Ucenje na verbalno odnesuvanje na autisticni i dr deca so posebni potrebi, so lesni i umereni soznaj by social inclusion

УЧЕЊЕ НА ВЕРБАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ НА АУТИСТИЧНИ И ДРУГИ ДЕЦА СО ПОСЕБНИ ПОТРЕБИ, СО ЛЕСНИ И УМЕРЕНИ СОЗНАЈНИ ГОВОРНИ НАРУШУВАЊА “Monorodi” Едукативен центар за аутизам Фондација Аполонија Гевгелија, 19-20 June 2014

Содржината на оваа публикација е исклучиво одговорност на Монороди едукативниот центар за аутизам и на ниеден начин не може да се смета дека ги одразува ставовите на Европската Унија

Вербално однесување е секое однесување кое е зајакнато со посредство на друга личност” личност Научено однесување Одржувано од истите променливи од околината кои одржуваат други невербални однесувања. однесувања “

ВЕРБАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ

Контакт

со очи (2-3 месеци)† †

Имитација

на комплексна низа (5-12 м,

главно >12) Разбирање

на вниманието на другите (7-

9 м) † Покажување/

заемен фокус на внимание (8-15 м) † *

Заемно

внимание како комуникација (9-

11 м) † Социјално

обраќање (10-14 14 м)

РАЗВОЈНИ ПРЕКУРСОРИ НА СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА © Μονορόδι 2014

Разбирање

што другите знаат (1-2

години) Разбирање

на намерите на другите (1,5-

3 год.) (пр. Вежбање ситуации во самостојна игра) [симболична симболична функција за две години: замислува алтернативи] алтернативи

Фантазија

†

РАЗВОЈНИ ПРЕКУРСОРИ НА СОЦИЈАЛНА КОМУНИКАЦИЈА © Μονορόδι 2014

Гестови Јазик Израз

на телото (став и позиција позиција) на лицето

Контакт

со очи

Загледување

(пренасочување пренасочување на погледот)

Проксемика Деиктични

гестови

Проблематично

Однесување како

комуникација

НЕВЕРБАЛНИ

Алатки за оценување вештини кај децата со недостатоци во јазикот и учењето, учењето најчесто применувано во процесот на развој на бихејвиорална програма за децата со нарушувања на аутистичниот спектар. спектар Развијте водичи за наставна програма. програма ABLLS-R: ABLLS-R стои за Оценување на основни вештини за јазик и учење Изменето. (http://www.partingtonbehavioranalysts.com/p age/ablls-r-25.html) VB-MAPP:

VB-MAPP стои за Програма за оценување и поставување на пресвртница при вербалното однесување (http://www.marksundberg.com/vb http://www.marksundberg.com/vbmapp.htm)

ВЕРБАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ

VERBAL BEHAVIOR

Тоа

е предмет на бихејвиоралната анализа, заради неговото значење за човекот имаат централна улога при вештини како што се социјална интеракција, интеракција јазичен и когнитивен развој, решавање на проблеми итн.

VBs

Формални

карактеристики: јазична структура, вклучувајќи ја топографијата на VB

Функционални

карактеристики: овие ја вклучуваат причината за VB

Целосна свест за јазикот ги подразбира и двата вида карактеристики карактеристики.

СВОЈСТВА НА ЈАЗИКОТ SKINNER,1957

Когнитивен

пристап: јазикот е контролиран од внатрешните процеси како перцепција перцепција, класификација, кодирање и декодирање, декодирање и складирање вербална информација (Piaget, 1952;Bloom,1970)

Биолошки

пристап: јазикот е наследен и очигледен уште од раѓање. (Chomsky,1965)

ЈАЗИЧНИ ТЕОРИИ

Слушателот

и говорителот јасно се

разликуваат Скинер

го нагласува однесувањето на говорителот

Тој

не користи термини како експресивен и рецептивен јазик

РАЗЛИКИ ВО ПРИСТАПИТЕ

Анализата на вербалното однесување се одвива со вербални променливи Анализираме

вербални променливи земајќи ги предвид MOs, SD, C, додека класичната лингвистика се занимава со зборови зборови, фрази, реченици итн.

БИХЕЈВИОРАЛНА АНАЛИЗА НА ЈАЗИКОТ

“ Вербално однесување е било кое однесување кое е зајаккнато преку посредството на друга личност ”

Однесување за учење

Се оддржува преку истите околни варијабли кои одржуваат други невербални однесувања

ВЕРБАЛНО ОДНЕСУВАЊЕ

Слушателот и говорителот се јасно издиференцирани

Skkiner го нагласува однесувањето на говорителот

Не користи термини како експресивен и рецептивен јазик

РАЗЛИКИ ВО ПРИСТАПИТЕ

Предавајте ги сите значења на еден збор chocolate

Mand Tact Echoic/mimi c Intraverbals Receptive FFC Textual

Стимул

Вербално однесување Резултат од комуникацијата (добивка)

Желба или потреба

Барање (mand)

Барањето е задоволено

Жеден сум

“Џус”

Јас сум добил џус

Визуелен стимул

Именувајте (tact)

Социјално зајакнување

Дадена ви е слика и ве “кокошка” прашуваат “што е тоа?”

“Добро сторено”

Вербален стимул

Вербална имитација (echoic)

Зајакнување

Речете “јаболко”

“јаболко”

“бинго!”

Стимул

Вербално однесување Резултат од комуникација (добивка)

Вербален стимул

Вербален одговор (intraverbals)

Социјално зајакнување

„Како се викаш?“

„Моето име е Ана“

„Моето име е Марија, дали сакаш да си играш со мене?“

Дискриминативен стимул

Вербален одговор различен од самиот SD (Текстуален)

Социјално зајакнување

Текст

Тој чита текст

„Добро сторено“

Како комуницира вашиот ученик кога се обидува да ве натера да разберете што тој сака? сака

Дали ве влече за раката? Дали покажува кон она што го сака? Дали стои пред зајакнувачот? зајакнувачот

Дали користи искази од еден збор? збор

Дали разменува слики (PECS)? Може ли да користи знаци? Или и двете?

Физичка

имитација

Дали ги копира (имитира)вашите вашите постапки? 1.

Плескање со рацете?

Шутирање топка?

Ваш начин на скокање?

Рецептивни вештини

Може ли да разбира фрази? Може ли да следи команди? 1.

Може ли да следи 5 поединечни вербални команди кои се однесуваат на секојдневни постапки?

Може ли да покаже10 постапки на барање на едукаторот? (пр. „покажи ми „спијам“!“) „спијам

Може ли да идентификува 10 предмети според нивните својства („покажи ми округло и црвено“)

Поврзување

Дали вашиот ученик е способен да поврзува предмети, слики, примери на форми, форми кои вие му ги задавате? 1.

Може ли да поврзува 10 предмети со соодветни слики?

Може ли да поврзува бои со примери од цртежи?

Може ли да става предмети на полици поврзувајќи ги со други предмети на полиците?

Вербална

имитација Дали вашиот ученик повторува по вас звуци, зборови, или фрази по ваш пример? 1. Дали имитира вокализации по едукаторот? 2. Дали имитира зборови по едукаторот? 3. Дали имитира фрази по едукаторот едукаторот? Традиционалното SLT започнува од овде!..

Кога

функционалниот говор е премногу бавен, артикулацијата не може да е приоритетна! Може дури и никогаш да не си ја поставите артикулацијата за цел, цел доколку има други јазични цели кои се приоритетни. Работата на артикулацијата е неефективна ако вашиот ученик не ве гледа и никогаш не имитира Артикулацијата во такви случаи не може да го подобри глобалното функционирање или да го подобри развојот!

Означување

Може ли вашиот ученик да именува предмети или постапки? 1.

Означува 5-10 предмети на дадена инструкција од едукаторот

Означува 30 постапки на дадена инструкција од едукаторот

Именува луѓе кои го опкружуваат

Конверзациски

прекурсори)

вештини (интравербални интравербални

Дали вашиот ученик одговара на прашања, и дали дополнува фрази со зборови кои недостасуваат? 1. Дали продолжува да ја пее песната кога едукаторот ќе прекине? 2. Дали дополнува низи како «1,2,3....» «1,2,3 3. Дали одговара на прашања со прашални зборови?

Академски

вештини

Дали вашиот ученик е способен да научи како да чита, пишува, брои? ? 1.

Дали препознава букви? Или зборови?

Дали може да пресметува? ?

Дали може да идентификува зборови што не ги разбира во текст од 50 зборови?

