåøòîþ, º ÷èìàëî çäî-
ãàä³â ïðî ð³âåíü çâ’ÿçê³â Ñîëíöåâî¿ ç³ ñïåöñëóæáàìè. À ¿¿ á³îãðàô³ÿ òà ðîäîâ³ä äî çíàéîìñòâà ç Äîâæåíêîì ñïîâíåí³ òåìíèõ ïëÿì. Ñèìâîë³÷íî (îñîáëèâî â êîíòåêñò³ çãàäàíèõ çàíàäòî ñì³ëèâèõ ïàðàëåëåé), ùî â ê³íö³ æèòòÿ, íà ïî÷àòêó â³äëèãè Îëåêñàíäð Äîâæåíêî ïåðåæèâ ñïàëàõ ïðèñòðàñò³, â³ðîã³äíî ïëàòîí³÷íî¿, äî êè¿âñüêî¿ ïîåòêè Âàëåíòèíè Òêà÷åíêî.  öåé æå ïåð³îä, ïåðåáóâàþ÷è íà áóä³âíèöòâ³ Êàõîâñüêî¿ ÃÅÑ, Äîâæåíêî âîñòàííº ïåðåæèâ ³ ñïàëàõ òâîð÷îãî òà ñóñï³ëüíîãî ï³äíåñåííÿ. «Äîâæåíêî áåç ãðèìó» – öå íå ò³ëüêè âëàäà ³ êîõàííÿ. Ó êíèæö³ ÷èìàëî ö³êàâèõ ìàòåð³àë³â ³íøîãî ðîäó. Íàïðèêëàä, ïðî òâîð÷ó ìàíåðó Îëåêñàíäðà Äîâæåíêà, îñîáëèâîñò³ éîãî ñòîñóíê³â ç êîëåãàìè íà ðåæèñåðñüêîìó ìàéäàí÷èêó. Àáî ïðî âàãàííÿ, ÷è íå ï³òè éîìó â ë³òåðàòóðó. Êîòð³, äî ðå÷³, íå ïîëèøàëè éîãî ö³ëå æèòòÿ. Äîâæåíêî áåç ãðèìó, çà âåðñ³ºþ Àãåºâî¿-Òðèìáà÷à, óçàãàë³ âèõîäèòü íàòóðîþ â ïîñò³éíîìó ïîøóêó, âàãàíí³, îäíî÷àñíî ð³øó÷îþ é íåâïåâíåíîþ. Íåâèïàäêîâî Ñåðã³é Òðèìáà÷ â îäíîìó ç åñå¿â êíèæêè çîáðàçèâ éîãî òàêèì ñîá³ ðàäÿíñüêèì Ôàóñòîì. ßêèé ñèäèòü íà áåðåç³ ãðåáë³ – ëåäâå íå ò³º¿, ùî ââèæàëàñÿ éîãî îñë³ïëîìó ´åò³âñüêîìó ïðîòîòèïó…
Êðþ´åð Âàíî
Ìàì÷è÷ Îëåñÿ
Dz¥¥² ÔÐÅÉÄ & ÊÒÓËÕÓ: Êàçêè áðàò³â ¥ð³ìì çà ðåä. Âàíî Êðþ´åðà / Ïåðåäì. Ï. ̳äÿíêè, Ð. Ñåìê³âà; ï³ñëÿì. Î. Ëèøåãè
Îáêëàäèíêà
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2013. – 408 ñ. Ö³íà: 42,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 168 ñ. – Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”». Ö³íà: 22,00 ãðí.
Êè¿â: 2014. – 112 ñ. Ö³íà: 20,00 ãðí.
Êè¿â: Ñàí÷åíêî : Åëåêòðîêíèãà, 2014. – 133 ñ.; ³ë. Ö³íà: 26,00 ãðí.
Àëüìàíàõ «Çíàê» – öå ñïðîáà ïîêàçàòè ÿêíàéá³ëüø ñòåðåîñêîï³÷íå áà÷åííÿ ìîëîäî¿ óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè òà ë³òåðàòóðòíî¿ êðèòèêè äâîòèñÿ÷íèõ ³ äâ³ òèñÿ÷³ äåñÿòèõ ðîê³â. Àâòîðè àëüìàíàõó ä³ñòàëè âèçíàííÿ â óêðà¿íñüêîãî ÷èòà÷à, à ïîäåêóäè é âèêëèêàëè ³íòåðåñ â ³íøèõ êðà¿íàõ.
Ó êîæíîãî ñâîÿ êàðìà ³ ñâ³é øëÿõ, ³íêîëè äîâîë³ øèðîêèé. Ïðîïîíóºìî ÷èòà÷àì íàáëèçèòèñü ³ îñÿãíóòè íå ëèøå êàðìó â³ò÷èçíÿíèõ ïðàâîîõîðîííèõ îðãàí³â, à é àâòîðà çá³ðêè «ì³ë³ö³ÿ êàðìè» – Ìèõàéëà Æàðæàéëà, ÿêèé, ïîïðè ñâîþ þí³ñòü, º ìóäðèì ïîåòîì.
Ïîåç³þ Âàíî Êðþ´åðà âæå ñüîãîäí³ ìîæíà îçíà÷èòè ÿê íåîðäèíàðíå ÿâèùå. Ó éîãî êíèæö³ ïîñòàþòü áàãàòþù³ ñåìàíòè÷íî-ïîíÿò³éí³ ðÿäè é ñèíòàãìè. ² öå çàõîïëþþ÷å é ö³ëêîì ïðèðîäíî. Ó ö³é êíèæö³ â³í ï³ðíóâ äî êîðàë³â ³ ìóøë³â ñïðàâæíüî¿ ïîå糿, íå ñï³òêíóâøèñü îá ðèôè.
