ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
Êàòð³íà Õàääàä Íàøà ïîñò³éíà àâòîðêà, ó÷àñíèöÿ áàãàòüîõ ñìîëîñêèï³âñüêèõ çàõîä³â òà àëüìàíàõó «Çíàê», ëàóðåàòêà ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó. À òàêîæ – ³ùå îäíà ïîåòêà, ùî ¿¿ òâîð÷³ñòü íå îìèíóëè ìîòèâè â³éíè òà ³íøèõ óêðà¿íñüêèõ ïðèãîä 2013– 2014 ðîê³â (õî÷ ³ íå çàïîâíèëè òîòàëüíî). Ïðîòå, çäàºòüñÿ, ñïîíóêàëè øóêàòè íå ïîåòè÷íîãî âèðàæåííÿ ÷è î÷óäíåíîãî ïåðåêàçó ïîä³é ³ áîëþ, àëå âèäîáóâàòè â ö³é íîâ³é ðåàëüíîñò³ íîâ³ ôîðìè æèòòÿ, ôîðìè îáðàç³â, çâóê³â ³ çëàì³â ïðîñòîð³â. À â òàêèõ çàãëèáëåííÿõ Êàòð³íà çàâæäè – ö³êàâà, åôåêòíà ³ ñàìîáóòíÿ.
êîëè ì³ñÿöü çíîâó ñòàíå ñîíöåì / êóëüáàáè ³ äí³ ç³éäóòü ö³ äí³ ñë³çüìè, ðîñÿíîþ êðàñîþ, ö³ëîäåííèì ì³ñÿöåì, ïðèòðóøåíèì áîðîøíÿíîþ æóðáîþ, ãîë³âêàìè ñèâèõ êóëüáàá, ñòÿòèõ â³òðàìè çì³í, õàé ñêàæå ³-öçèí, ùî òî çà îäèí ç³òðå ö³ ñëüîçè, îáåðíå ì³ñÿ÷íèé ïóõ íà ñîíÿ÷í³ êâ³òè, ðîçä³ëèòü çåìëþ ³ âîäó, ïðèòèøèòü ö³ ãðîçè, îáåðíå öåé ÷àñ,
êðîâ’þ òåðîðèñòà – âåäìåæîþ êðîâ’þ. ³ íåìຠæîäíèõ ãàðàíò³é, ùî êóëÿ íå âëó÷èòü, ÿéöå íå ðîç³á’ºòüñÿ, ãîëêà íå çëàìàºòüñÿ, áî âñ³ì â³äîìî âæå, ÿê ñìåðòü â³äêëàäຠÿéöÿ ³ ùî ç íèìè ïîòîìó â³äáóâàºòüñÿ.
ñîíÿõ ó ï³òüì³ / êóëüáàáè ³ äí³
ïåðåêèíå ï³ñî÷íèé ãîäèííèê. à íàñòóïíà âåñíà ïî÷íåòüñÿ â³çåðóíêàìè æîâòèõ êóëüáàá íà âèòêàíèõ êèðèìëè êèëèìàõ, æàãó÷å ñèí³õ.
ñåðåä àäðåíàë³íó ñåðåä ï³òüìè ðîñòå òâîÿ ñèëà ³ ìåíøຠê³ëüê³ñòü æèòò³â
ÿéöå ïàäຠ³ ðîçáèâàºòüñÿ / ïòàõè ³ íî÷³
³ç ìàãìè ³ íàñ³íèíè äåðåâî-ñîíÿõ ðîñòå ñâî¿ì êåâëàðîâèì ëèñòÿì âîíî çàõèñòèòü òåáå.
ñìåðòü â³äêëàäຠÿéöÿ ó ãí³çäàõ ñíàéïåð³â. êðîâ ñåïàðàòèñòà, íàï³âñóõà ÷åðâîíà, íàñïðàâä³ âèÿâëÿºòüñÿ
¹ 12 (232), ãðóäåíü, 2014 ð³ê
3
ó òåêòîí³÷íèõ ðîçëîìàõ ãóáèòüñÿ ñòðàõ ³ ñì³õ ìîâ÷àííÿì ³ äèìîì ëåãåí³ çàïîâíèø ÿê ñòàðèé ì³õ. çàõîäèòü âèáóõ ó âóõî âîäîþ ó êðóãîâåðòü öå ãð³ì çåìíèé â³ä óäàðó ê³ëüêîõ ë³òîñôåðíèõ ïëèò
æèòòÿ ëèíÿº íà ïîëîòíî ïàì’ÿò³ / everything is illuminated â’¿äàºòüñÿ â ïàì’ÿòü çåìëÿ, íà ÿê³é ðîñòåø, ÿê³é â³ääàºø ñë³äè íà ï³ñêó, à ïîâ³òðþ –
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
õìàðêè ñâîãî âèäèõó, ùî ï³äí³ìàþòüñÿ â³òðîì äî áëèñêàâîê ãîñòðèõ, ÿê øàáë³ äçâ³íêó÷³ áåç ï³õîâ. ëÿãຠï³ñîê àí³ìàö³ºþ íà åêðàí, ³ ò³í³ íà æîâò³é ñò³í³ – ïåðåä ÿñí³¿ î÷³. æèòòÿ ïîëèíÿëî çåëåíèì, áëàêèòíèì ³ æîâòèì íà ïàì’ÿòü, íà ñíè, íà â³ðø³, íà ñëîâà ³ íà ãðîø³. òè äèâèøñÿ ìàïó, â³äñòåæóºø ðóñëà é ÿðè, çàáóò³ ìàðøðóòè – òðàìâàéí³, òðîëåéáóñí³ ³ ï³øîõ³äí³, âñòàþòü, íà÷å ëàçàð, ³ç ïàì’ÿò³ ñêðèíü-äîìîâèí êîëüîðè – ³ êð³çü ñêåëüöÿ ñòðèáàþòü íà ñâ³òëèé òóæàâèé ñóâ³é. à ïàì’ÿòü – ÿê ñîíöþ íàçóñòð³÷ – ðîçãîðòຠïîñòàâ â³é äî íèõ, òð³ïîòëèâà, îñÿÿíà êîëüîðîì, ïðîñòî ç-ï³ä ïåíçëÿ òîãî, õòî ïðèéäå, õòî ãðÿäå, õòî ïðè äâåðÿõ óæå, ÷óòè ñòóê³ò ÷èé, îäÿãó øåëåñò ³ øåðåõ, à òàêîæ øåâåëüîâ, ñåìåíêî, õâèëüîâèé. öå íå âñå. ùå éîãàíñåí. íå çàáóäü: ùå éîãàíñåí.
