December 2017 S-magazine by Solidaris

S magazine december 2017

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

EDITIE OOST-VLAANDEREN

HOE VOORKOM JE CADEAUSTRESS CLOSE UP DOKTER BEA E-ATTEST, JE DIGITALE DOKTERSBRIEFJE GEZOND VERWARMEN 5 TIPS

THEATER STAP VERLEGT GRENZEN

CHRIS LOMME METER VAN HARTENWENS

IS, JAN GOVARN BEKEND ‘TYTGATLAT’ CHOCO

december 2017

Eva Van der Gucht

Elke vrijdag antwoordt tv-dokter Bea op Ketnet op vragen van prille tieners over puberteit en seksualiteit. Ze doet dat op een geestige en educatieve manier. Voor veel volwassenen blijft het moeilijk om met de kinderen over seksualiteit te praten. En omgekeerd. Daarom komt Dokter Bea als geroepen.

De brandwondenspecialist

Baby’s en peuters tussen 12 en 18 maanden lopen het grootste risico op brandwonden. Die laten meestal onuitwisbare sporen na. Stan Monstrey (UZ Gent) is een gerenommeerd plastisch chirurg en legt uit hoe je brandwonden kan voorkomen en ze kan behandelen. De voorbije jaren is spectaculaire vooruitgang geboekt in het verzorgen en genezen van verbrande patiënten.

Een slecht rapport

December is niet alleen cadeautjesmaand, maar ook examentijd. Meestal beantwoorden de schoolresultaten aan de verwachtingen, maar wat doe je wanneer die niet worden ingelost door zoon- of dochterlief? Praten, in eerste instantie.

De beste foodbloggers

Terwijl Jeroen Meus en Sandra Bekkari televiesterren zijn geworden, bereiden culinaire bloggers en vloggers elke dag online heerlijke gerechten klaar. Wie zijn de beste foodbloggers?

Chris Lomme vervult hartenwens

Met het Hartenwensproject probeert S-Plus niet voor de hand liggende hartenwensen van plussers in vervulling te laten gaan. Actrice Chris Lomme is recent meter geworden van het project en was erbij toen Erica Hulders en Ivan Goeminne een helikoptervlucht maakten boven West-Vlaanderen.

gezondheid 10 14 32 33

‘Top’-sporten De brandwondenspecialist De beste food blogs Opgelet met sportdrankjes

consument

4 Cadeaustress? Leer de kunst van cadeautjes geven 25 Een slecht rapport? 27 Gezond verwarmen doe je zo 30 Chris Lomme wordt meter van Hartenwens van S-Plus 34 7 tips om te besparen op je ziekenhuisfactuur 35 e-attest, je digitale doktersbriefje 38 Kunstenaars tegen oorlog

sociale info

6 Theater Stap verlegt grenzen 36 Het werk gedeeltelijk hervatten? Een goed idee!

en verder... 8 11 12 28

PlusMinus Column Bart Vandormael Eva Van der Gucht in Close Up Eyecatcher

S magazine december 2017

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten EDITIE LIMBURG

HOE VOORKOM JE CADEAUSTRESS CLOSE UP DOKTER BEA E-ATTEST, JE DIGITALE DOKTERSBRIEFJE GEZOND VERWARMEN 5 TIPS

THEATER STAP VERLEGT GRENZEN

CHRIS LOMME METER VAN HARTENWENS

RIS JAN GOVAN

BEKEND ‘TYTGAT T’ CHOCOLA

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten Jaargang 45 December 2017

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Erik Cajot, Luc Carsauw, Bart Demyttenaere, Mieke De Smet, Katrien De Weirdt, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Inge Graces, Stefaan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Silke Hoefkens, Gwen Muylaert, Guy Peeters, Leen Pollentier, Lieselot Popelier, Carolien Rietjens, Bruno Ruebens, Sabine Schroeten, Rik Thys, Bart Vandormael, Dorien Vandormael, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, Patrick Verertbruggen, Katrien Vervoort en Bieke Volcke.

Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 33 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel

Luisteren naar de verhalen en dromen van rusthuisbewoners. En sommige van hun kleine of grote wensen vervullen, dat is de opzet van ‘Hartenwens’ van onze partnerorganisatie S-Plus. Zo maakten 2 West-Vlaamse rusthuisbewoners onlangs een helikoptervlucht in het gezelschap van actrice Chris Lomme, de kersverse meter van ‘Hartenwens’. Kijk, zo’n voorbeeld stemt mij hoopvol dat het toch nog allemaal goedkomt.

Mensen van goede wil en voorbeelden die hartverwarmend werken Dat leven in een woonzorgcentrum niet gelijk staat aan een luxevakantie, dat werd onlangs pijnlijk duidelijk in de Pano-reportage ‘Undercover in de zorgfabriek’. Al ruim 20 jaar probeert onze partnerorganisatie S-Plus het leven in woonzorgcentra aangenamer te maken met leuke activiteiten die de zorgroutine van elke dag doorbreken. Met Chris Lomme als kersverse meter van het project ‘Hartenwens’ vraagt S-Plus meer aandacht voor de vaak vergeten ouderen. Ook zij vindt dat de besparingen moeten stoppen. Een correcte financiering, die beter aansluit bij de reële zorgnoden, moet leiden tot extra personeel en betere zorg voor de ouderen in een rusthuis. Een verblijf in een woonzorgcentrum kost veel geld. Dan mag je toch een zekere kwaliteit verwachten? Een warme thuis heeft niet alleen menselijke warmte nodig, maar ook energie. Om de energiekosten zo laag mogelijk te houden, hebben we verderop in S-magazine een aantal tips op een rijtje gezet die helpen om je thuis op een gezonde manier te verwarmen.

Zowel in slechte als in goede dagen staan we aan je zijde.

De feestdagen komen eraan. Dat betekent gezellig tafelen, genieten van familie en vrienden én cadeautjes geven en krijgen. Dat laatste zorgt meer dan eens voor stress. Want wat voor de ene een glimlach op het gezicht tovert, is voor de andere een teleurstelling. Er bestaat geen cadeau waar iedereen blij mee is. Voor wie op zoek is naar een origineel cadeau hebben we verderop in dit nummer enkele interessante suggesties. De inspiratie vonden we onder andere bij enkele partnerorganisaties van ons ziekenfonds. Waarmee nog maar eens wordt bewezen dat wij zowel in slechte als in goede dagen aan je zijde staan. Een jaar telt 365 dagen, één dag 24 uur. Soms wil ik dat er het er een paar meer zouden zijn. Ik ben allicht niet de enige die het gevoel heeft constant tijd tekort te hebben. Het leven is een race tegen de klok geworden, met minder tijd voor familie en vrienden. Vooruitblikkend op het nieuwe jaar wil ik daar verandering in brengen. Maar voor het zover is, wens ik je een gezellig en vreugdevol jaareinde toe én klinken we op een gezond en voorspoedig 2018.

Oplage: 509.000

Paul Callewaert Algemeen secretaris

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

consument

Cadeau Leer de kunst

De feestdagen komen eraan. Dat betekent gezellig tafelen, genieten van familie en vrienden én … cadeautjes geven. Krijg je stress als je aan pakjes denkt? Ren je elk jaar opnieuw veel te laat naar de winkelstraat? Of breekt het angstzweet je al uit bij gebrek aan inspiratie? Geen nood. Met onze originele cadeau-ideeën scoor je gegarandeerd bij je gezelschap.

Het juiste cadeau voor de juiste persoon

Er is jammer genoeg nog geen cadeau uitgevonden waar iedereen blij mee is. Wat voor de ene een teleurstelling is, tovert bij iemand anders een glimlach op het gezicht. Hoe beter je iemand kent, hoe gemakkelijker het is. Moet je een cadeautje kopen voor iemand die je minder goed kent? Het is geen schande om vrijblijvende inspiratie te vragen aan iemand die een betere band heeft met de persoon in kwestie.

Groen maakt gelukkig

Meer afspraken = minder stress

Op voorhand afspraken maken doet misschien een beetje af aan de magie, het geeft wel meer gemoedsrust. In plaats van iedereen iets kleins te geven, wordt het steeds populairder om vooraf namen te trekken. Je kan dat ‘old school’ doen door papiertjes met namen in een hoed te steken en iedereen er een te laten trekken. Er bestaan ook veel websites die het voor jou doen. Voordeel is dat je bepaalde voorwaarden kan ingeven, zoals koppels die zeker elkaars naam niet krijgen. Een 2de struikelblok is het budget. Spreek een prijs af en hou je er ook aan. Natuurlijk kan je ook nog andere afspraken maken. Geef bijvoorbeeld eens alleen zelfgemaakte cadeaus aan elkaar.

Sokken en een rittenkaart

Iedereen kent wel iemand die houdt van praktische cadeaus. Maak er gebruik van. We hebben het dan niet over sokken – tenzij je iemands tenen al vaak hebt zien piepen. Een 10-rittenkaart kan heel handig zijn voor iemand die regelmatig met de trein of bus reist. Met warme onderhemdjes of een zacht dekentje doe je een koukleum ongetwijfeld veel plezier. Goede olijfolie of een speciale kruidenmengeling vallen dan weer in goede aarde bij verwoede kokers.

Bomen en planten hebben een positieve invloed op ons gemoed. Ze inspireren en geven energie. Bloemen maken ons vrolijk, of ze nu in een vaas op tafel, in de tuin of aan de kant van de weg staan. Tegenwoordig kan je veel meer geven dan een kamerplant of een bos bloemen. Zaadjes komen in leuke verpakkingen. Ook kruidenplantjes of een kweekset voor paddenstoelen zijn toppers. Heeft de ontvanger geen groene vingers, maar houdt hij wel van de natuur? Geef dan een mooi wandelboek van België cadeau voor ontspannende tochten.

4 • S-magazine / december 2017

stress?

van cadeautjes geven Geef een ervaring

Uit de pakjes die we opendoen, komt bijna altijd een ding, iets dat we fysiek kunnen vastpakken. Maar sommige mensen hebben ogenschijnlijk alles al. De oplossing is simpel: ga voor doe-dingen. Tickets voor een museum, optreden of comedyshow zijn prettig om te krijgen. Tegenwoordig bestaan er ook oneindig veel workshops: naaien, fietsen repareren, bomen snoeien, zelf make-up of poetsproducten maken … Voor elk wat wils dus. Ook met een abonnement op een tijdschrift of op een mindfulness- of beweegapp zal je veel mensen een plezier doen.

Recycleer

Je hoeft het niet altijd ver te zoeken. Misschien heb je zelf al iets waarmee je iemand blij kan maken. Geeft een vriendin regelmatig een compliment over die ene handtas? Of vindt een vriend dat schilderij boven je schouw een meesterwerk? Pak het in en je hebt het perfecte cadeau. Het kan geen kwaad dat het niet nieuw is. Integendeel, de ontvanger zal net ontroerd zijn dat je een van jouw mooie spullen aan hem wil geven.

Do it yourself

Ga zelf aan de slag en creëer iets. Je haalt er voldoening uit én de ontvanger vindt het leuk dat je er tijd hebt ingestoken. Vaak zegt dat meer over hoe graag je iemand ziet dan hoeveel je voor een geschenk betaald hebt. Je kan dan ook echt personaliseren, met mooie resultaten tot gevolg. Wie denkt dat enkel handige mensen hiermee wegkomen, heeft het mis. Je kan natuurlijk aan het knutselen slaan, maar je kan het ook anders aanpakken. Schrijf een persoonlijk lied of een gedicht en draag dat op. Of weet je dat iemand jouw kookkunsten apprecieert? Geef dan een etentje cadeau en laat de gelukkige zelf het menu kiezen. Je kan ook zelfgemaakt lekkers geven zoals confituur, thee of mayonaise. Tip: zoek iets wat je graag doet, en de rest volgt vanzelf. Inspiratie zoeken is dankzij het internet heel gemakkelijk geworden. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje op Pinterest.

Laat je inspireren door ons ziekenfonds Dat ons ziekenfonds en onze partnerverenigingen heel wat te bieden hebben, wist je ongetwijfeld al. Maar wist je ook dat je originele cadeau-ideeën in ons aanbod vindt? • Onze jongerenvereniging JOETZ vzw heeft een hoop leuke projecten en reizen die menig kinder- of tienerhart sneller doen slaan. Geef bijvoorbeeld eens een vakantiekamp of animatorcursus cadeau. Alle info vind je op www.joetz.be. • Sommige mensen willen écht geen cadeau, hoelang je ook aandringt. Je kan natuurlijk niets geven, maar veel mensen voelen zich daar ongemakkelijk bij. Een mooie tussenoplossing is een gift aan een goed doel. Sinds kort mag ook VFG vzw, onze vereniging voor personen met een handicap, giften ontvangen. Wil jij mee je schouders zetten onder een fijne werking voor personen met een handicap? Dankzij jouw financiële steun kan VFG nog meer actie ondernemen en vrijetijdsactiviteiten organiseren. Lees er meer over op www.vfg.be. • Ook onze andere partnerverenigingen hebben tal van activiteiten en reizen op het programma staan. Ontdek ze allemaal op: • www.viva-svv.be, voor progressieve vrouwen • www.s-sportrecreas.be, voor actieve 50-plussers en personen met een handicap • www.s-plusvzw.be, voor plussers met pit.

december 2017 / S-magazine •

interview

Theater Stap verlegt ‘Tytgat Chocolat’ was de voorbije maanden een echt kijkcijferkanon. De avonturen van Jasper Vloemans en zijn collega-inpakkers van het chocoladebedrijf lokten elke zondagavond meer dan 1 miljoen kijkers naar het tv-scherm. Het is dan ook moeilijk om je niet te laten ‘inpakken’ door de cast. Dat zijn allemaal acteurs met een verstandelijke handicap, verbonden aan Theater Stap. Artistiek leider Marc Bryssinck, die samen met Filip Lenaerts ‘Tytgat Chocolat’ schreef en regisseerde, blikt met veel plezier terug op het succes van de serie. “Theater Stap maakt al meer dan 30 jaar voorstellingen waarin mensen met een verstandelijke handicap centraal staan. Hopelijk opent de televisieserie deuren om ook een nieuw publiek naar onze theatervoorstellingen te lokken.”

Foto's: J. Herregods

Prime time Hartverwarmend, puur, ontroerend. Ook Jan Goris, die de rol van Spijker vertolkt in ‘Tytgat Chocolat’, geniet duidelijk nog na van de positieve reacties. “Ik word nu vaak herkend op straat. Mensen vragen mij dan om een handtekening of ze willen met mij op de foto. Dat vind ik wel plezant. ‘Ik zag op tv iemand die sprekend op jou lijkt’, zo hoorde ik pas nog. Zo’n reactie vind ik wel grappig. Of ik die grote respons verwacht had? De serie was zo spannend dat iedereen het vervolg wou zien. Zelfs onze pa ruilde op zondagavond zijn favoriete James Bond-film maar al te graag in voor een aflevering van ‘Tytgat Chocolat’.” Marc Bryssink: “Dat de VRT ons de kans

gaf om in prime time op het scherm te komen, was een godsgeschenk. Echt de uitgelezen gelegenheid om het grote publiek te laten kennismaken met een spelersgroep die tot nu vooral in het theater bekend was. “Ik word blij van de serie.” Of “Ik begin met een betere muts op aan de werkweek.” Zulke reacties doen deugd. Die erkenning heb je als maker nodig. Het doet je vol trots achterom kijken, maar ook met volle goesting uitkijken naar een volgend Stap-project.”

Palmares Theater Stap heeft immers veel meer op zijn palmares dan ‘Tytgat Chocolat’. Van talige repertoirestukken tot beeldend poëtisch theater, van leuke kindervoorstellingen tot minder toegankelijke avondvoorstellingen, van dramatisch zwaar geladen tot lichtvoetige humor, van (kort)film tot tv-series. In de voorbije 30 jaar passeerden zowat alle genres en performances de revue. Jan Goris is in veel van die producties een vaste waarde. Omdat hij al sinds 1994 verbonden is aan Stap. Maar ook en vooral omdat hij gewoon een goed acteur is. Jan Goris: “Spijker, Roger, Kaspar of gewoon Jan? Een zwangere man, een danser met een strooien rokje, een duivel of een Eskimo? Ik kan van rol verwisselen zoals van kostuum. Want als acteur moet je een klik kunnen maken en altijd doen wat de regisseur zegt. Met mijn kletskop en struis postuur zie ik er natuurlijk wel speciaal uit. Met zo’n uiterlijk kan je niet alle rollen spelen. Spijker is opvliegend, impulsief en vlug jaloers. Maar hij heeft een peperkoeken hartje. Dat herken ik wel een beetje in mezelf.”

Geen racisten Hoe verscheiden het Stap-repertoire ook is, producties vertrekken vaak vanuit een maatschappelijk thema. Marc Bryssinck: “Hoe ervaart iemand met Down hoe zijn lief, een vrouw die al 12 jaar in ons land woont, wordt uitgewezen? Dat was in ‘Tytgat Chocolat’ de rode draad. Daarnaast kwam in de

6 • S-magazine / december 2017

serie ook aan bod wat het betekent om je uitgerangeerd te voelen en een burn-out te hebben. Of welke impact liefdesverdriet kan hebben. Daar wordt met de acteurs op voorhand uitgebreid over gepraat. De Stap-bijeenkomsten zijn er dus niet alleen om te repeteren maar ook om duiding te geven of aan uitgebreide research te doen over de thema’s van onze stukken.” “We zien in elk project een kans om een verbinding te maken met de wereld. Vaak trekken we daarvoor zelfs tot ver buiten de eigen landsgrenzen. Voor een stuk over joden bezochten we een synagoge en trokken we naar Auschwitz. Onze deelname aan een internationaal dansfestival bracht ons recent nog tot in Zuid-Korea. Zo’n reis maak je niet zonder een uitgebreide toelichting over de verhoudingen tussen beide Korea’s. Met de voorstelling ‘De Bank’ trokken we vorig jaar naar een theaterfestival in Iran. Dat de actrices een hoofddoek moesten dragen, namen we erbij. Momenteel maken we een kortfilm over een man die lid is van een boogschuttersgilde. Een mooie gelegenheid om de kneepjes van het boogschieten onder de knie te krijgen.”