Јазикот се состои од произволни симболи

Алтернативните јазични системи се одликуваат со истата особина

PECS не треба да се предава на комуникациски партнери, бидејќи не е уште еден симболичен систем

PECS не бара симболични способности; способности бара само категориски и дискриминирачки

Може да се предава на повеќето луѓе со јазична заостанатост

Вклучува неколку вербални променливи

При умерена засегнатост на АSDs, SDs, може да предавате морфологија и синтакса низ PECS напредни техники (потребна е адаптација на вашиот јазик)

ЈАЗИК И PECS

Првото нешто што PECS го прави, е учење алтернативни комуникациски однесувања

НЕВЕРБАЛНИ: дава ја сликата, зема го зајакнувачот = испрашта порака

НЕВЕРБАЛНИ: големо разбирање за околината и комуникацијата: треба да се најде комуникацискиот партнер, треба да се освои зајакнувачот низ посредување – со помош на порака

Echoic behavior се поттикнува низ PECS

PECS – Фази I и II

Учениците

се учат да селектираат соодветна содржина од пораката (низ разликување) т.н. manding однесување, однесување САМО фукционално (го предаваме само она што има значење за ученикот)

Целосно

однесување се предава низ PECS, во учебна средина (следејќи следејќи рутини, команди, инструкции)

Рецептивното

PECS – Фаза III

- Manding – ја зголемува способноста да се иницираат барања преку користење на функционална комуникација во природна средина

ОСНОВНИ ОБЛАСТИ ОД НАСТАВНАТА ПРОГРАМА: ПРОГРАМА

синтакса: почеток на реченица „Јас сакам“

Прво FFC:

својства – Збогатување на реченицата: атрибути

PECS – Фаза IV

однесување (labeling) (labeling – Одговори на „што сакаш?“ (пофункционално пофункционално отколку „што е ова?“)

Tacting

такт: коментирање (без ( mand); повеќе глаголи за споделување импресии

Повеќе PECS

не предава интравербали

Можеш

да предавате текстуално однесување низ PECS

PECS – Фази V & VI

ЦЕЛИ НА РАБОТИЛНИЦАТА •Поставување •Планирање

на цели

на часови

•Поставување

на рутина

•Алтернативен

PECS

комуникционен систем :

План на лекција е детален опис од едукаторите на поставена цел и процедурите и техниките кои се потребни за таа да се имплементира. имплементира

ШТО Е ПЛАН НА ЛЕКЦИЈА? ЛЕКЦИЈА

Цели

Успешни критериуми за генерализација

Поттици

Зајакнување

Податоци

ШТО СЕ ВКЛУЧУВА ВО ПЛАНОТ?

Дефинирајте ја вашата цел

Целта мора да биде реална

Целта мора да биде мерлива

Дефинирајте при кои околности целното однесување треба да се случи (пр. (пр Андреј ќе си ја облече јакната пред да излезе во училишниот двор на одмор)

ПОСТАВУВАЊЕ НА ЦЕЛ

Треба да се исполнат одредени критериуми пред да се одлучи дека целта била постигната

Генерализација: во различни околности, околности со различни личности, или во присуство на одреден број луѓе, со различни материјали, со одредена стапка на случување при одредени интервали итн.

Одредете процент на успешност ((најчесто 80%)

УСПЕШЕН КРИТЕРИУМ ЗА ГЕНЕРАЛИЗАЦИЈА

Треба да се утврди типот на лекцијата (секвенцијален или дискриминативен) како и типот на корекцијата

Облекувањето на јакна е секвенцијален тип на лекција; корекцијата се прави со чекори наназад

КОРЕКЦИЈА НА ГРЕШКИ

Поттиците мора да го насочат ученикот кон целното однесување

Типови поттикнувања: физички, вербални вербални, модели, покажување, гестови, слики, пишани зборови, итн.

Стратегии на поттикнување:

Од најмногу кон најмалку

Од најмалку кон најмногу

Постепено водење

Одложено водење

Оформување

ПОТТИЦИ

Чекори напред

Чекори назад

Повлекување од задача

Одложување на поттик

НАМАЛУВАЊЕ НА ПОТТИЦИ

Костас ќе ги поздрави своите соученици при што ќе каже здраво кога ќе влезе во училницата училницата. Тој ќе го прави ова 3 последователни денови во седмицата, со стапка на успех од 90% во присуството на 10 соученици. Ова е секвенцијална лекција па корекцијата се прави со чекор назад назад. Тој ќе биде поттикнат од некоа личност зад него него.

ПРИМЕР

Николета ќе препознае 10 предмети кои се користат во секојдневниот живот. Таа ќе го прави ова за време на наставата, исто така и во центарот, центарот преку слики со два различни едукатори, во 3 последователни денови со стапка на успех од 90%. Оваа е дискриминативна лекција па корекцијата ќе се одвива во 4 чекори. Таа ќе се поттикне со присуството на соодветен прдмет прдмет.

ПРИМЕР

За која било возраст:

Размислувајте на долги патеки

Дефинирајте ги краткотрајните цели кои ќе доведат до крајната цел

Одберете соодветни вистински материјали соодветно на возраста на вашиот ученик

ОРГАНИЗАЦИЈА НА УЧИЛНИЦАТА

4. Размислете за околината во која ќе го сместите ученикот 5. Користете вистински материјали кои вашиот ученик ќе ги среќава во идни реални ситуации 6. Користете материјали кои одговараат на возраста на детето 7. Организирајте значенска рутина

ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ

Следење на функионална рутина како таа од градинка

ДА ПОГЛЕДНЕМЕ ПРИМЕР

ПРИМЕРИ ЗА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ И ЦЕЛИ ЗА ПРЕДШКОЛСКА ВОЗРАСТ

ВРЕМЕ

АКТИВНОСТ

ЦЕЛИ

PECS КОМУНИКА ЦИЈА

9:00-9:20

ЛЕКЦИЈА

ВИЗУЕЛНО-МОТОРНА МОТОРНА КООРДИНАЦИЈА,, ДА ОСТАНЕ НА СВОЕТО МЕСТО ЗА ОДРЕДЕНО ВРЕМЕ ВРЕМЕ,

ВОКАБУЛАР, СПОНТАНО КОРИСТЕЊЕ ПРИДАВКИ

9:20-9:40

СЛИКАЊЕ

ФИНИ ДВИЖЕЊА, ВИЗУЕЛНО-МОТОРНА МОТОРНА КООРДИНАЦИЈА, ТАКТИЛНОСТ, ДЕСЕНЗИБИЛАЦИЈА

БОИ, ФОРМИ, ГОЛЕМИНИ, ГО ПРАШУВАТЕ ЗА ПРЕДМЕТИ КОИ МУ СЕ ДОПАЃААТ

9:40-9:45

МИЕЊЕ НА РАЦЕ

DLS УЧЕЊЕ НА ТЕШКИОТ ЧЕКОР

БАРАЊЕ МАТЕРИЈАЛ КОЈ НЕДОСТАСУВА ЗА ДА СЕ ЗАВРШИ АКТИВНОСТА

9:45-10:00

УЖИНА

РЕЦЕПТИВНО УЧЕЊЕ (ЗЕМИ ЈА СВОЈАТА ЧИНИЈА)

СПОНТАНО БАРАЊЕ

10:0010:20

ПАУЗА

ИГРАЊЕ БРКАНИЦА

´N/A

PECS КОМУНИКА ЦИЈА

ВРЕМЕ

АКТИВНОСТ

ЦЕЛИ

10:2010:40

ПРИКАЗНА

СЕДЕЊЕ СО БАРАЊЕ НА ГРУПАТА,СЛУША СЛУША ОДРЕДЕНА ЊЕ НА ПРИКАЗНА УЧИТЕЛКАТА УЧИТЕЛКАТА, ПРЕПОЗНАВАЊЕ НА РЕЦЕПТИВЕН ЈАЗИК, ПОВРЗУВАЊЕ

10:4011:00

МУЗИКА

ВЕРБАЛНА ИМИТАЦИЈА ИМИТАЦИЈА, ДОПОЛНУВАЊЕ НА ЗБОРОВИ

ПРАШУВАЊЕ ЗА МУЗИКИ ИНСТРУМЕНТ, ПРАШУВАЊЕ ЗА МУЗИКА КОЈА ТОЈ ЈА ПРЕФЕРИРА

11:00

ОТПУШТАЊЕ

ОРГАНИЗИРАЊЕ НА НЕГОВИТЕ РАБОТИ

Следење

на

ВРЕМЕ

АКТИВНОСТ

ЦЕЛИ

PECS КОМУНИКАЦ ИЈА

16:00-16:30

ЛЕКЦИЈА

ГРАФОМОТОРНИ ВЕШТИНИ, ПРЕПИШУВАЊЕ, ПРЕПОЗНАВАЊЕ , РЕЦЕПТИВНИ ВЕШТИНИ

ВОКАБУЛАР, ПРИДАВКИ И АТРИБУТИ

16:30-16:45

ПАУЗА

ИГРИ

ПРАШУВАЊЕ ЗА ОДРЕДЕНА ИГРА

16:45-17:00

СЛИКАЊЕ

ФИНИ ДВИЖЕЊА, ВИЗУЕЛНО-МОТОРНА КООРДИНАЦИЈА, ТАКТИЛНОСТ, ДЕСЕНЗИБИЛАЦИЈА

БОИ, ФОРМИ,ГОЛ ЕМИНИ, ПРАШУВАЊЕ ЗА МАТЕРИЈАЛ КОЈ МУ СЕ ДОПАЃА

Функционална

рутина

Како таа на

училиште

Пример

ПРИМЕР ЗА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ И ЦЕЛИ ЗА ШКОЛСКА ВОЗРАСТ ВО ЦЕНТАР

ПРИМЕР ЗА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ И ЦЕЛИ ЗА ШКОЛСКА ВОЗРАСТ, ДОМА СЛЕДЕЊЕ НА ФУНКЦИОНАЛНА РУТИНА, СЛИЧНО КАКО И ДОМА

