ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
7
¹ 9–10 (241–242), âåðåñåíü–æîâòåíü, 2015 ð³ê ×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Ìèêîëà Ëåîíîâè÷ Êîëè òîé ÷è ³íøèé àâòîð «çàìîâêົ ó ïóáë³÷íîìó ïðîñòîð³ (òîáòî ïðèïèíÿº àáî ìàéæå ïðèïèíÿº âèñòóïàòè, äðóêóâàòè äåñü ñâî¿ òåêñòè òîùî), öå çàâæäè â ïåâíîìó ñåíñ³ ö³êàâî: à ÷è ïèøå â³í ùîñü ó öåé ÷àñ, ³ ÿêùî òàê, òî ùî ñàìå ³ ÿê? ²íêîëè òàêà ö³êàâ³ñòü âèíàãîðîäæóºòüñÿ ç ëèõâîþ. Öå – âèïàäîê Ìèêîëè Ëåîíîâè÷à, ðàí³øå ïîëòàâñüêî-êè¿âñüêîãî, à òåïåð ³ùå é æèòîìèðñüêîãî ïîåòà, êîòðèé áóâ «çàòèõ», àëå íà íèí³øíüîìó Ëüâ³âñüêîìó ôîðóì³ âèñòóïèâ ç³ ñâî¿ìè íîâèìè â³ðøàìè, à òåïåð ïðåäñòàâëÿº ¿õ òóò. ³í íå äàðåìíî âèòðàòèâ ñâ³é «÷àñ òèø³». Íîâ³ òâîðè Ëåîíîâè÷à âèòîí÷åí³ é ëàï³äàðí³, ìåòàôîðè÷í³ òà ìåäèòàòèâí³, íàðåøò³ âîíè âåëüìè ðîçìà¿ò³ ôîðìàëüíî. Òîæ ïîðàä³éìî öèì â³ðøàì.
∞
âñåðåäèí³ ä³â÷èíè, ò³ëà ÿêî¿ íåìàº, à ä³â÷èíà º.
∞
∞
êóäè ïîñï³øຠòîð³øí³é ëèñòîê íà í³÷í³ì ïåðåõðåñò³?
âå÷³ð íàä ñòàâîì ñòàâ, ñóì ñîêî÷å. ñê³ëüêè æ º ñòðàâ ³ç òðàâ! – ¿æòå, îò÷å.
∞ Ìàëè ç Êîëåì ñòàòè êàìåíÿìè ó ë³ñ³ òà íå ñóäèëîñÿ
∞ ² ÿ ïîì³òèâ ùî çàáóâñÿ â òîá³, õîä³, äíÿõ, êîëè äîãðàëà ¿õ ñòîðîíà. Îïàíóâàâ ìîâó òèø³, àáè ãðàëè íî÷³ íå÷óòí³ àðôè. Òàì, äå ìåíå íåìà – âåñåëîù³ ÷àñ ³ þðáè. À â ìîºìó ñõîâêó ëèøå áàæàííÿ êóäèñü ï³òè.
áåç ò³ëà ñí³ã ³äå òàì, äå ñòî¿òü ä³â÷èíà, ùî íå ìຠò³ëà – à ò³ëüêè éîãî áóäîâó, íàòÿê íà îáðèñ, æåñò, ùî í³çâ³äêè âêàçóº, ñí³ã, ùî, çäàºòüñÿ, áåçê³íå÷íî óïîâ³ëüíþºòüñÿ, ³äó÷è òàì,
ñê³ëüêè æ õîëîäíèõ ñë³ç! – ïëà÷å ñâèùèê. ãîëîñ éîãî â³äí³ñ â³òåð âèùå. í³÷ ïîêëàäå íà áðóñ í³æ ñð³áëÿñòèé: ð³çàòè òðàâè ìóñ, â êîïè êëàñòè. ñîêîòîì î÷åðåò á³ëü ñâ³é ñòîâ÷å. â³òåð çàáóäå ëåò – ãàðíî, õëîï÷å! ëÿæå íà áåðåæêó: áóäå ç ðÿñòó äóìêó ñâîþ âàæêó é ðàíîê ïðÿñòè.