Kiezen Film of theater, waar gaat de voorkeur van de Stap-acteur en –regisseur naar uit? Marc Brysinck: “Moeilijk kiezen. Voor een theatervoorstelling vertrekken we meestal met lege handen. Als regisseur geef je spelopdrachten die de acteurs naar eigen interpretatie en aanvoelen mogen invullen. Het is een proces van voortdurend samen zoeken en aanpassen. Tot alles matcht en het geheel in het juiste plaatje past. Film vertrekt vanuit een veel strakker scenario. Op 1 dag moet je 6 scènes inblikken op een vaststaande locatie. Dan is er weinig ruimte voor improvisatie of experimenteren.” Jan Goris: “Voor de opnames van ‘Tytgat Chocolat’ moesten we hard werken: vaak lang wachten en sommige scènes een aantal keer opnieuw spelen. Vaak ’s nachts of, in Kroatië, in de brandende hitte. Dat was afzien voor de hele crew. Maar ik heb wel genoten van de mooie reis die we maakten. Kosovo, Kroatië, Slovenië, Oostenrijk, Duitsland, Frankrijk,

grenzen WIN!

Win 3 x 2 tickets voor Theater Stap

Benieuwd naar meer Theater Stap? Wij geven 3 duotickets weg voor een voorstelling naar keuze. Stuur ten laatste op 31 december 2017 een mailtje naar info@vfg.be waarin je vertelt waarom jij zin hebt om erbij te zijn. We brengen de winnaars persoonlijk op de hoogte. Bekijk de speelkalender op www.theaterstap.be.

Nederland. Dat we al die landen mochten verkennen, vond ik plezant.”

BV De acteurs van Stap spelen in ‘Tytgat Chocolat’ samen met een Vlaamse sterrencast: Wim Opbrouck, Els Dottermans, Frank Focketyn, Marc Van Eeghem, Koen Degraeve. Met de meeste van die professionele acteurs heeft Stap in het verleden al samengewerkt. Maar ook een bonte stoet van externe theatermakers, choreografen en cineasten zetten zich de voorbije jaren in om de artistieke zoektocht van Theater Stap te verbreden.

Marc Bryssinck: “Een gemeenschappelijke fascinatie voor en geloof in de Stap-acteurs én een grenzeloos respect voor de gedrevenheid en authenticiteit van de spelers kenmerkt elk partnership. ‘Ik heb al op veel plaatsen gewerkt, maar niets wat mij zo heeft beroerd. Dankzij de Stap-crew heb ik zelf nog veel bijgeleerd over mijn eigen vak.’ Zo’n feedback geeft je een ongelooflijke

VFG is grote fan van Theater Stap 3 december is de internationale dag voor personen met een handicap. De geknipte dag om de aandacht te vestigen op problemen waarmee mensen met een handicap dagelijks te maken krijgen. Maar ook een belangrijke dag om erop te wijzen dat mensen met een handicap gewoon (willen) meedraaien in de maatschappij. Dat ook zij studeren, werken, een gezinsleven hebben, beslissingen nemen, sporten en zich artistiek uiten. Theater Stap bewijst dat personen met een handicap vakbekwame en gedreven klasse-acteurs kunnen zijn. Het perfecte voorbeeld van gelijkheid en hokjes overboord gooien. VFG vzw, vereniging voor personen met een handicap, volgt de Theater Stapperikelen op de voet. De acteurs van Theater Stap geven al jarenlang vol gedrevenheid en passie het beste van zichzelf op de planken. Toch zijn ze bij het grote publiek nog (te) weinig bekend. VFG hoopt dat het succes van de tvserie ‘Tytgat Chocolat’ voor de grote doorbraak en waardering zorgt.

boost. Dat zijn toch de mooiste complimenten die je kan krijgen?”

Droom De grootste creatieve mijlpaal? De ultieme droom? Marc Bryssinck: “Ik kwam jaren geleden Theater Stap binnen als freelance muzikant. Van scenarioschrijver tot regisseur tot artistiek leider: ondertussen heb ik hier al allerlei stoelen bezet. Dat ik de wonderbaarlijke evolutie van een innoverend theaterexperiment naar een gerenommeerd en algemeen gewaardeerd theatergezelschap heb mogen meemaken, is een uitzonderlijk verhaal. Die uitdaging geslaagd kunnen voortzetten, maakt mij al meer dan gelukkig.” Jan Goris: “Ik zou graag eens een rol hebben in een échte actiefilm. In ons volgend stuk ‘De Wereld’ speel ik een seriemoordenaar. Dat is misschien al een stap in de goede richting!” KRIS VERWIMP

Meer weten over VFG? Ontdek het aanbod op www.vfg.be.

december 2017 / S-magazine •

door Urbain Vandormael

PLUSMINUS BELGIË KAMPIOEN BEDRIJFSINVESTERINGEN Ondanks zijn hoge winstbelasting, trekt België meer bedrijfsinvesteringen aan. Dat we onszelf uit de markt prijzen, klopt dus niet. De afgelopen 20 jaar heeft België terrein gewonnen ten opzichte van onze buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland. Groot-Brittannië en Nederland, met een veel lager tarief, hebben terrein verloren in vergelijking met ons land. De investeringen zijn vooral kapitaalintensief, met een hoge toegevoegde waarde en een hoge arbeidsproductiviteit, die zowel hoge belastingen als hoge lonen mogelijk maken. Zo ontstaat een positieve spiraal die tot meer welvaart leidt.

AEROSOL SLECHT VOOR DE TANDJES Kinderen die aerosol gebruiken, hebben sneller gaatjes in hun tanden. Dat komt door een combinatie van het product zelf, onvoldoende mondhygiëne nadien en het ademen door de mond. Dat zegt de Leuvense specialist kindertandheelkunde Dominique Declerck. Naar schatting 4 op de 10 kinderen gaan ongeveer één maand per jaar aan de aerosol.

ROKERS WORDEN MISLEID Niet alleen automerken maar ook tabaksproducten sjoemelen met de resultaten van de metingen van de schadelijke gezondheidseffecten. Volgens de Nederlandse stichting KWF Kankerbestrijding misleidt de tabaksindustrie de rokers over de hoeveelheid nicotine, teer en koolmonoxide die zij binnenkrijgen. Producenten waarschuwen op de sigarettenpakjes wel voor de gezondheidsrisico’s, maar die waarschuwingen zijn gebaseerd op leugenachtige informatie. De Europese ISOmeetmethode om de schadelijke stoffen in sigaretten te toetsen aan de normen, is niet accuraat. Dat komt omdat in de sigarettenfilters kleine gaatjes zitten die lucht doorlaten. En rokers knijpen die gaatjes dicht met hun vingers of lippen. Zij krijgen daardoor een hogere concentratie toxische stoffen binnen dan het meetapparaat aangeeft. Het roken van een sigaret mag volgens de norm niet meer dan 10 milligram teer, 1 milligram nicotine en 10 milligram koolmonoxide opleveren. In werkelijkheid liggen die hoeveelheden tot 17 keer hoger.

BUSCHAUFFEUR KRIJGT VOORTAAN KAMER OP SKIREIS MINDER VLEES OP TAFEL Tussen 2012 en 2016 is de vleesconsumptie per hoofd van de Belgische bevolking met 16,7 % gedaald. In geen enkel ander West-Europees land is sprake van een zo snelle afname. Door de daling hoort de Belgische vleesconsumptie met 71 kg per hoofd bij de laagste van West-Europa. Nederland zit aan 79 kg, Duitsland aan 88 kg en Frankrijk zelfs aan 91 kg. Voor de hele EU bedraagt het vleesverbruik 86 kg per persoon.

8 • S-magazine / december 2017

Vakbonden en werkgevers uit de autocarsector hebben een akkoord bereikt dat de buschauffeurs verzekert van een slaapplaats na een lange rit. Vooral bij de wintersportvakanties was dat vaak een probleem, aldus de socialistische transportbond BTB. Volgens de nieuwe afspraak moet de werkgever vanaf nu een passende slaapaccommodatie voorzien. In de praktijk gaat het om een eenpersoonskamer met wc en douche.

TE VEEL FIJNSTOF VOOR HELFT VLAMINGEN Bijna de helft van de Vlamingen woont in een gebied waar de norm voor fijnstof te vaak wordt overschreden. Dat blijkt uit een rapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Ook wat betreft ozon, stikstof- en zwaveldioxide zit Vlaanderen met een probleem. Gevraagd zijn ingrijpende beslissingen en slimme investeringen om de luchtkwaliteit te verbeteren, maar de regering heeft blijkbaar andere prioriteiten. 4 van de 9 Vlaamse ministers hebben hun deel van het potje voor klimaatacties nog niet aangeroerd. Het gaat om mobiliteitsminister Ben Weyts (N-VA), cultuurminister Sven Gatz (Open VLD), energieminister Bart Tommelein (Open VLD) en minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V).

ONDERHOUD AUTO 1/3 DUURDER IN 10 JAAR Het onderhoud van je auto kost nu 32 % meer dan 10 jaar geleden. Dat blijkt uit cijfers van de FOD Economie. Vooral de stijging van de onderhouds- en reparatiekosten valt op (+ 32,6 %). Dat is te wijten aan het uurloon van de monteur, dat over de beschouwde periode met 28,3 % is gestegen, naast de gestegen kosten voor het verversen van olie (+ 44 %). Dat laatste is te wijten aan de sterke concentratie van de markt van smeermiddelen. Die laatste wordt gedomineerd door één internationaal bedrijf. De automobielfederatie Febiac is niet verbaasd over de forse stijging van de onderhoudskosten. Moderne auto’s hebben nu eenmaal steeds meer opties en geavanceerde technologie aan boord. Wat maar een klein onderdeel lijkt, kan soms duur uitvallen. De prijs van nieuwe auto’s is de voorbije 10 jaar met 9,8 % toegenomen, enkel de gps-toestellen zijn in prijs gedaald (- 32,3 %).

FACTUUR KINDEROPVANG FORS DUURDER GEWORDEN VOOR KANSARME GEZINNEN De factuur voor kinderopvang voor kansarme gezinnen is fors duurder geworden. Dat heeft ermee te maken dat de kinderbijslag in 2015 en 2017 niet is geïndexeerd en dat de minimumtarieven voor kinderopvang op 1 mei 2015 zijn verhoogd van 1,59 euro naar 5,07 euro. De Gezinsbond heeft berekend dat die verhoging voor een gezin met 2 kinderen jaarlijks 793 euro extra uitgaven betekent, ervan uitgaand dat het gemiddelde aantal dagen kinderopvang per jaar 114 dagen bedraagt. De extra kosten gelden alleen voor wie het minimumtarief betaalt. Dat zijn gezinnen met een leeﬂoon of extreem laag inkomen. Het gaat om 12 % van wie vandaag kinderopvang gebruikt. De ongelijkheid neemt nog toe. De 20 % rijkste gezinnen gebruikt intussen 2 keer zo veel kinderopvang als de 20 % armste, door onder andere de verdrievoudiging van het laagste tarief. Gemiddeld betalen Vlaamse gezinnen ongeveer 14 euro per dag.

ERKENDE HANDICAP? DOE JE VOORDEEL MET DE EUROPEAN DISABILITY CARD Heb je een erkende handicap? Vraag dan je ‘European Disability Card’ (EDC) aan, kortweg de ‘Europese kaart’. Op vertoon van die kaart geniet je in een aantal Europese landen voordelige tarieven en gunstmaatregelen bij onder andere musea, theaters, sportevenementen, pretparken en toeristische attracties. Enkele voorbeelden: gratis toegang of verlaagde inkomprijs voor de persoon met een handicap of zijn begeleider, een gratis audio- of videogids, informatie in braille of eenvoudige taal, aangepaste rondleidingen in gebarentaal … Voorlopig nemen 8 landen deel: Slovenië, Malta, Cyprus, Finland, Italië, Estland, Roemenië en België. Je kan de kaart aanvragen bij de instelling die je handicap erkende: ofwel de Federale Overheid Sociale Zekerheid, ofwel het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Meer info op www.vfg.be. Klik door naar ‘Europese kaart voor personen met een handicap’.

GEEN ERELOONSUPPLEMENTEN IN LABORATORIA VANAF 1 DECEMBER Als je bloed of een uitstrijkje laat afnemen, dan stuurt je dokter dat staal naar een laboratorium om het te onderzoeken. Achteraf krijg je de factuur van het laboratorium. Vanaf 1 december 2017 mogen zulke laboratoria in bepaalde gevallen geen ereloonsupplementen meer aanrekenen. Dat is goed nieuws voor jou als patiënt.

Wat is nieuw vanaf 1 december?

• Een geconventioneerde zorgverlener in het laboratorium mag jou geen supplementen aanrekenen bovenop het wettelijke ereloon. Alleen niet-geconventioneerde of gedeeltelijk geconventioneerde zorgverleners in het laboratorium mogen supplementen aanrekenen. In dat geval moet de zorgverlener die het staal afneemt jou informeren dat je een supplement moet betalen. Let op, dit gaat om de zorgverlener die het staal onderzoekt. Of je eigen dokter geconventioneerd is of niet, maakt hierbij geen verschil. • Administratieve kosten of kosten voor de bloedafname zelf hoef je niet meer te betalen. • Neem je deel aan een bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker? Dan hoef je geen supplementen te betalen voor het onderzoek van je uitstrijkje. december 2017 / S-magazine •

foto: S-magazine

gezondheid

2. Tai chi

‘TOP’-SPORTEN De ene vorm van lichaamsbeweging is gezonder dan de andere, maar bestaat er zoiets als een top 5 van ‘top’-sporten? Ja, die bestaat. De wereldwijd gerenommeerde Harvard Medical School heeft onlangs een gezondheidsrapport gepubliceerd met een rangschikking van de ideale vormen van lichaamsbeweging. De ideale sport heeft een positief effect op de spieropbouw, helpt je om een gezond gewicht aan te houden, beschermt het hart en wapent je tegen ouderdom. Vanuit die parameters heeft een groep wetenschappers aan de hoog aangeschreven Amerikaanse Harvard Medical School de meest courante vormen van lichaamsbeweging tegen het licht gehouden. En daar is zowaar een top 5 van gezondste sporten uit voortgekomen.

1. Zwemmen Zwemmen is zowat de perfecte workout, zo luidt de conclusie van het Harvard-rapport ‘Starting to

Beweeg en doe je voordeel • Ben je aangesloten bij een sportclub of fitnesscentrum? Dan krijg je een terugbetaling van ons ziekenfonds. Bekijk de voorwaarden op www.bondmoyson.be/sportpremie of www.devoorzorg.be/sportpremie. • Ontdek het sportaanbod voor actieve 50-plussers en personen met een handicap op www.s-sportrecreas.be.

10 • S-magazine / december 2017

Exercise’. Zwemmen versterkt de spieren en is goed voor het hart. Daarmee bevestigt Harvard tal van eerder verschenen studies over de heilzame effecten van lichaamsbeweging. Het is al langer geweten dat geen enkele sport zoveel spieren in werking zet als zwemmen. En dat zonder die spieren te overbelasten. Wat veel sporten risicovol kan maken, is dat ze een zware belasting toebrengen aan spieren, pezen en gewrichten. Met diverse blessures als mogelijk gevolg. Niet zo bij zwemmen! Meer nog, zwemmen maakt de spieren soepeler. Die spieren ontspannen zich immers door de bewegingen die je in het water maakt. Ook de gewrichten worden minder belast. Zeker mensen met rugklachten wordt aangeraden om regelmatig baantjes te trekken. Zwemmen doet ook deugd aan hart en longen: het brengt rust en regelmaat in de hartslag, doet de bloeddruk zakken en vergroot de capaciteit van de longen. Die extra portie zuurstof en energie kan van pas komen om een zware werkweek te overleven, maar helpt ook om snel te recupereren na een inspanning en zet op die manier aan om méér te zwemmen. Wie regelmatig 30 tot 45 minuten door het water klieft, wapent zich ook tegen depressie en stress. In tegenstelling tot tennis of voetbal, waar je voortdurend waakzaam moet zijn, kan je zwemmend tot geestelijke rust komen. Zwemmen kan zelfs een vorm van meditatie zijn.

Tai chi, een oude Chinese levens- en bewegingsleer, steunt op de oosterse filosofie van yin (de aardse of vrouwelijke energie) en yang (de hemelse of mannelijke energie). Concreet bestaat een sessie tai chi uit een aaneenschakeling van vloeiende bewegingen, met de focus op evenwicht en ademhaling. Aangezien het een zeer milde vorm van lichaamsbeweging is, hoef je niet te vrezen voor overbelasting van je lichaam. Vandaar dat tai chi in het bijzonder wordt aanbevolen aan oudere mensen. Als ze regelmatig hun evenwichtsgevoel onderhouden en trainen, staan ze een stuk steviger op hun benen en lopen ze minder risico op een val. Ook het verlies aan spiermassa bij het ouder worden kan door de oefeningen worden afgeremd. Twee keer per dag een sessie van 10 minuten volstaat om je gezondheid een boost te geven.

3. Krachttraining Milde vormen van lichaamsbeweging krijgen over het algemeen de voorkeur boven intensieve sporten, maar er zijn uitzonderingen. De onderzoekers van de Harvard Medical School zijn bijvoorbeeld zeer te spreken over krachttraining en High Intensity Interval Training (HIIT), die goed zijn voor de spieropbouw en het cardiovasculaire stelsel. Krachttraining is kort en krachtig, HIIT is dat evengoed. Een sessie hoeft niet langer dan 15 tot 20 minuten te duren. HIIT-training bestaat uit intensieve oefeningen die je hartslag de hoogte in jagen, afgewisseld met rustmomenten.

4. Wandelen De ultieme vorm van zachte lichaamsbeweging is wandelen. Je hebt er geen topconditie voor nodig. Het houdt je lichaam én je geest fris. Tijdens het wandelen kan je zelfs je lichaamsgewicht in bedwang houden. Je moet minstens een half uur stappen vooraleer je lichaam vetten begint te verbranden, maar dat is slechts een deel van het verhaal: wie al sportend wil afslanken, heeft meer kans op succes met relatief lichte

gezondheid

uithoudingssporten zoals fietsen en wandelen dan met bijzonder intensieve sporten. Tijdens korte en hevige inspanningen verbreekt het lichaam vooral koolhydraten en kweekt het ook nog eens zware spiermassa, bij relatief lichte inspanningen over langere duur worden de vetreserves aangesproken. Het ideale moment voor een wandeling is ’s ochtends of kort na een maaltijd. Dan hebben we namelijk een laag insulinegehalte en worden vetten makkelijker losgemaakt. Wie niet vaak sport, krijgt van de Harvard Medical School de raad om voorzichtig te starten met tochtjes van 10 à 15 minuten en op te bouwen naar wandelingen van 30 à 60 minuten.

