Magazine van VFG Vijfmaal per jaar – april-juni Nr. 3/2021
(On)beperkt V.U. Sophie Beyers – Afzender: VFG vzw, St. Jansstraat 32- 38, 1000 Brussel – Afgiftekantoor: Mechelen Mail – Erkenningsnummer P209662
leven
Katlijn kan haar energie kwijt bij de voorleesbende Hoppinpunten: toegankelijke mobiliteit van de toekomst? Je handicap bepaalt je identiteit niet
In dit nummer
Voor mensen met een visuele handicap is Dialoog ook in Digiplayer-versie te verkrijgen. Stuur een mailtje naar info@vfg.be VRIJWILLIGER
vrijwilligerswerk met hart en ziel ⊲ 4-5
MOBILITEIT
GROEP IN DE KIJKER
JOUW VRAAG
6 maand na Onze Grote Boodschap ⊲ 6-8
VFG Boom ⊲ 14
Prijs van de liefde ⊲ 16-17
Onze partners: 2 • Dialoog
Testrit met de Aptis-bus Deze maand had ik de eer om te mogen meerijden met de Aptis-bus. Deze bus staat ervoor bekend om één van de meest toegankelijke bussen van Europa te zijn. En ze wordt gemaakt in België!
‘Het is belangrijk dat verschillende overheden samenwerken om het openbaar vervoer in België optimaal toegankelijk te maken.’
De bus kwam me oppikken in de buurt van het Leuvense station dicht bij mijn woning. Wel leuk om eens als erepassagier behandeld te worden! Een heel verschil met de normale aanpak. De bus stond al te wachten toen ik arriveerde. Ik mocht hem meteen testen op zijn toegankelijkheid. Het grote pluspunt van de bus is de automatisch uitklapbare oprijplaat en erg ruime zitplaatsen voor rolstoelgebruikers. Ook heeft de bus vier afzonderlijk aanstuurbare wielen, waardoor ze heel kort bij de bushalte kan stoppen en er bijna geen ruimte is tussen de bus en de stoep. Voor personen met een auditieve en visuele beperking zijn er dan weer aangepaste halte-aankondigingen voorzien. Na het instappen zetten we koers richting ziekenhuis Gasthuisberg. Daar kregen we meer informatie over de toegankelijke bushalte die er in de toekomst zal komen. De bushalte zal boven op de berg gebouwd worden, maar je kan dan met een voet gangersbrug tot aan het ziekenhuis geraken. Aan de oude bushalte van Gasthuisberg werd nog maar eens duidelijk dat toegankelijkheid altijd een én-én-verhaal zal blijven. Je mag dan nog rijden in de meest toegankelijke bus van Europa. Als de haltes niet volledig toegankelijk zijn, dan verliest de bus een groot deel van zijn potentieel. Daarom is het belangrijk dat verschillende overheden samenwerken om de volledige infrastructuur van het openbaar vervoer in België optimaal toegankelijk te maken.
f fb.com/vfgnationaal d www.vfg.be dorien@vfg.be
COLOFON 5 nummers per jaar Hoofdredactie: Sophie Beyers Eindredactie: Renée Vansteenwinckel Concept & creatie: artoosgroup.eu Contacteer de redactie: 02 515 18 93 communicatie@vfg.be
De rit werd gretig opgepikt via sociale media en er waren enkele personen met een handicap uit andere provincies die zich ook kandidaat stelden voor een testrit. Dit werd met veel enthousiasme onthaald door de eigenaar van de Aptis-bus. Zo blijft het toegankelijkheidsverhaal leven! Verder in deze dialoog vind je een update over toegankelijke mobiliteit, namelijk over de trein en Hoppinpunten, en staat vrijwilligerswerk in de kijker. Veel leesplezier! Dorien Meulenijzer, voorzitter VFG
© Tim Dirven
Terug aan het Leuvense station kon ik nog napraten met een directeur van De Lijn en enkele vertegenwoordigers van busmaatschappijen. Hopelijk zijn ook zij na deze demonstratie mee ambassadeurs van het toegankelijkheidsverhaal en zullen ze dit verder uitdragen in hun organisaties.
VRIJWILLIGERSWERK
Vrijwilligerswerk met hart en ziel VFG-vrijwilliger Katlijn kan haar energie kwijt bij de Voorleesbende Voor de meeste activiteiten en evenementen werd het laatste jaar de pauzeknop ingedrukt. Toch bleven de vrijwilligers van VFG hun beste beentje voorzetten. Zo leest Katlijn (49) nu digitaal voor aan kinderen in het kleuter- en lager onderwijs met de Voorleesbende van VFG. Katlijn startte in maart 2020 voor het eerst als vrijwilliger bij de Voorleesbende. Op dat moment had ze net een intensieve revalidatie achter de rug, nadat ze na een ongeval een ziekenhuisbacterie opliep. Katlijn: “Na mijn ongeval heb ik vrij snel besloten dat ik niet bij de pakken wil blijven zitten. Een leven waarbij ik hele dagen thuis in de zetel zou hangen, spreekt me helemaal niet aan. Zodra ik in het revalidatiecentrum de datum kreeg waarop ik naar huis zou mogen gaan, begon ik te zoeken naar vrijwilligerswerk.” En dat vrijwilligerswerk vond ze bij VFG. “Vrijwilliger zijn bij de Voorleesbende is de perfecte combinatie van mijn interesses: lezen en met kinderen bezig zijn. Ik heb altijd boeken in de buurt, en vroeger gaf ik vaak kampen als monitrice. Bij de Voorleesbende kan ik mijn ei kwijt.” 4 • Dialoog
moet je even slikken, de klik maken, en het gesprek durven aangaan.”
