ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
7
íà ëåòàðã³éíèõ áóäèíêàõ ïîîáñèïàâñÿ òèíüê.
Ïî÷èíàºìî çíàéîìèòè ÷èòà÷³â ³ç íàøèìè íîâèìè ëàóðåàòàìè ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó. Îñü ëàóðåàò äðóãî¿ ïðå쳿 Îëåêñ³é Øåíäðèê. Íàðîäèâñÿ 1991 ðîêó ó Ëüâîâ³, òåïåð ìåøêຠâ Êèºâ³. Ïîåò, ïåðåêëàäà÷. Ïðåì³þ îòðèìàâ çà äîá³ðêó â³ðø³â «Îñòàíí³ êèòîáî¿ íà ̳ñÿö³», îäíî÷àñíî åëåã³éíèõ, ³ðîí³÷íèõ ³ ìåòàôîðè÷íèõ. Ïðîïîíóºìî ³ âàì ñêóøòóâàòè öüîãî íåïîãàíîãî ïîºäíàííÿ…
Ìàò³íêî Áîæà, ÿê ìåí³ âèâ÷èòè ìîâó ñòàðî¿ öåãëè?
ìóçèêà ñòèõàº
Ìàð³î Âàð´àñ Ëüéîñà
ï’ÿíèé äèðèãåíò ó ïàðêó ìàõຠñâî¿ì ïàòè÷êîì ç-çà ïþï³òðà ñì³òòºâèõ áàê³â ïåðåðèâ÷àñòî äçèæ÷àòü ñêëÿíêè íà ñòîë³ êîëè ïîðó÷ ïðî¿çäÿòü àâòîáóñè ñò³ëüö³ ñêðèïëÿòü ï³ä òèñêîì ñîííèõ ò³ë ùî çäðèãàþòüñÿ ùîéíî â³òåð ëîñêî÷å ¿õí³ øè¿ êîëè ëóñêຠîñòàííÿ áëÿøàíà ñòðóíà íà îñòàíí³é áëÿøàí³é ñêðèïö³ ïî÷èíàºòüñÿ áðóäíèé ãóðê³ò ç³òêàíèé ³ç àñôàëüòîâèõ åòþä³â ³ áàñîâèõ ïàðò³é âèõëîïíèõ òðóá
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Îëåêñ³é Øåíäðèê
òîä³ æ ³ êðèõ³òí³ êðèëàò³ ñêðèïàë³ íàòÿãóþòü ïî âóõà ïàëüòà ³ ò³êàþòü ï³ä êîâäðó õìàð
*** êðèõ³òí³ êðèëàò³ ñêðèïàë³ ãðàþòü ìåëî䳿 ãîëèõ ã³ëîê íà ðîçêèäàíèõ áëÿøàíèõ áàíêàõ
¹ 5–6 (237–238), òðàâåíü–÷åðâåíü, 2015 ð³ê
Íà ïàñìàõ Àíä, äå çàñìàãຠ³íä³àíñüêà Ïåðó, ïëà÷å Ìàð³î Âàð´àñ Ëüéîñà, âîíî æ áî î÷åâèäíî: Llosa òàê ñõîæå íà ñëîâî llorar – ïëàêàòè, ïëàêàòè é íå ðîçóì³òè, êîëè òåáå ïîö³ëóº òâîÿ ÷èë³éî÷êà, êîëè âîíà íå â³äâåðíå òåáå, ëÿæå ç òîáîþ â ë³æêî é êîõàòèìå, à çà â³êíîì ìàíñàðäè â äåøåâîìó ãîòåë³ íåçâîðóøíî ñòàð³òèìå Ïàðèæ. Íàïëàêàâøèñü çàçäàëåã³äü, ç³çíàâàòèìåòåñÿ â êîõàíí³ ìîâîþ êå÷óà.
âóëèöÿ Áàëüçàêa (Ëüâ³â) óÿâè ñîá³, íà âóëèö³ Áàëüçàêa á³ëüøå íåìຠáàøòîâîãî êðàíà.
êðîêè ìî¿ ïåðåòèíàþòü ïîáèòó äîðîãó, ïåðåéìàþòü ¿¿ ÿìè, çàïàì’ÿòîâóþòü ¿õ øê³ðîþ, â÷àòüñÿ áóòè íèìè. êîëèñü ÿ õâàëèâñÿ áðàòîâ³, ùî çìîæó ï³äíÿòè ê³ëüêàäåñÿòòîíí³ áåòîíí³ ïðîòèâàãè íà òîìó êðàí³. òåïåð ÿ ïîáîþþñÿ, ùî ìîæó ðîç÷èíèòèñÿ â êàëþæ³, ÿêùî äîâãî â í³é ñòîÿòèìó, òàì, íà Áàëüçàêa, á³ëÿ çàë³çíè÷íîãî ïîëîòíà, á³ëÿ Áîæî¿ Ìàòåð³, ÿêà áóëà êîëèñü òèì âåëåòåíñüêèì áàøòîâèì êðàíîì. íà ï³äîøâ³ ìî¿õ ÷åðåâèê³â çàëèøèòüñÿ áåæåâà áàãíþêà, ÿ ï³ä³éäó äî Áîæî¿ Ìàòåð³, ³ ïðîìîâëÿòèìó ¿é: Ìàìî! ñêàæè ìåí³, Ìàìî! ÷è ì³ã ÿ òîä³ ï³äíÿòè òåáå, ø³ñòíàäöÿòèòîííó? òè, ùî íàðîäèëà Õðèñòà, Ñïàñà ³ Çáàâèòåëÿ äóø íàøèõ, ³ ïðèíàã³äíî ê³ëüêà áàãàòîïîâåðõ³âîê, ñêàæè, ÿ ìàâ òîä³ ñèëè? ìàâ?
