Magazine van VFG
Een nieuw jaar, een nieuw begin
Een nieuw bestuur voor VFG VFG-vrijwilliger Willy wil mensen gelukkig maken met muziek Opnieuw lezen met Luisterpunt
@Jo Photograpghy
V.U. Sophie Beyers – Afzender: VFG vzw, St. Jansstraat 32- 38, 1000 Brussel – Afgiftekantoor: Mechelen Mail – Erkenningsnummer P209662
Vijfmaal per jaar – januari-februari Nr. 2/2021
In dit nummer
Voor mensen met een visuele handicap is Dialoog ook in Digiplayer-versie te verkrijgen. Stuur een mailtje naar info@vfg.be VFG
Een nieuw bestuur en Algemene Vergadering voor VFG ⊲ 4-5
JOUW VRAAG
ONDERZOEK
GROEP IN DE KIJKER
Financiële tussenkomsten voor aanpassingen ⊲ 12-13
Mantelzorg in tijden van corona ⊲ 16-18
Creatief aan de slag met KunstKuren ⊲ 19
Onze partners: 2 • Dialoog
Beste wensen voor het nieuwe jaar ‘Ik wil jou en jouw familie het allerbeste wensen voor het nieuwe jaar!’
Voor het eerste voorwoord van het jaar kies ik ervoor om even stil te staan bij een nieuwtje over onze interne VFG-werking. Op woensdag 7 oktober hadden we een eerste vergadering met het nieuwe VFG-Bestuur en de nieuwe Algemene Vergadering. Hoewel we een live meeting in Brussel hadden gepland, met achteraf een coronaproof hapje en drankje, moesten we de dag zelf toch omschakelen naar een digitale samenkomst. Op dat moment werd namelijk duidelijk dat de coronaregels opnieuw verstrengd zouden worden. Iedereen zich dan maar in sneltempo inwerken in de digitale manier van vergaderen. Het werd een erg fijne en constructieve vergadering waarin we elkaar en elkaars beweegredenen om het bestuur te vervoegen leerden kennen. Het hapje kwam enkele dagen later met de post. Ik onthoud vooral dat we een zeer diverse groep zijn: mensen met en zonder beperking, mensen met en zonder een professionele achtergrond binnen het sociale werk, vertegenwoordigd uit alle provincies. Maar vooral ook erg enthousiaste personen die zich willen inzetten voor de toekomst van VFG vzw! Als voorzitter van VFG kijk ik dan ook uit naar de verdere samenwerking met het nieuwe bestuur. Op de volgende pagina stellen de leden van het nieuwe bestuur zich bovendien kort even voor. Ik wens jou alvast veel leesplezier! Tot slot wil ik jou en jouw familie het allerbeste wensen voor het nieuwe jaar! 2020 bracht voor veel personen met een handicap extra uitdagingen met zich mee. Ook bij VFG vzw werd de volledig werking herdacht. Ik hoop dat 2021 een jaar kan zijn waarin het terug veiliger is om deel te nemen aan het maatschappelijk leven en vooral te genieten van elkaar, van samenkomen en van leuke dingen doen! De beste wensen voor een hoopvol 2021!
f fb.com/vfgnationaal d www.vfg.be dorien@vfg.be
COLOFON 5 nummers per jaar Hoofdredactie: Sophie Beyers Eindredactie: Renée Vansteenwinckel Concept & creatie: artoosgroup.eu Contacteer de redactie: 02 515 18 93
© Tim Dirven
Dorien Meulenijzer, voorzitter VFG
RUBRIEK VFG VFG
Een nieuw Bestuur en Algemene Vergadering voor VFG Enkele maanden geleden werd er voor VFG een nieuw Bestuur en Algemene Vergadering (AV) verkozen. Het Bestuur is verantwoordelijk voor het beleid dat VFG voert, zowel financieel als inhoudelijk. Elke vijf jaar stellen wij een beleidsplan op. Het Bestuur kijkt toe of dit correct uitgevoerd wordt. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de jaarlijkse planning en bewaken de ethische werking van VFG. De Algemene Vergadering of AV is de hoogste instantie binnen VFG. Zij nemen de o.a. de finale beslissing rond budgetten en beleidsplannen.
Sarah Laplasse, secretaris AV Ik ben Sarah, directeur front office van Bond Moyson WestVlaanderen. Ik ben jarenlang maatschappelijk werker geweest bij de Dienst Maatschappelijk Werk en heb vele personen met een handicap geholpen om hun rechten te benutten en heb mee helpen zoeken naar oplossingen voor hun hulpvraag. Ik wil mij vooral inzetten voor de samenwerking tussen het ziekenfonds en VFG. Door onze krachten te bundelen, kunnen we de persoon die ondersteuning nodig heeft centraal zetten en onze dienstverlening optimaliseren. 4 • Dialoog
Wie is wie?
Deel 1
In de volgende uitgave van Dialoog stellen we de tweede helft van het nieuwe Bestuur en de AV voor.
Dorien Meulenijzer voorzitter Bestuur en AV Ik ben Dorien Meulenijzer. Ik ben voorzitter van de Raad van Bestuur en de Algemene Vergadering van VFG sinds 2017. Daarnaast ben ik trotse Leuvenaar en politica in het dagelijkse leven. Als rolstoelgebruiker ben ik geëngageerd in heel wat organisaties voor personen met een handicap. Wat me bij VFG het meest aanspreekt, is de aandacht voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. Wil je meer weten over de uitdagingen die ik tegenkom? Lees dan zeker de edito’s van de Dialoog die ik schrijf.
Daniël Van Damme, lid AV Mijn naam is Daniël Van Damme. Ik ben al 25 jaar lid van VFG Brakel/ Lierde en de laatste 10 jaar als voorzitter. Ik kwam voor het eerst in aanraking met VFG door de ziekte en invaliditeit van mijn echtgenote in 1985. Ik heb me decennialang sociaal geëngageerd: ik was namelijk 28 jaar vakbondsafgevaardigde van ACOD bij de Koninklijke Sterrenwacht van België, en gedurende 15 jaar voorzitter en ondervoorzitter van de sociale dienst van de Programmatorische Openbare Dienst (POD) Wetenschapsbeleid. Sinds de jaren ‘80 ben ik actief binnen de plaatselijke SP.a afdeling Lierde/ regionaal, waaronder 6 jaar OCMW-voorzitter en 6 jaar OCMW-raadslid. Vanuit dit sociaal engagement wil ik mijn steentje bijdragen voor de regionale en nationale werking van de VFG.
