S-Plus Mantelzorg
Nieuwsbrief
nummer 03 | oktober-november-december 2014 Sint-Jansstraat 32 | 1000 Brussel
www.s-plusvzw.be/mantelzorg
Eigen haard is goud waard
Stap voor stap naar een comfortabele en veilige woning Nergens voelen we ons zo goed als thuis. Om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen wonen, is het belangrijk dat je woning veilig en comfortabel is ingericht. Met kleine aanpassingen en een aantal hulpmiddelen kan je je woning al een stuk veiliger maken. vervolg op p. 2
Gezond ouder worden
Onderzoek naar duurzame mantelzorg in Vlaanderen
Je longen, je lucht, je leven
Een gezonde voeding is belangrijk voor jong en oud. Het geeft ons kracht en energie en behoedt ons voor heel wat kwaaltjes en ziektes. Kwaliteitsvol leven gaat gepaard met een gezond leven. vervolg op p. 4
Hoe ervaart u de zorg voor een naast familielid of bekende? Op welke vlakken zou u, als mantelzorger, meer steun kunnen gebruiken om het n贸g beter te doen en om te blijven zorgen? vervolg op p. 5
Met de campagne Je longen, je lucht, je leven zet het socialistisch ziekenfonds zich in voor gezonde longen. Een longaandoening kan een grote invloed hebben op je levensverwachting en levenskwaliteit. vervolg op p. 6
S-Plus Mantelzorg
Stap voor stap naar een comfortabele en veilige woning
Eigen haard is goud waard Nergens voelen we ons zo goed als thuis. Om zo lang mogelijk zelfstandig thuis te kunnen wonen, is het belangrijk dat je woning veilig en comfortabel is ingericht. Met kleine aanpassingen en een aantal hulpmiddelen kan je je woning al een stuk veiliger maken. In de eerste plaats is voldoende licht en ruimte belangrijk. Zorg bijvoorbeeld dat de traphal altijd verlicht is als je de trap neemt. Laat niets op de grond slingeren waar je over kan struikelen. Vermijd dat tapijten losliggen, voorzie ze eventueel van antislip. Vergeet niet de doorgangsruimtes aan te passen als je een looprekje of rolstoel wil gebruiken. Indien nodig, kan je de meubels herschikken. Je maakt het jezelf makkelijk door de dingen die je vaak nodig hebt binnen handbereik te zetten. Om je rug niet te overbelasten, is het beter om zware spullen onderaan in de kast te zetten. Moet je meerdere dingen verplaatsen, gebruik dan een serveerwagentje. Zo moet je niets dragen, wat nog beter is voor je rug. 2
Kleine aanpassingen Bij de medische shops van het ziekenfonds vind je heel wat hulpmiddelen die je kunnen helpen als bepaalde zaken minder vlot verlopen. Zo kan je er terecht voor looprekjes, een stoel om zittend te douchen, enz. Deze producten kunnen gehuurd of aangekocht worden. De medische shops hebben ook ergo therapeuten in dienst die samen met jou in je woning komen kijken welke aanpassingen nuttig zijn om langer te kunnen thuis wonen. Soms is het immers voor je veiligheid en comfort nodig om over te gaan tot grotere aanpassingen in je woning. Wanneer je de trap niet meer zelf op kan, kan je overwegen een traplift te installeren. Ook handgrepen in de muur naast het toilet en in het bad of douche kunnen erg nuttig zijn. Een volgende stap kan een inloopdouche zijn waarbij de vloer van de douche volledig gelijk is aan die van de badkamer. Als het echt nodig is, kan je overgaan tot
grote werken zoals het verbouwen van een garage tot slaapkamer of het volledig installeren van alle kamers op het gelijkvloers. Ook hier is het handig raad te krijgen van een expert. De ergotherapeut van de medische shop kan je hierbij adviseren.
