S-Plus App
S-Plus Mag
Driemaandelijks ledenmagazine van S-Plus vzw
Oktober 2023
Redactie: Gertie Brouwers, Eliane Cougé, Nathalie Daems, Aline De Meyer, Leona Detiège, Fien Dewancker, Wim Distelmans, Herman Hombroek, Corry Maes, Liliana Nikolova, Melissa Tihange, Steven Vanden Broucke, Sanne Van de Velde, Sarah Van Humbeeck
Vormgeving: artoos group
Druk: Bredero Graphics
Eindredactie
Sarah Van Humbeeck en Melissa Tihange
Verantwoordelijke uitgever
Corry Maes I vzw S-Plus
Sint-Jansstraat 32-38 I 1000 Brussel
Secretariaat
Sint-Jansstraat 32 I 1000
T 02 515 02 23
E info@s-plusvzw.be
W www.s-plusvzw.be
Ondernemingsnummer 0409 572 206 RPR
De redactie van dit nummer werd afgesloten op 23 augustus 2023. De inhoud is gebaseerd op informatie die op dat moment verstrekt en bevestigd werd door de betrokken partijen.
Beste vrienden,
Het nieuwe politieke jaar start nerveus. Alle politieke partijen bereiden nu volop de verkiezingen van 2024 voor en de spanningen stijgen tussen de regeringspartijen, zowel federaal als Vlaams. Federaal werd een nodige fiscale hervorming getorpedeerd door de MR en in de Vlaamse Regering geraken de ministers het niet eens over zeer veel belangrijke dossiers zoals dat van de stikstofproblematiek.
Ook wij kijken uit naar het nieuwe jaar. De samenwerking tussen Vooruit, ABVV-senioren en S-Plus wordt verdergezet en de eisen van onze senioren zullen op deze wijze ten volle aan bod komen in de debatten en verkiezingsprogramma’s.
In dit nummer van S-Plus Mag roepen we jullie nogmaals op om gebruik te maken van je stemrecht voor de Gemeenteraadsverkiezingen. De afschaffing van de stemplicht voor de plaatselijke verkiezingen is een stomme zet van de Vlaamse Regering geweest, maar hopelijk haakt de kiezer niet af.
Een gemeend woord van dank aan dokter Wim Distelmans. Gedurende 2 jaar schreef hij een bijdrage voor S-Plus Mag over het levenseinde. Hij klaarde misverstanden uit en lichtte de wilsverklaringen op een duidelijke manier toe. Daarnaast beantwoordde hij de ingestuurde vragen van de S-Plus Maglezers. Hopelijk is die toch wel moeilijke materie voor de S-Plusleden zo wat duidelijker geworden.
Zeer belangrijk in een periode waar het leven steeds maar duurder wordt, zijn de tips om te besparen op ziekenhuiskosten, of liever, om je niet te laten vangen om teveel te betalen in ziekenhuizen.
In de apotheek vragen naar het goedkoopste geneesmiddel is misschien niet altijd zo evident voor iedereen, en ook het vergelijken van prijzen van ziekenhuizen ligt niet altijd voor de hand, maar het vermijden van dure ereloonsupplementen en kiezen voor een twee- of meerpersoonskamer, dat kan wel iedereen. De dag van je ziekenhuisopname moet je immers een formulier ondertekenen waarmee je je kamer kiest. Het beste zou natuurlijk zijn dat Vooruit er in lukt om de ereloonsupplementen te doen verbieden maar tot nog toe was de weerstand van andere politieke partijen daar nog te groot voor.
Leona Detiège Voorzitter S-Plus
Laat je niet vangen en betaal niet teveel aan ziekenhuiskosten.
In het april- en julinummer van S-Plus Mag werden respectievelijk de voorafgaande negatieve wilsverklaring en de voorafgaande wilsverklaring euthanasie behandeld. Naast deze twee bestaan er nog drie andere wilsverklaringen: de verklaring inzake de wijze van teraardebestelling, de verklaring voor orgaan-, weefsel- en celdonatie en ten slotte een document waarbij je aangeeft je lichaam aan de wetenschap te willen schenken. Ook voor deze wilsverklaringen verwijzen we naar het LEIFplan dat gratis beschikbaar is bij de apotheker of de regionale LEIFpunten.
Wilsverklaring inzake de wijze van teraardebestelling
Deze voorafgaande wilsverklaring regelt in feite je uitvaart. Net zoals de voorafgaande wilsverklaring euthanasie (maar niét de negatieve wilsverklaring) is de wilsverklaring inzake de wijze van teraardebestelling registreerbaar bij de gemeente. Na het overlijden kan de gemeente dan nagaan of er een wilsverklaring werd geregistreerd en moet de begrafenisondernemer de wens van de overledene respecteren. Op de wilsverklaring staan alle beschikbare mogelijkheden van de teraardebestelling aangeduid. Het betreft respectievelijk: begraving van het stoffelijk overschot; crematie gevolgd door begraving van de as binnen de omheining van de begraafplaats; crematie gevolgd door uitstrooiing van de as op de strooiweide van de begraafplaats; crematie gevolgd door uitstrooiing van de as in de Belgische territoriale zee; crematie gevolgd door uitstrooiing van de as op een andere plaats dan de begraafplaats of in de
Belgische territoriale zee; crematie gevolgd door begraving van de as op een andere plaats dan de begraafplaats en ten slotte crematie gevolgd door bewaring van de as op een andere plaats dan de begraafplaats. Wat betreft ‘andere plaats dan begraafplaats’ zijn er een paar restricties. Zo mag de as niet verstrooid of begraven worden op openbare plaatsen en ook niet zonder schriftelijke toestemming van de eigenaar van het betreffende perceel of stuk grond, tenzij het eigendom was van de overledene. Deze toestemming moet ook aangegeven worden bij de burgerlijke stand van de gemeente van overlijden.
De asurn mag ook thuis worden bewaard. Na de uitvaart wordt de asurn meegegeven aan de nabestaande die door de overledene werd aangeduid. Je kan ook kiezen in welke gemeente je wilt begraven, bijgezet of uitgestrooid worden. Indien je beschikt over een uitvaartcontract is het
bepalen waarmee de uitvaart dient te verlopen
belangrijk deze gegevens te vermelden op de wilsverklaring zodat ze mee worden opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente. Hierdoor kan de ambtenaar van de burgerlijke stand op het moment van de aangifte van een overlijden onmiddellijk het bestaan van dit contract melden aan de begrafenisondernemer.
Naast de wijze van teraardebestelling bestaat ook de mogelijkheid om het ritueel te bepalen waarmee de uitvaart dient te verlopen. De wetgever heeft zich beperkt tot de erkende levensovertuigingen, aangevuld met de plechtigheid volgens ‘Neutraal Filosofische overtuiging’. Hiermee wordt een plechtigheid bedoeld zonder levensbeschouwelijke rituelen en niet ingeleid door een vertegenwoordiger van een levensovertuiging (bv. een priester of iman).
bijkomende voorafgaande wilsverklaringen
Naast de wijze van teraardebestelling bestaat ook de mogelijkheid om het ritueel
Wilsverklaring voor orgaan-, weefsel- en celdonatie Bij iedereen die in België woonachtig is mogen bij wet organen en weefsel worden weggenomen, tenzij er tegen de wegneming vooraf door de overledene verzet is geuit. Waarom dan toch nog uitdrukkelijk schriftelijk in een wilsverklaring bevestigen dat je dit toestaat? Zo vermijd je dat wanneer je nabestaanden zich in een emotionele fase hiertegen verzetten - wat dus wettelijk niet kan - de artsen toch (te lang) aarzelen en veel waardevolle organen, weefsels en cellen onbruikbaar worden.
In deze wilsverklaring zijn er vier verschillende mogelijkheden. Bij elke mogelijkheid kan je je zowel uitdrukkelijk verzetten, uitdrukkelijk toestemming verlenen als een eerdere verklaring intrekken.
- Orgaandonatie voor transplantatie. Hierbij worden na het overlijden de organen weggenomen enkel om ze te transplanteren bij mensen die hierop wachten.
- Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor transplantatie. Hierbij worden na het overlijden weefsels en cellen (bv. kraakbeen, aders, hartkleppen, oogweefsel, stamcellen …) weggenomen enkel om ze te transplanteren bij mensen die hierop wachten.
- Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor de vervaardiging van geneesmiddelen. Hierbij wordt na het overlijden lichaamsmateriaal weggenomen om geneesmiddelen te ontwikkelen (bv. nieuwe therapieën).
- Donatie van menselijk lichaamsmateriaal voor onderzoek. Hierbij wordt na het overlijden lichaamsmateriaal (organen, weefsels en cellen) gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek zonder menselijke toepassing. Maar dit onderzoek is vaak nodig om de zorg te verbeteren, o.a. door de kennis over het menselijk lichaam of over bepaalde ziektes te vergroten. Dit soort donatie verschilt van ‘lichaamsschenking aan de wetenschap’, wat beheerd wordt door de faculteiten geneeskunde van de universiteiten (zie verder).
Wim Distelmans is een Belgisch oncoloog, hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel en voorvechter in België voor de erkenning van palliatieve zorg en voor de mogelijkheid om euthanasie te kunnen laten uitvoeren.
Deze wilsverklaring kan worden geregistreerd bij de gemeente. Vanaf 1 juli 2020 kan dit ook bij je huisarts of kan je dit zelf online op www.mijngezondheid.be.
Wilsverklaring aangaande lichaamsschenking aan de wetenschap Wanneer je je lichaam aan de wetenschap wil schenken, moet je een handgeschreven document opstellen waarin je een universiteit van eigen keuze aanduidt die aanspraak kan maken op je lichaam. De procedure is afhankelijk van de gekozen universiteit. Daarom is het nuttig je vooraf te informeren bij de desbetreffende dienst van de universiteit. In het LEIFplan staan alle universiteiten met hun coördinaten.