ВРЕМЕ

АКТИВНОСТИ

ЦЕЛИ

PECS КОМУНИКАЦИЈА

15:00-15:10

ПРЕСОБЛЕКУВА ЊЕ

ДА НАУЧИ ОДРЕДЕН ЧЕКОР

ПРАШУВАЊЕ ЗА ОБЛЕКА КОЈА НЕДОСТИГА

15:10-15:15

МИЕЊЕ НА РАЦЕ

ДА НАУЧИ ОДРЕДЕН ЧЕКОР

15:15-15:30

ОБРОК

ПОСТАВУВАЊЕ И ЧИСТЕЊЕ НА МАСАТА, ПРАВИЛЕН ЗАФАТ

ПРАШУВАЊЕ ЗА ОДРЕДЕНА ХРАНА, БОЈА

15:30-15:40

ОДМОР

ОКУПАЦИЈА СО КОМПЈУТЕР, ДА ГЛЕДА ТЕЛЕВИЗИЈА БЕЗ ДА СТАНЕ

ПРАШУВАЊЕ ЗА ЦРТАН, ФИЛМ ИЛИ ВИДЕО ИГРА

15:40-16:00

ЛЕКЦИЈА

ГРАФОМОТОРНИ , ПРЕПИШУВАЊЕ, ПРЕПОЗНАВАЊЕ, РЕЦЕПЦИЈА

ВОКАБУЛАР, АТРИБУТИ

16:00-17:00

ЗАЕДНИЦА

ТРЕНИРАЊЕ ЗА СООБРАЌАЈ, ПРОДАВНИЦИ, ИГРАЛИШТА

КУПУВАЊЕ, НАРАЧУВАЊЕ

ПРИМЕР ЗА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ И ЦЕЛИ ЗА ВОЗРАСНИ, ДОМА СЛЕДЕЊЕ НА ФУНКЦИОНАЛНА РУТИНА, РУТИНА СЛИЧНО КАКО И ДОМА ВРЕМЕ

АКТИВНОСТ

ЦЕЛИ

PECS KOMУНИКА ЦИЈА

8:30-8:40

СТАНУВАЊЕ

НЕЗАВИСНОСТ

8:40-8:50

ТОАЛЕТ

ДА НАУЧИ ТЕЖОК ЧЕКОР, ЧЕКОР НЕЗАВИСНОСТ

8:50-9:10

ПОДГОТОВКА НА ОРГАНИЗАЦИЈА ОРГАНИЗАЦИЈА, ПОЈАДОК ФИНО ДВИЖЕЊЕ, НЕЗАВИСНОСТ

ПРАШУВАЊЕ ЗА ПОТРЕБЕН МАТЕРИЈАЛ

9:10-9:20

ПРЕСОБЛЕКУВА ЊЕ

ПРАШУВАЊЕ ЗА ОБЛЕКА, БОИ

9:20-9:30

МИЕЊЕ САДОВИ ОРГАНИЗАЦИОН И ВЕШТИНИ, ФИНО И ГОЛЕМО ДВИЖЕЊЕ

ОРИЕНТАЦИЈА, ОРИЕНТАЦИЈА НЕЗАВИСНОСТ

БАРАЊЕ ПОМОШ, РАБОТИ КОИ НЕДОСТАСУВАА Т

ВРЕМЕ

АКТИВНОСТ

ЦЕЛ

PECS КОМУНИКА ЦИЈА

9:30-10:00

ЗАЕДНИЦА

ШЕТАЊЕ, ПРОДАВНИЦИ ПРОДАВНИЦИ, ОДНЕСУВАЊЕ ВО ЗАЕДНИЦАТА

НЕКОЕ МЕСТО ЗА ОДЕЊЕ, НЕШТО ШТО ТОЈ САКА ДА КУПИ

10:00-10:10

ТОАЛЕТ

НЕЗАВИСНОСТ

10:10-10:30

КОМПЈУТЕР

ИГРИ СООДВЕТНИ НА ВОЗРАСТА

БАРАЊЕ ПОМОШ

10:30-11:00

СЛОБОДНО ВРЕМЕ

РАЗГЛЕДУВАЊЕ ВЕСНИК, ГЛЕДАЊЕ ТЕЛЕВИЗИЈА ТЕЛЕВИЗИЈА, СЛУШАЊЕ МУЗИКА, БЕЗ ПРОБЛЕМАТИЧН И ОДНЕСУВАЊА

КОМЕНТИРАЊЕ, БАРАЊЕ ОДРЕДЕНА ПРОГРАМА ИЛИ ВЕСНИК

11:00-11:15

ГРАДИНАРСТВО

НЕЗАВИСНОСТ

БАРАЊЕ САКСИЈА И СЛ.

11:15-11:30

БАЛАНСИРАЊЕ

ФИНА МОТОРИКА, ОРИЕНТАЦИЈА ОРИЕНТАЦИЈА, НЕЗАВИСНОСТ

БАРАЊЕ ПОТРЕБНИ ПРЕДМЕТИ

Сесии од 45 минути:

Вклучете активности од по 10-15 15 минути

Одберете активности во кои е лесно да се учествува

Сесии подолги од 2 часа:

Вклучете активности подолги од 15 минути особено ако му се допаѓаат а детето

Повторете некои активности доколку тоа е потребно за остварување на цел

ВРЕМЕТРАЕЊЕ НА СЕСИИ И ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ

Организирани по вид

Користете проѕирни и полупроѕирни кутии

Ставете етикети на кутиите, одбележете ја содржината

Напишете им броеви на кутиите

Кутиите мора да бидат видливи и недостапни за студентите

Материјалите мора да бидат вистински и достапни за едукаторите

ОРГАНИЗАЦИЈА НА УЧИЛНИЦАТА: УЧИЛНИЦАТА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ И МАТЕРИЈАЛИ

Креирајте катчиња за активностите

Катче за академика

Катче за уметност и вештини

Катче за музика

Катче за игри

Катче за индивидуално учење

Катче за окупациона терапија

ОРГАНИЗАЦИЈА НА УЧИЛНИЦАТА: УЧИЛНИЦАТА ФУНКЦИОНАЛНИ АКТИВНОСТИ

Како треба да ги организирам зајакнувачите (индивидуална сесија)

Во блокчето на детето има форми на зајакнувачи кои му се допаѓаат

Има кутија која ги содржи ваквите зајакнувачи

ЗАЈАКНУВАЊЕ:

Како треба да ги организирам зајакнувачите (групна сесија)

Има табла во училницата, со табела каде е запишани зајакнувачите на секој ученик

ВНИМАНИЕ:Обновувајте ги зајакнувачите редовно

ЗАЈАКНУВАЧИ

Кога?

Правило на втора половина

Зголемете го времето за работа на ученикот!