ñ³ì-ñ³ì / ïòàõè ³ íî÷³ ñ³ì ïðàâä âì³ñòèëîñÿ â ñåìè ì³øêàõ ç-ï³ä ñìåðò³ ѳìóðã ìàõíóâ êðèëîì ç³ ñâîãî ñõîâêó ³ ïðîðîñëè äåðåâàìè ñîëäàòè.
Ìèêîëàé Ñòàðèé Ìèêîëàé áóâ Øåâ÷åíêîì ³ æèâ íà ñòàíö³¿ ѳëü, äå â³÷íèé ñí³ã ï³ä çåìëåþ, í³ ìåðòâèé, àí³ æèâèé.  çåìë³ çîðÿí³é ³ á³áë³éí³é, äå ðîñòóòü ñîëÿí³ ñòîâïè, Ìèêîëà Ïåòðîâè÷ áåð³ã áàòüê³âñüêèõ â'ÿçêó êëþ÷³â. ² â ïåðåäð³çäâÿí³ì çàòèøø³, ì³æ âèáóõàìè âñ³õ öèõ ñîíöü, Ñâÿòèé Ìèêîëàé âñå êîâòຠñí³æèíêè, çàïèâàþ÷è ¿õ êðîâ'þ ³ç ìîëîêîì.
À âñå-òàêè âîíè ëèñòóþòüñÿ! Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ Íåùîäàâíî ó âèäàâíèöòâ³ «Ñìîëîñêèï» âèéøëî äðóêîì ëèñòóâàííÿ â³äîìîãî äèñèäåíòà Çåíîâ³ÿ Êðàñ³âñüêîãî òà ÷ëåí³â «Ãðóïè 11» ̳æíàðîäíî¿ àìí³ñò³¿, à ïåðåâàæíî Àéð³ñ Àêàãîø³. Óïîðÿäíèöÿ ö³º¿ êíèæêè – Àííà Ïðîíèê ñâîãî ÷àñó áóëà ñàìå òîþ ëþäèíîþ, çàâäÿêè ÿê³é òàêå ëèñòóâàííÿ âçàãàë³ áóëî ìîæëèâèì, îñê³ëüêè ÿêðàç âîíà ïåðåêëàäàëà á³ëüø³ñòü óêðà¿íñüêîìîâíèõ ëèñò³â Êðàñ³âñüêîãî àíãë³éñüêîþ.
Ù
î ïåðåäóñ³ì ³, ìàáóòü, íàéá³ëüøå âðàæຠâ ö³é êíèæö³, – òî öå ôàêò, ùî äâîº ëþäåé ìîæóòü âåñòè ³íòåíñèâíå ³ ùèðå ëèñòóâàííÿ, íå çíàþ÷è àí³ ñëîâà ìîâîþ ñâîãî â³çàâ³. Íàãàäàþ, ùî ëèñòóâàííÿ Àêàãîø³ ³ Êðàñ³âñüêîãî ðîçïî÷àëîñÿ â äðóã³é ïîëîâèí³ 70-õ, ó ÷àñ, êîëè í³ÿêèõ òîá³ Google translator, í³ÿêèõ Lingvo, ò³ëüêè ïàïåðîâ³ ñëîâíèêè òà äîáð³ çíàéîì³, êîòð³ êðàùå ÷è ã³ðøå â÷èëè àíãë³éñüêó/óêðà¿íñüêó. À âñåòàêè âîíè ëèñòóþòüñÿ! Ïðèãîëîìøóº, ïðàâäà æ? Ùå îäíà ìàéæå ôàíòàñòè÷íà ð³÷, ç ÿêî¿ âëàñíå ³ ïî÷èíàºòüñÿ ³ñòîð³ÿ öüîãî íåçâè÷àéíîãî ëèñòóâàííÿ, – öå íàïîëåãëèâ³ñòü, ùî ÷àñîì ìåæóº íàâ³òü ç íàñòèðí³ñòþ. Âäóìàéòåñü: ïîêè Çåíîâ³é Êðàñ³âñüêèé ïåðåáóâàâ ó «ïñèõóøö³», Àéð³ñ íàïèñàëà éîìó 32 ëèñò³âêè ³ ëèñòè, íà æîäåí ç ÿêèõ íå îòðèìàëà â³äïîâ³ä³ àæ äî òîãî ìîìåíòó, êîëè Êðàñ³âñüêîãî òàêè «âèë³êóâàëè» ³ âè-
