ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
7
³êòîð³ÿ Äèêîáðàç
1 Òè ìåí³ ãîñòðèø íîæ³ – ³ ÿ ð³æó ÿáëóêà. Öåé ëèñò’îïàä – ëþòèé ç³ ñìàêîì ïàòîêè. Òè ãîòîâèé ïðèéìàòè ñìåðòü ³ ìåí³ âñì³õàºøñÿ. ß êàæó, Áîã – öå æ³íêà, ³ ³í ç³ ìíîþ ïîãîäæóºòüñÿ. Ùî ÿ, äàðìà ç òâî¿õ ðóõ³â ñêëàäàþ àçáóêó? Íó æ áî, õîäè äî ìåíå, çåìëÿ õèòàºòüñÿ.
2 áîëÿ÷å çíàºø íå ò³ëüêè íà ïåðøèé ðàç ÿ îò ùîðàçó ÿê ¿äó çâåðòàþ øèþ ðàõóþ÷è ê³ëüê³ñòü ðåéîê íà ê³ëüê³ñòü øïàë ïåðåâîäÿ÷è â ê³ëîìåòðè ùîá ïðî çàïàñ áóëî ÷îìó òàê áîë³òè áóëî ÷îãî òàê áîÿòèñÿ äèêîáðàç çèìà îáðîñòຠøåðñòþ áóâàëèé ïåñ çíຠ÷îãî ñòåðåãòèñÿ ³ äå õîâàòè ãëèáøå ê³ñòêè â³ä íàìóëó ³ â³ä îáðàç ìຠøëÿõ³â äîñòàòíüî
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
ÿê³ óêëàäàþòü êîíòåíò.
Ïî÷èíàºìî çíàéîìèòè ç òâîðàìè öüîãîð³÷íèõ ëàóðåàò³â ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó âèäàâíèöòâà «Ñìîëîñêèï». ³êòîð³ÿ Äèêîáðàç íàðîäèëàñü ³ æèâå â ì³ñò³ гâíå. Êåð³âíèöÿ ë³òåðàòóðíî¿ îðãàí³çàö³¿ «Ë³òåðàòóðà.RV», àêòèâíà ó÷àñíèöÿ áàãàòüîõ çàõîä³â, êóëüòóðíà ìåíåäæåðêà. ¯¿ ïîïåðåäíÿ êíèæêà «Ñåìàíòèêà íàøèõ ïðèêðàñ» îòðèìàëà â³äçíàêó ïðå쳿 «Çîëîòèé êëàðíåò» çà äèçàéí. Áàãàòîçíà÷í³ ñèìâîë³÷í³ ðóõè, íàñè÷åí³ äåòàëÿìè êðàºâèäè ñó÷àñíèõ ì³ñò ³ øëÿõ³â – ó íîâèõ â³ðøàõ íàøî¿ ëàóðåàòêè.
̳æ íàìè ð³çíèöÿ, ÿê ì³æ âèøí³ìè ³ ÷åðåøí³ìè: òè ðîçïîâ³äàºø ïðî êîëèøí³õ – ÿ ïðî òåïåð³øí³õ.
¹ 5-6 (249-250), òðàâåíü-÷åðâåíü, 2016 ð³ê
øê³ðà ñòຠíåñòåðïíîþ öå êàðêàñ ïëå÷åé íàïèíàºòüñÿ ñêðèïîì ³ ðâå ñóãëîáè â ãîðë³ ùåìèòü ïîâ³òðÿ ç³ ñìàêîì çäîáè ñìàêîì ³ìáèðó ñìàêîì ïðî íàñ çàêóøóº ³ àæ êðîâèòü ëåäü ïàì’ÿòü òîá³ íà áèíòè ³ ñëîâà íà ñòèãìè ñê³ëüêè ñòîë³òü ³ùå áóäå îòàê ñí³æèòè ùîá ìè ñòàâàëè á³ëèìè â³ä ìîëèòâè ùîáè àæ ìë³ëè â³ä ñí³ãó íàñèïàëî ñí³ãó íà÷å öå ïåðøèé ðàç * ïðèéìè ¿¿ áëàãîäàòíî ãîòóé çàâáà÷íî ïîäàòêè é äàðóíêè âäÿ÷í³ñòü ñë³ïó ñòð³ëó ÿ òàê ïðèéäó íå÷óòíî é ï³äó íåâ÷àñíî ùîá áóëî ÷óòè ÿê á’ºòüñÿ ÿê á’ºòüñÿ ãó÷íî ³ì’ÿ ìîº ³ â³äáèâàºòüñÿ ó.