Tot slot vermelden we nogmaals dat alle hogergenoemde wilsverklaringen – buiten het document i.v.m. de lichaamsschenking dat je zelf moet opmaken – terug te vinden zijn in het LEIFplan. Hiervan werden er intussen al 880.000 exemplaren verspreid en kan daarom als hét toonaangevend hulpmiddel worden beschouwd bij het opmaken van je voorafgaande zorgplanning.
Wim Distelmans
Oproep naar vragen
Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Bezorg ze ons en wij leggen ze voor aan Prof. Dr. Distelmans. Je kan je vraag stellen via info@s-plusvzw.be of via 02 515 02 23.
LEIFplan
Het LEIFplan bevat alle informatie die je nodig hebt om de juiste beslissingen te kunnen nemen rond het levenseinde. Het is gratis beschikbaar bij de apotheek.
Bij iedereen die in België woonachtig is mogen bij wet organen en weefsel worden weggenomen, tenzij er tegen de wegneming vooraf door de overledene verzet is geuit
In 2024 is het weer uitkijken naar nieuwe verkiezingen. Voor de lokale en Europese verkiezingen zal er ook wat veranderen. Reden genoeg om even in gesprek te gaan met voorzitster, en ex-politica, Leona Detiège.
Volgend jaar moeten we weer naar de stembus. Wat betekent dat voor je?
Leona: “Wel, ik ben opgegroeid in een politiek nest. Zowel mijn vader als moeder waren politiek actief, en hebben ook de strijd voor de invoering van algemeen stemrecht voor vrouwen meegemaakt. Mijn vader vond het ook belangrijk dat ik als vrouw mijn stem kon laten horen. Mogen en kunnen gaan stemmen is voor mij dus heel belangrijk.”
Pas in 1948 mochten vrouwen naar de stembus voor de nationale verkiezingen. Werd daar thuis (veel) over gepraat?
Leona: “O jazeker, mijn vader was toen voorzitter van de socialistische partijafdeling Antwerpen. Mijn moeder was actief lid van de socialistische vrouwenbeweging. Ondertussen was ik zelf ook lid geworden van de partij en al een tijd actief in de jeugd- en jongerenbeweging. Er werd thuis regelmatig gediscussieerd over politiek. Mijn vader kon je gerust een feminist noemen. Hij vond het niet logisch dat het stemrecht voor vrouwen tot 1948 beperkt bleef tot de lokale verkiezingen. Hij pushte me ook om politiek actief te zijn, en er voor te zorgen dat ik mijn plan kon trekken en mijn kost kon verdienen, onafhankelijk van een man.”
In welk jaar mocht jij pas stemmen? Hoe voelde dat?
Leona:“Dat was in 1964 voor de gemeenteraad en in 1965 voor het Parlement. We hadden toen ook een politiek vrij woelige periode achter de rug. Congo was in 1960 onafhankelijk geworden. In 1960-61 kregen we de Eenheidswet met de grote stakingen tot gevolg. Wetende dat het algemeen vrouwenstemrecht nog niet lang was ingevoerd. Al die dingen samen zorgden er toch voor dat ik echt fier en gedreven was om te gaan kiezen. Ik zag dit ook niet als een verplichting. Integendeel, ik vond dat een eer. Bovendien blijf ik er van overtuigd dat mijn stem een meerwaarde betekent voor de democratie en dus iets kan veranderen in de maatschappij.”
Was het voor jou meteen duidelijk op welke partij je moest stemmen?
Leona:“Ik was lid van de Socialistische Studenten en van de Jong socialisten, vader en moeder socialist. Als student heb ik mee betoogd tijdens de grote stakingen. Ik moest niet twijfelen, dat was meteen duidelijk.”
Mijn vader vond het niet logisch dat het stemrecht
voor vrouwen tot 1948 beperkt bleef tot de lokale verkiezingen
Nu zijn er sociale media, duidingsprogramma's en stemtesten om je wegwijs te maken in het politieke landschap. Hoe ging dat er aan toe de eerste keren dat jij mocht gaan stemmen?
Leona:“Wel, toen had je natuurlijk ook de programma’s van de partijen. Maar belangrijk waren toch de voorlichtingsvergaderingen die werden ingericht door de partijen. Die trokken heel wat volk. Want buiten kranten, de radio en de televisie had je niet echt andere media om je te laten informeren. Die waren ook veel beperkter in aanbod dan nu. Die verkiezingsmeetings waren dus een zeer goed platform voor onder andere de socialistische kiezer. Er waren nog tal van volkshuizen waar mensen samen kwamen en konden discussiëren, maar daarnaast had je in de stad Antwerpen ook de wijklokalen. Cafés met een zaaltje achterin waar heel veel politieke vergaderingen werden georganiseerd. Er was dus zeker geen tekort aan informatie. Maar iedereen had wel zijn eigen krant.”
Vind je dat mensen nu beter geïnformeerd worden/zijn over de politieke partijen en hun programma's, dan vroeger?
Leona:“Och, het is anders. De ‘verzuiling’ van de kranten is veel minder groot. De kiezer kan veel breder informatie vinden. Of het echt veel beter is weet ik niet. Ik heb de indruk dat het vandaag moeilijker wordt om te weten dat wat verschijnt op sociale media wel objectief is? Vroeger had elke partij zijn eigen krant. Voor socialisten was dat in Antwerpen bijvoorbeeld de Volksgazet. De liberalen Het Laatste Nieuws,
enz. Dat maakte het wel duidelijk voor iedereen welke mening er werd verkondigd. Over de rol van sociale media moet nagedacht worden, maar de klok terugdraaien kan en mag niet. Wij moeten die nieuwe media gebruiken.”
In 2024 geldt de opkomstplicht voor de lokale verkiezingen niet meer. Wat is jouw opinie hierover?
Leona:“Ik vind dat geen goede zaak. Misschien hebben jongeren daar vandaag lak aan. Maar mijn ouders en grootouders hebben wel gestreden om een algemeen stemrecht te bekomen. Gaan stemmen zie ik dus niet als een plicht, integendeel. Niks op tegen dat je je ongenoegen uit via burgerbewegingen, maar dat kan volgens mij niet de democratische verkiezingen vervangen. Als maar een deel van de bevolking gaat stemmen dan is het resultaat voor democratie toch ook niet positief. Voor mij kan het niet dat maar een minderheid van de bevolking het voor het zeggen heeft. Ik twijfel dus of die afschaffing een goede zaak is voor onze democratie. Er zullen mensen thuisblijven. Ik hoop dus dat iedereen zich geroepen voelt om in 2024 lokaal hun stem uit te brengen. Want we zien toch in andere landen, waar er enkel stemrecht is, dat de opkomst vaak vrij laag is.”
Voor de Europese verkiezingen in 2024 wordt ook de leeftijdsgrens verlaagd naar 16 jaar. Kun je je hierin vinden? Moet dit worden doorgetrokken naar alle niveaus?
Leona:“Bij elke verandering die er wordt ingevoerd zijn er altijd voor- en tegenstanders. Toen in 1981 de leeftijd van 21 naar
18 werd gebracht was het kot ook te klein. Want die jongeren gingen niet weten hoe te moeten stemmen. Maar ze mochten wel naar het leger op hun 18e. 16 jaar? Er gaat zeker nog een discussie volgen. Maar bon, misschien kan die verlaging er voor zorgen dat er een nieuwe wind waait in de politiek. Nu, ik weet niet of de Europese verkiezingen het juiste niveau zijn om die verlaging in te voeren. Gezien dat voor velen een ver-van-mijnbed show is. Bovendien zijn het aantal verkozenen beperkt. Of jongeren zich hier meer politiek betrokken gaan voelen, weet ik niet. Misschien was het beter om dat in te voeren voor de lokale verkiezingen. Ik denk maar aan
speelpleinwerking of jeugdbewegingen en zeker ook het onderwijs waar jongeren toch over mee kunnen praten. Ik vind wel dat als je het doet voor het ene niveau, de andere niveaus snel mogen volgen. Daar moet geen 20 jaar tussen zitten.”
Welke raad zou je nog willen meegeven aan iedereen die gaat stemmen in 2024?
Leona: “Blijven gaan stemmen. Gebruik in hemelsnaam je recht om de mensen te verkiezen die je wil. En, voor de verkozenen. Luister naar de bevolking.”
Steven Vanden BrouckeIk twijfel of de afschaffing van de opkomstplicht een goede zaak is voor onze democratie
Het pensioenlandschap zal zonder twijfel de komende jaren een grondige verandering ondergaan. De regering heeft al tot twee maal toe hervormingen goedgekeurd binnenskamers maar op de start van de praktische uitvoering (publicatie in het Belgisch Staatsblad) en de uitvoeringsbesluiten is het nog steeds wachten.
Wat mogen of kunnen we verwachten inzake de 2de hervorming (juli 2023)?
Het blijven doorwerken tot aan de wettelijke pensioenleeftijd wordt financieel aantrekkelijker gemaakt.
Op dit moment en nog tot februari 2025 is de wettelijke pensioenleeftijd nog altijd 65 jaar. De meeste Belgen wachten echter niet tot hun wettelijke pensioenleeftijd om met pensioen te gaan. In België kan je nog steeds op vervroegd pensioen gaan met een loopbaanvoorwaarde van 42 jaar en de leeftijd van minstens 63 jaar. Ook voor de lange loopbanen zijn er bepaalde uitzonderingen gemaakt (43 loopbaanjaren met leeftijd 61 en 44 loopbaanjaren met leeftijd 60 jaar).
Deze voorwaarden blijven behouden wanneer de wettelijke pensioenleeftijd in de toekomst stijgt naar 66 jaar (2025) en 67 jaar (2030). De minimum loopbaanjaren van 42 jaar blijven van toepassing op een leeftijd van 63 jaar.