ÿê³ çáåðåãëèñÿ, ðîçïîâ³äàþòü ÷àñîì ïðî çîâñ³ì íåâàæëèâ³ ðå÷³: ïðîãóëÿíêè ë³ñîì, êîò³â, êâ³òè… Ëèñòóâàííÿ Êðàñ³âñüêîãî é Àêàãîø³ íåð³âíîì³ðíå. Ñïåðøó – õâèëÿ ëèñò³â â³ä Àéð³ñ, äàë³ – ñïðîáà «â³ääàòè áîðãè» â³ä Çåíîâ³ÿ é ³íòåíñèâíå âçàºìíå ëèñòóâàííÿ, â ÿêîìó ÷óòè íàâ³òü íîòêè çàêîõàíîñò³ ³ ðåâíîù³â, çîêðåìà ï³ñëÿ îäðóæåííÿ Êðàñ³âñüêîãî ç Îëåíîþ Àíòîí³â. Òîä³ çíîâó ëèñòè â îäèí á³ê, çíîâó ³íòåíñèâíå ëèñòóâàííÿ, òåïåð óæå ç ïàðîþ. À äàë³… Óçàãàë³ òðåáà ñêàçàòè, ùî Àéð³ñ áóëà â öüîìó ëèñòóâàíí³ á³ëüø ùèðîþ ñòîðîíîþ, ï³äòðèìóâàëà Çåíî-
ïóñòèëè. ³äïîâ³ä³ íå áóëî, áî ¿¿ ï³äîï³÷íîìó áóëî çàáîðîíåíî ëèñòóâàòèñÿ ³ ïðî îòðèìàí³ ëèñòè â³í íàâðÿä ÷è é çíàâ. ×è çìîãëè áè âè òàê ïèñàòè ÷óæ³é ëþäèí³ ëåäü íå ùîòèæíÿ, çíàþ÷è, ùî â³äïîâ³ä³ çíîâó íå áóäå, òà é ï³äîï³÷íèì ̳æíàðîäíî¿ àìí³íåâ³äîìî âçàãàë³, ÷è âîíà êîëè ñò³¿, éîãî çâ³ëüíåííÿ òà êîðîòêå îòðèìຠâàø³ ëèñòè? ïåðåáóâàííÿ íà ñâîáîä³, Íå âàðòî øóêàòè â òàêèõ 1980–1985 – ó÷àñòü â ëèñòàõ âàæêèõ òåì ÷è â³äÓêðà¿íñüê³é Ãåëüñ³íêñüê³é âåðòèõ ðîçïîâ³äåé ïðî ðàÖþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè ãðóï³, ïîâòîðíèé àðåøò òà äÿíñüêó ä³éñí³ñòü. ¯õ òàì ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» «äîñèäêà», 1985–1991 ð³ê – ïðîñòî íåìàº. ¯õ òàì ïðîñòî Åëåêòðîííà ïîøòà: ç ìîìåíòó çâ³ëüíåííÿ ³ äî íå ìîãëî áóòè, âè æ ðîçóì³knyharnia@smoloskyp.org.ua ðàïòîâî¿ ñìåðò³ Îëåíè, ºòå. Áóëî á íà¿âíî ââàæàòè, Òåëåôîí: +38 044 425 23 93 Àéð³ñ ³ Çåíîâ³ÿ. Îñòàíí³é ùî çàêîðäîííå ëèñòóâàííÿ ðîçä³ë òàêîæ ì³ñòèòü äåÿê³ ðàäÿíñüêîãî ïîë³òâ’ÿçíÿ íå ëèñòè Êðàñ³âñüêîãî äî ñàìî¿ áóäå ÷èòàíèì-ïåðå÷èòàíèì â³ÿ â óñ³õ éîãî æèòòºâèõ ïåðèïåÀííè Ïðîöèê. Êîæåí ç öèõ ðîçñïåö³àëüíèìè ëþäüìè ç ÊÄÁ, ÿê³ ò³ÿõ. Íàòîì³ñòü êîëè íàñòàëà òà ä³ë³â ïî÷èíàºòüñÿ ç ïåðåäìîâè, âæå é âèð³øàòü: ä³éäå ëèñò äî ìèòü, êîëè ï³äòðèìêà, íàïåâíî, â ÿê³é óïîðÿäíèöÿ äຠâëó÷íó õààäðåñàòà ÷è í³. ² áàãàòî ëèñò³â áóëà ïîòð³áíà ¿é ñàì³é… ß ñïîðàêòåðèñòèêó ñàìèì ëèñòàì öüîòàêè íå äîõîäèëî. Òîìó ìè ñüîä³âàþñÿ ùî ò³ ëèñòè â³ä Çåíîâ³ÿ ãî â³äòèíêó, à òàêîæ ï³äêðåñëþº ãîäí³ ìîæåìî ò³ëüêè çäîãàäóâàïðîñòî íå çáåðåãëèñÿ. êîíòåêñò, â ÿêîìó ïåðåáóâàëè ¿õ òèñÿ ïðî ¿õí³é çì³ñò – ³ç ïðîãàÓïîðÿäíèöÿ ïîä³ëèëà ëèñòóàâòîðè. Òðåáà ñêàçàòè, ùî ëèí â çàãàëüí³é êàíâ³ òà çàïèâàííÿ «Ãðóïè 11» é Êðàñ³âñüêîáåç çíàííÿ òàêîãî êîíòåêñòó ñóòàíü, ÷è ä³éøîâ ëèñò â³ä òàêîãîãî íà òðè ïåð³îäè: 1977–1979 – ÷àñíîìó ÷èòà÷åâ³ áóëî áè âêðàé òî ÷èñëà. ² ñàìå òîìó ò³ ëèñòè, ïðèéíÿòòÿ Çåíîâ³ÿ Êðàñ³âñüêîãî
