ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
3
¹ 11-12 (291-292), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2019 ð³ê ×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
Àííà Ãðóâåð Ëàóðåàòêà ²²² ïðå쳿 íàøîãî ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó çà 2019 ð³ê. Öå ïîåòêà, åñå¿ñòêà, ñï³âðåäàêòîðêà æóðíàëó «Ïàðàäèãìà». Íàðîäèëàñü 1996 ðîêó â Äîíåöüêó, à ï³ñëÿ âè¿çäó ç îêóïîâàíîãî ì³ñòà æèâå ì³æ Õàðêîâîì ³ Êðàêîâîì.  îñòàííüîìó íàâ÷àºòüñÿ â ²íñòèòóò³ þäà¿ñòèêè ß´åëëîíñüêîãî óí³âåðñèòåòó. Àâòîðêà äåáþòíî¿ ïîåòè÷íî¿ çá³ðêè «Çà âàøèì çàïèòîì í³÷îãî íå çíàéäåíî».
òðàñà Å-40 âòîìëåíèé ÷óæèíåöü ç ³íøèõ çàïèëåíèõ êðà¿â çóïèíèòüñÿ çà ðîçêëàäîì îáèðàòè ÷îðí³ ïëîäè çãèíàþ÷èñü äî ïëåòåíîãî ç ëîçè êîøèêà íà óçá³÷÷³ ðîçáèòî¿ ìàã³ñòðàë³ * çíîøåíèé ÷åðåâèê òÿãíåòüñÿ äî ñàäó ï³ä â³òðîì ñêèãëÿòü ðîç÷àõíóò³ äâåðöÿòà ïàðêàíó ïðè÷à¿âøèñü ó òðàâ³ ï³äãíèëà ãðóøà çìîðùóºòüñÿ âîíà íåíàðîäæåíå íåìîâëÿ íå â çìîç³ çàïëàêàòè âîíà åìáð³îí âèð³çàíèé ç àíàòîì³÷íî¿ ñõåìè â³äêðèò³ ñòîð³íêè äðóãîãî òîìó ñ³ìîíè äå áîâóàð ïëóòàþòü ñë³äè ÷èòàííÿ âñå âèãëÿäຠòàê íåíà÷å òðàïèëîñÿ ùîñü â³ä ÷îãî øàôà âèïóñòèëà íà ñâîáîäó á³ë³ ñîðî÷êè ³ íå çà÷èíèëà çà ñîáîþ ðóøíèê âïàâ íà ï³äëîãó âàííî¿ ê³ìíàòè íà äçåðêàë³ ïëÿìè çóáíî¿ ïàñòè ³ ÷à¿íêè çàë³çíèì ïàíöèðîì âêðèëè äåíöå íåíà÷å ìè âðàíö³ ïîêèíóëè ñâî¿ ì³ñöÿ âèâåðíóâøè êîâäðó ç³ì’ÿâøè ïðîñòèðàäëà òàê âëàñíèêè âèá³ãàþòü áåç äîêóìåíò³â ³ ä³ì çàíóðåíèé ó â³÷íó ðàíêîâó äèìêó ñòî¿òü íåçà÷èíåíèé íà ïðîòÿç³ àëå äèâíî íå òå ùî ó äîì³ äçâîíèòü òåëåôîí ³ í³õòî íå â³äïîâ³äຠäèâíî ùî ìè òóò ³ í³êóäè íå éøëè ìè òóò ìè í³êóäè íå éøëè
òàì äå êâàäðàò ëÿãຠíà ïðÿìîêóòíèê øòîïàíî¿ ïîêðàùåíî¿ äîðîãè øîâ ïðîøèâຠéîãî áðîâó â³ä ñìò ³çâàðèíå äî äðåçäåíà øâèäêèé ïîö³ëóíîê ó øðàì â³ääຠãîëîâíèì áîëåì ³ ÷îìó çàâæäè íàéñîëîäø³ ñíàðÿäè êîòÿòüñÿ ç-ï³ä êâ³ò÷àñòî¿ ñï³äíèö³ öèõ ì³ñöü òàì äå ò³ëüêè äåðåâà óðàæåí³ îìåëîþ ðîçðèâàþòü êîð³ííÿì àñôàëüò àëå àâòîáóñ íå äî÷åêàºòüñÿ íà íüîãî ïîïóòíèêè ïîêèíóòü ñòîÿòè á³ëÿ ïîá³ëåíîãî ïàðêàíó òàêèé íåäîðå÷íèé â óìîâíî íàñåëåíîìó ïóíêò³ â³í íàâ³òü íå ïîì³òèòü ³ çàêðè÷èòü çðîíèâøè âèøí³ âïàâøè íà êîë³íà
#îäíàçíàñ äèõຠíà çàìåðçëå çèìîâå ÿáëó÷êî çàêîëèñóº éîãî ÿê â쳺 òà ÿê íå â쳺 çìîðùåíå â³ä ïëà÷ó ìîðîçíå áë³äå á³ëå ó ðàþ òàêèìè ÿáëó÷êàìè ãîäóâàòèìóòü ¿æ íå õî÷ó ñê³ëüêè âèòðèìàþòü çàãðóá³ë³ ç³ ñêàáêàìè ëîïàòè äîëîíü ÷óíÿìè ïåðåñòóïຠà íà ëîá³ ïàëຠë³õòàðèê àáè âèñâ³òëèòè øëÿõ äå ÷óòè ñêðåã³ò êîë³ùàòîê íà ãëèáèí³ øàõòè âèäîáóâàþòü ÷îðíèé æ³íî÷èé á³ëü ïàëàþ÷è â³í â³ääຠòåïëî ïåðåòâîðþºòüñÿ íà çîëîò³ çóáè çîëîò³ ãîäèííèêè çîëîòî çîëîòî çîëîòî íåíàæåðëèâà äåðæàâà çâåðõó ïîòðåáóº á³ëüøå áîëþ