ñòåï íàä ïîðîæí³ì êóêóðóäçÿíèì ïîëåì ë³òàþòü ïðîñïèðòîâàí³ äóø³ êîìáàéíåð³â âîíè êðóæëÿþòü íàä íèì ó â³äüìàöüêîìó ÷àðäàø³ ñï³âàþ÷è ñâî¿õ ñóìíèõ êîìáàéíåðñüêèõ ï³ñåíü äåïðåñèâí³øèõ çà áóäü-ÿêèé áëþç íàï³âïðèòîìí³ é çàõåêàí³ âîíè äèõàþòü äîíèçó ñâî¿ì ïåðåãàðîì ³ ñïðè÷èíÿþòü ïîëüîâ³ ïîæåæ³ âîíè îá³éìàþòü îäèí îäíîãî í³áè áàòüêî ³ ñèí í³áè ³ðæà ³ ìåòàë í³áè ïîëóì’ÿ ³ ñóõå êóêóðóäçÿíå ëèñòÿ íà ðàíîê êîëè íåáî ñòå÷å ïåðøîþ êðîâ’þ ñâ³òàíêó âîíè ðîç÷èíÿòüñÿ â ñòåïó ìàðåâîì ïèëþêîþ íà êîëåñàõ äàëåêîá³éíèê³â äèìîì ¿õí³õ ÷åðâîíèõ ïðèëóê çðåøòîþ øëÿõîì íà â³âòàð³ ÿêîãî âîíè æåðòâîïðèíåñëèñü ñóäîìíî äîëàþ÷è êîæåí ê³ëîìåòð âîíè ñòàíóòü êðîâ’þ ùî ¿¿ ïåðåãàíÿº öèêëîï³÷íå ñåðöå ìåðòâîãî âåëåòíÿ íà ³ì’ÿ ñòåï ê³ëîìåòð çà ê³ëîìåòðîì êðîê çà êðîêîì step by ñòåï
Ñâ³ò ô³ëàòå볿, ùî çà÷àðîâóº äóìêó é îêî Ïðîòå íàâ³òü çà ñóâîðèõ ÷àñ³â Ðàäÿíñüêîãî Ñîþçó íà ìàðêàõ ç’ÿâëÿëàñÿ óêðà¿íñüêà òåìàòèêà. ×àñîì âîíà áóëà çàÓêðà¿íö³ ïî÷àëè á³ëüøå ïèñàòè ïàïåðîâ³ ëèñòè. Îäèí çà îäíèì ìîæíà âóàëüîâàíà ³ òèõî øåïîò³ëà ïðàâäó, ïðî çóñòð³òè ïîñòè ó ñîö³àëüíèõ ìåðåæàõ, ó ÿêèõ êîðèñòóâà÷³ ïèøóòü, ùî íàêóïèÿêó íå ìîæíà áóëî ãîâîðèòè âãîëîñ. Ïðèëè, ìîâëÿâ, êðàñèâåçíèõ ìàðîê ³ áóäóòü ðîçñèëàòè ëèñòè é ëèñò³âêè äðóçÿì êëàäîì áàãàòîãðàííî¿ äîêóìåíòàëüíîñò³ òà çíàéîìèì. òà íåî÷³êóâàíèõ ô³ëàòåë³ñòè÷íèõ â³äêðèòò³â ï³ñëÿ äåñÿòê³â ðîê³â ïîÿâè íà ñâ³ò, çà åâîëþö³ÿ óäíîñò³, àíåêñ³ÿ Êðèìó, ñì³òíèê. Ìîæíà ç óïåâíåí³ñòþ ñòâåðäæóñëîâàìè àâòîðà, º ìàðêà «Óêðàèíöû» ãîâ³éíà íà ñõîä³, óâ’ÿçíåííÿ óêðà¿íâàòè, ùî êîæåí òàêèé ñïàäêîºìåöü çì³ëîäîìîðíîãî 1933 ð. Íà í³é çîáðàæåíî ñüêî¿ ëüîò÷èö³ Íà䳿 Ñàâ÷åíêî, íàðîäæåííèâ áè ñâîþ äóìêó ïðî äèâíèé ñïàäîê, â ïîë³ ìåõàí³çàòîð íà òðàêòîð³ òà äâ³ âäÿãíÿ (÷è íàâ³òü òâîðåííÿ) íîâèõ ñó÷àñíèõ ïðî÷èòàâøè íàòõíåííó ðîçïîâ³äü ïðî ¯¿ íåí³ ó íàö³îíàëüíèé îäÿã æ³íêè. «ßêùî ãåðî¿â – ö³ ïî䳿 øâèäêî çíàéøëè â³äîÂåëè÷í³ñòü Ìàðêó. öþ ì³í³àòþðó óâàæíî ðîçãëÿíóòè ÷åðåç áðàæåííÿ íà ïîøòîâèõ ìàðêàõ Óêðà¿íè. çá³ëüøóâàíå ñêëî, òî âèÿâëÿºòüñÿ ÷èìàÌàðêà áóëà ³ º íå ò³ëüêè íåçàì³ííîþ É óêðà¿íö³ íàâèïåðåäêè ïîá³ãëè äî ëî íåñïîä³âàíîãî, ùî âèêëèêຠïîâàãó äî ñêëàäîâîþ ëèñòóâàííÿ, à é îäíèì ³ç õóïîøòîâèõ â³ää³ëåíü, àáè êóïèòè íîâåíü¿¿ àâòîðà ²âàíà Äóáàñîâà: ëèöå â òðàêòîäîæí³õ àòðèáóò³â äåðæàâíîñò³ òà â³çèòíîþ ðèñòà çîñåðåäæåíå é ëåäü íå ñåðäèòå, â êó é ãàðíåíüêó îä³æ äëÿ êîíâåðò³â. Ëèñêàðòêîþ. ² öå Âàëåð³é ×åðåäíè÷åíêî äîîäí³º¿ æ³íêè çàïàë³ ùîêè, ó äðóãî¿ – íà òè é ëèñò³âêè â³äñóíóëè òðîõè åëåêòðîíâîäèòü íà ïðèêëàä³ óêðà¿íñüêî¿ ìàðêè. îáëè÷÷³ ðîçïà÷, à â íå ëèñòóâàííÿ – ¿õ ïî÷àëè ñëàòè, ùîá, Òàê, îäíèì ç îðíàìåíò³ êîìïîïåðø çà âñå, íàêëå¿òè íà íèõ ÷óäåñà ñóàâòîð³â ïåðøèõ Öþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè çèö³¿ íàâ³òü íåîçá÷àñíî¿ óêðà¿íñüêî¿ ô³ëàòå볿. Ùî öå, ÿê ìàðîê â ÓÍÐ áóâ ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» ðîºíèì îêîì ìîæíå â³äðîäæåííÿ àáî õî÷à á ïî÷àòîê â³äðîçíàíèé õóäîæíèê Åëåêòðîííà ïîøòà: íà ïîáà÷èòè (÷è äæåííÿ ô³ëàòå볿 â Óêðà¿í³? Ùî öå, ÿê íå Ãåîðã³é Íàðáóò. âèïàäêîâ³?!) åëåknyharnia@smoloskyp.org.ua óñâ³äîìëåííÿ é ðîçóì³ííÿ, ùî ïîøòîâà «Îñê³ëüêè â ìîìåíòè ëàíöþãà é Òåëåôîí: +38 044 425 23 93 ìàðêà – íå ïðîñòî êëàïòèê ïàïåðó? ëîä³é ðåñïóáë³ö³ íàâ³òü òðèçóá³â. Äóæå â÷àñíî, ñõîæå, ó âèäàâíèöòâ³ ïîòðåáà áóëà íå Äî ðå÷³, ï³ñëÿ âè«Ñìîëîñêèï» âèéøëà äðóêîì êíèæêà Âàò³ëüêè ó âëàñíèõ ìàðêàõ, à é ó ãðîøàõ, òî õîäó â ñâ³ò ö³º¿ ì³í³àòþðè, ³ì’ÿ ². Äóáàñîëåð³ÿ ×åðåäíè÷åíêà «Ïðî ô³ëàòåë³þ íàïðàöþâàííÿ ç âèãîòîâëåííÿ øàã³âîê âà, ÿê àâòîðà ìàðîê, ç’ÿâèëîñÿ çíîâó âñ³ì». гäêî âèïàäຠòàêå ñêàçàòè, àëå âèð³øèëè âèêîðèñòàòè äëÿ âèðîáíèöòâà ò³ëüêè ÷åðåç ø³ñòü ðîê³â». öå, áåç ïåðåá³ëüøåííÿ, êíèæêà áåç âàä. îðèã³íàëüíèõ äð³áíèõ ãðîøåé», – ðîçïîÏðîòå ó ñòàë³íñüê³ ÷àñè ñêðóòíî áóëî Ó í³é âñå ïðåêðàñíî: ³ çì³ñò, ³ ôîðìà. íå ëèøå óêðà¿íñüê³é ìàðö³, à é ñàìèì â³äຠÂàëåð³é ×åðåäíè÷åíêî. Ãðîø³ ßê ïèøå ó ïåðåäìîâ³ ñàì àâòîð (ÿêèé ô³ëàòåë³ñòàì, ÿêèõ çàïðîñòî ìîãëè íàâ³äð³çíÿëèñÿ â³ä ìàðîê òèì, ùî ¿õ áóëî ïðî ìàðêè çíຠíå ç êíèæîê, áî ñàì â³í çâàòè øïèãóíàìè àáî çðàäíèêàìè – áî íàäðóêîâàíî íà öóïê³øîìó ïàïåð³ ç äîâ³äîìèé ô³ëàòåë³ñò), «ìåòîþ ö³º¿ êíèãè º æ äëÿ îòðèìàííÿ åêçåìïëÿð³â ç-çà êîðïîâíåííÿì íà çâîðîò³ – çîáðàæåííÿì íå ëèøå äîïîìîãòè âëàñíèêàì óñïàäêîäîíó òðåáà áóëî ëèñòóâàòèñÿ ç ³íîçåìòðèçóáà é ñë³â: «Õîäèòü íàð³âí³ ç äçâ³íêîþ âàíèõ õóäîæí³õ ì³í³àòþð çîð³ºíòóâàòèñÿ íèìè ô³ëàòåë³ñòàìè. ìîíåòîþ». â ¿õí³é äóõîâí³é òà ìàòåð³àëüí³é ö³ííîñò³, Îêðåìî¿ óâàãè çàñëóãîâóþòü íåïîøòîâ³ Ó êíèæö³ ìàðêè ÓÍÐ ³ ÇÓÍÐ âèñòàâëåà é ïðîáóäèòè â þíèõ ÷èòà÷³â òà ¿õí³õ óêðà¿íñüê³ ìàðêè – ¿õ âèäàâàëè ïåðåâàæíî ïîðó÷. Ëèøå íà ïåðøèé ïîãëÿä âîíè áàòüê³â ³íòåðåñ äî ïîøòîâî¿ ìàðêè ³, ÿê íî â ä³àñïîð³ ïîë³òè÷í³ òà ãðîìàäñüê³ ìîæóòü çäàòèñÿ ð³çíèìè. Óâàæíå æ ïîð³âòî ïîøèðåíî