3 ßêùî Áîã ó íàñ ñèìâîë ïîøóêó, òî Google – õîðîøèé áîã. Éîìó ìîæíà äîâ³ðÿòè – äîâ³ðÿòè íå ìîæíà àïîñòîëàì,
² êîëè ìè àïëîäóºìî â³ðøàì – ìè àïëîäóºìî ïîøóêîâîìó_ðÿäêó. Áî ïîãëÿíü, êîæåí íàñïðàâä³ áåðåòüñÿ çà àëôàâ³ò, ùîá øóêàòè ñâ³é øëÿõ ïóáë³÷íî. ² ó íüîãî º ï³ëüãà – âåñòè çà ñîáîþ ³ùå äåê³ëüêîõ, çàëåæíî â³ä ê³ëüêîñò³ äîáðèõ â³ðø³â.
4 Îñ³íü ÿê ñóïåðìàðêåò, ùî ïðàöþº ëèøå âíî÷³: òóò ñâîÿ ïóáë³êà. ß í³äå íå çíàõîäèëà â ïðîäàæó ñò³ëüêè ãðàáë³â ç äâîìà ê³íöÿìè, íàïðèêëàä. Òóò çàâæäè ñâ³æ³ ïàëèö³, ÿêó íå ïåðåãíè – àïåòèòíî õðóñêàþòü: áåë³ñ³ìî! ×àñòî áóâàþòü àêö³¿ íà áåíçèí äëÿ çàëèâàííÿ âîãíþ ³ íà õàáàð³ â³ä ãà¿øíèê³â (âò³êà÷³ íåð³äêî ïðîêèäàþòüñÿ â æîâòí³, ¿õ âàðòî ðîçóì³òè). Âñ³õ âàðòî ðîçóì³òè, ãîëîâíå – íå ïîãîäæóâàòèñÿ âãîëîñ. Äå, ÿê íå â îñåí³, ìîæíà ïðèäáàòè ïåðø³ îçíàêè ñòàð³ííÿ, ïîâ³ñòêó äî êîëèøíüî¿ àáî ì³øêè é ò³í³ – çàëåæíî â³ä øê³ðè íà ïîâ³êàõ. Äå, ÿê íå â îñåí³, ìîæíà íàáðàòèñÿ áåçíàä³éíèìè âèáîðàìè é çâè÷êàìè ïî ñàìó çàâ’ÿçêó. ² ñèãàðåòè òóò íàéñìà÷í³ø³ – âñ³ òàê êàæóòü, ïðèíàéìí³. <,,,>
Êâåñò çàäçåðêàëëÿì óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè Àíòîëîã³ÿ óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðíî-êðèòè÷íî¿ äóìêè ïåðøî¿ ïîëîâèíè ÕÕ ñòîë³òòÿ. – Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2016.
ö³º¿ àíòîëî㳿 – äàòè ãîëîñ äîñâ³äîâ³ ïîïåðåäíèê³â, äàòè öèì ïðèïàëèì ïèëîì òåêñòàì áóòè Îêñàíà ÙÓÐ ïðî÷èòàíèìè, à òèì, ùî í³áèòî âõîäÿòü äî ñïèñêó íåîäì³ííî Ö³º¿ âåñíè êðèòèêè ò³ëüêè é ïîâòîðþþòü, ùî àêàäåì³÷íèõ áåñòöèòîâàíî¿ ë³òåðàòóðè (÷è º ñåëåð³â (³ çàãàëîì – íîí-ô³êøíó) âèéøëî äðóêîì á³ëüøå, í³æ 䳺â³øèé ñïîñ³á îí³ì³ííÿ?) áóòè âèäàíü ñó÷àñíî¿ óêðà¿íñüêî¿ ïðîçè; ùî âæå êàçàòè ïðî ïåðåìîïåðå÷èòàíèìè ³ ïðîçâó÷àòè â ãó ÿê³ñòþ. Óò³ì, ùî ñòîñóºòüñÿ ë³òåðàòóðîçíàâö³â, òî âîíè íàðàç³ êîíòåêñò³, ó ÿêèé âîíè â³ä