S-magazine februari 2015

S magazine februari 2015

gezondheidsmaandblad van de socialistische mutualiteiten

EDITIE OOST-VLaaNDEREN

lente laCht je tegemoet geWriChten Doen pijn papa paraDoX van gogh tussen De mijnWerkers

natasja es

HOPEN OP

GEZONDE NIER

MELOKOR NIET V ELK?

28

februari 2015

7 14

De lente belooft een verstopte neus

“Een JOETZ-inleefreis is een unieke ervaring”

Nog even en het is weer zover: het nieuwe allergieseizoen komt eraan. De lente brengt voor veel mensen jeukende ogen en een verstopte neus met zich mee. Hoe bereid je je daar op voor?

Een inleefreis is de perfecte manier om te proeven van het echte leven in een andere cultuur.

De darmkankerspecialist Elke dag krijgen dertien Vlamingen de diagnose van darmkanker. De derde meest voorkomende kanker eist zowat 2000 overlijdens per jaar in Vlaanderen. Waarom weten we er dan zo weinig over? Darmspecialist Luc Colemont geeft uitleg.

38

Van Gogh tussen de mijnwerkers

gezondheid

consument

4 7 10 14 27

Peterselie, een takje gezondheid Peterselie bevat een recordportie vitamine C, calcium en andere essentiële voedingsstoffen. Het is dus niet zo gek dat mensen ooit verplicht zijn geweest om het kruid te kweken. Gezond is zelden zo lekker.

32

Na een reeks mislukkingen stapte Vincent Van Gogh op zijn 25ste in Pâturages uit de trein om er een nieuw leven te beginnen als predikant. In de protestantse gemeenschap van Petit-Wasmes, hartje Borinage, ging hij letterlijk tussen de mijnwerkers leven. Hij bleef er van 1878 tot 1880.

gezond vermageren De lente belooft een verstopte neus pijn aan de gewrichten De darmkankerspecialist een sigaret weigeren is stoer

5 25 28 32 33 36 38

De lente lacht je tegemoet luizen zijn gek op kinderhaartjes een joetZ-inleefreis is een unieke ervaring peterselie, een takje gezondheid melk niet voor elk?

De papa paradox van gogh tussen de mijnwerkers

sociale info 26 35

raadpleging bij geneesheerspecialist wordt duurder. vrijwilligers verdienen een pluim!

en verder...

8 11 12 30

plusminus Column bart vandormael natasja es in Close up eyecatcher

S magazine februari 2015

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

EDITIE OOST-VLAANDEREN

LENTE LACHT JE TEGEMOET GEWRICHTEN DOEN PIJN PAPA PARADOX VAN GOGH TUSSEN DE MIJNWERKERS

NATASJA ES

HOPEN OP

GEZONDE NIER

MELKR NIET VOO ELK?

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten Jaargang 43 Februari 2015

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Evelien Cackebeke, Erik Cajot, Luc Carsauw, Hanna Clarys, Katrien De Weirdt, Geert Dieussaert, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Stefan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Julie Minnaert, Guy Peeters, Sara Maria Peeters, Leen Pollentier, Carolien Rietjens, Inge Roggen, Bruno Ruebens, Sabine Schrooten, Rik Thys, Bart Vandormael, Ivan Van der Meeren, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, JeanMarie Verlinden, Patrick Verertbruggen en Katrien Vervoort.

Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 45 Fax 02 515 17 55 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000 Abonnement: 10 euro per jaar

Het was lang wachten op witte rook maar eind december sloten artsen/tandartsen en de ziekenfondsen alsnog een nieuw tariefakkoord af, met een looptijd van één jaar. Voorheen golden die akkoorden steeds voor een periode van twee jaar, maar door de budgettaire situatie komt daar nu verandering in.

Goed begonnen, is half gewonnen. als de regering meewil.

Het bestaan van een akkoord tussen artsen en ziekenfondsen kan niet hoog genoeg worden ingeschat.

Het biedt de patiënt immers tariefzekerheid, wat in deze moeilijke tijden een goede zaak is. Door het tariefakkoord weet de patiënt op voorhand wat een raadpleging bij huisarts, specialist of tandarts zal kosten én hoeveel hij zal terugkrijgen van het ziekenfonds. als socialistisch ziekenfonds hebben wij er tijdens de onderhandelingen alles aan gedaan om prijsverhogingen te voorkomen. Wij zijn in ons opzet geslaagd met die nuance dat de regering Michel – al eerder en buiten het akkoord om - heeft beslist om de remgelden bij specialisten vanaf dit jaar gelijk te zetten. Daardoor zullen sommige remgelden dalen, andere zullen stijgen - zij het in beperkte mate.

Door het bereiken van een tariefakkoord hebben de verschillende partners nog maar eens bewezen dat het overlegmodel binnen de ziekteverzekering werkt én resultaten oplevert, ook in zeer moeilijke omstandigheden. alle betrokkenen hebben hun verantwoordelijkheid opgenomen en hebben een verdedigbaar compromis uit de brand gesleept. maar niet alles is rozengeur en maneschijn. De politieke en budgettaire keuzes van zowel de federale als Vlaamse regering baren ons grote zorgen. De ziekteverzekering staat voor zware besparingen. Het is koffiedik kijken of er morgen nog voldoende middelen zullen vrijgemaakt worden voor tariefakkoorden met zorgverstrekkers en artsen in het bijzonder. Wij stellen inderdaad vast dat een toenemend aantal specialisten - denk aan dermatologen, Wij zijn akkoord om de gynaecologen of oftalmologen - niet langer bereid strijd tegen de overconsumptie is om tariefakkoorden af te sluiten, ondanks bijkoverder te zetten, maar niet mende aanmoedigingspremies.

Ook met de logopedisten en kinesisten staat een door de patiënt te bestraffen akkoord bij het ter perse gaan op de helling. Die en de voorschrijvers vrijuit te wilden een hogere verloning laten betalen door de patiënt, wat voor ons onaanvaardbaar is. als verdelaten gaan. diger van de belangen van de patiënt kunnen we niet aanvaarden dat hogere erelonen worden gefinancierd via hogere remgelden voor de patiënt.

Wij zijn wel akkoord om de strijd tegen de overconsumptie verder te zetten, maar niet door de patiënt te bestraffen en de voorschrijvers vrijuit te laten gaan. niet de patiënt maar de voorschrijver draagt hiervoor de grootste verantwoordelijkheid.

Conclusie: goed begonnen, is half gewonnen. Dankzij het nieuwe tariefakkoord kan de patiënt ook in 2015 rekenen op tariefzekerheid. Onze gezondheidszorg blijft toegankelijk en betaalbaar. Wat de toekomst brengt, hangt af van de politiek van de regering Michel. Het socialistisch ziekenfonds blijft bereid om positief mee te werken aan maatregelen die de efficiëntie verhogen, maar verzet zich met klem tegen blinde besparingen die de kwaliteit van de zorg verminderen en de kosten voor de patiënt verhogen. De bal ligt in het kamp van de regering. paul Callewaert algemeen secretaris

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

3

GEZOND VERMAGEREN De zomer is weliswaar nog veraf, maar wie nu begint met gezond te vermageren kan zich dan van zijn beste kant laten zien. Een streng dieet levert soms spectaculaire resultaten op, maar effectief op langere termijn is dat zelden. Na een streng dieet begin je meestal opnieuw te eten zoals voorheen en komen de kilo’s er terug bij. Wat is dan wel de beste aanpak om te vermageren? Diëtiste Claudia Fripont kent het antwoord op deze vraag.

10 tips

om te vermageren 1. Met voldoende variatie in je menukeuze houd je een dieet langer vol.

2. Sla geen maaltijd over, regelmaat is belangrijk.

3. Drink 1,5 liter water per dag. Water is een goede slankhouder.

4. Eet veel groenten en fruit. Deze zijn rijk aan vezels, die goed vullen. Ze zorgen voor een lang verzadigingsgevoel en een goede darmwerking.