Financiële hulp Het is echter niet altijd mogelijk om een woning aan te passen of te verbouwen. Hiervoor moet de woning geschikt zijn en het moet ook financieel te doen zijn. Er bestaan wel premies die je financieel een duwtje in de rug kunnen geven. Zo is het interessant om na te gaan of je aanspraak kan maken op de ‘aanpassingspremie voor ouderen’ van de Vlaamse Overheid. Eén van de voorwaarden is dat de aanpassingen nodig zijn voor speciale behoeften. Ook moet jijzelf of één van de inwonende gezinsleden minstens 65 jaar zijn. Ben je jonger dan 65, maar erkend als persoon met een handicap, kan je terecht bij het Vlaams Agentschap voor Personen met
een Handicap. Vraag meer informatie bij de Dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds. Daarnaast zijn er nog voorwaarden rond je inkomen, de woning zelf en de ingediende facturen. De uiteindelijke premie bedraagt 50% van het bedrag van de goedgekeurde facturen, btw inbegrepen. Je krijgt maximum 1250 euro en minstens 600 euro. Volgende zaken komen onder meer in aanmerking: aanpassen van de badkamer, de installatie van een traplift, het plaatsen van handgrepen, het automatiseren van deuren of rolluiken, hellende vlakken plaatsen, drempels wegwerken of verbreden, het herschikken van woonvertrekken, het verhogen of verlagen van vloeren, enz. Meer informatie over de aanpassingspremie vind je op www.wonenvlaanderen.be/ premies en www.premiezoeker.be. Ook bij je gemeente of bij de Vlaamse infolijn (1700) kan je meer informatie krijgen. Op www.dezilverensleutel.be kan je nog meer tips vinden om je woning aan te passen. Ook bij de medische shops van de ziekenfondsen kan je meer informatie krijgen. Vraag ernaar in het loket van het ziekenfonds of ga naar www.devoorzorg.be, www.bondmoyson.be of www.fsmb.be.
UD Woonlabo Hasselt helpt je levenslang wonen in je eigen huis In het UD Woonlabo te Hasselt kan je zien hoe belangrijk een toegankelijke woonomgeving is. Het is een oude conciërgewoning van de Provinciale Hogeschool Limburg (PHL) die is omgebouwd tot demonstratiewoning. “Wij streven naar Universal Design, een ontwerpmethode die gericht is op een omgeving of product dat voor iedereen bruikbaar is”, zo vertelt Mieke Nijs, coördinator van het Woonlabo. De conciërgewoning stond lange tijd leeg, tot in 2007 beslist werd om er een nieuwe bestemming aan te geven. De opleidingen Architectuur en Ergotherapie creëerden samen met het Toegankelijkheidsbureau een modelwoning op het vlak van meegroeiwonen en Universal Design.
Inspiratie Mieke Nijs: “Het is niet simpel om aan mensen uit te leggen wat bedoeld wordt met toegankelijkheid en Universal Design. Vroeger moesten bouwers en verbouwers zich baseren op de uitleg van de architect. Nu kunnen we dit tonen aan de hand van
concrete voorbeelden. De meeste bezoekers zijn verrast als ze zien dat een toegankelijke woning niet noodzakelijk op een revalidatiecentrum of ziekenhuis moet lijken, maar ook mooi kan zijn! Het is de bedoeling dat een grote groep gebruikers hier informatie en inspiratie vindt om een woning te creëren zonder barrières en een omgeving die voor iedereen toegankelijk is.” “Van zorgaanbieders, architecten, personen met een handicap tot gewoon nieuwsgierige mensen: het Woonlabo kan iedereen bekoren. Het gelijkvloers is vooral afgestemd op de noden van mensen met een fysieke beperking. Zo heb je aan de ingang onze prachtige plateaulift die uit de vloer komt. Waarna je de rondleiding of het bezoek kan verderzetten naar onze hoog/laag-keuken of onze badkamer die zowel is afgestemd op de noden van de gebruiker als zijn mantelzorger. In de woning is ook het meubilair bewust gekozen. Verlichting en andere elektronica kunnen bediend worden met het Dominicapaneel. Voor mensen met een visuele beperking is rekening gehouden met de contrasten.”
Waar? Guffenslaan 39, 3500 Hasselt Contact: 011 77 56 82 of info@woonlabo.be Bezoekersuren: • Groepen: van dinsdag tot en met vrijdag van 10u tot 17u (reservatie verplicht) en elke tweede en vierde zaterdag van de maand van 10u tot 17u. • Individuele bezoekers: elke woensdag van 13u tot 17u en elke tweede en vierde zaterdag van de maand van 10u tot 17u. Tarieven: • Groepen: 2 euro per persoon (vanaf 10 personen) + 50 euro voor een gids • Individuele bezoekers: 3 euro per persoon, 2 euro voor studenten, onder twaalf jaar gratis Speciale noden: als je assistentie nodig hebt, een parkeerplaats wenst te reserveren of andere noden heeft, kan u dit aanvragen via mail.