Als je vroeger stopt met werken ten opzichte van de wettelijke pensioenleeftijd, zal je logi-
scherwijze ook minder pensioen krijgen. Per jaar dat je vroeger stopt, zal het wettelijke pensioen afnemen met minstens 1/45ste. Is dat een groot verschil? Voor sommigen niet, voor anderen dan weer wel maar vele mensen kiezen toch voor de ‘vrijheid’ van het vervroegd pensioen in plaats van meer pensioen te krijgen. Maar dat verschil wil de regering nu groter gaan maken door het (opnieuw) invoeren van de pensioenbonus.
De pensioenbonus
Wie langer doorwerkt, bouwt niet alleen zijn wettelijk pensioen verder op maar heeft ook recht op een bonus. Die kan oplopen tot maximaal 23 000 euro (22 645 zou het correcte bedrag zijn) voor 3 jaar langer werken dan de vroegste pensioendatum. Dit bedrag zou dan in één keer uitbetaald worden maar je kan ook kiezen om het in een lijfrente om te zetten zodat je maandelijks een bedrag bovenop je wettelijk pensioen krijgt en dit tot zolang je leeft. Voor de bonus zal er geen onderscheid gemaakt worden tussen de 3 grote pensioencategorieën: bedienden, zelfstandigen of ambtenaren. De bonus kan enkel opgebouwd worden voor wie langer doorwerkt maar minder dan 45 loopbaanjaren heeft en dit gedurende maximum 3 jaar. Indien je zou beslissen in deze periode van 3 jaar toch te stoppen, dan zal pro rata een berekening gemaakt worden van de opgebouwde bonus. Je bent niet verplicht om die 3 jaar nog door te werken. Andere uitzonderingen zijn er voor de lange loopbanen (omdat
Wie langer doorwerkt dan zijn vroegste pensioendatum heeft recht op een bonus
zij al aan 43 of 44 jaar zitten) en voor wie deeltijds werkt (berekening pro rata volgens het aantal gewerkte dagen).
Voor de juiste detailberekening is het nog eventjes wachten op de publicatie en de uitvoeringsbesluiten. Eén zaak is echter al zeker inzake de bonus: de bonus zal beginnen te lopen op 01.01.2024. Wie dus begin 2023 op vervroegd pensioen kon gaan maar nog steeds aan het werk is zal pas vanaf 01.01.2024 een start kennen van de opbouw van de pensioenbonus. De opbouw van de bonus kan je volgen via My Pension met alle mogelijke financiële extra’s.
Andere pensioenmaatregelen die hervormd worden
✘ Afschaffing van de perequatie voor de ambtenaren. De pensioenen van de ambtenaren zullen minder snel stijgen en niet meer zo fors al voorheen. Er zal gewerkt worden met een vastgesteld plafond. Wie erboven zit, zal een forfaitaire enveloppe krijgen. Wie eronder zit, zal nog wel een stijging krijgen
van het pensioen maar beperkt tot max 0,3 % op jaarbasis.
✘ Hogere belastingen voor de aanvullende pensioenen. Vanaf 2028 (!) komt er een verhoging van de ‘Wijninckxbijdrage’ van 3 % naar 6 %. Dat is een bijdrage voor werknemers en CEO’s die in combinatie met hun wettelijk pensioen boven het maximale ambtenarenpensioen uitkomen. Er komt jaarlijks voor deze kleine groep van mensen een berekening hiervoor, zolang ze het aanvullend pensioen opbouwen.
✘ Minimumpensioenen. Het zijn vooral de beslissingen die reeds bij de laatste hervorming in juli 2022 werden genomen die wat gefinaliseerd worden. De belangrijkste beslissing is de toegang tot het minimumpensioen. Van de 30 te bewijzen jaren moeten er minstens 20 jaar bijzitten van effectieve tewerkstelling. Ook sommige gelijkstellingsjaren tellen mee, zoals ziekte. De periodes van gelijkstelling worden zelfs nog uitgebreid met moederschapsrust, vaderschapsverlof, adoptieverlof en pleegouderverlof. Ook de thematische
verloven, zorgkrediet … zitten erin vervat. Opgepast, het zijn enkel de gewerkte (of gelijkgestelde) jaren die zullen meetellen voor de berekening van het bedrag. Als je slechts 25 jaar gewerkt hebt dan zal je ook maar 25/45ste ontvangen van het minimumpensioen. Heb je altijd halftijds gewerkt dan zal je ook maar de helft van het minimumpensioen ontvangen.
✘ Aanpassing van de ZIV-Bijdrage: deze bijdrage bedraagt 3,55 % van het brutobedrag van je pensioen indien het wettelijk pensioen en het aanvullend pensioen per maand hoger zijn dan 1.990,87 euro (of 2.359 euro voor een gezinspensioen). Dat zou ertoe kunnen leiden dat bepaalde personen een bedrag van gemiddeld 320 euro per jaar meer pensioen overhouden, omdat zij vroeger een relatief hoog wettelijk pensioen hadden en een beperkte tweede pijler, waardoor het bedrag van de tweede pijler bijna volledig naar het betalen van de ZIV ging. Dit zal nu door dit systeem worden rechtgezet. Personen met een wettelijk pensioen dat hoger is dan 1.990,87 euro bruto blijven de 3,55 % ZIV betalen.
Herman HombroekOpgelet, bij het opmaken van dit artikel, was er nog steeds geen uitvoeringsbesluit klaar en was er nog niets gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. De details en de kleine lettertjes van de hervormingen zijn nog niet gekend.
Antwerpen: 03 285 44 42
Vlaams-Brabant en Brussel: 02 506 99 17
Limburg: 0492 23 18 75 of pensioen.lim@solidaris.be
Oost-Vlaanderen: 09 333 57 90
West-Vlaanderen: 056 230 230 (optie 1)
Besparen op je ziektekosten zonder in te boeten op de kwaliteit van de zorg?
Het kan wel degelijk.
Bij de apotheek kan je vragen naar het goedkoopste geneesmiddel, dat zorgt ervoor dat je bespaart op je medicatie. Kijk of je arts geconventioneerd is, zo weet je zeker dat deze de officieel afgesproken prijzen vraagt, en je geen extra's aanrekent.
Bij de huisarts kan je vragen naar een globaal medisch dossier (GMD). Zo wordt al je medische informatie op 1 plaats
bewaard, en betaal je tot 30 % minder remgeld. Door minstens om de 2 jaar naar de tandarts te gaan, voorkom je sneller problemen en betaalt je ziekenfonds meer terug. Maar ook bij ziekenhuiskosten kan je besparen!*
Staat er binnenkort een ziekenhuisopname gepland? Om niet voor financiële verrassingen te staan informeer je je best op voorhand.
1 Vergelijk prijzen van verschillende ziekenhuizen
Wanneer je een hotel boekt of een nieuw keukenapparaat koopt, ga je vaak eerst even wat prijzen vergelijken. Maar wist je dat er bij ziekenhuizen ook een groot verschil zit in de prijs? Soms is er wel degelijk een verschil van ziekenhuis tot ziekenhuis. Om prijzen te kunnen vergelijken, maar ook om achteraf niet voor financiële verrassingen te komen staan, kan je je best informeren over de kostprijs van je opname. De contactgegevens voor een prijsschatting vind je meestal op de website van het ziekenhuis. Je vindt er ook vaak andere nuttige informatie, zoals de gemiddelde prijs en verblijfsduur voor jouw ingreep.
Op de website van Solidaris vind je een handige tool waarmee je voor 19 veelvoorkomende ingrepen de gemiddelde kostprijs kan vergelijken, en dat zowel tussen ziekenhuizen als tussen een 1- een 2-persoonskamer: www.solidaris.be/ prijzen-van-een-ingreep-in-het-ziekenhuis
3 Vraag je arts of er eventuele extra kosten zijn
Vraag vooraf informatie aan je ziekenhuis welke ziekenhuiskosten door de verplichte ziekteverzekering worden terugbetaald. Esthetische ingrepen zonder medische redenen worden bijvoorbeeld niet terugbetaald. In privéziekenhuizen mag je je ook aan extra kosten verwachten waarvoor je geen terugbetaling krijgt. Kijk ook de accommodatie of comfortkosten na. Met een televisie, telefoon, wifi of koelkast op je kamer probeert het ziekenhuis je alle comfort te geven. Maar daar betaal je natuurlijk wel voor. Je kan op voorhand naar die kosten vragen, en eventueel duidelijk aangeven wanneer je er geen gebruik van wil maken. Op je factuur kunnen alle diensten apart staan opgesomd, maar soms betaal je gewoon een vast bedrag (forfait) voor alle kamercomfort. Wanneer een ziekenhuis je een vast bedrag aanrekent, heb je als patiënt meestal geen keuzevrijheid. Of je nu tv kijkt of niet, je betaalt ervoor.
tip 4 Laat je factuur nakijken bij je ziekenfonds
Ongeveer 2 maanden na de opname ontvang je de ziekenhuisfactuur. Neem zeker de tijd om deze te controleren. Stemt het aangerekende kamertype overeen met de keuze die je hebt gemaakt? Werd het eventuele voorschot afgetrokken van het bedrag van de factuur? Kijk de factuur goed na voordat je ze betaalt of laat dit controleren door je ziekenfonds als er twijfels zijn of als je de factuur niet goed begrijpt. Reageer onmiddellijk als je ziet dat de factuur niet klopt.
tip 2 Vermijd dure ereloonsupplementen en kies voor een twee- of meerpersoonskamer
Dit is misschien wel de belangrijkste tip. De dag van je ziekenhuisopname moet je in het ziekenhuis een formulier ondertekenen waarmee je je kamer kiest. Als je in het ziekenhuis moet verblijven, is de keuze voor een twee- of meerpersoonskamer veel goedkoper. Je kan hiermee soms tot wel 85 % besparen. Het loont dus zeker de moeite en je behoudt als patiënt steeds het recht op kwaliteitsvolle zorg. De zorg die je krijgt op een tweepersoonskamer is dezelfde als op een eenpersoonskamer. Je moet echter geen supplementen betalen als je voor een twee- of meerpersoonskamer kiest. In een eenpersoonskamer zijn er kamersupplementen, die worden aangerekend voor het comfort dat je krijgt om alleen op een kamer te liggen. Bovendien zijn er ook ereloonsupplementen, dat is een toeslag op het wettelijke ereloon van de artsen. Zowel geconventioneerde als niet-geconventioneerde artsen mogen dit vragen. Deze supplementen worden niet terugbetaald.