³ êîëè ïòàõè â³äë³òàþòü ó âèð³é ¿¿ íå áåðóòü íà êðèëà íå æ³íî÷à öÿ ñïðàâà øàõòàðñüêà ñïðàâà òàê ùå áàáöÿ êàçàëà øòîâõàþ÷è âàãîíåòêó ïðàáàáóñÿ êàçàëà øòîâõàþ÷è âàãîíåòêó äî ðàþ í³áè ªâà øòîâõàëà âïåðåä âàãîíåòêó æ³íî÷îãî áîëþ óñåðåäèí³ ÷îðíîãî æèâîòà âóã³ëüíî¿ øàõòè çàìåðçëîãî çèìîâîãî ÿáëó÷êà ç çåìë³ â îäí³é òåìðÿâ³ â îäí³é ç íàñ
íàáåðåæíà Ðèâ’ºðà ç³ì’ÿòå çàïðîøåííÿ íà â³äêðèòòÿ ëàóíæ-áàðó êèäàºòüñÿ ï³ä ðåáðèñò³ êîëåñà âåëîñèïåäà ïåðø í³æ ðîç÷èíèòèñÿ ïðîäàâö³ âàæêî îïóñêàþòü æàëþç³ ó æèâîò³ ïîðîæíüîãî òîðã³âåëüíîãî öåíòðà áóðêî÷å à ç ï³ä’¿çä³â òõíå òÿãíå ñîëîäêîþ ´àíäæîþ ï³äìîðãóº ÷åðâîíå ñâ³òëî ï³âãîäèíè òîìó âîíè ïåðåñóâàëè øàõè çà á³ëèì ñòîëîì äâà ñòàðèõ ³ íàòîâï ñïîñòåð³ãà÷³â äîâêîëà ðîç³éøëèñÿ êîëè âå÷³ð ï’ÿòíèö³ âïàâ íà äîøêó éøëè ð³çíèìè øëÿõàìè çóñòð³ëèñÿ á³ëÿ äâåðåé äîâãî ï³äí³ìàëèñÿ ïî ñõîäàõ â³äïî÷èâàëè êîëî â³êîí ³ í³÷èÿ òðèâàëà æîäíîãî ðàçó çóñòð³÷ íå ñê³í÷èëàñü ïîðàçêîþ íà òîâñòîìó ñêë³ òð³ùèíà ðîçêîëîëà íàâï³ë ìîëî÷íó êðàìíè÷êó íàâïðîòè áóäèíêó ñòîÿòü ïî îáèäâà áîêè òð³ùèíè äèâëÿòüñÿ íàäâ³ð àëå âàðòî âîðóõíóòèñÿ îäíîìó âàðòî çàãîâîðèòè âïàäóòü îáèäâà öå ÿê íà â³éí³ íà â³éí³ ÿê íà â³éí³ åíäøï³ëü
Âñ³ ä³òî÷êè Ñåðã³ÿ Ñåìåíîâè÷à Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ ß ïî÷èíàþ ïèñàòè öåé äàâíî îá³öÿíèé òåêñò ³ ìèìîâîë³ óñì³õàþñÿ. Ç îáêëàäèíêè ìåí³ ï³äñì³þºòüñÿ ó âóñà (íó ÷èñòî òîá³ ÷åøèðñüêèé ê³ò) ²âàíþê, ³ ï³ä òèì ïîãëÿäîì ÿ í³áè âæå íå ïåðåä êîìï’þòåðîì âçèìêó 2020-ãî, à îñü çíîâó ñèäæó â äâàíàäöÿòîìó òðàìâà¿ ³ íà êîë³í³ íà ÿêèõîñü êëàïòèêàõ ïàïåðó ïèøó ÷åðãîâèé òåêñò íà çàâòðàøíþ ïàðó ç îñíîâ ë³òòâîð÷îñò³. Ìåí³ â³ä òîãî ñòຠÿêîñü îñîáëèâî òåïëî, òîæ íå äèâóéòåñÿ, ùî öå áóäå íå ðåöåíç³ÿ, à äèô³ðàìáè ç òÿæ³ííÿì äî ìåìóàðèñòèêè. «Ä²ÒÎ×ÎÊ ÁÀÃÀÒλ – öå çá³ðêà îïîâ³äàíü óæå çãàäàíîãî êóðñó «Îñíîâè ë³òåðàòóðíî¿ òâîð÷îñò³», ÿêèé Ñåðã³é ²âàíþê ÷èòàâ ó Ìîãèëÿíö³ 20 ç ãàêîì ðîê³â, à òàêîæ éîãî ìåíø òðèâàëî¿, íà æàëü, ñï³âïðàö³ ç Litosvita. Êíèæêà ì³ñòèòü ïîíàä ñòî òåêñò³â â³ä ìàéæå äåâ’ÿíîñòà àâòîð³â. Çà ìî¿ìè íàéñêðîìí³øèìè ï³äðàõóíêàìè, ÷åðåç ðóêè Ñåðã³ÿ Ñåìåíîâè÷à ïðîéøëî íå ìåíø í³æ ø³ñòñîò ñòóäåíò³â (³ â³äïîâ³äíî, íå ìåíøå øåñòè òèñÿ÷ òåêñò³â), òîæ ñòî îïîâ³äàíü – öå êðàïëÿ â ìîð³. Îêåé, ç³çíàþñÿ ÷åñíî: ó ö³é çá³ðö³ (ÿêîñü òåðì³í «àíòîëîã³ÿ» ñþäè ³ íå ïàñóº, íàäòî õîëîäíèé) º ³ ìî¿ äâà òåêñòè. Íå òå, ùîá ó ìåíå áóâ ïðèâ³ä ÿêîñü îñîáëèâî íèìè ïèøàòèñÿ, ðàäøå öå òå, â³ä ÷îãî íàéìåíø ñîðîìíî. Ïðî îäèí òî÷íî ïðèãàäóþ, ùî òî áóëî îñòàííº çàâäàííÿ êóðñó ³ ÿ ïðîñòî «ãíàëà», ÿê ìîãëà. ² àáñîëþòíî íåñïîä³âàíî îòðèìàëà çà íüîãî íàéâèùèé áàë. Ùî æ äî äðóãîãî… Íó, â³í óÿâëÿâñÿ ìåí³ ö³êàâèì áàãàòî ðîê³â, àæ äî òîãî äíÿ, êîëè äîâåëîñÿ éîãî íàáðàòè é â³äïðàâèòè óïîðÿäíèö³ «Ä³òî÷îê». Ó ò³ äàëåê³ ÷àñè íàâ÷àííÿ â Ìîãèëÿíö³ ìåí³ ðàç ïî ðàç çäàâàëîñÿ, ùî Ñåðã³é Ñåìåíîâè÷ ìåíå íåäîîö³íþâàâ, íèí³ ÿ, çâ³ñíî, äóìàþ, ùî â³í áóâ ùå äóæå ïîáëàæëèâèì.
