ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
3
¹ 3-4 (283-284), áåðåçåíü-êâ³òåíü, 2019 ð³ê ×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Ìàøà Ñåìàøèíà ²ùå îäíà òîð³øíÿ ëàóðåàòêà íàøîãî êîíêóðñó. Íàðîäèëàñÿ 1991 ðîêó â ѳìôåðîïîë³. Çàê³í÷èëà áàêàëàâðàò ³ç ô³ëîëî㳿 â Ìîãèëÿíö³. Ç 2014-ãî â÷èòüñÿ â Óãîðùèí³, àñï³ðàíòêà Öåíòðàëüíîºâðîïåéñüêîãî óí³âåðñèòåòó ç ãåíäåðíèõ äîñë³äæåíü. Ó òâîðàõ ö³º¿ ïîåòêè áàãàòî ö³êàâîãî, àëå ÷è íå íàéá³ëüø ³íòðèãóþ÷å – ïîºäíàííÿ ÿñêðàâî¿ ìåòàôîðèêè ç äóæå âèãàäëèâîþ ³ îðèã³íàëüíîþ ãðîþ íà ð³âí³ ñàìî¿ ìàòå𳿠ìîâè. ñòó÷èòü ³ ñêðåãî÷å ³ ïëà÷å â ñò³í³ ÿê áîñèé òàðãàí â íåñïîê³éíîìó ñí³
Ïðî ñòàðîãî êîðîëÿ êîëÿ íà ëàâö³ á³ëÿ ï³ä’¿çäó * âèêðóòèòü ðóêè ³ ë³êò³ ³ áóäå âîäà äåðåâî ñîííå óïåðøèñü ó ï’ÿòêó íîãàìè ñòàíå âèñîêå ò³ëî ÿê åëåêòðè÷íèé ñòîâï ò³ëî ñòðàøíå ³ ñóõå ÿê åëåêòðè÷íèé ñòîâï ÿêùî íå ñõîâàºøñÿ â÷àñíî ÿêùî íå âòå÷åø
Ïðèñâÿòà äàâí³ì äðóçÿì ³ çíàéîìèì î ëþòü íåùîäàâíÿ ñóõà ÿê ïàðêàí öóïêà ³ áåçìîâíà ÿê áîñèé òàðãàí õèðëÿâèé áåçðàä³ñíèé òàì ó ñò³í³ ñâî¿ æèâó÷è íåðîçâàæëèâ³ äí³ î ëþòü ³ öèáóëÿ ³ ãîñòðèé ÷àñíèê ùî ñïðèòíî õàïຠé òðèìà çà ÿçèê äîïîêè íå ñòàíåø áåçò³ëèé êîìèø ³ ñàì ñåáå äåñü â åëåêòðè÷ö³ ïðîñïèø î ëþòü ùî ÿê ñòðàóñ í³êîëè íå ñïèòü ùî òóï³ò ¿¿ çà òîáîþ ñòó÷èòü ³ êëåê³ò ³ øåï³ò ³ ïîãðþê êîïèò ³ ñêðåã³ò çóá³â ³ çíåñòÿìëåíèé õðèï áåçïàì’ÿòíà ëþòü áåçíàñòàííà é ïàëêà ñï³âî÷èé ñ³êà÷ ó ðóêàõ ì’ÿñíèêà
ñíÿòüñÿ îáåðåæí³ ðóêè òà ì’ÿê³ ñïèíè; ïðîêèäàºøñÿ âèäîâæåíèé êð³çü ïîâ³òðÿ, öóïêå â³ä ìîâëåííÿ, íà÷å â³ä êëåþ. öå æ áî ³ º ³ îñü íàñïðàâä³ ê³ò ìຠì’ÿêåíüê³ ëàïêè òà äóæå òâåðäó îï³í³þ ùîäî ïåâíèõ ðå÷åé – íàñïðàâä³ õë³á êðè÷èòü óâåñü ÷àñ êîëè ï³äõîäèòü êîëè ïå÷óòü êîëè íàð³çàþòü ¿äÿòü ìè ïðîñòî öå âèò³ñíÿºìî íàñïðàâä³ º áàãàòî ñïîñîá³â ³ çàñîá³â íàâ÷àííÿ â øêîë³ ³ âèêîðèñòàííÿ ô³íàíñîâèõ ðåñóðñ³â ï³äïðèºìñòâà àâòîçàì³íè àâòîï³äñòàíîâêè – òà äàé âæå éîìó ãîâîðèòè ñàìîìó âîíî êðàùå çà òåáå ñêàæå âåñü ñòóëåíèé ÿê ñò³ë ³ âóæ ³ í³æ çàö³ïëåíèé â ñóõ³ì æîâòàâ³ì ñâ³òë³ – ÿ îòî âæå íå áóëî áàæàííÿ í³êîëè ÿ ó êîðèäîð³ ï³çí³ì ³ ïðèíèøêë³ì â äèòÿ÷³é ïîë³êë³í³ö³ ñòî¿ø íàñïðàâä³ ÿ ÔÀÍÒÎÌÀÑ âè ïðîñòî öå âèò³ñíÿºòå
– íàñïðàâä³ ïóãà÷ ñïèòü ó ñîñíîâ³ì äóïë³, ìèº ëàïêó ñòàòå÷íèé ê³ò. õòîñü ñèäèòü ñêðàþ ëàâêè, íåìîâ øìàò çåìë³, ìîâ ãðèáíèé íåðóõîìèé ä³ä.