Визуелен систем на зајакнување (тој ( ќе знае што прави колку долго ќе го прави тоа)

Користете ARRT(аудио тонови за потсетување) потсетување кога работите со група

Зајакнувајте дифернцијално

ЗАЈАКНУВАЊЕ

Организирајте го материјалот од вашиот договор

- Нека картичката за зајакнување и токените бидат на крајот од Комуникациската книга -

Чувајте ги сите зајакнувачи и токени во кутија

Секогаш носете зајакнувачи или картички со зајакнувачи во престилката за да можете веднаш да ги употребите

ЗАЈАКНУВАЊЕ

Контролирајте ги материјалите

- Едукаторот треба да манипулира со токените и точно да ги подреди картичките за зајакнување -

Системот за зајакнување поставете го пред ученикот или покрај него додека извршува задача

Едукаторот ги контролира токените токените, тој го наградува ученикот

Токените можат да бидат налепници налепници, парички, копчиња и други мали објекти кои му се допаѓаат на ученикот

ЗАЈАКНУВАЊЕ

Создајте услови за комуникација за време на активностите за да ученикот може да побара зајакнувачи

Зајакнувачите се видливи но недостапни за ученикот

Тие се наоѓаат во вашата престилка и можете веднаш да ги употребите, слободни но не достапни

Саботирајте ги совладаните вештини за да ученикот побара нешто (пр. Не може да најде крпа откако ќе ги измие рацете)

ФУНКЦИОНАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

Прегледајте ги лекциите и пронајдете предмети кои тој ги сака и може да ви ги побара

Игралиште: лулашка Лекција: дел од сложувалка Ужинка: бисквита, вода ОТ : греда

ФУНКЦИОНАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

Организирајте ги Комуникациските книги во училницата

Тие мора да им бидат достапни на учениците

За време на часот, тие можат да бидат на масата или на столот

Закачете ги на алки за да можат секогаш да бидат најдени и земени

ФУНКЦИОНАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

Организирајте слики во Комуникациската книга на секој ученик

- Сликите се подредуваат по категорија (храна, играчки, бои) -

Нека предната страна биде без слики, слики ова ќе го олесни учењето на нови вештини

Почетоците на реченици се поставени на првата страница во левиот горен дел

- CCS сликите се поставени на првата страница во десниот горен дел

ФУНКЦИОНАЛНА КОМУНИКАЦИЈА

Грешки и проблеми при часови кои вклучуваат PECS CS

Кои се највообичаените потешкотии со кои се среќаваме кога ги имплементираме фазите од I до V од PECS во Грција (грчкиот јазик има многу слична структура)

Предлози за да се надминат потешкотии

ЦЕЛНА РАБОТИЛНИЦА

Потешкотии при координација со семејството

Потешкотии со генерализација

Проблематични однесувања на часовите

Ученикот не ги гледа сликите

Одбива да комуницира

Ученикот зема се

ПРОБЛЕМИ ЗА ДИСКУСИЈА

Не можам да најдам нешто што тој би сакал

Претставувајте нови предмети секој пат

Набљудувајте што прави тој во училницата (без да го попречувате) доколку имате можност набљудувајте го и дома (без родителите да го попречуваат)

Нема потреба од скапи предмети, предмети и едноставни предмети ќе имаат ефект( капачки од шишиња, жици

Прашајте го неговото семејство за работите кои му се допаѓаат

Прашајте ги што прави кога е сам

ОСНОВНИ ПРАВИЛА: 1. ЗАЈАКНУВАЧИ

На него му се допаѓаат два до три предмети

Започнете со нив и обидете се да откриете повеќе

Неговите зајакнувачи се храна

Неговите зајакнувачи не се прифатливи

Набљудувајте што прави тој и обидете се да најдете еквивалентни предмети кои се прифатливи

Ги користи зајакнувачите само за стереотипи

Прифатете го ова на почетокот, додека да ги совлада првите фази на PECS , покажете му што друго тој може да прави Не ја поврзувајте PECS само со зајакнувачи , употребувајте различни предмети

ЗАЈАКНУВАЧИ

Нема време за подготовка на работата

Побарајте од семејството да ви помогне

Побарајте од вашите работодавци да ви обезбедат личност која специјализирала за вакви процеси

Објаснете му ја потребата за време на вашиот работодавец

Побарајте од колега да ви помогне

Посветете го вашето лично време

ОСНОВНИ ПРОБЛЕМИ: 2. ВРЕМЕ ЗА ПОДГОТОВКА НА СЕСИИТЕ

Како е возможно да направам 40 размени по протоколот во тек од 45 минути

Дневно се очекуваат 40 размени

Побарајте соработка од училиштето

Побарајте од семејството да учествува учествува, за да го тренираат ученикот дома

Претставете нова вештина за време на сесијата – тренирајте го родителот- барајте да го имплементира ова дома

ОСНОВНИ ПРОБЛЕМИ: ПРОБЛЕМИ 3. СЕСИИ КОИ ТРААТ 45МИНУТИ

Семејството мора ад има активна улога во тренингот. Како да го постигнам тоа? тоа

Објаснете му ја стратегијата PECS на семејството

Поканете го родителот на вашата сесија, и објаснете му ја секоја фаза

Покажете муна родителот што тој може да прави дома

Доколку е можно спроведете една PECS сесија во домот заедно со родителите

ОСНОВНИ ПРОБЛЕМИ: ПРОБЛЕМИ 4. УЛОГАТА НА СЕМЕЈСТВОТО

Зошто да зачувувате податоци?

За да се прикаже напредок

Полесно е да се информира семејството за напредокот

За да се идентификува што му тешко на ученикот и како да го надмине тоа

ПОДАТОЦИ

Дали

морам да чувам податоци од секоја размена?

Да, доколку спроведувате истражување

Одберете ги оние активности според чии податоци ученикот најмногу ги сака

Забележувајте податоци во првите 10 минути од секоја активност, или во средината или на крајот од активноста

Забележувајте и секогаш кога ќе увидите дека ученикот не напредува

ПОДАТОЦИ

Phase 1 120% 100% 80%

PICK UP

60%

REACH

40%

RELEASE

20% 0% 15/6/2011

16/6/2011

17/6/2011

18/6/2011

6/20/2011 (Phase 1)

Date

ПРИМЕР: ГРАФИКОН СО ПОДАТОЦИ

21/6/2011

ПИРАМИДАЛНИОТ ПРИСТАП ВО ОБРАЗОВАНИЕТО BONDY AND SULZER-AZAROFF, SULZER 2002 The ‘how’ of teaching

Data Functional Communication

The ‘why’ of behavior A science on learning Functional Activities

ФАЗА 1 : ПРЕГЛЕД Партнер за комуникација

поттикн увања

Физичко насочување Чека иницијација, потоа потикнува

Го води ученикот да подигнува, да се приближи , да пушта Зајакнува за половина секунда

“ Тактилна одбрамбеност ”

Не сака да биде допрен или воден

Не сака да допира слики

1. Поставете ја сликата на нешто друго (пр. Блок) за да му олесните 2. Намалете го растојанието ученикнаставник/едукатор 3. Постепено десензибилирајте го ученикот 4. Доколку е можно, донесете искусен физикален терапевт/водич

ПОТЕШКОТИИ НА УЧЕНИКОТ ВО ПРВА ФАЗА

Ученикот е хиперактивен

1.Нека материјалот ви биде добро организиран 2.Брзо реагирајте на однесувањето на ученикот 3. Дозволете му на детето да заменува слики стоејќи

Ученикот ги фрла сликите

Поправете му ги грешките со чекор назад

Нека вежба повеќе со физикалниот терапевт

Не реагирајте доколку не сакате да го зајакнете однесувањето

Не зајакнувајте

ПОТЕШКОТИИ НА УЧЕНИКОТ ВО ПРВА ФАЗА

Ученикот ги става сликите во устата

Поправете ги грешките со враќање чекор назад

Нека физикалниот водич го блокира ова однесување

Не зборувајте со ученикот за време на или веднаш по МО

Студентот не прима зајакнувач

Преферира зајакнувачи кои можат да се конзумираат

Имајте поголемо количество на идентични зајакнувачи

Користете различни зајакнувачи

ПОТЕШКОТИИ НА УЧЕНИКОТ ВО ПРВА ФАЗА

Ученикот не напреднува

Проверете го протоколот за оваа фаза

Чувајте детални податоци за размени со цел да идентификувате во кој период се случува грешката

Барајте консултации од надреденото лице кое ве надгледува

ПОТЕШКОТИИ НА УЧЕНИКОТ ВО ПРВА ФАЗА

Нема слободно второ лице

Вклучете член од фамилијата , објаснете му колку е важно неговото присуство

Побарајте да ви помогне колега на кратко време

Побарајте секретарката да ви помогне на кратко време

Физикалниот водич не реагира на време

Нека вежба повеќе

Надгледувајте ги сите членови кои учествуваат при PECS

Вежбајте заедно со водичот

ПОТЕШКОТИИ НА ЕДУКАТОРОТ ВО ПРВАТА ФАЗА

Кој запишува и зачувува податоци податоци?

Обично ΣΚ бидејќи точно знае да даде насоки

Алтернативно, инструкторот водејќи се по податоците

ПОТЕШКОТИИ НА ЕДУКАТОРОТ ВО ПРВАТА ФАЗА

Патување и упорност

Цел: да се пропатува растојанието до Комуникациската книга и до партнерот за комуникација ; да комуницира со различни луѓе под различни околности

ВТОРА ФАЗА ПРЕГЛЕД

Доколку вашиот ученик се соочува со моторни неспособности.