Óò³ì, õàé ìîÿ ñàìîêðèòè÷í³ñòü ÷èòà÷à íå ëÿêàº. Áëèçüêî ÷åòâåðòèíè òåêñò³â ó ö³é êíèæö³ ñïðàâä³ äîáð³. Àæ íàñò³ëüêè, ùî çàáóâàºø, ùî ïèñàëè ¿õ ä³òèñüêà çäåá³ëüøîãî äðóãîãî êóðñó. Îñîáëèâå çàäîâîëåííÿ – öå ø³ñòü äîñë³äæåíü òâîð÷îñò³ Äàâèäà Åðë³õà, Àíäð³ÿøà Ëó ³ ä³ÿëüíîñò³ «Òåàòðó í³ìèõ». Äîáðå çàô³êñóéòå ³ òðèìàéòå íà äóìö³ íàçâó ðîçä³ëó, â ÿêîìó âîíè âì³ùåí³, – «Ì³ñòèô³êàö³ÿ». Áî öå çðîáëåíî òàê äîáðå, ùî ö³ëêîì ìîæå çáèòè ç ïàíòåëèêó íàâ³òü äîâîë³ äîñâ³ä÷åíîãî äîñë³äíèêà. Êàæóòü, ì³ñòèô³êàö³¿ çàâæäè ðîçêðèâàþòüñÿ íà ð³âí³ ìîâè. Ó öèõ òåêñòàõ ç ìîâîþ ³ ñòèëåì óñå ïðîñòî-òàêè äóæå äîáðå, âîíè íàâ³òü ì³ñòÿòü ñïèñêè ë³òåðàòóðè ³ ïåðåõðåñí³ ïîñèëàííÿ. Òàê ùî ðîçêðèòè ¿õ ìîæíà õ³áà ùî «íà ð³âí³ Ãóãëó». À ùå â öüîìó ðîçä³ë³ º ñòðàøåííî ñìà÷íèé «Ëèñò Ò. Øåâ÷åíêà äî Î. Áóçèíè», â ÿêîìó ïîåò íàäñèëຠêðèòèêó «ñòî êàðáîâàíö³â íà äðóêóâàííÿ êíèæêè»... Ðåøòà òåêñò³â – õóäîæí³. Òóò ÷èòà÷ ïîáà÷èòü óæå çíàéîì³ ³ìåíà ïèñüìåííèê³â, ó ÿêèõ âèéøëè óñï³øí³ êíèæêè, ÿê-òî Êóïð³ÿí, Ñòàõ³âñüêà, Óêðà¿íåöü, Øóëüãà. Àáî òèõ, õòî, õî÷ ùå é íå âèäàâàâñÿ, àëå âæå ïåðåìàãàâ ó ë³òåðàòóðíîìó êîíêóðñ³ «Ñìîëîñêèïà»: Ïàâëîâà, Ðóäèê, Ìåéòà. Àáî òèõ, õòî íèí³ á³ëüø â³äîì³ ÿê ðåäàê-
òîðè, êðèòèêè ÷è êóëüòóðí³ ìåíåäæåðè: ͳêîëàé÷óê, Ñòóêàëî, Ùóð. Ç âïåâíåí³ñòþ ìîæíà ñêàçàòè, ùî êîëèñü öÿ êíèæêà ùå ïîñëóæèòü äîñë³äíèêàì (ñïðàâæí³ì, íå ì³ñòèô³êàòîðàì) ÿê äæåðåëî ðàíí³õ òåêñò³â «ìàéáóòí³õ êëàñèê³â». Ô³ëîëîãè áóäóòü ïðîñë³äêîâóâàòè òâîð÷ó åâîëþö³þ ³ âèîêðåìëþâàòè íàñêð³çí³ ñþæåòè é îáðàçè, ñòóäåíòè ïèñàòèìóòü êóðñîâ³ é äèïëîìè. ß óÿâëÿþ öå, ³ çíîâó ìèìîâîë³ óñì³õàþñÿ. ×àñòèíà òåêñò³â, ìîæëèâî, íå òàê³ ñèëüí³, ÿê ìåí³ õîò³ëîñÿ áè çàðàç (ìî¿ íàëåæàòü äî öèõ, çâ³ñíî), àëå ìàéæå ó âñ³õ òî÷íî º áîäàé ùîñü òàêå, ùî ïðèâåðòຠóâàãó: ÿñêðàâèé îáðàç, ñèëüíà ìåòàôîðà, ñâîºð³äíà íåñòàíäàðòíà ³äåÿ, áàéäóæå, ùî íå äóæå ìàéñòåðíî âò³ëåíà. Ôàíòàç³ÿ ó ñòóäåíò³â áóðõëèâà… Ìîæíà ñîá³ óÿâèòè, ñê³ëüêè æ «òðåøíÿêó» ïåðå÷èòóâàâ â³í ùîòèæíÿ, ³ ïîñï³â÷óâàòè Ñåðã³þ Ñåìåíîâè÷ó. À ç ³íøîãî áîêó, ÿê ïîäóìàºø, ñê³ëüêîì ëþäÿì éîãî â³äãóêè