³ âàì ùîäíÿ âñòàâàòè â ãð³çí³é ñëàâ³
* âòîìèâñü ÿê äçåðêàëî äîâãà âîäà øìàòêè êîðè íàñóïëåíî¿ ìîâáè íåìîâëÿ – âñå õîäÿòü, õîäÿòü à òè óòðèìóé ¿õ ó êðèæàíèõ êðàÿõ â ãëàäêèõ îçåðíèõ ðàìöÿõ äçåðêàëà, ñåáå . ãîëóá, ïðèçåìëÿþ÷èñü ï³â áîêîì íà ñê³ñíèé òðîòóàð, âèñòàâëÿº âïåðåä ë³âó íîãó ³ í³áè òðîõè ïðîêîâçóº, ÿê õèòðèé êðàñåíü ó ðèïëèâèõ òóôëÿõ
³ âàì âñòàâàòè â â³ä÷à¿ òà ñëàâ³, îòðóéíîãî âïîâ³ëüíåíîãî ÷àñó âàì êóøòóâàòè, çàìêíåíèì íàä³éíî òóðáîòëèâî â éîãî òóìàíí³ì ò³ë³
* òóëèòüñÿ â òåìí³ì ð³÷íîìó êóò³ õîâຠãîëîâó â êðóãëèé çâóê ÷óéí³ñòü ðóê ³ ñïðèòí³ñòü ïëå÷à ï³äïèðຠòàì ùîñü ñâîº ÷àñ ³ç êðîõìàëþ é êà÷èíîãî ïóõó ³ çàíàâ³ñîê óë³òêó. íóäüãóº âèäîâæóºòüñÿ â áàæàíí³ êðóæëÿº êðóæëÿº çà
Îëåã ÊÎÖÀÐÅ Çàâæäè ö³êàâî ñïîñòåð³ãàòèñÿ çà òèì, ÿê ³ êóäè ðóõàþòüñÿ ëàóðåàòè íàøîãî ñìîëîñêèï³âñüêîãî ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó ï³ñëÿ îòðèìàííÿ ñâî¿õ â³äçíàê ³ âèäàííÿ êîíêóðñíèõ êíèæîê (ÿêùî âîíè îòðèìàëè ïåðøå ÷è äðóãå ì³ñöå). Íåùîäàâíî ïðèâåðíóâ óâàãó â öüîìó ñåíñ³ ²ãîð Àñòàïåíêî. Íå âñòèãëè çàê³í÷èòèñÿ ïðåçåíòàö³éí³ ïî¿çäêè ç éîãî ïîåòè÷íîþ êíèæêîþ «Øàìïàíñüêå – ïèâî – øàìïàíñüêå», ÿê â³í óæå äåáþòóâàâ ó æàíð³ ðîìàíó. Ó «Âèäàâíèöòâ³ Àíåòòè Àíòîíåíêî» ïîáà÷èëà ñâ³ò éîãî «×àïîëî÷». öå â³ðø³, âìîíòîâàí³ â ïðîçó. Òà îñíîâí³ ðèñè ïîðòðåòà Ãîðêà ³íø³. Öå ãëèáîêî ïñèõîëîã³÷íî òðàâìîâàíà â äèòèíñòâ³ ëþäèíà. Ïðîéøîâøè «øêîëó» ïðèáàçàðíîãî æèòòÿ ì³æ àëêîãîë³ê³â ³ çëî÷èíö³â, â³í íàïîâíèâ ñâîþ ñèìâîë³÷íó øàôó ñêåëåòàìè ³ îòðèìàâ ÷èìàëî ïðè÷èí òåðì³íîâî çàëèøèòè ð³äíå ì³ñòî, ùîá ïåðåõîâóâàòèñÿ. Ïðè öüîìó áóäó÷è îäíî÷àñíî ðîçâèíóòîþ ³ æîðñòîêîþ, ÷óòëèâîþ ³ áàéäóæîþ ëþäèíîþ. Îòæå, ªâãåí Ãîðêî îïèíÿºòüñÿ â ³íøîìó ì³ñò³. Âëàñòèâî, â ñêðîìíîìó ðàéîííîìó ì³ñòå÷êó, òàêîìó ñîá³ óçàãàëüíåíîìó âò³ëåíí³ ðàéöåíòð³â âåëèêî¿ Öåíòðàëüíî¿ Óêðà¿íè. Õî÷à çàãàëîì êíèæêó ²ãîðÿ Àñòàïåíêà íå íàçâàòè äóæå ðåàë³ñòè÷íîþ, êðàºâèäè ³ ïîðòðåòè â ïèñüìåííèêà âèéøëè àáñîëþòíî «æèòòºâèìè». Ïîêàçîâ³ òà âï³çíàâàí³ òóò çàíÿòòÿ ëþäåé, ¿õí³ õèìåðí³ é ïðèì³òèâí³ ïîãëÿäè íà ñâ³ò, äóõ
* ñïî÷èíêó ì³é ïðåêðàñíèé, äæåì çðàäëèâèé, ìîÿ ïðåêðàñíà ï³ñíå, ã³ìí îãèäè, ìî¿ ÷îðíèö³, äîù íåìèëîñåðäíèé, ìî¿ øàòðà çàìð³ÿíîãî ïèëó,
ìî¿ òðåìòëèâ³ ãîëóáè íà òðîòóàðàõ, ã³á³ñêóñ ãí³âíèé, í³áè äîìîãîñïîäàðêà, ³ î÷³ ãðîçîâ³ ñìîðîäèíè, é øèïàñò³ íåïåâí³ äí³ ìåòåëèê³â òà ïîâí³ êðèêó íî÷³,
²ãîð Àñòàïåíêî. ×àïîëî÷. – Êè¿â: Âèäàâíèöòâî Àíåòòè Àíòîíåíêî, 2019.