Opgelet: wanneer je kiest voor een twee- of meerpersoonskamer maar je toch op een eenpersoonskamer terechtkomt, door b.v. plaatsgebrek, mogen ze je ook geen kamer- en ereloonsupplementen aanrekenen omdat je koos voor een twee- of meerpersoonskamer.
Opgelet: ook met een hospitalisatieverzekering kan het nadeliger zijn om voor een eenpersoonskamer te kiezen. Ga op voorhand goed na wat er is inbegrepen in jouw verzekering.
Solidaris helpt je ook met het besparen door op andere vlakken je medische zorg betaalbaar te houden. Er zijn nog heel wat andere diensten, voordelen en terugbetalingen om je medische zorg betaalbaar te houden.
• De maximumfactuur beschermt je gezin tegen hoge gezondheidskosten.
• Met de sociale derdebetalersregeling betaal je bij je huisarts enkel het remgeld.
• Hulp en zorg aan huis voor wie het nodig heeft: thuisverpleging, gezinszorg, poetshulp, woningaanpassing ...
• Hulpmiddelen en zorgmateriaal vind je via de zorgwinkels (Zorg & Meer, Zorgb(a)ar en Medishop).
Voor dure tandingrepen, zoals orthodontie, tandimplantaten en -prothesen, voorziet Solidaris een extra terugbetaling voor de leden.
Als lid van Solidaris heb je recht op andere specifieke terugbetalingen, zoals logopedie, psychotherapie, brillen, lenzen en ooglasering of voor kortverblijf, herstelcentra of niet-dringend ziekenvervoer van of naar het ziekenhuis.
Je kan rekenen op medische reisbijstand dankzij Mutas. Dat is inbegrepen in je lidmaatschap. Hier hoef je dus niets extra te betalen. Je kan ook kiezen om je extra te verzekeren tegen hoge kosten.
Bij Solidaris vind je onder meer een hospitalisatieverzekering en een tandverzekering.
Je kan nog veel meer tips ontdekken over besparen op je ziektekosten op www.niksteveel.be.
Gertie Brouwers
Nu de dagen weer wat korter worden en kerst al om de hoek lonkt, hunkeren we naar warmte en gezelligheid. Dat merk je ook aan de vele lichtfestivals en lichtwandelingen die verspreid over Vlaanderen georganiseerd worden.
Lichtfestivals en lichtjeswandelingen worden overal in Vlaanderen georganiseerd, door steden en dorpen, in parken of op kasteeldomeinen. Bij het schrijven van dit artikel – begin juli 2023 – is nog niet alle info gekend. Toch willen we jullie al inspireren met enkele grote en minder grote lichtjesevenementen.
In Brugge kan je een bezoek brengen aan ‘Wintergloed’, een winters festijn vol zinnenprikkelende ervaringen, een lichtjesbelevingswandeling, een uniek schaatsdecor op het Minnewater, een gezellige winterbar, 2 kerstmarkten en veel winkelplezier tijdens de shoppingdagen. Wat kleiner, maar zeker niet minder gezellig, is ‘Koksijde by light’, een magische lichtwandeling langs sfeervolle lichtcreaties in Koksijde-Bad.
Het driejaarlijkse Lichtfestival in Gent verlicht de stad met het werk van nationale en internationale lichtkunstenaars. Je leert er de historische plekken en monumenten op een andere manier kennen.
De ZOO van Planckendael pakt tijdens de wintermaanden uit met ‘Dragons & Unicorns’. In dit lichtavontuur voor groot en klein vliegen de draken je rond de oren en zorgen mystieke eenhoorns voor een magische sfeer.
In Limburg kan je dan weer naar ‘Winterlicht’ in Bokrijk. Tussen kerst en nieuwjaar organiseren ze 5 winteravonden met theater-, muziek- en circusacts, dansende licht- en vuurinstallaties, ambachtendemonstraties en nostalgische attracties. Boeiend voor jong en oud.
Het Dilbeekse cultuurcentrum Westrand tovert het domein van de Charleroyhoeve en de prachtige abdijtuin in Grimbergen om in een feeëriek landschap waarin licht en vuur centraal staan. Er zijn zowel binnen als buiten activiteiten, eten doe je aan de foodtrucks.
In het park rond het kasteel van Terhulpen kan je opnieuw naar ‘Lanterna Magica’. Je wordt meegenomen naar een echt boswonderland, met muziek, schaduw- en lichtspel. Je ontdekt de natuur op een ongeëvenaarde manier en geniet intussen van een prachtige herfstsymfonie.
Sarah Van HumbeeckPraktisch
• Wintergloed – Brugge
Van 24 november 2023
tot en met 7 januari 2024
Gratis, meer informatie via www.brugge.be/wintergloed
• Koksijde by light
Van 16 december 2023
tot en met 7 januari 2024, telkens van 16 tot 23 uur
Gratis, meer info via www.visitkoksijde.be
• Lichtfestival – Gent
Van 31 januari tot en met 4 februari 2024. Gratis, meer informatie via https://lichtfestival.stad.gent
• Dragons & Unicorns
ZOO Planckendael
Van 27 oktober 2023
tot en met 7 januari 2024
Betalend, combitickets met bezoek aan de dierentuin mogelijk. Meer informatie via www.zooplanckendael.be
• Winterlicht – Bokrijk
Van 26 tot en met 30 december 2023. Betalend, tickets en info via www.bokrijk.be
• Feeëriek Lichtfestival
‘Lumineus’ – Grimbergen
26 – 27 januari 2024
Betalend, tickets en info via www.westrand.be
• Lanterna Magica
Kasteel Terhulpen
een duoticket voor Winterlicht in Bokrijk!
Van 20 oktober tot en met 26 november 2023
Betalend, tickets en info via www.lanternamagica.be
Studies hebben aangetoond dat het stimuleren van de hersenen een positief effect kan hebben op personen met dementie. Zo kunnen activiteiten voor personen met dementie én de mantelzorger structuur geven aan het dagelijkse leven en de kwaliteit hiervan zichtbaar verbeteren. Belangrijk is dat ze zich tijdens zo’n activiteit nuttig voelen, een gevoel van eigenwaarde hebben en vooral genieten. Het gaat niet om de prestatie, maar om de uitdaging. Maak het dus niet te moeilijk, maar zeker ook niet te makkelijk.
Ontdek 4 leuke en uitdagende activiteiten die je als persoon met dementie zelf kan uitproberen of die je als mantelzorger samen met je naaste kan doen:
Museum van herinneringen Museum van herinneringen is een initiatief van S-Plus waarbij we willen stilstaan bij de persoon achter de ziekte Alzheimer. Tijdens namiddagen gaan we samen met personen met dementie en hun naaste op zoek naar mooie herinneringen. Aan de hand van voorwerpen en foto’s halen we herinneringen op en stoppen deze in een reiskoffer. Samen met jouw verhalen blijf jij ‘verder bestaan’, want elk leven en elke herinnering is waardevol. Jouw gevulde koffer geeft weer wie je bent, en blijft.
Vanaf 21 september, op Wereld Alzheimerdag, kan je de koffers aanschouwen in het dienstencentrum Ter Hooie in Genk. Graag zelf je levensverhaal vastleggen? Op zaterdag 14 en 21 oktober en 18 november organiseert S-Plus Antwerpen 3 inspirerende workshops in Bibliotheek Vrede in Borgerhout. Hou www.s-plusvzw.be in het oog voor meer informatie.
Dementievriendelijk zwemmen
Zwemmen kan voor personen met dementie een moment zijn van ontspanning, maar ook van beweging. Het zorgt voor een betere bloedcirculatie, verhoogde spierkracht, beter behoud van het evenwicht, een beter slaap-waakritme, een grotere eetlust, longcapaciteit en flexibiliteit van de gewrichten, enzovoort. Ook kan zwemmen een gunstig effect hebben op de levenskwaliteit van personen met dementie. Op psychisch vlak zorgt zwemmen voor minder agressie, apathie en hallucinaties, waar een groot deel van de mensen met dementie mee te maken krijgt. Hierdoor hebben ze soms minder medicatie nodig. Bovendien kan zwemmen een sociale activiteit zijn wanneer het in groep georganiseerd wordt. Het verkleint de kans op eenzaamheid en versterkt de connectie met hun omgeving en naasten.
Bij ‘dementievriendelijk zwemmen’ is er een aangepaste begeleiding tijdens het zwemmen, waarbij er ook een moment van contact is tussen
de persoon met dementie en het familielid of de mantelzorger. Er wordt een aparte zwemzone voorzien met scheidingswand om externe prikkels te vermijden. Ook zijn er rolstoeltoegankelijke kleedkamers, een verhoogde bodem van het zwembad en een vaste zwembadlift aanwezig. In sommige steden zoals Mechelen en Brugge kan je al dementievriendelijk gaan zwemmen.
Bloemenpluktuinen in Vlaanderen Heb jij groene vingers? Of ben je graag in de buitenlucht? Dan is bloemen plukken wel iets voor jou! Je plukt voor jezelf de meest mooie bloemen en neemt deze op het einde van de activiteit gewoon mee naar huis. Het idee van de bloempluktuinen is dat jong en oud, mét of zonder kwetsbaarheid, mekaar kunnen versterken in een rustgevend kader. Je kan zo’n pluktuinen over heel Vlaanderen vinden. Geen fan van bloemen? Er bestaan ook plukboerderijen waar je groenten en fruit zoals appels, peren en sla kan ‘plukken’.