äàëè ïîøòîâõ ïèñàòè äàë³! À êîìóñü, íàïåâíî, íàâïàêè, äîïîìîãëè çðîçóì³òè, ùî êðàùå çàéíÿòèñÿ ³íøèì… À òåïåð ïðî áîíóñè. Õòî ìàâ ùàñòÿ çàïèñàòèñÿ íà êóðñ ²âàíþêà, òîé íå ìîæå íå ïàì’ÿòàòè âñòóïíî¿ ëåêö³¿ ïðî òå, ÷îìó ñë³ä íåãàéíî ï³òè â äåêàíàò ³ âèïèñàòèñÿ ãåòü. ßêùî ðàïòîì âè òó ëåêö³þ ïðîãóëÿëè, òî «Ä³òî÷îê áàãàòî» ïîâ³äîìèòü âàì îñíîâí³ òåçè. Ìåí³ çäàºòüñÿ, ÿ òîä³ òðîõè äð³ìàëà íà ïàð³, áî äåÿê³ àðãóìåíòè íà÷å ïî÷óëà âïåðøå. …äàë³ ïðèãàäàëà ñîá³ òó àóäèòîð³þ, ³ çíîâó ìèìîâîë³ óñì³õíóëàñÿ. Áîíóñ íîìåð äâà – ³íòåðâ’þ Ñåðã³ÿ Ñåìåíîâè÷à, ÿê³ ðàí³øå ïóáë³êóâàëèñÿ íà «Ë³òàêöåíò³» òà «ÁàðàÁóö³».  íèõ â³í ðîçì³ðêîâóº, ùî òàêå ïèñüìî âçàãàë³, ÷è
ìîæíà éîãî íàâ÷èòè, ÷è ìîæíà ïèñàòè ãåí³àëüí³ òåêñòè â 15, ðîçïîâ³äຠïðî ñâ³é äîñâ³ä êåðóâàííÿ æóðíàëîì «Îäíîêëàñíèê», ïðî òå, ùî íå òàê ç³ øê³ëüíèì êóðñîì ë³òåðàòóðè ³ ÿêîþ âðåøò³ âîíà ìàëà á áóòè. Ñóïåðáîíóñ – öå, çâ³ñíî, ñëîâíèê «³âàíþê³çì³â – ñòàëèõ òà ïîâòîðþâàíèõ âèñëîâ³â Ñåðã³ÿ Ñåìåíîâè÷à ²âàíþêà, ïîêëèêàíèõ ïðèâíåñòè â ñï³ëêóâàííÿ òåïëî, à â æèòòÿ – áàëàíñ». Ìè âñ³ ïàì’ÿòàºìî ò³ éîãî âèñëîâè. ß íàéá³ëüøå – «íó âè æ õàðîøà!?». À ô³ðìîâå ïðèâ³òàííÿ «ùàñòÿ-çäîðîâëÿ ³ ä³òî÷îê áàãàòî» ñòàëî äëÿ Ìîãèëÿíö³â íèí³ âæå ïðàêòè÷íî êðèëàòîþ ôðàçîþ. ϳäñóìîâóþ÷è, «Ä³òî÷îê áàãàòî» – öå òàêèé ñîá³ ãåíåðàòîð ðàäîñò³ äëÿ âñ³õ êîëèøí³õ ñòóäåíò³â Ñåðã³ÿ Ñåìåíîâè÷à. ² íàâ³òü ÿêùî ñòàëîñÿ òàê, ùî âàø³ òåêñòè äëÿ êóðñó ²âàíþêà íå çáåðåãëèñÿ, áî ñòàðèé êîìï’þòåð «çäîõ» ç óñ³ì, ùî íà íüîìó áóëî, òàê ùî âàñ ó êíèæö³ íåìàº, – öå íå ïðèâ³ä ñóìóâàòè. Ïðîñòî â³çüì³òü òîìèê â ðóêè ³ ïåðåíåñ³òüñÿ ó ñâîº ñòóäåíòñòâî. ² óñì³õí³òüñÿ.
ÑÌÎËÎÑÊÈÏ Óêðà¿íè
¹ 11-12 (291-292), ëèñòîïàä-ãðóäåíü, 2019 ð³ê
4
Âèäàâíè÷³ ïëàíè «Ñìîëîñêèïà Ñìîëîñêèïà»» – 2020 Îëüãà ÏÎÃÈÍÀÉÊÎ Íàïðèê³íö³ ðîêó óêðà¿íñüê³ âèäàâö³ äðóæíî ä³ëèëèñÿ âèäàâíè÷èìè ïëàíàìè íà 2020 ð³ê. ×èòàòè ö³ ìàòåð³àëè áóëî ðàä³ñíî ³ ö³êàâî – ñò³ëüêè âñüîãî ñìà÷íîãî ìຠç’ÿâèòèñÿ ó öüîìó ðîö³. Ùî æ, ìè òåæ íå áóäåìî ïàñòè çàäí³õ, ³ â ö³é ñòàòò³ ÿ ðîçêàæó òðîõè ïðî êíèæêè, ÿê³ «Ñìîëîñêèï» ãîòóº äî äðóêó.