Научете го да користи ѕвонче секогаш кога нешто ќе му биде непотребно

Доколку е во количка, тој му се приближува на комуникацискиот партер со физичко водење

Доколку вашиот ученик е диспраксичен

Модифицирајте ги сликите за да може тој подобро да ги почувствува , колку повеќе му го стимулираме мозокот толку полесно ќе го изврши однесувањето ( се става во кутија или на блок)

ВТОРА ФАЗА- ПОТЕШКОТИИ

На ученикот му е одвлечено вниманието

Тргнете некои од стимулите во околината (не сите)

Водичот го поттикнува да ја изврши замената успешно

Постепено зголемете го растојанието меѓу ученикотпартнерот за комуникација-Комуникациската Комуникациската книга

Ученикот поставуа барања само на возрасни

Создадет услови во кои роднини или соученици му поставуваат барања

Организирајте активност со голема зајакнувачка вредност и земете соученик или партнер за да ја засилат мотивацијата на ученикот да ги изврши барањата

ВТОРА ФАЗА- ПОТЕШКОТИИ

Ученикот е научен да остане во своето место некое време

Постепено отстранете го столот

Водичот го поттикнува ученикот да стане од столот

При првите размени користете силни зајакнувачи за да му ја зголемите мотивацијата

Отстранете ги масата и столот од училницатаправете размени на подот!

ВТОРА ФАЗА- ПОТЕШКОТИИ

Учениците ги менуваат преференците во однос на зајакнувачите

Оддржете целосна контрола врз зајакнувачите зајакнувачите, не дозволувајте пристап до нив

Ограничете ги на број кој можете да го контролирате

Вежбајте ја одново и одново манипулацијата на слични ученици

Барајте надзор

Ученикот прави испад или си заминува при постапка од 4 чекори назад да поправка на грешка

Спроведете ја постапката од 4 чекори со поголема брзина

Не му дозволувајте на ученикот да избегне поправање на грешка

Прегледајте ги вашите податоци за стапка на грешки, испади и бегства

Барајте надгледување

ПОТЕШКОТИИ ВО ТРЕТАТА ФАЗА

Ученикот реагира негативно кога му се бара да ја носи Комуникациската книга

1. Прво побарајте од него да ја држи неколку секунди 2. Постепено зголемете го овој интервал 3. Преместете ја точката на држање од дланката на лактот постепено зголемувајќи ги интервалите 4. Преместувајте ја понатаму од лакт на рамо потепено зголемувајќи го интервалот 5. На крајот подучете го да ја стави лентата преку главата (премин до вратот) 6. За време на претходните периоди зајакнете го секој пробен период

ПОТЕШКОТИИ ВО ВТОРАТА ФАЗА

Втора фаза

КОЈ ОДГОВАРА ЗА ДА БИДЕ КОМУНИКАЦИОНЕН ПАРТНЕР

Дискриминација

Цел: детето одбира слики од предната страна или од внатрешноста на книгата

IIIA- едноставна дискриминација -

Од слики кои најмалку и најмногу ги преферира

IIIB – кондиционална дискриминација -

Од слики меѓу кои најмалку 2 се зајакнувачи

Погледнете во Комуникационата слика

ТРЕТА ФАЗА ПРЕГЛЕД

Не можам да идентификувам предмети кои не ги преферира

Прашајте ги родителите, семејството

Понудете му различни предмети – особено храна која не би му се допаѓала

Ученикот ги избира двете слики

Бидете побрз од нив не им дозволувајте да ги подигнат и двете слики

Поправете ги со постапка на враќање неколку чекори назад

Проверете ги уште еднаш зајакнувачите

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIA

Детето прави размени без да ги гледа сликите

Кренете ја книгата на ниво на очите на детето

Поместувајте ја се додека детето не погледне во неа

Закачете ја на нешто

Наеднаш блокирајте го пристапот на сликите со раката на водичот , ова можеби ќе му го привлече вниманието , во овој момент водичот ја тргнува раката

Проверете го видот на ученикот ((оптичар)

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIA

Ученикот е премногу брз. Дури и по постапката од 4 чекори враќање наназад има можност да го избере предметот кој не го преферира

Вежбајте цело време, станете побрз од него

Не му дозволувајте да ги одбере погрешните слики, слики поместувајте ја книгата на поголемо растојание од него

Прекинете ја поправката на грешката, привлечете му внимание повторно

Започнете да го поправате од почеток

Ученикот прави многу грешки

Проверете со PECS протоколот

Систематски поправајте ги грешките во 4 чекори

По 2-3 последователни грешки, вратете се во претходната фаза и барајте ученикот успешно да ја изврши размената

Систематски забележувајте ги податоците

Проверете го видот на ученикот

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIA

Учениците ги менуваат преференците во однос на зајакнувачите

Оддржете целосна контрола врз зајакнувачите зајакнувачите, не дозволувајте пристап до нив

Ограничете ги на број кој можете да го контролирате

Вежбајте ја одново и одново манипулацијата на слични ученици

Барајте надзор

Ученикот прави испад или си заминува при постапка од 4 чекори назад да поправка на грешка

Спроведете ја постапката од 4 чекори со поголема брзина

Не му дозволувајте на ученикот да избегне поправање на грешка

Прегледајте ги вашите податоци за стапка на грешки, испади и бегства

Барајте надгледување

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIA

Проблеми со видот

Применете интервенција при однесувањето од страна на поискусен колга да го научи да ги носи очилата

Користете поголеми слики

Направете ги боите поинтензивни

Обидете се со црно-бели слики

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIA

Ученикот не напреднува

Проверка на кореспонденција (бидете прецизни)

Процедура во 4 чекори (бидете бидете прецизни) прецизни

Забележување на детални информации

4. Обидете се со понапреден чекор

непреферирани+празно+преферирани +преферирани

2 различни непреферирани + еден префериран

Преферирани предмети од различни категории

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIB

Ученикот прави последователни грешки

Проверете со PECS протоколот

Систематски поправајте ги грешките во 4 чекори

По 2-3 последователни грешки,, вратете се во претходната фаза и барајте ученикот успешно да ја изврши размената

Систематски забележувајте ги податоците

Проверете го видот на ученикот

ПОТЕШКОТИИ ПРИ ФАЗАТА IIIB

ЧЕТВРТА ФАЗА ПРЕГЛЕД

Структура на реченица

Цел: да се изгради и размени реченица, реченица да се одржи manding

Ученикот не напреднува

1. Проверете ги податоците: дали вашиот ученик премногу долго се задржал на некоја размена? 2. Проверете ги вашите податоци:: дали посакуваната слика останала премногу долго на лентата? 3. Бидете посистематски комуникациски партнер: зајакнувајте на секоја половина секунда 4. Проверете ги вашите податоци со протоколот : идентификувајте потенцијални грешки во четвртата фаза

ПОТЕШКОТИИ ВО ЧЕТВРТА ФАЗА

Ученикот ги подредува сликите погрешно на лентата

Мислете на хронолошката возраст на детето

Поправете со враќање чекори наназад

Доколку грешките се систематски, систематски спречете ги (проверете со протоколот на оваа фаза)

ПОТЕШКОТИИ ВО ЧЕТВРТА ФАЗА

Ученикот не ги извршува размените

Обидете се да го обезбедите со физички водич за да го поттикнете да ги изврши задачите

Прашајте ги родителите за неговото однесување дома

Проверете како му влијаат засилувачите и мотивацијата на ученикот

Ученикот не иницира

Проверете како му влијаат засилувачите и мотивацијата на ученикот

Обидете се да му обезбедите физички водич

ПОТЕШКОТИИ ВО ЧЕТВРТА ФАЗА

Ученикот почнал да зборува намалувајќи ја комуникацијата преку слики

1. Забележете многу детални податоци од размена на слики и вербална комуникација 2. Пристапете на вербалната комуникација: комуникација дали е говорот разбирлив? 3. Доколку вербалното однесување е недоволно, физички поттикнете го детето да користи PECS инаку проблемите ќе се зголемат

ПОТЕШКОТИИ ВО ЧЕТВРТА ФАЗА

Никогаш не барајте говор!

Уште од почетокот покажете им функционални активности при PECS при првите фази

Научете ги на функционална вербална имитација во одделни сесии (екохалија)

Одложување за да се охрабри “ говор ” , било какво диференцијално охрабрување

Никогаш не го повлекувајте бараниот предмет доколку ученикот не зборува!

ГОВОР: ВОЗНЕМИРЕНОСТ НА СЕМЕЈСТВОТО

Одговор на прашањето “ Што сакаш? сакаш ”

Цел: одговарње на прашања по барање, барање оддржување на спонтан дијалог

ПЕТТА ФАЗА ПРЕГЛЕД

Ученикот не реагира

Дали го поставувате прашањето еднаш или повеќе пати?

Дали бележите сигурни податоци? податоци

Дали поставувате прашања во вистинскиот момент?