“Voorlezen verruimt je wereld op meer dan één vlak.” De confrontatie met beperkingen
“Met dit vrijwilligerswerk heb ik mezelf ook opnieuw overwonnen. Ik heb veel opnieuw moeten leren: schrijven met een speciaal schrijfbandje, stappen met protheses, opnieuw mijn handen gebruiken… Dingen lopen dus heel anders dan voor mijn ongeval. Als je gaat voorlezen, word je daar opnieuw mee geconfronteerd. Als er iemand zegt ‘Ik ben een beetje bang van jou’, dan
“Net daarom vind ik het belangrijk dat we dit blijven doen. Tijdens een voorleesmoment wordt er niet alleen een verhaal voorgelezen, maar kinderen krijgen ook de kans om vragen te stellen en beperkingen te leren kennen op een positieve manier. Je toont dat sommige dingen niet meer kunnen, maar je kan tegelijkertijd aangeven dat heel veel dingen wél nog kunnen. Je creëert zo een dialoog met de kinderen. Dan krijg je mooie reacties, zoals kinderen die hun eigen verhalen vertellen over familieleden met een beperking. En als er dan een kindje met een rolstoel in de klas zit, is dat extra fijn.”
Pasklare oplossingen
“Het grote voordeel aan vrijwilligerswerk bij VFG is dat je zelf kan aangeven wat lukt en wat niet. Eerst was ik bezorgd. Gaat
VRIJWILLIGERSWERK
ik dat wel aankunnen? Wat als ik een slechte periode heb? Ik lees erg graag voor, maar het vergt veel energie. Ik moet dus doseren. Gelukkig is alles bespreekbaar bij VFG. Nu beperk ik me tot maximaal twee voorleesblokken per week, en dat een aantal keer per jaar.” “En ook toen ik me zorgen maakte over vervoer, hadden ze meteen een oplossing klaar. Een andere VFGvrijwilliger, Jo, werd ingeschakeld als chauffeur. Hij helpt me ook met praktische dingen, zoals vertelplaten omhoog houden. Ik heb er een goede vriend aan overgehouden. Voorlezen verruimt je wereld dus op meer dan één vlak.”
Andere opties
Tijdens de eerste lockdown gingen de scholen dicht en moesten de vrijwilligers noodgedwongen hun activiteiten stopzetten. Katlijn kon
“Ik kan niet meer werken, maar ik wil nog iets van mijn leven maken.” pas na de zomer weer opstarten, deze keer volledig online. “Ik vreesde eerst dat er minder interactie zou zijn met de kinderen. Je kan geen hulpmiddelen tonen via zo’n scherm, en wat met de technische kant van dat videobellen? Uiteindelijk bleek dat allemaal goed mee te vallen. Ik probeer de kinderen zo veel mogelijk te betrekken bij het verhaal door vragen te stellen. En ook de kinderen zijn mondig genoeg om te reageren.”
“Waarom ik de Voorleesbende zo belangrijk vind? Kinderen moeten weten dat mensen met een beperking ook gewone mensen zijn. Maar ook voor mensen zoals mezelf is vrijwilligerswerk belangrijk. Velen weten niet dat er andere opties zijn dan werken en niet werken. Ik kán niet meer werken, maar ik wil nog iets van mijn leven maken. Er zijn alternatieven, al moet je die soms zelf zoeken. Dat wil ik in de kijker zetten.”
Tekst: Renée Vansteenwinckel
Wil jij ook voorlezen bij onze Voorleesbende? Of draag je graag je steentje op een andere manier bij? Bij VFG zoeken we samen naar vrijwilligerswerk op jou maat.
Week van de vrijwilliger Van 27 februari tot en met 7 maart ging de Week van de Vrijwilliger door. Voor de gelegenheid zetten we onze vrijwilligers de hele week in de bloemetjes op onze sociale media.
Dialoog • 5
RUBRIEK VFG MOBILITEIT
6 MAAND NA
TIJD VOOR TOEGANKELIJK OPENBAAR VERVOER
Onze Grote Boodschap
© Herr Seele
TE AAN ONZE GRO BOODSCHAP
Hoe zit het met toegankelijk treinvervoer? In de week van de mobiliteit 2020 voerden we met de campagne Onze Grote Boodschap actie voor toegankelijk treinvervoer. Onze campagne kaartte op een confronterende maar treffende manier de knelpunten aan waarmee reizigers met een handicap dagelijks te maken krijgen: van reservatieplicht tot ontoegankelijke perrons.
www.onzegroteboodschap.be
FLYER_VFG_Veegjegatniet_v2.indd 1
24/07/2019 14:58:33
Is er ondertussen iets veranderd?
Er doet zich stilaan een mentaliteitsverandering voor, mede dankzij ons lobby- en actiewerk. Zo zegt de NMBS nu officieel te streven naar autonoom reizen voor iedereen. Dat wil zeggen dat er geen drempels zijn én je geen assistentie moet reserveren om de trein op te kunnen. De federale regering belooft dan weer versneld werk te maken van verhoogde perrons. VFG volgt de situatie op de voet op. Hieronder vind je alvast enkele belangrijke streefcijfers van de NMBS en federale regering.
Stappenplan om de stations toegankelijk te maken
Tegen 2025 wil de NMBS het aantal 6 • Dialoog
toegankelijke stations verdubbelen van 78 naar 150. Op die manier zou een kwart van alle stations in België toegankelijk zijn. Wanneer beschouwt de NMBS een station als toegankelijk? Er moet voldaan worden aan 4 criteria: • een drempelloze toegang naar de perrons via hellingen en liften • perrons op 76 cm • perrons uitgerust met blindengeleidelijnen • toegang tot ten minste één verkoopautomaat Ook de federale regering zet toegankelijkheid op de agenda. Vooral het verhogen van de perrons wordt prioritair. Zo staat in het regeerakkoord dat elk station met meer dan 5000 reizigers per dag toegankelijk moet zijn tegen 2024.
Toegankelijkheid van treinen
De NMBS heeft beslist dat vanaf nu al het nieuw treinmateriaal een instaphoogte moet krijgen van 76 centimeter, de Europese referentiehoogte voor nieuwe perrons. Zo wordt voor de nieuwe bestelling van de M7dubbeldektreinen een autonoom toegankelijk rijtuig ontwikkeld. Dit rijtuig zal een deur met een instaphoogte van 76 centimeter hebben. Als de deur opent zal een uitschuiftrede de afstand tussen trein en perron overbruggen, zodat reizigers met een beperkte mobiliteit (rolstoelgebruikers, slechtzienden, maar ook ouderen, reizigers met een fiets of met een kinderwagen) zelfstandig en in alle comfort kunnen op- en afstappen.