Î
äæåííÿì. Öüîãî ðàçó ó ôîêóñ³ – ˳íà Êîñòåíêî, ÿê³é ó áåðåçí³ âèïîâíèòüñÿ 90 ðîê³â. «Ïîåç³ÿ ˳íè Êîñòåíêî: òðàäèö³ÿ, êîíòåêñò, õóäîæíÿ ñâîºð³äí³ñòü» – òàêà íàçâà ´ðóíòîâíî¿ ìîíîãðàô³¿, àâòîðêà ÿêî¿ – ë³òåðàòóðîçíàâèöÿ ç Îäåñüêîãî íàö³îíàëüíîãî óí³âåðñèòåòó Âàëåíòèíà Ñàºíêî. Âîíà çîñåðåäæóº ñâîþ óâàãó íà øèðîê³é æàíðîâ³é ïàë³òð³, êîìïîçèö³éí³é ìàéñòåðíîñò³ öèêë³â ³ çá³ðîê, ì³ôîëîã³÷í³é ïðèðîä³ òâîð÷îñò³ ïîåòåñè. Îêðåì³ ðîçä³ëè ïðèñâÿ÷åíî òâîð÷îìó ä³àëîãó ç òàêèìè ïîåòêàìè-ïîïåðåäíèöÿìè, ÿê Ëåñÿ Óêðà¿íêà ³ Îëåíà Òåë³ãà, à òàêîæ âåëèêèì òâîðàì – «Ìàðóñ³ ×óðàé» ³ «Áåðåñòå÷êó». Ç’ÿâèòüñÿ ó öüîìó ðîö³ òàêîæ íîíô³êøí, âèäàííÿ ³ñòîðè÷íîãî íàïðÿìêó: çá³ðíèê «Ìîñêâàòðåò³é Ðèì» ï³ä àâòîðñüêèì óïîðÿäêóâàííÿì äîêòîðà ô³ëîñîô³¿ ªâãåíà Êàëþæíîãî. Êíèæêà ì³ñòèòü äîá³ðêó ñòàòåé, îá’ºäíàíèõ äîñë³äæåííÿì âèòîê³â,
äíèì ç ïåðøèõ ïîáà÷èòü ñâ³ò íîâèé òîì ùîäåííèê³â Âîëîäèìèðà Âèííè÷åíêà, ùî îõîïëþº ïåð³îä ç 1932 ïî 1936 ðîêè. Öå ÷àñ, êîëè íåáàæàíèé â ÑÐÑÐ íå ëèøå ñàì ïèñüìåííèê, òàêèìè ñòàþòü ³ éîãî òåêñòè. ¯õ îñòàòî÷íî ïåðåñòàþòü äðóêóâàòè ï³ñëÿ ñìåðò³ Ñêðèïíèêà. Äî öüîãî ìîìåíòó ãîíîðàðè çà ðàäÿíñüê³ âèäàííÿ áóëè îñíîâíèì äæåðåëîì ïðèáóòê³â ðîäèíè. Âèííè÷åíêè âèð³øóþòü ïîêèíóòè Ïàðèæ, ïðîäàòè Çàêóòîê ³ ïåðå¿æäæàþòü â Ìóæåí. Òàì âîíè ñïîä³âàþòüñÿ æèòè ç òîãî, ùî çìîæóòü çàðîáèòè ô³çè÷íîþ ïðàöåþ – âèðîùóþ÷è âèíîãðàä òà ãîðîäèíó. Ïèñüìåííèê ó öåé ÷àñ ïðàöþº íàä ðîìàíàìè «Íîâà çàïîâ³äü» ³ «Â³÷íèé ³ìïåðàòèâ». Ùîäåííèêè öüîãî ïåð³îäó ïîêàæóòü ÷èòà÷åâ³ ïîâñÿêäåííå æèòòÿ Âîëîäèìèðà Âèííè÷åíêà – ñåëÿíèíà, íàòþðèñòà ³ ôðóêòîð’ÿíöÿ. سñòäåñÿòíèöüêèé íàïðÿìîê ó 2020 ïîïîâíèòüñÿ íîâèì äîñë³-
ðîçâèòêó òà êðèòèêîþ ³äå¿ Ìîñêâè – òðåòüîãî Ðèìó. Ñåðåä àâòîð³â òàê³ êëàñèêè óêðà¿íñüêî¿ ³ñòîðè÷íî¿ íàóêè, ÿê Íàòàë³ÿ Ïîëîíñüêà-Âàñèëåíêî, Îëåêñàíäð Îãëîáëèí, ²âàí ̳ð÷óê, Âàñèëü Ãðèøêî. Äîñë³äæåííÿ äåìîíñòðóþòü, ÿê çàðîäæóâàâñÿ ôàíàòè÷íèé ìåñ³ÿí³çì Ðîñ³¿ ³ ÿê ï³ä íüîãî ôàëüøóâàëàñÿ ³ñòîð³ÿ. Ö³ òåêñòè ÷óäîâî ïîÿñíþþòü, çâ³äêè íîãè ðîñòóòü ó ñó÷àñíî¿ ³äå¿ «ðóññêîãî ì³ðà». ² äàðìà ùî íàïèñàí³ âîíè ùå ó 1950-õ ðîêàõ, àêòóàëüí³ñòü ¿õíÿ ùîäíÿ ï³äòâåðäæóºòüñÿ ÿê óêðà¿íñüêèìè, òàê ³ ì³æíàðîäíèìè íîâèíàìè. Ïîâíå ç³áðàííÿ òâîð³â Ìèêîëè Õâèëüîâîãî ó 2020 ðîö³ îòðèìຠñâîº çàâåðøåííÿ. Ó âèäàâíè÷îìó ïëàí³ äî Êíèæêîâîãî Àðñåíàëó – âèäàòè îñòàííþ – ï’ÿòó êíèãó. Óæå ñüîãîäí³, íà åòàï³ ÷îòèðüîõ òîì³â, ìîæíà êîíñòàòóâàòè, ùî, ïîð³âíÿíî ç ä³àñïîðíèì ï’ÿòèòîìíèêîì, öåé áóäå á³ëüø ïîâíèì. Àäæå ó ÷åòâåðòèé òîì óâ³éøëè äåÿê³ îïîâ³äàííÿ, ùî äî òîãî äðóêóâàëèñÿ ëèøå íà ñòîð³íêàõ ãàçåò çà æèòòÿ àâòîðà. Íà åòàï³ ï³äãîòîâêè ô³íàëüíîãî òîìó óïîðÿäíèê Ðîñòèñëàâ Ìåëüíèê³â â³äíàéøîâ ùå äâà òåêñòè, ïðî ³ñíóâàííÿ ÿêèõ ñïåö³àë³ñòè ëèøå çíàëè, òåïåð âîíè íà-