â ðîçâèíóòèõ êðà¿íàõ ñâ³òó, îðãàí³çàö³¿ ³ ¿õ íå ìîæíà áóëî âèêîðèñíÿííÿ öèõ êëàïòèê³â ïàïåðó ÷åðåç íàïèïðîäîâæèòè (àáî çàïî÷àòêóâàòè) ðîäèíòîâóâàòè äëÿ îïëàòè ëèñòóâàííÿ. Ïðîòå ñè ïðî ïðèíàëåæí³ñòü òà çîáðàæåííÿ òðèíó ô³ëàòåë³ñòè÷íó òðàäèö³þ». ñàìå ö³ ìàðêè òà òðè â³äîì³ ïîòóæí³ ¿õ çóá³â íà íèõ äîêóìåíòàëüíî çàñâ³ä÷óþòü Ñïðàâä³, áàãàòî ñó÷àñíèê³â îòðèìàëè ãðóïè: «Òàáîðîâà ïîøòà», «Ïëàñòîâà ïîñï³ëüí³ñòü ïîõîäæåííÿ òà îäâ³÷íå ïðàãó ñïàäîê á³ëüø³ ÷è ìåíø³ ô³ëàòåë³ñòè÷í³ øòà» òà «Ï³äï³ëüíà ïîøòà» – ÿêðàç º îäíåííÿ âñ³õ óêðà¿íö³â æèòè â ºäèí³é íåçàêîëåêö³¿. Õòîñü ëèøຠ¿õ íà çãàäêó, õòîñü íèì ³ç íàéñèëüí³øèõ ñâ³ä÷åíü ïðàãíåííÿ ëåæí³é äåðæàâ³. ïðîäàº, à õòîñü ïðîñòî âèêèäຠíà óêðà¿íö³â äî ñàìîñò³éíîñò³ òà íåçàëåæËþáîâ ÁÀÃÀÖÜÊÀ
Ð
íîñò³. Ó êíèæö³ àâòîð ðîçïîâ³äຠö³êàâ³ äåòàë³ ïðî ö³ ìàðêè. Äðóãà ÷àñòèíà êíèæêè – ïðàêòè÷íà. Âîíà ì³ñòèòü äåòàëüí³ ïîÿñíåííÿ, ùî òàêå ìàðêà, ÿê³ º ¿¿ êëàñèô³êàö³¿, ðîçïîâ³äຠïðî îñîáëèâîñò³ ïàïåðó ³ äðóêó, ïîìèëêè íà ìàðêàõ, à òàêîæ ïðî ïîøòîâ³ øòîìïåë³, íà ùî çâåðòàþòü óâàãó êîëåêö³îíåðè – ñëîâîì, óñå äî íàéìåíøèõ äåòàëåé, ùî ïîòð³áíî çíàòè êîëåêö³îíåðàì ³ ïî÷àòê³âöÿì-ô³ëàòåë³ñòàì. Òðåòÿ ÷àñòèíà êíèæêè – «²íôîðìàö³éíèé ñóïðîâ³ä» – öå ôàêòè÷íî ïðàêòè÷í³ ïîðàäè êîëåêö³îíåðàì ïðî çáèðàííÿ òà çáåð³ãàííÿ ô³ëàòåë³ñòè÷íîãî ñêàðáó. Îêð³ì òîãî, ó êíèæö³ âì³ùåíî ãëîñàð³é, ÿêèé ïîÿñíþº âñ³ íåçíàéîì³ òåðì³íè. Íå ìîæíà íå ñêàçàòè ïðî ôîðìó. Êíèæêà íàäçâè÷àéíî ãàðíà. Âèñîêà ÿê³ñòü äðóêó, ÷óäîâèé äèçàéí ³ âåðñòêà äîïîâíþþòü ïðèºìíå âðàæåííÿ â³ä ïðî÷èòàííÿ òåêñòó, òàêîæ äîáðå âè÷èòàíîãî. ßñêðàâ³ ìàðêè, ðåàë³ñòè÷í³ íàñò³ëüêè, ùî õî÷åòüñÿ âçÿòè â ðóêó, êîíâåðòè ³ ëèñò³âêè – îäíèì ñëîâîì, ñâ³ò ô³ëàòå볿, ÿêèé â³äêðèâຠÂàëåð³é ×åðåäíè÷åíêî, çà÷àðîâóº ³ äóìêó, ³ îêî.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè ³éíà – öå… Ïîë³íà Æåðåáöîâà. Ìóðàõà ó ñêëÿí³é áàíö³: ×å÷åíñüê³ ùîäåííèêè: 1994–2004. – Õàðê³â: Êëóá ñ³ìåéíîãî äîçâ³ëëÿ, 2015. – 656 ñ. Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ Ïî䳿, ÿê³ âæå á³ëüøå ðîêó â³äáóâàþòüñÿ íà ñõîä³ Óêðà¿íè ³ â îô³ö³éíèõ ïîâ³äîìëåííÿõ ³ìåíóþòüñÿ ÿê ÀÒÎ, ïðèâåðíóëè óâàãó ÷èòà÷³â ³ âèäàâö³â äî âîºííî¿ òåìàòèêè. Îñòàíí³ì ÷àñîì âèéøîâ ö³ëèé ðÿä êíèæîê, ïðèñâÿ÷åíèõ ð³çíèì ñó÷àñíèì âîºííèì êîíôë³êòàì: ÿê óêðà¿íñüê³é â³éí³, òàê ³ áëèçüêîñõ³äíèì êîíôë³êòàì, ñåðïíåâ³é â³éí³ â Ãðó糿, ×å÷åíñüêèì êàìïàí³ÿì Ðîñ³¿ òîùî.