5. Kegeloefeningen Kegeloefeningen, genoemd naar de Amerikaanse gynaecoloog Arnold Kegel (1894-1981), zijn een verzameling van oefeningen om de bekkenbodemspieren te trainen. Die helpen niet enkel zwangere vrouwen, ze worden ook aangeprezen voor mannen – en vrouwen – vanaf een zekere leeftijd. Met de ouderdom verslappen de spieren van de baarmoeder, blaas, dunne darm en rectum, wat een ernstige belasting op de levenskwaliteit met zich mee kan brengen. O ja, Kegeloefeningen versterken naar verluidt ook je seksuele beleving. Het is maar dat je het weet.

6. Bonus Op basis van een nieuwe studie van de Radboud Universiteit in Nijmegen willen we nog één sport toevoegen aan het lijstje van Harvard: joggen. Regelmatig joggen beschermt je namelijk tegen grote welvaartskwalen als stress en burn-out, aldus het onderzoek aan de Nederlandse universiteit. De proefpersonen die gedurende 6 weken 3 keer per week een uur liepen, voelden zich na afloop minder vermoeid, sliepen beter, maakten minder cognitieve fouten en hadden minder moeite om moeilijke cognitieve taken uit te voeren dan een controlegroep die 6 weken stilzat.

n ij z n e k a r d n e e g r e Waarom in de dierentuin j ene moment klinkt hi

n. Het punt in zijn prille leve el b? nt ka n ee op h zic hoeveel fantasie ik he je t ee “W : Finn (9) bevindt en nn ke n s dromer die we al jare e bang is voor een mui di nt ifa ol n als de onverbeterlijke ee n aa ik uTube-kanaal dacht raakt.” Het volgende tje en rk va t Als logo voor mijn Yo he e tt slo s een vuurbal, die ten er nadenk? en een windje laat al : “Weet je waar ik ov op ho an w le tië ? en ist pure ex bomen blijven hangen de n aa n moment verkeert hij in oo w ge et ni aderen in de herfst van roze? En waarom ts aa pl in n ui Waarom kunnen de bl br d tij al bladeren in de herfst Waarom worden die ijven leven?” Ja, tof. bl d tij al or vo et ni n kunnen wij mense ijn eer zin in het leven? M w s isi cr ts ei tit en id n arige jongen met ee gegooid om Finns eg bo le tië Hoe geef je een negenj en ist ex m ee en het over een extr e bijzonder je bent? ho el w ijk nl echtgenote en ik hebb ge ei je ef e op te krikken. “Bes nen zaadcelletjes die oe ilj m n va gevoel van eigenwaard d al ha ge t eft en worden, heb je he n.” Die openbaring he zij op s Om geboren te kunn ot tr st be je orden. Daar mag e gaan Finn weldra w d: uw ch ook een kind wilden w rs aa w ge n gedaan, maar we zij entuin te vinden zijn. er di de in hem duidelijk deugd en ak dr en het komt dat er ge moeten uitleggen hoe . ige tijd geleden gerond en al ap ch rs ne tie e ar ap van het nakend h steeds vaker af in ha zic t er nd Roos (11) heeft de ka zo Ze t. ei rt weg naar de pube wat er in haar hoofd l ke en t Ze is intussen stevig op el rt ve en n re e ze niet kan verkla kinderen worden, hoe ijn m er ot kamer, krijgt kuren di gr oe H t. ef te lf behoefte aan he zijn er om gekoesterd n te en om omgaat als ze daar ze m re ba st ko n, den als vader. De tjes naar ‘Thuis’ kijke ee tw n zij kleiner ik me voel wor et m e w ijl lang armen sluiten terw tapje … We zijn nog its nu ne worden: Roos in mijn an m n ee ns den elen met Finn tijde oet wel zorgvuldig wor m e’ tim het kaartspel Uno sp y lit ua ‘q r aa l en den van elkaar, m je permanent om je ro n re de kin niet aan het vervreem n ge in dw , ze het zo bedoelen gepland. Zonder dat r de loep te leggen. de on r de ou s al n aa reden van best en en er virus: ze blijven muter Kinderen zijn als een nt medie tegen die gara bestaat geen enkele re staat voor succes.

Bart Vandormael Nieuwe vader ordpress.com http://nieuwevader.w

BART VANDORMAEL december 2017 / S-magazine •

“ We mogen vooral niet met de vinger zwaaien” Eva Van der Gucht Ken je Dokter Bea al? Elke vrijdag behandelt de tv-dokter in haar eigen show op Ketnet vragen van prille tieners over puberteit en seksualiteit, op een educatieve én geestige manier. Een gat in de markt van de televisiewereld, aldus actrice Eva Van der Gucht, die zich de rol van ‘seksdokter’ op zeer overtuigende wijze eigen heeft gemaakt. “Voor veel volwassenen blijft het moeilijk om met kinderen te praten over seksualiteit. En omgekeerd. Wij willen kinderen helpen bij het opgroeien, door antwoorden te geven op vragen waarmee ze bij niemand terechtkunnen.”

Wij willen duidelijk maken: als je je niet happy voelt bij wat een ander wil of vraagt, dan ligt daar jouw grens. Dan heb je het recht om te zeggen: stop. Ik vind de aflevering over grenzen bepalen een van de beste en de belangrijkste in de reeks.”

Niet rond de pot draaien “Hoe kan je iemand overhalen om te seksen?” De vraag komt van Anoniempje, een kijker van de ‘Dokter Bea Show’. “Ik kan daar meteen heel duidelijk over zijn: dat doe je niet!” Dokter Bea, gespeeld door actrice Eva Van der Gucht, legt uit hoe het wél moet. “Seks is iets wat je alleen maar doet als je het allebei wil, als je het allebei leuk vindt en als je er allebei aan toe bent. Uiteindelijk gaat het allemaal over het aangeven wat je wil en wat je niet wil. Het aangeven van je grenzen, dus.” De aflevering was al opgenomen toen de #MeToo-storm over grensoverschrijdend gedrag in alle hevigheid losbarstte, maar kreeg wel ineens actualiteitswaarde. Als volwassenen het al moeilijk vinden om hun grenzen te bepalen, dan geldt dat zeker voor kinderen. Toch? “Het lijkt me vooral belangrijk dat kinderen op jonge leeftijd leren dat er grenzen zijn,” vertelt Van der Gucht. “Ze worden overspoeld door gevoelens zoals verliefdheid, verdriet en opwinding. Dat creëert chaos in hun hoofd. Ze kunnen die gevoelens amper benoemen, laat staan dat ze weten wat ze ermee aan moeten.

12 • S-magazine / december 2017

De ‘Dokter Bea Show’ is niet het eerste tv-programma dat thema’s als de eerste kus, de eerste seksuele contacten, verliefdheid en voorbehoedsmiddelen aankaart, maar wel het eerste programma dat dat zo duidelijk doet. Van der Gucht: “Zowat alle experts zijn het erover eens dat duidelijke en expliciete informatie op maat van kinderen zeer belangrijk is voor hun latere seksuele leven. Toen ik de vraag kreeg om in de rol van Dokter Bea te kruipen, heb ik daar ongeveer één seconde over moeten nadenken. Omdat het tof is om een dokter te mogen spelen, maar meer nog omdat ik volledig achter de idee stond om seksualiteit voor een jong publiek op een positieve manier te benaderen. Een gat in de markt van de tv-wereld! Ik heb me al meermaals afgevraagd: hoe komt het dat er nooit eerder een programma als dit is geweest? Beter laat dan nooit.” In de rol van Dokter Bea acteer je met een duidelijk pedagogische inslag. Pak je dat anders aan dan een ‘gewone’ rol? Eva Van der Gucht: “Het is zeker een ander soort job. Ik voelde een zekere verantwoordelijkheid op mijn schouders

rusten. We hebben lang gezocht naar de juiste toon voor het programma. We willen dat de informatie helder en duidelijk wordt overgebracht, maar we willen ook een vleugje humor in de boodschap stoppen. Hoe je het ook draait of keert, kinderen voelen een zekere schroom om over seksualiteit te praten. Daarom mocht het programma niet te zwaar op de hand worden. Humor is dan het antwoord, maar we wilden ons niet verlagen tot onderbroekenlol. Het was zoeken naar een evenwicht tussen geestig en ernstig.” Wat heb je gaandeweg zelf geleerd over de materie? Eva Van der Gucht: “Toen we op bezoek waren in een fertiliteitskliniek, heb ik geleerd wat er allemaal gedaan wordt voor koppels die om welke reden dan ook moeite hebben om zwanger te geraken. Wondermooi vond ik dat. Er gaan veel meer koppels naar de fertiliteitskliniek dan we denken. In elke klas zitten er wel kinderen die geboren zijn dankzij een fertiliteitsbehandeling. Om affiniteit te vinden met het doelpubliek van de prille tieners, heb ik een duik genomen in mijn herinneringen aan mijn eigen jeugd. Ook ik was nieuwsgierig, ook ik zat met vragen. In het eerste middelbaar kregen we één uur seksuele opvoeding tijdens de les zedenleer, met veel illustraties van geslachtsziekten en van een bevalling. En met een leraar die op dreigende toon sprak: pas nu maar op! Ik herinner me dat ik heel teleurgesteld was over die voorlichting. Daarom wist ik:

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een bekende of minder bekende Vlaming.

Foto:

we mogen niet rond de pot draaien en zeker niet met de vinger naar de kinderen zwaaien.” In het programma zetelt ook een puberpanel van oudere kinderen tussen 16 en 18 jaar. Hun getuigenissen klinken minstens even krachtig als het deskundig doktersadvies. Eva Van der Gucht: “Absoluut. Ik ben een vrouw van 40 die in de rol van een dokter kruipt. Kinderen tussen 9 en 12 hebben daar niet zo veel affiniteit mee. Ze kunnen zich beter inleven in de verhalen van jongeren die slechts enkele jaren ouder zijn. Ik ben blij dat we het puberpanel in het programma hebben verwerkt. Die oudere jongeren spreken uit eigen ervaring, dat brengt geloofwaardigheid. Ik ben er om kennis op een leuke manier over te brengen, zij zijn er om ervaringen te delen.” Naast die oudere jongeren komen ook bekende rolmodellen als Gers Pardoel (‘Ik Neem Je Mee’) en Slongs Dievanongs (‘Lacht Nor Mij’) aan het woord. Eva Van der Gucht: “Ook zij halen het beladen onderwerp van seksualiteit uit de taboesfeer, door er vrijuit over te praten. Uit hun verhalen leren kinderen dat ze keuzes hebben als het gaat om hun seksualiteit.” Heb je een boodschap voor ouders van kinderen tussen 9 en 12? Hoe moeten zij bijvoorbeeld omgaan met het fenomeen van kinderen die naaktfoto’s naar elkaar sturen?

Eva Van der Gucht: “Zonder reclame te willen maken voor mezelf: kijk naar de ‘Dokter Bea Show’! (lacht) Een andere belangrijke aflevering is die over sociale media. Ook ouders die het niet wenselijk vinden dat hun kind kijkt naar een programma waarin de vagina en de penis bij naam worden genoemd, raad ik van harte aan om te kijken naar de afleveringen over grenzen bepalen en sociale media. Kinderen moeten het gevoel hebben dat ze met hun vragen terechtkunnen bij hun ouders. Praten helpt!” Je bent intussen al volop aan het repeteren voor een volgend project. Kan je een tipje van de sluier lichten? Eva Van der Gucht: “Van januari tot eind maart ga ik in Nederland op tournee met Toneelgroep Oostpool, in een voorstelling van ‘Romeo & Juliet’ van Shakespeare. We komen jammer genoeg niet naar België met die voorstelling, hoogstens in de buurt van de Belgische grens, in Den Bosch. Ik werk vaak in Nederland. Ik verdeel mijn werkgebied tussen België en Nederland.” Je werkt én je woont al jaren in Nederland. Hoe is dat zo gekomen? Eva Van der Gucht: “Ik heb gestudeerd aan de toneelschool in Amsterdam. Na afloop vond ik meteen werk. Ik dacht: ik probeer het een jaar vol te houden tussen die Hollanders en dan zien we wel. 21 jaar later zit ik hier nog. Ik woon al meer dan de helft van mijn leven in Amsterdam. Het bevalt me uitstekend om zowel in België als in Nederland

Kinderen moeten het gevoel hebben dat ze met hun vragen terecht kunnen bij hun ouders.

etnet

VRT/K

te werken. Het is een lange autorit van Amsterdam naar Brussel of Antwerpen, maar dat heb ik ervoor over, want ik heb de leukste job ter wereld.” Ben je ondertussen vernederlandst of gaapt er toch steeds een cultuurverschil? Eva Van der Gucht: “Ik voel me een Vlaamse. Mijn man is een Vlaming, thuis praten we Belgisch Nederlands tegen elkaar. Maar ik heb de Nederlandse mentaliteit wel voor een stuk overgenomen. Ik kan zeer rechtuit zijn en ik maak graag grove grappen, waar Vlamingen behoorlijk van schrikken.” BART VANDORMAEL

Healthies geven seksuele vorming op kindermaat

JOETZ vzw, de jongerenorganisatie van ons ziekenfonds, draagt net als Dokter Bea haar steentje bij om kinderen te informeren en sensibiliseren over seksualiteit. JOETZ ontwikkelde een vorming over seksualiteit op maat van de 3de graad lager onderwijs en de 1ste en 2de graad secundair onderwijs. Op een interactieve en speelse manier belichten ‘healthies’, studenten die opgeleid zijn om de vorming te geven, thema’s als de biologische verschillen tussen jongens en meisjes, anticonceptiemiddelen, relaties en weerbaarheid … Meer info op www.joetz.be.

Koop je condooms in de Condoshop

De Condoshop is de webwinkel van JOETZ die discreet condooms per post aan huis levert. Hier kan je anoniem en voor supervoordelige prijzen condooms bestellen. Neem een kijkje op www.condoshop.be.

december 2017 / S-magazine •

HET LEVEN ZOALS HET IS Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeksinstelling. Informatie over de terug betaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.

brandwondenspecialist Wist je dat baby’s en peuters tussen de 12 en 18 maanden het grootste risico lopen op brandwonden? Weet je wat je moet doen om bespaard te blijven van onheil? En hoe je wonden moet behandelen? “We hebben spectaculaire vooruitgang geboekt in het verzorgen en genezen van verbrande patiënten”, aldus Stan Monstrey, gerenommeerd plastisch chirurg en verbonden aan het brandwondencentrum van het UZ Gent. “Ik moet veel leed onder ogen zien, maar mijn werk wordt er alleen maar boeiender op.” De 1ste stapjes van een kind in de steeds groter wordende wereld zijn niet zonder gevaar. Als ouder ben je in de wolken wanneer je spruit leert kruipen en zich kan optrekken aan de tafel, maar moet je ook beseffen welke schade een kop hete koffie op tafel kan aanrichten. Uit onderzoek van enkele Nederlandse brandwondencentra blijkt dat kinderen vanaf 7 maanden vaker brandwonden oplopen dan andere leeftijdsgroepen, met een piek bij kinderen tussen de 12 en 18 maanden. In bijna 90 % van de ongevallen is de oorzaak een hete vloeistof zoals thee, koffie of (bad)water. Stan Monstrey, verbonden aan het brandwondencentrum van het UZ Gent, is niet verbaasd over

14 • S-magazine / december 2017

de cijfers. “Ongeveer de helft van de patiënten in ons brandwondencentrum zijn kinderen. Niet enkel peuters en baby’s, maar ook iets oudere kinderen. De oorzaak is snel achterhaald: kinderen hebben te weinig besef van de gevaren waar ze aan worden blootgesteld.” Hete vloeistoffen vormen het grootste risico. Voor welke andere gevaren moeten we oog hebben om brandwonden te vermijden? Stan Monstrey: “Ook wij behandelen vooral brandwonden die het gevolg zijn van contact met hete vloeistoffen, zowel in de badkamer als in de keuken. Op de 2de plaats staan vlamverbrandingen,

het leven zoals het is

gevolgd door chemische verbrandingen. In die laatste categorie zitten vooral verbrandingen met vrij verkrijgbare producten zoals ontstoppers, gevelreinigers en ontkalkingsproducten.”

of boter op brandwonden smeren, maar dat worden gelukkig uitzonderingen. Ik heb het idee dat mensen intussen wel weten wat ze wel en niet moeten doen.”

Nemen jullie vooral brandwonden van de 3de graad onderhanden? Stan Monstrey: “Niet alle ernstige brandwonden zijn wonden van de 3de graad. De ernst van een wonde hangt af van de diepte ervan, maar ook van de omvang, de plaats op het lichaam en zelfs de leeftijd van de patiënt. Kinderen en ouderen hebben een zwakkere huid en lopen dus meer risico. Ook de aard van de wonde speelt mee: een circulaire wonde kan de bloedtoevoer afsluiten en is om die reden zeer ernstig.”

Sommige patiënten met brandwonden gaan door de hel. Naast hun klinische behandeling is ook psychologische begeleiding belangrijk, toch? Stan Monstrey: “Absoluut. De artsen en verpleegkundigen vangen die nood voor een stuk op, maar daarnaast hebben we ook 2 psychologen in dienst die continu instaan voor de opvang van de patiënten en hun familie. Psychologische problemen kunnen zich soms jaren na het ongeval manifesteren. In het brandwondencentrum van het UZ Gent hebben we een patiëntenvereniging die infoavonden organiseert voor patiënten en hun naasten. Lotgenoten kunnen er hun ervaringen delen en praten over dingen waarvoor ze niet noodzakelijk bij hun arts terechtkunnen. We merken dat mensen daar echt veel aan hebben.”