×ÀÑÎÏÈÑ ÒÂÎÐ×ί ÌÎËÎIJ
ðåøò³ óâ³éäóòü äî íàóêîâîãî îá³ãó. Ñìîëîñêèï³âñüêà ìåìóàðèñòèêà öüîãîð³÷ çáàãàòèòüñÿ ñïîãàäàìè ³êòîðà Êðàâ÷åíêà «ß âèáðàâ âîëþ». Ìàëîâ³äîìèé ñó÷àñíèì óêðà¿íöÿì, ³êòîð Àíäð³éîâè÷ Êðàâ÷åíêî òî÷íî çàñëóãîâóº íà çíà÷íî á³ëüøó óâàãó. Éîãî ³ñòîð³ÿ – öå ñïðàâæí³é ïîë³òè÷íèé áëîêáàñòåð. Îäíîêóðñíèê ³ äðóã þíîñò³ Áðåæíºâà, êàï³òàí ×åðâîíî¿ àð쳿 ó Äðóã³é ñâ³òîâ³é â³éí³, ðàäÿíñüêèé äèïëîìàò – ³ ïåðåá³æ÷èê ó ÑØÀ, ðîêàìè çìóøåíèé ïðèõîâóâàòè ñâîþ îñîáó íàâ³òü â³ä âëàñíèõ ä³òåé çàäëÿ ¿õíüî¿ áåçïåêè. Êîëè öÿ êíèæêà âïåðøå âèéøëà ó ñâ³ò ó 1947 ðîö³, âîíà â³äðàçó ñòàëà áåñòñåëåðîì. «Õî÷à ³ñòîð³ÿ ³ ïåâí³ ïî䳿, ïðî ÿê³ â³í íàïèñàâ, òåïåð çàãàëüíîâ³äîì³ é îïèñàí³ äîêëàäíî áàãàòüìà ³íøèìè àâòîðàìè, éîãî ìåìóàðè áóëè îäíèì ç ïåðøèõ áåçïîñåðåäí³õ ñâ³ä÷åíü åïîõè. ̳é áàòüêî áóâ òàì. ³í áóâ ñâ³äêîì ³ áðàâ ó÷àñòü ó ñòðàõ³òòÿõ [³äåòüñÿ ïðî Ãîëîäîìîð. – ðåä.], àæ äîêè íå çì³ã á³ëüøå æèòè ç ö³ºþ æàõëèâîþ ïðàâäîþ,» – ïèøå ó ïåðåäìîâ³ äî íîâîãî âèäàííÿ éîãî ñèí Åíäðþ Êðàâ÷åíêî. Íå îá³éäåòüñÿ ó 2020 ³ áåç íîâèõ âèäàíü ëàóðåàò³â ë³òåðàòóðíîãî êîíêóðñó. Âèéäóòü êíèæêè ïåðåìîæö³â ìèíóëîãî ðîêó, çîêðåìà çá³ðêè ïîåç³é «Îò ³ æèâè ç öèì» Ëåë³ Ïåðåêîòè-
ïîëå (Îëüãè Êðàìàðü), «Ìóðàõè Éîãàííà Ñåáàñòüÿí໠˳çè Æàð³êîâî¿ òà «Øê³ðà ì³ñò» Îëåíè Ïàâëîâî¿. Ðîìàí Îëüãè Áîæêî (Âîëèíñüêî¿) «Ëþáîâ çà ãð³ø» (²² ïðåì³ÿ) – ëàóðåàòñüêèé äåòåêòèâ, ùî ìຠñòàòè ë³òåðàòóðíèì äåáþòîì â³äîìî¿ ðåæèñåðêè. Îëüãà Âîëèíñüêà â³äîìà öèêëîì äîêóìåíòàëüíèõ ô³ëüì³â «Íåzëàìí³» ïðî òðüîõ æ³íîê, ÿê³ ñòàëè æåðòâàìè ðîñ³éñüêî¿ àãðåñ³¿ òà ïîòðàïèëè ó ïîëîí äî áîéîâèê³â. Ðîìàí æå ðîçïîâ³äຠïðî ñåð³þ âèêðàäåíü ìîëîäèõ ä³â÷àò ³ æóðíàë³ñòêó, ÿêà íàìàãàºòüñÿ ðîçïëóòàòè öþ ñïðàâó. ˳òåðàòóðîçíàâ÷èé ïóë òàêîæ äîïîâíèòü êíèæêà òåîðåòè÷íèõ äîñë³äæåíü áàãàòîð³÷íî¿ ðåäàêòîðêè âèäàâíèöòâà Íàòà볿 Êñüîíäçèê «Êëàñèöèçì ³ ñîöðåàë³çì» òà çá³ðíèê «Ôåì³í³ñòêè: 12 çíàêîâèõ àâòîðîê óêðà¿íñüêî¿ ë³òåðàòóðè», ÿêèé ãîòóº ïðîôåñîðêà Êèºâî-Ìîãèëÿíñüêî¿ àêàäå쳿 ³ðà Àãåºâà. Ñåðåä ³íøèõ ïðîºêò³â, íàä ÿêèìè âèäàâíèöòâî ïðàöþâàòèìå ó 2020-ìó: íîâèé òîì ó ñå𳿠«Âèáðàíèõ òâîð³â», ³íòåðâ’þ Þð³ÿ Çàéöåâà ç äèñèäåíòîì, ïðàâîçàõèñíèêîì ²âàíîì Ãåëåì, äðóãèé òîì âèáðàíèõ ïðàöü ë³òåðàòóðîçíàâöÿ Ãðèãîð³ÿ Êîñòþêà, ë³òåðàòóðíèé ïóò³âíèê ïî Ïàðèæó òà ñïîãàäè ïðî Ñåðã³ÿ ²âàíþêà é Îñèïà dzíêåâè÷à. Áóäå ùî ïî÷èòàòè. Íå ïåðå ìèêàéòåñü!