Ù
îäåííèêè Ïîë³íè Æåðåáöåâî¿ ñåðåä íèõ – îñîáëèâ³, õî÷à á òèì – ùî æàíð ùîäåííèêà ïåðåäáà÷ຠäîêóìåíòàëüí³ñòü ³ ðåàëüí³ñòü ïîä³é, ³ ÿêùî íà õóäîæíþ ïðîçó çàâæäè ìîæíà ñêàçàòè, ùî ôàðáè çãóùåí³, òî ùîäåííèê – öå ô³êñàö³ÿ ðåàëüíèõ ïîä³é, ó÷èíê³â, öå ðåàëüíà ïîâñÿêäåííà ³ñòîð³ÿ. À ùå òèì, ùî ïðî÷èòàòè ¿õ ìîæíà áóëî é ðàí³øå – â ðîñ³éñüêîìó îðèã³íàë³, – òà ìè íå äóæå çâåðòàëè íà íèõ óâàãó, àæ ïîêè â³éíà íå ïîñòóêàëà ó âëàñí³ äâåð³. Ùîäåííèê «ìèðíîãî æèòåëÿ» ó çîí³ áîéîâèõ ä³é – öå æèâå îáëè÷÷ÿ â³éíè, íå òå, ÿêå ìè çâèêëè áà÷èòè ó ðàäÿíñüêèõ ô³ëüìàõ ³ ðîìàíàõ Ãîí÷àðà. Òóò ïðàêòè÷íî íåìà ãåðî¿êè, º ò³ëüêè ñòðàõ, á³ëü, íåðîçóì³ííÿ ³ â³ä÷àéäóøíå íàìàãàííÿ âèæèòè. Óò³ì, çàïè-
¹ 5–6 (237–238), òðàâåíü–÷åðâåíü, 2015 ð³ê
8
ñè íå ïî÷èíàþòüñÿ â³äðàçó ç â³éíè. Íà ïåðøèõ ñòîð³íêàõ öå çâè÷àéí³ íîòàòêè 9-ð³÷íî¿ ä³â÷èíêè, ä³â÷èíêè, ÿêó äîðîñë³ íàçèâàëè áè áåøêåòíèöåþ. Ó í³é íåìຠçëà, àëå º äèòÿ÷å áàæàííÿ ï³çíàâàòè ñâ³ò: ùî áóäå, ÿêùî ïîãîäóâàòè ðèáîê ùóðÿ÷îþ îòðóòîþ, àáî ÿêùî ñõîâàòè ñóñ³ä÷èí³ êëþ÷³ â³ä êâàðòèðè. ² ðàïòîì ó öåé ñâ³ò ïðèõîäèòü â³éíà… Â³éíà – öå ìàðîäåðñòâî. Ñïåðøó ïîîäèíîêå: õîëîäèëüíèê ï³ä êèëèìîì, ïðî ÿêèé äóìàëè, ùî òî òðóíà, ïîò³ì óñå á³ëüøå é á³ëüøå, êðàäóòü ïîòð³áíå é íåïîòð³áíå, êðàäóòü ðå÷³ òèõ, õòî âè¿õàâ, äàë³ êðàäóòü ðå÷³ íàâ³òü ó çíàéîìèõ, çàáèðàþòü êâàðòèðè â òèõ, õòî íå ìຠçàõèñòó. ³éíà – öå ñòðàøíå î÷åðñòâ³ííÿ. Êîëè íàâ³òü óáèòèõ íå çàâæ-
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
äè ìîæóòü ïîõîâàòè, àáî é íå õî÷óòü, ³ âîíè ëåæàòü ó êàíàâàõ, ó äâîðàõ, ïðè äîðîãàõ ³ ìàëî ùî íå â êîëîäÿçÿõ. À ëþäè ïðîñòî éäóòü ïîâç ó ñâî¿õ íåõèòðèõ ñïðàâàõ: çíàéòè ¿æó, ïðèíåñòè âîäó, âêðàñòè âñå, ùî ìîæíà ïðîäàòè. ² ºäèíå, ùî ìîæíà ââàæàòè âèÿâîì ìèëîñåðäÿ(?) äî ìåðòâèõ öå â³äñòð³ë ñîáàê – àáè íå îáãðèçàëè òðóïè. ³éíà – öå íåíàâèñòü. Íå ëèøå òèõ, õòî áåçïîñåðåäíüî ñòð³ëÿº, à é òèõ, ó êîãî ñòð³ëÿþòü, íåíàâèñòü ì³æ ñîáîþ. Öå íåíàâèñòü ì³æ ä³òüìè, ÿê³ ç äèòèíñòâà â÷àòüñÿ íåíàâèä³òè ³íøèõ ä³òåé çà ¿õíþ íàö³îíàëüí³ñòü, çà ìîâó, çà â³ðó, ³ í³õòî íå ñêàæå ¿ì, ùî òàê íå ìîæíà. Òîæ ãåðî¿í³ öèõ ñïîãàä³â äóæå øâèäêî äîâåëîñÿ íàâ÷èòèñÿ áèòèñÿ, ³íàêøå â øêîë³ âîíà áè ïðîñòî íå âèæèëà, à ïîò³ì – áîðîòèñÿ çà ñâîº â äîðîñëîìó æèòò³. ³éíà – öå æîðñòîê³ñòü. ͳõòî íå ðàõóº âáèòèõ, í³õòî íå äèâèòüñÿ, ó êîãî íàñïðàâä³ ñòð³ëÿº. Ñïåðøó «äàþòü ïî 48 ãîäèí ïåðåä òèì, ÿê óáèòè», à ïîò³ì «íàêðèâàþòü» êèëèìîâèìè áîìáàðäóâàííÿìè, çð³âíþþ÷è ³ç çåìëåþ ö³ë³ æèòëîâ³ ðàéîíè ðàçîì ç óñ³ìà, õòî òàì áóâ, ó òîìó ÷èñë³ – æ³íêàìè é ä³òüìè. ³éíà – öå êðîâ. Öå âáèò³ ñóñ³äè, öå ëþäè áåç ðóê ÷è í³ã, öå
ä³òè, êîòð³ âñå öå áà÷àòü: «…ÿ ï³øëà ñõîäàìè, ³ íîãè ìî¿ áóëè ïî ê³ñòî÷êè â êðîâ³» (ñò. 57). Çðåøòîþ, öå îñêîëêè â íîç³ ãåðî¿í³, äëÿ îïåðóâàííÿ ÿêèõ íåìຠçàñîá³â, à îòæå, âîíà ìóñèòü ïðîñòî æèòè ç íèìè ³ ç³ ùîäåííèì áîëåì â³ä íèõ ³ ùå é ðàä³òè, ùî òàê ëåãêî â³äáóëàñÿ. ³éíà – öå á³äí³ñòü. Çàìó÷åíà ïðîáëåìàìè ìàìà çãàíÿº ñâ³é á³ëü, çíåâ³ðó, ñâîº íåùàñòÿ íà äîíüö³, ïðîêëèíàþ÷è ³ á’þ÷è, çìóøåíà çàáèðàòè äî êîï³éêè çàðîáëåíå òîþ íà áàçàð³. «Îäíîãî ðàçó ÿ íàâ³òü ïðîñèëà ìèëîñòèíþ ç ìàìîþ, îäíîãî ðàçó ñàìà. Ðóêó ïðîñòÿãàòè íå ñîðîìíî, ñîðîìíî äèâèòèñÿ íà ëþäåé» (ñò. 19), – ïèøå 9-ð³÷íà
Ïîë³íà, óò³ì, ÷è ñàìå ¿é ìຠáóòè ñîðîìíî? ³éíà – öå áåçâèõ³äü. Êîëè âòåêòè â³ä áîìá í³êóäè, áî á³æåíöÿì â Ðîñ³¿ íå äàþòü æèòëà, à ïî ãóìàí³òàðíèõ êîðèäîðàõ ñòð³ëÿþòü ç îáîõ áîê³â. Ëþäè ïîêèíóò³ íàïðèçâîëÿùå, çìóøåí³ ïðîñòî ÷åêàòè ï³ä îáñòð³ëàìè ³ áîìáàðäóâàííÿìè, ïîêè âñå ñê³í÷èòüñÿ ...àáî ïîêè ¿õ íàðåøò³ óá’þòü. Ïîë³íà Æåðåáöîâà – àâòîðêà íå ò³ëüêè öèõ ùîäåííèê³â, ïåðåêëàäåíèõ àíãë³éñüêîþ, ôðàíöóçüêîþ, í³ìåöüêîþ é ³íøèìè ìîâàìè, âîíà òàêîæ ïèøå â³ðø³ é õóäîæíþ ïðîçó. Òîæ ¿¿ çàïèñè, íàâ³òü äèòÿ÷³, ìàþòü òàêó ðèñó, ÿê âì³ííÿ ïîì³òèòè ñàìå òó âëó÷íó äåòàëü, êîòðà íàéá³ëüøå âðàæຠ÷èòà÷à. Íàïðèêëàä, áàáóñþ-ó÷èòåëüêó, ÿêà õîäèòü ïî ðîçáèòèõ áóäèíêàõ ³ çáèðຠêíèæêè, àáè «âðÿòóâàòè ³ñòîð³þ». À ùå ÷èì áè íå áóëà â³éíà, æèòòÿ ³äå, ä³òè ðîñòóòü, âèðîñòàþòü, äðóæàòü ³ âïåðøå çàêîõóþòüñÿ, îäðóæóþòüñÿ ³ íàðîäæóþòü ä³òåé. ×èòàòè öþ êíèæêó âàæêî é áîëÿ÷å, ïðî òå ÿ ðàäèëà áè ïðî÷èòàòè ¿¿ âñ³ì ïî êîæíó ñòîðîíó ë³í³¿ ðîçìåæóâàííÿ íàøîãî ÀÒÎ, à îñîáëèâî òèì, õòî ïðàãíå âîþâàòè. Ïðîñòî àáè âè çíàëè, íà ùî éäåòå.