Gaat het gros van de patiënten in het brandwondencentrum onder het mes? Stan Monstrey: “Neen, zeker niet. De behandeling hangt voornamelijk af van de diepte van een brandwonde. Het traditionele onderscheid tussen brandwonden van de 1ste, 2de en 3de graad beoordeelt de diepte van een brandwonde op basis van het uitzicht ervan. Die classificatie is echter niet altijd heel nauwkeurig. Vandaag hanteren we een meer accurate beoordeling van een brandwonde, op basis van de genezingscapaciteit. Wonden die niet binnen 21 dagen spontaan gesloten zijn, moeten het best geopereerd worden. Dit om overmatige littekenvorming en functionele beperkingen te voorkomen. 2 dagen na opname in het ziekenhuis voeren we een laser Doppler Imaging-onderzoek uit, om precies te weten wat de genezingscapaciteit is. Die lasertest meet de doorbloeding van de brandwonden. Een goede doorbloeding wijst op een genezing binnen 21 dagen. Het brandwondencentrum in Gent behoort tot de meest gespecialiseerde centra ter wereld voor het bepalen van de genezingstijd van brandwonden. Binnen 48 uur kunnen we met meer dan 96 % zekerheid stellen of een patiënt moet worden geopereerd.” De meest ernstige brandwonden, die van de 3de graad, zijn helemaal niet pijnlijk. Een schrale troost? Stan Monstrey: “Dat mag je zo wel zeggen, ja. Ik heb ooit een patiënt behandeld die voor 98 % brandwonden van de 3de graad had. Alleen zijn voetzolen waren niet verbrand. Die man kwam bij wijze van spreken wandelend het ziekenhuis binnen. Hij had geen pijn. Maar we stonden volledig machteloos. Het enige wat we konden doen, was hem enige comforttherapie aanbieden. Hij is kort na zijn opname overleden. Bij wonden van de 3de graad zijn de zenuwuiteinden in de huid volledig vernietigd. Daardoor voel je geen pijn. Maar doordat er allerlei ontstekingsfactoren in gang worden gezet, beginnen je bloedvaten te lekken, zwel je op en wordt je microcirculatie zodanig verstoord dat al je organen aangetast worden en uiteindelijk falen.” In de volksmond geldt de vuistregel: eerst water, de rest komt later. Een goede regel? Stan Monstrey: “Ja, maar met één nuance: gebruik geen ijskoud water, maar liever water op kamertemperatuur. Dat advies is van toepassing op alle soorten brandwonden. Koud water zorgt ervoor dat je gaat afkoelen en dat je bloedvaten samentrekken. Dat moet je voorkomen. Ongeacht de dieptegraad, moet je de wonde een kwartier tot een half uur spoelen.” Bestaan er nog misverstanden over de juiste verzorging van brandwonden? Stan Monstrey: “Er zijn nog altijd mensen die tandpasta, olijfolie

“ Er zijn nog altijd mensen die tandpasta, olijfolie of boter op brandwonden smeren, maar dat worden gelukkig uitzonderingen. Ik heb het idee dat mensen intussen wel weten wat ze wel en niet moeten doen.” Hoe gaat u zelf om met het leed dat u onder ogen krijgt? Stan Monstrey: “Ik heb geleerd om een zekere afstand te bewaren tegenover mijn patiënten. Als je dat niet doet, hou je deze job niet vol. Ik balanceer constant op de grens tussen betrokkenheid en afstand. Maar dat is niet altijd even makkelijk. Ik herinner me het geval van een echtpaar dat op latere leeftijd alsnog zijn kinderwens in vervulling had zien gaan. Hun zoon was een prinsje. Door omstandigheden geraakte het jongetje echter volledig verbrand en overleed hij. Ik moet toegeven: tijdens het gesprek achteraf met de ouders kon ik mijn tranen niet bedwingen.” Wordt er veel wetenschappelijk onderzoek gevoerd naar de behandeling van brandwonden? En leert u daar nog iets uit? Stan Monstrey: “Ik ben blij dat je de vraag stelt. Enkele jaren geleden hebben we ronduit fenomenale vooruitgang geboekt in de behandeling van brandwonden, dankzij de komst van een speciale zalf die het makkelijk maakt om dode huid te verwijderen. Een Israëlisch bedrijf heeft een product op de markt gebracht op basis van enzymen – eiwitten die een bepaalde reactie versnellen of vergemakkelijken – van de ananasplant. Die zalf heet Nexobrid. Als je die aanbrengt op diepe brandwonden, dan smelt het dode weefsel als het ware weg. Je kunt dat dode weefsel er makkelijk afschrapen, zodanig dat je enkel het vitale weefsel overhoudt. Een moeilijkheid bij operaties was dat we tijdens het wegsnijden van de dode huid ongewild soms onvoldoende dode huid wegsneden of in een andere zone te veel gezonde huid wegsneden. Al is het nog zo weinig, het wegsnijden van gezonde huid heeft altijd een negatieve invloed op

december 2017 / S-magazine •

het leven zoals het is

het uiteindelijke esthetische en functionele resultaat. Wanneer we enkel en al het vitale weefsel overhouden, is het risico op een infectie meteen een stuk kleiner en heb je veel minder littekenvorming. We kunnen sommige patiënten zelfs een operatie besparen dankzij die zalf. Echt een spectaculaire vooruitgang. De behandeling met de zalf is een volwaardig onderdeel van onze behandelingsstrategie geworden. Het is een therapie die nauwkeurig moet worden gepland, omdat ze veel tijd, personeel en inspanningen vergt. De zalf zelf is ook ontzettend duur, en wordt slechts onder heel specifieke voorwaarden terugbetaald door het ziekenfonds.” Ook transplantaties worden met steeds meer succes uitgevoerd. Stan Monstrey: “Klopt. Vroeger konden we enkel de opperhuid transplanteren, de bovenste laag van de huid, die als het ware vooral zorgt voor de afdekking. Wij zijn nu volop bezig met onderzoek om ook de lederhuid te vervangen, de middelste laag van de huid, waar de bloedvaten, lymfevaten en zenuwen op uitkomen. De lederhuid zorgt voor de elasticiteit van de huid. Als we die laag kunnen transplanteren, blijven er veel minder zichtbare littekens over.”

foto's: J. Herregods

Hebt u enkele huis-, tuin- en keukentips om gespaard te blijven van brandwonden? Stan Monstrey: “Laat kleine kinderen nooit alleen in de badkamer en zeker niet alleen in het bad of onder de douche. Laat eerst het koude water stromen in bad en voeg dan geleidelijk warm water toe. Plaats elektrische apparaten op voldoende afstand van de lavabo, het

“ Laat kleine kinderen nooit alleen in de badkamer en zeker niet alleen in het bad of onder de douche. Laat eerst het koude water stromen in bad en voeg dan geleidelijk warm water toe.

16 • S-magazine / december 2017

bad en de douche. Zorg ervoor dat je handen droog zijn als je een elektrisch apparaat, een stopcontact of een schakelaar aanraakt. Dek verwarmingstoestellen nooit af en plaats ze niet te dicht bij gordijnen, wasrekken of ander brandbaar materiaal. Hou kinderen altijd uit de buurt van een warme friteuse en wees ook zelf voorzichtig. Kies voor een ingebouwde friteuse, die kan je niet omstoten. Zet kookpotten zoveel mogelijk achteraan op het vuur en draai de stelen naar binnen. Giet geen ontvlambare vloeistoffen in de gootsteen. Plaats hete vloeistoffen of voorwerpen in het midden van de keukentafel en leg geen tafelkleed. De tips komen van de website van de Nationale Brandwondenstichting, die nog veel meer richtlijnen opsomt om brandwonden te voorkomen. Een jaarlijks terugkerend fenomeen zijn ongevallen met de barbecue. Je zou denken dat mensen ondertussen wel genoeg gewaarschuwd zijn voor de gevaren van een barbecue, maar helaas. Tijdens de 1ste zomerse dagen weet ik wanneer ik ’s avonds naar huis rij: de kans is reëel dat ik straks terug naar het ziekenhuis moet. Gebruik nooit methanol, benzine, brandgel of petroleum als aanmaakmiddel. Plaats de barbecue op een goede, stevige, vlakke ondergrond. Draag een linnen schort en handschoenen. Gebruik spiesen met een houten handvat. Zorg ervoor dat er geen alcoholhoudende dranken in de buurt van de barbecue staan.” Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: waarom hebt u er destijds voor gekozen om u te specialiseren in brandwonden? Stan Monstrey: “Veel belangrijke beslissingen in het leven worden je aangeboden. Het is zaak om ze aan te nemen. Ik heb gekozen voor een specialisatie in de plastische chirurgie, omdat het chirurgie is die duidelijk zichtbare resultaten oplevert. Ook en zeker bij patiënten met brandwonden. Ik heb nooit spijt gehad van mijn keuze. Mijn job wordt er alleen maar boeiender op. Wie had durven denken dat we een revolutie zoals met Nexobrid zouden meemaken, de zalf waar ik het over had? En wie weet wat ons nog allemaal te wachten staat? Er wordt al jaren onderzoek gevoerd naar de mogelijkheden van regeneratieve geneeskunde, waarbij beschadigde cellen zichzelf herstellen. De genezing van brandwonden laat altijd littekenweefsel achter. Als je een voorpoot bij een salamander afsnijdt, groeit er eentje terug aan. Het zou fantastisch zijn als dat proces ook bij de mens zou kunnen optreden. Ik heb er goede hoop op dat die droom ooit werkelijkheid wordt, maar het zal wel nog een hele poos duren.”

BART VANDORMAEL

Bond Moyson blijft sterk ziekenfonds in 2018

Wat is nieuw, wat hebben we verbeterd en wat blijft gewoon straf? Elk jaar kijken we naar wat de Wat is nieuw? Nu nòg beter samenleving nodig heeft op vlak van gezondheidszorg en waar extra ✔ Tussenkomst in de kostprijs van het HPV- ✔ Sinds vorig jaar krijgen ook mannen financiële steun of dienstverlening vaccin voor jongens tussen 12 en 13 jaar terugbetalingen voor anticonceptie. vanuit een kantoor in je buurt kan oud. Het humaan papillomavirus (HPV) Vanaf 2018 krijgen vrouwen naast onze helpen. Intussen staan we klaar voor is een van de meest besmettelijke seksubestaande terugbetalingen ook voor de 2018. Ontdek hieronder waarom eel overdraagbare aandoeningen. Gezien ingreep sterilisatie tot 45 euro terugbeBond Moyson een straf ziekenfonds het risico op baarmoederhalskanker taald. blijft. worden meisjes al gratis gevaccineerd. De ✔ Behalve meerdaagse bos-, zee-, sneeuw-, Onze sterkhouders ✔ Reisbijstand Mutas: wereldwijde reisbijstand, inbegrepen in je ledenbijdrage.

✔ Psychotherapie: sterke terugbetalingen voor kinderen en volwassenen én voordelige consultaties bij onze psychologen in de kantoren. ✔ L ogopedie: per consultatie 10 euro terugbetaald en dat voor maximum 100 beurten. ✔ Gezondheidsprofessionals: voordelig op consultatie bij onze audiologen, psychologen, diëtisten, beweegcoaches, personal trainers en meer.

Hoge Gezondheidsraad adviseert echter om ook jongens te vaccineren, want drie op de tien HPV-gerelateerde kankers ontstaan bij mannen. ✔ Terugbetaling van 100 euro per oog bij een lensimplantaat bij refractiestoornissen uitgevoerd door een arts die erkend is door het RIZIV. ✔ L eden die een beroep doen op de dienstverlening van Aditi vzw krijgen een tussenkomst van 40 euro voor een consultgesprek. Aditi levert advies, informatie en ondersteuning over seksualiteit en intimiteitszorg op maat voor mensen met een beperking en ouderen en gaat op zoek naar praktische mogelijkheden en oplossingen.

taal- en themaklassen krijg je nu ook voor eendaagse educatieve schooluitstappen een terugbetaling: 5 euro per dag tot maximaal 50 euro per kalenderjaar.

Alle voordelen onder voorbehoud van goedkeuring door de Controlecommissie Der Ziekenfondsen.

Ontdek al jouw voordelen

Meer weten over jouw voordelen als lid van Bond Moyson? Check onze overzichtsfolder die volgende maand bij je S-magazine zit, surf naar www.bondmoyson.be/ ledenvoordelen of contacteer ons via 09 333 55 00 of vragen@bondmoyson.be. december 2017 / S-magazine •

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

SPROKKELS

Wij waren erbij: Student Kick-Off De Gentse hoogmis voor studenten was ook dit jaar een schot in de roos. De aangename zon, frisse pintjes en het uitgelaten publiek brachten bakken ambiance naar het Sint-Pietersplein. En daar zaten ook de Ketnetband, Ertebrekers, Radio Guga en Gers Pardoel voor iets tussen. Bond Moyson strooide er gul mooie prijzen in het rond. Van badschuim tot pret- en condoompakketten, een subtiele verwijzing naar onze terugbetalingen voor anticonceptie.

Betaal je lidgeld op tijd Je mag de opvraging van je ledenbijdrage voor 2018 nog deze maand verwachten. Betaal je via domiciliëring, dan hoef je niets meer te doen. Je ziekenfondsbijdrage voor 2017 nog niet betaald? Wacht dan niet langer met betalen en vermijd dat je wordt uitgesloten van aanvullende voordelen en diensten.

Dat kan tellen

Voor onze nieuwe service audiologie zijn vandaag 6 audiologen actief in 21 kantoren. Eind september zakten meer dan 32 000 studenten af naar het Gentse Sint-Pietersplein om er de start van het academiejaar te vieren. Bond Moyson maakte er 55 studenten blij met mooie prijzen. Liefst 15 277 Gentenaars stemden voor 105 projecten via Burgerbudget van de stad Gent. De BabySpot met mobiele kraamcaravan, een voed- en verzorgplekje voor op grote en kleine evenementen, is één van de 17 geselecteerden. Expertisecentrum Kraamzorg Kraamkaravaan - deel van vzw Thuishulp, Huis van het Kind en Uitbureau Gent, krijgen voor de realisatie van dit project 34 295,95 euro. Bond Moyson Thuishulp telde eind september al 1972 klanten die een beroep doen op onze huishoudhulpen via dienstencheques.

Bond Moyson contacteren? Zoek je kantoor via www.bondmoyson.be 09 333 55 00

vragen@bondmoyson.be

e-Mut Beheer je ziekenfondszaken via ons internetloket: www.bondmoyson.be/e-mut Stuur post naar Bond Moyson Oost-Vlaanderen Tramstraat 69, 9052 Zwijnaarde

18 • S-magazine / december 2017

Bond Moyson volgen? S-magazine heeft een beperkt aantal pagina’s. Meer nieuws krijgen over je ziekenfonds, zorg en gezondheid? www.bondmoyson.be abonneer je op onze nieuwsbrief via www.bondmoyson.be/ovl/nieuwsbrieven @bondmoysonovl www.facebook.com/BondMoyson

Supercitaat

“Elke morgen wordt een vrolijk kindje met open armen onthaald in de opvang. ’s Avonds, nadat hij een fijne dag heeft gehad, is het even leuk om hem weer op te halen. Hij voelt zich daar duidelijk thuis. Nancy laat haar vlindertjes op eigen tempo vliegen, ze helpt bij de grote avonturen en brengt rust in hun kleine hoofdjes. Het echte geluk zit in eenvoudige dingen. Tevreden ouders, die in deze opvang zelf wel eens terug kind willen zijn. Wat kan je nog meer verwachten? Nancy, je bent bijzonder!” De mama van Nolan heeft lovende woorden voor Nancy, onthaalouder bij Reddie Teddy

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

MAZOUT www.samensterker.be/oost-vlaanderen SamenSterker organiseert 3 x per jaar een groepsaankoop mazout. Deze acties vinden plaats in februari, mei en oktober. Hoe meer mensen er intekenen, hoe meer stookolie we kunnen bestellen en hoe scherper de prijs per liter. Door deel te nemen aan een groepsaankoop bespaar je dus op je factuur. Onze vorige groepsaankopen mazout leverden voor een afname van 1.250 liter een besparing op van 130 euro! Onze eerstvolgende groepsaankoop mazout is gepland op 7 februari 2018. De minimumafname bedraagt 500 liter. Intekenen kan tot en met 5 februari 2018: • •

via onze website www.samensterker.be/oost-vlaanderen door te bellen naar Brent Meuleman - 0478 39 72 29

IN GROEP KOPEN WERKT SamenSterker Oost-Vlaanderen  0477 90 60 78  ovlsamensterker@icloud.com

Dag van de onthaalouder bij Bond Moyson Reddie Teddy

foto's: G. Van Lancker

Reddie Teddy, de kinderservice van Bond Moyson, zette zijn onthaalouders op 12 oktober, de dag van de onthaalouder, uitgebreid in de bloemetjes. Het was een welverdiende dankjewel om elke dag het beste van zichzelf te geven voor honderden kindjes uit de hele provincie.

Na een lezing door Michel Vandenbroeck, hoofddocent gezinspedagogiek aan de UGent en expert kinderopvang, gingen de onthaalouders zelf aan de slag in enkele pedagogische workshops. Na de middag kregen ze ontspannende maar sportieve sessies core stability, zumba en een wandeling met geocaching voorgeschoteld. Om een hele dag bijleren én genieten af te sluiten, kregen onze onthaalouders nog een culinair geschenk mee naar huis.

Reddie Teddy zet met een topploeg van 90 gemotiveerde onthaalouders in Oost-Vlaanderen elke dag in op kwaliteitsvolle kleinschalige en gezellige kinderopvang. Bovendien zijn we hiervoor erkend door Kind en Gezin. Word jij ook onthaalouder bij Reddie Teddy? Bel naar 09 333 57 10 of mail ons via gezinsopvang.bmovl@bondmoyson.be. Zoek je opvang voor jouw kindje? Lees meer op www.bondmoyson.be/ onthaalouders. december 2017 / S-magazine •

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

20 % korting*

Comfortabele pantoffels De pantoffels van Bota - Tecnica zijn ideaal voor diabetes- en reumapatiënten of senioren die op zoek zijn naar een goed passende pantoffel. Voordelen? Ruime opening, geen drukpunten of naden, slipvaste en brede stabiele zool.

Meer info: 09 333 55 00 of mediotheek.bmovl@bondmoyson.be www.bondmoyson.be Actie geldig tot en met 31 december 2017 in de mediotheken van Bond Moyson Oost-Vlaanderen. Niet cumuleerbaar met andere acties. *Uitsluitend voor leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen.

JURIMUT Vorige week kreeg ik een factuur van het ziekenhuis voor mijn hospitalisatie. Deze week kreeg ik een 2de factuur voor de erelonen van een arts in het ziekenhuis, voor prestaties tijdens mijn hospitalisatie. Kan dat? Mag de arts in het ziekenhuis zijn erelonen apart aan mij factureren?

Wettelijk model

Alle ziekenhuizen zijn verplicht om hetzelfde wettelijk model te gebruiken voor hun facturen. Het wettelijk model bestaat uit 8 genummerde rubrieken, maar enkel de rubrieken die voor jou van toepassing zijn worden op je factuur vermeld. Mogelijk staan dus niet alle rubrieken op je factuur.