Íîâ³ âèäàííÿ «Ñìîëîñêèïà»
Ìîñêâà – òðåò³é Ðèì : çá³ðíèê / Óïîð. ª. Êàëþæíèé, ïåðåäì. ². Ãèðè÷. Çá³ðíèê «Ìîñêâà – Òðåò³é Ðèì», óïîðÿäíèêîì ÿêîãî âèñòóïຠªâãåí Êàëþæíèé, ì³ñòèòü ñòàòò³ êëàñèê³â íàö³îíàëüíî¿ ³ñòîðè÷íî¿ äóìêè (Í. Ïîëîíñüêî¿-Âàñèëåíêî, Î. Îãëîáëèíà, ². ̳ð÷óêà, Á. Êðóïíèöüêîãî, Â. Ãðèøêà òîùî), ùî âèñâ³òëþþòü îáñòàâèíè ïîõîäæåííÿ òà ñòàíîâëåííÿ òåî𳿠«Òðåòüîãî Ðèìó» ³ ðîçâ³í÷óþòü ³íòåëåêòóàëüí³ ïåðøîïðè÷èíè ðîñ³éñüêîãî ³ìïåðñüêîãî äóõó. Ïðîáëåìà òåî𳿠«Òðåòüîãî Ðèìó» º òàêîæ îäíèì ç êëþ÷îâèõ ïèòàíü óêðà¿íñüêî¿ ³ñòîð³îãðàô³¿ òà âîäíî÷àñ ñóñï³ëüíî¿ äóìêè. Âîíà ñòî¿òü ïîðó÷ ç òàêèìè ïðîáëåìàìè, ÿê íàëåæí³ñòü êèºâîðóñüêî¿ ñïàäùèíè, Ïåðåÿñëàâñüêà óãîäà 1654 ðîêó, çíà÷åííÿ ä³ÿëüíîñò³ ²âàíà Ìàçåïè, â³éíà çà íåçàëåæí³ñòü 1917–1921 ðîê³â, íàö³îíàëüíî-âèçâîëüíà áîðîòüáà 19301950-õ ðîê³â.
Âîëîäèìèð Âèííè÷åíêî. Ùîäåííèê. Òîì 5 (1932–1936) / Óïîð. ³ ïåðåäìîâà Î. Ìàò⺺âî¿.
Ëþäìèëà Òàðíàøèíñüêà. Óêðà¿íñüêå ø³ñòäåñÿòíèöòâî: ïðîô³ë³ íà òë³ ïîêîë³ííÿ
Âàëåíòèíà Ñàºíêî. Ïîåç³ÿ ˳íè Êîñòåíêî: òðàäèö³ÿ, êîíòåêñò, õóäîæíÿ ñâîºð³äí³ñòü
Ï’ÿòèé òîì ùîäåííèêîâèõ çàïèñ³â âèäàòíîãî óêðà¿íñüêîãî ïîë³òè÷íîãî ä³ÿ÷à, ïðîçà¿êà, äðàìàòóðãà é õóäîæíèêà Âîëîäèìèðà Âèííè÷åíêà îõîïëþº ïåð³îä åì³ãðàö³¿ 1932–1936 ðð. Çàïèñè ñòîñóþòüñÿ çàê³í÷åííÿ ïàðèçüêîãî ïåð³îäó åì³ãðàö³¿ Âèííè÷åíê³â, à ïîò³ì ¿õíüîãî ïåðå¿çäó íà ï³âäåíü Ôðàíö³¿, äå ðîäèíà îñåëèëàñü ó ñ³ëüñüê³é ì³ñöåâîñò³. Ñèñòåìàòè÷í³ àâòîðñüê³ íîòàòêè äîñêîíàëî â³äòâîðþþòü íå ëèøå êóëüòóðíîìèñòåöüêó é ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íó àòìîñôåðó, ó ÿê³é æèâ ³ òâîðèâ Â. Âèííè÷åíêî, à ÿâëÿþòü çàö³êàâëåíîìó ÷èòà÷ó éîãî óí³êàëüíèé âíóòð³øí³é ñâ³ò. Ùîäåííèêè ñïîâíåí³ âåëèêîþ ê³ëüê³ñòþ ïîáóòîâèõ äð³áíèöü, ³íòèìíèõ ïåðåæèâàíü, ïñèõîëîã³÷íèõ ðîçäóì³â ³ ïîë³òè÷íèõ â³ç³é îðèã³íàëüíîãî ìàéñòðà ñëîâà.