⊲⊲⊲
Reservatie bij de NMBS De NMBS streeft naar een efficiëntere reservatieregeling. Het reservatiesysteem wordt tegen 2022 vernieuwd. Je zal via een app assistentie kunnen aanvragen. Bovendien wil de federale regering de reservatietermijn voor assistentie inkorten.
En hoe verder?
VFG is tevreden dat er eindelijk schot in de zaak komt, maar is tegelijk erg waakzaam. De NMBS en federale regering beloven inderdaad een aantal stappen vooruit te doen. Maar we moeten goed nagaan of deze streefcijfers ook daadwerkelijk worden behaald. Bovendien blijven de beloften in het regeerakkoord vaak erg vaag en mikken ze op de korte termijn.
Wat doet VFG? VFG lobbyt elke dag voor toegankelijk openbaar vervoer. Reinhart Niesten, stafmedewerker van VFG, mocht op 24 februari zelfs onze ervaringen en standpunten brengen in het parlement. Daar werden resoluties gestemd om de toegankelijkheid van openbaar vervoer te verbeteren. Het ging om één resolutie van Groen voor toegankelijk treinvervoer, en één resolutie van Open Vld voor toegankelijkheid van openbaar vervoer in een bredere zin (bijvoorbeeld: fietsen op de trein). In de voormiddag kwamen NMBS en Infrabel uitleg geven, en in de namiddag konden gebruikersverenigingen zoals VFG expertise en ervaringen presenteren. Wij hebben daarbij nadruk gelegd op de versoepeling van de reservatieplicht. We zijn dan ook benieuwd of de politiek met de inbreng van de gebruikers aan de slag gaat. Wij houden alvast de contacten warm. Ook start VFG met een werkgroep om samen met enkele ervaringsdeskundigen onze lange termijnvisie over toegankelijk treinvervoer te verdiepen. Dit vormt een goede basis om verder te lobbyen. Hierover later meer!
Tekst: Wouter Coolen
Dialoog • 7
MOBILITEIT
Mobiliteit van de toekomst:
HOPPINPUNTEN Iedereen moet zich zelfstandig en zonder drempels kunnen verplaatsen. VFG vindt het belangrijk dat knelpunten in het openbaar vervoer én de publieke ruimte zichtbaar en verholpen worden. Deze keer hebben we onze focus gelegd op Hoppinpunten. Zijn ze toegankelijk voor iedereen? Waarom Hoppinpunten?
Waarom focust VFG op Hoppinpunten? Hoppinpunten worden in de toekomst steeds belangrijker. Op dit moment bestaan er al een aantal in Vlaanderen, maar de komende jaren zullen er nog vele nieuwe Hoppinpunten volgen. Verschillende overheden zullen hier financieel op inzetten. Hoppinpunten zijn erg belangrijk voor het toekomstige mobiliteitsbeleid. Dat beleid zet namelijk in op combimobiliteit: het combineren van verschillende vervoersvormen om op je bestemming te geraken. Wanneer een Hoppinpunt niet toegankelijk is, breekt de volledige verplaatsingsketting. Dan geraak je niet waar je moet zijn. Ook kunnen
Hoppinpunten de eerste stap zijn naar het toegankelijk maken van deelsystemen. Denk maar aan toegankelijke deelfietsen of –wagens. We zijn ervan overtuigd dat een integraal toegankelijk openbare ruimte iedereen ten goede komt: personen met een handicap, fietsers, ouders met buggy’s, kinderen en ouderen. Hoppinpunten moeten dus zeker toegankelijk zijn.
Proef op de som
Om de toegankelijkheid van Hoppinpunten te testen, werken we intensief samen met mensen met een verminderde mobiliteit. Zij verplaatsen zich immers dagelijks en kennen de knelpunten uit de eerste hand. Deze mensen bevinden zich in de ideale positie
om aanbevelingen te doen over toegankelijkheid. Technische en ervaringsdeskundigheid vullen elkaar hierbij aan. Als proefopstelling hebben we één van de eerste Hoppinpunten in Zoutleeuw (Vlaams-Brabant) gescreend op toegankelijkheid. Het perspectief van de gebruikers stond hierin centraal. Zijn voetpaden en overstapplaatsen goed berijdbaar? Is de informatie begrijpelijk? En is het vervoersaanbod voldoende? Helaas: de proefopstelling in Zoutleeuw maakte duidelijk dat er nog veel werk aan de winkel is. Denk aan ontbrekende geleidelijnen, steile drempels en veel te nauwe opstapplatforms. We ijveren dan ook om personen met verminderde mobiliteit actief te betrekken in de ontwikkeling van onze openbare ruimte. Slechts wanneer zij als evenwaardige gesprekspartner worden meegenomen, zal onze mobiliteit toegankelijker worden. Hopelijk krijgen we de kans om in de toekomst veel meer van deze screenings uit te voeren. Tekst: Wouter Coolen
Hoppinpunten, vroeger ook wel Mobipunten genoemd, zijn herkenbare knooppunten voor verschillende vervoersvormen: trein, tram, bus, deelauto, deelfiets, aangepaste busjes en taxi’s. Ze bevinden zich steeds op strategische plaatsen waar verschillende belangrijke bus- en spoorlijnen samenkomen, vlakbij grote woonkernen, scholen en winkelcentra. 8 • Dialoog
INTERVIEW
Stage bij VFG Stagiare Melis vertelt Je kan bij VFG niet alleen vrijwilliger worden, ook als stagiair ben je meer dan welkom. Melis, die al voor het tweede jaar op rij stage loopt bij VFG, is ondertussen een vaste waarde geworden in onze organisatie. Zij vertelt ons over haar ervaringen bij VFG.
Hoe ben je bij VFG terechtgekomen?
Ik heb VFG leren kennen toen ik een oproep zag staan op de facebookpagina van het kunstencentrum in Gent, de toenmalige Vooruit, voor het Festival van de Gelijkheid. VFG was toen op zoek naar enthousiaste mensen met een beperking voor De Reizende Caféploeg. Aangezien het concept me enorm leuk leek en ik zelf slechtziend ben, heb ik me ingeschreven. Sindsdien heb ik ieder jaar deelgenomen aan enkele activiteiten waar VFG bij betrokken is. En het verhaal loopt intussen verder…
Waarom sprak een stage bij VFG je aan?