Eenheidsfactuur

In principe staan alle kosten op 1 globale factuur. Dit wordt ook de

20 • S-magazine / december 2017

Mag een arts in het ziekenhuis zijn prestaties apart aanrekenen, naast de factuur van het ziekenhuis? ‘eenheidsfactuur’ genoemd. Dat is de factuur die het ziekenhuis je bezorgt, opgemaakt volgens het verplichte wettelijk model. Toch worden er soms 2 afzonderlijke facturen gemaakt: een verpleegnota door de centrale dienst van het ziekenhuis en een ereloonnota door een groep van dokters (ook wel de medische raad genoemd) of een individuele arts. Het is dan ook mogelijk dat 2 rekeningnummers vermeld worden: 1 van het ziekenhuis en 1 van de medische raad. Deze 2 afzonderlijke facturen vormen dan samen de eenheidsfactuur.

Ziekenhuiswet

Als gehospitaliseerde patiënt krijg je dus 1 factuur, die centraal door het ziekenhuis wordt geïnd. Dat wordt bepaald door de ziekenhuiswet. Het doel van de wet op de eenheidsfactuur is om de artsen te verplichten om alle ere-

lonen via de ziekenhuisfactuur aan te rekenen. Artsen mogen hun erelonen dus niet afzonderlijk factureren. De ziekenhuiswet is duidelijk: álle erelonen voor gehospitaliseerde patiënten moeten centraal geïnd worden. Dat betekent dat alle erelonen op 1 factuur van het ziekenhuis moeten staan, samen met de andere ziekenhuiskosten. Je arts in het ziekenhuis mag je geen afzonderlijke factuur bezorgen. De ziekenhuiswet is van ‘openbare orde’. Dit betekent dat de arts en zijn patiënt er niet contractueel van kunnen afwijken door een andere regeling overeen te komen. Op de niet-naleving van de bepalingen inzake de centrale inning staan bovendien strafrechtelijke sancties.

Aanvullende factuur

Let op: het ziekenhuis mag wel

aanvullende facturen opmaken. Het gaat om bijkomende facturaties waarvoor de gegevens nog niet beschikbaar zijn op het moment dat de 1ste factuur verstuurd wordt. De aanvullende facturen moeten in dat geval verwijzen naar de 1ste factuur. Kortom, de wet legt op dat alle prestaties tijdens een hospitalisatie op de eenheidsfactuur moeten staan. Betaal nooit erelonen of andere bedragen die vermeld staan op een document dat verschilt van het wettelijke factuurmodel. Meer weten over de kostprijs van je opname? Surf naar www.meldjeopname.be. Heb je hierover nog vragen of wil je zelf ook een vraag stellen aan JuriMut? Bel dan naar het nummer 09 333 52 00 of e-mail naar jurimut.bmovl@bondmoyson.be.

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

Binnenkort naar het ziekenhuis? Meld je opname nu al! 3 goede redenen om je opname te melden: • Je krijgt informatie over het prijskaartje. • Je weet welke papieren je moet invullen. • Nazorg nodig? Wij helpen je om alles te regelen.

www.meldjeopname.be december 2017 / S-magazine •

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

Voorschrift voor een gezond leven Onze professionals werken aan jouw gezondheid Onze gezondheidsprofessionals helpen je op weg naar een gezond en vitaal leven. Ze bieden je de coaching en het advies dat je nodig hebt en altijd tegen de laagst mogelijke prijs. Op welke professionals zou jij graag een beroep doen? Ontdek hieronder ons overzicht en maak je eigen voorschrift!

Een gedreven team professionals staat voor je klaar in heel wat Bond Moysonkantoren. Ze reiken je een stapsgewijze ondersteuning aan die plezierig, haalbaar én betaalbaar is. Want leden van Bond Moyson genieten minstens

25 % korting.

Fit&Well2DAY DOOR DE VOORSCHRIJVER IN TE VULLEN: Naam en voornaam van de rechthebbende : .................................................................................................................................................. VOORSCHRIFT:  Diëtist  Podoloog  Pedicure  Tabakoloog  Beweegcoach  Personal trainer  Kanker beauty professional  Kanker hair professional  Audioloog  Eerstelijnspsycholoog  Kinder- en jongerenpsycholoog  Relatie- en gezinstherapeut  Yogapartner  Mindfulness

Uitvoerbaar vanaf:

Foto's: J. Darthet

Meteen starten!

Afspraak maken via: www.bondmoyson.be/ﬁt 09 333 55 00 (optie 2) ﬁt@bondmoyson.be

Geraak je niet in ons kantoor? Dan kan je uitzonderlijk een huisbezoek aanvragen, je betaalt dan een kleine toeslag.

22 • S-magazine / november 2017

ACTIVITEITENKALENDER Op stap

Foto: J. Darthet

Gezond

Bezoek Antwerpse kerstmarkt Daguitstap – VFG

Maak kennis met onze eerstelijnspsychologen Gratis infomoment – Fit&Well2DAY Heb je nood aan een goede babbel? Word je zelf of iemand uit je omgeving geconfronteerd met een moeilijk moment in het leven? Aarzel je nog om een afspraak te maken? Kom dan zeker naar een gratis advies- en kennismakingsmoment bij de eerstelijnspsycholoog in jouw buurt. Wat doet een eerstelijnspsycholoog? Waarvoor kan je er terecht? Hoe gaat hij/zij te werk? Hoe lang duurt een traject? De eerstelijnspsycholoog geeft antwoord op al je vragen of wijst je de weg naar de meest geschikte hulpverlening. Waar? In de consultatieruimten van onze Bond Moysonkantoren • Aalst (Nathalie Moons), donderdag 7.12 van 17.30-19.30u • Zottegem (Saartje De Cock), donderdag 7.12 van 18-20u • Sint-Niklaas (Hannah Dejonghe), dinsdag 12.12 van 18-20u Prijs? gratis maar inschrijven is verplicht Meer weten en inschrijven? T 09 333 57 22 of E ﬁt@bondmoyson.be

De dagen worden korter, de temperatuur zakt, daar zijn de kerstkriebels weer. Dit jaar gaat VFG OostVlaanderen de kerstsfeer in Antwerpen opsnuiven. Het is één van de grootste kerstmarkten van het land en zeker een bezoek waard. Het centrum staat vol gezellige marktkraampjes met leuke kerstspullen, afgewisseld met stalletjes waar je even kan opwarmen met een lekker drankje. Wanneer? zaterdag 16 december Waar? Antwerpen Prijs? Leden € 5 – niet-leden € 10 – Traktatie op een warm kerstdrankje inbegrepen Meer weten? W www.vfg.be, T 09 333 58 02, E o-vl@vfg.be

Islam, dit is ook onze geschiedenis Expo – VIVA-SVV

Lichtfestival Gent Themawandeling met gids – VIVA-SVV Tijdens het Lichtfestival licht de stad op met het werk van internationale lichtkunstenaars. De Gentse nachten vormen het decor voor verrassend spektakel, ingenieuze installaties, spectaculaire performances en evenementen met licht. Je leert er de historische plekken en monumenten op een andere manier kennen. Het Lichtfestival zet het Gentse lichtplan, dat internationaal bekroond werd, letterlijk in de schijnwerpers en laat je kennis maken met de unieke charme van Gent na zonsondergang. Deze wandeling zal je heel lang bijblijven. Wanneer? Donderdag 1 februari, 19.30u Waar? Gent centrum Prijs? 7 euro Meer weten? T 09 333 58 05 of E o-vl@viva-svv.be

Europa en de Islam. Van de zevende eeuw tot vandaag geeft de islamitische beschaving Europa mee vorm. De tentoonstelling exploreert de historische en hedendaagse ontmoetingen van deze twee grote beschavingen op Europese bodem. Ontdek deze gemeenschappelijke geschiedenis aan de hand van meeslepende installaties, interactieve opstellingen, persoonlijke getuigenissen, historische en hedendaagse kunstvoorwerpen. Een unieke invalshoek die je kijk verandert. Wanneer? Zaterdag 20 januari, 10.15u start gidsbeurt Waar? Vanderborght gebouwen (400 meter van het Centraal Station), Schildknaapstraat 50, Brussel Prijs? 16 € voor inkom + gids Meer weten? T 09 333 58 05 of E o-vl@viva-svv.be

december 2017 / S-magazine •

ACTIVITEITENKALENDER Vakantie

Amu-zand op ‘t strand Vakantiekamp – VFG-Jong Bedekt onder een mooie witte sneeuwlaag heeft de kust ook heel wat te bieden. We spelen de gekste spelletjes, maken een avontuurlijke strandwandeling en genieten achteraf van een lekkere warme chocomelk. Kleurrijke kerstlichtjes en vrolijke kerstmuziek zorgen bovendien voor een gezellige eindejaarssfeer. Dat wil je toch niet missen? Wanneer? Dinsdag 26 december tot en met zondag 31 december Wie? 5 tem 12 jaar (°2005-2012) Waar? De Barkentijn, Nieuwpoort. Met busvervoer met opstapplaatsen in Aalst, Gent en Sint-Niklaas Prijs? Basisprijs: € 350, Bond Moyson ledenprijs*: € 200, voordeelprijs**: € 50 Meer weten? T 09 333 57 77 of E o-vl@vfg-jong.be

Sneeuwkastelen & Zandmannetjes Vakantiekamp - JOETZ De zee en het strand in een besneeuwd winterlandschap: dé ideale omgeving voor een fantastische eindejaarsvakantie! Tijdens deze laatste dagen van het jaar voorziet JOETZ een onvergetelijk avontuur in de Barkentijn. Sfeer en gezelligheid zullen zeker niet ontbreken. Hopelijk jij ook niet! Wanneer? Dinsdag 26 december tot en met zondag 31 december Wie? 6 tot en met 12 jaar (°2005-2011) Waar? De Barkentijn, Nieuwpoort. Met busvervoer met opstapplaatsen in Aalst, Gent en Sint-Niklaas Prijs? Basisprijs: € 275, Bond Moyson ledenprijs*: € 125 Meer weten? W www.joetz.be, T 09 333 57 74, of E joetz.oost@joetz.be

S-Sport // Recreas www.s-sportrecreas.be o-vl@s-sportrecreas.be 09 333 57 83 VIVA-SVV www.viva-svv.be o-vl@viva-svv.be 09 333 58 08

* Leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen, die 2 jaar aansluitend in regel zijn met hun ziekenfondsbijdrage, genieten een tussenkomst van de aanvullende verzekering. ** Leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen, die 2 jaar aansluitend in regel zijn met hun ziekenfondsbijdrage, ontvangen via de aanvullende voordelen (indien ze in aanmerking komen) nog eens een korting van € 25 per dag bovenop de ledenprijs

Proficiat! en Gregory Van Rossen uit St-LievensGeert Heungens uit Zele, Christel Caron u Gino Vits uit Adegem, Sabine De Beule een winnen een Bongobon: David Gezels Volgende leden hebben hun gegevens ge

S-Plus www.s-plusvzw.be o-vl@s-plusvzw.be 09 333 57 76 JOETZ www.joetz.be joetz.oost@joetz.be 09 333 57 74

UITKERINGEN ARBEIDSONGESCHIKTHEID

Fit&Well2DAY www.bondmoyson.be/ﬁt ﬁt@bondmoyson.be 09 333 57 22 VFG-JONG www.vfg-jong.be o-vl@vfg-jong.be 09 333 57 50

VFG www.vfg.be o-vl@vfg.be 09 333 58 02

SMS-SERVICE UITKERINGEN

Heb je in december 2017 recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering door ziekte en/of moederschapsrust? Dan ontvang je: • het eerste deel vermoedelijk 22 december 2017 op je rekening • het tweede deel vermoedelijk 5 januari 2017 op je rekening

Krijg je een uitkering? Dan stuurt Bond Moyson je een sms wanneer het bedrag gestort is. Wil je meer weten? Raadpleeg jouw dossier via www.bondmoyson.be/e-mut.

INVALIDITEIT

Krijg jij wel een uitkering maar geen sms? Twijfel je of we je meest recente contactgegevens hebben? Geef je gegevens dan door via www.bondmoyson.be/update. Je dossier is dan weer actueel.

Je invaliditeitsuitkering van december staat vermoedelijk 22 december op je rekening.

24 • S-magazine / december 2017

webnanny

foto: S-magazine

niet voldoen aan de (onrealistische) verwachtingen. Ook jij kan als ouder te hoge verwachtingen hebben, zonder dat je het zelf weet. Wees daar alert voor en leer in de loop van de jaren rekening te houden met de mogelijkheden van je kind. Misschien heeft je kind een lager leertempo, of zijn er vakken waar je kind nooit echt in zal uitblinken. Niemand is goed in alles.

EEN SLECHT RAPPORT? In december wordt in veel gezinnen vol spanning gewacht op het rapport van zoon of dochter. Je hoopt natuurlijk dat je kind goede resultaten haalde de afgelopen periode. Maar wat kan je doen als het minder goed ging?

drama te zijn. Als je boos wordt, dan kan je kind stress krijgen en sluit het zich misschien af voor wat je wil zeggen. Dat kan in de toekomst mogelijk leiden tot meer spanningen en faalangst.

Praten over het rapport

Vraag aan je kind hoe het het probleem wil aanpakken. Zo leg je een deel van de verantwoordelijkheid bij je kind. Je laat voelen dat het zelf de slechte schoolresultaten kan aanpakken. Stel aan het einde van het gesprek samen een haalbaar stappenplan op: wat moet er gebeuren om volgende keer een beter rapport te hebben? Volg de gemaakte afspraken nadien samen op.

Ga een gesprek aan met je kind over de tegenvallende resultaten. Hoe komt het dat het zwak presteerde? Hoe voelt het zich bij de slechte punten? “Iedereen in de klas had slechte punten hoor”, een veelgehoord uitvlucht. Probeer tijdens jullie gesprek de echte oorzaak te achterhalen. Let je kind niet genoeg op? Is het niet geïnteresseerd of te snel afgeleid? Ligt het aan de leermethode? Verwerkt het de leerstof op de juiste manier? Luister naar je kind en laat het uitspreken. Laat je emoties tijdens het gesprek niet de bovenhand halen. Als ouder mag je ontgoocheld zijn, maar een slecht rapport hoeft geen

Een plan van aanpak

Beloon inspanningen Verlies de inspanningen die je kind levert niet uit het oog. Als je kind met een slecht rapport naar huis komt, mogen niet enkel de resultaten doorwegen. Sommige kinderen doen ontzettend hun best, maar kunnen

Probeer betrokken te zijn bij het hele schoolgebeuren en ga zeker naar de geplande oudercontacten. Leerkrachten kunnen je meer informatie geven, waardoor je beter kan inschatten hoe je kind het doet in de klas. Heel wat ouders weten niet dat hun kind op school helemaal anders kan zijn dan thuis.

Proficiat! Zie je een duidelijke verbetering? Heeft je kind een goed rapport? Laat ook dat niet onopgemerkt voorbij gaan. “Ik had niet anders verwacht”, is als reactie niet voldoende. Goede cijfers zijn niet vanzelfsprekend. Laat daarom bij elk positief resultaat je appreciatie blijken. Geef je kind uitvoerig complimenten en beloon het eventueel met een leuke verrassing. VALERIE DE COEN EN EVELINE CACKEBEKE

WEBNANNY GEEFT OPVOEDINGSADVIES Op onze website vind je nog veel meer opvoedingsadvies voor je baby, peuter en kleuter. Je kan er ook altijd een vraag stellen aan onze webnanny die je advies geeft per e-mail. Surf naar: • www.bondmoyson.be/webnanny • www.devoorzorg.be/webnanny

december 2017 / S-magazine •

E.R. : P&V Assurances SCRL, Rue Royale 151 à 1210 Bruxelles

DE BESTE MANIER OM DE TOEKOMST VEILIG TE STELLEN, IS DOOR ER SAMEN AAN TE BOUWEN.

DE P&V GROEP IS EEN BELGISCHE COÖPERATIEVE VERZEKERINGSGROEP DIE ZICH INZET VOOR EEN SOLIDAIRE EN DUURZAME MAATSCHAPPIJ

gezondheid

Gezond verwarmen doe je zo 2. Wees op je hoede voor CO-vergiftiging Als verbrandingsgassen niet goed worden afgevoerd, dan ontstaat er koolstofmonoxide (CO). CO ontstaat enkel bij toestellen met een vlam. Inademing van dit geur- en kleurloze gas kan de dood tot gevolg hebben.

Bij veel gezinnen draait de verwarming tijdens de wintermaanden op volle toeren. Want als het buiten winters koud is, dan maken we het thuis graag gezellig warm. Maar hoe verwarm je op een goede manier? Met onze verwarmingstips kom je warm én gezond de winter door.

1. Zorg voor lucht De gouden tip: laat 24 uur per dag frisse lucht in je woning. Zo geef je vocht, schimmels en huisstofmijt geen kans. Ververs de binnenlucht via een ventilatierooster of door een raam op een kier te zetten. Zet ook een aantal keer per dag de ramen wijd open om te verluchten. Zo krijg je een korte, maar grote stroom van frisse lucht.

Reageer snel! De eerste symptomen van CO-vergiftiging zijn hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Ga meteen naar buiten als je de klachten waarneemt. Komen de klachten voor bij meerdere personen in de ruimte of bij je huisdieren? Dan is dat een duidelijk signaal.

Wees CO een stapje voor met deze tips:

• Zorg voortdurend voor verse lucht, zeker in de ruimtes waar een waterverwarmingstoestel staat. • Laat je verwarmingstoestel, kachel of geiser jaarlijks onderhouden. En laat het toestel plaatsen door een erkend installateur. • Let op voor gele vlammen of roetafzetting (bij gasgeisers). Ze zijn een teken van slechte verbranding. • Negeer duidelijke signalen niet, zoals terugkerende klachten als je een bad neemt of de afwas doet.

3. Te warm? Te koud? De ideale kamertemperatuur is rond de 20°C. Te hoge binnentemperaturen (boven 25°C) kunnen leiden tot uitdroging, hoofdpijn, (ongewone) vermoeidheid, duizeligheid en hartproblemen.

5. Ga regelmatig naar buiten Snuif de frisse lucht op in de natuur. Ideaal om de batterijen op te laden tijdens de lange en donkere winter.