ëÿ áàãàòüîõ öå ñòàëî íåñïîä³âàíêîþ, àäæå Àñòàïåíêî äóæå ì³öíî àñîö³þâàâñÿ ñàìå ç ïîå糺þ. Òóò ìîæíà çãàäàòè ³ ÷èñëåíí³ â³äçíàêè, îòðèìàí³ íèì, ³ êíèæêè, ³ çàñíîâàíó Àñòàïåíêîì ïðåì³þ «Ãàéâîðîííÿ», ³ ãëèáîêó çàíóðåí³ñòü öüîãî àâòîðà â ð³çíîìàí³òíó ïîåç³þ – â³ä äóæå ãåðìåòè÷íèõ âåðë³áð³â äî âåëüìè ïðîçîðî¿ ñèëàáîòîí³÷íî¿ ë³ðèêè. Âëàñíå êàæó÷è, é ðîìàí «×àïîëî÷» áåç ïîå糿 íå îá³éøîâñÿ. Òóò öèòóºòüñÿ äóæå áàãàòî â³ðø³â, º é ö³ëà êóïà íàòÿê³â íà ïîåç³þ, ³ãîð ³ç íåþ. Íàïðèêëàä, ïð³çâèùå ãîëîâíîãî ãåðîÿ, Ãîðêî, ÷àñ â³ä ÷àñó ç³ñòàâëÿºòüñÿ ç ïð³çâèùåì Ëîðêà. Àëå öåé ãîëîâíèé ãåðîé ìຠíå äóæå áàãàòî ñï³ëüíîãî ç ³ñïàíñüêèì ïîåòîì. Òîáòî íàñïðàâä³ â³í òåæ äóæå ëþáèòü ïîåç³þ ³, ñõîæå, òâîðèòü ¿¿ – ïîì³òíó ÷àñòèíó îïîâ³ä³ Ãîðêà-íàðàòîðà âèêîíàíî â íàñò³ëüêè ðèòì³÷í³é ìàíåð³, ùî ôàêòè÷íî
ïîêè òè äóìàºø âñ³ ðóøàþòü ç ì³ñöÿ íå çëîâèø í³ ¿õ í³÷îãî ìîâ³ íå äîâ³ðÿé òàê ³ äîáðå ÿê ÷àéíå âåëèêå ëèñòÿ òåáå çàãîðòຠìàëåíüêîãî â ñåáå
íå õîâàº í³ ðóê òðèâîæíèõ, í³ ãðå÷àíîãî ðîòà ñâîãî. â³í ñèäèòü ³ ñèäèòü, áà÷èòü âñå ³ ìîâ÷èòü, ³ í³õòî íå áà÷èòü éîãî
Ãóñòà «çóáð³âêà» â³ä Àñòàïåíêà
Ä
ÿçèê çàïèëåíèé ³ çðàäëèâèé çäèõëèâèé ìîâ äèíîçàâð çà í³ñ çàòÿãóº â ð³çí³ ðå÷³ íå äóìàé íå çëîâèø í³
óðáàí³ñòè÷íî-ðóñòèêàëüíîãî ïîãðàíè÷÷ÿ, àðõ³òåêòóðà, ôëîðà ³, çâè÷àéíî, ìîâà. Îñòàíí³é ìîìåíò îñîáëèâî âàæëèâèé: íà â³äì³íó â³ä áàãàòüîõ ³íøèõ ïèñüìåííèê³â, ÿê³ çìàëüîâóþòü ö³ ì³ñöèíè, Àñòàïåíêî íå ñòàâ àí³ ïðèì³òèâ³çîâóâàòè ìîâó, çâîäÿ÷è ¿¿ äî ïðîñòîð³÷ ³ ñóðæèêó, àí³ â³äìîâëÿòèñÿ â³ä ëîêàëüíîãî êîëîðèòó, îáìåæóþ÷èñü ë³òåðàòóðíîþ ìîâîþ. ͳ, àâòîð «×àïîëî÷³» âèð³øèâ óâàæíî òà âï³çíàâàíî â³äòâîðèòè â³äïîâ³äíèé ä³àëåêò. Öå, çâ³ñíî, íå ÿêèéñü àáñîëþòíî íåîáõ³äíèé ìîìåíò äëÿ ë³òåðàòóðè, àëå êîëè ä³àëåêòí³ ³ãðè âèõîäÿòü ïåðåêîíëèâèìè, òî öå ïîì³òíî äîäຠêíèæö³.
* íàêîïè÷óºòüñÿ íåçðîçóì³ëà ³ñòîòà, âèòÿãóº âóõà. ïåð³ùèòü ñê³ñíèé äîù, ëþäè õîäÿòü âïîâ³ëüíåí³ ç ìîðîçèâîì ó ðóêàõ, òÿãó÷èìè îáëè÷÷ÿìè ðîççèðàþòüñÿ íàâêðóãè. ïðèâ’ÿçàí³ñòü ÿê òóãà ôàòàë³çìó: âæå âñå, âæå ïðèêð³ïèâñÿ òóò äóøåþ, íå òå ùîá áåçñèëëÿ ³ íå òå ùîáè ïðèðå÷åí³ñòü íå òå ùîá ïðèéíÿòòÿ íàòîì³ñòü ïðîñò³ð ì³æ, ù³ëèíà, â í³é ñèäèø, íåìîâ òàðãàí, ïîâîäÿ÷è î÷èìà é âóñàìè. òàê äóìຠÀäîí³ñ; ó ñóò³íêó ñåðéîçíî õîäèòü ï³äâ³êîííÿì éîãî ñàìîòí³é ïîáðàòèì òàðãàí
Ó öüîìó ì³ñòå÷êó ãîëîâíèé ãåðîé ïåðåõîâóºòüñÿ. Ùîïðàâäà, ðîáèòü öå â äîâîë³ ñïåöèô³÷íèé ñïîñ³á. Çîâñ³ì íå ñèäèòü òèõî, àëå ïðîâàäèòü äóæå àêòèâíå ³ áðóòàëüíå ñåêñóàëüíå æèòòÿ, ùî ëèøå ñïðèÿº éîãî ïîïóëÿðíîñò³ ïîì³æ ì³ñöåâèìè æ³íêàìè, ÿê³ ñêó÷èëè çà ÷óòòºâ³ñòþ, íàâ³òü ó ìåæîâèõ ôîðìàõ (à íàïðèê³íö³ êíèæêè – é ç âèõîäîì «çà ìåæ³ ìåæ»). Òàê ñàìî àêòèâíî Ãîðêî ðîáèòü ³ ðîçïîâñþäæóº ñàìîãîí ³ç ÷àïîëî÷³ (âëàñòèâî, «çóáð³âêó»). Öåé íàï³é