⊲⊲⊲
Tom Bosman, secretaris Bestuur Ik ben afkomstig uit Opwijk (Vlaams-Brabant) en werk als directeur Leden(relaties) bij het ziekenfonds Bond Moyson Oost-Vlaanderen. Ik ben lokaal actief bij sociale en duurzame projecten zoals Dierenvoedselbank Opwijk, Repair Café Opwijk en gereedschapsbibliotheek De Werkbank. Verder was ik 6 jaar lid van de lokale welzijnsraad en de subwerkgroep inclusie, waarin we concrete initiatieven namen om de gemeente inclusiever te maken. Vorig jaar zetelde ik in het Bijzonder Comité Sociale Dienst van het OCMW in mijn gemeente. Mijn motivatie om deel uit te maken van het Bestuur van VFG haal ik uit mijn overtuiging dat er voor mensen met een handicap nog te veel ongelijkheid heerst en dat belangenbehartiging dus nog steeds nodig blijft. VFG heeft daar een belangrijke rol in die ik graag mee wil vormgeven, ondersteunen en uitdragen.
Hugo Alderweireld, lid AV Ik ben Hugo, 61 jaar en woon in Blankenberge. Ik ben sinds 2015 actief in het SWTstelsel (brugpensioen). Tijdens mijn loopbaan ben ik als industrieel elektricien actief geweest. Op een dag, na een wandeling, ben ik in contact gekomen met de ondervoorzitter van onze lokale afdeling VFG. Via haar heb ik VFG leren kennen en begreep ik dat mijn hulp welkom zou zijn. Sindsdien ben ik als vrijwilliger actief en ben ik medebestuurslid van VFG Blankenberge. Sinds dit jaar ben ik ook ondervoorzitter geworden van de gehandicapten adviesraad Blankenberge. Ik zet me graag in om onze leden telkens opnieuw een fijne activiteit te bezorgen. Ik hou vooral toezicht op toegankelijkheid, want hier kan nog veel verbeterd worden.
Carla Verbruggen, lid Bestuur Ik ben Carla Verbruggen, diensthoofd van de zorgkas van de Voorzorg Limburg en lid van VFG Riemst, waar ik ook vrijwillige medewerker ben bij activiteiten. Professioneel gezien word ik dagelijks geconfronteerd met mensen met een zorgnood. Soms gaat dit om schrijnende situaties die me telkens weer bij de keel grijpen. Mijn persoonlijk engagement steekt dan de kop op en van daaruit wil ik een verschil kunnen maken voor degenen die dat zelf niet kunnen.
Laurent Van Royen, lid Bestuur en AV Ik ben afkomstig uit Herentals en ben 73 jaar. Tot mijn 45ste was ik metselaar, waarna ik op invaliditeit gesteld ben tot aan mijn pensioen. Ik ben ondertussen al 41 jaar actief bij VFG en S-Sport//Recreas Herentals, waarvan 30 jaar als voorzitter en 10 jaar als secretaris. Nu organiseer ik vooral feest- en sportactiviteiten. Ik wil mij inzetten in het Bestuur en de AV om de samenwerking tussen de secretariaten en de lokale groepen te verbeteren, en nog meer in zetten op het informeren van mensen met een handicap. Ook vind ik het belangrijk dat we meer en jongere vrijwilligers aantrekken bij VFG.
Julie Sano, lid AV Ik ben al een hele tijd lid van VFG en ik ben recent ook voorzitster van Silvertoppers geworden, een feitelijke vereniging die onder de koepel van VFG valt. Daar wil ik een nieuwe wind laten waaien. Ik wil mij engageren in de AV omdat we van elkaar kunnen leren: met de hulp van VFG kan mijn groep groeien. Ikzelf kan ook heel wat voor VFG betekenen, zoals bijdragen aan het toegankelijkheidsbeleid. Ik ben namelijk één van de weinigen met een fysieke handicap in de AV, dus daar kan ik goed de vinger op de wonde leggen. Ik vind het erg belangrijk dat mensen weten dat een rolstoel je niet verhindert om een verantwoordelijke positie in te nemen. Dialoog • 5
VFG
Wat beweegt er bij VFG? Binnenkort makkelijker online inschrijven voor activiteiten De afgelopen maanden werd er bij VFG hard gewerkt aan een manier om online inschrijven mogelijk te maken. Op dit moment zijn we bezig met de laatste afwerking van het project.
Wat betekent dit voor jou? • Het wordt mogelijk om je voor VFG-activiteiten in te schrijven via de website www.inschrijvingensociocultureel.be. Je zal deze via de VFG-website ook kunnen bereiken. • Daar vind je een overzicht van alle activiteiten waarvoor je je kan inschrijven. Dat kan niet alleen voor VFG, maar ook voor onze partners Joetz, VIVA-SVV, S-Plus, S-Sport // Recreas, …. • Je maakt een account aan en je kan meteen inschrijven voor een activiteit. Je kan ook gezins- of groepsleden toevoegen aan je account, zodat je makkelijk meerdere personen tegelijk kan inschrijven. • Betalen kan ook rechtstreeks via deze applicatie. Niet zo handig met het internet? Geen zorgen: je zal nog steeds kunnen inschrijven via mail en telefoon.
VFG start aan een nieuwe beleidsperiode In 2021 start VFG aan een nieuwe beleidsperiode. We luisterden naar jullie noden en vragen, en we stelden nieuwe doelen voor de komende 5 jaar. Welke doelen zijn dat? • Mensen met een handicap en hun netwerk zijn geïnformeerd. Ze weten waar en welke zorg of ondersteuning ze kunnen krijgen. • Personen met een handicap hebben vat op hun gezondheid en (mentale) welzijn. • De stem van personen met een handicap weegt mee op het beleid.
6 • Dialoog
• De samenleving heeft een positievere kijk op handicap. • Vrijwilligers en groepen realiseren een verbondenheid tussen mensen met en zonder handicap. • Personen met een handicap kunnen een beroep doen op vrije tijdsactiviteiten en kunnen daarvoor begeleiding krijgen. Ook onze missie en visie hebben we op scherp gesteld. Waar staat VFG nu écht voor? Dat lees je op de pagina hierna.
