Dubbelinterview: De coronasamenleving

MEET & GREET

De coronasamenleving: Solidariteit

De coronacrisis heeft een invloed op jong en oud. Onze samenleving ziet er anders uit en wordt gekenmerkt door mondmaskers en afstand. En dat voelen we. Want mensen zijn per definitie sociale wezens.

is meer dan ooit nodig!

We praten erover met Ella Vanden Broeck (20), studente communicatiemanagement in Hasselt, en Jos Bertrand (67), lid van de Raad van Bestuur van S-Plus, voorzitter van ESO-PES Seniors (Europese koepel van socialistische seniorenverenigingen) en lid van S-Plus in Brussel.

Ella, hoe verloopt het studentenleven in coronatijd? Ella: “Niemand had natuurlijk verwacht dat dit een normaal schooljaar ging zijn. Op mijn kot in Leuven werd in het begin van het academiejaar nog samen gegeten of TV gekeken, maar nu merk ik dat mijn kotgenoten ook meer en meer hun eten opwarmen en eten in hun kamer. Het laatste beetje sociaal contact valt weg, wat maakt dat ik aan het twijfelen ben of ik niet beter naar huis ga.”

Hoe staan jonge mensen tegenover de coronaregels? Ella: “In het begin van het academiejaar, toen de cafés nog open waren, waren er veel studenten rond de Oude Markt. Dat was raar, er was geen social distancing meer, ook omdat iedereen op hetzelfde uur naar huis moest. Ik denk dat veel studenten ook wel begrip hebben voor de sluiting van de horeca,

Niemand had verwacht dat dit een normaal schooljaar ging zijn (Ella)

omdat we ook wel voelden dat het niet klopte om op een terras te gaan zitten. Ook al was het volgens de toenmalige regels. Jongeren willen zich wel aan de regels houden, maar soms beland je in een situatie waar dat niet kan. Bijvoorbeeld, we willen wel afstand houden maar moeten dan wel een overvolle bus nemen om naar school te gaan. Op dat moment voelt dat verkeerd.”

Jos, hoe hebben jullie die eerste lockdown ervaren? Jos: “Wel, mijn partner en ik waren beiden ziek en mochten het huis niet uit. We zijn ziek geworden in het prille begin van de lockdown, vermoedelijk was het corona, maar er werd toen nog niet getest. Uiteindelijk zijn we allebei 5 weken in afzondering gebleven. Onze zoon deed onze inkopen en af en toe kwamen er vrienden langs, die dan aan de overkant van de straat bleven staan voor een praatje. Gelukkig was het ook mooi weer en konden we in de tuin zitten. We waren bang voor wat er ging komen, want dat wisten we niet. Dat voel ik ook bij veel oudere mensen, ze hebben schrik voor hun gezondheid, en mijden daarom sociaal contact.”

Ella, leeft die angst ook bij jongeren? Ella: “Ik denk dat jongeren vooral bang zijn om hun ouders of grootouders te besmetten. Je kent de impact van de ziekte niet, iemand kan perfect gezond lijken en dan toch zwaar ziek worden van corona. Ikzelf ben ook minder bang om zelf ziek te worden dan om de ziekte door te geven aan anderen. Daar zou ik me heel schuldig om voelen.”

De sociale isolatie heeft ervoor gezorgd dat eenzaamheid een groter probleem is geworden bij jong en oud. Hoe uit zich dat? Jos: “Eenzaamheid is sowieso al een groot probleem bij senioren. Maar als je dan beperkt wordt in je bewegingsvrijheid, activiteiten worden afgelast, je bent bang om ziek te worden als je naar de winkel gaat, dan wordt dat probleem nog groter. Corona heeft de eenzaamheid van velen groter gemaakt. Dat geldt voor ouderen die thuis wonen, in seniorenflats of in woonzorgcentra. Er is daar heel geëngageerd personeel dat naar omstandigheden heel goed werk levert, maar uiteindelijk mis je je familie, je mist je kinderen en kleinkinderen.”