ïî÷àòïîñòóïàþòüñÿ, íàïðèêëàä, ³ñòîðèêàì. Óïîðÿäêîâàíà ³ðîþ Àãåºêó ìàëè áè áóòè âïèñàí³. âîþ àíòîëîã³ÿ ë³òåðàòóðíî-êðèòè÷íî¿ äóìêè ïåðøî¿ ïîëîâèíè Ó ïåðåäìîⳠ³ðà Àãåºâà âëó÷ÕÕ ñòîë³òòÿ ìîãëà áè áóòè äîïîâíåííÿì äî ìîíîãðàô³¿ ³ç ³íòðèíî ãîâîðèòü ïðî îäèí ³ç ïåð³îãóþ÷îþ íàçâîþ íà êøòàëò «Êóëüì³íàö³ÿ ³ äðàìà óêðà¿íñüêî¿ êðèä³â, îõîïëåíèõ ó âèäàíí³: «Òàêîòèêè» (íàñïðàâä³ öå ïåðåôðàçîâàíèé çàãîëîâîê ³íøîãî, òàê ³ íå ãî ðîçìà¿òòÿ ï³äõîä³â, ³íòåðïðåíàïèñàíîãî, äîñë³äæåííÿ), ÿêà ÷èòàëàñÿ á ëåãêî, çàõîïëèâî ³ òàö³é, ïîçèö³é åñòåòè÷íèõ ïðîñïðè÷èíèëà áè ðåçîíàíñ ñåðåä øèðîêîãî êîëà ÷èòà÷³â ïîçà ìåãðàì, òàêî¿ ê³ëüêîñò³ ìàí³ôåñò³â, æàìè ñåðåäîâèùà, ÿêå é òàê ïðèâ÷åíå êóïóâàòè, ÷èòàòè, êîëåêçàêëèê³â, ïàìôëåò³â, òðàêòàò³â ³ ö³îíóâàòè ðîçóìí³ êíèæêè. Óò³ì, öå àæ í³ÿê íå ïðèìåíøóº çíàâ³äîçâ, âðåøò³, òàêîãî íóðòóâàí÷åííÿ é ì³ðè ö³êàâîñò³ öüîãî ìîíóìåíòàëüíîãî âèäàííÿ. Çðåøíÿ ïðèñòðàñòåé ³ ïàëàõêî¿ íàïðóòîþ, êîëè ñàëàò (÷è íàâ³òü ³êåáàíó) çàïðîïîíóâàòè çàì³ñòü áîðãè äèñêóñ³é, ÿê ó 1920-ò³ ðð., óêùó, òî õ³áà â³ä òîãî çì³íèòüñÿ éîãî ö³íí³ñòü? ðà¿íñüêå ïèñüìåíñòâî íå çíàëî ïðèíàéìí³ â³ä ÷àñ³â çâåäåííÿ Òàê, íàïðèêëàä, ìîæíà çàêèðàãìåíòàðí³ñòü, âèá³ðêîì³æêîíôåñ³éíèõ ïîðàõóíê³â ó íóòè ³ð³ Àãåºâ³é, ùî âîíà ìàéâ³ñòü ³ ÷àð³âí³ñòü ïåðøîäîáó ðîçêâ³òó ïîëåì³÷íî¿ ë³òåðàæå ïîâí³ñòþ ³ãíîðóº ë³òåðàòóðäæåðåë – âèçíà÷àëüí³ ðèñè òóðè XVII ñòîë³òòÿ». Äîäàìî: íàíó êðèòèêó Çàõ³äíî¿ Óêðà¿íè, áóäü-ÿêî¿ àíòîëî㳿. Ó öüîìó æ ðåøò³ â³ä ÷àñ³â áàðîêîâî¿ ë³òåâêëþ÷èâøè äî àíòîëî㳿 òåêñòè ðàç³ äîá³ðêà, ÿêà, ç îäíîãî áîêó, ðàòóðè êðèòèêè é ³äåîëîãè Ôðàíêà, ÿêîãî îìèíóòè íåíå çàÿâëåíà ÿê àêàäåì³÷íå âèÕÕ ñò. îòðèìàëè íàëåæíîìîæëèâî, òàê ñàìî, ÿê ³ äàííÿ ç ïðåòåí糺þ íà âè÷åðïãî ð³âíÿ àóäèòîð³þ ³ ìàéËóöüêîãî-ìîëîäîìóç³âöÿ, à í³ñòü, à ç äðóãîãî, âèêëèêຠÖþ òà ³íø³ êíèæêè ìîæíà çàìîâèòè äàí÷èêè, ¿õ áóëî êîìó