⊲⊲⊲
Wat willen we? We willen dat personen met een handicap volwaardig kunnen deelnemen aan de maatschappij, en dat op álle vlakken. à VFG wil ervoor zorgen dat personen met een handicap (en hun netwerk) sterk in hun schoenen staan. Zo kunnen ze zélf keuzes maken over hun leven. Wij zetten hun talenten in de verf. à Daarvoor moet de maatschappij ook veranderen. Zo weinig mogelijk participatiedrempels, daar streeft VFG naar.
Dit zijn de waarden van VFG:
Gelijkwaardigheid & gelijke kansen Solidariteit & zelfbeschikking
Samenwerking
We werken rond 3 thema’s:
Welzijn & gezondheid
Toegankelijkheid & mobiliteit
Inkomen & armoede
Hoe doen we dat? Hoe bereiken we een samenleving waarin personen met een handicap gelijke kansen krijgen? à We zijn een aanspreekpunt voor iedereen die met handicap te maken krijgt. Wie vragen heeft of op zoek is naar specifieke informatie over handicap, kan daarvoor terecht bij VFG. à VFG doet aan belangenbehartiging en sensibilisering. We wegen op het beleid zodat personen met een handicap meer kansen krijgen, en zorgen dat de maatschappij een positief beeld van handicap krijgt. à Via vrije tijd verbindt VFG mensen met én zonder handicap. Met activiteiten, reizen, groepswerking … maken we ruimte voor ontspanning.
Dialoog • 7
VRIJWILLIGERSWERK
VFG-vrijwilliger Willy wil mensen gelukkig maken met muziek Vrijwilligers zijn er in alle soorten en maten. Dat bewijst ook Willy, die zijn beperking niet in de weg laat staan van zijn vrijwilligerswerk bij VFG. Zijn ultieme doel? Zo lang en zo veel mogelijk mensen gelukkig maken met muziek. Willy lijdt aan Polyneuropathie, een degeneratieve aandoening van de zenuwen. Hij belandde in een rolstoel en moest zijn job opgeven. Daardoor kwam er veel tijd vrij. Willy vertelt: “Voor ik vrijwilliger werd bij VFG, zat ik enorm veel thuis. Ik had bovendien niets om handen, waardoor het voelde alsof de muren op me af kwamen. Met die tijd wou ik iets zinvols doen.” En daarbij wou Willy zijn grote passie inschakelen: muziek. “Ik heb tienduizenden liedjes op mijn computer thuis staan”, vertelt Willy. “Toen ik contact opnam met VFG, stelde ik dan ook voor om daar iets mee te doen. Ik had het idee om muziek te draaien voor ouderen en mensen met een beperking. VFG was meteen enthousiast, en zo begon mijn avontuur als vrijwilliger.”
Muziek spelen in heel Limburg
Op dit moment speelt Willy muziek in voorzieningen, woonzorgcentra en serviceflats over heel Limburg, en dat wel 2 tot 3 keer per week. “We spelen altijd ergens anders”, legt Willy uit. “We krijgen heel veel aanvragen om te spelen. VFG regelt de afspraken voor mij, zodat ik me kan concentreren op de praktijk: een lach op de gezichten van mijn publiek brengen.” “Door de coronaproblematiek moesten we wel creatief zijn. Zolang 8 • Dialoog
het virus circuleert, speel ik mijn muziek daarom gewoon in de buitenlucht. De bewoners schuiven dan de ramen open en zingen mee. Ik stem mijn muziek ook altijd af op het publiek. Ambiance gegarandeerd!”
Vrijwilligerswerk als passie
Wanneer we Willy vragen naar de betekenis van vrijwilligerswerk voor hem, antwoordt hij resoluut: “Veel! Het gaat recht naar mijn hart wanneer ik voel dat ik anderen gelukkig kan maken en een lach op hun gezicht kan toveren. Als ik speel, krijg ik een echte adrenalinestoot.
Dan voel ik me geslaagd. Bovendien zijn de mensen in voorzieningen een heel dankbaar publiek: je weet dat hun reacties altijd oprecht en spontaan zijn.” Willy wil zo lang als hij kan muziek blijven spelen, ook al is dat niet evident. Willy: “Ik kan niet genezen. Niemand kan voorspellen hoe snel mijn ziekte zal evolueren en welke lichaamsfunctie ik zal verliezen bij een volgende opstoot. Daarom wil ik de tijd die me nog rest goed spenderen. Muziek spelen geeft me energie.”
⊲⊲⊲
Gelukkig kan Willy voor zijn vrijwilligerswerk op de steun van zijn beste vriend Jan rekenen. “Aangezien ik in een rolstoel zit, kan ik zelf niet rijden of mijn materiaal installeren”, vertelt Willy. “Jan voert me overal naartoe en regelt de installatie. Ik heb enorm veel aan hem te danken. Zonder Jan kon ik dit allemaal niet realiseren.”
Favoriete herinnering De afgelopen maanden heeft Willy al veel muziek mogen spelen. Maar er is één moment dat hij nooit zal vergeten. Willy: “Wat me enorm is bijgebleven, is mijn optreden in het voorprogramma van de persconferentie van VFG over Micromix On The Road. Twee uur lang mocht ik muziek spelen.
Daar is ook pers op afgekomen, waardoor je mij ook op TV Limburg kon zien. En daarna mocht ik ook het voorprogramma van Micromix On The Road zelf spelen, waarbij een rijdend podium langsgaat bij verschillende voorzieningen. Een ervaring uit de duizend. Zo mogen er nog volgen!” Tekst: Aline De Meyer en Renée Vansteenwinckel
“Het gaat recht naar mijn hart wanneer ik anderen gelukkig kan maken.”
Spreekt dit verhaal je aan en wil je ook vrijwilliger worden bij VFG? Je kan bij ons terecht voor allerlei soorten vrijwilligerswerk. Bezorgd over vrijwilligerswerk in coronatijden? Spreek dan gerust jouw provinciale secretariaat eens aan. Zij overlopen met jou de mogelijkheden. Naar wie zijn we zoal op zoek? • Begeleiders voor onze vrijetijdsactiviteiten, reizen, … • Handige Harry’s die ons op logistiek gebied willen helpen. • Chauffeurs die zich willen inzetten om minder mobiele mensen te vervoeren. • Vlotte mensen die onze educatieve spelen willen begeleiden.