ñêëàäíî çðîçóì³òè öå ëèñòóâàííÿ. Êð³ì òîãî, ìàºìî ùå ðîçä³ë äîäàòê³â, ó ÿêîìó ÷èòà÷ ìîæå îçíàéîìèòèñÿ ç äîêóìåíòàìè ̳æíàðîäíî¿ àìí³ñò³¿ ñòîñîâíî Çåíîâ³ÿ Êðàñ³âñüêîãî, ïåðåãëÿíóòè ôîòî ç àðõ³âó Êðàñ³âñüêîãî â ̳æíàðîäí³é àìí³ñò³¿ òà ç àðõ³âó «Ñìîëîñêèïà». Íàñàìê³íåöü çàóâàæó, ùî êíèæêà «Äâà ñâ³òè – îäíà ³äåÿ» âèäàíà àíãë³éñüêîþ ìîâîþ, à îòæå – â³äêðèâຠìîæëèâîñò³ ïåðåäóñ³ì äëÿ çàêîðäîííîãî ÷èòà÷à, êîòðèé íå çíຠóêðà¿íñüêî¿, îçíàéîìèòèñÿ ç òîþ ÷àñòèíîþ íàøî¿ ³ñòîð³¿, ÿêà íèí³ ÿê í³êîëè àêòóàëüíà. Àêòóàëüíà çíîâó ³ íà æàëü. Ðîñ³éñüêèé ñóä ïðèçíà÷èâ óêðà¿íñüê³é ëüîò÷èö³ Íà䳿 Ñàâ÷åíêî ïðîéòè ìåäè÷íó åêñïåðòèçó â ²íñòèòóò³ ³ì. Ñåðáñüêîãî, òîìó ñàìîìó ³íñòèòóò³, ùî áóâ öåíòðîì ðàäÿíñüêî¿ êàðàëüíî¿ ïñèõ³àòð³¿, æåðòâîþ ÿêî¿ ñòàâ ³ Çåíîâ³é Êðàñ³âñüêèé. Òîæ äëÿ àíãëîìîâíîãî ÷èòà÷à öå øàíñ íå ïðîñòî çðîçóì³òè òó êðà¿íó, ùî, çäàâàëîñÿ, íàçàâæäè ï³øëà â ìèíóëå, àëå é çðîçóì³òè, ÷îìó íàøà äåðæàâà ñüîãîäí³ òàê â³ä÷àéäóøíî íå õî÷å òóäè ïîâåðòàòèñÿ. TWO WORLDS, ONE IDEA. Ten Years of Correspondence between Amnesty International, Group 11, and a Ukrainian Political Prisoner, Zinovii Krasivskyj / Compiled and Edited by Anna Procyk. 2013, 420 p.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 12 (232), ãðóäåíü, 2014 ð³ê
4
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Àíàòîì³ÿ ñï³âïåðåæèâàííÿ íà òë³ Ìàéäàíó â³ä ³êòî𳿠Àìåë³íî¿ Â³êòîð³ÿ Àìåë³íà. ÑÈÍÄÐÎÌ ËÈÑÒÎÏÀÄÓ. – Áðóñòóð³â: Äèñêóðñóñ, 2014.
Îëåã ÊÎÖÀÐÅ ϳñëÿ ö³ëî¿ «ëàâèíè» â³ðø³â ³ ð³çíîãî ð³âíÿ òà íàñòðîþ ïîåòè÷íèõ êíèæîê, ³íñï³ðîâàíèõ Ìàéäàíîì 2013–2014 ðîê³â ³ ïîäàëüøîþ â³éíîþ, ïî÷èíຠíàñòàâàòè ÷åðãà â³äïîâ³äíî¿ ïðîçè. Òóò, ïðàâäà, íàâðÿä ÷è âèéäå ö³ëà «ëàâèíà», áî ïîòð³áíå ãëèáøå îñìèñëåííÿ òà îáðîáêà òåìè, ïåâíèé îáñÿã ðàö³îíàëüíî¿ òåêñòîâî¿ ðîáîòè. Àëå òàê³ êíèæêè âæå âèõîäÿòü. Îäíà ç ïåðøèõ – «Ñèíäðîì ëèñòîïàäó» ³êòî𳿠Àìåë³íî¿.