∞ гêà âíî÷³ íå ñïèòü ³ ïåñ íå ñïèòü ³ÿ
íàïèñàâ ó ùîäåííèêó «äåíü, êîëè âñå çì³íèëîñü» íàñòóïíîãî æ äíÿ âåëèêèé ïåñ ïåðåñòðèáíóâ ÷åðåç ïàðêàí ³ çíèê ì³æ äåðåâàìè ïàðêó ÷åðåç òðè ì³ñÿö³ ÿ çóñòð³â òåáå íà êîíöåðò³ í³÷îãî íå çì³íèëîñü êð³ì çà÷³ñêè ³ ð³÷íèõ ïåðñí³â òè òàê ñàìî ìîâ÷àëà äîðîãîþ äîäîìó ³ ÿ òàê ñàìî íå çíàþ äå òè æèâåø à çíàþ ëèøå ïðî ñòàðå êð³ñëî íà ÿêîìó ö³ëèé äåíü ïðîâîäèòü ê³ò êîëè òè âèõîäèø
∞ ijâ÷èíêà ç ãîñòðîþ óñì³øêîþ äëÿ ðîçð³çàííÿ ñìèñë³â ñõîæà íà á³ëêó ùî ðîçëÿãëàñü íà äåðåâ³ êîëî äîðîãè âíî÷³ ìè í³÷îãî íå ìîæåìî ñêàçàòè ïðî äîðîãó ò³ëüêè ïðî çàïàõ äîáè ùîñü âåëèêå ïðîë³òຠíàä äåðåâîì íàä óñ³ìà äåðåâàìè ä³â÷èíêà ïåðåëÿêàíî äèâèòüñÿ àëå òî ëèø âèðàç ùîñü ó ôîðì³ î÷åé à ï³ä ãóáàìè æäóòü çà÷à¿ëèñü ìàëåíüê³ ³ ãîñòð³
∞ ×àñó âèðóº ïëèí ñïîãàä³â òàíå ïëàí øðàì íà ãîð³ ïîëèí íèì ïîõîäæຠïàí ̳ñÿöü ãàïòóº ñíè ïàíîâ³ íà ðóêàâ òàì íà ãîð³ ïîëèí òàì ï³ä ãîðîþ ñòàâ ç ë³ñó äî ñòàâó çâ³ð ç äîìó äî ñÿéâà ç³ð ãîëîñ ì³é ï’º ëóíà ò³ëüêè ìåíå íåìà òîìó âîíà í³ìà òàì î÷åðåò áåç äíà
∞ æèòòÿ çäàëîñÿ ÷åðíåòêîþ íåâ³äîìî äî ÷îãî ³ìåíà ùî ¿õ ç³ ñíó ³ íå ïðèãàäàºø íàø³ïòóþòü êóäè éòè õî÷ ³ òàê ÿñíî: ÿ çàáëóêàâ äåñü íà ïëîùèí³ áåç êðàþ ïîâíà ñïîãàäàìè ìåëîä³ÿ íåñïîä³âàíî çàãðàëà ó ìàãí³òîë³ òàêñ³ â³ä ÷îãî îäðàçó ðîçõîò³ëîñÿ ïðè¿õàòè çàïëàòèòè ³ âèéòè ³ç áåçêîíå÷íèõ ³ìåííèê³â äî ìèíóùèõ 䳺ñë³â
∞ Øóì ïîòÿãà íà÷å ïðèøâèäøåíå ìîðå, âíî÷³ âåñíÿíêè ïðîâàëþþòüñÿ ó çìîðøêè, ïîçàâ÷îðà áóëî îäèí, äâà, à çàâòðà áóäå ï’ÿòü, ø³ñòü. Ñàìîòí³ñòü ó íàòîâï³ âæå íå õèñò, à ïðèñòð³é â ðóö³, ïîãëÿäè âå÷³ðí³ – êàíàòîõîäö³. Íà ÿçèö³ ë³ä, â ñåðö³ ëèìîíàä ³ ñïîê³é. Îäèí ñïèòü, äðóãèé æäå, âñå éîìó õî÷åòüñÿ ÿêîãîñü äèâà.
Ìàëåíüêèé àêâàð³óì òîòàë³òàðíîãî ñóñï³ëüñòâà Îëåêñ³é ×óïà. Àêâàð³óì. – Õàðê³â: ³âàò, 2015
Ãàëèíà ÒÀÍÀÉ
Ä
ðóç³ äåêîëè âèÿâëÿþòüñÿ ïîãàíèìè êðèòèêàìè: êîëè çíàºø àâòîðà äîñòàòíüî áëèçüêî, º âåëè÷åçíà ñïîêóñà ³íòåðïðåòóâàòè òåêñò íåâ³ää³ëüíî â³ä îñîáè éîãî òâîðöÿ. Ìåæà ì³æ ïèñüìåííèêîì ³ éîãî ãåðîºì, ðåàëüíèì ³ âèãàäàíèì, ì³æ ðåàëüíèì æèòòÿì ³ òåêñòîì ñòຠíàñò³ëüêè òîíêîþ, ùî ÷àñ â³ä ÷àñó äîâîäèòüñÿ ñïèíÿòèñÿ ³, ïåðåôðàçîâóþ÷è ñàêðàìåíòàëüíå çàïèòàííÿ Àë³ñè ç Êðà¿íè Äèâ, ïðèñëóõàòèñÿ: öå âñå ùå àâòîð ÷è âæå íå â³í? ×èòàííÿ ðîìàíó «Àêâàð³óì» äëÿ ìåíå âèÿâèëîñÿ ñóö³ëüíèì áàëàíñóâàííÿì íà ö³é ìåæ³ – òà, íàïåâíî, ñàìå çàâäÿêè éîìó ñòàëî ìîæëèâèì âäóìëèâå óïîâ³ëüíåííÿ öüîãî äèíàì³÷íîãî, ñòð³ìêîãî òåêñòó. Òàê óïîâ³ëüíþþòüñÿ çàïèñè íà ñòàðèõ àóä³îêàñåòàõ – ñàìå íà îäí³é ç òàêèõ óì³ñòèâ çíà÷íó ÷àñòèíó ñâîãî ðîìàíó Îëåêñ³é ×óïà… Îòæå, îäíîãî äíÿ çâè÷àéíèé óêðà¿íñüêèé õëîïåöü âèïàäêîâî êóïóº êàñåòó, íà ÿê³é çàì³ñòü ìóçèêè çàïèñàíà ìîòîðîøíà ³ñòîð³ÿ. Öå ñïîâ³äü êîëèøíüîãî íàóêîâöÿ Îëåñÿ Øåíêîëþêà – ñîö³îïàòà ³ äîìàøíüîãî òèðàíà, ùî ïðîñòî â áóäèíêó ó êè¿âñüêîìó ïåðåäì³ñò³ áóäóº âåëè÷åç-