• Ervaringsdeskundigen die (samen met ons) gespreksgroepen willen begeleiden. • Actievoerders die mee op straat willen komen, campagnes ondersteunen, handtekeningen verzamelen, … • Vastberaden zielen die wil zetelen binnen overlegplatformen. • Enthousiaste trekkers voor VFG-groepen. • … Elke nieuwe vrijwilliger wordt binnen VFG onthaald met een persoonlijk gesprek, waarbij we kijken welk soort vrijwilligerswerk bij jou past. Interesse? Contacteer dan jouw provinciaal secretariaat! W www.vfg.be/contact
Dialoog • 9
ACTUA
Vernieuwd ledenvoordeel: pechbijstand voor je wagen of rolwagen Pech onderweg? Geen zorgen! Sinds 1 januari 2021 kan je als lid van VFG aan een voordeeltarief gebruik maken van de pechbijstand van VAB. Je bespaart minstens 15 euro. Zo heb je je lidgeld meteen terugverdiend Dienst
Normale prijs
VFG-ledenprijs
Pechbijstand wagen Benelux Pechbijstand wagen Benelux met vervangwagen Pechbijstand rolwagen
128 euro / jaar
83 euro / jaar
187 euro / jaar
132 euro / jaar
128 euro / jaar
113 euro / jaar
De pechbijstand loopt een volledig kalenderjaar: van 1 januari 2021 tot en met 31 december 2021. Je wil op een later moment instappen? Geen probleem! Je betaalt dan enkel voor de resterende maanden. Inschrijven via info@vfg.be of 02 515 02 61.
FinanciÍle compensatie van 25,5% voor budgethouders ook in 2021 Extra kosten door het coronavirus? Ook in 2021 wordt een compensatie voorzien voor budgethouders. Dat kan enkel als er een COVID19-overeenkomst voor extra ondersteuning geregistreerd is. Dde COVID-19-periode, waarin je van de compensatie kan gebruik maken, loopt voorlopig tot 31 maart 2021. Afhankelijk van de situatie kan er nog een verlenging komen. Kosten die worden gemaakt op basis van COVID-19-overeenkomsten kunnen bij het VAPH worden ingediend tot en met 1 april 2021 (voor budgetjaar 2020) en tot 1 april 2022 (voor budgetjaar 2021). 10 • Dialoog
Correctiefase 2: budgetdalingen beperkt tot maximaal 15% Heel wat mensen die een persoonsvolgend budget hebben, zien dit budget de komende jaren dalen door de Correctiefase 2. Sommige mensen konden daarbij tot meer dan de helft van hun budget verliezen. De correctiefase bleek voor sommige personen met een handicap een te grote negatieve impact te hebben. Minister Beke heeft daarom beslist dat de daling van een budget altijd beperkt wordt tot maximaal 15%. Een stijging kan wel meer dan 15% bedragen. Meer info over het persoonsvolgend budget lees je op www.vfg.be/pvb.
ACTUA
Nieuws over de integratietegemoetkoming en de inkomensvervangende tegemoetkoming Tot 31 december 2020 verloren mensen met een handicap die trouwen of samenwonen een deel van hun integratietegemoetkoming. Die tegemoetkoming is bedoeld om kosten te compenseren die een beperking veroorzaakt. Nochtans verdwijnen die kosten niet wanneer je gaat samenwonen. Deze zogenaamde ‘prijs van de liefde’ is sinds 1 januari 2021 afgeschaft. Goed nieuws dus voor wie trouw- of samenwoonplannen heeft. Ook bij de inkomensvervangende tegemoetkoming zijn er veranderingen op til. Die tegemoetkoming kan je krijgen als je niet kan gaan werken of veel minder verdient dan iemand zonder handicap. De inkomensvervangende tegemoetkoming zal gedurende de komende 4 jaar opgetrokken worden, in totaal 10,75%. In 2021 wordt de inkomensvervangede tegemoetkoming verhoogd met 2,68%. Meer informatie over de integratietegemoetkoming en inkomensvervangende tegemoetkoming vind je op www.handicap.belgium.be.
App 'Houvast' biedt eerste hulp bij psychische problemen De coronacrisis kan zwaar wegen, zeker in donkere winterdagen. Daarom is het belangrijk te blijven praten met anderen. Maar hoe help je precies die vriend(in) die het helemaal niet meer ziet zitten? Daar kan de app ‘Houvast’ van het Rode Kruis bij helpen. Via actiegerichte tips leer je een gesprek aan te knopen met anderen over wat hen écht bezig houdt. Daarnaast kan de app jou zelf ook helpen om om te gaan met moeilijke situaties zoals de coronacrisis. Gratis te downloaden op Google Play en de App store.
Informatie over vaccinatie voor personen met een handicap Ondertussen is er al heel wat in het nieuws geweest rond de vaccinatiestrategie in België. Bepaalde groepen krijgen prioriteit, zoals de bewoners en personeel van collectieve zorginstellingen. Woonzorginstellingen zijn eerst aan de beurt, daarna staan de andere residentiële zorgvoorzieningen gepland. De vaccinatiestrategie kan nog veranderen, afhankelijk van het aantal vaccins dat beschikbaar is. Waarom zou je je laten vaccineren? Met een vaccinatie kan je voorkomen dat je ernstig ziek wordt én je kan er levens mee redden. Hoe meer mensen zich laten vaccineren, hoe sneller we stukje bij beetje ons oude leven weer kunnen oppikken. Meer info over de vaccinatiestrategie en waarom je je best laat vaccineren, lees je op www.laatjevaccineren.be. Dialoog • 11
JOUW VRAAG
Jouw vraag “Mijn woning blijkt steeds minder aangepast aan mijn evoluerende handicap. Ik overweeg dan ook een aantal aanpassingen. Waar vind ik financiële tussenkomsten?”
Het VAPH verleent tussenkomsten in de aankoop van hulpmiddelen en aanpassingen die je kunnen helpen om bepaalde activiteiten zelfstandig uit te (blijven) voeren. Zo kan je bv. met een traplift een trap overbruggen, met een beeldschermloep een tekst op papier vergroot lezen of met een trilwekker gewekt worden. Ook aanpassingen aan je woning, je auto, je computer of je fiets kunnen ervoor zorgen dat je (opnieuw) zelfstandig kan douchen, autorijden, e-mails lezen, fietsen, …
Welke hulpmiddelen en aanpassingen?