Je naaste moet er plezier aan belevenMuseum van herinneringen
Bloemenpluktuinen
Bloemen kunnen door hun kleuren en geuren troost, blijdschap en erkenning bieden en zijn voor mensen met dementie ook nog lang herkenbaar. Voor mensen met dementie wordt het steeds moeilijker om iets te ‘geven’ aan een ander. De pluktuin biedt hen een manier om toch iets terug te kunnen geven. Bijvoorbeeld aan de mantelzorger, die enkel nog maar geeft.
Enkele bloempluktuinen in Vlaanderen:
• Ferm Bio in Zemst (Vlaams-Brabant)
• Zorgboerderij Rimpeling in Nieuwrode (Vlaams-Brabant)
• ’t Plukgeluk in Heverlee (Vlaams - Brabant)
• Het Wijveld in bloei in Destelbergen (Oost-Vlaanderen)
• Rijk Bos Bloemen in Zottegem (Oost-Vlaanderen)
• ’t Coolhof in Putte (Antwerpen)
• De Zoenebloem in Dilsen-Stokkem (Limburg)
• Herenthoeve in Meulebeke (West-Vlaanderen)
Apps voor ontspanning en plezier De smartphone en tablet zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Ook je naaste met dementie kan deze nieuwe technologie gebruiken. Zo blijkt uit onderzoek dat ze veel plezier kunnen beleven aan het spelen met een tablet, zelfs zonder ervaring met computers.
Wij geven je alvast enkele tips voor gratis applicaties die een leuke vrijetijdsactiviteit kunnen vormen:
Webinar: Grip op dementie
Heb jij dementie, of iemand in je omgeving? Wil je dementie beter begrijpen? Dit webinar is een samenwerking tussen S-Plus en Solidaris en helpt je in jouw zoektocht naar meer grip. Je leert meer over de verschillende vormen van dementie en we delen praktische tips over leven met dementie.
Herbekijk het webinar via onderstaande link: www.s-plusvzw.be
• Het kijken naar dieren is voor veel mensen ontspannend. Het spel Pocket Pond laat je naar vissen kijken terwijl er ontspannende muziek klinkt.
• De app Dementie en herinneringen bevat vele oude foto's, geluiden en beelden om samen oude herinneringen op te halen.
• Verschillende apps laten je op een eenvoudige wijze complexe en kleurrijke tekeningen maken. Voorbeelden zijn de apps Triple A en Finger Paint
• Het afmaken van reeksen en patronen komt bij verschillende bekende spellen voor. Bijvoorbeeld Rummikub of het kaartspel solitair
• Ook woordzoekers kunnen een goede manier zijn om te ontspannen. Met de term ‘woorzoeker’ kan je in de app winkel verschillende versies vinden.
Speel de spelletjes samen. Niet ieder spel is even makkelijk te begrijpen en het kan nodig zijn om je naaste aan te moedigen om verder te spelen.
- Het is niet verstandig om steeds spellen te kiezen die maximaal uitdagen. Dat soort spellen roepen snel gevoelens op van falen, iets niet meer kunnen of frustratie. De vuistregel is: je naaste moet er plezier aan beleven.
Soms weten (klein)kinderen of anderen niet goed wat ze moeten doen als ze op bezoek zijn. Helpen met de tablet, samen een spelletje doen of een filmpje kijken is vaak voor allebei leuk om te doen.
Op maandag 12 en dinsdag 13 februari 2024 nodigt S-Plus enkele gasten uit voor een onvergetelijke show onder leiding van het live orkest van Lou Roman samen met Nadia, Ivann en de Showcase dansers
De prachtige en vernieuwde Elizabethzaal in Antwerpen dient als decor. Omdat we een nieuw jasje aantrekken kan Mama’s Jasje niet ontbreken. Ann Van den Broeck is meer dan een musicalstem en kan zeker menig van ons overtuigen van haar talent. Met de stand-up comedian Bas Birker die Nederlander is, maar in Antwerpen woont, zullen we wellicht wel te weten komen waarom ook wij naar Antwerpen verhuizen.
De internationale act houden we nog even geheim, maar als top off the bill mogen we onze vedet Willy Sommers toevoegen aan de al mooie lijst met namen. Warre Borgmans lijmt alles aan elkaar, wat deze show onmisbaar maakt!
Wil je er bij zijn? Dat kan! Elisabethzaal Antwerpen, maandag 12 of dinsdag 13 februari van 14.30 tot 18 uur
Tickets kosten: • 47 euro (rang 1)
• 43 euro (rang 2)
• 40 euro (rang 3) reservatiekost van 4 euro per ticket inbegrepen.
Als S-Plus lid ontvang je maar liefst 15 euro korting met de code ‘PLUSSERS24’.
Telefonisch reserveren kan vanaf 6 november via de Elisabethzaal elke dag tussen 9 – 12 uur op 070 79 00 13 (max 0,30 euro per minuut) of via de website https:// www.koninginelisabethzaal.be/nl/programma/ Ook op onze website www.s-plusvzw.be kan je een rechtstreekse link vinden om online te reserveren.
Extra plaatsen komen vrij op 18 december wanneer de groepen van S-Plus hun opties definitief maken!
Schade aan uw huurwoning: wie betaalt de rekening?
De meeste huurders zijn contractueel verplicht om een brandverzekering af te sluiten. En sinds kort is een brandverzekering in Vlaanderen en Wallonië ook wettelijk verplicht. En maar goed ook, want huurders hebben niet alleen rechten: ze kunnen ook aansprakelijk worden
gesteld voor de schade die ze veroorzaken aan het gebouw waarin ze wonen, of dat nu opzettelijk was of niet. Een goede brandverzekering is dus een onmisbare bescherming tegen huurrisico’s.
Geschreven door P&V
Panelgesprek
Rond ouderen en seks bestaan nog steeds veel taboes en evenveel mythes. Wat is er waar van die stereotypen die hardnekkig blijven bestaan over ouderen en seks? Zoals, vrouwen hebben sowieso al weinig zin, en al helemaal niet meer na de menopauze? Seks is geen seks zonder orgasme? Mannen boven 70 krijgen geen erectie meer? Genoeg stof om te bespreken en te doen opwaaien.
Samen met gerontoloog Els Messelis, seksuologen Wim Sabbinck en Sybille Vanweehaeghe (gekend van onder andere Blind Getrouwd) alsook Steven De Weirdt van de organisatie Aditi vzw, zijn we klaar om de mythes en vooroordelen rond ouderen en seksualiteit te bespreken en aan te pakken.
Ons debat vindt plaats op zaterdag 16 december van 18.30 tot 20 uur in De Vooruit Gent tijdens het Festival van de Gelijkheid.
Brieven van Grootouders voor het klimaat ‘Welke planeet laten we onze kleinkinderen na?’. In dit boek schrijven 69 oma’s en opa’s een brief aan hun kleinkinderen. Met een voorwoord van Jan Terlouw en brieven van o.m. Kristien Hemmerechts, Stefan Hertmans, Caroline Pauwels, Jeanne Devos, Paul Verhaeghe en GAL.
‘De tijd dringt. Brieven van Grootouders voor het Klimaat’ is uitgegeven bij EPO. Je kan het boek bestellen op www.epo.be of kopen in de boekhandel voor € 24,90.
Vul de puzzel achteraan in en win!
Leesmaatjes is een project van S-Plus dat in 2024 in West-Vlaanderen zal lopen. We willen hiermee thuiswonende personen met dementie, hun mantelzorger en vrijwilligers samenbrengen om in groep te lezen en hun ervaringen hierover te delen. Er wordt luidop voorgelezen, om tussendoor en nadien lees- en luisterervaringen met elkaar te delen. Tijdens de leespauzes staat de leesbeleving centraal: deelnemers vertellen wat de tekst met hen doet.
Om het project te lanceren zijn we nog op zoek naar geëngageerde vrijwilligers. Zij krijgen de kans om een workshop van Linc vzw te volgen waar er wordt stilgestaan bij de voorleesomgeving, de keuze van een goed voorleesboek en de verschillende werkvormen die je kan gebruiken bij het voorlezen aan personen met dementie. Iedere deelnemer krijgt een uitgebreide boekenlijst.
DOMEIN WESTHOEK
Vrijdag 22 - maandag 25.12.2023
• 3x ontbijtbuffet
• vrijdag- en zaterdagavond: koud en warm buffet
• zondagavond: kerstdiner incl. apero & wijn / Live muziek
Gratis gebruik van het zwembad
3 nachten
v.a. € 365 p.p. Suppl.single € 42 Prijs is excl. toeristenbelasting van € 2,50/kamer/nacht.
Domein Westhoek ***behoudt zich het recht voor onderstaande tarieven in functie van de prijsstijgingen voor voeding en energie aan te passen.
Reserveer via info@domein-westhoek.be
Hotel Domein Westhoek***
Noordzeedreef 6-8
8670 Oostduinkerke
T 058 22 41 00
W www.domein-westhoek.be
We herkennen het allemaal, in onze jeugdjaren sprongen we het bed uit, renden we van het ene naar het andere, maakten we lange wandelingen en hadden daar nagenoeg weinig of geen last van. Met het ouder worden, kunnen we er jammer genoeg niet omheen, de spieren worden sneller stijf maar ook minder sterk. Logisch, want vanaf een leeftijd van 25 jaar is er elk jaar sprake van ongeveer 1 % verlies in spiermassa en spierkracht.
Veroudering brengt (on)zichtbare en voelbare veranderingen met zich mee in en rondom het lichaam. Eén hiervan kan leeftijdsgebonden sarcopenie zijn, de afname van spiermassa, spierkracht en/of spierfunctionaliteit.
Sarcopenie, oorzaak en gevolg De term sarcopenie werd voor het eerst in 1989 gebruikt om het verlies van spiermassa bij ouderen aan te duiden. De laatste jaren is het concept verbreed en staan ook spierkracht en het fysiek functioneren centraal in de definitie. Concreet betekent het een snellere afbraak dan aanmaak van spieren bij veroudering of bij bepaalde aandoeningen, inactiviteit of onvoldoende inname van energie en eiwitten.
