Hoe seniorvriendelijk zijn onze banken?

Hoe zijn onze banken? seniorvriendelijk

Een seniorvriendelijke bank is een bank die een redelijke prijs voor niet-digitaal (analoog) bankieren aanrekent én een degelijk aanbod van bankkantoren en bankautomaten voorziet. Welke bank is het meest seniorvriendelijk?

Dat blijkt echter niet zo een eenvoudige klus. Er bestaat geen website waar je de diensten van de verschillende banken kan vergelijken op het vlak van toegankelijkheid van bepaalde bankdiensten (afdrukken van rekeninguittreksels, aantal bankkantoren, aantal geldautomaten enz.). We vragen raad aan Melissa De Praetere, fractieleider in de Kamer voor Vooruit. Banken rekenen hogere kosten aan voor minder service. Onze senioren zijn hier vaak de dupe van. Je diende hierrond een concreet voorstel in? Melissa De Praetere: “Klopt, een app op je gsm hebben lijkt noodzakelijk geworden om je financiële zaken op een rijtje te houden. Banken vragen klanten om meer en meer zelf en digitaal te doen, maar voor velen is digitaal bankieren een te grote drempel. Uit onderzoek van de Gezinsbond blijkt dat bijna 22 % van de bevraagde gezinnen niet overweg kan met online bankieren. Dat is de realiteit. Ons voorstel zorgt ervoor dat basisbankdiensten toegankelijk én betaalbaar blijven.”

De digitalisering van de bankdiensten is voor vele mensen een goede zaak, maar voor senioren kan het een verlies van financiële autonomie betekenen. Ook moeten ze vaak verder reizen en meer betalen voor bankverrichtingen. Het digitale vaardigheidsniveau van senioren is laag en een kwart van de Belgen tussen 55 en 74 jaar maakt geen gebruik van het internet*. Hoe kunnen we deze leeftijdsdiscriminatie voorkomen? Melissa De Praetere: “Als we willen inzetten op het verbeteren van digitale vaardigheden van ouderen, is het belangrijk om inzicht te krijgen in de obstakels die ze ervaren. Een gebrek aan tijd, niet weten welke specifieke vaardigheden juist moeten worden verbeterd, gebrek aan passende opleidingsmogelijkheden en de kostprijs spelen sterk mee. Ik ben opgegroeid met laptops, smartphones en tablets. Voor velen is dat niet zo en dat maakt de aanpassing natuurlijk veel moeilijker. Het gaat bovendien erg snel. Heel wat banken organiseren infosessies en dat is natuurlijk goed, maar je bereikt er niet iedereen mee en zolang dat het geval is, moeten basisbankdiensten toegankelijk zijn.”

*Périne Brotcorne, Ilse Mariën, Barometer digitale inclusie 2020.

Hoe belangrijk zijn bankdiensten om een normaal en waardig leven te leiden? Melissa De Praetere: “Ontzettend belangrijk, de COVID-crisis zet het nog eens extra in de verf. Het gaat zelfs veel ruimer: wil je graag op de reservelijst voor een vaccin? Dan moet je dat digitaal in orde brengen. Wil je iets aankopen in de winkel? Gelieve contactloos te betalen. Digitaliseren heeft veel voordelen, maar iedereen moet mee kunnen.”

Zouden de kosten van bankverrichtingen niet gratis moeten zijn? Melissa De Praetere: “Het wordt steeds duurder om evidente zaken te doen: je eigen geld afhalen? Je eigen rekeninguittreksels opvragen? Daar betaal je voor. Dit leidt tot absurde situaties. Ik sprak recent een oudere man, zijn vrouw was net gestorven en hij had weinig zicht op hun bankzaken. Als hij zijn eigen rekeningen van de voorbije jaren wou inkijken, moest hij daarvoor honderden euro’s betalen! Dat slaat toch nergens op? Bij de meeste banken zijn de kosten voor papieren overschrijvingen in een tiental jaar tijd opgelopen van 30 eurocent naar 1,50 of zelfs 2 euro. Voor het afdrukken van rekeninguittreksels moet voortaan worden betaald. In sommige gevallen kan voor het opnemen van cash aan de geldautomaten 50 eurocent worden aangerekend. Bovendien worden er proefballonnetjes opgelaten om van sparen een dienstverlening tegen betaling te maken. Banken verantwoorden dat door te stellen dat ze in een erg concurrentiële context werken. Nochtans maken ze riante winsten. In ons land werd in 2018 een winst van 6,2 miljard euro geboekt. Bovendien zijn de dividenden hoog gebleven. In 2018 werd voor 4,169 miljard euro aan aandeelhouders uitgekeerd, alleen al door de 4 grootste Belgische banken. Het evenwicht is zoek.”

Hoe kan je daar iets aan doen? Melissa De Praetere: “Door duidelijke afspraken te maken. Dat deden we eerder, in 2004. Toenmalig minister Freya Van den Bossche sloot een gentlemen’s agreement. De overheid kan dus tariefverhogingen een halt toe roepen. Dit akkoord, waarover met de banksector werd onderhandeld, vloeide voort uit de reacties op de tariefverhogingen die sommige banken voorop hadden gesteld. Door de digitalisering is het akkoord echter niet langer toereikend en werden nieuwe manieren gevonden om de tarieven te laten stijgen.”

Hoe zit het met de spreiding van de geldautomaten en betaalterminals? Melissa De Praetere: “De digitalisering in de bankensector gaat hand in hand met de afbouw van de basisdienstverlening. Loketfuncties, bankkantoren en geldautomaten worden in hogere versnelling afgebouwd. In 10 jaar tijd daalde het aantal bankkantoren met 40 %. Banken spreken prachtig over servicegerichtheid en laten de ene na de andere reclame passeren over hun dienstverlening, uiteindelijk komt het neer op een platte besparing. De nabijheid van een bankkantoor is dan ook nog eens afhankelijk van hoe je gemeente er uit ziet. Woon je op het platteland, dan

Melisse De Praetere - Fractieleider voor Vooruit in de Kamer

In 10 jaar tijd daalde het aantal bankkantoren met 40 %.

kan je nog wat verder rijden. Er bestaan initiatieven (Batopin en Jofico) die voor een betere spreiding van geldautomaten kunnen zorgen, al moet een sterke overheid de tekortkomingen wegwerken. Bpost, handelaars en supermarkten kunnen daarbij helpen. De klassieke banken mogen die steun echter niet als voorwendsel gebruiken om zich te onttrekken aan hun plicht een betaalbare kwaliteitsvolle bankdienst aan te bieden.”

Welke bank zou jij je grootouders aanbevelen indien ze niet digitaal vaardig zijn? Melissa De Praetere: “Ze zijn niet digitaal vaardig en dus is het belangrijk om goed te vergelijken. Er is niet één bank die er heel erg bovenuit springt, het hangt nogal af van je noden. Via Testaankoop1, Spaargids2 en Wikifin3 kan je bijvoorbeeld de kosten vergelijken. Ook weer online, maar het is zeker de moeite waard om het even te doen of te laten bekijken.”

Conny Guldentops

Kwam je zelf al met dit probleem in aanraking en wil je je verhaal kwijt? Dat kan via zeghetons@s-plusvzw.be.

1 https://www.test-aankoop.be/geld/betalen/module/zichtrekeningen 2 https://www.spaargids.be/sparen/spaartarieven.html 3 https://www.wikifin.be/nl/budget-betalen-lenen-en-verzekeren/vergelijkingstoolzichtrekeningen