Alle hulpmiddelen en aanpassingen waarvoor het VAPH tussenkomst verleent, zijn ondergebracht in de zogenaamde refertelijst. Deze lijst wordt om de zes maanden geactualiseerd. Er zijn hulpmiddelen en aanpassingen voor personen met een motorische, visuele, auditieve, communicatieve of cognitieve handicap. Er is een opdeling in verschillende activiteiten: • activiteiten dagelijks leven bijvoorbeeld: een toiletstoel, een leesloep, een daisyspeler • mobiliteit bijvoorbeeld: aanpassingen aan de auto, aanvullende rijlessen om een rijbewijs te
12 • Dialoog
behalen of te behouden, een driewieltandem, een witte stok, een blindengeleidehond • wonen bijvoorbeeld: een automatische deuropener, aanpassingen sanitair, een hellingbaan, omgevingsbedieningsapparatuur, een mobiel signaleringssysteem • communicatie bijvoorbeeld: computeraanpassingen, een bluetoothgeluidsoverdrachtsysteem, een brailleleesregel, een dynamisch communicatietoestell • andere bijvoorbeeld: incontinentiemateriaal, pedagogische hulp bij hogere studies
Refertebedrag
Het VAPH voorziet voor alle hulpmiddelen en aanpassingen op de refertelijst een maximumbedrag dat terugbetaald wordt. Dat is het refertebedrag. Uitzonderlijk kan je een aanvullende tegemoetkoming krijgen voor hulpmiddelen en aanpassingen die duurder zijn dan het refertebedrag. In dat geval moet je goed motiveren waarom een duurder hulpmiddel of een duurdere aanpassing noodzakelijk is, en waarom eenvoudigere oplossingen, met een lagere prijs, niet voldoen. Het hulpmiddel of de aanpassing moet in zo’n geval ook meer dan 300 euro meer kosten dan het refertebedrag. De bijzondere bijstandscommissie
⊲⊲⊲
(BBC) beslist of je op basis van je zorgbehoefte een verhoogde tegemoetkoming kan krijgen.
Voor wie?
In principe kunnen enkel personen die jonger zijn dan 65 jaar, beroep doen op de VAPH-ondersteuning. Had je voor je 65ste verjaardag al een VAPH-dossier lopen? Dan kan je blijvend (ook na je 65 jaar) rekenen op de VAPH-tussenkomsten.
Eerst aanvragen, dan pas aankopen!
Dien eerst je aanvraag in en ga pas daarna over tot de aankoop van het hulpmiddel of de aanpassing. Zo kom je zeker niet voor onaangename financiële verrassingen te staan. Doe je voor het eerst een aanvraag? Vul dan het formulier ‘Aanvraag hulpmiddelen en aanpassingen’ op www.vaph.be in en bezorg het aan jouw provinciaal VAPH-kantoor (schriftelijk of via het e-loket mijnvaph.be). Neem zo snel mogelijk contact op met een multidisciplinair team dat gespecialiseerd is in hulpmiddelen. Je vindt de adressen op de VAPHwebsite. Het team maakt een verslag waarin het jouw aanvraag voor hulpmiddelen en aanpassingen motiveert. Dat adviesrapport wordt doorgestuurd naar het VAPH dat de beslissing neemt. Vroeg je reeds eerder een tussenkomst voor een hulpmiddel of aanpassing? Dan hoef je niet meer
langs een MDT te passeren en kan je via een vereenvoudigde procedure een nieuwe aanvraag doen. Een vereenvoudigde aanvraag betekent niet dat u automatisch een tegemoetkoming krijgt voor het
hulpmiddel dat of de aanpassing die u aanvraagt. Net zoals bij een andere aanvraag is je motivering zeer belangrijk. Vermeld dus altijd alle redenen waarom de gevraagde tegemoetkoming voor jou noodzakelijk is.
Belangrijk om weten! Ben je ouder dan 65 en kan je geen beroep meer doen op de VAPHtussenkomsten? Dan heb je misschien recht op de Vlaamse aanpassingspremie om de woning aan te passen aan een oudere bewoner. Voor deze premie gelden zeer specifieke voorwaarden inzake inkomen en woning. De aanpassingspremie bedraagt 50 procent van het bedrag van de voorgelegde facturen, met een maximum van 1.250 euro en een minimum van 600 euro.
Meer informatie:
Vlaamse Infolijn op het gratis nummer 1700 of op www.wonenvlaanderen.be. Je kan voor informatie ook steeds terecht bij de VFG-Wegwijzer via www.vfg.be/wegwijzer! Tekst: Kris Verwimp Dialoog • 13
INTERVIEW
Luisterpunt
heeft mijn leven gered
Wat als je een veellezer bent, maar geen gewone, gedrukte boeken meer kan lezen? Het overkwam Caroline Demeulenaere (60). Zij kreeg op 40-jarige leeftijd de diagnose retinitis pigmentosa (RP), een oogaandoening waardoor ze geleidelijk aan blind wordt. ‘Na een tijd kon ik geen boeken meer lezen, en dat vond ik heel erg.’ Tot ze Luisterpunt leerde kennen. Al enkele jaren merkte Caroline dat haar zicht achteruitging. “Toen ik tijdens het tennissen vaak naast de bal begon te slaan, wist ik dat er iets niet klopte.” Ze herkende de symptomen en dacht aan RP, een oogaandoening waarbij de zintuigcellen (staafjes en kegeltjes) geleidelijk aan afsterven. “Mijn broer kreeg die diagnose op 18-jarige leeftijd en is reeds geruime tijd blind. De dokter bevestigde mijn vermoeden, ook ik heb RP. Na mijn diagnose bleek de ziekte erfelijk te zijn. We zijn thuis met zes kinderen, waarvan drie het hebben.”