ï³ÿ ïðî íàâ³æåíîãî, ùî âèðîñòèâ çìåíøåíó âåðñ³þ ëþäñüêîãî ñóñï³ëüñòâà – öå àìá³òíà ñïðîáà äîñë³äèòè ìîòèâàö³¿ äèêòàòîðà òà çðîçóì³òè ìåõàí³çìè òâîðåííÿ ³ ôóíêö³îíóâàííÿ òîòàë³òàðíîãî ñóñï³ëüñòâà. ², õàé ó ãîëîâíîìó ãåðîºâ³ Îëåñåâ³ Øåíêîëþêó ÿâíî ïðîãëÿäຠàëþç³ÿ íà áàöüêó Ëóêàøåíêà – óâàæíèé ÷èòà÷ âëîâèòü ¿¿ â îïèñàõ çîâí³øíîñò³ òà ãð³ àâòîðà ç ïð³çâèùåì – à òëîì ðîçïîâ³ä³ º ðåàëüíà íîâ³òíÿ ³ñòîð³ÿ Óêðà¿íè, «Àêâàð³óì» ìຠäóæå îïîñåðåäêîâàíèé ñòîñóíîê äî êîíêðåòíèõ ïîë³òè÷íèõ ðåæèì³â. Àâòîð ðàäøå øóêຠãëîáàëüíî¿ â³äïîâ³ä³ íà ïèòàííÿ: ùî ðîáèòü ëþäèíó ðàáîì àáî òèðàíîì? ×è ìîæå ðàá ñòàòè â³ëüíèì? ×è ìîæëèâà âçàãàë³ ñâîáîäà, àáî æ ìè ò³øèìîñÿ ³ëþ糺þ, à íàñïðàâä³ ïðî-
ùî óêðà¿íö³ íàìåðòâî çàñòðÿãëè ó ñâî¿õ â³éíàõ òà ãåíîöèäàõ ÕÕ ñòîë³òòÿ. Ïîòðåáóâàëè òàê áàãàòî ÷àñó äëÿ îñìèñëåííÿ, ùî íèé àêâàð³óì, â³äëîâëþº ëþäåé, íå âñòèãëè çðîçóì³òè òå, ùî çìåíøóº ¿õ çà äîïîìîãîþ çàãàäâ³äáóëîñÿ òðîõè á³ëüøå ÿê 20 êîâîãî ïðåïàðàòó òà ñòâîðþº ç ðîê³â òîìó ³ òðèâຠäîñ³. ² öÿ ïîíèõ ïðèì³òèâíå ñóñï³ëüñòâî, äåêóäè íà¿âíà ñïðîáà ×óïè ñòàâøè íàä íèìè äèêòàòîðîì ³ â³äðåôëåêñóâàòè ïî䳿 íîâ³òíüî¿ Áîãîì. Ãåí³àëüíèé àìá³òíèé ³ñòî𳿠– äåùî çàï³çí³ëèé, àëå çëî÷èíåöü, ïðî ÷èº çáî÷åíå òâîäóæå âàæëèâèé âèÿâ ïîòðåáè ð³ííÿ òàê í³õòî ³ íå ä³çíàâñÿ, ñïîóñâ³äîìèòè òàêå íåäàâíº ìèíóâ³äàºòüñÿ ïåðøîìó-ë³ïøîìó íåëå ³ ç’ÿñóâàòè îäâ³÷íå «õòî ìè ³ çíàéîìöþ, ÿêèì âèÿâëÿºòüñÿ êóäè éäåìî». Ñèìâîë³÷íî, ùî ö³ ãåðîé êíèæêè. ²ñòîð³ÿ, ùî ðîçäóìè âêëàäåí³ â óñòà íàðàâì³ñòèëàñü ó 90 õâèëèí êàñåòíîòîðà – ïðîñòîãî, íà¿âíîãî õëîïãî çàïèñó, âîäíî÷àñ îõîïëþº öÿ, ìàéæå ðîâåñíèêà Íåçàëåæïîíàä 20 ðîê³â íîâ³òíüî¿ óêðà¿ííîñò³, ÷è¿ ì³ðêóâàííÿ çäàòí³ âèêñüêî¿ ³ñòî𳿠– â³ä ðîçâàëó ÑÐÑÐ ëèêàòè ó âèáàãëèâîãî ÷èòà÷à ïîäî íåíàçâàíî¿, àëå ö³ëêîì î÷åáëàæëèâó óñì³øêó, à ÷àñîì ³ âèäíî¿ ðåâîëþö³¿. â³äâåðòå ðîçäðàòóâàííÿ. Öå «Àêâàð³óì» – ÷åòâåðòèé çà ðàö³ëêîì ìîæíà ñïèñàòè íà íåäîõóíêîì ³ âîäíî÷àñ äåáþòíèé ðîñâ³ä÷åí³ñòü àâòîðà íà ìîìåíò ìàí Îëåêñ³ÿ ×óïè, ùî áóâ íàïèñàííÿ ðîìàíó (³, ñë³ä íàïèñàíèé ùå ó 2011 ³ ÷îâèçíàòè, ðèçèê ñêîòèòèñü ó Öþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè òèðè ðîêè ÷åêàâ ñâîãî ÷àñó, íàäì³ðíèé á³îãðàô³çì òóò ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» äîêè âèéøîâ äðóêîì ó âèíàäçâè÷àéíî âèñîêèé – Åëåêòðîííà ïîøòà: äàâíèöòâ³ «Â³âàò».  