4. Te droog? Te vochtig? In de winter is de luchtvochtigheid sowieso lager. Een te lage luchtvochtigheid kan heel wat gezondheidskwaaltjes veroorzaken: geïrriteerde en droge slijmvliezen, prikkelende keel, droge hoest … Verwarm je te weinig, dan zet je de deur open voor vocht. Bij een te hoge luchtvochtigheid werk je schimmels in de hand, verhoogt de verspreiding van microben, vergroot de kans op astma en luchtweginfecties … • In de winter bedraagt een gezonde luchtvochtigheid tussen 30 % en 55 %. In de zomer mag de luchtvochtigheid variëren tussen 30 % en 80 %. Je kan dit meten met een hygrometer, verkrijgbaar in de meeste elektronicawinkels. • Te droog? Sommige mensen krijgen een droge keel als de verwarming een hele dag aanstaat. Een waterbakje aan de verwarming kan hier soms bij helpen. • Te vochtig? Verlucht goed en laat het niet kouder worden dan 15°C in huis.

Met de Energiesnoeiers naar een lagere energiefactuur

De Energiesnoeiers voeren huishoudelijke energiescans uit en geven advies over je energiefactuur en je energieverbruik. Heb je bijvoorbeeld recht op de verhoogde tegemoetkoming? Dan kan je je gratis laten bijstaan door een van de Energiesnoeiers. Op www.energiesnoeiers.net vind je meer informatie en kan je nagaan of je in aanmerking komt voor een gratis energiescan. Of contacteer hen op het gratis nummer 0800 14 400.

Laat je begeleiden door DMW Ook de Dienst Maatschappelijk Werk (DMW) van ons ziekenfonds kan dit voor jou nagaan. Zij helpen je ook om bepaalde voordelen en tegemoetkomingen aan te vragen, zoals de sociale maximumprijs voor gas en elektriciteit. Meer info op www.bondmoyson.be/dmw of www.devoorzorg.be/dmw.

december 2017 / S-magazine •

BELG EET MEER DAN 5 KG PASTA PER JAAR De Belg eet gemiddeld 5,4 kg pasta per jaar. Dat blijkt uit cijfers van de vereniging van pastaproducenten in de Europese Unie. Volgens de grote supermarkten in ons land gaat onze voorkeur uit naar spaghetti en verkiezen de Vlamingen de dunne cappellini boven de bredere linguine, die dan weer in de smaak valt van de Walen. De Italianen zijn met 23,5 kg de kampioenen op het vlak van pastaconsumptie.

WAAR WONEN DE RIJKSTE MENSEN? Tegenover de miljarden arme mensen telt de wereld ook een kwart miljoen superrijken met een vermogen van minstens 30 miljoen dollar. Dat stemt overeen met het jaarloon van de 20-jarige Max Verstappen. Die woont niet langer in Maaseik maar in Monaco. Daar wonen een hele reeks bekende sportkampioenen. Maar de meeste superrijken wonen in New York gevolgd door Hongkong en Tokio. In de top 15 vinden we vooral steden in de VS en slechts 2 Europese steden.

Aantal inwoners met een vermogen van meer dan 30 miljoen dollar 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

New York Hongkong Tokio Los Angeles Londen Parijs Chicago Washington Osaka Dallas San Francisco Houston Singapore Boston Philadelphia

8350 7650 6040 4600 3630 3440 3110 2570 2390 2330 2310 2290 2170 2090 2020

28 • S-magazine / december 2017

KENNEN JOUW KINDEREN DE GEVAARSYMBOLEN? Elk jaar zijn er in België meer dan 10 000 incidenten met chemische huishoudproducten. Bij de helft ervan zijn kinderen betrokken. De beste preventie? De etiketten op de verpakking goed lezen én de veiligheidsaanbevelingen opvolgen. Sinds 1 juni 2017 dragen alle chemische producten nieuwe gevaarsymbolen. 9 nieuwe pictogrammen in een witte ruit met een rode rand vervangen de 7 gevaarsymbolen met een oranje achtergrond. Om die nieuwe gevaarsymbolen bij jongeren van 10 tot 14 jaar bekend te maken, lanceren de overheid en het Antigifcentrum een nieuwe online game: ‘Red de emoji’. Jongeren kunnen het spel spelen op www.reddeemoji.be. Zo leren ze de gevaarsymbolen kennen én maken ze kans op mooie prijzen. Tip: bij contact met een chemisch huishoudelijk product, bel je het best meteen het Antigifcentrum op 070 245 245 (gratis oproep, 24/24 en 7/7).

LAAGGESCHOOLDEN SCHEIDEN MEER Wanneer minstens één van beide partners hoogopgeleid is, wordt er minder snel gescheiden. Dat blijkt uit onderzoek van de KU Leuven. Kijk je enkel naar de vrouw, dan scheiden laagopgeleide vrouwen vaker dan hoogopgeleide. In huwelijken waarin de vrouw lager geschoold is dan de man, spelen de klassieke rolpatronen nog sterk, wat dan weer botst met veranderende verwachtingen.

1 OP DE 3 REINIGT SMARTPHONE BIJNA NOOIT Ongeveer 30 % van de Belgen reinigt bijna nooit zijn smartphone. Zij doen dit hooguit één keer per half jaar of nog minder. 13 % reinigt zijn smartphone zelfs nooit. Dat is niet erg hygiënisch, als je bedenkt dat 72 % zijn smartphone meeneemt naar het toilet. Slechts 4 % wast zijn handen na het gebruik van zijn mobieltje. Als je weet dat mensen hun smartphone gemiddeld zo’n 100 keer per dag ontgrendelen, kan je je voorstellen dat zich hier miljoenen bacteriën verzamelen.

foto’s: S-magazine

EYECATCHER

door Urbain Vandormael

WORD JIJ ONZE NIEUWE COLLEGA?

ENERGIEZUINIG BOUWEN WORDT STEEDS DUURDER Volgens het Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) jagen de EBPregels voor isolatie en energie de bouwkosten fors de hoogte in. Met als gevolg dat mensen die bouwen of renoveren zich beperken tot het leggen van extra zonnepanelen of de energie-eisen op een andere manier proberen te ontwijken. Het NAV vreest dat energiezuinig (ver)bouwen voor de doorsnee Vlaming onbetaalbaar aan het worden is.

1 OP DE 3 BELGEN KOOPT TWEEDEHANDS 34 % van de Belgen kocht vorig jaar een tweedehandsartikel. Dat blijkt uit onderzoek door De Kringwinkel, Troc.com en 2dehands.be.. De hoofdreden om gebruikte spullen een 2de leven te geven is financieel: 83 % van de ondervraagde Belgen doet dat door de prijs, de rest omdat hergebruik duurzamer is. De Belgen kopen vooral online tweedehands (49 %), gevolgd door rommelmarkten en tweedehandswinkels. Een kwart van de Belgen verkocht ook gebruikte spullen. In 80 % van de gevallen gebeurde dat via een zoekertjessite, al bleken ook de rommelmarkten en tweedehandswinkels populair. Opvallend: een kwart sleet de spullen rechtstreeks aan familie of kennissen. Ook hier is de voornaamste beweegreden het financiële voordeel. Op de 2de plaats komt ‘iemand anders blij maken’.

Top 10 populairste tweedehandsartikelen 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Kleding 11,9 % Boeken en strips 10,4 % Speelgoed 6,4 % Meubelen 6,2 % Decoratie-artikelen 6,0 % Multimedia en elektronica 3,7 % Tuin/doe-het-zelfartikelen 3,2 % Sport- en vrijetijdsartikelen 2,7 % Games 2,6 % Dvd’s 2,4 %

Benieuwd naar de diverse vacatures bij ons ziekenfonds? Wil je werken voor een organisatie met een breed maatschappelijk engagement? Ontdek dan onze nieuwe, speciaal hiervoor ontworpen website. Wie weet word jij wel onze nieuwe loketmedewerker, poetshulp, maatschappelijk werker, IT-specialist of …

Wat is nieuw?

• ‘Ontmoet je collega’s’: kom te weten wie je collega’s kunnen worden en hoe zij hun job ervaren. • Vermijd lange lijsten vacatures: filter op provincie, duur contract … • Elke vacature heeft een ‘share button’. Ken je iemand die in aanmerking komt voor een bepaalde job? Met 1 druk op de knop kan je die persoon informeren. • Gedaan met e-mails en brieven: stuur je cv en motivatiebrief door via onze jobsite. • Woont er bij jou thuis een student die op zoek is naar een stageplaats? Ook als student kan je langs deze weg je kandidatuur indienen.

Nieuwsgierig naar onze vacatures? Surf naar www.werkenbijbondmoyson.be of www.werkenbijdevoorzorg.be.

GEEF JE KINDEREN DE RUIMTE OM ZICHZELF TE ZIJN … OP VAKANTIE! Op zoek naar een leuke tijdsbesteding voor je kinderen tijdens de schoolvakantie? Een activiteit waar ze zichzelf volledig kunnen ontplooien terwijl ze een toffe tijd beleven? Dat kan perfect op kamp met JOETZ vzw, de jongerenvereniging van ons ziekenfonds. Op vakantie met leeftijdsgenoten ontwikkelt je kind zijn zelfvertrouwen en zelfstandigheid. Want kinderen op kamp zijn zonder ouders op vakantie, soms zelfs voor de eerste keer in hun leven. Ze moeten beslissen wat ze dragen, wat ze eten, aan welke activiteiten ze deelnemen … natuurlijk allemaal onder het waakzaam oog van bekwame begeleiders.

Welke vakanties vind je bij JOETZ?

• Een nieuwe uitdaging of toch liever een vertrouwd avontuur? JOETZ biedt tijdens de winter 2 ski- en snowboardvakanties aan. Zowel voor beginnende als ervaren skiërs. • Geen fan van wintersport? Geen probleem! JOETZ heeft een ruim aanbod themavakanties, binnen- en buitenlandse vakanties, inleefreizen voor jongeren … Voor elk wat wils. Ontdek het volledige vakantieaanbod op www.joetz.be.

december 2017 / S-magazine •

interview

Chris Lomme wordt meter Luisteren naar de verhalen en dromen van rusthuisbewoners. Hier en daar één van hun kleine en soms ook grotere wensen realiseren. Dat is de opzet van ‘Hartenwens’ van S-Plus vzw, onze partnerorganisatie voor plussers met pit. Zo vervulde S-Plus onlangs de hartenwens van 2 West-Vlaamse rusthuisbewoners. Samen met actrice Chris Lomme, de kersverse meter van ‘Hartenwens’, maakten ze een helikoptervlucht boven Menen, Kortrijk en Kerkhove.

Met het Hartenwensproject neemt S-Plus haar verantwoordelijkheid op. Want leven in een woonzorgcentrum staat niet gelijk aan een luxe vakantie, dat werd onlangs pijnlijk duidelijk in de Pano-reportage ‘Undercover in de zorgfabriek’ op Eén. Al meer dan 20 jaar probeert S-Plus met kleine dingen het leven in woonzorgcentra aangenamer te maken. Nu zet Chris Lomme als meter mee haar schouders onder het project ‘Hartenwens’, en vraagt samen met S-Plus meer aandacht voor de vaak vergeten ouderen.

Make-A-Wish voor rusthuisbewoners Erica Hulders (71) woont in een woonzorgcentrum in Menen, Ivan Goeminne (78) woont in Kortrijk. Allebei wilden ze graag eens de lucht in. Voor Erica zou het een echte luchtdoop worden. Ivan vloog al eerder, zelfs met een helikopter boven New York. Eigenlijk wilde hij graag naar Monaco vliegen, want daar wonen zijn zonen. Maar een helikoptervlucht met Chris Lomme is een fijn alternatief. De warme ontmoeting met de actrice alleen al deed Erica en Ivan deugd.

De vlucht met de helikopter boven de streek waar ze vroeger woonden en werkten, was de kers op de taart. Eens je in een woonzorgcentrum terechtkomt, lijk je niet meer mee te tellen. En precies daartegen verzet S-Plus zich, met leuke activiteiten die de zorgroutine van elke dag in het rusthuis doorbreken. Dirk Laruweere, verantwoordelijke van S-Plus West-Vlaanderen, is een van de drijvende krachten: “Met heel eenvoudige dingen, zoals onze leesnamiddagen, de vervulling van een hartenwens of zingen en dansen met de jukebox, willen we plezier en levenslust in het rusthuis brengen. Op ons Hartenwensproject zijn we trots. Eigenlijk is Hartenwens een soort Make-A-Wish, maar dan voor rusthuisbewoners. We hopen met de hulp van Chris Lomme meer bekendheid te krijgen en misschien ook extra sponsoring om de komende jaren nog meer leuke wensen te vervullen”. Want hoewel de wensen van de bewoners niet altijd zo groots en spectaculair zijn als een helikoptervlucht of een duosprong uit een vliegtuig, overstijgt de vraag toch de financiële middelen van S-Plus. Er moeten dus keuzes gemaakt worden uit de ingezamelde wensen. De meeste wensen zijn nochtans eenvoudig: een ijsje gaan eten, een foto met de hele familie, een dagje aan zee … Activiteiten die voor ons vanzelfsprekend zijn, maar niet voor rusthuisbewoners.

Het engagement van Chris Lomme Erica’s kinderen zijn mee komen supporteren en zien hun mama zingend uit de helikopter stappen. Ivan glundert dat hij graag af en toe nog eens de lucht in wil. En Chris Lomme? Die vond het ook fantastisch: “Al stond meevliegen met een helikopter niet echt op mijn verlanglijstje. Maar als ik voel hoe gelukkig die 2 mensen waren, dan ben ik blij. Daar doe ik het voor. Ik zorg graag voor anderen. Ik vind jullie project fantastisch en wil er graag aan meewerken.”

30 • S-magazine / december 2017

interview

van Hartenwens van S-Plus

Warm hart Chris is de geknipte meter voor ‘Hartenwens’, want ze heeft een warm hart. Eigenlijk wou ze verpleegster worden. Ze wordt 79 in december, heeft een indrukwekkende acteercarrière en staat nog altijd op de planken. Deze herfst toerde ze met het theaterstuk ‘Adela & Helena’ door Vlaanderen. In 2016 schitterde ze samen met Jo De Meyere in de film ‘Achter de wolken’, gebaseerd op het gelijknamige theaterstuk dat ze ook samen vertolkten. Bij de oudere generaties staat ze in het geheugen gegrift als

Marieke in de populaire tv-reeks ‘Schipper naast Mathilde’. Nauwelijks 17 was ze destijds en eigenlijk de eerste tv-babe van Vlaanderen. Denk maar aan het liedje van De Kreuners, ‘Verliefd op Chris Lomme’. Maar ook privé is ze een bezige bij. Op donderdag is ze vaak te vinden als vrijwilligster bij Topaz in Wemmel, het supportief dagcentrum van het UZ Brussel. Daar helpt ze mee koken en laat ze, samen met andere vrijwilligers, de patiënten met een levensbedreigende ziekte even hun zorgen vergeten. Babbelen, lachen, samen zingen, Chris geeft afleiding en warmte. Ze heeft ook ervaring als mantelzorgster. Ze verzorgde haar moeder en haar echtgenoot Nand Buyl met veel liefde.

IRENE VAN HUMBEECK

S-Plus start ‘Leescontacten’ in rusthuizen. Maandelijks wordt een Knipselkrant samengesteld met internationaal, nationaal en streeknieuws. Vrijwilligers lezen daaruit voor in het rusthuis in hun buurt. Intussen organiseert S-Plus in een 90-tal woonzorgcentra leescontacten en bereikt daarmee jaarlijks zo’n 15 000 rusthuisbewoners.

1994

De voorbije maanden gingen overal in het land weer heel wat Hartenwensen in vervulling. • In Aalter gingen enkele rusthuisbewoners paling eten in het plaatselijke restaurant. • In Oudenaarde maakte Robert een rit met de brandweerwagen door zijn geboortestreek.

Foto's: F. Van Hollebeke

Samen met S-Plus vindt Chris Lomme dat de besparingen moeten stoppen. Een correcte financiering, die beter aansluit bij de reële zorgnoden, moet leiden tot extra personeel en betere zorg voor de ouderen in een rusthuis. Want de verpleegkundigen en verzorgenden staan zwaar onder druk en de zorg lijdt eronder. Een verblijf in een woonzorgcentrum kost veel geld. Dan mag je toch een zekere kwaliteit verwachten?

2017 1999

De eerste ‘Hartenwens’ gaat in vervulling. Toenmalige Rode Duivel Lorenzo Staelens nodigt een rusthuisbewoner in Menen uit in het Constant Vandenstockstadion voor een voetbalwedstrijd van Anderlecht. Tijdens de leescontacten horen de vrijwilligers vaak over de kleine en grote wensen en dromen van veel rusthuisbewoners. ‘Hartenwens’ wordt opgestart. S-Plus heeft elk jaar een budget om een 10-tal wensen om te zetten in realiteit.

Wil je weten wat S-Plus nog meer doet voor plussers met pit? Ontdek het volledige aanbod op www.s-plusvzw.be.

• Francine uit Ledeberg kon haar jeugdvriendin trakteren op een etentje. • Edith uit Laarne ontmoette haar grote idool Guido Belcanto. • In Turnhout kregen Jan en zijn vrouw eindelijk een dubbel bed. Dat hadden ze niet in het rusthuis. • Jeanne bezocht haar geboorteplaats Merksplas-Kolonie. • Isabelle uit Bonheiden, fan van stylist Jani, wilde graag nog eens een nieuw kleedje. • In Zoersel werd voor Eugenie een reünie georganiseerd met de klas verpleegkundigen met wie ze destijds afstudeerde. • Elisa uit Hoboken ging naar een Chinees restaurant, zoals ze vroeger zo vaak deed met haar man.

december 2017 / S-magazine •

WEET WAT

DE BESTE

FOOD BLOGS

foto’s: S-magazine

je eet

Terwijl Jeroen Meus en Sandra Bekkari het mooie weer maken op tv, worden ook online elke dag heerlijke gerechten bereid. De populairste culinaire bloggers en vloggers in Vlaanderen hebben duizenden volgers. Een verheugende vaststelling: ze serveren vooral een gezonde keuken.