Steun
Het gezichtsvermogen van Caroline gaat geleidelijk aan achteruit. “In het begin kon ik nog met de auto rijden, fietsen, …. Maar na een tijd ging dat niet meer. Ook mijn werk als bankdirecteur moest ik stopzetten. Ik kan er goed mee omgaan, omdat ik niet van vandaag op morgen blind word. Ik pas me stap voor stap aan en zo leer ik ermee leven.” Ook haalde Caroline veel steun bij haar oudere broer. “Zijn blindheid hield hem in zijn leven niet tegen. Mijn broer kan alles: vloeren leggen, op het dak werken, computers in elkaar steken, … Zijn positivisme en wilskracht heeft me geholpen om ermee om te gaan. Ook mijn partner Bo en mijn twee dochters steunen me enorm.” 14 • Dialoog
“Ik versnel de voorleessnelheid naar 130 à 140%” Luisterlezer
Caroline was altijd al een echte veellezer. In het begin schakelde ze over naar grootletterboeken uit de bibliotheek. “Maar na een tijdje gaf ik het op, ik las niet meer. Ik vond dat heel erg, maar had me erbij neergelegd.” Tot Carolines broer haar over Luisterpunt vertelde, de Vlaamse openbare bibliotheek voor mensen met een leesbeperking. Luisterpunt biedt boeken aan in aangepast leesformaat: brailleboeken en Daisy-luisterboeken(*). “Mijn broer gaf me zijn Daisy-speler mee, een toestel waarmee hij Daisy-boeken leest. Hij raadde aan om met een gemakkelijk boek te starten, omdat luisterlezen in het begin wennen is. Maar ik was daar eigenlijk meteen mee weg. Het voelde heel natuurlijk aan.”
Voorzitter
Caroline leest de Daisy-luisterboeken op haar smartphone met de Anders–
lezen-app. “Het liefst lees ik in de zetel of buiten als het mooi weer is. Elke mogelijkheid neem ik om even te lezen. Ik denk dat ik per dag gemiddeld drie uur lees. Meestal lees ik thrillers, afgewisseld met een roman of romantisch boek. Een van mijn favorieten is ‘Een klein leven’ van Hanya Yanagihara.” Een specifieke eigenschap van een Daisy-luisterboek is dat je de voorleessnelheid kan aanpassen. “Omdat ik het zo gewend ben om informatie auditief te verwerken, versnel ik de voorleessnelheid naar 130 à 140%. Dat is aangenamer lezen.”Sinds een jaar is Caroline ook voorzitter van het beheersorgaan van Luisterpunt. “Ik had meteen een hechte band met Luisterpunt en wou me er graag voor inzetten. Luisterpunt heeft mijn leven gered. Voor mij is dat niet meer weg te slaan uit mijn leven.” Tekst: Celine Camu (*) DAISY staat voor Digital Accessible Information System, een wereldwijde standaard voor toegankelijke luisterboeken.
PROJECT
Heb jij Inktvis al geprobeerd? Lezen en schrijven, te moeilijk als je een beperking hebt? Allesbehalve! Bij VFG zorgen we voor creatieve oplossingen met Inktvis, ons lees- en schrijfproject voor personen met een beperking of chronische ziekte. Ondertussen zijn er al 3 schrijfopdrachten gelanceerd. Onze professionele coaches staan klaar om je op maat te begeleiden bij elke opdracht. Bovendien lanceren we dit jaar ook onze eerste leesgroep in West-Vlaanderen!
Hoe werkt het? Heel gemakkelijk: je bekijkt één van de e-learningsfilmjes op www.vfg.be/inktvis-schrijfgroep en je stuurt een mailtje naar inktvis@vfg.be waarbij je meldt met welke opdracht je aan de slag wil gaan. Binnen de 7 dagen krijg je een mail en dan kan je meteen starten. Meer interesse in de leesgroep? Mail naar Sarah.Laus@vfg.be.
Waarom zou je je inschrijven voor Inktvis? Waarom meedoen aan Inktvis? Laat onze deelnemers je overtuigen! Wij interviewden Inktvisser Crien:
Waarom heb je je ingeschreven voor Inktvis?
Crien: “Al een aantal jaar ben ik zelf een boekje aan het schrijven. Omdat ik daar wat ondersteuning in zocht, vond ik Inktvis een mooie kans.”
Wat vind je van de schrijfopdrachten en onze coaches? “Ik heb deelgenomen aan de eerste opdracht met coach Barbara waar er wordt gevraagd om jezelf voor te stellen. Daar wou ik graag aan meedoen om de inleiding van mijn eigen boekje op de proef te stellen. Barbara heeft me geprikkeld en uitgedaagd om toch verder aan mijn boekje te werken. Haar coaching
gaf me moed en spirit om het niet te laten verzanden. Zeker het laatste skypegesprek was voor mij een echte opsteker.”
Wat vind jij het beste aan Inktvis?
“Dat je kan deelnemen zonder je te moeten verplaatsen, is voor mij erg positief. Anders is dat niet altijd makkelijk qua toegankelijkheid. Bovendien kan je rustig vanuit je thuissituatie schrijven op je eigen ritme. Dat maakt het mogelijk om op een comfortabele manier te werken.”
Wat voor schrijfopdracht zou je nog willen doen?
“Wat mij betreft zou ik verdere coaching voor het afwerken van mijn boekje natuurlijk super vinden. Alle opdrachten die ondersteunend zijn in die richting zijn voor mij welkom.”
Dialoog • 15
ONDERZOEK
Mantelzorg
in tijden van corona
geschr
eve
Steunpn door Mantel unt zorg
2020 was een jaar als geen ander. Het coronavirus hield ons in een stevige houtgreep. De crisis raakte ons allemaal, maar vooral mensen met een handicap en hun mantelzorgers. 2 op 3 mantelzorgers ervaarde de zorg als zwaarder dan voor corona, wijst onderzoek van HOGENT en Steunpunt Mantelzorg uit. De druk is dus toegenomen. De nood aan actie ook.
Zodra de eerste lockdown inging, stond de telefoon en mailbox van Steunpunt Mantelzorg roodgloeiend. De vragen en verhalen van mantelzorgers stroomden toe: een duidelijk signaal dat we niet konden negeren. Toch bleef het in de media en bij het beleid stil over wat mantelzorgers en mensen met een zorg- en ondersteuningsnood meemaakten. Mantelzorgers bleven in hun kot, onzichtbaarder dan ooit.