De gevolgen van sarcopenie zijn ernstig en kunnen een grote impact hebben op het dagelijks functioneren. Het is daarom belangrijk om de aandoening in een vroeg stadium te herkennen en aan te pakken om het verloop te vertragen. De geleidelijke achteruitgang in spiermassa en spierkracht is meestal niet duidelijk waarneembaar tot er plots signalen optreden zoals bijvoorbeeld moeite om een trap op te gaan of recht te komen uit een zetel, niet meer kunnen knielen of valincidenten.
Gezond bewegen en eten
Eén van de grote risico’s voor het ontstaan van sarcopenie is te weinig bewegen. Regelmatig bewegen is essentieel om de spieraanmaak en spierafbraak in evenwicht te houden. Als we de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie volgen, wordt licht intensief bewegen doorheen het grootste deel van de dag sterk aanbevolen voor ouderen. Daarnaast raden ze ook aan om 150 minuten matig intensief en 75 minuten hoog intensief per week te bewegen. Belangrijk om te onthouden is dat laagdrempelig bewegen in combinatie met spierversterkende oefeningen (weerstandstraining) ter preventie een behandeling is voor sarcopenie.
Ook gezonde voeding, en met name voldoende inname van eiwitten, is van essentieel belang. Eiwitten zijn de belangrijkste bouwstenen van het spierweefsel. Het lichaam breekt elke dag (beschadigde) eiwitten af die dan vervangen worden door een nieuw eiwit. Op oudere leeftijd is het lichaam minder goed in staat het eiwit om te zetten in spierweefsel en is een hogere eiwitinname nodig om de spieraanmaak voldoende te blijven stimuleren.
afbraak dan
aanmaak van spieren bij het
ouder worden
Ook het opnemen van voldoende vitamine D mogen we hier niet uit het oog verliezen. Deze vitamine is van belang voor een goede spieropbouw.
Sarcopenie staat voor de snellere
Combineren is essentieel
De juiste spierversterkende oefeningen in combinatie met een goede eiwitinname werkt het meest effectief om sarcopenie aan te pakken. De afstemming van beide is natuurlijk cruciaal. De juiste oefeningen in combinatie met de juiste inname van eiwitten bepalen het evenwicht tussen spierafbraak en spieraanmaak.
In praktijk kan het dus bijvoorbeeld zijn dat je je dag begint met een gezond ontbijtje met eiwitrijke producten zoals yoghurt, noten … Maak nadien een korte wandeling (licht intensief bewegen) naar de plaatselijke supermarkt, om nadien i.p.v. de lift de trap te nemen (spierversterkende oefening) naar je appartement.
Nadat de boodschappen op hun plek staan, kan je even een rustmomentje inlassen waar je dan een lekkere eiwitrijke snack kan eten zoals een handje noten, een kaasje of zelfs humus met wat lekkere groenten. Nadien kan je de dag weer verderzetten.
Dit is een voorbeeld hoe je de combinatie van bewegen en voeding perfect kunt integreren in je dagelijkse bezigheden. Natuurlijk is het van belang dat je dit regelmatig herhaalt.
Ga zeker naar onze website en bekijk de beweegfilmpjes: www.s-plusvzw.be
Om je al wat op weg te helpen met enkele bewegingen en eiwitrijke voeding, staan in het schema hieronder al enkel voorbeeldjes. Ook S-Plus heeft een groot aanbod aan laagdrempelige beweegactiviteiten. Zo zijn er gezondheidswandelingen dicht bij je in de buurt, laten we je kennismaken met yoga en pilates, zijn er fietstochten …
Ook online kan je oefeningen vinden die je heel simpel thuis kan toepassen, zoals stoelyoga of evenwichtsoefeningen. Hoe beter je je lichaam behandelt, hoe groter de kans dat je spierverlies voorkomt!
Spierversterkende oefeningenEiwitrijke snacks
Om balans te trainen, ga je op één been staan en span je je spieren aan, wissel nadien van kant.
Blijf enkele seconden boven je stoel en span je spieren aan voor je gaat zitten.
Als je eenmaal zit, hou je beide benen in gestrekte houding (180 graden) en span je spieren aan. Tijdens het zitten kan je ook je bilspieren aanspannen.
Neem ook eens de trap i.p.v. de lift.
Kwark of yoghurt
Peulvruchten, zoals bijvoorbeeld humus
Noten en zaden
Eieren of producten verwerkt met veel eieren
versterkende oefeningen
combinatie
Wandelen is misschien wel dé goedkoopste en eenvoudigste manier om te bewegen. Je hoeft alleen maar een paar goede schoenen aan te schaffen, je voordeur uit te stappen en je kan vertrekken. Wist je trouwens dat wandelen even goed is als lopen om hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk of diabetes te voorkomen? Een halfuurtje per dag is al voldoende om je een opkikker te geven. Dus trek die wandelschoenen aan en ontdek de schoonheden van Vlaanderen tijdens onze gezondheidswandelingen!
13.10 | Buggenhoutbos
Vertrek: om 14 u. aan Brasserie ‘De groene Wandeling’, Kasteelstraat 189, Buggenhout
Info en inschrijvingen:
T 09 333 57 76 E o-vl@s-plusvzw.be
17.10 | Betekom
Vertrek: om 14 u. aan de Sint-Laurentiuskerk, SintLaurentiusstraat 1, Begijnendijk
Info en inschrijvingen:
T 02 546 15 92 of E brabant@s-plusvzw.be
29.10 | het heuvelachtige Borgloon - De Grand Cru wandeling (Mettekoven)
Vertrek: om 9.45 u. aan Brasserie Martenshof, Mettekovenstraat 2, Mettekoven.
Info en inschrijvingen: inschrijven ter plaatse
06.11 | De Assebroekse Meersen
Vertrek: om 13.45 u. aan ‘t Leenhof, Pastoor Verhaegheplein 23, Assebroek Info en inschrijvingen:
T 050 44 79 56 of E sabine.leenknegt@s-plusvzw.be
26.11 | de Romeinse kelder van Haspengouw - de Kevie wandeling (Tongeren)
Vertrek: om 9.45 u. aan Parking de Kevie, Oude Blaarstraat 7, Tongeren.
Info en inschrijvingen: inschrijven ter plaatse
Kom naar onze
Warme Wandeldag in Brugge!
Ontdek de schoonheden van Brugge tijdens onze Warme Wandeldag op zondag 22 oktober 2023. Je kan kiezen tussen 2 parcours: 6 km of 10 km.
Bij de wandeling van 6 km kan je deelnemen aan een leuke fotozoektocht. Je kan vrij starten van 10 tot 18 uur aan het Solidaris kantoor in Brugge. Inschrijven kan tot 16 uur. Iedereen is welkom!
Prijs: € 2 (cash te betalen)
Info en inschrijvingen:
T 050 44 79 56
E sabine.leenknegt@s-plusvzw.be
Melissa Tihangewandelen is even goed als lopen om hart- en vaatziekten, een hoge bloeddruk of diabetes te voorkomen
De coronapandemie zorgde ervoor dat de QR-code meer en meer wordt gebruikt. Zo dient ze als bewijs om te mogen reizen, bij concerten als ticket of om het menu te bekijken in een horecazaak. QR-codes zullen de komende jaren alleen maar prominenter worden. Toch zitten heel wat mensen nog met vragen: van waar komen deze codes, hoe werken ze en wat kan je er mee doen?
Auto-industrie
De QR-code werd in 1994 ontwikkeld door Denso Wase, een Japans bedrijf en toeleverancier van Toyota en Isuzu. De afkorting QR staat voor Quick Response, ofwel ‘snelle reactie’. Het werd dan ook oorspronkelijk bedoeld voor het snel identificeren van auto-onderdelen. Al snel werd duidelijk dat het ook voor andere toepassingen gebruikt kon worden, zoals op tickets of in tijdschriften.
Wat is het?
De QR-code is een vierkant met zwarte en witte blokjes. Zo’n kleine code kan heel wat informatie opslaan, zoals tekst, webadressen, contactgegevens, afbeeldingen en video’s. Je kan het vergelijken met een streepjescode op winkelproducten, maar dan tweedimensionaal.
Hoe werkt het?
Je kan een QR-code scannen met de camera van je smartphone of tablet. Die zet de code dan weer om naar een URL. Je kan zo eenvoudig op de bijhorende website klikken, zonder dat je het ingewikkelde webadres zelf nog moet typen. Maar hoe scan je zo’n QR-code?
1. Bij Apple zit de QR-codescanner geïntegreerd in de camera. Je hoeft dus niets te installeren. Heb je een Android-toestel, dan kan het zijn dat je eerst nog een QRcodescanner moet installeren in de app-winkel.
2. Open je camera, of de QR-codescanner, en richt je toestel op de code.
3. Bij het lezen van de QR-code verschijnt er een balk met een link om te openen.
4. Tik op de balk om de website te openen. Check zeker de URL om fraude te voorkomen.
Fraude
QR-codes zijn gemakkelijk, maar geven criminelen ook een extra kans om mensen op te lichten. Bij dergelijke fraude kan je bij het scannen van een code ergens anders terecht komen dan verwacht. Let dus even goed op als bij vreemde berichten met links. Bij beiden kunnen ze je inlog- en bankgegevens achterhalen.
Tips om fraude te voorkomen:
• Controleer het webadres bij het scannen alvorens je doorklikt. Zo is een verkorte link (zoals bit.ly) extra verdacht. Bij een QR-code is er immers genoeg ruimte om een volledig webadres te gebruiken.
• Nepbrieven, bijvoorbeeld van je bank, kunnen ook QRcodes bevatten. Laat je zeker niet misleiden door officieel uitziende documenten.
• Scan niet zomaar elke QRcode. Wees ook voorzichtig als je een betaalverzoek met een QR-code ontvangt. Gebruik dan eerder een officiële applicatie, zoals Payconiq.