Ö
å, âëàñíå êàæó÷è, ïðîçîâèé äåáþò ïèñüìåííèö³ (äîòåïåð ¿¿ ³ì’ÿ ìîãëî àñîö³þâàòèñÿ ïåðåâàæíî ç â³äçíàêîþ çà ïîåç³þ íà «Êîðîíàö³¿ ñëîâà»). Ïðîòå â³í óæå âèêëèêàâ ÷èìàëî äóæå ïîçèòèâíèõ â³äãóê³â ³ ïðîñòî ÷èìàëî â³äãóê³â, íåîäíîðàçîâî äîâîäèëîñÿ íàâ³òü ÷óòè äóìêó, ùî «Ñèíäðîì ëèñòîïàäó» íàëåæèòü äî ãîëîâíèõ äîñÿãíåíü óêðà¿íñüêî¿ ïðîçè ó 2014 ðîö³. Íå çíàþ, ÷è ÿ áè ï³äïèñàâñÿ ï³ä öèìè ãó÷íèìè ñëîâàìè, òà ÿ ïåðåêîíàíèé: âîíè âèêëèêàí³ äàëåêî íå ëèøå òèì, ùî â êíèæö³ ³êòî𳿠Àìåë³íî¿ ô³ãóðóº Ìàéäàí. ² öå ò³øèòü, áî, ç îãëÿäó íà ³ñòîðè÷íèé äîñâ³ä, øëÿõ ïîë³òè÷íî¿ äîö³ëüíîñò³ â ë³òåðàòóð³ ãåòü íå íàçâåø ïðèºìíèì, êîíñòðóêòèâíèì ³ ïë³äíèì øëÿõîì. À çà âåëèêèì ðàõóíêîì, «Ñèíäðîì ëèñòîïàäó» é íå º â ïðÿ-
ìîìó ñåíñ³ «êíèæêîþ ïðî Ìàéäàí». Ðåâîëþö³ÿ óäíîñò³ – ëèøå ï³äñóìîê êíèãè, òî÷êà, äî ÿêî¿ òÿ泺 ñþæåò ³ ÿñêðàâå, òà íå íàäòî âåñåëå æèòòÿ ¿¿ ãîëîâíîãî ãåðîÿ – Êîñò³ Íå÷àÿ. Êîñòÿ ç ñàìîãî äèòèíñòâà ïîì³òèâ çà ñîáîþ îäíó äèâîâèæíó çä³áí³ñòü. Â³í ³íîä³ íàñò³ëüêè çàãîñòðåíî ñï³â÷óâຠòà ñï³âïåðåæèâàº, ùî ìîæå í³áè âñåëèòèñÿ â ³íøó ëþäèíó, â³ä÷óòè é ïîáà÷èòè ñâ³ò ³ç ¿¿ ïåðñïåêòèâè, æèòè íåòðèâàëèé ÷àñ ó í³é, óñâ³äîìëþþ÷è, âîäíî÷àñ, ñåáå ³íøèì, îêðåìèì îá’ºêòîì. Êîñòÿ â äèòèíñòâ³ ëèøèâñÿ ñèðîòîþ é îïèíèâñÿ â ³íòåðíàò³. À òàì òàê³ çä³áíîñò³ çäàâàëèñÿ éîìó ñàìîìó àáñîëþòíî çàéâèìè. Âò³ì, í³÷îãî ç ñîáîþ çðîáèòè Êîñòÿ íå ì³ã – «ïåðåñåëåííÿ» â³äáóâàëîñÿ ìèìîâîë³, é çóïèíèòè éîãî ñèëîþ áóëî ïðàê-
Àíàñòàñ³ÿ Äåíèñåíêî ̳é ìàëåíüêèé Êè¿â
òè÷íî íåìîæëèâî. Âîíî çàâäàâàëî áîëþ, àëå é ñïðèÿëî çáåðåæåííþ ëþäñüêèõ åìîö³é ó ñòðàøíîìó æèòò³ ñèðîòèíöÿ, çáëèæóâàëî ç äâîìà ºäèíèìè ñïðàâæí³ìè äðóçÿìè, ÿêèõ â³í òàì çóñòð³â… Òàê â³í ìàéæå âñå æèòòÿ é áîðîâñÿ ç³ ñâîºþ íàäì³ðíîþ ÷óòëèâ³ñòþ, ââàæàþ÷è ¿¿ «íåíîðìàëüí³ñòþ», âèäîáóâàþ÷è ç ñåáå, íàòîì³ñòü, ìàêñèìóì áàéäóæîñò³ é ñïîæèâàöüêî¿ ñòðèìàíîñò³ ó ñòîñóíêàõ ³ç íàâêîëèøí³ì ñâ³òîì. Ïîò³ì â³í íàâ³òü çíàéøîâ ÷àð³âí³ ï³ãóëêè, ùî ìàëè á «âèë³êóâàòè» â³ä äàðó, àëå… Àëå «âèä³ííÿ» âæå äîðîñëîãî ³ ðîç÷àðîâàíîãî â æèòò³ Êîñòÿíòèíà Íå÷àÿ ÿêîñü íåïîì³òíî ïîòðîõó âèíåñëè éîãî íà ó÷àñíèê³â ðåâîëþö³é Àðàáñüêî¿ âåñíè. Ñïåðøó â³í «ó øêóð³» ó÷àñíèêà ïîáà÷èâ çàðîäæåííÿ ïðîòåñò³â ó Òóí³ñ³, ïîò³ì îïèíèâñÿ â ªãèïò³ íà â³äîìîìó ìàéäàí³ Òàõð³ð. Ñï³â÷óòòÿ äî ïîâñòàëèõ áîðîëîñÿ ç³ çíåâ³ðîþ, ç ðîçóì³ííÿì íåìîæëèâîñò³ âò³ëåííÿ âñ³õ ¿õí³õ ñïîä³âàíü, ³ç áàæàííÿì ëèøàòèñü ó ìåæàõ ïîáóòîâî¿ «íîðìàëüíîñò³». Òîæ êîëè â³í ä³çíàâñÿ ïðî ïî÷àòîê ðåâîëþö³¿ â Êèºâ³, íàâ³òü ³ äóìàòè íå õîò³â ïðî òå, ùîá ï³òè íà Ìàéäàí. Äâ³ ðå÷³ çìóñèëè éîãî òàêè äîëó÷èòèñÿ äî ðåâîëþö³éíèõ