16 • Dialoog
Daarom sloeg Steunpunt Mantelzorg de handen in elkaar met onderzoekers van het onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn van HOGENT: Dr. Benedicte De Koker, Dr. Deborah Lambotte en Dr. Nico De Witte. We verspreidden een online vragenlijst om te peilen naar de beleving van mantelzorgers in tijden van COVID-19. En wat blijkt? Het takenpakket van mantelzorgers is tijdens deze
periode stevig toegenomen, terwijl professionele ondersteuning en hulp uit het eigen netwerk verminderde. 2 op 3 mantelzorgers besteedt tijdens de coronaperiode meer tijd aan zorg dan voor de start van de pandemie. Die tijd gaat vooral naar emotionele ondersteuning, huishoudelijke hulp, administratieve hulp, verzorging, de planning en coördinatie van de zorg, toezicht en de ondersteuning bij dagactiviteiten of zinvolle dagbesteding.
⊲⊲⊲
Zorgen over de zorg
De coronacrisis zette mantelzorgers emotioneel en psychisch onder druk. Een aantal frappante cijfers uit het onderzoek, specifiek voor mantelzorgers van personen met een handicap: • 2 op 3 heeft het gevoel constant onder spanning te staan. • Bijna 1 op 2 slaapt slecht of ligt wakker door kopzorgen. • 1 op 5 geeft aan het gevoel te hebben niks meer waard te zijn. • 1 op 3 voelt zich ongelukkig of depressief. Mantelzorgers maken zich vooral zorgen over de persoon met de zorg- en ondersteuningsnood. Ze stellen vast dat hij of zij vaker in de put zit, dat er meer sprake is van geheugenproblemen, en dat hij of zij meer beslag legt op hun tijd met hulpvragen. Daarbij is er ook de angst om ziek te worden: iets meer dan 8 op 10 mantelzorgers is bang dat de zorgvrager besmet wordt met COVID-19.
Mantelzorgers en zorgvragers plooiden dus terug op hun kleine ‘bubbel’ en zijn ook nu nog (om begrijpelijke redenen) het meest angstig om die bubbel uit te breiden. Toch is gedeelde zorg belangrijk. De gezinszorg die komt koken, het dagcentrum dat voor een zinvolle dagbesteding zorgt, maar ook niet-professionele hulp zoals een buurman die het vuilnis buitenzet, een vriend die de boodschappen doet, … creëren bij de mantelzorgers ademruimte en tijd om te ontspannen en even de zorg los te laten.
Werk-zorg-leven balans
Mantelzorgers dragen verschillende petjes: zorgverlener, partner, familielid, vriend, buur, werknemer… Al die rollen combineren kan zwaar zijn. De coronacrisis zette dit op
scherp. Werk, zorg en vrije tijd vloeiden in elkaar over, met meer combinatiestress als resultaat. 1 op 4 mantelzorgers die aan het werk is, ervaart de combinatie als moeilijk. 17 procent heeft nood aan verlof om de zorg te kunnen opnemen. Een van de deelnemers verwoordde het zo: “Als mantelzorger zouden we zolang mogelijk contacten moeten kunnen vermijden en volledig thuis moeten kunnen werken, zodat we de personen voor wie we mantelzorg doen maximaal kunnen beschermen tegen COVID-19-besmetting. Uiteindelijk zijn zij wel een kwetsbare doelgroep. Aangezien de fysieke ondersteuning nog langere tijd zal uitblijven, deels bewust omdat we het aantal contacten willen beperken, zal deze situatie nog lange tijd zwaarder zijn voor de mantelzorgers.”
Gedeelde zorg tijdens de eerste lockdown
Bij mantelzorgers van mensen in een residentiële voorziening woog de afstand en het gemis enorm zwaar tijdens de eerste lockdown. De voorzieningen sloten de deuren en hielden daarmee de familie en geliefden op afstand. Maar geen fysiek contact hebben met een geliefde, ouder of kind is heel zwaar. Voor wie thuis woonde, viel een belangrijk deel van de professionele ondersteuning, zoals dagopvang, poetshulp en kinesitherapie weg. Ook de contacten met de huisarts en specialisten verminderden. Daarbij ervaarde ook 1 op 4 mantelzorgers onvoldoende emotionele steun uit de eigen omgeving en 1 op 3 onvoldoende praktische steun. Dialoog • 17
ONDERZOEK
te omkaderen. Dat betekent inzetten op kwalitatieve, betaalbare en toegankelijke professionele zorg op maat (waaronder psychologische hulpverlening), flexibele verlofstelsels om zorg en werk te combineren, tegemoetkomingen en premies die verzekeren dat (mantel)zorg niet arm maakt en het ondersteunen van informerende, versterkende en verbindende activiteiten voor mantelzorgers op een lokaal niveau. Ben je benieuwd naar het volledige onderzoek? Of kijk en luister je liever
Ondersteuning van mantelzorgers
Mantelzorg kan heel mooi zijn en voldoening en zingeving geven. Meer dan 8 op de 10 mantelzorgers geven aan dat het zorgen voor een naaste hen een goed gevoel geeft, al is dit bij 1 op 5 minder het geval dan voor de coronaperiode. Toch is de juiste ondersteuning belangrijk voor mantelzorgers om de zorg te kunnen volhouden en om mentaal en fysiek gezond te blijven. Zelf geven mantelzorgers aan vooral nood te hebben aan meer emotionele steun, praktische ondersteuning, informatie en advies. Ook willen ze meer erkenning en waardering voor wat ze doen. Mantelzorg voelt vaak vanzelfsprekend aan en is daardoor onzichtbaar in de eigen omgeving, in de maatschappij, in de media en in het beleid. Ons onderzoek is dus een wake-up call: de resultaten roepen op tot actie. Het is aan beroepskrachten in de zorg en hulpverlening om te waken over de draagkracht en omstandigheden van mantelzorgers, maar evengoed aan de hele maatschappij. En het is de verantwoordelijkheid van de overheid om structurele randvoorwaarden te voorzien om mantelzorgers te ondersteunen en 18 • Dialoog
naar het online webinar over het onderzoek, met getuigenissen van mantelzorgers? Surf dan naar www.steunpuntmantelzorg.be/ blog en klik op het artikel ‘Webinar gemist? Bekijk de opname’. Tekst: Naomi De Bruyne, Benedicte De Koker, Deborah Lambotte en Nico De Witte Bron: Lambotte, D., De Koker, B., De Bruyne, N. & De Witte, N. (2020). De beleving van mantelzorgers in tijden van COVID-19 Onderzoeksrapport. Gent: Hogeschool Gent & Steunpunt Mantelzorg.