Artikel uit ‘Dialoog’, tijdschrift VFG. 3
S-Plus Mantelzorg
Gezond ouder worden
Voeding speelt een belangrijke rol Een gezonde voeding is belangrijk voor jong en oud. Het geeft ons kracht en energie en behoedt ons voor heel wat kwaaltjes en ziektes. Kwaliteitsvol leven gaat gepaard met een gezond leven. Op elke leeftijd gelden dezelfde basisprincipes. Voor hoogbejaarde personen zijn er enkele specifieke aandachtspunten. Overgewicht vermijden Bij het ouder worden, neemt de energiebehoefte af. Dat komt omdat je lichaam in rusttoestand minder verbruikt. Je lichaam verandert immers: de spiermassa neemt af en de vetmassa neemt toe. Ook verbruik je minder energie als je ouder wordt. Je sport minder en alles gebeurt wat rustiger. Heel wat 55-plussers nemen meer energie op dan nodig is. Met als gevolg dat er overgewicht kan optreden. Meer dan de helft van de mannen lijdt aan overgewicht en bij vrouwen loopt dit zelfs op tot 75%. Dit overgewicht verhoogt het risico op o.a. hart- en vaataandoeningen, diabetes, gewrichtsklachten en reuma. Het belangrijkste om overgewicht te voorkomen, is het beperken van vet in je voeding. Vooral verzadigde vetzuren en cholesterol zijn boosdoeners. Je vindt ze vooral in bepaalde kazen, worst en ander vet vlees, volle melkproducten, gebak, zoutjes, enz.
Drink voldoende Vanaf je 55ste neemt ook je botmassa af waardoor je skelet brozer wordt en de kans op breuken toeneemt. Osteoporose treft voornamelijk vrouwen, al zijn ook steeds meer mannen het slachtoffer. Lichaamsbeweging, vitamine D (wordt ook aangemaakt in je lichaam onder invloed van zonlicht) en een gezonde voeding rijk aan calcium kunnen preventief werken. Daarnaast is een vezelrijke voeding van belang. Dat kan constipatie voorkomen, iets
4
Het is aan te raden meerdere kleine maaltijden per dag te gebruiken zodat het suikergehalte in je bloed nooit te hoog wordt.
waar veel senioren last van hebben. Voedingsvezels bevorderen een goede darmwerking, al verdraagt niet iedereen ze even goed. Vezels uit graanproducten zijn licht prikkelend, die van groenten en fruit worden beter verdragen. Best drink je ook veel water als je veel vezels eet.
wat we eten, bevat al van nature zout en bij het bereiden voegen we meestal nog zout toe. Bedenk dat zout een gewoonte is. Ook minder zout word je gewoon. Tuinkruiden en specerijen bieden een gezond en lekker alternatief. Verse producten bevatten minder zout dan geconserveerde.
Het is belangrijk om veel te drinken. Meer dan de helft van ons lichaam bestaat uit water dat nodig is als vervoermiddel van alle voedingscomponenten en voor het verwijderen van afvalstoffen. Dagelijks verliest ons lichaam zo’n 2,5 liter water via urine, ontlasting, transpiratie en ademhaling. De vochtvoorraad moet dus telkens weer aangevuld worden. Drink minstens 1,5 liter per dag, ook al heb je geen dorst. Als je ouder wordt, vermindert het dorstgevoel, dus let er dan extra op.