5. Eet liefst tweemaal per week vis.

6. Geef de voorkeur aan magere producten zoals magere kazen, magere charcuterie, magere yoghurt,…

7. Beschouw zoetigheden eerder als een uitzondering.

8. Schuif je maaltijden niet haastig naar binnen.

9. Overdrijf niet met alcohol.

10. Sport dagelijks minstens een half uur.

4 • S-magazine / februari 2015

Claudia Fripont: ”Drastische diëten zijn heel moeilijk of niet vol te houden. Ze zijn eentonig en niet volwaardig samengesteld. Daardoor krijgt je lichaam een tekort aan noodzakelijke voedingsstoffen zoals vitaminen, calcium, ijzer,…

Deze drastische aanpak leidt vooral tot vochtverlies en afbraak van het spierweefsel, maar niet tot voldoende vetverlies.

Eenmaal het dieet beëindigd, heb je snel je gewicht terug. Het nut van die crashdiëten zijn wetenschappelijk niet bewezen.

Bovendien maken ze je moe, geïrriteerd en wat depressief.”

Wat is dan het ideale dieet?

Claudia Fripont:” Er bestaat geen wonderdieet en evenmin onschuldige vermageringspillen of eetlustremmers.

Extreme diëten en honger lijden zijn altijd schadelijk voor de gezondheid. Van de meeste vermageringspillen is ondertussen geweten dat ze niet zo onschuldig, ja zelfs schadelijk zijn voor de gezondheid. Bij gebruik van vermageringspillen, bespreek je best op voorhand met je dokter en/ of apotheker de voor- en nadelen.”

Welke is dan wel de beste manier om te vermageren?

Claudia Fripont:” Naast afvallen, is het ook belangrijk om nadien je streefgewicht te behouden. Een verandering van je manier van leven helpt wel. Hiermee bedoel ik goede eetgewoontes aanleren en slechte eetgewoontes afleren. Slechte eetgewoontes zijn het overslaan van maaltijden, onregelmatig eten, ‘s avonds laat en vet eten. Een goede eetgewoonte bestaat uit drie volwaardige maaltijden per dag en twee tot drie gezonde tussendoortjes.

Ook het beperken van calorierijke voeding zoals chocolade, chips, gefrituurd eten, snoep, gebak,… is aan te raden.

Meer bewegen helpt ook. Door geregeld te bewegen, wordt vetweefsel afgebroken en spierweefsel opgebouwd. Daarbij komt nog dat een kilogram spierweefsel veel compacter is dan een kilogram vetweefsel. Je gaat dus niet noodzakelijk minder wegen maar je ziet er beter en veel slanker uit, omdat je meer spiermassa hebt. Bijkomend voordeel is dat personen met een grotere spiermassa meer energie verbruiken dan personen met hetzelfde gewicht en minder spiermassa.”

Isabel Geenens

gezondheid

DE LENTE

LaCHT JE TEGEMOET

als De Winter Zijn laatste aDem uitblaast en De lente ZiCh aanDient, voelt De natuur en ook De mens ZiCh meteen een stuk beter. het geheim sChuilt in De magisChe kraCht van ZonliCht. “Onvervulde sneeuwdromen smelten in de nieuwe zon. De aarde barst voor bloemenpracht nog even … toegevouwen. Op zijn pastelpaard verschijnt de fiere lenteprins, hij overwon! De winter sterft een trage dood, wie zal er om hem rouwen?” Geef toe, bij

het lezen van zulke poëtische woorden (van Roger Van Goethem) kan je nauwelijks wachten tot het lente is.

Zodra de natuur open bloeit, komen ook wij weer tot leven. Om maar te zeggen dat zonlicht echt wel magische krachten heeft …

X februari 2015 / S-magazine •

5

consument

geef ons serotonine Zonlicht stimuleert de aanmaak van serotonine, een stof in onze lichaam die een positieve invloed heeft op ons geheugen, ons zelfvertrouwen en onze stemming.

Een tekort aan serotonine kan leiden tot depressieve gevoelens. In de maag regelt de stof ons hongergevoel, door informatie over de maagvulling (en dus de eventuele verzadiging) naar de hersenen te sturen.

De invloed van zonlicht? Natuurlijk licht onderdrukt de productie van melatonine, het hormoon dat onze biologische klok regelt en ervoor zorgt dat we ’s avonds moe worden. Als er meer melatonine wordt aangemaakt, gaat dat ten koste van de productie van serotonine.