SSUCCPETEN RECE

Hoe kan je die laatste 5 kilo kwijtspelen zonder op dieet te gaan? Hoe vind je voldoende energie om de dag door te komen zonder koffie? Hoe kan je opnieuw in die oude jeans zonder dat je jezelf moet uithongeren? Hoe kan je genieten van een jonge huid zonder dure schoonheidsproducten of facelift? Hoe krijg je een platte buik zonder dat je uren moet doorbrengen in de fitness? De professionele raw food chef Julie Van den Kerckhove, die een opleiding volgde aan het bekende Living Light Culinary Institute in California, probeert het goede voorbeeld te geven in haar blog Julia’s Lifestyle. “Als studente Journalistiek werd ik geplaagd door chronische klierkoorts. De enige manier waarop ik mijn immuunsysteem en energieniveau kon herstellen, was door stress te vermijden en mijn voeding en levensstijl om te gooien. Ik besloot

• Julie’s Lifestyle – www.julieslifestyle.com • Karola’s Kitchen – www.karolaskitchen.be • VEG&Tables – vegandtables.com • Hap & Tap – www.hap-en-tap.be • Would Be Chef – wouldbechef.be • Lekker Normaal – www.lekkernormaal.be & www.facebook.com/lekkernormaal

32 • S-magazine / december 2017

om alle geraffineerde suikers, gluten en melkproducten uit mijn dagelijkse voeding te schrappen. Het was tijdens die zoektocht naar de oorzaak van mijn lage energieniveau dat ik raw food ontdekte.” Gerechten op basis van rauwe en gezonde ingrediënten kunnen een waardevolle aanvulling vormen op je dagelijkse voeding, maar dat betekent natuurlijk niet dat je je dieet helemaal moet omgooien.

aan de Hotelschool Spermalie in Brugge, stortte ze zich op het koken. “Ook in het verzamelen van recepten ben ik nogal gedreven. Zo ben ik geabonneerd op alle kookmagazines, kan ik niet weerstaan aan de rayon van de kookboeken wanneer ik mijn wekelijkse boodschappen doe, scheur ik alle receptjes uit tijdschriften en kranten en vraag ik mijn familie om dat ook te doen.”

Gezond en groen

Sven Ornelis

Ook Karola’s Kitchen is een blog met De bekendste foodblogger van een wetenschappelijke onderbouw. Vlaanderen is zonder twijfel radioAls twintiger behaalde Karolien (haar presentator Sven Ornelis. Populair echte naam) een master Biomedische op Facebook, maar vooral op Instagram. Wetenschappen met als zwaartepunt “Ik hou van lekker eten, al van toen Voedingswetenschappen aan de UGent ik kind was en mijn mama de leken begon ze te experimenteren met kerste kost op tafel toverde. Ik hou een veganistisch eetpatroon. Met haar ervan om op restaurant te gaan en om blog probeert ze mensen te overtuigen zelf te experimenteren in de keuken. van ‘gezond en groen’ eten. Ze voegt Eigenlijk heb ik maar één regel: eten er echter meteen aan toe: “Ik beweer moet lekker zijn. Het mag ouderwets absoluut niet alle wijsheid in pacht te zijn of experimenteel, heel gezond en hebben. Mijn voedingsfilosofie is een heel soms eens belachelijk calorierijk. samenraapsel en combiMaar het moet lekker natie van allerlei ideeën zijn.” Enkele van zijn en ideetjes die al eerder gevulde De populairste toprecepten: door anderen werden paprika met couscous, verkondigd. Een voe- culinaire bloggers havermouttaart en hotdingsstijl waarmee mijn dog met witloof. en vloggers lichaam tevreden is.” in Vlaanderen Lekker Normaal Ook het volgen waard serveren vooral is VEG&Tables van diëEen gesmaakte nieuwtist Michael Termoot, een gezonde een blog “voor ieder van komer is de blog van keuken. jullie die een meer vegeLekker Normaal, een tarische manier van eten initiatief uit eigen in zijn leefstijl wil intehuis. Onder het motto greren, zonder tekort te komen aan ‘Gezond koken hoeft geen moeilijke smaak, verzadiging en bevrediging.” wetenschap te zijn’ presenteren de diëtisten van ons ziekenfonds makBelgian Food Awards kelijk te bereiden gerechten met normale ingrediënten. In de Lekker Myriam Minne uit Lochristi is de zéér Normaal-blog krijg je onder andere drijvende kracht achter de blog Hap & tips om meer groente in je eten Tap, onlangs gelauwerd door de jury te ‘smokkelen’ en leer je hoe je in van de Belgian Food Awards. Op haar 30 minuten tijd een lekkernij op tafel 40ste ontdekte Myriam de heilzame kunt toveren. Smakelijk! kracht van lichaamsbeweging, vandaag loopt ze marathons. Nadat ze de moeder van judoka Ulla Werbrouck hoorde vertellen over een kookcursus BART VANDORMAEL

WEET WAT JE

foto's: S-magazine

DRINKT

OPGELET MET SPORTDRANKJES Tijdens het sporten verlies je altijd vocht. Dat vochtverlies moet worden gecompenseerd, want anders vermindert je prestatievermogen en krijg je last van krampen. Het is belangrijk dat je niet wacht tot je dorst krijgt, want dorst is een signaal van uitdroging. Tijdens zware en langdurige inspanningen is het ook aangewezen om energie op te doen onder de vorm van suikers. Die zijn rijkelijk aanwezig in sportdranken. Aangezien de opgeslagen energie in het lichaam pas na een uur of anderhalf uur intensief sporten aangesproken wordt, haalt het echter weinig uit om je toevlucht te nemen tot sportdrankjes wanneer je een uurtje de benen strekt.

Zin en onzin Sport Vlaanderen, het agentschap van de Vlaamse overheid dat verantwoordelijk is voor het Vlaams sportbeleid, spreekt zich op zijn website expliciet uit over de zin en onzin van de populaire drankjes: “Sportdranken zijn voor de meeste sporters niet nodig. Voor amateursporters is water eigenlijk de enige noodzakelijke sportdrank. Pas wanneer je lange en intensieve trainingen plant van meer dan een uur, kan het nuttig zijn om een rehydraterende

sportdrank of dorstlesser te gebruiken. Die bevatten een beperkte hoeveelheid koolhydraten en mineralen. De koolhydraten zorgen ervoor dat je energiepeil op niveau blijft. De mineralen bevorderen de opname in het bloed. Dat laatste is vooral van belang voor sportdranken die tijdens de zware inspanning gebruikt worden.”

Vitaminetekort De website Gezond Sporten van de Vlaamse overheid gaat nog wat dieper in op de materie: “Iemand die veel sport kan een verhoogde vitaminebehoefte hebben. Moet men daarom bijkomend vitamines opnemen via een sportdrank? Het antwoord is duidelijk: neen! Men haalt geen enkel voordeel uit de aanvulling van vitaminen via een sportdrank. Een vitaminetekort ontstaat niet binnen een tijdsspanne van uren, maar van weken. Een sporter kan zijn vitamines gewoon via een goed uitgebalanceerde en normale voeding aanvullen. Er is geen enkel effect van vitamineopname tijdens een inspanning op het prestatievermogen.”

Smaken en soorten Sportdrankjes bestaan niet enkel in

Bevorderen de populaire sportdrankjes werkelijk het herstel na een fysieke inspanning of proberen de producenten ervan ons een kat in een zak te verkopen? Enkel wie intensief aan sport doet, heeft er baat bij. De recreatieve sporter houdt het beter bij een ﬂes water en een banaan.

verschillende smaken, maar ook in verschillende soorten. Het verschil zit in de snelheid waarmee ze in je lichaam worden opgenomen en de hoeveelheid energie die ze leveren. Een hypotone drank bevat minder dan 4 gram suiker (koolhydraten) per 100 ml en wordt sneller door het lichaam opgenomen dan water. Ideaal dus voor tijdens lichte inspanningen, waarbij je wel vocht verliest maar niet meteen je energiereserves aanspreekt. Een isotone drank, die 4 tot 8 gram suiker per 100 ml bevat, wordt ongeveer even snel door het lichaam opgenomen als water en is ideaal tijdens duursporten. Een hypertone drank, tot slot, bevat meer dan 8 gram suiker per 100 ml. Een energiebom, zeg maar, die echter traag wordt opgenomen door het lichaam. Dat maakt dat je ze best al een half uur vóór een langdurige inspanning drinkt.

Dubbel opletten De beste keuze? Die hangt uiteraard af van hoe intensief en hoe lang je aan sport doet. Isotone dranken worden wel eens aangeprezen als ‘het ideale compromis’ tussen vochtaanvulling en energiebron, maar een gouden regel bestaat er niet. Door hun hoge concentratie aan suikers kunnen hypertone sportdrankjes maag- en darmklachten met zich mee brengen. Mensen met een gevoelige maag kunnen zelfs aan een isotone drank maagpijn overhouden. Bij warm weer moet je dubbel opletten met hypertone dranken, omdat ze weinig vocht aanvoeren op momenten van nood. Sportdiëtiste Stephanie Scheirlynck, die topatleten als Naﬁ Thiam heeft begeleid, toont op haar website hoe je zelf het ideale sportdrankje kan maken. Doe er je voordeel mee! BART VANDORMAEL december 2017 / S-magazine •

sociale info

BINNENKORT NAAR HET ZIEKENHUIS?

7 tips om te besparen op je factuur

Word je binnenkort opgenomen in het ziekenhuis? Lees dan eerst onze 7 tips om te besparen op het prijskaartje van je opname. Zo hoef je na je verblijf niet met een bang hart je factuur af te wachten, maar kan je je volop focussen op het belangrijkste: je gezondheid.

1. Meld je opname vooraf aan ons ziekenfonds op www.meldjeopname.be.

Zo krijg je informatie over het prijskaartje, weet je welke papieren je moet invullen én helpen we je om eventuele nazorg te regelen. Nog vragen of twijfels? Dan helpen wij je graag verder.

2. Vergelijk de gemiddelde kostprijs van je ingreep in verschillende ziekenhuizen.

Surf naar www.bondmoyson.be/kost-ingreep of www.devoorzorg.be/kost-ingreep. Je vindt er de gemiddelde kostprijs van de vaakst voorkomende ingrepen in het ziekenhuis. Je kan er ook eenvoudig de prijzen vergelijken tussen verschillende ziekenhuizen en kamertypes.

DOE DE TEST Al eens nagedacht over het prijskaartje? Weet jij hoeveel een opname in het ziekenhuis kost? En weet je hoe je kan besparen op de factuur? Doe de test op www.meldjeopname.be. Beantwoord 5 korte vragen en ontdek meteen hoe goed je op de hoogte bent.

Meer weten over je kosten in het ziekenhuis? Surf naar www.meldjeopname.be. • Meld er vooraf je opname aan ons ziekenfonds. Simpel en snel. • Lees er de antwoorden op de 10 belangrijkste vragen die je jezelf moet stellen vóór je naar het ziekenhuis vertrekt. • Bekijk het praktische filmpje ‘Wat te doen bij een ziekenhuisopname?’. In minder dan 2 minuten leggen we je uit hoe je je optimaal voorbereidt op je opname in het ziekenhuis.

34 • S-magazine / december 2017

3. Vraag een schatting van de kostprijs in het ziekenhuis.

De precieze kostprijs van je ingreep hangt af van je specifieke situatie. Vraag daarom vooraf een schatting aan het ziekenhuis. Vraag ook informatie over mogelijke extra (materiaal)kosten aan je arts, want niet alle kosten zijn op voorhand te voorspellen.

4. Bekijk de dekking van je hospitalisatieverzekering.

Heb je een hospitalisatieverzekering? Mogelijk betaalt je polis niet alle kosten terug. Vraag vooraf informatie over de maximumplafonds die je verzekering terugbetaalt, vooral voor kamer- of ereloonsupplementen.

5. Kies voor een twee- of meerpersoonskamer.

Bij je opname moet je een kamertype kiezen. In een twee- of meerpersoonskamer hoef je nooit kamer- of ereloonsupplementen te betalen. Dat is dus de veiligste optie. Kies je voor een eenpersoonskamer, dan moet je wel kamer- en ereloonsupplementen betalen. Die kunnen hoog oplopen.

6. Lees het opnameformulier goed na vóór je het ondertekent.

Op de dag van je opname krijg je in het ziekenhuis een opnameformulier. Lees dat aandachtig na. De keuzes die je hierop aanduidt, bepalen de kostprijs van je opname. Je kan het opnameformulier ook vóór je opname al aan het ziekenhuis vragen of op de website van het ziekenhuis bekijken.

7. Kijk achteraf je factuur goed na of laat ze nakijken door ons ziekenfonds.

Ben je niet zeker of je factuur correct is? Ons ziekenfonds kijkt ze graag voor je na. Neem contact met ons op vóór je betaalt. Heeft het ziekenhuis jou onterechte kosten aangerekend? Dan vragen wij aan het ziekenhuis om dit recht te zetten.

consument

Innovatie

Zorgrobot, elektronisch voorschrift of gezondheidsapp, ons ziekenfonds evolueert mee. Deze rubriek belicht een nieuwe technologie of digitale ontwikkeling in de gezondheidswereld. Je huisarts of apotheker blijven nog altijd de betrouwbaarste raadgever.

INNOVATIE

NIEUW VANAF 1 JANUARI 2018

e-attest, je digitale doktersbriefje Vanaf 1 januari 2018 kan je huisarts het getuigschrift voor verstrekte hulp elektronisch naar ons ziekenfonds sturen. Dat elektronische doktersbriefje heet het e-attest. Dat betekent dat je niet meer naar een kantoor of brievenbus van ons ziekenfonds hoeft om je doktersbriefje te bezorgen. Ons ziekenfonds stort de terugbetaling automatisch op je rekening. Snel, gemakkelijk én veilig.

Hoe werkt het e-attest?

Je gaat op raadpleging bij je huisarts of hij komt bij jou op huisbezoek.

Je betaalt het ereloon (en eventuele supplementen) volledig aan je huisarts.

Je huisarts stuurt het e-attest naar ons ziekenfonds.

Voordelen van het e-attest

Je krijgt een papieren bewijsstuk van je huisarts met een uniek nummer erop. Houd dit bij, het is jouw bewijs dat ons ziekenfonds je e-attest goed ontvangen heeft.

• Snel Met het e-attest krijg je je terugbetaling sneller. Zo’n 2 tot 3 werkdagen na de raadpleging staat het bedrag al op je rekening.

• Gemakkelijk Je hoeft niet meer naar een kantoor of brievenbus van ons ziekenfonds om je doktersbriefje af te geven. Je kan het dus ook niet verliezen of vergeten binnen te brengen. Is er een probleem met de terugbetaling? Dan krijg je van ons een brief waarin staat hoe je dit in orde kan brengen.

• Veilig Je huisarts stuurt je gegevens elektronisch en beveiligd door naar ons ziekenfonds.

3 tips voor een vlotte terugbetaling Gebruikt je huisarts het e-attest? Dan storten wij de terugbetaling automatisch op je rekening. Met deze 3 tips ben je zeker van een snelle en vlotte terugbetaling.

1. Kijk na of ons ziekenfonds je rekeningnummer heeft. Is dat niet het geval? Geef ons dan je rekeningnummer door. 2. Verander je van rekeningnummer? Geef ons dan zo snel mogelijk je nieuwe rekeningnummer door. 3. Houd het bewijsstuk dat je van je huisarts krijgt goed bij. Geef het niet af aan ons ziekenfonds. Op het bewijsstuk vind je het bedrag dat je aan je arts betaalde en een uniek nummer waarmee je de terugbetaling kan opvolgen.

Nieuw! Volg vanaf 1 januari je e-attesten op in e-Mut, je persoonlijke internetloket van ons ziekenfonds. Log in op www.bondmoyson.be/e-mut of www.devoorzorg.be/e-mut. Je leest er meer over in het volgende nummer van S-magazine (januari).

Gebruikt mijn huisarts het e-attest?

Is alles in orde? Dan stort ons ziekenfonds de terugbetaling automatisch op je rekening.

Is er een probleem met de terugbetaling? Dan krijg je een brief van ons ziekenfonds waarin staat wat je moet doen.

of niet. Het is niet verplicht. Het kan dus zijn dat je ook na 1 januari nog een papieren getuigschrift krijgt, dat je bij ons ziekenfonds moet binnenbrengen voor een terugbetaling. Wel zullen gaandeweg steeds meer huisartsen voor het e-attest kiezen.

Meer info? • Je rekeningnummer doorgeven of wijzigen? Op www.bondmoyson.be/rekeningnummer of www.devoorzorg.be/rekeningnummer lees je hoe je dat doet. • Vragen over het e-attest? • Surf naar www.bondmoyson.be/e-attest of www.devoorzorg.be/e-attest. • Lees het artikel over het e-attest in het volgende nummer van S-magazine (januari). • Of kom langs in een van onze kantoren in je buurt. Wij helpen je graag verder.

Je huisarts kiest zelf of hij het e-attest gebruikt

december 2017 / S-magazine •

sociale info

Je bent ziek, maar je voelt je te fit om helemaal niet te werken? Voor een voltijds uurrooster ben je nog niet klaar, maar je wil langzaamaan de draad weer oppikken? Of er komt na een langdurige revalidatie stilaan wat tijd vrij om weer aan het werk te gaan? In deze situaties kan een gedeeltelijke werkhervatting een handige oplossing zijn.

Langzaamaan weer aan het werk Een gedeeltelijke werkhervatting is een goede manier om langzaamaan weer gewoon te raken aan het werkritme na een periode van arbeidsongeschiktheid. Afhankelijk van je situatie, kan je bijvoorbeeld 5 halve dagen per week werken, of 2 volledige dagen, of … Intussen behoud je je erkenning van arbeidsongeschiktheid. Je huisarts of je behandelende arts is het best geplaatst om je hierover raad te geven. Ook de adviserend-arts van ons ziekenfonds kan je helpen. Uiteindelijk zal hij oordelen of je gedeeltelijk het werk mag hervatten of niet. Ook als je werkt als zelfstandige, is het mogelijk om gedeeltelijk het werk te hervatten. Er zijn wel enkele verschillen met de situatie voor werknemers. Vraag dit zeker na bij de adviserend-arts van ons ziekenfonds vóór je het werk hervat, want in dit geval moet je vooraf zijn akkoord hebben.