Aangezien ik al vertrouwd was met de collega’s en werking van VFG, was dit een logische stap. Ik sta volledig achter de missie, visie en waarden van VFG. En de activiteiten en thema’s waarmee VFG aan de slag gaat, passen volledig bij mijn opleiding.
Melis Yalçin
• 25 jaar • Studeert Sociaal Werk aan de Arteveldehogeschool in Gent • Pikt graag een concert of kunstevenement mee • Stort zich in coronatijden op sport
Wat vind je fijn aan deze stage?
“Ik vind het leuk dat ik bezig mag zijn met thema's die me nauw aan het hart liggen.” Wat doe je tijdens je stage?
Als stagiair heb ik niet één bepaalde taak of thema waar ik mee bezig ben. Vorig jaar duurde mijn stage 3 maanden en mocht ik vooral wat verkennen. Ik heb me toen met de thema’s beleid en mobiliteit en met de organisatie en uitvoering van activiteiten bezig gehouden. Dit jaar is het de bedoeling dat ik doorheen heel het academiejaar meewerk aan enkele projecten, om mijn leerproces zo grondig mogelijk te maken. We werken dit jaar dus niet meer in de breedte, maar in de diepte.
Dat ik bezig mag zijn met een thema’s die me nauw aan het hart liggen, terwijl ik omringd word met geweldige mensen, vind ik het leukste aan deze stage. Ik krijg heel veel ruimte om te leren en zelfstandig m’n ding te doen, zonder dat er structuur ontbreekt.
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Het zou erg fijn zijn als ik bij VFG kan blijven werken wanneer ik ben afgestudeerd. Momenteel durf ik nog geen plannen te maken voor de toekomst, want door de coronacrisis is het koffiedik kijken hoe alles er binnen een jaar zal uitzien. Ik probeer om het meest plezier te halen uit alledaagse plannen en mijn schoolwerk zo vlot mogelijk te laten verlopen. Wie weet maak ik volgend jaar een grote reis, of kan ik vrij snel het werkleven tegemoet… Het zijn spannende, onzekere tijden!
Tekst: Renée Vansteenwinckel Dialoog • 9
ACTUA
Persoonsvolgend budget: wijzigingen correctiefase 2 De twee correctiefases van het persoonsvolgend budget bleken op sommige personen met een handicap een te grote negatieve impact te hebben. Op 5 maart 2021 werd de tweede correctiefase van het Persoonsvolgend Budget dan ook officieel hervormd. Wat houdt dat in? De daling van een budget wordt altijd beperkt tot maximaal 15%. Een stijging kan wel meer dan 15% bedragen. Dit betekent dat, als je budget daalt, de definitieve budgethoogte op 1 januari 2023 zal bereikt zijn. Je budget zal daarna niet dalen. Werd je PVB naar rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH) omgezet? Dan zijn er twee opties. 1. Je budget valt, ondanks de beperkte daling, nog steeds onder de ondergrens van budgetcategorie 1 van het persoonsvolgend budget (7,73 punten). Dan blijft je omzetting naar RTH behouden.
2. Het budget valt boven de ondergrens van budgetcategorie 1 van het persoonsvolgend budget (7,73 punten). Dan krijg je je PVB opnieuw aangeboden. Je kan wel kiezen om RTH te behouden, in plaats van een PVB te nemen. Je ontving rond dit onderwerp reeds een brief van het VAPH. Bekijk zorgvuldig wat je hiervoor moet doen.
Uitkeren budgetten Het is alweer een hele tijd geleden dat er budgetten werden uitgekeerd aan mensen die op de wachtlijst staan. Nochtans werden dit jaar extra middelen vrijgemaakt. Samen met andere organisaties uit de sector, heeft VFG hard gelobbyd om snel werk te maken van het ter beschikking stellen van budgetten. Eindelijk heeft de Vlaamse Regering groen licht gegeven. Binnenkort zullen heel wat mensen die in prioriteitengroep 1 zitten, eindelijk het budget krijgen waar ze recht op hebben. Al blijft het een druppel op een hete plaat. De wachtlijst blijft nog steeds te groot. VFG zal dus blijven lobbyen om iedereen de nodige zorg en ondersteuning te geven.
10 • Dialoog
ACTUA
Leeftijdsgrens IVT en IT verlaagd naar 18 jaar De leeftijdsgrens voor de inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) en integratietegemoetkoming (IT) werd verlaagd naar 18 jaar. De nieuwe regeling wordt sinds 1 januari 2021 toegepast op nieuwe aanvragen. Bestaande dossiers en aanvragen van personen die geboren zijn tussen 31/07/99 en 31/07/02 worden nu herzien, met terugwerkende kracht startend vanaf 1 augustus 2020. Wat moet je doen? • Heb je al een IVT/IT? Dan hoef je zelf niets te doen. De herziening van je dossier gebeurt op initiatief van de FOD Sociale Zekerheid. Het recht op IVT-IT wordt dan onderzocht vanaf je 18de verjaardag. • Heb je nog geen IVT/IT en geen recht op bijkomende kinderbijslag? Dan kan je zelf een aanvraag indienen via My Handicap van zodra je 17 wordt. • Heb je al een dossier voor de bijkomende kinderbijslag (Wallonië en Brussel) of een dossier voor de zorgtoeslag voor kinderen met een specifieke ondersteuningsbehoefte (Vlaanderen)? Dan krijg je een brief waarmee je wordt uitgenodigd om je aanvraag IVT-IT te vervolledigen.