Ó ìîíîãðàô³¿ äîñë³äæåíî ³ñòîðèêî-ë³òåðàòóðíèé òà ïîåòèêàëüíèé àñïåêòè óêðà¿íñüêîãî øiñòäåñÿòíèöòâà â iìåíàõ. Òàêèé ïåðñîíàëiñòñüêèé âèìið (îêðåìi ïðîôiëi íà òëi ïîêîëiííÿ) äîçâîëÿº ÷èòà÷åâ³ ïîáà÷èòè åïîõó i â ïîñòàòÿõ, i ÷åðåç ïðèçìó òâîð÷îñòi, à òàêîæ ñêëàñòè óÿâëåííÿ ïðî «çîðÿíèé iíòåãðàë» òîãî ïîêîëiííÿ, ÿêå çàëèøèëî çíà÷íèé ñëiä ó ñâiäîìîñòi óêðà¿íñòâà. Öå îñîáëèâî âàæëèâî ñüîãîäí³, êîëè â³äáóâàºòüñÿ íîâèé åòàï îñìèñëåííÿ ³ ïåðåîñìèñëåííÿ êóëüòóðíî¿, ïîë³òè÷íî¿, ³íòåëåêòóàëüíî¿ ñïàäùèíè ø³ñòäåñÿòíèê³â. Äî äðóãîãî âèäàííÿ êíèæêè ââ³éøëè ïåðñîíà볿, â³äñóòí³ ó ïîïåðåäíüîìó, ÿêå ïîáà÷èëî ñâ³ò ó âèäàâíèöòâ³ «Ñìîëîñêèï» 2010 ðîêó. Öå ñòó䳿 ïðî òâîð÷³ñòü Â. Ñòóñà, Â. Äðîçäà, ª. Ãóöàëà òà ïðî õóäîæíèê³â-ø³ñòäåñÿòíèê³â.
Ó ð³ê þâ³ëåþ ˳íè Êîñòåíêî, çâè÷àéíî æ, äî òâîð÷îñò³ âèäàòíî¿ ïîåòêè ïðèêóòà îñîáëèâà óâàãà. Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» òàêîæ ðàäî äîëó÷èëîñÿ äî ö³º¿ î÷³êóâàíî¿ òà ïðèºìíî¿ òåíäåíö³¿. Ïðåäñòàâëÿºìî âàø³é óâàç³ íîâèíêó, äîñë³äæåííÿ Âàëåíòèíè Ñàºíêî. Öÿ êíèãà – ñèñòåìà ñïîñòåðåæåíü ³ âèñíîâê³â ïðî ïîñóòí³ ãðàí³ àðòèñòèçìó ïîå糿 ˳íè Êîñòåíêî, äóõîâíèé ïîòåíö³àë ÿêîãî âñåîñÿæíèé, àëå éîãî òàºìíè÷³ ñåêðåòè â³äêðèâàþòüñÿ íå ïðîñòî. Óâàãà çîñåðåäæåíà íà ñïåöèô³ö³ òðàäèö³éíîñò³/íîíòðàäèö³éíîñò³, øèðîê³é æàíðîâ³é ïàë³òð³, êîìïîçèö³éí³é ìàéñòåðíîñò³ öèêë³â ³ çá³ðîê, ì³ôîëîã³÷í³é ïðèðîä³ òâîð÷îñò³, ñèíåñòåòè÷íîñò³ ïèñüìà, ùî º ë³òåðàòóðíèì óò³ëåííÿì ôåíîìåíó âåñåëêè.
Ö³ òà áàãàòî ³íøèõ êíèæîê óêðà¿íñüêîþ ìîâîþ ìîæíà ïðèäáàòè ó êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï» çà àäðåñîþ: Êè¿â, âóëèöÿ Ìåæèã³ðñüêà, 21 (ïîðó÷ ç³ ñòàíö³ºþ ìåòðî «Êîíòðàêòîâà ïëîùà») Áóäåìî âäÿ÷í³ Âàì çà íàä³ñëàíó ³íôîðìàö³þ ïðî ïî䳿 ãðîìàäñüêî-ïîë³òè÷íîãî òà êóëüòóðíîãî æèòòÿ ìîëîä³ Äóìêè àâòîð³â ïóáë³êàö³é ó «Ñìîëîñêèï³ Óêðà¿íè» íå çàâæäè çá³ãàþòüñÿ ç òî÷êîþ çîðó ðåäàêö³¿ «Ñìîëîñêèï Óêðà¿íè» ²íôîðìàö³éíèé ëèñò òâîð÷î¿ ìîëîä³ Óêðà¿íè Çàñíîâíèê – âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï»
Âèäàâíèöòâî «Ñìîëîñêèï» 04071, Êè¿â, âóë. Ìåæèã³ðñüêà, 21 (044) 425-23-93 ³ ôàêñ: (044) 463-78-52
E-mail: mbf.smoloskyp@gmail.com, http://www.smoloskyp.org.ua E-mail êíèãàðí³ «Ñìîëîñêèï»: knyharnia@smoloskyp.org.ua ²íòåðíåò-êíèãàðíÿ «Ñìîëîñêèï»: https://smoloskyp.com.ua
Íàäðóêîâàíî â ÒΠ«Ïðèíò Îê», Êè¿â, âóë. Êèðèë³âñüêà, 104 Çàìîâëåííÿ ¹ 30114 Òèðàæ 1000 ïðèì.