äëÿ íüîãî îñîáëèâèé ³ ñèìâîë³÷íèé, â³í ³ íàâ’ÿçóº «òîòåìíèé» çâ’ÿçîê ³ç çóáðàìè, ³ ñòຠòàêèì ñîá³ àáñóðäíèì çàì³ííèêîì ñåíñó áóòòÿ. Îêð³ì ñòîñóíê³â ç ÷àïîëî÷÷þ òà æ³íêàìè, ªâãåí ïîñò³éíî ÷èòຠòà ÷³ïëÿºòüñÿ äî ëþäåé ç äèâíèìè ðîçìîâàìè, à ÷àñîì âëàçèòü ó êîíôë³êòè. Òàêà ä³ÿëüí³ñòü, çâ³ñíî, ãàðàíòóº, ùî íà òàêîãî íîâà÷êà â ðàéöåíòð³ ðàíî ÷è ï³çíî çâåðíóòü óâàãó, ³ ¿¿ òàêè çâåðòàþòü... À ùå, ÿê çàðàç ìîäíî êàçàòè, «àêòèâíîñò³» Ãîðêà äîçâîëÿþòü àâòîðîâ³ äàòè øèðîêó ³ ìàëîâò³øíó ïàíîðàìó ïðîâ³íö³éíîãî æèòòÿ Óêðà¿íè (öå, âçàãàë³, ùîðàç ìåéíñòð³ìí³øà òåìà ñüîãîäí³øíüî¿ óêðà¿íñüêî¿ ïðîçè), êîòðå, ÿê ìè ðîçó쳺ìî, íàñïðàâä³ ìàëèìè ì³ñòå÷êàìè ãåòü íå îáìåæóºòüñÿ. Ïðîâ³íö³éí³, åðîòè÷í³, àëêîãîëüí³ é ë³òåðàòóðí³ ïðèãîäè ªâãåíà Ãîðêà ²ãîð Àñòàïåíêî âèïèñàâ ó äîâîë³ íåî÷³êóâàí³é ìàíåð³ – â íüîãî âèéøëî ùîñü
ñåðåäíº ì³æ ïðèãîäíèöüêèì ³ ãëèáîêî ãåðìåòè÷íèì, íàâ³òü ôîðìàë³ñòè÷íèì òåêñòîì. ² «ðîìàí-ðîìàí», ³ «àíòèðîìàí». Êîæåí ÷èòà÷, çâè÷àéíî, ñïðèéìຠâñå ïî-ñâîºìó, àëå, ÿê íà ìåíå, â öüîìó ïîºäíàíí³ âñå-òàêè äîì³íóº îáðàçíå, ìåòàôîðè÷íå, åêñïåðèìåíòàëüíå íà÷àëî. Òåêñò íàäçâè÷àéíî ãóñòèé, ñïîâíåíèé ñâ³æèõ ïîð³âíÿíü, ôîíåòè÷íèõ ³ ëåêñè÷íèõ ³ãîð, ð³çíîìàí³òíèõ êóëüòóðîëîã³÷íèõ ïîñèëàíü. ² õî÷à ïðè öüîìó òóò âèðàçíà ³íòðèãà, åìîö³éíà íàñè÷åí³ñòü, º íàâ³òü íåîäì³ííèé äëÿ ïðèãîäíèöüêî¿ ë³òåðàòóðè ðîçä³ë-ïîãîíÿ, âñå æ, ìàáóòü, êíèæêà – íå çîâñ³ì äëÿ àìàòîð³â ïðîñòèõ, ïðîçîðèõ, âèðàçíèõ, ðåàë³ñòè÷íèõ, àâàíòþðíèõ ñþæåò³â. ¯¿ êðàùå â³ä÷óþòü ëþáèòåë³ ñàìî¿ ë³òåðàòóðíî¿ ìàòåð³¿, â³ääàí³ íàï³âòîíàì ³ íàòÿêàì. Ñë³ä òàêîæ ïîïåðåäèòè é ïðî äîñèòü ïîõìóðèé çàãàëüíèé åìîö³éíèé òîí «×àïîëî÷³». Ó êíèæö³ º äîñèòü áðóòàëüí³ òà áîë³ñí³ ñöåíè (âîíè ïàðàäîêñàëüíî ïîºäíóþòüñÿ ç ìîìåíòàìè äîñèòü ñâ³òëèìè), ÷àñòî â³ä÷óâàºòüñÿ ïðîñòî ì³íîðíèé äóõ – ³ éîãî äîì³íóâàííÿ íå çàâæäè çäàºòüñÿ õóäîæíüî, ñòðóêòóðíî âèïðàâäàíèì. ϳñëÿñìàê êíèæêè íå íàçâåø æèòòºñòâåðäíèì. Àëå, íà ùàñòÿ, ë³òåðàòóðà íå çîáîâ’ÿçàíà áóòè æèòòºñòâåðäíîþ. ßê ³ áóäü-ÿêîþ ³íøîþ. Âîíà çîáîâ’ÿçàíà ëèøå áóòè ñîáîþ – ³ òóò ³ç êíèæêîþ Àñòàïåíêà, çäàºòüñÿ, âñå â ïîðÿäêó.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 3-4 (283-284), áåðåçåíü-êâ³òåíü, 2019 ð³ê
4
ÐÅÖÅÏÒÈ ÄËß ÓÑϲÕÓ Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ Íà ïî÷àòêó 2019 ðîêó ó «Ñìîëîñêèï³» âèéøëà êíèæêà ïîë³òîëîãà Ìèêîëè Äàâèäþêà «ßê çðîáèòè Óêðà¿íó óñï³øíîþ», ùî ïðîïîíóº ÷èòà÷åâ³ 15 ðîçìîâ ç åêñïåðòàìè ç ð³çíèõ ñôåð ñóñï³ëüíîãî æèòòÿ. Ñåðåä ñï³âðîçìîâíèê³â àâòîðà – â³äîì³ ïîë³òèêè, íàóêîâö³, ðåë³ã³éí³ ³ ãðîìàäñüê³ ä³ÿ÷³: Áîðèñ Ãóäçÿê, ßðîñëàâ, Ãðèöàê, Åëëà ˳áàíîâà, Ñåðã³é Êâ³ò, ³êòîð Þùåíêî, Ëåâêî Ëóê’ÿíåíêî òà ³íø³. Êîæåí ç íèõ ó ðîçìîâ³ äຠâ³äïîâ³ä³ íà ïèòàííÿ ç³ ñôåðè ñâ ä³ÿëüíîñò³.