Digitaal lidmaatschap van VFG Ken jij het digitaal lidmaatschap van VFG al? We ontwikkelden een nieuwe lidmaatschap-formule voor mensen met en zonder handicap die op de hoogte willen blijven van het reilen en zeilen van VFG, én voor iedereen die VFG wil steunen. Wat houdt het digitaal lidmaatschap in? • Je krijgt een digitale versie van ons magazine Dialoog, en dat vier keer per jaar. • Je krijgt een digitale jaarbrochure met daarin een overzicht van alle activiteiten, nieuwe projecten en groepen in jouw buurt. • Je ontvangt onze maandelijkse digitale nieuwsbrief in je mailbox. Het lidmaatschap is volledig gratis. Opgelet: met het digitaal lidmaatschap kan je geen gebruik maken van kortingen en andere voordelen voor betalende leden, zoals korting op VAB-pechverhelping en deelname aan activiteiten en reizen. Ken je iemand die VFG wil steunen? Vertel hen dan zeker over het digitaal lidmaatschap. Dialoog • 11
PROJECT
Je handicap
bepaalt je identiteit niet
Welke invloed heeft een handicap op je identiteit? Wat bepaalt jouw persoonlijkheid? Moet je ‘perfect’ zijn om gelukkig te zijn? Is het altijd goed om jezelf te zijn? Sophie (32) en Wim (43) willen persoonlijkheid en handicap vooral loskoppelen van elkaar. Iedereen afhankelijk
Welke rol speelt een handicap in je kijk op het leven? Moeilijke vraag, vindt Wim (43), moraalfilosoof van opleiding. Door zuurstoftekort bij zijn geboorte zit hij in een rolstoel. “Kijk ik anders naar de wereld dan mensen zonder een handicap? Dat merk je enkel als je met mensen in gesprek treedt. Ja, er zijn verschillen, maar die zijn er ook tussen mensen zonder handicap onderling, toch?” “Ik ben minder mobiel. Ik ben afhankelijk van hulp van anderen, maar dat heb ik geaccepteerd. Het deed me ook snel inzien hoe belangrijk het is dat we elkaar helpen. Iedereen is afhankelijk van anderen. Alleen zit dat idee van autonomie diep ingebakken in onze cultuur. Je moet sterk zijn. Je moet alles zelf doen. Afhankelijkheid is heel negatief beladen, je wil het zoveel mogelijk vermijden.”
Ideaalbeeld bijstellen
“Maar kijk verder. Dan zie je dat er andere culturen zijn dan onze westerse, waar de groep boven het individu staat. Het hoogste goed is ervoor zorgen dat je familie het goed maakt. En je eigen welzijn is ondergeschikt. Ik denk dat het voor onze westerse cultuur zinvol zou zijn om van jongs af aan meer te leren dat we elkaar nodig hebben, allemaal. Dat het een 12 • Dialoog
meerwaarde is en niet iets is om je over te schamen”, stelt Wim. “Identiteit heeft vele dimensies. Je bent een persoon met een handicap, maar je bent ook kind, ouder, broer of zus, werknemer … Maar de buitenwereld ziet je vaak als een deel van het geheel: ze zien je handicap en denken dat je hele persoonlijkheid daardoor wordt gedomineerd.”
maatschappij er sterk op vooruit gaan. Iedereen draagt bij volgens zijn capaciteiten.”
Ik ben Sophie
Weg met het hokjesdenken. Dat is ook hoe Sophie (32) het ziet. Net zoals Wim had zij zuurstoftekort bij haar geboorte. Ook zij zit in een rolstoel. “Ik ben Sophie, ik ben 32 jaar. Zo stel ik me voor. Ja, ik heb een fysieke handicap, maar ik hoop dat je daar omheen kan kijken.” “Soms heb ik hulp nodig, maar ik durf dat gewoon te vragen. Daar is niets mis mee. Het feit dat ik afhankelijk ben, is geen drempel. Veel heeft te maken met gewoontes. Als je iets niet gewend bent, doe je dat niet meteen. Zo is het ook met anders denken.”
Helpen is niet hetzelfde als overnemen
“Je bent een persoon met een handicap, maar je bent ook kind, ouder, broer of zus, werknemer …” “Laten we beginnen met ons ideaalbeeld bij te stellen. Waarnaar streven we? Het beeld van de gezonde, blanke man tussen 18 en 45 jaar. Daar vallen eigenlijk de meeste mensen buiten! Ons normaliteitsbegrip is zodanig nauw bepaald, dat het absurd is dat het bestaat. Als we daarvan afstappen, zou onze
Sophie zegt wat ze denkt en wil. “Ik heb een mening. Stap op me af en vraag het me. Ik heb een stem. Vandaar dat ik echt wil hameren op inclusie. En op het feit dat we er meer moeten zijn voor elkaar. Ik help zelf iemand die verlamd is en in een rolstoel zit. Bij het kaarten bijvoorbeeld. Maar ik zeg altijd: ‘Jij bent het verstand, ik ben de helpende hand’. Ik help, ik neem niet over”, benadrukt ze. Mensen hebben al eens de neiging om over anderen heen te praten. In hun naam te praten. En niet zelden als het gaat om iemand met een handicap. “Laat iemand zelf aan het woord. Denk niet in de plaats van een ander. Communiceren doe je met twee. En dat betekent ook dat je luistert.”
PROJECT
niets te gaan opzoeken of instuderen, ervaringen heb je sowieso. Bij het filosoferen stellen we die in vraag.”
Spanning eruit halen
“Laat iemand zelf aan het woord, denk niet in z’n plaats. Communiceren doe je met twee.” Filosoferen zonder studeren Om mensen aan te zetten om aan de slag te gaan met bepaalde levensvragen, ontwikkelde VFG het filosofeerproject Filoe. Oftewel filosoferen op een toegankelijke manier, op mensenniveau. Nadenken over het leven en over jezelf is niet enkel iets voor professoren of boekenwurmen. En het gaat evenzeer over vragen, gebeurtenissen en ervaringen van alledag. Een handicap kan daar een van zijn.
Filosoferen? Iederéén kan het. Wim en Sophie namen deel aan de testsessies van Filoe. “Filosoferen geeft de kans om dieper na te denken over alledaagse dingen”, zegt Wim. Maar alles blijft laagdrempelig: een theoretische achtergrond of voorkennis heb je niet nodig. “Je hoeft vooraf
“Ik doe van nature veel aan (zelf) reflectie. Een filosoof kan je eigenlijk omschrijven als iemand die nadenkt over het leven. Als je vertrekt van die definitie, zijn we allemaal een beetje een filosoof”, weet Wim. “Het gaat niet over gelijk of ongelijk hebben. Je uit je mening en die is niet juist of fout. Maar door er vragen over te stellen, kan je zelf uitmaken of je die mening moet bijstellen of niet. Het is een vorm van zelfonderzoek.” “Neem liegen bijvoorbeeld”, gaat hij verder. “Liegen mag niet, daarover is iedereen het eens. Maar als je doorvraagt, blijkt dat toch niet zo evident. Eigenlijk liegen we allemaal weleens. Het is sociaal wenselijk om te liegen, uit beleefdheid. Dan kan je verdergaan. Welke leugens kunnen wel, welke totaal niet? Zo kom je tot meer inzicht.” Wat is de kracht van filosoferen? “Leven met een handicap of erover praten, is vaak emotioneel geladen. Dat maakt het interessant om te ontleden. Om een onderscheid te maken tussen de feiten, jouw mening en jouw waardeoordeel. Zo
kan je de dingen uit elkaar trekken en de spanning eruit halen. Pas op, het is geen therapeutisch gesprek. Het geeft mensen de kans om op een gestructureerde en diepere manier na te denken.”