íàéíîâ³ø³ ïîåòè÷í³ âèäàííÿ «ñìîëîñêèïà»
Þë³ÿ Ñòàõ³âñüêà
Îëåíà Ãåðàñèì’þê
ªâãåí³ÿ Ëþáà
Îëåñÿ Ìàì÷è÷
VERDE: Çá³ðêà ïîåç³é. Ñåð³ÿ «Âîíè ïîâåðòàþòüñÿ»
ÃËÓÕÎÒÀ: Çá³ðêà ïîåç³é. Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”»
Ç̲ªËÎÂ: Çá³ðêà ïîåç³é. Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”»
ÑÎÍÖŠϲØËÎ Ó ÄÅÊÐÅÒ: Çá³ðêà ïîåç³é / Ïåðåäì. Ìàð³àííè ʳÿíîâñüêî¿
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2015. – 80 ñ. Ö³íà: 30,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 112 ñ. Ö³íà: 20,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2015. – 128 ñ. Ö³íà: 25,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 104 ñ. Ö³íà: 20,00 ãðí.
«Verde» – öå äðóãà ïîåòè÷íà êíèæêà Þ볿 Ñòàõ³âñüêî¿. Verde (â³ä ³òàë. çåëåíèé, ñâ³æèé, çäîðîâèé) – íàçâà-ìåòàôîðà ðîñëèííîñò³, âåãåòàòèâíî¿ ñèëè, ôîòîñèíòåçó ñë³â. Verde – öå é îäíîéìåííèé â³ðø, ùî äàâ íàçâó ö³é çá³ðö³. Ìåòàôîðè÷íà, çàãàäêîâà ³ ñïîâíåíà ö³êàâèõ êóëüòóðíèõ áåê´ðàóíä³â ïîåç³ÿ.
Çá³ðêà îäí³º¿ ç ÿñêðàâèõ ³ ìåòàô³çè÷íèõ ñó÷àñíèõ ìîëîäèõ ïîåòîê. «Âëàñòèâî “ñþæåò” ö³º¿ êíèæêè â³ä÷èòóºòüñÿ òàê: ó ÷àñ òîòàëüíî¿ ãëóõîòè ââ³éòè ó ñìåðòü, ùîá âèäîáóòè ç ¿¿ íàäð ïàì’ÿòü ³, òàêèì ÷èíîì ä³çíàâøèñü, õòî òè – âèéòè äî ñâ³òëà ïåðåðîäæåíèì – ³ ïî÷óòè. Ïî÷óéìî!» (²âàí Àíäðóñÿê).
Íà ñòîð³íêàõ çá³ðêè ïîåç³é ªâãåí³¿ Ëþáî¿ «Ç쳺ëîâ» äîïèòëèâèé ÷èòà÷ çíàéäå íå ëèøå ö³êàâó ãåîãðàô³þ, à é òîíêèé ïðèñìàê íîñòàëü㳿 çà ³íøèìè ÷àñàìè. Òóò ìîæíà ïîãðàòè â ï³æìóðêè ç ïàì’ÿòòþ, àëå ñï³éìàòè ¿¿ íå âèéäå. Õ³áà ùî íà äîïîìîãó ïðèéäå ìîëèòâà. Âò³ì, öå ëèøå çà óìîâè, ùî âè ï³äêîðèòå âåñü ìàðøðóò: â³ä Ãîéäàëêè äî Ñàìîðîáíî¿ öåðêâè.
ϳñëÿñìàê ö³º¿ êíèæêè – îøåëåøóº. Ñåðåä â³ðø³â – áàãàòî áîë³ñíèõ ³ òðàã³÷íèõ, àëå ñìåðòü íå ïàì’ÿòàºòüñÿ, ÿê ³ á³ëü ïðè ïîëîãàõ, íàòîì³ñòü ç’ÿâëÿºòüñÿ â³ä÷óòòÿ ïîâíîòè äóæå ëåãêî¿, ùåáåòëèâî¿ ðàäîñò³, ðàäîñò³ âñåâ³ääàâàííÿ. Âñå öå ìåðåõòèòü ó ãîëîñ³ ë³ðè÷íî¿ ãåðî¿í³, ïðîáóäæóþ÷è ÿñíå, ÿñêðàâå, ñèëüíå ³ ÷èñòå â³ä÷óòòÿ ïðè÷åòíîñò³.