Hoogbejaarden
Weinig suiker en zout Door het ouder worden, heeft je lichaam ook meer tijd nodig om het suikergehalte in je bloed te normaliseren na een maaltijd. Best eet je traag koolhydraten die snel opgenomen worden zoals meergranen- of volkorenproducten, peulvruchten, aardappelen, enz. Ook is het aan te raden meerdere kleine maaltijden per dag te gebruiken zodat het suikergehalte in je bloed nooit te hoog wordt. Zoals voor elke leeftijd, worden zoetigheden beter beperkt. Is de goesting toch te groot, eet ze dan aan het einde van de maaltijd in plaats van tussendoor te knabbelen zonder einde. Ook zout beperk je best. In het algemeen eten we te veel zout. Alles
Waar het bij elke leeftijd draait om evenwichtig te eten en voldoende te bewegen, ligt de focus bij hoogbejaarden vooral op voldoende eten. Ze hebben immers vaak last van een verminderde eetlust die gepaard gaat met smaakproblemen, het moeilijker kunnen proeven en last hebben bij het kauwen. Best hou je hiermee rekening bij het samenstellen van het menu. Strenge diëten hebben weinig zin, want het is vooral belangrijk dat ze voldoende eten. De eetlust moet net gestimuleerd worden. Zorg ook zeker voor extra vitamine D en calcium, want het lichaam van een hoogbejaarde neemt dit niet meer voldoende zelf op via voeding of zonlicht. Eiwitten kunnen helpen de spiermassa te behouden wat de zelfstandigheid en mobiliteit ten goede komt. Meer informatie vind je op www.devoorzorg.be, www.bondmoyson.be of www.fsmb.be onder de pijler ‘gezond en actief’. Bron: website Socialistische Mutualiteiten en Bodytalk
Onderzoek naar duurzame mantelzorg in Vlaanderen Uw ervaring maakt het verschil!
Hoe ervaart u de zorg voor een naast familielid of bekende? Op welke vlakken zou u, als mantelzorger, meer steun kunnen gebruiken om het nĂłg beter te doen en om te blijven zorgen? Wat is er nodig om (ook) uw leven kwaliteitsvol te blijven invullen? Bent u tevreden over de dienstverlening en de informatie die u ontvangt? En wat verwacht u van de overheid? De Vlaamse overheid is erg benieuwd naar uw antwoorden op deze en andere vragen. Mantelzorgers zijn onmisbare partners in de zorg. Daarom willen we leren uit uw dagelijkse ervaringen en zoveel mogelijk rekening houden met de diversiteit aan mantelzorgsituaties. Met dit doel voor ogen organiseren het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin en het Agentschap Zorg & Gezondheid dit najaar een grootschalige bevraging bij mantelzorgers van kwetsbare personen
die een tegemoetkoming van de zorgverzekering ontvangen. Een toevallige selectie van vierduizend mantelzorgers in Vlaanderen zal thuis een brief ontvangen met een schriftelijk in te vullen vragenlijst. Misschien bent u wel ĂŠĂŠn van hen! De vragenlijst peilt naar uw ervaringen, wensen en noden als mantelzorger. Het is erg belangrijk dat er zoveel mogelijk ingevulde vragenlijsten teruggestuurd worden.
Het onderzoeksteam zal uw antwoorden volstrekt anoniem verwerken. Op die manier helpt u de Vlaamse overheid de situatie van mantelzorgers beter te leren kennen. De onderzoeksresultaten ondersteunen het beleid bij het uitbouwen van duurzame mantelzorg in Vlaanderen . Het onderzoeksteam rekent op uw medewerking en dankt u alvast voor uw gewaardeerde bijdrage! Het onderzoeksteam 5
S-Plus Mantelzorg
Je longen, je lucht, je leven
Socialistisch ziekenfonds heeft aandacht voor longgezondheid Met de campagne ‘Je longen, je lucht, je leven’ zet het socialistisch ziekenfonds zich in voor gezonde longen. Een longaandoening kan een grote invloed hebben op je levensverwachting en levenskwaliteit. Er bestaan heel wat longaandoeningen. COPD en pneumokokken zijn hier twee voorbeelden van. COPD COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease ofwel chronisch obstructief longlijden. Obstructief betekent dat je ademhaling gehinderd wordt door een vernauwing van je luchtwegen. Chronisch wil zeggen dat die vernauwing er altijd is. COPD is in feite een wisselwerking tussen chronische bronchitis (voortdurende ontsteking van de luchtwegen) en longemfyseem (kapot longweefsel vernauwt de luchtwegen). De ziekte neemt steeds toe. COPD is een verraderlijke aandoening. In het begin valt de ontsteking niet op. Vaak wordt pas aan de alarmbel getrokken als de longen al behoorlijk beschadigd zijn. Het is dus belangrijk om de aandoening tijdig op te merken. Een combinatie van volgende symptomen kan op COPD wijzen: • Kortademigheid: in het begin enkel bij zware lichamelijke inspanningen, later ook bij kleine dingen zoals jezelf aankleden. 6
• Hoesten: er wordt veel slijm in de luchtwegen geproduceerd, hoesten is de natuurlijke reactie om dit slijm weg te krijgen. Deze typische hoest noemt men ook wel rokershoest. • Opgeven van fluimen: meer moeten hoesten om de slijmen die niet spontaan weg gaan, weg te krijgen. • Andere symptomen: angst, benauwdheid, vermoeidheid na een beperkte inspanning, een piepende ademhaling, bijkomen in gewicht of juist vermageren. COPD heeft ook negatieve effecten op de rest van je lichaam. Zo loop je o.m. meer risico op het krijgen van hart- en vaataandoeningen, osteoporose, spierzwakte, diabetes, longkanker en depressie. Dat komt omdat deze aandoeningen vaak dezelfde risicofactoren hebben zoals roken, ongezonde voeding, fysieke inactiviteit en leeftijd. Bovendien wordt vermoed dat de ontsteking in de longen bij COPD kan overspringen naar andere organen. Het is belangrijk dat je arts hier aandacht aan besteedt en actief op zoek gaat naar eventuele andere aandoe-
ningen om ze te behandelen indien nodig.