Filosoferen opentrekken
Voor Sophie smaakten de testsessies van Filoe naar meer. “Dit wil ik nog doen. Het fijne is dat Filoe iedere persoon een stem geeft. Ik zit in een rolstoel, maar in de filosofeersessie zit ik als Sophie, los van mijn handicap. Vaak zien mensen mijn rolstoel en niet de persoon die erin zit.” “Filoe wordt opengetrokken naar andere doelgroepen. Er zitten mensen zonder fysieke handicap bij, maar wel met autisme bijvoorbeeld. Een handicap of beperking, noem het hoe je wil, is slechts 1 aspect. Het bepaalt je persoonlijkheid niet volledig. Waarom zouden we bij het filosoferen dan in een vastomlijnde groep moeten zitten?”, besluit ze. Tekst: HeadOffice
Filosofeer mee met Filoe Heb jij zin om een filosofisch gesprek uit te testen? Of zie je in jezelf de juiste persoon om laagdrempelige filosofische workshops te begeleiden? Geef ons dan zeker een seintje!
Dialoog • 13
GROEP IN DE KIJKER
Groep in de kijker:
VFG-groep Boom De VFG-groep in Boom is steeds in beweging. Groepsverantwoordelijke Leo vormt al sinds 1996 de drijvende kracht achter de groep, en zet de belangen en interesses van zijn groepsleden centraal. “Ik ben ervan overtuigd dat we moeten starten vanuit wat mensen leuk vinden. Er is altijd ruimte voor verbetering, maar soms moet je er zelf achteraan durven gaan.”
Op het eerste zicht verschilt VFG Boom weinig van vele andere VFG-groepen. Leo: “Wij bieden elke dinsdag een leuke namiddag aan. Iedereen komt naar ons lokaal, waar ze voor 2.20 euro een hele namiddag van koffie en taart genieten. We bieden absolute vrijheid in activiteiten: je kan boccia spelen, babbelen of zelfs op je gemak kleuren. Iedereen doet waar hij of zij zin in heeft!” Zo’n namiddag trekt een divers publiek. Nochtans was dat niet altijd zo. “Vroeger waren onze bezoekers enkel mensen met een fysieke beperking. Een toffe groep, maar het zette ons wel aan het denken. Hoe konden we meer mensen met verschillende soorten beperkingen betrekken?”
Samenwerking als kernwoord
Meer dan 6 jaar geleden nam Leo het heft in eigen handen. Hij stapte naar vzw De Pegode. “Op dat moment hadden we geen lokaal. Ik besloot naar het activiteitencentrum De Cirkel van De Pegode te stappen om te kijken of een samenwerking 14 • Dialoog
mogelijk was. De mensen daar waren enthousiast. Wij huren er nu een lokaaltje, en de mensen met een verstandelijke handicap van De Pegode kunnen makkelijk aansluiten bij onze groep. Twee vliegen in één klap voor ons!” “We hebben ook een samenwerking met De Klinkaart, dat ondersteuning biedt voor dove en slechthorende personen. Al deze mensen kunnen gratis aansluiten op onze spelnamiddag. En bij onze maandelijkse sportdag in de turnzaal van De Pegode, natuurlijk. Aangezien onze leden voornamelijk oudere mensen zijn, bieden we vooral gezelschapssport aan: binnengolf, boccia, keurlingen en mölkky. We doen ook mee aan
sjoeltornooien in samenwerking met VFG Reet-Rumst-Terhagen.”
Aanpassingen
Leo heeft een praktische visie op het verenigingsleven. “Voor ons is het belangrijkste dat de mensen leuk vinden wat we doen. Signaleren ze een probleem? Dan doen wij ons best om voor een oplossing te zorgen.” “Zo hadden we een tijd geleden budget over om iets speciaals te organiseren. We toetsten af bij onze leden waar zij het meeste baat bij zouden hebben. Het bleek dat onze mensen helemaal geen interesse hadden in een uitstap of reis, maar dat het vervoer naar onze activiteiten net een knelpunt was. Daarom hebben we geïnvesteerd in een eigen wagen. Nu kunnen we onze leden makkelijk oppikken en thuis afzetten. Daarnaast wordt de wagen ook gebruikt voor uitstappen van VFG en S-Sport // Recreas in Antwerpen.” Wil jij ook graag je werking verbeteren of meer leden trekken? Dan kan je altijd terecht bij je regionaal secretariaat voor tips en ondersteuning. Tekst: Renée Vansteenwinckel
LEZERSBRIEF
Lezersbrief perking, door vrouw met een fysieke be de en on isw thu ige -jar 33 ben een van personen met een Mijn naam is Karen, en ik ef omdat het perspectief bri ze de rijf sch Ik e. ort bo ge een hersenbloeding bij de maatschappij. onderbelicht blijft in onze n, ne wo is thu die ap dic han bijvoorbeeld al k aan het wachten. Ik sta vaa ik n be g rkin pe be n met ee . Ik kan voor mezelf Als thuiswonende persoon perking niet extreem zwaar liger inschakelen. be n mij is Nu et. dg bu n r ee ik geen extra hulp of vrijwil 13 jaar op de wachtlijst voo of mij ergens . Maar zonder budget kan dig no lp hu b he ik ar ma rs, mij hulp kunnen geven n, de ou n zorge mij ls zoa n, ere wachten tot and Dat betekent dat ik moet . ren voe n naartoe kunne rd opnieuw duidelijk Tijdens de coronacrisis we n. kke vla ere and op k oo n. Zelf noem ik het een Dat wachten toont zich gen vaak vergeten worde rkin pe be t me n ne rso pe dat thuiswonende ‘tweederangsburger zijn’. igingsleven terecht. Mijn kon niet meer in het veren n, rte spo an orbreken de ga t nie n ko Ik n dagelijkse wandeling do ee en e Corona legde alles plat. ssi ése kin n ee kel tzelfde uit. En dagen zien er allemaal he ers. ouders en mijn hulpverlen n mij g no kel sleur. Ik zie en niet in een voorziening Als gezonde 33-jarige, die lt. gva we ief ect rsp pe je t avaccin. Tot dan ben ik Maar wat erger is, is da aan in de rij voor een coron ter ach ik sta is, nt atië cop woont, en geen risi en. genoodzaakt om te wacht : ik drie doelen in mijn leven elen te verleggen. Zo had do Ik je . om len je val r n lee late g n rkin ete pe Als persoon met een be De eerste twee heb ik mo ntrale, en heb net den, en op mezelf wonen. g bij de mindermobielence autorijden, betaald werk vin sla de aan r lige wil vrij als rbeeld pas me aan. Ik ben bijvoo . cht ko ge ntje me rte een appa an we vooruit de toekomst. Wanneer ga om n ge zor me ak ma Ik zit. l dat ik vast t een beperking? Toch heb ik nu het gevoe it voor mij als persoon me eru t ms ko toe de t zie e kunnen? Ho n zelfs niet kunnen inschatte odnodig. En het feit dat we t nu net extra moeilijk. bro f zel me ls zoa n nse Perspectief is voor me oriteit krijgen, maakt da cineerd worden, of we pri wanneer we zullen gevac
Karen van Karen? Herken je je in de situatie Stuur dan een Heb je advies voor haar? tie@vfg.be! mailtje naar communica
g? Mail ons!