Þð³é Íîãà
Ëåñèê Ïàíàñþê
²ðèíà Øóâàëîâà
Çàçà Ïàóàë³øâ³ë³
ÐßÄÊÈ Ç ÑÈÃÀÐÅÒÍί ÏÀ×ÊÈ: Çá³ðêà ïîåç³é
ÑÏÐÀÂÆͪ ßÁËÓÊÎ: Çá³ðêà ïîåç³é. Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”»
ÎÑ: Çá³ðêà ïîåç³é. Ñåð³ÿ «Âîíè ïîâåðòàþòüñÿ»
Ðå´³íà Îëüñåí. Ñåð³ÿ «Ëàóðåàòè “Ñìîëîñêèïà”»
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 60 ñ. Ö³íà: 15,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 112 ñ. Ö³íà: 20,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2014. – 112 ñ. Ö³íà: 20,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2015. – 152 ñ. Ö³íà: 25,00 ãðí.
Þð³é Íîãà â³ä³éøîâ ó â³÷í³ñòü, àëå éîãî òåêñòè çàëèøèëèñÿ ç íàìè ³ ïðîìîâëÿþòü – çâ³äòè. Ó ö³é íåâåëè÷ê³é, òà íàïðî÷óä êîíöåïòóàëüí³é çá³ðö³ ïîåç³é «Ðÿäêè ç ñèãàðåòíî¿ ïà÷êè» ÷èòà÷ â³äíàéäå ëåãê³ñòü àâòîðñüêîãî äóõó òà éîãî íåâòîìíó åíåðã³þ. À ìîæå, â³ä÷óº ³ ïîøòîâõ äëÿ âëàñíî¿ òâîð÷îñò³ – áî æ Þð³é Â. Íîãà çàâæäè íàäèõàâ óñ³õ, õòî áóâ ïîðÿä. ² íàâ³òü â³ä³éøîâøè çà ìåæó – ïðîäîâæóº öå ðîáèòè.
Öå ïîåç³ÿ, ïî ÿê³é ìàëî íå áåçïîìèëêîâî ìîæíà âèçíà÷èòè àâòîðà: íàñêð³çíà îáðàçí³ñòü, âï³çíàâàíà ôîðìà, ïðèòàìàííà íàâ³òü çîâñ³ì êîðîòêèì â³ðøàì... Ñêëàäàºòüñÿ âðàæåííÿ, ùî ìè, ÷èòà÷³, ïðîñòî ïðîõîäèìî ïî öüîìó ñâ³òó äàë³ çà àâòîðîì, ðîáëÿ÷è â³äêðèòòÿ ðàçîì ³ç íèì. Òîáòî öåé ñâ³ò ïîå糿 ñòâîðèëà ÷èÿñü ³íøà ôàíòàç³ÿ, íåëþäñüêà. ² – ÷è íå ñïðàâæí³øèé â³í çà òó áóäåíí³ñòü, äî ÿêî¿ íàâ³òü ïðîìîâëÿòè íå õî÷åòüñÿ?
«Îñ» – öå êíèãà âîäè ³ â³òðó, åëåìåíòàëüíà é åôåìåðíà âîäíî÷àñ. ²ùå – öå êíèãà çâîðîòíîãî äîðîñë³øàííÿ, äîðîñòàííÿ ïîåòà äî âëàñíîãî êîð³ííÿ. Òóò ìåòàôîðè òîíøàþòü, à íåâàãîìèé ñâ³ò ñóò³íê³â ³ íàï³âòîí³â çàñòóïຠâàæêó ÷îðíî-á³ëî÷åðâîíó êîëüîðîâó ãàìó. Çðåøòîþ, «Îñ» – öå êíèãà ñòðàõ³â, àëå âîäíî÷àñ ³ êíèãà áåçóïèííîãî, íåâòîìíîãî, áåçñòðàøíîãî ñïîä³âàííÿ. Öå êðîê ó ïðîçîð³ñòü, ÿêà ó â³äïîâ³äü ðîçêðèâຠñâî¿ îá³éìè.
Êàæóòü, ùî ñó÷àñíà ìîëîäü í³÷èì íå ö³êàâèòüñÿ. Êàæóòü, ùî ç ñó÷àñíîþ ìîëîääþ íåìà ïðî ùî ãîâîðèòè. Ìîëîäü íà çàêèäè íå â³äïîâ³äàº. Âîíà ïðîñòî òâîðèòü. Äåáþòíà çá³ðêà Çàçè Ïàóàë³øâ³ë³ «Ðå´³íà Îëüñåí» – ÿñêðàâå òîìó ñâ³ä÷åííÿ. Ô³ëîñîô³ÿ, òåîëîã³ÿ, ë³ðèêà – îñü òåìè àâòîðñüêèõ ðîçìîâ ³ ðîçìèñë³â. Äâàíàäöÿòü ðîçä³ë³â, àëå îäèí ³ç íèõ ïîðîæí³é. ×îìó?
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» Ùîì³ñÿ÷íèé ÷àñîïèñ òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ Ê ¹ 2032 â³ä 17.06.96 ð.
Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: Ïåòðî Âîçíþê, Ðîñòèñëàâ Ñåìê³â, Îëåã Êîöàðåâ
Àäðåñà ðåäàêö³¿: Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua
³ääðóêîâàíî â ÒΠÏÊ «²íòåðåêñïðåñäðóê» ì. Êè¿â, âóë. ѳ쒿 Ñîñí³íèõ, 3 Çàìîâëåííÿ ¹ 493 Òèðàæ 1500 ïðèì.