Geen astma COPD mag je niet verwarren met astma. Het gaat in beide gevallen om een chronische ontstekingsziekte van de luchtwegen. Er zijn dus grote gelijkenissen in de symptomen, klachten en de behandeling. Maar toch zijn er ook wezenlijke verschillen. Bij astma vernauwen de luchtwegen zich alleen maar tijdens een astma-aanval. De rest van de tijd werken de longen normaal. De longen van een COPD-patiënt zijn daarentegen altijd vernauwd. Bij COPD wordt de ontsteking van de luchtwegen geleidelijk aan erger als ze niet behandeld wordt. Dat is niet het geval bij astma. Bovendien tast astma de longblaasjes niet aan wat COPD wel doet. Tijdens een astma-aanval heb je vooral last van ademnood en niet van slijmen. Astma komt vaak samen voor met allergie. Astma begint tot slot meestal op jonge leeftijd, COPD op latere leeftijd.
Een goede behandeling is essentieel bij COPD. Wat die behandeling precies is, hangt af van de fase waarin je je bevindt. Er zijn goede geneesmiddelen om de symptomen te verminderen, maar ze genezen niet. Ze zorgen voor een betere ademhaling, de ontstekingen kunnen verminderen, enz. Stoppen met roken houdt de verdere achteruitgang van de longen tegen. Niet roken is trouwens de allerbeste manier om de ziekte te voorkomen. Probeer ook passief roken te vermijden.
Pneumokokken Naast COPD is pneumokokken een veel voorkomende longaandoening. Een bacterie, de pneumokok, nestelt zich in de luchtwegen. Ze kan bronchitis en longontstekingen veroorzaken. Bij volwassenen is ze de voornaamste verantwoordelijke voor hersenvliesontsteking. Als de bacterie in het bloed terechtkomt, kan je bloedvergiftigingen oplopen. Dankzij een aantal kleine maatregelen kan je de bacterie een stapje voor zijn. Allereerst is een gezonde levensstijl van belang om een goede weerstand op te bouwen tegen indringers van buitenaf. Maar ook het goed wassen van de handen, het afdekken van de mond bij het niezen of hoesten en het op tijd naar de dokter gaan bij een ontsteking van de luchtwegen, oren of neus kan een verschil maken. Behoor je tot een kwetsbare groep zoals 65-plussers of chronisch zieken, is het aan te raden je te laten vaccineren. Dankzij deze vaccinatie wordt de kans op bijvoorbeeld een zware longontsteking bijna nihil. Meer informatie over deze en andere longaandoeningen vind je op www.longweb.be. Het ziekenfonds komt tussen voor het vaccin tegen pneumokokinfecties en ondersteunt je ook bij het stoppen met roken. Meer info vind je op www.bondmoyson.be, www.devoorzorg.be of www.fsmb.be.