Î
íî àã³òóâàëè äåïóòàò³â-îïîíåíò³â (³ âðåøò³ ëèøå çà äâà ì³ñÿö³ äîñÿãëè òîãî, ùî ïàðëàìåíò óõâàëèâ Äåêëàðàö³þ ïðî äåðæàâíèé ñóâåðåí³òåò Óêðà¿íè); ä³ëèòüñÿ ñïîñîáàìè ïðîòèñòîÿííþ ìàí³ïóëÿö³ÿì ³ ïîÿñíþº, ÿê ñàìå ðàäÿíñüêà ñèñòåìà âïëèíóëà íà íåõ³òü óêðà¿íö³â äî â³äïîâ³äàëüíîñò³. Âðåøò³, ââàæàº, ùî «Óêðà¿íà ðîçâèâàºòüñÿ íîðìàëüíèì ñïîñîáîì», à ñêëàäíîù³ – «öå ïðîáëåìà ðîñòó», áî «íàö³ÿ øóêຠêðàùó ôîðìó, ÿêà áè ¿é ïàñóâàëà». Ïðàâäó êàæó÷è, òàêèé ñïîê³é â îö³íö³ ïîòî÷íèõ ïîë³òè÷íèõ ïîä³é ÿ ðàí³øå áà÷èëà ëèøå â Îñèïà dzíêåâè÷à. Îáîº ïðîéøëè äîâãå æèòòÿ, ñïîâíåíå ïåðèïåò³é. Ùî æ, ïåâíî, äëÿ òàêî¿ ðîçâàæ-
ñîáëèâî õî÷åòüñÿ â³äçíà÷èòè ³íòåðâ’þ ç ëþäèíîþëåãåíäîþ – Ëåâêîì Ëóê’ÿíåíêîì. Çîêðåìà é òîìó, ùî öå – éîãî îñòàííº ïðèæèòòºâå ³íòåðâ’þ, ùî éîãî âèõîäó äðóêîì, â³í, íà æàëü, íå äî÷åêàâñÿ. Îñîáëèâ³ñòü äîáðîãî ³íòåðâ’þåðà â òîìó, ùî â éîãî «ê³íöåâîìó ïðîäóêò³» çàâæäè âèäíî ïåðåäóñ³ì ëþäèíó. ßêùî éäåòüñÿ ïðî Ëåâêà Ëóê’ÿíåíêà, òî òóò ìè áà÷èìî áîðöÿ, ùî ïðîéøîâ äóæå áàãàòî, íå âòîìèâñÿ í³ ô³çè÷íî, í³ ïñèõîëîã³÷íî, ³ ãîòîâèé ïðîäîâæóâàòè áîðîòüáó ñò³ëüêè, ñê³ëüêè áóäå ïîòð³áíî. ͳÿêîãî ðîç÷àðóâàííÿ, í³ÿêî¿ çíåâ³ðè. ³í ðîçïîâ³äàº, ÿê ó ïåðøîìó ïàðëàìåíò³ «ðîçïîä³ëèëè ì³æ ñîáîþ» é äåííî ³ íîù-
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
ëèâî¿ îö³íêè ëþäèíà ñïðàâä³ ïîâèííà ìàòè çà ïëå÷èìà áàãàòî äîñâ³äó ³ ÷àñó. ßêáè ìåíå ïîïðîñèëè âèîêðåìèòè â ö³é êíèæö³ îäíå ³íòåðâ’þ – òî öå áóëà áè ðîçìîâà ç Åëëîþ ˳áàíîâîþ – äèðåêòîðêîþ ²íñòèòóòó äåìîãðàô³¿ ³ ñîö³àëüíèõ äîñë³äæåíü. Öÿ ñòàòòÿ äຠâ³äïîâ³ä³ íà âåëè÷åçíó ê³ëüê³ñòü çàïèòàíü, äîâêîëà ÿêèõ ðîêàìè ìàí³ïóëþþòü ïîë³òèêè é äèâàíí³ åêñïåðòè. Íàïðèêëàä, ïèòàííÿ ïðî ïåðåïèñ íàñåëåííÿ. ßê â³äîìî, â Óêðà¿í³ éîãî íå ðîáèëè ç 2001 ðîêó. Âèÿâëÿºòüñÿ, ùî ÎÎÍ ïðîñèòü êðà¿íè ïðîâîäèòè ïåðåïèñ ñàìå â ðîêè, ÿê³ çàê³í÷óþòüñÿ íà 0, 1 àáî 9. Ðîáèòüñÿ öå äëÿ òîãî, ùîá ìîæíà áóëî ïîð³âíþâàòè äàí³ ç ð³çíèõ êðà¿í. Òîæ ÿêùî Óêðà¿íà íå ïðîâåëà ïåðåïèñ íà ïî÷àòêó äåñÿòèð³÷÷ÿ, êîòðå ìèíàº, íåìຠîñîáëèâîãî ñåíñó ðîáèòè öå ïîñåðåäèí³ (à çîâñ³ì íå òîìó, ùî ï³â Óêðà¿íè âèìåðëî ³ âñ³ áîÿòüñÿ, ùî íà ïåðåïèñ³ öå âèÿâèòüñÿ). Ùå îäíà «çàìàí³ïóëüîâàíà» òåìà – äåïîïóëÿö³ÿ ³ íèçüêà íàðîäæóâàí³ñòü. À âèÿâëÿºòüñÿ, ùî íàðîäæóâàí³ñòü íà ö³ëêîì ñåðåäíüîìó ïî ªâðîï³ ð³âí³ 1,6, ³ ïðîáëåìà ïîëÿãຠïåðåäóñ³ì ó âèñîêîìó ð³âí³ ñìåðòíîñò³, ÿêà, äî âñüîãî, çóìîâëåíà íå òàê ïî-