ñëóòàêîæ ºäèíó ñòàòòþ Ìèõàéâèñîêèé ð³âåíü äîâ³ðè çàâäÿêè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» õàòè, êð³ì ñàìèõ ñåáå, ¿ì ëà Ðóäíèöüêîãî ïðî Êîöþïðîôåñîðñòâó é ëàóðåàòñòâó Åëåêòðîííà ïîøòà: áóëî äëÿ êîãî âèãàäóâàòè áèíñüêîãî (º ó íüîãî é óïîðÿäíèö³, – öå çàÿâêà íà òå, knyharnia@smoloskyp.org.ua ºõèäí³ ìåòàôîðè, ëàÿòèñÿ, ë³ïø³! – àëå ïðî öå çãàäàíî ùî ÷èòà÷ó ïðîïîíóþòü ðåçóëüÒåëåôîí: +38 044 425 23 93 æîíãëþâàòè ôàêòàìè é äåó ïåðåäìîâ³, îòæå, ÷èòà÷à òàò ³íòåëåêòóàëüíî¿ âïðàâè, òàìîíñòðóâàòè åðóäèö³þ (³ ïðèíàéìí³ çàîõî÷óþòü äî êèé ñîá³ ñïèñîê ðåêîìåíäîâàíî¿ òåêñòè, ùî óâ³éøëè äî àíòîëî㳿, äîòåïåð, ³ íå ò³ëüêè òîìó, ùî ñàìîñò³éíèõ ïîøóê³â), òîä³ ÿê ó ë³òåðàòóðè íà òåìó, ñêëàäåíèé öå äîâîäÿòü); ìîæíà áóëî íå îáêîæíå ñåðåäîâèùå, êîæíà äîáà çàçáðó÷àíñüê³é ïðåñ³ ñóïåðå÷êè ñóïåðôàõ³âöåì. Òîáòî: íàì òî÷ìåæóâàòèñÿ ïðèâàòíèì ëèñòóâ³äïîâ³äຠíà îêðåñëåí³ ïèòàíòî÷èëèñÿ ³ç íå ìåíøèì çàïàëîì, íî ö³êàâî áóäå öå ïðî÷èòàòè. À âàííÿì, àäàïòóþ÷è çãîäîì äóìíÿ ïî-ñâîºìó. Ïåðåðâàí³ñòü òðàé ñïðàâä³: ñþäè óâ³éøëè íàéêðàí³æ íà «Âåëèê³é Óêðà¿í³». Àëå îääèö³¿ ìàºìî íå ëèøå ñòîñîâíî êó äëÿ íà¿âíîãî àäðåñàòà. Çðåøù³ ðåïë³êè ç ïîëåì³ê òà äèñêóñ³é; ðàçó æ ìîæíà îòðèìàòè â³äòîþ, óêðà¿íñüêà ìîâà ñòຠ«îïåêðàñíîãî ïèñüìåíñòâà, àëå é íå òèïîâ³ ÷è íàéá³ëüø ðåïðåïîâ³äü â³ä ñåáå ñàìîãî: à êîãî, ðàòèâíîþ ìîâîþ» äèñêóñ³é òà ùîäî ïóáë³öèñòèêè, ñâ³òîãëÿäç îãëÿäó íà ÷èìàëèé îáñÿã âèçåíòàòèâí³, à ò³ ïîîäèíîê³ íàéêðàðåöåíç³é, à íå ëèøå ìîâîþ íèõ ïîçèö³é, ³ òóò «á³ë³ ïëÿìè», äàííÿ, âàðòî á âèêèíóòè íà êîù³, ÿê³ íå âòðàòèëè ÿñêðàâîñò³ é ô³êøíó, äåêëàðîâàíî àäðåñîâàÿêèõ óæå, ÿê çäàâàëîñÿ, íå çàðèñòü ³íøîãî, íàâ³òü êîëè òîé àêòóàëüíîñò³ ïîïðè òå, ùî ÷àñ – ëèøèëîñÿ, ëèøå ïî÷èíàþòü çàíîãî ñåëÿíñòâó. ²íòåëåêòóàëü³íøèé – öå òîé-òàêè Ðóäíèöüäîáðå çíàºìî! – íå ìèëóº íàéíèé ïîë³ëîã â³äáóâàºòüñÿ óêðà¿íïîâíþâàòèñÿ. Îäíå ³ç çàâäàíü ïåðøå ïóáë³öèñòèêó é ñàòèðó. êèé, à ÷è Àíòîíè÷, ÷è ²ñà¿â, ÷è
