Vroeger & nu

Toren van Poelwijk

Een toren vol deugden

Tekst: Marieke Knuijt – Fotografie: Rijksdienst Cultureel Erfgoed

80

jaar Vroeger & nu

Tegenwoordig staat hij er wat verweesd bij: de toren van Poelwijk in het Betuwse Gendt. Ooit gaf hij toegang tot kasteel Poelwijk. Zoals veel kastelen in het rivierengebied liep ook deze toren ernstige schade op tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De poorttoren werd gebouwd in de vijftiende eeuw en omvatte aanvankelijk een doorgang voor karren en wagens met daarboven drie verdiepingen. Aan weerszijden bevonden zich weermuren. De toegang over de gracht werd gecontroleerd met een valbrug. Later werd de poortdoorgang dichtgemaakt en kreeg de toren een woonfunctie. Een tekening uit 1732 laat zien dat er ook een woonvleugel tegen de poort werd aangebouwd. Misschien wel de grootste verrassing van de huidige toren zijn de fragmenten van schilderingen die eigenaar Johan Maurits van de Poll tussen 1702 en 1722 op de binnenmuren van de begane grond liet aanbrengen. Onder meer zijn zuilen en rondbogen te onderscheiden, met daartussen afbeeldingen van de deugden Hoop, Liefde, Voorzichtigheid en Kracht. Op de schouw liet Van de Poll zijn familiewapen aanbrengen. Een verdieping hoger bevindt zich een laatgotische schouw met haardstenen uit de bouwtijd. In 1959 schonk de familie Breunissen, sinds 1826 eigenaar van Poelwijk, de toren aan onze kastelenstichting. Reconstructie van tentdak, schoorsteen en dakkapellen vond plaats op basis van de tekening uit 1732. Ook werd het complex archeologisch onderzocht, waarbij dertiendeeeuws muurwerk aan het licht kwam. In 1960 was de restauratie afgerond. Boomgaarden, moes- en bloementuinen omringen tegenwoordig de poorttoren. De toren zelf is te bezoeken tijdens de jaarlijkse Open Monumentendagen.

Fragmenten van achttiende-eeuwse muurschilderingen

2020

> Meer lezen over de vangnetfunctie van GLK in de loop der jaren? Ga naar

www.glk.nl/vangnet