íüîìó âò³ì, â óñ³õ ïðîçîâèõ êíèæknyharnia@smoloskyp.org.ua ÷³òêî ïðîãëÿäຠòå, ùî ñòàêàõ ×óïè ïðîñòåæóºòüñÿ ðåÒåëåôîí: +38 044 425 23 93 íå õàðàêòåðíèìè ðèñàìè òåëüíà, ïåðôåêö³îí³ñòñüêà ×óïèíî¿ ïðîçè – ëþáîâ äî ðîáîòà íàä ñòðóêòóðîþ ³ ñòðóíêî¿ çàê³ëüöüîâàíî¿ ñòî ïåðåì³ùàºìîñÿ ç îäíîãî àêá³ëüø íåäáàëà – íàä ìîâîþ, ñòðóêòóðè ðîìàíó â ðîìàí³, äèâàð³óìà â ³íøèé? íà÷å àâòîð ïèøå âåëè÷íå ïîëîòíàì³çì, ³íòåðåñ äî àëüòåðíàòèâ«Àêâàð³óì» – öå ñóö³ëüíà ðåôíî, íàïðèê³íö³ âòðà÷àþ÷è ñèëè íî¿ ³ñòîð³¿. ² â òîé æå ÷àñ ó ëåêñ³ÿ íà òåìó ðîçïàäó ÑÐÑÐ òà íà äåòàëÿõ). À ç äðóãîãî áîêó, çì³ñòîâîìó ïëàí³ öå ð³÷, ÿêó íàñó÷àñíî¿ óêðà¿íñüêî¿ ä³éñíîñò³. ² ñàìå öåé íåäîñêîíàëî âèïèñàñòóïí³ ðîìàíè ×óïè ïîêè íå ïåäëÿ «âíóòð³øíüîãî êîðèñòóâàííèé íàðàòîð, ç éîãî íà¿âíèìè ðåâåðøèëè. Íàïðóæåíà ³ íàïðîíÿ» öå íàäçâè÷àéíî ö³ííî, áî ðîçäóìàìè âãîëîñ ³ ïîäåêóäè ÷óä ê³íåìàòîãðàô³÷íà àíòèóòî÷àñîì ñêëàäàºòüñÿ âðàæåííÿ, êîñòðóáàòîþ ìîâîþ – öå íà-
ä³éíèé ïðîâ³äíèê ì³æ àâòîðîì ³ êóäè ìàéñòåðí³øå âèïèñàíèì Øåíêîëþêîì òà ÷èòà÷åì. Ñàìå çàâäÿêè öüîìó ïðîâ³äíèêó «Àêâàð³óì» ìຠäóæå íåïîãàí³ øàíñè ñòàòè áåñòñåëåðîì, ìàñîâèì ÷òèâîì ó õîðîøîìó ñåíñ³ ñëîâà – çàõîïëèâà, äèíàì³÷íà, ðîçêàçàíà ïðîñòîþ ìîâîþ ³ñòîð³ÿ, â ÿê³é çàõîâàíî á³ëüøå, í³æ ìîæå çäàòèñÿ íà ïåðøèé ïîãëÿä. Êàñåòà ç ðîçïîâ³ääþ Øåíêîëþêà âèïàäêîâî íèùèòüñÿ – àíàëîã³÷íî, äî ðå÷³, íèùèòüñÿ íîñ³é ³íôîðìàö³¿ – êîï³ÿ ë³òîïèñó – ó ðîìàí³ ×óïè «Áîìæ³ Äîíáàñó». Çàëèøàºòüñÿ ò³ëüêè ãåðîé, ÿêîìó í³õòî íå ïîâ³ðèòü. ² ô³íàëüí³ ä³¿: «âèòÿãíóòè øíóð, âèäàâèòè ñêëî». Àëå ÷è ïðàöþº öå ç àêâàð³óìàìè? ² ÷è íå ïåðåõîäèìî ìè ç îäíîãî àêâàð³óìà â ³íøèé?
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè ÙÎÄÅÍÍÈÊÈ ÏÀÌ’ßÒ² Ëåâ Õìåëüêîâñüêèé. Òåðíèñò³ ñòåæêè äî Àìåðèêè. – Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2015.
Àííà ÐÀÒÓØÍÀ Äëÿ áàãàòüîõ ñó÷àñíèõ óêðà¿íö³â ³ñòîð³ÿ ìèíóëîãî ñòîë³òòÿ âèäàâàëàñÿ ÷èìîñü äàëåêèì, «ï³äðó÷íèêîâèì», ÿêèìñü æàõîì, ùî á³ëüøå í³êîëè íå ñòàíåòüñÿ. Òàê êîæíå íîâå ïîêîë³ííÿ, í³áè ìàþ÷è âëàäó íàä ìèíóëèì, çàáóâàº, ùî ³ñòîð³ÿ ùîðàç ïîâòîðþºòüñÿ ³ òàêè í³êîãî íå â÷èòü. Çðåøòîþ çà îñòàíí³é ÷àñ ìè âêîòðå â öüîìó ïåðåêîíàëèñÿ. Àëå âñå îäíî çàïèñóâàòè, ïåðåêàçóâàòè, çàïàì’ÿòîâóâàòè – öå ïðèðîäíèé ïðîöåñ äëÿ Homo Intelligens. À ðåïîðòàæ – ÿê ³ áàãàòî ðîê³â òîìó – íàéïðèíàäí³øèé ³ç «ïîëüîâèõ» æàíð³â. Éîãî ñóòü – â³äòâîðèòè äåòàë³ æèòòÿ, õðîíîòîï, ïîäèâèòèñÿ íà âñå î÷èìà ñàìîâèäöÿ, ãîâîðèòè ïðî ò³ ðå÷³, ÿê³ çàçâè÷àé íå õî÷óòü íàçèâàòè.