Ученикот престанува да поставува спонтани барања

1. За време на активностите, создавајте мешан избор на можности за спонтани барања и реакции

ПОТЕШКОТИИ ВО ПЕТТА ФАЗА

Несистематска Фаза 5, заеднички претставувања

µη συστηµατικότητα σταδίου V, παρουσιάζονται µαζί.MP4

ПЕТТА ФАЗА

Ученикот престанува да ја користи сам по себе

Ова е долга фаза, може да трае со месеци

Критериуми

Говорниот речник мора исто така да биде богат

Должината и структурата на искажувањето соодвествуваат со оние при PECS

Говорот мора да биде разбирлив за непознат слушател

Стапката на спонтан говор мора да биде еднаква со онаа на спонтаните иницијации при PECS

ЗАВРШУВАЊЕ НА PECS

Модификации кои не се прифатливи! прифатливи

Само еден едукатор во фаза

Вербални поттикнувања

Инсистирање на говор

Прескокнување на втора фаза

Повлекување на PECS

Отстранување на слики

ДАЛИ СЕ РАБОТИ ЗА PECS?

Прифатливи модификации!

Адаптирање на слики

Дозвола ученикот да го повика комуникацискиот партнер доколку не може да мрда

Креирање на нови техники за подучување на дискриминација

Застанете во третата фаза, структурата на реченица не треба да се предава

Два едукатора по третата фаза

ДАЛИ СЕ РАБОТИ ЗА PECS?

ДИСКРЕТНИ ПРОБИ

Терминот дискретна проба ја опишува следната процедура:

SD - реакција – последица- интерпробен период -

Спротивно од процедурата без последичност :

Организмот е слободен да реагира на различни фрекфенции Нема интерпробен период

Предавање на дискретна проба – DTT или Дискретни инструкции на пробен период DTI е една од десетиците стратегии за бихејвиорално-аналитичко бихејвиорално учење Се работи за метод за индивидуализирање и поедноставување на предавањето со цел да се зголеми учењето Вештините се предаваат во мали, структурирани чекори Предавањето обично се одвива еден на еден во средина каде нема што да им го одвлече вниманието DTT “е е едно од најважните методи за предавање на децата со аутизам” аутизам p. 86

ШТО Е ПРЕДАВАЊЕ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА? ? (SMITH, 2001)

Наставникот поставува кратка, дистинктивна инструкција или прашање

Пр. Направи го тоа, Што е ова?

Доколку е потребно по давањето на инструкцијата се дава и поттик

Детето одговара точно или неточно

Наставникот обезбедува последица (зајакнувач, игнорирање или корекција)

Интерпробен период

Наставникот паузира 1-5 секонди пред започнување на следниот пробен перод

Во ова време може да забележат податоците

ПЕТ ДЕЛОВИ НА DTT (SMITH, 2001)

Првиот добро познат модел за бихејвиорална интервенција на деца со аутизам бил развиен од (OLE) Ивар Ловас во 60тите и 70тите тите .

Обучен за бихејвиорална анализа додека подготвувал магистратура со Сиднеј Бижу во 1958

Ловас му издава признание на Бижу поради тоа што му помогнал “ да го премине мостот од бихејвиорална психологија до кличничка примена ” (p. 618)

Професор по психологија на Универзитетот во Калифорнија во Лос Анџелес (UCLA)

Ја применил науката на бихејвиоралната анализа во третманот на децата со аутизам на нов начин , кој сега го нарекува Ловасов модел на ABA (www.lovaas.com)

Видео

ИСТОРИЈА..

Фаза 1 (2-4 недели) DTT

- Се воспоставува контрола при инструкција -

Се воспоставува оддржано однесување на бегство

Се воспоставува историја на зајакнувачи за да се следат насоки

Фаза 2 (1-4 месеци) DTT

Следење на насоки

Совпаѓање, идентификација на рецептивен објект

Облекување

Игра со играчки

Фаза 3 (6+ месеци) DTT, IT

Вербална инстант порака

Експресивни етикети

Рецептивни слики/ идентификација на дејство

Проширување на SH/самопомош и игра

Аугментативен систем доколку не се бара вокален јазик

ПРОЕКТ ЗА АУТИЗАМ КАЈ МЛАДИТЕ UCLA (YAP; LOVAAS & SMITH, 2003)

Фаза 4 (12 месеци) DTT, IT, работа во пар-дијади дијади со типичен врсник

Експресивни бои, форми, етикети

Почетни јазични концепти

Препознавање на емоции

Почетнички реченици (сакам..., гледам,,)

Измислена игра и интеракџија со врсници

Обука за тоалет

Фаза 5 (12 месеци) DTT, IT, мали групи, типична комуникација со врсници

Користење на јазични концепти

Разговор

Разбирливи приказни

Перспективно зборување

Учење од модели

Независно работење

Помагање при задачи

ПРОЕКТ ЗА АУТИЗАМ КАЈ МЛАДИТЕ UCLA (YAP; LOVAAS & SMITH, 2003)

Бил широко распространет при терапија на аутистични деца во 80тите

Пирачници

Проценка на програми

1981

2003

ЛОВАСОВ МОДЕЛ НА ABA

D S

R C

Инструкција – Реакција – Последица Причина – однесување – последица

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА

Цел- идентификуваниот точен одговор

Привлекувач на внимание- други предмети/информации, кои не се цел а се претставени за време на задачата

Поле на- се однесува на целосното количество на предмети кои се претставуваат вклучувајќи ги и целните предмети и привлекувачите на внимание

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА – БРЗ ВОКАБУЛАР

DTT вклучува:

Разделување на вештина во помали делови (подвештини)

Подучување на една подвештина се додека не се совлада

Дозвола вежбата да се повторува во концентриран период

Поттикнување и отстранување на истото со тек на време

Користење на процедури со зајакнувачи

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА ОБУКА

Компонентите на пробен период:

Дискриминативен стимул (SD): вербално насочување, инструкција или трага

Реакција (R)

Последица (C)

Стимулативен зајакнувач (SR+): доколку одговорот е точен детето се зајакнува

Интерпробен период : пауза меѓу пробните периоди

D S

R C

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА – КОМПОНЕНТИ НА ОБУКА

Почетно:

Дозволете мали паузи на кои на детето му се дава зајакнувач (одличен период за собирање податоци и да се подготват материјали за следните сесии заедно со надгледување на однесувањето на детето и зајакнување на соодветната игра) игра , должината на една мала пауза треба да биде пропорционална со должината на завршината работа

Пробните периоди може да се спроведуваат во серии по еден или неколку, зависно од распонот на внимание, потребата за зајакнувачи и тежината на материјалот

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА ОБУКА

Закажете онолку сесии во еден ден колку што би биле продуктивни за детето

Дозволете паузи меѓу сесии

Распределете ги сесиите во текот на денот (наместо да ги распоредувате една по друга друга)

Уредете ги инструкциите во различни домени (визуелни,моторни,јазични, математички,моторни,визуелни)

Еднакво распоредете ги сесиите во текот на целата недела

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА ОБУКА

Како што ученикот напреднува првете ја околината колку што е можно поприродна

Намерно дозволете да се случуваат пречки

Движете се на различни места во дел или за време на целата сесија/ можност за предавање

Постепено задавајте покомплексни инструкции

Варирајте со материјали

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА ОБУКА

Интервал на Интерпробен период: период Времето меѓу пробните периоди. Започнува со поставуање на последица (ангажман на давање или одземање на зајакнувач) и завршува кога се претставува стимулативен ангажман

DTT: Модел на дискретна проба вклучува повторливи пробни периоди, диференцијално засилување и собирање на податоци од секој период

Е времето меѓу Sr и следниот SD

Дозволува пауза меѓу инструкции на предавање

Мора да не бид епремногу долга за да детето не го изгуби вниманието со терапевтот

Треба да биде меѓу 5-7 секунди

ИНТЕРВАЛ НА ИНТЕРПРОБЕН ПЕРИОД

Chart Title Establish attending

ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ВНИМАНИЕ ПОСТАВУВАЊЕ НА НАСОКАДИСКРИМИНАТИВЕН СТИМУЛ ЧЕКАЈТЕ ОДРЕДЕН ИНТЕРВАЛ ЗА РЕАКЦИЈА ТОЧЕН ОДГОВОР НЕТОЧЕН ОДГ. ЗАЈАКНУВАЧ ПОПРАВКА ИНТЕРПРОБЕН ИНТЕРВАЛ

Present direction (discriminative stimulus)

Wait a designated interval for response

Correct response

Incorrect response

Reinforcement

Correction

Intertrial interval

Воспоставете соодветно присуство (детето детето треба да седи правилно и тивко, да воспостави контакт со очи, и да се воздржува од стереотипно однесување)

Претставете SD (насока или инструкција инструкција)

Почекајте неколку секунди за детето да реагира

Дадете му илиз ајакнувачки контингент доколку реагира правилно или контингент со повратни информации за поправка доколку не реагира правилно или не реагира воопшто