In Vlaanderen zorgen meer dan 600 000 mantelzorgers vol overgave voor een dierbare met een zorg- of ondersteuningsbehoefte. Denk maar aan de zorg voor een chronisch zieke partner, een ouder met dementie, een kind, broer of zus met een handicap of een vriend met een psychische kwetsbaarheid. Elke problematiek brengt een aantal specifieke zorgnoden met zich mee. Emotioneel, maar ook praktisch, zoals hulp bij het aankleden, wassen, heffen en tillen, medicatie toedienen … Bovendien komen de dagdagelijkse huishoudelijke taken vaak op de schouders van de mantelzorger terecht. Kortom, zorgen voor een ander is intensief.
Het belang van adempauze
Uit de Zorgenquête van 2021 blijkt dat meer dan 9 op de 10 mantelzorgers de hulp die ze bieden zelf zinvol vinden en dat ze er voldoening uit halen. Tegelijkertijd stelt de Zorgenquête vast dat mantelzorgers de zorg ook als emotioneel en fysiek belastend ervaren. Heel wat mantelzorgers voelen zich eenzaam en hebben depressieve klachten. Om de zorg langer te kunnen volhouden is het van belang om tijdig op adem te komen.
Respijtzorg kan je hierbij helpen. Er bestaan verschillende vormen van respijtzorg. Maar het centrale idee is dat de mantelzorger even ontlast wordt als de zorg tijdelijk wordt overgegeven aan een andere dienst. Dat kan bv. via hulp aan huis, dagopvang, kortverblijf, mantelzorgvakanties …
Tijdens onze contacten met mantelzorgers ondervonden we
echter dat het voor velen een moeilijke stap is om de zorg uit handen te geven. Ook met onze mantelzorgvakanties zouden we meer mantelzorgers kunnen bereiken. Aan de ene kant is er dus die vaststelling van overbelasting, en aan de andere kant vinden mantelzorgers niet altijd de weg naar respijtzorg.
We wilden als mantelzorgvereniging dan ook meer inzicht krijgen in de noden van mantelzorgers wat betreft het gebruik van respijtzorg en de drempels die mantelzorgers ervaren tot het bestaande aanbod. Zo hopen we mantelzorgers beter te kunnen ondersteunen.
De enquête werd verspreid via sociale media, nieuwsbrieven en op onze praatgroepen en vormingen. 504 mantelzorgers vulden de vragenlijst in.
Verschillende mogelijkheden voor het uit handen geven van de zorg, brengen verschillende drempels met zich mee. In de vragenlijst hebben we de volgende onderverdeling gemaakt:
1. Tijdelijke opvang buitenshuis: kortverblijf in een zorghotel, opname in revalidatiecentra, zorghuizen, dagverzorgingscentra …
2. Permanente opvang buitenshuis: permanente opname in een voorziening, of woonzorgcentrum …
3. Zorg aan huis: oppasdiensten, nachtzorg aan huis, poetshulp, thuisverpleging …
4. Mantelzorgvakantie: een vakantie begeleid door vrijwilligers en zorgkundigen, samen met de persoon voor wie je zorgt.
5. Andere.
Via een tiental vragen peilden we naar de zorgsituatie, de nood aan een mantelzorgvakantie en de bekendheid van mantelzorgvakanties, de kennis van de verschillende mogelijkheden om de zorg uit handen te geven, de tevredenheid over het bestaande aanbod, in welke mate mantelzorgers er gebruik van maken of dat in de toekomst wensen te doen en waarom ze dit wel of niet wensen te doen.
Resultaten
De meest opmerkelijke resultaten waren de volgende:
• 60 % van de mantelzorgers gaf nog nooit de zorg uit handen. Naast de bekendheid van het aanbod waren de voornaamste redenen dat ze er geen nood aan hebben (25 %), ze de zorg niet kunnen loslaten (15 %) of het financieel niet haalbaar voor hen is (6 %).
• Ook de bekendheid van het aanbod blijkt te weinig.
Slechts 36 % kent het aanbod zorg aan huis en slechts 25 % weet welk aanbod er is voor opvang buitenshuis. Ook mantelzorgvakanties, die door diverse erkende mantelzorgverenigingen worden aangeboden, zijn te onbekend. Slechts 15 % van de deelnemers weet van deze mogelijkheid.
• Toch hebben heel wat mantelzorgers interesse om in de toekomst nog de zorg uit handen te geven. 48 % van de mantelzorgers overweegt om in de toekomst beroep te doen op zorg aan huis, en 21 % overweegt een mantelzorgvakantie.
Aan de slag met de resultaten Als mantelzorgvereniging gaan wij volop aan de slag met deze resultaten. Allereerst zullen we zelf extra inzetten op het informeren over het aanbod aan respijtzorg en onze mantelzorgvakanties. Hiervoor schakelen we onze bestaande kanalen in: sociale media, onze nieuwsbrief, en trachten we zoveel mogelijk mantelzorgers te informeren tijdens onze vormingen.
Daarnaast bleek het bestaande aanbod voor heel wat mantelzorgers in de praktijk niet haalbaar. Dat ligt aan de kostprijs, maar ook aan het feit dat het aanbod niet altijd op hun leeftijd of problematiek is afgestemd.
We hebben nood aan een betaalbaar aanbod dat is afgestemd op de noden van mantelzorgers en de personen voor wie ze zorgen.
Daar willen we de komende tijd ook op inzetten. Het aanbod van andere partners hebben we als mantelzorgvereniging niet onder controle. Maar we zullen blijven vechten om die noden kenbaar te maken aan externe partners en beleidsmakers. We zullen dit onder andere doen via onze knelpuntennota en alle contactmomenten met verschillende overheden hiervoor aangrijpen.
Ook jij kan ons hierbij helpen door jouw noden als mantelzorger aan ons te signaleren!
Aline De Meyergeeft nooit de zorg uit handen
Jonge mantelzorgers: jongeren onder de 25 jaar die zorgen voor een dierbare zoals een broer of zus met een beperking, of een hulpbehoevende ouder of grootouder. Nog te vaak is deze groeponzichtbaar. Ze beseffen zelf niet altijd dat ze mantelzorger zijn. Met dit artikel geven we 2 jonge mantelzorgers een gezicht: Zara en Emma.
Ik had vroeger niet door dat mijn gezin anders was, en dat ik meer deed dan andere broers en zussen. Pas toen ik met mijn vriend ging samenwonen, ben ik beginnen beseffen dat ik eigenlijk heb gefunctioneerd als derde ouder. Mijn ouders hebben wel heel hard hun best gedaan om mij en mijn andere broer te ontlasten. Dat lukte niet altijd. Dat is niet hun schuld, maar gewoon hoe het was.
Emma Eeckman (22)
“Ik zorg voor mijn overgrootmoeder (90). We noemen haar moemoe. Een tweetal jaar geleden begon ik op de geriatrie afdeling van het SintLucas ziekenhuis te werken. Familieleden zeiden wel eens ‘Ik ben de mantelzorger van’. Op een bepaald moment ging ik dat opzoeken en dacht ik ‘tiens, dat klinkt als iets dat ik ben voor moemoe’.
Ik ga 3 keer in de week langs bij haar om te helpen met zaken zoals boodschappen, poetsen en administratie. Ook mijn gezelschap betekent veel voor haar. Ze voelt zich wel eens eenzaam dus ze apprecieert enorm dat ik er ben voor haar. Daarnaast komt er thuisverpleging om te helpen bij het wassen, aankleden en haar medicijnen. Een kinesist komt voor lymfedrainage.
Hulp aanvaarden, dat is moeilijk voor haar. Als je vraagt ‘kan ik u helpen?’, gaat ze altijd zeggen dat ze geen hulp nodig heeft. Maar als je haar gewoon helpt, of zegt dat je haar gaat helpen, dan is ze wel dankbaar. Ik ben een van de enigen van wie ze echt hulp aanvaardt. Als mama haar probeert te helpen zegt ze vaak ‘Emma gaat dat wel doen’.
Ondanks dat de zorg voor moemoe een impact heeft op mijn leven, in die zin dat we moeten plannen rond haar, ervaar ik zeker geen druk. Ik doe het met veel plezier!”
Zara Couton (25)
“Ik groeide op met een broer met een meervoudige beperking: Juul (20). Hij heeft moeite met stappen, en is mentaal 5 jaar oud. Daarnaast lijdt hij aan zware epilepsie. Toen ik thuis woonde, deed ik huishoudelijke taken zoals de was en paste ik op Juul na school en in vakantieperiodes. Ik kon vaak niet afspreken met vrienden. Ergens heb ik wel een deel van mijn jeugd opgegeven, maar ik had het daar niet moeilijk mee. Mijn leven stond in functie van Juul, en dat hoorde zo.
Coponcho is er ook voor jonge mantelzorgers. Heel wat informatie vind je op onze website. Maar je kan ons ook bellen of mailen met je vraag. Op www.coponcho.be ontdek je meer over ons.
Nu pas ik nog vaak op Juul. Hij is altijd heel blij om mij te zien. Die kleine momenten, daar doe ik het voor. Ook help ik mijn ouders in de zoektocht naar een dagcentrum voor mijn broer. Binnenkort is zijn schooltijd gedaan en we willen dat hij een zinvolle dagbesteding kan blijven hebben.
Mijn vriend heeft ook zorg nodig. Hij lijdt aan cerebrale parese, waardoor hij veel pijn in zijn benen heeft en moeilijk kan stappen. We proberen de taken zo te verdelen, zodat hij ook zijn bijdrage kan doen in het huishouden. De combinatie van alles heeft geleid tot een burn-out. Hierdoor is mijn energielevel niet meer zoals het was. Nu laten we tijdig weten als het ons teveel wordt. Zo hebben we ‘bubbeltijd’ in het leven geroepen. Dat is het signaal om even tijd voor onszelf te nemen.”
MANTELZORGER? ZORG OOK VOOR JEZELF!