Vandaar dat we ons in de winter over het algemeen minder opgewekt en fris voelen. Het is niet toevallig dat de meeste dieren die een reproductieve cyclus hebben, vooral of enkel vruchtbaar zijn in de zomer. Vrouwen van het menselijk ras ovuleren dan wel het hele jaar door, toch hebben velen onder hen een onregelmatige cyclus in de winter. Ook het feit dat de testosteronspiegel in ons lichaam in de lente stijgt en een piek bereikt in de zomer, gaat allicht terug tot de tijd toen de mens – net als de andere dieren – er klimatologisch gezien voordeel bij had om in bepaalde seizoenen te bevallen en dus ook vruchtbaar te worden.

6 • S-magazine / februari 2015

beter in Zuid-Frankrijk?

Als zonlicht zo belangrijk is voor ons welbehagen, moeten we dan niet met zijn allen verhuizen naar Zuid-Frankrijk of Spanje? Nou, niet noodzakelijk. We hebben niet zozeer nood aan zonwarmte, als wel aan zonlicht en -energie. Zonenergie wordt uitgedrukt in Lux. Eén Lux stemt overeen met de lichtsterkte van een kaars op een afstand van één meter. Op een stralende zomerdag wordt er in openlucht tussen 10.000 en 100.000 Lux gemeten, op een mistige of bewolkte dag komt de meter niet hoger dan 1000 Lux. Volgens wetenschappers hebben we minstens 5000 tot 7000 Lux per dag (gedurende minstens één uur) nodig om ons opgewekt te voelen. Er zijn aanwijzingen dat in noordelijke landen meer gevallen voorkomen van seizoensgebonden depressie dan in het zuiden, maar we moeten voorzichtig blijven bij de interpretatie. In een land als Canada, waar hoegenaamd geen mediterraan klimaat heerst, blijken mensen net minder gevoelig voor winterdepressies. Dat doet vermoeden dat er ook genetische factoren meespelen. Ook geuren en kleuren hebben een invloed op ons welbehagen en die zijn in de lente natuurlijk veel sterker dan in de winter.

Minstens even belangrijk voor ons geluk:

het onderhouden van sociale contacten.

Dat treft, want in de lente komen we vaker buiten en herleeft ook ons sociaal leven.

gratis lichttherapie De kracht van licht wordt tegenwoordig gebundeld in lichttherapie, een behandeling waarbij je wordt blootgesteld aan intensief licht. Het gebruikte licht is sterker dan normaal kunstlicht, maar niet zo sterk als het natuurlicht op een zomerse dag buiten. Naar schatting 70 procent van de mensen met een winterdepressie boekt vooruitgang dankzij lichttherapie. Vanaf de lente kan je echter weer terecht bij moeder natuur, door enkele keren per week – bij voorkeur ’s ochtends en onder een open hemel – in de buitenlucht te gaan wandelen. Zeer doeltreffend én volledig gratis!

gezondheid

De lente belooft een verstopte neus Nog even en het is weer zover: het nieuwe allergieseizoen komt eraan. De lente brengt voor veel mensen jeukende ogen en een verstopte neus met zich mee. Hoe bereid je je daar op voor?

In Europa lijden zo’n 80 miljoen mensen aan een of andere vorm van allergie. De bekendste is zonder twijfel hooikoorts, een allergische reactie van de slijmvliezen van de neus en ogen op stuifmeel van grassen, bomen en andere planten.

Vermits veel planten in de lente tot bloei komen, is dat de meest kritieke periode voor hooikoortslijders. Vooral bij zonnig en droog weer is de hoeveelheid stuifmeel in de lucht erg hoog. Ook het moment van de dag speelt een rol: in de vroege ochtend is er over het algemeen minder stuifmeel in de lucht dan ’s avonds. Hooikoorts kan in de meeste gevallen worden bestreden met zogenaamde antihistaminica, speciale medicijnen die voorkomen dat ontstekingsbevorderende stoffen vrijkomen in de slijmvliezen. Opvallend is dat de klachten afnemen met de ouderdom.

Vanaf 55 jaar zijn nagenoeg alle patiënten genezen.