Jouw lezersbrief in Dialoo
Dialoog • 15
JOUW VRAAG
Jouw vraag “Mijn aanvraag voor een IT werd een paar maanden geleden geweigerd omdat het inkomen van mijn partner te hoog is. Blijkbaar is de reglementering recent veranderd. Kom ik nu wel in aanmerking? Wat moet ik doen?”
Ons antwoord: Sinds 1 januari 2021 heeft samenwonen of gehuwd zijn niet langer een invloed op je Integratietegemoetkoming (IT). Het inkomen van je partner wordt bij de berekening van je IT (de zogenaamde ‘Prijs van de Liefde’) niet langer meegeteld.
Prijs van de Liefde?
Tot 31/12/2020 hield de FOD Sociale Zekerheid bij de berekening van je Integratietegemoetkoming ook rekening met de inkomsten van je partner. Hoe meer je partner verdiende, hoe lager je integratietegemoetkoming. Concreet hield de FOD Sociale Zekerheid pas rekening met het inkomen van je partner vanaf 40.874,70 euro per jaar. Alles wat je partner bovenop dit bedrag als inkomen had, werd van je IT afgetrokken. Sinds 1 januari 2021 werd deze regeling afgeschaft. Het gevolg?
16 • Dialoog
Sommige personen met een handicap zullen hierdoor een hogere tegemoetkoming krijgen. Anderen die voordien geen recht hadden op zo’n tegemoetkoming kunnen nu wél in aanmerking komen.
Wat moet je doen?
Automatische herziening Ben je als persoon met een handicap gehuwd of woon je samen en heb je nu al recht op een integratietegemoetkoming? Dan moet je niets doen. Het bedrag van je tegemoetkoming wordt automatisch en met ingang van 1 januari 2021 aangepast aan de nieuwe regels. Wat betekent dat
je (in de meeste gevallen) vanaf die datum (en met terugwerkende kracht) een hogere IT zal krijgen. Deed je na 1 december 2020 een aanvraag voor een IT, maar ontving je nog geen beslissing? Dan wordt je IT automatisch berekend volgens de nieuwe regels. Opgelet! De automatische herziening van je IT-dossier kan enkele maanden in beslag nemen. Je recht wordt met terugwerkende kracht berekend vanaf januari 2021, maar het kan tot september duren vooral je het eventueel hoger bedrag effectief krijgt uitbetaald.
⊲⊲⊲
Zelf een herziening aanvragen Deed je als persoon met een handicap ooit een aanvraag voor een IT en kwam je volgens de medische voorwaarden wel in aanmerking maar werd je aanvraag afgewezen omdat de inkomsten van je partner te hoog waren? • Dan kan je een herziening van je dossier zonder medisch onderzoek aanvragen via My Handicap. Op het einde van de vragenlijst vermeld je in het veld “opmerkingen” dat de reden voor de nieuwe aanvraag de afschaffing van de prijs van de liefde is. • Je kan ook een herziening aanvragen via het contactformulier op de FOD website of via het algemeen telefoon nummer (0800 987 99).
Belangrijk om weten: Als de herziening binnen de 3 maand (dus t.e.m. 30 juni 2021) na de aanpassing van de prijs van de liefde wordt aangevraagd, kan de IT met terugwerkende kracht tot 1 januari 2021 uitbetaald worden. Dien je je aanvraag later in, dan gaat het recht op een eventueel hoger IT-bedrag pas in vanaf de maand na je aanvraag.
Hulp nodig?
Neem contact op met de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds. Een medewerker zal je graag helpen met je herzieningsaanvraag.
Wat vindt VFG? • Via haar vertegenwoordiging in de Nationale Hoge Raad, ijvert VFG er al lang voor om de berekening van de Integratietegemoetkoming los te koppelen van het inkomen van de partner. De integratietegemoetkoming heeft als doel om mensen met een handicap financieel te ondersteunen bij de extra kosten die ze maken om zich te integreren in de samenleving. Samenwonen of getrouwd zijn mag geen impact hebben op deze kosten. Dat eindelijk werk werd gemaakt van de afschaffing van de Prijs van de Liefde is een rechtvaardige en toe te juichen maatregel. • Vandaag verliezen mensen met een handicap die zelf een job hebben nog steeds een deel of hun volledige integratietegemoetkoming. Daarom blijft VFG ook nog verder pleiten voor de afschaffing van de zogenaamde ‘prijs van de arbeid’.