Breng de adviserend-arts tijdig op de hoogte Vóór je opnieuw aan de slag gaat, moet je toestemming vragen aan de adviserendarts van ons ziekenfonds. Hij beoordeelt of je gedeeltelijke werkhervatting te combineren is met je erkenning van arbeidsongeschiktheid. Opgelet, vraag je gedeeltelijke werkhervatting op tijd aan bij de adviserend-arts. Doe dat ten laatste 1 werkdag vóór je aan de slag

36 • S-magazine / december 2017

wil. Denk er ook aan om de adviserendarts op de hoogte brengen telkens als er iets verandert aan het overeengekomen uurrooster. Ook als je uitzonderlijk een dag extra zou werken, moet je dat vooraf laten weten. Ook voor andere (ook onbetaalde) activiteiten die je tijdens je arbeidsongeschiktheid uitvoert, moet je altijd vooraf een aanvraag doen bij de adviserend-arts. Denk bijvoorbeeld aan een namiddag meehelpen op het schoolfeest van je kinderen, of een dagje op de zieke peuter van je buren babysitten. Breng je de adviserend-arts niet op tijd op de hoogte? Dan kan het zijn dat je een deel van je uitkering verliest, of zelfs de erkenning van je arbeidsongeschiktheid. Bezorg je ons je aanvraag tot werkhervatting te laat, maar wel nog binnen 2 weken na je werkhervatting? Dan verlies je 10 % van je uitkering voor die periode. Doe je helemaal geen aanvraag? Dan verlies je je volledige uitkering. De uitkeringen die je gekregen hebt na de start van je werkhervatting,

moet je dan terugbetalen. Je hebt er dus alle belang bij om ons ziekenfonds tijdig op de hoogte te brengen.

Een loon én een uitkering Als je gedeeltelijk het werk hervat, dan krijg je een loon voor de uren die je werkt. Je uitkering voor arbeidsongeschiktheid wordt dan ook opnieuw berekend. Verdien je minder dan een bepaald minimumbedrag, dan behoud je je volledige uitkering. Verdien je meer dan een bepaald minimumbedrag, dan houden we een bepaald percentage van je uitkering af. Hoe meer je verdient met je werk, hoe meer we van je uitkering afhouden. Ben je aan de slag als werknemer? Dan moet je werkgever je loongegevens aan ons ziekenfonds bezorgen. Pas als we die ontvangen hebben, kunnen we je uitkering opnieuw berekenen en uitbetalen. Houd er dus rekening mee dat je in je 1ste maand werkhervatting je uitkering misschien wat later krijgt. Als je gedeeltelijk een zelfstandige activiteit opneemt, dan moet je maandelijks een verklaring op erewoord invullen en indienen bij ons ziekenfonds. Op basis daarvan berekenen wij je uitkering.

Meer weten over gedeeltelijke werkhervatting? • S urf naar www.bondmoyson.be of www.devoorzorg.be. Klik door naar ‘Uitkeringen’ > ‘Tijdens je ziekte’ > ‘Gedeeltelijke werkhervatting’. Je vindt er meer informatie en alle documenten. • L ees onze brochure ‘Wegwijs in uitkeringen’ voor meer informatie over je periode van arbeidsongeschiktheid. Download de brochure op www.bondmoyson.be/brochures of www.devoorzorg.be/brochures. Of vraag je gratis exemplaar in een van onze kantoren in je buurt. •N og vragen? Neem contact met ons op. Wij helpen je graag verder.

sociale info

Het werk gedeeltelijk hervatten? Een goed idee! Opnieuw voltijds aan de slag? Als de adviserend-arts vindt dat je eigenlijk weer voltijds aan de slag kan, dan word je niet meer als arbeidsongeschikt erkend. Je komt dan ook niet meer in aanmerking voor een gedeeltelijke werkhervatting. Zodra je weer voltijds aan het werk kan, moet je het formulier ‘Bewijs van arbeidshervatting’ door je werkgever laten invullen. Bezorg het daarna aan ons

ziekenfonds. Dat formulier kreeg je van ons ziekenfonds bij de 1ste aangifte van je arbeidsongeschiktheid. Ben je weer voltijds aan de slag, maar krijg je toch nog een uitkering voor arbeidsongeschiktheid uitbetaald? Je kan niet zowel een loon als een uitkering krijgen voor dezelfde dagen. Laat het dus zo snel mogelijk weten aan ons ziekenfonds als dat toch gebeurt. Zo vermijd je dat je achteraf ineens een groot bedrag moet terugbetalen.

Lies: “Meteen weer voltijds aan de slag gaan? Dat was onmogelijk.” Lies begon 6 maanden geleden aan een gedeeltelijke werkhervatting, en daar heeft ze nog geen moment spijt van gehad. “In totaal ben ik meer dan een jaar thuisgebleven door mijn ziekte. In het begin dacht ik nog dat ik onmiddellijk weer de oude zou zijn. Maar al snel bleek dat mijn lijf en hoofd niet helemaal mee wilden. Meteen weer voltijds aan de slag gaan? Dat was onmogelijk. Dus ging ik op zoek naar een oplossing die wel haalbaar was.” Die haalbare oplossing vond ze in een gedeeltelijke werkhervatting. Lies: “Sinds juni ben ik weer aan het werk. Ik werk nu afwisselend 2 dagen en 2,5 dagen per week. Het doet echt deugd om terug te zijn. Ik heb meer sociaal contact, ik heb het gevoel dat ik me nuttig kan maken, ik leer bij … Voor mij is dit ook de ideale manier om het werkritme weer gewoon te worden: ’s ochtends vroeg opstaan, de trein naar Brussel nemen, de hele dag geconcentreerd bezig zijn … En de overige dagen van de week heb ik voldoende tijd en rust om te herstellen.” Toch was de keuze niet evident. Lies: “Toen ik na een lange periode van afwezigheid contact opnam met mijn werkgever, was dat eerlijk gezegd met een bang hartje. Zou mijn werkgever ervoor openstaan? Was er wel aangepast werk mogelijk? Hoe zouden mijn collega’s reageren? Uiteindelijk bleek die angst echt voor niets nodig. Ik kan op ongelofelijk veel steun en empathie rekenen, daar ben ik iedereen op het werk heel dankbaar voor. De collega’s van HR bezorgden mij bijvoorbeeld een handig lijstje met alles wat ik in orde moest brengen om het werk gedeeltelijk te hervatten. Zo was zelfs het papierwerk niet onoverkomelijk! (lacht)”

Nieuwe berekening van je uitkering vanaf 1 januari 2018 Vanaf 1 januari 2018 wordt je uitkering bij gedeeltelijke werkhervatting op een andere manier berekend. Momenteel kijken we naar het loon dat je verdient met je gedeeltelijke tewerkstelling. •V erdien je minder dan een bepaald minimumbedrag, dan behoud je je volledige uitkering. •V erdien je meer dan een bepaald minimumbedrag, dan houden we een bepaald percentage van je uitkering af. Vanaf 1 januari 2018 kijken we naar het werkelijk aantal gepresteerde uren van je gedeeltelijke werkhervatting. Dit wordt de basis van de berekening. •W erk je 1 dag per week of minder? Dan behoud je je volledige uitkering. •W erk je meer dan 1 dag per week? Dan houden we een deel van je uitkering af.

Ons ziekenfonds informeert je •W erk je vandaag al in het systeem van gedeeltelijke werkhervatting? Dan wordt je uitkering ten laatste op 1 juni 2018 op de nieuwe manier berekend. Ons ziekenfonds brengt je hierover tijdig op de hoogte. • I n het nieuwe systeem is de periode van de toestemming maximaal 2 jaar. Heb je nu al een toestemming voor een langere periode? Dan krijg je tijdig een uitnodiging van de adviserend-arts van ons ziekenfonds. • Houd ook S-magazine en onze elektronische nieuwsbrieven in de gaten. Wij informeren je zodra er meer nieuws is over deze nieuwe regeling.

december 2017 / S-magazine •

cultuur

KUNSTENAARS TEGEN OORLOG

De titel ‘The Art of War’ van de tentoonstelling in Kazerne Dossin in Mechelen heeft een dubbele betekenis. De expositie start met de Chinese generaal Sun Tzu die in de 5de eeuw voor Christus een handboek schreef over de kunst van het oorlog voeren. “Honderden overwinningen halen in 100 slagen is niet de hoogste uitmuntendheid, het leger van de vijand onderwerpen zonder strijd is de hoogste uitmuntendheid”, poneerde de Chinese generaal.

Affiche tentoonstelling 'The art of war' Otto Dix, Stormtroep rukt op tijdens gasaanval

Meteen word je als toeschouwer op het verkeerde been gezet. De expositie onderzoekt niet de kunst van de oorlogsvoering, maar toont vooral hoe kunst een middel is om mensen met de neus op de gruwel van de oorlog te duwen. The Art of War toont vooral kunstenaars uit de 20ste eeuw die de waanzin van WOI, de Spaanse Burgeroorlog en WOII hekelden. Uitzondering voor Francesco Goya die hen in de 19de eeuw al de weg wees met Los Desastres de la Guerra uit de jaren 1810-14.

Duitse oorlogsvrijwilligers

George Grosz, Der Lebensbaum

Hoofdmoot van de expositie bestaat uit de vlijmscherpe werken van de Duitse kunstenaars George Grosz, Max Beckmann en Otto Dix die zich in 1914 alle 3 als vrijwilliger bij het Duitse leger hadden aangemeld en de oorlog aan den lijve ondervonden.

“Oorlog, dat was allesbehalve de geestdrift van de eerste ogenblikken. Het werd modder en luizen, stompzinnigheid, ziekte en mutilatie …”, schreef George Grosz toen hij gebroken van het front terugkwam. Na WOI doopten de 3 kunstenaars hun pen en etsnaald in vitriool om de oorlog en oorlogsindustrie in al zijn facetten aan de kaak te stellen. Bij de opkomst van het nazisme stonden ze ook op de eerste rij om hun pacifistische boodschap uit te dragen, wat hen het etiket van Entartete Kunstler opleverde. “Altijd opnieuw, steeds gruwelijker, steeds menselijker”, schreef een verbitterde Grosz in 1928 bij een tekening van een geraamte dat op het slagveld rondwaart, een gasfles op de ontvleesde rug.

Breuk met het verleden Oorlogen vormen vaak een cesuur in de evolutie van de kunst. Wanneer de wapens worden neergelegd The Art of War, tot 1 juli 2018 in Kazerne Dossin, Mechelen. Open op maandag en dinsdag, donderdag en vrijdag van 9 tot 17 uur, zaterdag en zondag van 9.30 tot 17 uur, woensdag gesloten. Info: www.kazernedossin.eu.

38 • S-magazine / december 2017

gaan de kunstenaars op zoek naar totaal nieuwe kunstvormen om te breken met het bezoedelde verleden. Oorlog heeft ook geleid tot het belangrijkste kunstwerk van de 20ste eeuw, met name Guernica van Pablo Picasso, waarvan een reproductie op (bijna) ware grootte te zien is op de tentoonstelling. Ook Frans Masereel, van wie de voorbije zomer de oorlogsprenten in MuZee Oostende werden getoond, is aanwezig. Net als Paul Joostens, Willem Seghers en dichter Paul Van Ostaijen met zijn ophefmakende bundel Bezette Stad. Bekende Vlamingen hebben interessante teksten aangeleverd die als commentaar dienen bij de kunstwerken. “Dulce et decorum est pro patria mori. Niemand heeft ooit beter dan Otto Dix deze gigantische leugen doorprikt”, waarschuwt journalist Yves Desmet bij een prent van de Duitse kunstenaar. Laat ons toch maar op onze hoede zijn bij het spierballenvertoon van staatshoofden. Als toeschouwer kan je zelf een bijdrage leveren door een tekening, gedicht, collage of foto aan te leveren. Deelnemen kan tot 22 januari 2018. De winnende kunstwerken worden vanaf midden februari in de expositie opgenomen. HENRI LENS

KRETA G R O E P S R E I Z E N

Afreizen: 16 februari en 9 maart 2018, 10 dagen/9 nachten

All-in

Playa de Fañabé, ideaal gelegen om te genieten van de winterzon op Tenerife. Hotel Labranda Isla Bonita**** de ligging en ongedwongen sfeer, in combinatie met de goede prijs/kwaliteitverhouding zorgen voor een aangenaam verblijf. Uitgebreide accommodatie met o.a. vier zwembaden, zonneterras met gratis ligbedden en parasols en talloze sportfaciliteiten. Restaurants, bar en poolbar. Goed ingerichte kamers met tv, telefoon en badkamer. Reissom per persoon (minimum 25 deelnemers): Afreis 16 februari en 9 maart 2018: standaardkamer: 1035 euro, superior kamer: 1089 euro, eenpersoonskamer: 1295 euro

SPANJE, COSTA DEL SOL 14 april, 15 juni , 13 oktober 2018, 10 dagen/9 nachten

All-in

15 april 2018, 12 dagen/11 nachten

BESTELBON BROCHURE 2018 REISMARKT 10 DECEMBER  Ik wens vrijblijvend de brochure 2018 te ontvangen (verschijnt half december).  Ik schrijf in voor de reismarkt (meer info op pagina 29 van dit nummer). Naam en voornaam: ............................................................... .................................................................................................................

Torremolinos, aan een 9 km lang fijn zandstrand langs de immer blauwe Middellandse Zee, is een paradijs voor wie van zon, zee, strand en plezier houdt. Hotel Puente Real**** ligt in Torremolinos door een rustige straat gescheiden van het Playamarstrand, 400 m van winkels, bars en restaurants. Bushalte op 150 m. Twee zoetwaterzwembaden, terras met gratis ligzetels en parasols aan het zwembad. Restaurant met panoramisch uitzicht over zee. Bar en poolbar. Alle kamers beschikken over badkamer, airco, tegelvloer, telefoon, wifi (betalend), satelliet-tv, koelkast, safe (betalend). All-in: Alle maaltijden in buffetvorm. Tafelwijn, bier, frisdranken en water tijdens het middag- en avondmaal. 2x/week thema-avondmaal. Bbq en grill, snacks , ijsjes aan de poolbar. Selectie van lokale alcoholische en niet-alcoholische dranken in de bar. Tennis, pingpong, petanque, omnisportterrein, aerobic, waterpolo. Animatieprogramma overdag en 's avonds. Prijs per persoon in tweepersoonskamer(minimum 25 deelnemers): Afreis 14 april: 865 euro, afreis 15 juni: 965 euro, afreis 13 oktober: 930 euro Toeslag eenpersoonskamer: 240 euro

SPANJE, MALLORCA

2 mei en 11 mei 2018 – 10 dagen/9 nachten Hotel Imperial Belvedere ****400 m van het strand, 2 km van het centrum van Hersonissos. Alle kamers met balkon of terras met lateraal zeezicht. Prijs per persoon in tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): 849 euro.Beperkt aantal eenpersoonskamers zonder toeslag

✁

SPANJE, TENERIFE

All-in

Mallorca, ook wel de parel van de balearen genoemd, is het grootste van deze eilandengroep. De hoofdstad Palma wordt, zeer te terecht, omschreven als Barcelona in het klein. Mar Hotels Condesa de la Bahia**** mooi hotel, direct aan het lange strand van Puerto de Alcudia, in de directe omgeving winkels, restaurants en bars. Hoofdgebouw met 5 verdiepingen, 4 liften, minimarkt en tv-ruimte. Groot buitenzwembad en ruim zonneterras met ligbedden, parasols en handdoeken tegen borg. Regelmatig animatie, zowel overdag als 's avonds. Voor eten en drinken kan je terecht in de loungebar, de poolbar en in de 3 restaurants. All inclusive: ontbijt-, lunch- en dinerbuffet met show-cooking, lunch ook in burgerrestaurant en specialiteitenrestaurant 'Miramar'. Dranken inbegrepen bij maaltijden: water, frisdranken, lokaal bier en tafelwijn. Sandwiches, namiddag thee, lokale en internationale (alcoholische) dranken. Beachvolleybal, tafeltennis, darts, boog- en karabijnschieten, aerobics en gym, internationale animatie overdag en ’s avonds. Alle kamers beschikken over bad of douche met hydromassage, telefoon, satelliet-tv, koelkast, kluisje (€), airconditioning, en balkon. Prijs per persoon in tweepersoonskamer(minimum 25 deelnemers): 950 euro Toeslag eenpersoonskamer: 140 euro

Inbegrepen voor alle vliegtuigreizen: chartervlucht heen en terug vanuit Zaventem • transfer naar hotel en terug • luchthaventaksen • brandstoftoeslag • reisleider vanaf Brussel • bagage- en annulatieverzekering • verblijf volgens aangegeven formule • verzekering financieel onvermogen • BTW.

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.com of groepsreizen@azura-travel.com of 03 755 47 42 Azura Groepsreizen een organisatie van Global Contacts nv • Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas • Ondernemingsnummer BE 0448 402 294 • Global Contacts lic. A5239 is verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R., de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van de VVR/VVRO.

Adres: ................................................................................................ .................................................................................................................

Tel./gsm: ......................................................................................... E-mail: .............................................................................................. Bon zenden aan Azura Groepsreizen, Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas of bestellen via azura@skynet.be.

BULGARIJE, GOUDKUST, VARNA

All-in

12 mei en 7 september 2018, 11 dagen/10 nachten De badplaats Golden Sands ligt in een groene omgeving 16 km ten noorden van een van de oudste steden van Europa: Varna. Hotel Atlas**** 350 m van het strand en het levendige centrum. Alle kamers beschikken over badkamer (bad of douche, haardroger), individuele airco, telefoon, satelliet-tv, minibar (gratis), safe (betalend) en balkon of terras. Prijs per persoon (minimum 25 deelnemers): 699 Euro. Geen toeslag voor een beperkt aantal eenpersoonskamers

CYPRUS, PAPHOS

All-in

12 april 2018, 11 dagen/10 nachten 1 juni 2018, 11 dagen/10 nachten Het Eiland van Aphrodite,ligt op het kruispunt tussen oost en west. Een waar toeristisch juweel met rijke cultuur en natuur met heel wat goed bewaarde archeologische schatten.. De steden Paphos (Unesco-werelderfgoed), Limassol en Kouion zijn een bezoek meer dan waard. Hotel**** Prijs per persoon in tweepersoonskamer(minimum 25 deelnemers): afreis 12 april 2018: 1150 euro en afreis 14 juni 2018: 1195 euro. Beperkt aantal eenpersoonskamers zonder toeslag

✓ Nieuwe dienstverlening audiologie en gehoorbescherming op maat ✓ Terugbetalingen psychotherapie bij kinderen én volwassenen ✓ 10 euro per consultatie voor logopedie en dat tot 100 beurten ✓ Tegemoetkoming anticonceptie voor vrouwen én mannen ✓ Wereldwijde reisbijstand Meer weten? Surf naar www.bondmoyson.be/ledenvoordelen voor al onze terugbetalingen. Voordelen onder voorbehoud van goedkeuring door de controlecommissie voor ziekenfondsen.

S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 438 - december 2017 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel

Straffe voordelen voor het hele gezin