Åíí Åïïëáîì
Ìàêñ Âåáåð
×åðâîíèé ãîëîä. ³éíà Ñòàë³íà ïðîòè Óêðà¿íè
Ïðîòåñòàíòñüêà åòèêà ³ äóõ êàï³òàë³çìó / Ïåðåêëàä ç í³ì. Îëåêñàíäðà Ïîãîð³ëîãî
ãàíîþ ìåäèöèíîþ, ÿê ñïîñîáîì æèòòÿ. Íå áóäó ïåðåêàçóâàòè âñüîãî, ùî â öüîìó ³íòåðâ’þ ìîæå ïåðåâåðíóòè âàøó óÿâó, ñêàæó ò³ëüêè, ùî ÿêáè íàâ³òü ó ö³é êíèæö³ íå áóëî á³ëüøå í³÷îãî ö³êàâîãî, òî ¿¿ âàðòî áóëî áè áðàòè äî ðóê ëèøå çàðàäè íüîãî. Àëå â êíèæö³ º é ³íø³ òåêñòè, íàä ÿêèìè âàðòî çàñòàíîâèòèñÿ. Íàïðèêëàä, º ðîçäóìè Áîðèñà Ãóäçÿêà ïðî òå, ùî óêðà¿íö³ ïðîÿâëÿþòü âèòðèâàë³ñòü ó êðèòè÷íèõ ñèòóàö³ÿõ, àëå êîëè äîõîäèòü äî ñòðóêòóðóâàííÿ íîðìàëüíîãî ñïîñîáó æèòòÿ íà äàëüøó ïåðñïåêòèâó – ïî÷èíàþòüñÿ ïðîáëåìè. ª ÷³òê³ ³ äóæå ñòðóêòóðîâàí³ â³äïîâ³ä³ Þð³ÿ Ãóñºâà ïðî òå, ùî âæå çðîáëåíî â óêðà¿íñüê³é îáîðîí³, à íàä ÷èì ùå ïîòð³áíî ïðàöþâàòè. ª â³äïîâ³ä³ åêñì³í³ñòðà îñâ³òè Ñåðã³ÿ Êâ³òà, ùî íå òàê ç óêðà¿íñüêîþ îñâ³òîþ, ³ åêñãîëîâè Äåðæàâíîãî àãåíòñòâà ç ïèòàíü ê³íî Ïèëèïà ²ëëºíêà, êîëè æ áóäå ïåðøèé «Îñêàð» ³ ÷è ìîæëèâèé óêðà¿íñüêèé Ãîëë³âóä. Óò³ì, êíèæêà öÿ äîâîë³ íåîäíîð³äíà. Çàëåæíî â³ä ñï³âðîçìîâíèê³â, ¿õíüîãî äèñêóðñó, ÷³òêîñò³ ÷è îáò³÷íîñò³ ¿õí³õ ñë³â, âðåøò³ ¿õíüî¿ ñõèëüíîñò³ äî îïòèì³ñòè÷íîãî (#ïåðåìîãà) ÷è ïåñèì³ñòè÷íîãî (#çðàäà) ñïðèéíÿòòÿ, îêðåì³ ðîçä³ëè âèäàäóòü-
ñÿ ÷èòà÷åâ³ ö³êàâ³øèìè, ³íø³ – ìåíø ö³êàâèìè. Òàê, äåÿê³ ³íòåðâ’þ ìåíå â³äâåðòî ðîç÷àðóâàëè. Íàïðèêëàä, ãëèáîêî øàíîâàíèé ìíîþ òðåò³é Ïðåçèäåíò Óêðà¿íè ³êòîð Þùåíêî. ×àñîì ñêëàäàëîñÿ âðàæåííÿ, ùî ïîâòîðþº çàÿëîæåí³ ôðàçè àáî ïðîñòî îïåðóº ñòàðèìè äàíèìè. À ³ç çàãàëüíîãî òîíó ðîçìîâè ïðîçèðàëà îáðàçà íà ñó÷àñíèê³â. Ñõîæà òîíàëüí³ñòü, ÿêó ÿ áè ñõàðàêòåðèçóâàëà ÿê «ìè õîò³ëè, íàì íå äàëè» ïðîçèðຠ³ â ðîçìîâàõ ³ç ìåðîì Ãëóõîâà ̳øåëåì Òåðåùåíêîì ³ åêñêåð³âíèöåþ Ìèñòåöüêîãî Àðñåíàëó Íàòàëåþ Çàáîëîòíîþ. Íàâðÿä ÷è â êíèæö³, ÿêà ñïðÿìîâàíà ïåðåäóñ³ì íà ïåðñïåêòèâè, ñë³ä êîíöåíòðóâàòèñÿ íà íåâäàëèõ ïðîåêòàõ. Óñï³øí³ ëþäè, êîëè ¿ì ùîñü íå âäàºòüñÿ, íå æàë³þòüñÿ íà çîâí³øí³ îáñòàâèíè, à çàõîäÿòü äî ñïðàâè ç ³íøîãî áîêó. ϳäñóìîâóþ÷è, ñêàæó, ùî õî÷ íàçâà ö³º¿ êíèæêè é ïî÷èíàºòüñÿ ç «ÿê» ³, â³äïîâ³äíî, ïîïàäຠâ ðîçä³ë «how to», âè íå çíàéäåòå òóò ïðîñòèõ â³äïîâ³äåé. Âî÷åâèäü, òîìó, ùî äåðæàâà ³ ñóñï³ëüñòâî – öå íå ïðîñòî. Íàòîì³ñòü âîíà îêðåñëþº òåðèòî𳿠³ íàïðÿìêè, â ÿêèõ âàðòî ðóõàòèñÿ, àáè äîñÿãòè ñâîãî – çðîáèòè Óêðà¿íó óñï³øíîþ.