Дадете му интерпробен период (3-5сек сек) за време на кој детето може да го конзумира или да си игра со зајакнувачот и притоа можат да се присоберат податоци

Горенаведената серија се повторува 10 пати

МОДЕЛ НА ДИСКРЕТНА ПРОБА – КОМПОНЕНТИ НА ОБУКА

Погрижете се во околината за учење да нема работи кои би му го привлекле вниманието

Нека сите материјали ви бидат подготвени и достапни и времето за чекање нека биде сведено на минимум

Погрижете детето соодветно да се однесува пред да му дадете инструкција

Користете краток и специфичен SD со директен и јасен глас

претставете го стимулот само еднаш

Користете минимални поттикнувања и истите отстранувајте ги систематски и брзо

Дадете му го зајакнувачот на детето веднаш по правилна реакција со ентузијастичен глас

Користете јасни фрази за однесување: “ Добро, стани! ”

ОПШТИ УПАТСТВА ЗА DTT

Овозможете му на детето чести можности да испробува зајакнувачи

Користете разновидни зајакнувачи

Направете го бројот на пробните периоди во сесија најголем што можете за да обезбедите обилни можности за учење

Осигурајте се дека брзината на предавање е соодветна, а не премногу бавна или пак брза

Воспоставете процедура на прибирање на податоци за објективно да го мерите напредокот

Служете се често со договорот за интер набљудување за да се осигурате дека податоците кои ги имате собрано се сигурни

ОПШТИ УПАТСТВА ЗА DTT

Општа цел: намалете ги поттиците за време на 10 сесии

Потребно е да започнете со најмалку нападниот поттик

Започнете да го намалувате поттикот откако ученикот реагира точно на 3 последователни серии

По две последователни грешки веднаш вратете се на понападен поттик

НАПРЕДНО ВОДЕЊЕ

Програмите за учење се дизајнирани да ги намалат грешките и да дефинираат процедури за поддршка доколку се случи грешка

Во сите случаи- грешката треба да се исправи пред да се изврши целосно

ГРЕШКИТЕ ПРЕЧАТ ПРИ УЧЕЊЕТО

Секое додатно водење кое оди заедно со инструкцијата и го води студентот до точната реакција

ПОТТИК

Постепеното отстранување на поттиците се додека реакцијата не се случи како последица на оригиналната инструкција

НАМАЛУВАЊЕ НА ПОТТИК

Пример:

- FMG : непосредно целосно мануелно водење - PMG: непосредно делумно мануелно водење -

PMG со одложување од 2 секунди: секунди

I: Незавино, без поттик

ОТСТРАНУВАЊЕ НА ФИЗИЧКИ ПОТТИЦИ

Пример:

FVM: непосреден целосен вербален модел “ куче”

PVM : непосреден делумен вербален модел “к”

PVM со одложување од 2 секунди:

I: Незавино, без поттик

ОТСТРАНУВАЊЕ НА ВЕРБАЛНИ ПОТТИЦИ

Податоците се собираат поединечно од секој пробен период:

+: точно и независно

+p: точно со поттикнување

-: неточно без поттикнување

-p: неточно со поттикнување

NR: без реакција

ПРИБИРАЊЕ НА ПОДАТОЦИ

Мора да се постави кога детето е подготвено да учи односно кога оди на терапевт и така има најголеми шанси за успех

Мора да се каже со јасен тон и јазик

Додека се кажува не треба да има прекини

Се поставува само пред реакцијата, реакцијата потоа се продолжува со дискретниот пробен период пред повторно да се постави

Мора да биде во согласност како кај сите тутори

ДИСКРИМИНАТИВНИОТ СТИМУЛ

Треба да се дефинира пред пробниот период

Треба да се случи за време од 3-5 5 секунди

Треба да биде јасна- без неповрзани однесувања

РЕАКЦИЈАТА

Зошто е важно да има утврдени критериуми кои го одредуваат очекуваното однесување? однесување

РЕАКЦИЈАТА

Осигурува доследност кај туторите

Осигурува детето да не се збуни –знаат – што точно се очекува од нив и што се зајакнува

Осигурува доследно прибирање на податоци

ПРЕТХОДНО ДЕФИНИРАНА РЕАКЦИЈА

Можете ли да именувате неколку рзлични вида на реакција?

РЕАКЦИЈАТА

Менувајте ја ефективноста на зајакнувачите или казните= ефект на менување на вредност

EОs – утврдувачки операции – ја зголемуваат ефективноста

АОs – укинувачки операции – ја намалуваат вредноста

2. Менувајте ја честотата на часовите за условни реакции поврзани со последиците= последиците ефект на менување на однесување a) Предизвикувачко- ја зголемува реакцијата b) Поттиснувачко – ја намалува реакцијата

МОТИВИРАЧКИ ОПЕРАЦИИ

Примери:

Обем на внимание

Барања за однесување

Пристап до објекти

Обем на стимулација

Болка

Замор/досада

МОТИВИРАЧКИ ОПЕРАЦИИ

При заситување зајакнувачите ја губат вредноста и веќе не функционираат како зајакнувачи

Со лишување на зајакнувачите им се зголемува вредноста

Спроведете вообичаени проценки за зајакнувачи

Ограничете ја достапноста на зајакнувачите надвор од ситуацијата на предавање

МАНИПУЛАЦИЈА НА МО

Додека детето е вклучено во социјални активности и има доста социјален контакт како и пристапот до предметите за допирање ќе ги намалат однесувањата при кои детето самото се стимулира, повредува и е агресивно кои се предизвикани од Eos како досада или лишеност од внимание

МАНИПУЛАЦИЈА НА МО

Овозможете му пристап до внимание внимание, предмети и избегнете било какви контингенти врз соодветното однесување за да ја избегнете потребата на децата да почнат несоодветно да се однесуваат

Кога с енамалува неуспехот кај детето се зголемува пристапот до Sr со што се намалува аверзијата во ситуацијата на предавање” до точка кога веќе барањето звучи како можност ”

МАНИПУЛАЦИЈА НА МО

Sr му овозможува на детето повратни информации за нивната реакција

Морате да бидете целосно прецизни за целното однесувае- да реагирате веднаш по точна реакција

Избегнувајте заситување и користете различни засилувачи- одржувајте мотивација, мотивација спречувајте ги опсесиите, упатувајте се кон поприродни зајакнувачи

Зајакнувачите мора да имаат зајакнувачко дејство!

Земајте ги во предвид МО

ПОВТОРУВАЊЕ

Што правите доколку реакцијата не е точна?

- Ефективноста при поправање на грешките е особено важна за да се осигура учење и да се спречи зависност од поттикнување -

Дискретниот пробен период мора да биде завршен пред Sd да биде повторно поставен односно на крајот од секој пробен период детето треба да добие повратни информации за неговата реакција

Детето не добива пристап до зајакнувачи доколку неговата реакција е неправилна

ПОПРАВАЊЕ НА ГРЕШКИ

Точни повратни информации за неправилна реакција би биле:

“Не”

“Обиди се повторно”

“Не целосно”

“ не со тресење на главата”

ПОПРАВАЊЕ НА ГРЕШКИ

Повратните информации ги кажуваме со неутрален тон на гласот- не зајакнувачки и различно од оние кога имаме точна реакција

Сите знаци на зајакнувачи треба да се отстранат

“ не ” се користи ретко бидејќи може да предизвика аверзија и да го демотивира детето

ПОПРАВАЊЕ НА ГРЕШКИ

Процедурата “Без – поттик - непоттикнат” непоттикнат

-2-3 секунди откако се даваат повратните информации за исправување на грешката пробниот период повторно почнува со целосно поттикнување за да се покаже точната реакција и да му се даде на детето пристап до Sr(на пониско ниво од оној при правилна реакција) -потоа пробниот период повторно се претставува без дополнителна помош за да може детето самостојно да ја изврши реакцијата и да добие Sr - Процедурата се повторува доколку е потребно

ПОПРАВАЊЕ НА ГРЕШКИ

Предметот може случано повторно да му биде претставен да детето подоцна за да се тестира учењето

Процедурата може да се прилагоди според потребите на детето и поените во програмата на пр. На некои деца можеби ќе им се даваат две можности да стигнат до точната реакција пред да бидат поттикнати N-N-P-UP

За оддолжено нестабилно однесување на пр. Доколку се граши ан три последователни пробни периоди има потреба за враќање чекор наназад дури и давање поттик доколку има потреба

Демонстрација

Вежбање едни со други

ПОПРАВАЊЕ НА ГРЕШКИ

Можете додатно да го зајакнете учењето доколку го свртите вниманието на детето на неговата точна реакција и да ја повторите

Пр. “ Да,стартувај го моторот! ” – нагасувајте ја етикетата на предметот додека му го покажувате на детето “ Да , исти се. ” – наглаувајте го зборот исти додека му ги покажувата двата предмета на детето “ Да жолто е. ” – нагласувајте ја бојата додека му го покажувате предметот на детето

ПОНАТАМОШНИ ПОВРАТНИ ИНФОРМАЦИИ

Нека се што ви треба биде онаму каде што учите

На секој ученик му требаат неговите предмети

Подгответе листови за внесување на податоци пред да започнете

БИДЕТЕ ОРГАНИЗИРАНИ! ОРГАНИЗИРАНИ

ШТО Е ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ ЗАЈАКНУВАЊЕ?

ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ?

Кога се дава поголемо количество на зајакнувачи за специфични реакции, додека при други реакции се дава помало количество на зајакнувачи

Различните нивоа на зајакнување мора да му бидат разјаснети на детето

ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ?

Даваме зголемено зајакнување при... при

Потешки реакции

Реакции со помал поттик

Независни реакции

Реакции со повисок квалитет

Стекнување на целниот објект

Внимание и соработка

ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ?

Даваме намалено зајакнување при.. при

Полесни реакции/задачи

Поттикнати реакции

Одговори со понизок квалитет

Совладани предмети

Мало внимание или соработка

ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ?

Демонстрација

Вежбање едни со други

ДИФЕРЕНЦИЈАЛНО ЗАЈАКНУВАЊЕ?

Процедура при која се напреднува кога ќе се научи целниот предмет

Во повеќето случаи во една програма треба да се стекне само еден предмет при еден обид

На почетокот од стекнувањето се дава поттик кон целните предмети без оглед на влезните поени за да детето ја научи точната реакција

ПРОЦЕС НА СТЕКНУВАЊЕ

Физички: физичко водење на детето детето, може да биде целосно или делумно

Вербално: кога се користи говор за да му се укаже на детето на правилна реакција

Гестикуларен: кога го користите телото за да укажете на правилна реакција

Проксимален/позиционен: се става целниот предмет поблиску до детето за да се стигне до правилната реакција

ПОТТИК И ПОТТИКНУВАЊЕ

5. Модел – терапевтот му дава модел на детето за правилната реакција кој детето потоа го имитира 6. Тон на гласот- кога се нагласува збор или звук во SD за да се олесни правилната реакција 7. Визуелен – на детето му се претставуваат визуелни стимули за да се постигне саканата реакција

ПОТТИК И ПОТТИКНУВАЊЕ

8. Неодамнешност – да се претстави целниот предмет веднаш по претходно научениот предмет за да се добие соодветната реакција 9. Ненамерно! – може да вклучува било што од горе наведеното

ПОТТИК И ПОТТИКНУВАЊЕ

ФОКУС НА АУТИЗАМ И ДРУГИ РАЗВОЈНИ НАРУШУВАЊА БИХЕЈВИОРАЛНО АНАЛИТИЧКО УЧЕЊЕ ЗА УЧЕНИЦИ СО АУТИЗАМ: ПРЕДНОСТИ КАЈ ТЕХНОЛОГИЈАТА ЗА СТИМУЛАТИВНА КОНТРОЛА

Прегледајте ги дневните записи,, комуникациските книги, наставните планови итн пред да започнете

Испланирајте различни зајакнувачи зајакнувачи, спроведете проценка за зајакнувачи

Размислете за активности меѓу задачите

Организирајте ги сите потребни материјали за предавање до следната пауза

Познавајте ги SD oчекуваните реакции и нивото на поттик кое треба да се користи

УПРАВУВАЊЕ СО СЕСИЈА ПОДГОТОВКАТА Е ОД ГОЛЕМА ВАЖНОСТ

Спроведете проценка за зајакнувачи за време на сесијата

Активностите за играње треба често да се менуваат за да се оддржи интересот и да биде забавно

Стремете се кон енергетска и забавна но отпуштена атмосфера- како вие се однесувате и чувстувате ќе влијае на тоа како детето се однесува и чувствува

УПРАВУВАЊЕ СО СЕСИЈА НЕКА БИДЕ ЗАБАВНО! ЗАБАВНО

Прдржувајте се кон наставните плановипланови осигурајте се во доследноста низ тимот

Забележувајте ги внимателно реакциите реакциите, како давањето на додатна помош и сл сл. Како што се движите низ програмата

Забележете ги податоците внимателно веднаш по завршувањето на активноста

Оставете ја училницата онака како што би сакале да ја најдете!

УПРАВУВАЊЕ СО СЕСИЈА

Воспоставувањето на соработка е многу важно за успешното учење

Успехот ја зголемува шансата за идна соработка со одржување на мотивацијата

Давајте јасни инструкции со поттик доколку е потребно

Силно зајакнете ја усогласеноста и смирете го однесувањето веднаш

СОРАБОТКА И УСОГЛАСЕНОСТ

Игнорирајте ги несоодветните однесувања за време на активноста колку што можете повеќе повеќе:

Не го гледајте детето и не го препознавајте тоа однесување колку што можете повеќе

Не го опоменувајте на детето ниту пак коментирајте на неговото однесување

Имајте неутрален израз

Отстранете ги сите знаци на зајакнувачи

Тргнете ги материјалите за предавање и одново започнете со пробниот период откако однесувањето престанало

УПРАВУВАЊЕ СО ОДНЕСУВАЊЕТО

На детето треба да му се дозволи да ја напушти ситуацијата на предавање при соодветно однесување

Постепено зголемувате ги барањата за задачи и држете се до наставните планови и цели

Имајте во обзир дека детето може да ве тестира доколку сте нов или пак извршувате нови задачи или пак сте во нов простор итн.

Најважно е да му дадете до знаење на детето кога се однесува соодветно и да у давате зајакнувачи во овие случаи!

УПРАВУВАЊЕ СО ОДНЕСУВАЊЕТО

Запомнете:

Воспоставете контрола на однесувањето според упатствата

Следете ги протоколите на комуникација

Не се подложувајте себе или детето на непотребен ризик

Дејстувувајте во своите граници и побарајте помош секогаш кога ќе ви биде потребна

УПРАВУВАЊЕ СО ОДНЕСУВАЊЕТО

Краткотрајни цели:

Да ги зголемите фундаменталните знаења на детето за “ бихејвиоралните врвови ” за да истото може да научи да:

Соработува

Биде споспобно да присуствува

Биде способно да имитира

Рани комуникациски вештини

ЦЕЛИ НА DTT

Долготрајни цели:

Да се зголемат/ подучат :

Комуникациски вештини

Вештини на играње

Когнитивни вештини

Социјални вештини

Академски задачи и академска подготвеност

самопомош/ независност

ЦЕЛИ НА DTT

Некои основни области од наставната програма:

- Невербална имитација NVI -

Сложување

Рецептивни инструкции RI

Рецептивни етикети на објект ROL

Фини и големи моторни вештини

Интерактивна игра

Manding и експресивен јазик

DTT – ДИСКРЕТНА ОБУКА НА ПРОБЕН ПЕРИОД

NVI – развива способност да се приметат и имитираат другите

Совпагање- развива способност визуелно да се дискриминираат објектите, го зголемува вниманието при задача и го олеснува рецептивниот јазик

RI – овозможува развој на рецептивен јазик и следење на едноставни инструкции

ОСНОВНИ ОБЛАСТИ ОД НАСТАВНАТА ПРОГРАМА: ПРОГРАМА

ROL- развој на рецептивни јазични вештини , зголемување на вокабулар и можност за идно олеснување на вештините во експресивен јазик

Фини моторни вештини – ги развива вештините за внимание и го охрабрува развојот на фината моторика

Интерактивна игра- ја развива играта и вештините за социјална интеракција

-имитација

- флексибилност - manding

Давање

Времетраење

ОСНОВНИ ОБЛАСТИ ОД НАСТАВНАТА ПРОГРАМА: ПРОГРАМА

Рани интензивни бихејвиорални интервенции (уште од 1961)

ABA-основани

Развојно цврсти

Почнете меѓу 1 и 3 годишна возраст

2 години траење

Барем 20 часа неделно

Употреба на DTT и инцидентно учење

Посилен ефект на IQ и прогноза

EIBI

Најсилен ESDM PRT

доказ за:

(Early Start Denver Model)

(Pivotal Response Training)

Nova

Scotia

Традиционално::

Lovaas (1963, пошироко

познат по1987) PECS и поддршка на позитивно однесување може да се вклучат

EIBI

Koegel

and Koegel,, 1987, San Diego

Натуралистичка

обука(иницијативи иницијативи и

интереси) Централни

променливи на учење: учење социјална мотивација, одговор на повеќе знаци, самоуправување, самоиницијатива

PRT

Davis 25-40

часа неделно

имитација, разликување, разликување однесување при игра, комуникација, социјална интеракција, однесување на училиште

Цели:

ESDM