Ó
íåâåëè÷ê³é êíèæö³ àìåðèêàíñüêîãî æóðíàë³ñòà óêðà¿íñüêîãî ïîõîäæåííÿ Ëåâà Õìåëüêîâñüêîãî «Òåðíèñò³ ñòåæêè äî Àìåðèêè» ç³áðàíî ³ñòî𳿠ïðî óêðà¿íîê-åì³ãðàíòîê òà ¿õí³ ðîäèíè, ³, ÿê âëó÷íî çàçíà÷èëà àâòîðêà ïåðåäìîâè Íàòàë³ÿ Êñüîíäçèê: «...öå íå ïðîñòî ç³áðàí³ â îäí³é êíèæö³ äåâ’ÿòü æèòò³â, à íàïðî÷óä ë³êîí³÷íà òà ñêîíöåíòðîâàíà òðàã³÷íà ³ñòîð³ÿ ìàòåðèêîâî¿ Óêðà¿íè 1920– 1940-õ ðîê³â, ùî â³äíàõîäèòü ùàñëèâå ïðîäîâæåííÿ íà çàîêåàíñüêèõ òåðåíàõ». Óñ³ ãåðî¿í³, ÿê ³ àâòîð, æèâóòü íèí³ â «Óêðà¿íñüêîìó ñåë³» – ñâîºð³äíîìó
¹ 9–10 (241–242), âåðåñåíü–æîâòåíü, 2015 ð³ê
8
ïàðòíåðñüêîìó îñåðåäêó ç 60 óêðà¿íñüêèõ îñåëü â îêðóç³ Ñîìåðñåò àìåðèêàíñüêîãî øòàòó Íüþ-Äæåðç³. Ïåðåâàæíà ÷àñòèíà ìåøêàíö³â «íàðîäèëàñü â Óêðà¿í³ ³ ó ìîëîä³ ðîêè ïðîéøëà ç áàòüêàìè íåëåãàëüíèé øëÿõ óò³êà÷³â â³ä ôðîíòó íà Çàõ³ä, áî çà öèì ôðîíòîì íàáëèæàëàñÿ çàãðîçà á³ëüøîâèöüêîãî òåðîðó, êîëãîñïíèõ çëèäí³â, çàáîðîíè âñ³õ ïðèêìåò óêðà¿íñüêîãî æèòòÿ». Ó êîæíî¿ áóëà ñâîÿ âåðâå÷êà ïîä³é, ùî îá’ºäíàëà ¿õ â îäíîìó ÷àñîïðîñòîð³, à òåïåð ³ ï³ä îäí³ºþ îáêëàäèíêîþ. Íåìຠñåíñó ïåðåêàçóâàòè ¿õí³ ³ñòîð³¿,
Äæîø Ìàê-Äàâåë, Åð³í Äåâ³ñ 39 â³äïîâ³äåé íà íåçðó÷í³ çàïèòàííÿ ïðî ñåêñ / Ïåð. ç àíãë. Î. Ïóùàê
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
äîçâîëþ ñîá³ ëèøå äåê³ëüêà ÿñêðàâèõ àêöåíò³â ç æèòòÿ ãåðî¿íü, ìîìåíò³â, ùî íàéôàêòóðí³øå çîáðàæóþòü ¿õíº ñòàíîâèùå âò³êà÷³â òà áëóêàëüö³â, ÷àñòî çîâñ³ì ùå äèòÿ÷èõ îáðàç³â. Êàòåðèíà Êóõàð÷óê, ÿêà ïîõîäèòü ³ç ðîäèíè ³íòåðíîâàíîãî âîÿêà ÓÍÐ, âèðàçíî çãàäóº ïðî óêðà¿íñüêèé â³éñüêîâèé öâèíòàð ó ñåë³ Ùèïéîðí³, íåäàëåêî â³ä ïîëüñüêîãî Êàë³øà, çãîäîì ñòðàøåííî ïîí³âå÷åíèé ×åðâîíîþ àð쳺þ. Ñîô³ÿ ßðåìà ø³ñòíàäöÿòèð³÷íîþ ïîòðàïèëà äî ͳìå÷÷èíè, à ¿¿ ðîäèíà, ùî ìåøêàëà â ñåë³ Ãëóäíîìó Ëüâ³âñüêîãî âîºâîäñòâà, çàçíàëà ïîíåâ³ðÿíü ï³ñëÿ àêö³¿ «Â³ñëà»; ïðî ð³äí³ êðà¿ íàãàäóº ¿é òåïåð êàðòèíà ³ç çîáðàæåííÿì ãëóäíÿíñüêî¿ öåðêâè, ÿêó ïîëüñüêèé óðÿä ðîç³áðàâ íà áóä³âíèöòâî êîñòåëó. ͳíà Îíèùóê ç Êîâåëüùèíè ðàçîì ç áàòüê³âñüêîþ ðîäèíîþ îïèíèëàñÿ íà ðîáîòàõ â Òþðèí㳿, ï³ñëÿ ²² Ñâ³òîâî¿ â³éíè âîíè íå çàõîò³ëè ïîâåðòàòèñÿ òóäè, êóäè òàê ïàëêî êëèêàëè ðàäÿíñüê³ àãåíòè é ïðîïàãàíäèñòè. Ëÿð³ñà Ãîëóáîâè÷ ç ðîäèíè ëüâ³âñüêîãî ñëóæáîâöÿ çâîðóøëèâî çãàäóº ñâîº îñòàííº óêðà¿íñüêå гçäâî òà ïîäàðóíêè: «...ó ³íøîìó çãîðòêó áóëà ÷óäîâà ïîðöåëÿíîâà ëÿëüêà “Ø³ðë³ Òåìïë”... Ñê³ëüêè æ òî áóëî ðàäîñò³! Óñå æ óçÿëàñÿ çà îñòàíí³é çãîðòîê... áóâ òàì ÷óäîâèé æîâ-