Ella: “De periode van de lockdown in het voorjaar heb ik thuis doorgebracht en dat was toch wel anders dan nu. Daar had ik dagelijks contact met mijn ouders, broer en zus. Tot nu toe valt het op kot ook mee, maar de laatste 3 dagen had ik geen les en zat ik hier ook alleen. En dat voelt direct wel eenzamer. Maar ik kan er wel iets aan veranderen als ik wil. Langs de andere kant zijn er vriendinnen die zich soms wel eenzaam voelen, ondanks het

Er moeten grenzen zijn aan de digitalisering, ieder heeft recht op persoonlijk contact

(Jos)

feit dat ze bij hun ouders wonen. Sommige jongeren hebben echt nood aan sociaal contact met leeftijdsgenoten. Ik kom uit een warm gezin, ik kan me ook voorstellen dat je je eenzamer voelt als je gezin minder hecht is.”

Jos: “Eigenlijk zitten wij nog in een bevoorrechte situatie. Je moet maar eens een gezin zijn met 4 kinderen in een appartement met 3 slaapkamers waar je niet naar buiten kan. Dat is een totaal andere situatie maar wel de trieste realiteit van veel mensen vooral in de steden. De coronacrisis heeft de tegenstellingen tussen arm en rijk groter gemaakt.”

De coronacrisis heeft ervoor gezorgd dat de digitalisering in een stroomversnelling gekomen is. Wat vinden jullie daarvan? Ella: “In het onderwijs heeft men tijdens de lockdown in het voorjaar heel snel moeten omschakelen. Afstandsonderwijs leek zowat de enige oplossing, maar ik denk dat er pas nadien nagedacht is over de jongeren die moeilijk of geen toegang hebben tot computers of internet. Niet iedereen heeft een eigen laptop, en als je met verschillende kinderen in een gezin op hetzelfde moment afstandsonderwijs moet volgen, en er is maar één laptop, dan is dat een probleem.”

Jos: “Digitalisering is niet slecht, maar het moet op een menselijkere manier gebeuren. Zeker als het gaat over dienstverlening. Veel ouderen kunnen bvb. hun bankrekening niet meer beheren, omdat het allemaal digitaal moet. Voor je al je paswoorden en codes hebt gevonden, is de verbinding verbroken en moet je opnieuw beginnen. Daarom, wat dienstverlening betreft moet je altijd terechtkunnen bij mensen. Anders worden mensen die aan de verkeerde kant van de digitale kloof zitten nog meer afgezonderd. Er moeten ook grenzen zijn aan de digitalisering zelf. Daarom pleit ik ook voor een leeftijdsvriendelijke digitalisering, waarbij iedereen recht blijft behouden op een persoonlijk contact.”

Na de crisis komt er een nieuw normaal. Hoe zal dat eruitzien volgens jullie? Ella: “Er zijn mensen die zeggen dat het nooit meer zal zijn zoals voordien, ik denk het eigenlijk wel. Na de aanslagen in 2016 waren veel mensen in het begin bang op openbare plaatsen, maar nu denk je daar niet meer aan. Ik denk niet dat we naar een nieuwe samenleving gaan. Ik denk dat jongeren de tijd van de coronamaatregelen snel zullen vergeten.”

Jos: “De crisis heeft hard ingeslagen op ons gezondheidssysteem en op onze samenleving. Er is heel wat geld uitgegeven aan de opvang van sociale gevolgen en dat zal heel lang nazinderen. Er is solidariteit nodig om dit op te lossen. Je voelt dat die er in het begin van de crisis meer was dan nu. Mensen zijn meer gericht op hun eigen situatie. Ook het middenveld heeft hier een belangrijke taak. Zijn wij in staat om het op te nemen voor elkaar of gaan we de weg op van ieder voor zich? Dàt is een belangrijke vraag.”

Sarah Van Humbeeck i.s.m. Joetz vzw

nvdr: dit interview werd afgenomen op 22 oktober 2020