Óêðà¿íñüêà àâàíãàðäíà ïîåç³ÿ (1910–1930-ò³ ðîêè): Àíòîëîã³ÿ / Óïîð. Î. Êîöàðåâ, Þ. Ñòàõ³âñüêà; ïåðåäì. Î. ²ëüíèöüêîãî
ïîä³é. Ïåðøà – òå, ùî â íèõ àêòèâíî áðàâ ó÷àñòü éîãî ïåðøèé ³íòåðíàòñüêèé äðóã. Ç íèì çíèê çâ’ÿçîê, ³ Íå÷àé íå ì³ã íå ðóøèòè éîãî øóêàòè. Äðóãà – âæå íà Ìàéäàí³ â³í çóñòð³â ³ ãîëîâíó ïîäðóãó ç òèõ ñàìèõ ³íòåðíàòñüêèõ ÷àñ³â. ˳çó, äîðîãè ç ÿêîþ ðîç³éøëèñÿ, êîëè ¿¿, ùå ï³äë³òêà, ïîêàë³÷èëè áàíäèòè. Òåïåð êîëèøí³é ðîç÷àðîâàíèé ìåíåäæåð íà ïîâíó â³ääàâñÿ áóðõëèâèì ïîä³ÿì, íà ïîâíó âèêîðèñòîâóþ÷è ñâî¿ çä³áíîñò³, à ïîïåðåäó áóëè 18, 19 òà 20 ëþòîãî… Ïðèáëèçíî òàê ñõåìàòè÷íî ìîæíà çîáðàçèòè ñþæåò «Ñèíäðîìó ëèñòîïàäó». ² òóò ãîëîâíèì ïèòàííÿì äî ìàéñòåðíîñò³ ³êòî𳿠Àìåë³íî¿ áóëî: ÷è çìîæå âîíà âð³çíîìàí³òíèòè öþ ë³í³þ, ïðÿìî êàæó÷è, íå ñïîâíåíó â³ðàæ³â, ùî ñàì³ ñîáîþ çàõîïëþþòü äóõ? Çìîãëà. Ó ìåæàõ îäí³º¿, íå äóæå âåëèêî¿ êíèæêè Àìåë³íà äåìîíñòðóº äîñèòü ð³çí³ ï³äõîäè äî ïèñüìà. Ìàºìî òóò ³ ë³í³éíå «çðîñòàííÿ» ïðîçè – â³ä ³ðîí³÷íî é îäíî÷àñíî áåçïîñåðåäíüîãî äèòèíñòâà, ÷åðåç ïîõìóðî-íåðâîâó «ñòàðøó ìîëîä³ñòü» ³ äî íàïðóæåíîãî ç ïàòåòèêîþ ô³íàëó. ² ÷åðãóâàííÿ îñíîâíîãî ïëèíó ³ñòî𳿠– îïîâ³ä³ Íå÷àÿ â³ä ïåðøî¿ îñîáè – ç õèìåðíèì ñèìâîë³÷íèì ³ íå äî
ê³íöÿ ïîÿñíåíèì ñþæåòîì çóñòð³÷åé óñ³õ ãîëîâíèõ ³ íå äóæå ãîëîâíèõ ãåðî¿â íà ë³òàêó (êîðîòåíüê³ ðîçä³ëè, ùî ïåðåâàæíî çàâåðøóþòü ïåâí³ ñìèñëîâ³ åï³çîäè ãîëîâíî¿ ë³í³¿), à òàêîæ ³ç ðîçëîãèìè, ï³äíåñåíî-ñòèë³çîâàíèìè îïèñàìè âèä³íü-«ïåðåñåëåíü». Êíèæêà äîñèòü òðàã³÷íà. Òðàã³÷íèé ó í³é ³ îáðàç Ìàéäàíó. Àäæå â³í, ç îäíîãî áîêó, – òàêèé ñîá³ «ºðóñàëèìíèé» àíòèïîä ³íòåðíàòó: òåæ ñêóï÷åííÿ ëþäåé, àëå â ÿêîìó âîíè îäíå äî îäíîãî ñïîâíåí³ íå àãðåñ³¿, íåíàâèñò³ é çàçäðîñò³, à â³äêðèòîñò³, âçàºìîäîïîìîãè òà ñï³â÷óòòÿ. À ç äðóãîãî áîêó, öÿ â³äêðèò³ñòü ³ ÷óòëèâ³ñòü íåìèíó÷å îáåðíåòüñÿ æîðñòîêèìè óäàðàìè ³ áîëþ÷èìè âòðàòàìè – ¿õ ³ áîÿâñÿ â³ä ïî÷àòêó Íå÷àé, àëå âîíè âèÿâèëèñÿ íåóíèêíåííèìè. Òà é ÷è óíèêíóâ áè â³í ¿õ, ÿêáè íàâ³òü ïîçáóâñÿ ñâî¿õ çä³áíîñòåé ³ çàìêíóâñÿ â òîìó, ùî çäàâàëîñÿ éîìó íîðìàëüí³ñòþ? Ó êîæíîìó ðàç³, äî óâàãè ÷èòà÷³â – ö³êàâà, ð³çíîïëàíîâà êíèæêà òà, ùî âàæëèâî, íå ïëàñêà àã³òêà. ² ðîçäóìè íàä ïðèðîäîþ ëþäñüêî¿ åìîö³éíîñò³, ³ äîñèòü ñîá³ íåïîãàíèé åñòåòè÷íèé ð³âåíü, ³ ñïîãàäè ïðî ïî䳿 – ãà ðàíòîâàí³.