Zorgen voor een ander vraagt veel energie. Met dit thema staan we stil bij de veerkracht van mantelzorgers. Hoe zorg je voor je naaste samen met beroepskrachten? Hoe geef je op een goede manier zorg en ondersteuning zonder er zelf onderdoor te gaan? Welke mogelijkheden zijn er van opvang en thuiszorg? Je leert concrete, positieve en realistische doelen bepalen voor de toekomst.
Wanneer: 3 oktober 2023, 17.30 u. – 19.30 u.
Waar: LDC Edouard Remy, Andreas Vesaliusstraat 10, 3000 Leuven
T 02 506 98 38
E margot.deserrano@solidaris.be
VERLIES EN ROUW BIJ MANTELZORG
Na een intensieve zorg staat je als mantelzorger vaak een dubbel verlies te wachten: afscheid van een persoon, maar ook afscheid van een manier van leven. Hier maken we kennis met de verschillende vormen van rouw. Met verlies kan je zowel tijdens als na de zorg geconfronteerd worden. Bij deze interactieve uiteenzetting kan je als mantelzorger ervaringen uitwisselen, stilstaan bij je eigen rouwproces en met behulp van enkele tips op zoek gaan naar een nieuwe zingeving.
Wanneer: 9 oktober 2023, 14 u. – 16 u.
Waar: GC Den Breughel - Zaal De Beuk, Wespelaarsesteenweg 85, 3150 Haacht
T 016 26 94 38 E welzijn@haacht.be
KEN JE RECHTEN ALS PATIËNT
Als patiënt heb je rechten. Maar wat houden die rechten precies in? Geeft de specialist je medische informatie altijd door aan je huisarts en mag je je eigen dossier inkijken? Kan je de verzorging door een arts weigeren en wat doe je bij een klacht over je behandeling of ziekenhuisfactuur? In deze interactieve infosessie staan we stil bij alle rechten van de patiënt en zijn mantelzorger.
Film: Liefde in tijden van jongdementieSolidaris
VAN LEO DE BOCK
Deze bijzondere film toont het maakproces van de theatervoorstelling 'De Loteling', een creatie van het gezelschap Het Bataljong, waarin mensen met jongdementie zelf hun verhaal vertellen en zelf op scène staan. Zonder gêne. Zonder blad voor de mond. De beelden van de voorstelling, afgewisseld met intense getuigenissen, geven een bijzondere inkijk in wat er omgaat in het hoofd en hart van mensen met jongdementie, partners, buddy's en vrienden. Maar het toont vooral ook wat er wél nog mogelijk is. In Vlaanderen worden 1800 mensen met jongdementie geconfronteerd. Ook deze mensen hebben nog iets te vertellen, te betekenen. Na de film is er een nabespreking door een consulente van het expertisecentrum dementie MEMO. Er is de mogelijkheid om bij een glaasje elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen.
Wanneer: 7 november 2023, 14 u. – 16.30 u.
Waar: Solidaris – zaal Morgenrood, Mechelsestraat 70, 3000 Leuven
T 016 30 17 95
E Gwen.vernimmen@solidaris.be
SOLIDARIS BRABANT
Wist je dat 1 op de 3 van de thuiswonende 65+ers minstens 1 keer per jaar valt? Wist je dat in België de gezondheidskosten voor de mutualiteit na een heupfractuur geschat worden op € 11 500 per persoon? Dit terwijl in ons land elk jaar 15 000 heupfracturen worden geregistreerd. Om hierop in te spelen organiseert Solidaris Brabant na het succes van vorig jaar in samenwerking met de stad Leuven en het Heilig Hart ziekenhuis Leuven tijdens de seniorenmaand een heus valpreventie-spel. Op een interactieve manier ontdek je met leeftijdsgenoten verschillende valrisicofactoren. Het doel is samen je weg te vinden naar een veilige thuissituatie. Na afloop worden er interessante workshops aangeboden met tips om levenslang thuis te kunnen wonen. Een unieke & leerrijke ervaring gegarandeerd! Hierna is er tijd voor een hapje en een drankje.
Raadpleeg onze actuele activiteitenkalender bij ‘activiteiten’ op onze website: www.coponcho.be.
Wanneer: 26 oktober 2023, 14 u. – 16 u.
Waar: LDC De Meer (WZC Filfurdo), Harensesteenweg 72, 1800 Vilvoorde
T 02 546 15 92
E brabant@s-plusvzw.be
Wanneer: 20, 21, 23, 24 november 2023, 10.30 u. – 13 u., 12 u. – 14.30 u.
Waar: Regionaal ziekenhuis Heilig Hart, Naamsestraat 105, 3000 Leuven
T 016 30 17 95
E Gwen.vernimmen@solidaris.be
S-Plusleden genieten van een korting van 20 % op de onderstaande boeken
Zijn naam was Clement Dielis • Tjen Mampaey
Dit boek reconstrueert de nazibezetting in Klein-Brabant en de Rupelstreek vanuit het standpunt van jonge mensen die hun rug rechtten en neen zeiden. Het sluit af met een dialoog met de kleinkinderen en andere jonge verwanten van leden van De Zwarte Hand en met laatstejaars-scholieren.
€ 18 (i.p.v. € 22,5)
Uitg.: EPO • Referentie: 9789462674059
Gandhi. Activist en spiritueel leider • Elisabeth Bax • Paul van der Velde Biografie van Mahatma Gandhi. We volgen hem langs alle belangrijke gebeurtenissen in zijn kleurrijke leven: van zijn jeugd in India en zijn studententijd in Londen, via zijn werk als advocaat in Zuid-Afrika tot de man die miljoenen mensen wist te inspireren tot geweldloos verzet in de strijd tegen de Britse overheersing.
€ 19,92 (i.p.v. € 24,90)
Uitg.: Damon VOF• Referentie: 9789463403313
In the picture. Kunstenaarsportretten
66 opgenomen werken, van onder andere Vincent Van Gogh, Gustave Courbet, Egon Schiele en James Ensor naast vele vrouwelijke kunstenaars als Thérèse Schwartze, Helene Schjerfbeck en Charley Toorop, geven een veelzijdig beeld van het kunstenaarsportret.
€ 19,96 (i.p.v. € 24,95)
Uitg.: Thoth • Referentie: 9789068688030 OUDE
Oude granen, nieuw brood • Ineke Berentschot Noor Bas • Dion Heerkens
In het boek staan 55 broodrecepten. De granen die de hoofdrol spelen: eenkoorn, emmer, rivet, spelt en gewone tarwe, alsook rogge en tritor-deum. Het boek bevat ook recepten voor glutenarme en glutenvrije broden, met bijvoorbeeld haver, gerst en boekweit.
€ 23,96 (i.p.v. € 29,95)
Uitg.: Groene boeken Jan van Arkel • Referentie: 9789062240500
Woordenwolken • Winny Ang
Reni is een meisje met veel verhalen in haar hoofd. Haar woorden vinden soms hun weg niet naar buiten. Ze blijven hangen in de kronkels van haar woordenbuis. Samen met dokter Uil en haar beste vrienden, Sarah en Harun, zoekt Reni een uitweg.
€ 11,96 (i.p.v. € 14,95)
Uitg.: ABC Uitgeverij• Referentie: 9789492784056
Gratis verzending vanaf 20 euro.
Naam
Adres
Postcode + gemeente
Bestelt (titels en prijs)
Datum Handtekening
Actie geldig zolang de voorraad strekt. Stuur deze bon ingevuld terug naar EPO uitgeverij, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem of bestel via mail: orders@epo.be met als referentie S-Plus. Bestellen kan ook via de webshop van www.epo.be, met de actiecode SPLUS1023. Geef deze code in bij het afrekenen, de korting van 20 % wordt automatisch verrekend.
Tradities zijn er om in ere te houden! Zo organiseert Theater Elckerlyc opnieuw een Winterrevue. Een spetterende cast, een energiek ensemble en een knallend live orkest zullen schitteren als nooit tevoren. Het theaterpubliek wordt opnieuw getrakteerd op een avond vol muziek, ambiance en hilarische sketches voor de hele familie.
In deze nieuwe editie is Hugo Sigal de ‘master of ceremony’. Hugo verwelkomt elk weekend nieuwe bekende vrienden op het podium. Zo komen Gert Verhulst & James Cooke, Kürt Rogiers, Luc Appermont & Bart Kaëll, Christoff, Karen Damen en Peter Van de Veire langs.
Het publiek wordt verwend met een fantastische show met o.a. Dirk Van Vooren, Patrick Onzia, Ann Van den Broeck, Helle Vanderheyden en Laurenz Hoorelbeke.
Dit wordt ongetwijfeld weer de meest kleurrijke ‘feel-good’ show in de donkerste periode van het jaar!
Korting
De Winterrevue ‘with friends’ gaat door van 15 december 2023 tot en met 14 januari 2024 in Theater Elckerlyc in Antwerpen. Als lid van S-Plus krijg je 10 % korting op je ticketprijs (niet geldig op VIP-tickets), met vermelding van de kortingscode S-PLUS2324. Tickets zijn verkrijgbaar via www.elckerlyc.be of 070 691 002 (€ 0,30/min.).
De speeldata vind je op www.elckerlyc.be.
* Deze bon is geldig in elke Hubo-vestiging en online t.e.m. 31/12/2023.
* Niet cumuleerbaar met andere kortingen en folderprijzen.
* Niet geldig op: dranken, gashoudende producten, elektrische fietsen, robotmaaiers, artikelen met een “Vaste Lage Prijs”, de Hubo-Cadeaukaart en alle Hubo boxacties.
*max. 1 bon per klant
-15% OP
Sudoku
75 3 1 1634 A 485 B 2139 982
128 3
PUZZEL
Los de puzzel op. Stuur de oplossing vóór 15 november 2023 naar: S-Plus, t.a.v. Sarah Van Humbeeck, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel of mail naar info@s-plusvzw.be en maak kans op 1 duoticket voor Winterlicht in Bokrijk of het boek ‘De tijd dringt. Brieven van Grootouders voor het klimaat’.
KORTINGBON 27 ✁ KORTINGBON Geldig t.e.m. 31/12/2023