Ìàéêë Êàóôìàí, Ìàéêë K³ììåë
Àëëà Ãîðñüêà Ñïàëàõ ïåðåä ñâ³òàíêîì
×îëîâ³êè ïðî ôåì³í³çì / Ïåðåêëàä ç àíãë. Îëüãè Ëþáàðñüêî¿
Êè¿â: HREC PRESS, 2018. – 440 ñ. Ö³íà: 333,00 ãðí.
Êè¿â: Íàø ôîðìàò, 2018. – 216 ñ. Ö³íà: 210,00 ãðí.
Êè¿â: Êíèãîëàâ, 2019. – 208 ñ. Ö³íà: 237,00 ãðí.
Êè¿â: Âèäàâíèöòâî «Êë³î», 2019. – 136 c. Ö³íà: 154,00 ãðí.
Ó êíèç³ «×åðâîíèé ãîëîä. ³éíà Ñòàë³íà ïðîòè Óêðà¿íè» Åíí Åïïëáîì âèñâ³òëþº ³ñòîð³þ Ãîëîäó 1932–1933 ðîê³â òà ïî䳿, ùî öüîìó ïåðåäóâàëè. Íà îñíîâ³ àðõ³âíèõ äîêóìåíò³â, ùîäåííèê³â, óñíèõ ñâ³ä÷åíü, ìåìóàð³â, äîñë³äæåíü óêðà¿íñüêèõ òà çàðóá³æíèõ íàóêîâö³â àâòîðêà äîâîäèòü, ùî øòó÷íèé ãîëîä ó ðàäÿíñüê³é Óêðà¿í³ òà ðåïðåñ³¿ ïðîòè óêðà¿íñüêî¿ ³íòåë³ãåíö³¿ íà ïî÷àòêó 1930-õ ñòàëè ñêëàäîâèìè ºäèíîãî íàì³ðó Ñòàë³íà òà éîãî ïîïë³÷íèê³â.
Ñîö³îëîã Ìàêñ Âåáåð ñòàâ ñâ³äêîì ãëîáàëüíî¿ ìîäåðí³çàö³¿, ÿêà â³äáóâàëàñÿ ïî âñ³é ªâðîï³ íàïðèê³íö³ ÕIX – íà ïî÷àòêó XX ñòîë³òòÿ. Øóêàþ÷è â³äïîâ³äü íà ïèòàííÿ, ùî º ïîøòîâõîì äî öèõ ïåðåòâîðåíü, Âåáåð ä³éøîâ âèñíîâêó, ùî öå íå ñò³ëüêè ïîÿâà íîâèõ òåõíîëîã³é ÷è åêîíîì³÷íà ïîë³òèêà, ñê³ëüêè òðàíñôîðìàö³ÿ ïàðàäèãìè ìèñëåííÿ, ñïðè÷èíåíà Ðåôîðìàö³ºþ.
³òàºìî! Ìè – äîêòîðè Ìàéêë Êàóôìàí ³ Ìàéêë ʳììåë. I ìè îáîº ÷àñîì îïèíÿºìîñÿ â ñèòóàö³ÿõ, êîëè çìóøåí³ ïîÿñíþâàòè îäíå é òå ñàìå. Çàçâè÷àé ÿêèéñü õëîïåöü êàæå: «Çâ³ñíî, ÿ çà ð³âí³ñòü ³ âñå òàêå. Àëå æ³íêàì äàâíî âæå íå ïîòð³áåí òîé ôåì³í³çì». Õòîñü äîäàº, ùî íèí³ ïðàâà æ³íîê íå ïîðóøóþòüñÿ. ²íø³ äóìàþòü, ùî ãåíäåðíà ð³âí³ñòü ñóïåðå÷èòü ïðèðîä³. Ìè âèð³øèëè ðîç³áðàòèñÿ, ùî ç öüîãî ïðàâäà, à ùî ì³ô.
Âèäàííÿ ïðèñâÿ÷åíî 90-pi÷÷þ ç äíÿ íàðîäæåííÿ âèäàòíî¿ óêðà¿íñüêî¿ õóäîæíèö³ Àëëè Ãîðñüêî¿. ¯¿ íàçèâàëè äóøåþ óêðà¿íñüêîãî ø³ñòäåñÿòíèöòâà, âîíà áóëà ëþáëÿ÷îþ æ³íêîþ ³ ìàò³ð’þ ç í³æíèì, âðàçëèâèì ñåðöåì ìèòöÿ. Äî êíèæêè óâ³éøëè ñâ³òëèíè ç ðîäèííîãî àëüáîìó Çàðåöüêèõ ³ç ôîíäîâî¿ êîëåêö³¿ Ìóçåþ ø³ñòäåñÿòíèöòâà òà àðõ³âó îíóêè õóäîæíèö³ Îëåíè Çapåöüêî¿.