Vergeet je griepvaccin niet! Elke winter duikt de griep weer op. Gemiddeld één op tien krijgt deze besmettelijke ziekte. Meestal genees je vanzelf na enkele dagen, maar bij sommige mensen kan het ernstige gevolgen hebben. Er sterven elk jaar mensen ten gevolge van griep.
ongeveer 11 à 12 euro. De Socialistische Mutualiteiten komen hierin tegemoet. Meer info vind je op www.bondmoyson.be, www.devoorzorg.be of www.fsmb.be. Zodra je het vaccin hebt, laat je het best zo snel mogelijk plaatsen door je arts.
Ben je gevaccineerd, is de kans veel kleiner dat je griep krijgt. Als je toch griep krijgt, word je met een vaccinatie minder ziek en is de kans op complicaties zoals een longontsteking veel kleiner. Dankzij het vaccin heeft het lichaam antistoffen kunnen aanmaken waarmee ze de ziekte kan bestrijden.
Op de plaats van de prik kan wat pijn, roodheid of een kleine zwelling optreden, maar dat gaat na enkele dagen weer over. Andere klachten zijn zeldzaam. Griep kan je niet krijgen door het vaccin. Omdat je lichaam antistoffen aanmaakt, zijn er wel soms wat lichte ongemakken, maar je bent niet echt ziek. Ben je allergisch voor bepaalde vaccinaties, spreek er dan eerst over met je arts.
Onder meer voor 65-plussers en mensen in een woonzorgcentrum of ziekenhuis is een griepvaccin erg belangrijk. Ook mensen met een chronische ziekte (diabetes, hartaandoening, …) laten zich best vaccineren. Dat doe je best tussen midden oktober en midden november. Zolang de griep niet is doorgebroken, blijft vaccinatie nuttig. Het vaccin beschermt pas na twee weken en werkt maar goed voor één winterperiode. Elk jaar moet je dus een nieuw vaccin krijgen. Voor mensen die in een woonzorgcentrum wonen, is het vaccin gratis. Anderen moeten het zelf aankopen met een voorschrift van de arts. Gewoonlijk kost een vaccin
De eerste twee weken ben je nog niet beschermd, dus dan kan je alsnog griep krijgen. Ook ben je enkel beschermd tegen de griepvirussen die in het vaccin zitten en dus niet tegen zeldzamere griepvirussen of andere virussen die gelijkaardige klachten opleveren. Heel soms slaat het vaccin minder goed aan, bijvoorbeeld als je afweersysteem door ziekte, ouderdom of bepaalde medicatie verzwakt is. In dat geval heb je minder last van de griep dan wanneer je niet gevaccineerd zou zijn.
Colofon Redactie: Bieke Deloof, Kris Verwimp, Irene Van Humbeeck Vormgeving: Inge Raemaekers voor All-in-Media Lithografie en druk: All-in-Media bvba Verantwoordelijke uitgever: Corry Maes S-Plus Mantelzorg Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel, 02 515 02 63 mantelzorg@s-plusvzw.be www.s-plusvzw.be/mantelzorg Je kan ons elke werkdag bereiken tussen 9u en 12u en tussen 13u en 16u. Op vrijdag zijn we er tussen 9u en 12u.
Wijzigingen in je adres of wens je de nieuwsbrief op een andere manier te ontvangen? Kreeg je deze nieuwsbrief met de post maar wens je ze via mail te ontvangen? Verwittig ons secretariaat via 02 515 02 63 of mantelzorg@s-plusvzw.be. Is je adres of mailadres ondertussen gewijzigd? Geef ons ook een seintje. Wens je deze nieuwsbrief helemaal niet meer te ontvangen? Laat het ons dan weten.
Melden van problemen/klachten Als mantelzorger kan je schriftelijk via mantelzorg@s-plusvzw.be of via telefoon bepaalde problemen of klachten binnen een zorgsituatie aan onze dienst melden. Wij gaan samen met jou naar een oplossing zoeken en zullen, indien nodig, als bemiddelaar optreden. Structurele problemen worden door onze dienst gerapporteerd aan de overheid. Heb je een klacht over de dienstverlening van S-Plus Mantelzorg? Laat het ons dan weten. 7
S-Plus Mantelzorg
Blaas ons omver! Je longen doen veel meer dan je denkt. Ze laten je ademen. Spreken. Zingen. Blazen. Verzorg ze daarom goed. Info op www.longweb.be Kom op donderdag 2 oktober naar je loket en ontvang een gratis bellenblazer.
Je longen. Je lucht. Je leven. 8