Wat is mantelzorg? Mantelzorg is de zorg die je geeft aan een dierbare met een handicap, chronische ziekte, psychische problematiek of andere aandoeningen (bijvoorbeeld door ouderdom). Je doet dit vanuit een emotionele band met die persoon. Mantelzorg is dus geen vrijwilligerswerk. Vrijwilligers kiezen bewust wanneer ze starten en stoppen. Mantelzorg overkomt je meestal. Je rolt erin. Je weet meestal niet wanneer de zorg zal eindigen. Het is weinig voorspelbaar. Mantelzorg voelt vaak vanzelfsprekend aan. Daardoor herkent niet iedereen zich als mantelzorger. Toch is de juiste ondersteuning belangrijk om je eigen draagkracht niet te overschrijden.
Wat doet Steunpunt Mantelzorg? Steunpunt Mantelzorg is een vereniging voor mantelzorgers en zorgvragers. • We informeren mantelzorgers en zorgvragers over het complexe zorglandschap. • We organiseren vormingen en activiteiten om mantelzorgers en zorgvragers te ondersteunen en te verbinden met elkaar. • We verdedigen de belangen van mantelzorgers en zorgvragers. • Tot slot willen we mantelzorg zichtbaar maken. Dit doen we via campagnes en in samenwerking met de pers.
Meer info: www.steunpuntmantelzorg.be www.facebook.com/steunpuntmantelzorg.be Of neem contact op met ons via info@steunpuntmantelzorg.be of 02 515 04 42. Steunpunt Mantelzorg werkt nauw samen met onder andere Coponcho, de vereniging voor mantelzorgers en zorgvragers van de Socialistische Mutualiteiten. Meer info op www.coponcho.be of neem contact op via info@coponcho.be of 02 515 02 63
GROEP IN DE KIJKER
Groep in de kijker: Welkom bij VFG-groep KunstKuren! In dit nieuwe jaar stellen we een nieuwe groep aan jullie voor. Deze keer leggen we ons oor te luisteren bij Toin Delva, trekker van de VFG-groep KunstKuren in Gent. Toin Delva heeft een passie voor keramiek. Al jarenlang probeert hij die liefde door te geven aan anderen: via groepslessen bij hem thuis, in de Gentse gevangenis én in VFG-groep KunstKuren. Samen met medebegeleider Gis De Backer organiseert en ondersteunt hij daar personen met een beperking in hun artistieke ontdekkingstocht. Toin vertelt: “Wij gebruiken het keramiekatelier van Kunst(h)art vzw in Sint-Amandsberg. Wij komen er elke 14 dagen op dinsdagvoormiddag samen om klei te boetseren. We mogen telkens toch een zestal cursisten verwelkomen, waaronder ook een aantal mensen uit een nabije voorziening. Onze groep staat open voor iedereen: een fysieke noch verstandelijke beperking staat je in de weg om met klei te werken.”
Iedereen kan boetseren
Toin vindt het belangrijk dat iedereen aan de slag kan gaan met keramiek. “Het is natuurlijk niet voor iedereen even makkelijk om klei te boetseren”, vertelt hij. “We hebben bijvoorbeeld enkele bezoekers met een NAH (niet-aangeboren hersenletsel). We zoeken specifiek naar een systeem waardoor iedereen zelf maximaal aan de slag kan.” Daarvoor maken ze vaak gebruik van hulpmiddelen en technieken om het boetseren makkelijker te maken. Toin: “Sommige cursisten maken gebruik van armsteunen om de materialen te kunnen bewerken. We werken ook vaak met mallen. Ik maak die op voorhand, de cursisten leggen de klei in de vorm en kunnen die daarna zelf verder vervormen.”
Toin biedt vooral praktische hulp, waar de cursisten het creatieve brein achter het werk zijn. “Soms ben ik zelf de handen van de cursisten. Zo hebben we een bezoekster die vroeger zelf keramiekster was. Zij geeft dan de aanwijzingen en ik maak haar kunst. Verder is het meestal gewoon een kwestie van de cursisten wijzen op mogelijke problemen, zoals luchtbellen in de klei waardoor die kan barsten. De beelden worden daarna ter plekke gebakken, waarna er een kleur kan aangebracht worden. Na een tweede bak kunnen de cursisten hun werk meenemen naar huis.”
Tijdelijke sluiting
KunstKuren moest tijdens de coronacrisis de deuren sluiten. “Tussen de twee lockdowns door hebben we een tweetal sessies kunnen organiseren, maar momenteel ligt alles stil,” legt Toin uit. “Onze leden staan te popelen om te opnieuw op te starten, maar voorlopig nemen we het zekere voor het onzekere en schorten we de lessen tijdelijk op. We hopen om daar in het voorjaar verandering in te brengen. Dan is iedereen welkom om aan te sluiten bij onze groep!” Contact: samuel.verbruggen@vfg.be Activiteitenadres Kunst(h)art, Wolterslaan 16, 9000 Gent Dialoog • 19
Ga op vakantie zonder beperkingen Op zoek naar rust en ontspanning? Domein Polderwind laat je genieten van een relaxte sfeer en bezorgt je het ultieme vakantiegevoel. Aan de rand van een grote waterplas staat een gloednieuw viersterrenhotel. Het is volledig rolstoeltoegankelijk en biedt de nodige zorgondersteuning. Zo is Domein Polderwind dé vakantiebestemming bij uitstek, ook voor mensen die anders moeilijk op vakantie kunnen. De vele aangepaste faciliteiten staan borg voor een ontspannen en zorgeloos verblijf. Domein Polderwind is vlot bereikbaar en ligt op een steenworp van Brugge en de kust. Laat je verwennen en boek nu jouw vakantie op www.domeinpolderwind.be of bel naar 050 23 07 50.
Een initiatief van Rode Kruis-Vlaanderen
NOOIT TE OUD VOOR EEN TRAP. Altijd een traplift op maat van uw behoeften. Meest complete gamma trapliften in België Maatwerk Service 24/7 Lokale, ervaren medewerkers Betaalbaar onderhoud 20.000 geïnstalleerde trapliften
0800 20 950 sales@comfortlift.be www.comfortlift.be Mannebeekstraat 3, 8790 Waregem
I-depot 119416dds