Ìèêîëà Ãîãîëü Ïîëóì’ÿ â³ä³ã𳺠ïàì’ÿòü… Ñïîãàäè ïðî Îëåãà Ëèøåãó
Âå÷îðíèö³ íà õóòîð³ á³ëÿ Äèêàíüêè / Ïåðåêëàä ç ðîñ. Þp³ÿ Âèííè÷óêà
̳ëåíêî ªðãîâè÷
Ëàá³ðèíò ³ç êíèãè òà âîãíþ : Àíòîëîã³ÿ àêòóàëüíî¿ äðàìè. Ðåâîëþö³ÿ ã³äíîñò³ é ã³áðèäíà â³éíà / óïîðÿä. Í. Íåæäàíà, Î. Ìèêîëàé÷óê-Íèçîâåöü
Æåðòâàì ñíèòüñÿ âåëèêà âîºííà ïåðåìîãà. Æóðíàë³ñòñüê³ õðîí³êè (1993– 1995) / Ïåðåêëàä ³ç õîðâ. ²ðèíè Ìàðêîâî¿
Ëüâ³â: ËÀ «Ï³ðàì³äà», 2019. – 440 ñ. Ö³íà: 322,00 ãðí.
Ëüâ³â: Terra Incognita, 2019. – 368 ñ. Ö³íà: 247,00 ãðí.
Êè¿â: Ñìîëîñêèï, 2019. – 432 ñ. Ö³íà: 140,00 ãðí.
Êè¿â: Âèäàâíè÷èé ä³ì «ÊÎÌÎÐÀ», 2019. – 432 ñ. Ö³íà: 168,00 ãðí.
Êíèæêà «Ïîëóì’ÿ â³ä³ã𳺠ïàì’ÿòü… Ñïîãàäè ïðî Îëåãà Ëèøåãó» ïðèñâÿ÷åíà ïîñòàò³ îäíîãî ç íàéá³ëüø çíàêîâèõ òà çàãàäêîâèõ óêðà¿íñüêèõ ïîåò³â XX ñò. Ñïîãàäè ð³äíèõ, äðóç³â, êîëåã ìîçà¿÷íî ïðåäñòàâëÿþòü öþ âèäàòíó é ñêëàäíó òâîð÷ó îñîáèñò³ñòü, äàþòú çìîãó òðîõè êðàùå çðîçóì³òè éîãî íåïðîñòå æèòòÿ é äèâîâèæíó ïîåç³þ.
Ìèêîëà Ãîãîëü ïðîäîâæóº ïîâåðòàòèñÿ (íàâåðòàòèñÿ!) â óêðà¿íñüêó ë³òåðàòóðó. ³äòåïåð â³í ïðîìîâëÿòèìå äî íàñ ãîëîñîì ïèñüìåííèêà-ïåðåêëàäà÷à Þð³ÿ Âèííè÷óêà. Òåêñò «ëëºòúñÿ íà÷å ï³ñíÿ», áî íàðåøò³ çâó÷èòú òàê, ÿê ³ ìàâ çâó÷àòè â³ä ñàìîãî ïî÷àòêó – ðîçëîãîþ êîëîðèòíîþ ïîëòàâñüêîþ ãîâ³ðêîþ, ÿêà ³ ëÿãëà â îñíîâó ë³òåðàòóðíî¿ óêðà¿íñüêî¿ ìîâè. Ñìàêóâàòè Ãîãîëÿ ïî-íîâîìó äîïîìîæóòú «ïñèõîäåë³÷í³» ³ëþñòðàö³¿ â³äîìî¿ õóäîæíèö³ Ãðèö³ Åðäå.
«Ëàá³ðèíò ³ç êðèãè òà âîãíþ» – àíòîëîã³ÿ óêðà¿íñüêèõ ï’ºñ ïðî Ðåâîëþö³þ ã³äíîñò³ ³ ã³áðèäíó â³éíó òà ïåðåä÷óòòÿ ãð³çíèõ ïîä³é. Àíòîëîã³ÿ ñêëàäàºòüñÿ ç òðüîõ ÷àñòèí: «Ðåâîëþö³ÿ ã³äíîñò³», «Íà ìåæ³» ³ «Â³éíà, ÿêî¿ íå áóëî». Ó ñòâîðåíí³ êíèãè áðàëè ó÷àñòü àâòîðè ð³çíèõ ïîêîë³íü ³ ñòèë³â: Î. ³òåð, Â. Êóïÿíñüêèé, Î. Ìèêîëàé÷óê-Íèçîâåöü, Í. Íåæäàíà, Î. Ïîíîìàðåâà, Í. Ñèì÷è÷, Ä. Òåðíîâèé, Ä. Ôåðòèë³î, ². Þçþê.
Äî êíèãè óâ³éøëè íàïèñàí³ âïðîäîâæ 1993–1995 ðîê³â åñå, íàðèñè òà âîºíí³ çàìàëüîâêè ïðî â³éíó ó Áîñí³¿ ³ Ãåðöåãîâèí³ àáî ïðî ïî䳿, ÿê³ áåçïîñåðåäíüî ÷è îïîñåðåäêîâàíî ñòîñóâàëèñü ö³º¿ â³éíè. Çìàëüîâàí³ àâòîðîì êàðòèíè, íà ïåðøèé ïîãëÿä, âèäàþòüñÿ ³ððåàëüíèìè, ñòðàõ³òëèâèìè, áîëþ÷èìè, äåìîíñòðóþ÷è óñå, ÿê º, áåç ïðèêðàñ ÷è âèïðàâäàíü. Ïðîòå êíèãà âîäíî÷àñ ñïîâíåíà íà䳺þ.
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» ²íôîðìàö³éíèé ëèñò òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï»
Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua ²íòåðíåò-êíèãàðíÿ «Ñìîëîñêèï»: https://smoloskyp.com.ua
Íàäðóêîâàíî â Çàìîâëåííÿ ¹ Òèðàæ 1000 ïðèì.