Meer info: www.handicap.belgium.be Tekst: Kris Verwimp Dialoog • 17
VFG
Voorstelling bestuur en algemene vergadering Deel2
In de vorige editie stelden we al een deel van ons nieuwe bestuur en algemene vergadering (AV) voor. In dit tweede deel komt de rest van het bestuur aan bod. Heb je een vraag voor ons bestuur? Stuur die dan door naar communicatie@vfg.be.
Ingrid De Wit, lid bestuur “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan” is mijn lijfspreuk. Als ik iets nieuws onderneem, ga ik ervan uit dat ik het kan. Vroeger was ik zelfstandige met een bloemenzaak tot mij in 2017 een CVA (beroerte) overkwam. Ik ben de uitdaging aangegaan met de daaruit voorgekomen beperkingen. Ik heb ingeleverd en ben levenservaringen rijker geworden. Natuurlijk neem ik hobbels en ken ik verdriet. Mijn vastberadenheid, positief zijn en wilskracht brengen mij bijna altijd daar waar ik zijn wil of naar wat ik bereiken wil. Ik ben vereerd dat ik mag zetelen in het bestuur van VFG. Ik zal mijn best doen om een productieve, creatieve en meedenkende aanvulling te zijn voor deze hartverwarmende groep mensen.
“Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.”
Anne Maleux, lid algemene vergadering Ik ben Anne, woonachtig te Gingelom en ben daar al meer dan 35 jaar actief als thuisverpleegkundige. Ik heb 3 kinderen waarvan een tweeling met een beperking. Hierdoor kwam ik meer dan 10 jaar geleden in contact met de plaatselijke VFG-afgevaardigde. Hij bracht mij in het bestuur waar ik uiteindelijk voorzitster werd van de VFG-afdeling ADL Gingelom. Omdat het mij boeit om zieken en mensen met een beperking te helpen, ben ik me ook meer en meer gaan inzetten om deze doelgroep een hart onder de riem te steken. Ook zij moeten een volwaardig leven kunnen leiden en zo optimaal mogelijk in de maatschappij kunnen functioneren. Ik wil er alles aan doen om mijn steentje hiervoor bij te dragen. 18 • Dialoog
VFG
André Vangeel, lid algemene vergadering Ik ben Andre, en ik ben reeds een 25-tal jaar actief bij VFG Sint-Truiden. Samen met mijn gezin heb ik de afdeling van VFG Sint-Truiden leren kennen dankzij onze zoon met een handicap. Wij hebben gedurende vele jaren actief deelgenomen aan verscheidene activiteiten en uitstappen van de club. Zo werden wij goed bevriend met de leden en groeide de interesse in de werking. Toen onze zoon Marco in 2010 overleed, bleven wij actief in de club. In 2014 werd de vorige voorzitter Leon ziek en heb ik het voorzitterschap van hem overgenomen, en ook mijn vrouw was toen reeds secretaris. Wij blijven ons samen met onze andere zoon actief met veel plezier engageren voor mensen met een handicap. Zo organiseren wij sjoelwedstrijden, kienavonden en gaan wij vissen en graag op uitstap met onze leden!
Jeannine Puype, Wim Auwerx, lid algemene vergadering en bestuur
Ik ben Wim, 43 jaar oud en rolwagengebruiker. Ik ben moraalwetenschapper van opleiding, en vooral actief bij VFG in Gent. Ik ben een tiental jaren geleden met VFG in aanraking gekomen, omdat ik een organisatie zocht die me kon ondersteunen om de (on)toegankelijkheid van de NMBS op de korrel te nemen. Ik neem ook deel aan de Laat Je Stem Horen-groep, en ben zo betrokken bij activiteiten, zoals de denkdagen, en bij projecten, zoals Filoe. Nu heb ik nog een stap verder gezet en neem ik ook deel aan de AV en het Bestuur.
lid bestuur en algemene vergadering Ik engageer me al vele jaren op vele manieren. Zo ben ik gemeenteraadslid in Blankenberge sinds 2001 en was ik tussen 2013 en 2018 zelfs voorzitter van mijn gemeenteraad. In 2003, toen de GAR (gehandicaptenraad) werd opgericht, besloot ik mij daar ook te engageren. Hoe ik VFG heb leren kennen? In 1989 was ik tewerkgesteld als kantoorbediende ABVV te Blankenberge, waar ook Bond Moyson kantoorruimtes had. Zo ben ik voor het eerst met de voorzitter van VFG in contact gekomen. Toen ikzelf op brugpensioen ging en de voorzitter overleed, besloot ik mijn vrije tijd te besteden aan VFG. Mijn focus: zoeken hoe we mensen bij elkaar konden brengen voor een gezellige namiddag met een etentje nadien aan een democratische prijs. Ondertussen ondervond ik ook via mijn echtgenoot wat een persoon met een beperking allemaal administratief meemaakt en wat het is om een beperking te hebben. Mobiliteit en toegankelijkheid zijn essentieel. Er is nog veel werk voor de boeg!
Dialoog • 19
Ga op vakantie zonder beperkingen Op zoek naar rust en ontspanning? Domein Polderwind laat je genieten van een relaxte sfeer en bezorgt je het ultieme vakantiegevoel. Aan de rand van een grote waterplas staat een gloednieuw viersterrenhotel. Het is volledig rolstoeltoegankelijk en biedt de nodige zorgondersteuning. Zo is Domein Polderwind dé vakantiebestemming bij uitstek, ook voor mensen die anders moeilijk op vakantie kunnen. De vele aangepaste faciliteiten staan borg voor een ontspannen en zorgeloos verblijf. Domein Polderwind is vlot bereikbaar en ligt op een steenworp van Brugge en de kust. Laat je verwennen en boek nu jouw vakantie op www.domeinpolderwind.be of bel naar 050 23 07 50.
Een initiatief van Rode Kruis-Vlaanderen
NOOIT TE OUD VOOR EEN TRAP. Altijd een traplift op maat van uw behoeften. Meest complete gamma trapliften in België Maatwerk Service 24/7 Lokale, ervaren medewerkers Betaalbaar onderhoud 20.000 geïnstalleerde trapliften
0800 20 950 sales@comfortlift.be www.comfortlift.be Mannebeekstraat 3, 8790 Waregem
I-depot 119416dds