3 minute read
Ammersoyen Het kasboek van Cannenburch
80
jaar Het waardevolle kasboek van Cannenburch
Advertisement
Anna Margaretha met ‘de kleine Housard’
In 1726 trouwde Anna Margaretha van Renesse met Frederik Johan van Isendoorn. Het jonge paar ging wonen op de Cannenburch. Dit kasteel was al eeuwen in de familie Van Isendoorn. Het verhaal gaat – feit of fabel - dat de schoonmoeder van Anna Margaretha niet erg goed met geld kon omgaan. De Cannenburch beleefde geen hoogtijdagen toen het stel zich er vestigde. Maar dankzij de bruidsschat van Anna Margaretha kon het kasteel weer schitterend worden ingericht. Zo liet de kersverse kasteelvrouwe nog voor haar intrek een pronkbed installeren met het familiewapen van haar man en dat van haar eigen familie erboven. De naam zegt het al: het pronkbed was de ideale manier om te laten zien hoe welgesteld je was. Het textiel dat ervoor werd gebruikt, kwam van ver, was kostbaar.
Administratie
Anna Margaretha gaf niet alleen geld uít: samen met haar echtgenoot zorgde ze ervoor dat er ook genoeg geld binnenkwam. Het echtpaar kocht watermolens en waterrechten, en dankzij een ingenieus watersysteem slaagden ze erin om meer te verdienen aan de beken. Daarnaast waren er de pachtinkomsten. Anna Margaretha wist bijzonder goed hoe de geldstromen liepen; behalve glamourgirl was zij ook zakenvrouw. Al haar uitgaven en inkomsten noteerde ze in een kasboek. Dat is een heel waardevol document gebleken. Dankzij deze administratie weten we dat Anna Margaretha de dagelijkse boodschappen in Deventer liet doen. Maar voor textiel, servies en meubels reisde zij zelf naar Den Haag, Amsterdam en Parijs. Daar zal ze ongetwijfeld plezier in hebben gehad. gehad. Daarnaast was ze zich ervan bewust dat objecten en materialen uit verre oorden statusverhogend waren.
Rijkdom versus onderdrukking
Op een van de schilderijen in het huidige kasteel staat Anna Margaretha met een donkere jongen, gekleed in de kleuren en banen van het familiewapen Van Isendoorn. Waarschijnlijk behoorde de jongen tot het personeel. Anna Margaretha was trots op hem, anders zou ze zich niet met hem hebben laten afbeelden.Haar administratie vermeldt dat wanneer hij ziek wordt, ze de chirurgijn laat komen. Ze omschrijft de jongen opvallend genoeg als ‘de kleine Housard, die de pech heeft zwart te zijn’. Het is voor ons nu onvoorstelbaar, maar het is aannemelijk dat de familie Van Isendoorn de jongen min of meer als ‘eigendom’ heeft beschouwd. Veel personeel straalde positief af op de familie. Maar een jongen van de andere kant van de wereld, met zo’n afwijkend uiterlijk, dat was helemaal iets bijzonders. Het geeft nog maar eens aan dat rijkdom aan de ene kant, onderdrukking aan de andere kant betekent. GLK zet zich in voor meer onderzoek naar deze kant van de geschiedenis.
Statusverhogend
De rijkdom en de status van het geslacht liet je in die tijd zien door familieportretten. Schilderijen van Anna Margaretha, haar man en hun (voor)ouders sierden de imposante ontvangsthal van het kasteel. Of je stuurde je kinderen op reis om ze hun kennis te laten verruimen. Zij liet haar zoons een ‘grand tour’ maken. Ook lieten Frederik Johan en Anna
Anna Margaretha van Renesse zou je een ‘glamour girl’ in haar tijd kunnen noemen. Van 1726 tot haar dood in 1775 woonde zij op kasteel Cannenburch in Vaassen. Als geen ander wist Anna Margaretha wat van waarde was (en bleef) en hoe ze al dat waardevolle kon laten schitteren. We weten er zoveel van dankzij het kasboek dat zij bijhield.
Tekst: Maaike Kuyvenhoven
Foto: Rein de Jong
Meubilair afkomstig uit verre oorden was statusverhogend
Margaretha hun status blijken door hun kennis van de nieuwste bouwstijlen. Ze lieten de oude brug naar het kasteel vervangen door een nieuw exemplaar en de bijgebouwen op het voorplein maakten plaats voor twee nieuwe panden. Symmetrisch, zoals de nieuwste inzichten voorschreven. Zij gaven ook opdracht voor het bouwen van de nieuwe ontvangsthal. De familieportretten hangen er nog altijd: links Anna Margaretha en haar ouders, rechts haar man en zijn ouders. Veel van wat deze wereldse kasteelvrouwe aanschafte, liet bouwen of liet aanleggen, is er driehonderd jaar later nog steeds. Of is er later via aankopen door GLK teruggekeerd. Zodoende kunnen we ook nu nog genieten van al het moois in kasteel Cannenburch.!