òèé ì’ÿ÷. Ñàìå ç òèì ì’ÿ÷åì ³ ëÿëåþ ³ âèðóøèëà ÿ ó íåçíàíèé ñâ³ò. Ì’ÿ÷ ó Êðàêîâ³ òð³ñíóâ, à ëÿëüêó òàòî ïðîì³íÿâ ó Áàâà𳿠íà êóðêó, ùîá ìåíå íàãîäóâàòè...» À ùå â ¿¿ ³ñòî𳿠º îäèí äóæå çàáàâíèé ìîìåíò: â Àâñò𳿠ðîäèíà Ãîëóáîâè÷³â çóñòð³ëàñÿ ³ç ðîäèíîþ Ãóçàð³â, äå ìàëèé Ëþáîìèð Ãóçàð, âæå òîä³ «â³ä÷óâàþ÷è ñâîº ïàñòîðñüêå, êàðäèíàëüñüêå ïîêëèêàííÿ», õðåñòèâ, çíîâó æ òàêè, äèòÿ÷³ ëÿëüêè. Âàëåíòèíà Áåëèìåíêî ³ç Çàïîð³ææÿ ðàçîì ç áàòüêàìè 1943 ðîêó ðóøèëà íà çàõ³ä, ó øïèòàë³ ¿¿ ðîäèí³ çóñòð³âñÿ àìåðèêàíñüêèé âîÿê, óêðà¿íåöü, ùî ïîõîäèâ ç äàâí³õ íàøèõ ïåðåñåëåíö³â-çàðîá³ò÷àí, â³í ³ äîïîì³ã Áåëèìåíêàì ïîòðàïèòè â ÑØÀ. Áðîí³ñëàâà Ìîçîëåâñüêà ç Æèòîìèðùèíè òàêîæ ðàçîì ç ñ³ì’ºþ âèð³øèëà ïîëèøèòè ñâîþ äîì³âêó, áî æèòè ç «÷åðâîíèìè ïîðÿäêàìè» ¿ì áè áóëî ùå âàæ÷å. Âàëåíòèí³ ²â÷åíêî ç Êè¿âùèíè äîâåëîñÿ çíàòè ÷àñè, êîëè ¿¿ áàòüêî ñòàâ ²â÷åíîâñüêèì, ìàòè – Þçåôîþ, à ñàìà âîíà Âàíäîþ – óñå çàðàäè æèòòÿ, à íå ñìåðò³ ó ì³öíèõ îá³éìàõ «îòº÷åñòâà». Àíàñòàñ³ÿ Ôåñàê ³ç Ïîëòàâùèíè çáåðåãëà ö³ëèé àðõ³â ñïîãàä³â, ëèñò³â òà ùîäåííèêè ñâîãî áàòüêà, ÿêèé ç 1948 ðîêó ïî÷àâ íîòóâàòè ñâîº æèòòÿ. Îñü ñàìîêðèòè÷í³ çàïèñè åì³ãðàíòà ïðî íåî÷³êóâàíèé äëÿ íèõ äîñòàòîê â
Àìåðèö³: «...Âñüîãî áàãàòî. Òàêå âðàæåííÿ áóëî â 1939 ðîö³, êîëè ïðèéøëè â Ïîëüùó á³ëüøîâèêè. ßê âîíè áðàëè êîâáàñó íå ïî îäíîìó ÷è äâà ê³ëîãðàìè, à ïî 10 ê³ëîãðàì³â. Êóïóâàëè é óñå ³íøå, ùî ïîïàäàëî ï³ä ðóêè. Òàê ³ ìè, õòî òåïåð ïðè¿õàâ äî Àìåðèêè, ðîáèìî öå òóò. Óñ³ ìàþòü ïîâí³ òîðáè, çðàçó âèäíî, ùî öå íîâîïðèáóë³ ç ªâðîïè íåñóòü çàêóïêè...» Îêñàíà Ëîáà÷åâñüêà ðàçîì ç ð³äíèìè îïèíèëàñÿ â Àâñòð³¿, à çãîäîì íàâ÷àëàñü â Óêðà¿íñüêîìó â³ëüíîìó óí³âåðñèòåò³ â Ìþíõåí³, ñåðåä ¿¿ âèêëàäà÷³â áóâ ³ ³êòîð Ïåòðîâ-Äîìîíòîâè÷. Çàãàëîì ñë³ä â³äçíà÷èòè, ùî ó öèõ ðîçïîâ³äÿõ áàãàòî æèâîãî ³ñòîðè÷íîãî êîíòåêñòó, ö³êàâèõ çá³ã³â òà äîëåíîñíèõ çóñòð³÷åé ³ ÿêîãîñü ïîñò³éíîãî â³ä÷óòòÿ, ùî ñâ³ò òàêè ò³ñíèé ³ íå áåç äîáðèõ ëþäåé.  ïðèíöèï³, ç óñ³õ öèõ ³ñòîð³é âèìàëüîâóºòüñÿ òàêèé ñîá³ happy end, àëå íàñïðàâä³ óñå íàáàãàòî ñêëàäí³øå. Ùîðàç ÷èòàþ÷è ñïîãàäè «óðÿòîâàíèõ», ÿ äóìàþ ïðî ñâî¿õ çàãèáëèõ ó òèõ ðîêàõ, ïðî ìîãî ïðàä³äà ó ×åðâîí³é àð쳿, ïðî éîãî âîºíí³ çàïèñè, ïðî òèõ, õòî ëèøèâñÿ â Óêðà¿í³ – ¿õíÿ ïàì’ÿòü, ¿õí³ ñïîãàäè é çàïèñè, ñïîä³âàþñÿ, òåæ íàðîäÿòü ³ùå áàãàòî ö³êàâèõ êíèæîê, íå ã³ðøèõ çà «Òåðíèñò³ ñòåæêè äî Àìåðèêè».