Êóðò Âîííå´óò
̳é Øåâ÷åíêî / Ìàðèíà Ãðèìè÷, Ëþáêî Äåðåø, ªâãåí³ÿ Êîíîíåíêî, Àíäð³é Êóðêîâ, Þð³é Ìàêàðîâ. Çá³ðêà
Áîéíÿ íîìåð ï’ÿòü / ïåð. ç àíãë.: Âîëîäèìèð ijáðîâà, ˳ä³ÿ ijáðîâà
Êè¿â: Laurus, 2014. – 64 ñ. Ö³íà: 91,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 816 ñ. Ö³íà: 75,00 ãðí.
Ëüâ³â: Âèäàâíèöòâî Ñòàðîãî Ëåâà, 2014. – Ç20 ñ. Ö³íà: 79,00 ãðí.
Êè¿â: Íîðà-Äðóê, 2014. – 160 ñ. Ö³íà: 47,00 ãðí.
Ñåð³þ ïóò³âíèê³â ïî ì³ñòàõ Óêðà¿íè äëÿ ä³òåé â³äêðèâຠïåðøèé âèïóñê ç ìàðøðóòîì ïî Êèºâó. Íà ìàëåíüêîãî ìàíäð³âíèêà ÷åêຠïðîãóëÿíêà â³ä Çîëîòèõ âîð³ò âóëèöÿìè ßðîñëàâ³â Âàë ³ Ðåéòàðñüêîþ, â³äâ³äèíè Ñîô³éñüêîãî ñîáîðó, ïðèãîäè íà Ïåéçàæí³é àëå¿ òà íàéö³êàâ³ø³ ìóçå¿. Ïóò³âíèê ïåðåòâîðþºòüñÿ íà ñïðàâæí³é íîòàòíèê, àäæå ïèñàòè é ìàëþâàòè â íüîìó ñóâîðî äîçâîëÿºòüñÿ!
Ïðîïîíóºìî óí³êàëüíó àíòîëîã³þ óêðà¿íñüêî¿ àâàíãàðäíî¿ ïîå糿 1910–1930 ðîê³â. Íà äàíèé ìîìåíò öå, âî÷åâèäü, íàéïîâí³øå ¿¿ ç³áðàííÿ, ÿêå ðîáèòü äîñòóïíèìè ñó÷àñíîìó ÷èòà÷åâ³ òåêñòè, íå ïåðåäðóêîâóâàí³ ³íêîëè ïî ê³ëüêà äåñÿòèë³òü. Êíèæêà ïåðåêîíóº: óêðà¿íñüêèé àâàíãàðä íå ëèøå áóâ – â³í â³äáóâñÿ ÿê ö³ëêîì îðèã³íàëüíå é ñàìîäîñòàòíº ÿâèùå.
Çà ñâî¿ì æàíðîì «Áîéíÿ íîìåð ï’ÿòü» àìåðèêàíñüêîãî ïèñüìåííèêà Êóðòà Âîííå´óòà º ñïëàâîì ³ñòîð³¿, ïñèõîëî㳿, ñîö³îëî㳿, ñàòèðè, íàóêîâî¿ ôàíòàñòèêè òà àâòîá³îãðàô³¿. Íåðâîâèì öåíòðîì ðîìàíó º íèù³âíå áîìáàðäóâàííÿ Äðåçäåíà àíãëî-àìåðèêàíñüêîþ àâ³àö³ºþ íàâåñí³ 1945 ðîêó. Àëå ÿê ³ â áóäü-ÿêîìó øåäåâð³, çì³ñò «Áîéí³ íîìåð ï’ÿòü» íå îáìåæóºòüñÿ îïèñîì ö³º¿ ïî䳿.
Äî ö³º¿ çá³ðêè ââ³éøëè äóæå ð³çíîæàíðîâ³ òâîðè íå ìåíø ð³çíîìàí³òíèõ â³äîìèõ óêðà¿íñüêèõ ïèñüìåííèê³â – Ìàðèíè Ãðèìè÷, Ëþáêà Äåðåøà, ªâãåí³¿ Êîíîíåíêî, Àíäð³ÿ Êóðêîâà òà Þð³ÿ Ìàêàðîâà. Àëå âñ³õ ¿õ, òàêèõ íåñõîæèõ, îá’ºäíóº ïðàãíåííÿ äî ñó÷àñíî¿ ðåôëåêñ³¿ ïîñòàò³ Òàðàñà Øåâ÷åíêà. Ïðîåêò çàäóìàíî òà çä³éñíåíî ç íàãîäè 200-ð³÷÷ÿ Êîáçàðÿ.
Ëþäè Ìàéäàíó. Õðîí³êà / Çà çàã. ðåä. Ë. ²âøèíî¿
Êè¿â: ÏðÀÒ «Óêðà¿íñüêà ïðåñ-ãðóïà», 2014. – 240 ñ. Ö³íà: 250,00 ãðí.