Ô
³ëüäå? Î÷åâèäíî, òàêè í³êîãî, ³ íàâåäåíå âèùå ïîð³âíÿííÿ ç ³êåáàíîþ, ìèñòåöüêèì âèòâîðîì áåç çàéâèõ åëåìåíò³â, íåáåçï³äñòàâíå? Ïåðåä ÷èòà÷åì ìèãîòÿòü åï³çîäè óêðà¿íñüêî¿ ³íòåëåêòóàëüíî¿ ³ñòîð³¿. ³äãîìîíè äèñêóñ³é ïðî òå, ÿêîþ æ âñå-òàêè ìຠáóòè ë³òåðàòóðà ³ êîìó ñëóæèòè, ÿêùî ñëóæèòè, ÷è ìຠïðàâî ³ñíóâàòè ìèñòåöòâî çàäëÿ ìèñòåöòâà â óìîâàõ, êîëè ïîòð³áíî ðÿòóâàòè íàö³þ é çäîáóâàòè äåðæàâí³ñòü, äî ÿêèõ ó ð³çíèé ÷àñ ³ â ð³çíèõ ì³ñöÿõ ïëàíåòè äîëó÷àëèñÿ Ôðàíêî, Ëåñÿ Óêðà¿íêà, Ìèêîëà ªâøàí, íåîêëàñèêè ³ ôóòóðèñòè, Äîíöîâ, Ìàëàíþê, Øåðåõ, –äåìîíñòðóþòü ùå é â³÷í³ ïðîáëåìè ñòîñîâíî êîíôë³êòó ãåíåðàö³é, ð³çíîãî ðîçóì³ííÿ ðîë³ ìèòöÿ é òîãî, ÿêîþ ïîâèííà áóòè éîãî ðîáîòà, ï³äõîä³â äî ñòðàòå㳿 ðîçâèòêó íàö³îíàëüíî¿ ë³òåðàòóðè. Ö³ ïèòàííÿ ïðèíöèïîâî íå âèð³øåí³
ñüêîþ – ³ öå íåàáèÿêèé ïðîðèâ, íå ëèøå ó ïëàí³ äîëàííÿ öåíçóðíèõ ³ óñÿêèõ ³íøèõ çîâí³øí³õ çàáîðîí, àëå é ïåðåïîí âíóòð³øí³õ, îñîáèñòèõ ³ äèñêóðñèâíèõ. Ñïðàâä³: ç ïîãëÿäó ìîâè é ñòèëþ öå ðîçê³øí³ çðàçêè ïèñüìîâî¿ ðèòîðèêè, ÿê³ ìîæíà ñòàâèòè ó ïðèêëàä íà âèøêîëàõ äëÿ êðèòèê³â ³ ïîëåì³ñò³â. ×è, ìîæå, é ñïðàâä³ äîáðå, ùî íîâå ñóïåðäîñë³äæåííÿ ïðî âñ³ ò³ ïåðèïåò³¿ ùå íå íàïèñàíå? Çàì³ñòü çàõîïëèâîãî íîí-ô³êøíó, ÿêèé, ïîïðè âñå, áóâ áè âñüîãî ò³ëüêè ³íòåðïðåòàö³ºþ, ÷èòà÷ îòðèìóº äî ðóê ìàïó, ë³õòàðèê ³ çàïðîøåííÿ ñàìîñò³éíî âèðóøèòè ó ìàíäðè, ðîçãàäóþ÷è òàºìíèö³ óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè: àäæå, ñïðàâä³, öå êëþ÷ äî çàäçåðêàëëÿ íåçëàìíîãî êàíîíó êëàñèêè, òóò ñïðàâä³ êðèþòüñÿ â³äïîâ³ä³ íà çàïèòàííÿ, ÷îìó íàøà ë³òåðàòóðà ñàìå òàêà, ÿêîþ ìîãëà áè áóòè ó êðàùèé ³ ó ã³ðøèé á³ê ³ ùî íàñïðàâä³ çàïèñàíî ó òèõ êíèãàõ, ÿê³ ìè çíåíàâèä³ëè ùå ó ñåðåäí³é øêîë³. Ñëîâîì, öþ êíèæêó òðåáà ÷èòàòè.