Âîëîäèìèð Ðóòê³âñüêèé
Êð³ñ Òâåäò
Êñåí³ÿ Çàñòàâñüêà
Äæóðè ³ êóäëàòèê
Íåáåçïåêà ðåöèäèâó / Ïåð. ç íîðâåçüêî¿ Íàòà볿 ²âàíè÷óê
Òàë³ñìàí êîõàííÿ / Ïåð. ç ðîñ³éñüêî¿ Ë. Á³ëèê
Ëüâ³â: Ñâ³÷àäî, 2015.–112 ñ. Ö³íà: 39,00 ãðí.
Êè¿â: À-áà-áà-ãà-ëà-ìà-ãà, 2015. – 72 ñ. Ö³íà: 55,00 ãðí.
Êè¿â: Íîðà-Äðóê, 2015. – 294 ñ. Ö³íà: 90,00 ãðí.
Êè¿â: ÂÄ «Ïðîñò³ð», 2015. – 288 ñ. Ö³íà: 98,00 ãðí
Äæîø Ìàê-Äàâåë – â³äîìèé àìåðèêàíñüêèé ïèñüìåííèê, àâòîð ÷èñëåííèõ êíèæîê íà òåìó ñ³ìåéíèõ ñòîñóíê³â òà âèõîâàííÿ, öþ êíèæêó ïðèñâÿòèâ ïèòàííþ ñåêñó, àáî, òî÷í³øå, õðèñòèÿíñüêîìó áà÷åííþ ö³º¿ òåìè. Àâòîð ïîäຠàðãóìåíòè, ÿê³ äîâîäÿòü ñëóøí³ñòü òðàäèö³éíèõ õðèñòèÿíñüêèõ ö³ííîñòåé ó ö³é ñôåð³ òà âêàçóþòü íà ÷èñëåíí³ íåáåçïåêè áåçâ³äïîâ³äàëüíîãî ñòàâëåííÿ äî ñåêñó.
«Äæóðè ³ Êóäëàòèê» – ïðîäîâæåííÿ òðèëî㳿 â³äîìîãî óêðà¿íñüêîãî ïèñüìåííèêà Âîëîäèìèðà Ðóòê³âñüêîãî «Äæóðè», çà ÿêó ¿¿ àâòîðà óäîñòîºíî Øåâ÷åíê³âñüêî¿ ïðå쳿. Ç ïîÿâîþ öüîãî «íåçàïëàíîâàíîãî» ðîìàíó òðèëîã³ÿ ñòຠòåòðàëî㳺þ. Öå íåçâè÷àéíà êíèæêà. ²ñòîðè÷íà é ñó÷àñíà, ñì³øíà ³ ìóäðà.  í³é ³äåòüñÿ ïðî æèòòÿ ³ ñìåðòü, ïðî çåìíå é íåáåñíå, ïðî ïåðø³ í³æí³ ïî÷óòòÿ (³ òî íå ò³ëüêè â ëþäåé), ïðî ïåðåì³ùåííÿ â ÷àñ³, äå â³ðí³ñòü ³ äðóæáà çàëèøàþòüñÿ íåçì³ííèìè.
×îòèðíàäöÿòèð³÷íó Ìàéþ çíàõîäÿòü ìåðòâîþ. ϳäîçðþâàíîãî ó âáèâñòâ³ çàõèùຠâ³äîìèé àäâîêàò ̳êàåëü Áðåííå, çíàéîìèé ÷èòà÷åâ³ ïî ðîìàíó Êð³ñà Òâåäòà «Êîëî ñìåðò³». ³í õî÷å âñòàíîâèòè ³ñòèíó ³ ïî÷èíຠâëàñíå ðîçñë³äóâàííÿ. Êðîê, ïðî ÿêèé â³í äóæå ñêîðî ïîøêîäóº. Ó ñïðàâ³ Ìàé¿ ç’ÿâëÿºòüñÿ äîâãèé øëåéô óáèâñòâ. ² êîìóñü ³ç óáèâöü äóæå íå ïîäîáàºòüñÿ ̳êàåëü Áðåííå...
Ó öüîìó òâîð³ àâòîðêà çìàëüîâóº ³ñòîð³þ æèòòÿ ëèòîâñüêî¿ ä³â÷èíè Êðèñòèíè. Çðàäà é ðîç÷àðóâàííÿ, êîõàííÿ é ùàñòÿ ó äîë³ ãåðî¿í³ ïåðåïëåòåí³ âîºäèíî ç ³ñòîð³ºþ Ëèòâè, ͳìå÷÷èíè é Ðàäÿíñüêîãî Ñîþçó. ²ñòîðè÷íà ïðàâäà âì³ëî ïîºäíóºòüñÿ ç àâòîðñüêèì âèìèñëîì ³ ðîáèòü ðîìàí ö³êàâèì äëÿ øèðîêîãî êîëà ÷èòà÷³â. Ðîìàí çäèâóº ÷èòà÷à ñâî¿ì íåîðäèíàðíèì ñþæåòîì.
ªâðîïåéñüêèé Ñîþç: äåç³íòåãðàö³ÿ ÷è â³äðîäæåííÿ? Äæîðäæ Ñîðîñ ó áåñ³äàõ ³ç Ãðåãîðîì Ïåòåðîì Øì³öåì / Ïåð. ç àíãë. Í. Êîìàðîâî¿ Êè¿â: ÄÓÕ ² ˲ÒÅÐÀ, 2015. – 240 ñ Ö³íà: 69,00 ãðí.