Ôîòîàëüáîì «Ëþäè Ìàéäàíó. Õðîí³êà» – ïðî êîæíîãî ç íàñ. Öå äîá³ðêà çíàêîâèõ ôîòîãðàô³é ç Ìàéäàíó: â³ä íàéïåðøîãî âå÷îðà – äî òðàã³÷íèõ ïîä³é íà ²íñòèòóòñüê³é. ² íàâ³òü á³ëüøå. Ôîòîêîðåñïîíäåíòè òà æóðíàë³ñòè ãàçåòè «Äåíü» áóëè ó âèð³ ïîä³é, ñåðåä òèõ, õòî òâîðèâ ²ñòîð³þ íà ãîëîâí³é ïëîù³ êðà¿íè òà ïîçà íåþ. Öåé àëüáîì – óçàãàëüíåíå â³ä÷óòòÿ Ìàéäàíó áåçïîñåðåäí³ìè éîãî ó÷àñíèêàìè.
Âîëüô´àí´ Øèâåëüáóø Ðîç÷àêëîâàíà í³÷. Äî ³ñòî𳿠øòó÷íîãî ñâ³òëà ó XIX ñòîë³òò³ / ïåð. ç í³ì. Î. Þä³í Êè¿â: ͳêà-Öåíòð, 2014. – 216 ñ. – (Ñåð³ÿ «²äå¿ òà ²ñòî𳿻; âèï. 10). Ö³íà: 77,00 ãðí.
Êíèæêà «Ðîç÷àêëîâàíà í³÷» – íàéâ³äîì³øà ïðàöÿ çíàíîãî í³ìåöüêîãî ³ñòîðèêà íàóêè òà êóëüòóðè Âîëüô´àí´à Øèâåëüáóøà. Ãîëîâíîþ òåìîþ ö³º¿ íàäòî çàõîïëþþ÷î¿, ÿê äëÿ íàóêîâî¿ ðîçâ³äêè, êíèæêè º åâîëþö³ÿ ïîëóì’ÿ, à ãîëîâíèì ãåðîºì ìîæíà íàçâàòè ñâ³òëî, ð³çíîìàí³òíå, ð³çíîÿê³ñíå, ùî ñÿº íà ð³çíèõ øàáëÿõ ðîçâèòêó ëþäñüêîãî ñóñï³ëüñòâà, – â³ä ïåðâ³ñíîãî âîãíèùà é äî ñó÷àñíîãî îñâ³òëåííÿ.
Ãðèãîð³é Ãðàáîâè÷
Ìîðàëüí³ñòü êàï³òàë³çìó Òå, ïðî ùî âè íå ïî÷óºòå â³ä âèêëàäà÷³â / Çà ðåä. Òîìà Äæ. Ïàëìåðà
Øåâ÷åíêî, ÿêîãî íå çíàºìî, 2-ãå âèä.
Êè¿â: Îñíîâè, 2014. – 128 ñ. Ö³íà: 44,00 ãðí.
Êè¿â: Êðèòèêà, 2014. – 414 ñ. Ö³íà: 70,00 ãðí. (ì’ÿêà), 84,00 ãðí. (òâåðäà)
Ãîíèòâà çà ïðèáóòêîì, æàäîáà, åãî¿çì, íàñèëüñòâî – äëÿ áàãàòüîõ ñüîãîäí³ êàï³òàë³çì ïîâ’ÿçàíèé ç íåñïðàâåäëèâ³ñòþ é àìîðàëüí³ñòþ, ìàéíîâèì ðîçøàðóâàííÿì, í³âåëÿö³ºþ êóëüòóðíèõ â³äì³ííîñòåé. Ïðîòå, – ïîïåðåäæàþòü àâòîðè ö³º¿ ï³çíàâàëüíî¿ çá³ðêè, – é àíòèêàï³òàë³ñòè÷íà ðèòîðèêà äàëåêî íå â óñüîìó ñïðîìîæíà âèòðèìàòè ïðÿìå ç³òêíåííÿ ç ëîã³êîþ ³ ôàêòàìè.
Êíèæêó ïðîôåñîðà Ãàðâàðäñüêîãî óí³âåðñèòåòó Ãðèãîð³ÿ Ãðàáîâè÷à ïðèñâÿ÷åíî ïðîáëåìàòèö³ ñèìâîë³÷íî¿ àâòîá³îãðàô³¿ òà ñó÷àñíî¿ ðåöåïö³¿ Òàðàñà Øåâ÷åíêà. Äî ñòàòåé òà åñå¿â, îïóáë³êîâàíèõ ó ïåðøîìó âèäàíí³, äîäàíî ïðàöþ «Àðõåòèïè Øåâ÷åíêà», ÿêà º ðîçøèðåíîþ âåðñ³ºþ ñòàòò³, íàïèñàíî¿ äëÿ «Øåâ÷åíê³âñüêî¿ åíöèêëîïå䳿».
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» Ùîì³ñÿ÷íèé ÷àñîïèñ òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ Ê ¹ 2032 â³ä 17.06.96 ð.
Ãîëîâà ðåäêîëå㳿: Îëåã Êîöàðåâ Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: Ïåòðî Âîçíþê, Ðîñòèñëàâ Ñåìê³â
Àäðåñà ðåäàêö³¿: Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua
³ääðóêîâàíî â ÒΠÏÊ «²íòåðåêñïðåñäðóê» ì. Êè¿â, âóë. ѳ쒿 Ñîñí³íèõ, 3 Çàìîâëåííÿ ¹ Òèðàæ 1500 ïðèì.