Îáðàìëåí³ ³ëþñòðàö³ÿìè ìîëîäî¿ êè¿âñüêî¿ õóäîæíèö³ Îëüãè Êîêîøêî, â³ðø³ îïîâ³äàþòü ïðî ð³çíå: æèòòÿ ³ ñìåðòü, êîõàííÿ ³ â³ðó, ñåðöå ³ êàì³íü. Ó çá³ðö³ ïîðó÷ ñóñ³äÿòü ð³çí³ òåêñòè – îä âåðë³áðó ç åëåìåíòàìè àíâàíãàðäíîãî ðîçáèðàííÿ ñëîâà íà ÷àñòèíè – äî â³íêà ñîíåò³â.
Ïëÿñåöüêèé ªâãåí
Äí³ñòðîâèé Àíàòîë³é
Øèíêàðåíêî Îëåã
Ñòðèæåâñüêà Òåòÿíà
ÒÐΪÐÓ×ÈÖß ÒÀ ²Íز: ˳òåðàòóðíèé ðîìàí
Cí³äàíîê íà ñí³ãó; ïåðåäì. Ò. Òðîôèìåíêî
Êàãàðëèê: ðîìàí, îïîâ³äàííÿ
AD LIBITUM: Ðîìàí
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2013. – 84+84 ñ. – Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”». Ö³íà: 17,00 ãðí.
Õàðê³â : Êíèæêîâèé Êëóá «Êëóá ѳìåéíîãî Äîçâ³ëëÿ», 2014. – 288 ñ. Ö³íà: 42,00 ãðí.
Êè¿â: Âèäàâíèöòâî Ñåðã³ÿ Ïàíòþêà, 2014. – 208 ñ. Ö³íà: 29,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 328 ñ. – Ñåð³ÿ «Ëà-
«Òðîºðó÷èöÿ òà ³íø³» – öå ïðîåêò-ïðîòèñòîÿííÿ ì³æ äâîìà ë³òåðàòîðàìè – ª. Ïëÿñåöüêèì ³ À. Ëàãîâñüêèì, ÿê³ òåîðåòèçóþòü íà òåìó ïîäàëüøîãî ïðÿìóâàííÿ ñó÷àñíèõ àðò-ìåéíñòð³ì³â. Ó êíèæö³ ðåïðåçåíòîâàíî ðîçìà¿òòÿ ë³òåðàòóðíèõ ïðàêòèê: øîçèçì, êóá³çì, òðàíñàâàíãàðä, åï³ñòîëÿð³¿, ìåìóàðèñòèêó, ã³ïåðòåêñòè.
...¯õ çàñèïàëî ñí³ãîì ó Êàðïàòàõ – ³ ÷àñ çóïèíèâñÿ. «Õàé áè â³í çóïèíèâñÿ íàçàâæäè», – äóìຠæ³íêà. «Ó ìåíå º ä³ì, êóäè ÿ ìóøó ïîâåðíóòèñü», – äóìຠ÷îëîâ³ê. Îðèã³íàëüíà ìàíåðà ïèñüìà â ïîºäíàíí³ ç ìàéñòåðí³ñòþ îïîâ³ä³ ïðèâàáèòü ÷èòà÷à, ÿêèé õî÷à é ö³íóº ðåàë³çì ó ë³òåðàòóð³, àëå ïðàãíå òàêîæ â³ä÷óòè ïðèõîâàí³ ìåñåäæ³.
Ðîìàí Îëåãà Øèíêàðåíêà «Êàãàðëèê» – öå ñàòèðè÷íà àíòèóòîï³ÿ ïðî æèòòÿ â Óêðà¿í³ ÷åðåç ñòî ðîê³â. Ïàðîä³þþ÷è ðîçïîâñþäæåí³ øòàìïè ìàñîâî¿ êóëüòóðè òà æóðíàë³ñòèêè, àâòîð ñòâîðþº ñâîºð³äíó åíöèêëîïåä³þ ôîá³é òà äèñêóðñ³â ñó÷àñíî¿ Óêðà¿íè ó ¿õí³é ìîæëèâ³é ïðîåêö³¿ íà ìàéáóòíº.
Öå ðîìàí ïðî Êè¿â ³ äëÿ êèÿí. Öå ðîìàí ïðî êîõàííÿ ³ äëÿ çàêîõàíèõ. Öå íå ëåãêå ÷òèâî, à îðèã³íàëüíå ïëåòèâî äóìîê, ìàíäð³âîê, ïî÷óòò³â. Ãåðî¿ çóñòð³÷àþòüñÿ ó ì³ñò³, âîíè æèâóòü ó ì³ñò³, âîíè æèâóòü ì³ñòîì, âîíè áëóêàþòü íèì, âîíè êîõàþòü, âîíè â³ä÷óâàþòü, âîíè ï³çíàþòü.
óðåàòè “Ñìîëîñêèïà”». Ö³íà: 27,00 ãðí.
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» Ùîì³ñÿ÷íèé ÷àñîïèñ òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ Ê ¹ 2032 â³ä 17.06.96 ð.
Ãîëîâà ðåäêîëå㳿: Îëåã Êîöàðåâ Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: Ïåòðî Âîçíþê, Ðîñòèñëàâ Ñåìê³â
Àäðåñà ðåäàêö³¿: Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua
³ääðóêîâàíî â ÒΠÏÊ «²íòåðåêñïðåñäðóê» ì. Êè¿â, âóë. ѳ쒿 Ñîñí³íèõ, 3 Çàìîâëåííÿ ¹ 1067 Òèðàæ 1500 ïðèì.