Ó íîâ³é êíèç³ âèäàòíèé ô³íàíñèñò, áëàãîä³éíèê òà ô³ëîñîô Äæ. Ñîðîñ ôîêóñóºòüñÿ íà øëÿõàõ â³äíîâëåííÿ òà íàäàííÿ æèòòºçäàòíîñò³ ªâðîïåéñüêîìó Ñîþçó, ÿêîìó â³ääຠíàëåæíå ÿê óí³êàëüíîìó öèâ³ë³çàö³éíîìó ïðîåêòó. Äî êíèãè òàêîæ âêëþ÷åíî äâ³ ñòàòò³ Äæ. Ñîðîñà, ïðèñâÿ÷åí³ Óêðà¿í³ ï³ñëÿ Ðåâîëþö³¿ ã³äíîñò³ òà ïðîãðàì³ íàäàííÿ íàø³é êðà¿í³ äîïîìîãè ç áîêó ñâ³òîâî¿ ñï³ëüíîòè. ³í äîâîäèòü, ùî «ðÿòóþ÷è Óêðà¿íó, ªÑ âðÿòóº é ñåáå».
ªâãåí Ñâåðñòþê
Þêêà Ðèñëàêê³
Íà ïîë³ ÷åñòè: Ó 2 êí. / Óïîðÿäíèê Îëåêñ³é ѳí÷åíêî
Âîðêóòà! Ïîâñòàííÿ ó âèïðàâíî-òðóäîâîìó òàáîð³ / ïåð. ç ô³íñüêî¿ Þð³ÿ Çóáà
Êè¿â: ÒΠ«Âèäàâíèöòâî “Êë³î”», 2015. – 368 ñ. + 600 ñ. Ö³íà: êí. 1 – 135 ãðí., êí. 2 – 162 ãðí.
Ïåðøà êíèãà âì³ùóº àâòîá³îãðàô³÷í³ ñïîãàäè ³ ðîçäóìè ëþäèíè-ëåãåíäè ªâãåíà Ñâåðñòþêà. Íà ¿õíüîìó òë³ ðîçãîðòàºòüñÿ ðîçëîãà ïàíîðàìà ñâ³ä÷åíü ëþäèíè XX ñòîë³òòÿ, ÿê³é ïîïðè çì³íó ïîë³òè÷íèõ ðåæèì³â, â³éíó é êîíöòàáîðè, âòðàòó äðóç³â, ðîáîòè, âîë³ âäàëîñÿ çáåðåãòè âëàñíó ÷åñòü ³ â³ðí³ñòü ïðèíöèïàì. Ó äðóã³é êíèç³ ÷èòà÷ ïîçíàéîìèòüñÿ ç³ ñïîãàäàìè ñó÷àñíèê³â ïðî ªâãåíà Ñâåðñòþêà.
Êè¿âñüê³ íåîêëàñèêè: àíòîëîã³ÿ / Óïîð. Íàòàë³ÿ Êîòåíêî
Ëüâ³â: ˳òîïèñ, 2015. – 370 ñ. Ö³íà: 116,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2015. – 920 ñ. Ö³íà: 110,00 ãðí.
Êíèãà â³äîìîãî ô³íñüêîãî æóðíàë³ñòà Þêêè Ðèñëàêê³ ïðèñâÿ÷åíà ìàëîâ³äîìèì ãåðî¿÷íèì ñòîð³íêàì ³ñòî𳿠Âîðêóòèíñüêîãî ïîâñòàííÿ 1953 ð. Âîíà íå ëèøå ðîçøèðþº íàø³ óÿâëåííÿ ïðî ìàñøòàáè îïîðó ñòàë³íñüê³é ðåïðåñèâí³é ìàøèí³, à é º ìåìîð³àëîì ïàì’ÿò³ ïðî äóõ, çâèòÿãó, á³ëü ³ ñòðàæäàííÿ âîðêóòèíñüêèõ ïîâñòàíö³â. Âîðêóòèíñüêå ïîâñòàííÿ – öå ïðèêëàä òîãî, ÿê âåëè÷ ³ íåñêîðåí³ñòü ëþäñüêîãî äóõó ëàìàþòü, çäàâàëîñü áè, íåçäîëàíí³ òàá³ðí³ ìóðè òà âèõîäÿòü ïîçà ìåæ³ ìîæëèâîãî.
Àíòîëîã³ÿ ïåðåãëÿäຠòðàäèö³éíå óÿâëåííÿ ïðî êè¿âñüêèõ íåîêëàñèê³â ÿê ïðî ïîåòè÷íå «ãðîíî ï’ÿò³ðíå», íàòîì³ñòü ïðîïîíóº øèðøå ïîãëÿíóòè íà öå òâîð÷å óãðóïîâàííÿ, äî ÿêîãî íàëåæàëè íå ëèøå ïîåòè, à é ïðîçà¿êè, ë³òåðàòóðîçíàâö³, êðèòèêè, ïåðåêëàäà÷³, ìîâîçíàâö³ é âèäàâö³, ÿêèõ îá’ºäíóâàëè ñï³ëüí³ ñâ³òîãëÿäíî-åñòåòè÷í³ ïåðåêîíàííÿ, ðàö³îíàë³çì, ³íòåëåêòóàë³çì.
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» Ùîì³ñÿ÷íèé ÷àñîïèñ òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» Ñâ³äîöòâî ïðî ðåºñòðàö³þ Ê ¹ 2032 â³ä 17.06.96 ð.
Ãîëîâà ðåäêîëå㳿: Îëåã Êîöàðåâ Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: Ïåòðî Âîçíþê, Ðîñòèñëàâ Ñåìê³â
Àäðåñà ðåäàêö³¿: Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua
³ääðóêîâàíî â ÒΠÏÊ «²íòåðåêñïðåñäðóê» ì. Êè¿â, âóë. ѳ쒿 Ñîñí³íèõ, 3 Çàìîâëåííÿ ¹ 937 Òèðàæ 1500 ïðèì.