Tranende ogen en niesbuien De beste behandeling voor een allergie bestaat erin om alle contact met het boosaardige allergeen te vermijden, maar het is voor hooikoortspatiënten moeilijk om zich volledig binnenshuis op te sluiten en alle buitenlucht ook buiten te houden. Gelukkig kunnen ze hun toevlucht nemen tot medicatie, al heeft die bij de ene patiënt meer effect dan bij de andere. Hooikoortspatiënten reageren op het stuifmeel dat in de bloeiperiode van de grassen, bloemen, bomen en onkruid alom in de lucht tegenwoordig is. Een

Zonneallergie

verstopte neus, tranende ogen en niesbuien zijn het trieste resultaat. Aangezien bloemen en bomen niet op verschillende momenten in bloei staan, kan de last zich over een langere periode spreiden.

Populieren bloeien in maart en april, berken in april en mei en grassen van mei tot eind augustus. Ganzenvoet, smalle weegbree, brandnetel, bijvoet en veldbeemgras zijn ook in september nog actief. Op zonnige, winderige dagen worden de hoogste pollenconcentraties gemeten, bij regen en kou daalt de aanwezigheid van pollen in de lucht. Hooikoortspatiënten volgen de weervoorspellingen dan ook meestal op de voet. Zij kunnen zich ook baseren op een allergiekalender, die aangeeft wanneer welke stoorzenders actief zijn. Of ze kunnen naar het hooggebergte trekken om daar gezonde berglucht in te ademen.

Boven 2000 meter vind je evenmin schimmels en huisstofmijt, zij gedijen enkel in een warme omgeving met een hoge vochtigheidsgraad.

Een minder bekende maar verre van zeldzame allergie is zonneallergie, die naar schatting 1 Belg op 10 in meerdere of mindere mate treft. Vooral mensen met een lichte huidskleur zijn er extra kwetsbaar voor. Ter vergelijking: ongeveer 1 procent van de bevolking in Singapore heeft ermee af te rekenen, tegen 20 procent van de Zweedse bevolking. De getroffenen kunnen een rode huid, kleine bobbeltjes, blaasjes of zwellingen krijgen bij blootstelling aan de zon of zonnebank, of aan andere lichtbronnen zoals gloeilampen.

De allergie kan op elke leeftijd optreden, dus ook als je voorheen wel zonlicht kon verdragen. Het merendeel van de patiënten heeft slechts één keer per jaar een korte ‘aanval’, in de lente of aan het begin van de zomer. Zonder behandeling verdwijnen de klachten na 7 tot 10 dagen als je tijdens die periode uit de zon blijft. Geneesmiddelen worden enkel aangeraden bij ernstige klachten. De goedkoopste en meest gebruiksvriendelijke therapie bestaat uit lichtgewenning, waarbij je vanaf april op zonnige dagen enkele minuten uittrekt om te zonnebaden en na verloop van tijd de duur van het zonnebad een beetje verlengt.

Vermijd wel de zon tussen 11 en 15 uur, want dan is de UV-straling het sterkst. Een preventieve zonnebankbehandeling kan helpen tegen de allergie, maar brengt het lichaam wel andere schade toe. Bij hevige reacties kan je corticoïden nemen of zelfs een inspuiting laten zetten. Een wondermiddel bestaat er evenwel niet.

Bart Vandormael februari 2015 / S-magazine •

7

door urbain vandormael

PLUSMINUS autoDelen WoRdt PoPUlaIRdeR

Zonnebanken ZIJn kankeRMachIneS

autodelen zit in de lift. Zo telde Cambio, een initiatief van De Lijn/MIVB/VAB, NMBS Holding en Taxistop, vorig jaar 2045 gebruikers in antwerpen, of een stijging met bijna 25 procent in vergelijking met 2013. Ook Autopia, het Vlaams steunpunt voor particulier autodelen, heeft zijn aantal gebruikers met zo’n 20 procent zien toenemen. Bedoeling is het aanbod nog uit te breiden en te werken aan de naambekendheid, want die laat nog te wensen over.

Volgens cijfers van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) is het aantal dodelijke ongevallen met vrachtwagens in 2014 met bijna 60 procent toegenomen. De sterkste stijging voltrok zich in Vlaanderen (+ 73,3 %), met de provincie antwerpen als dé kampioen met 75 procent. Veel ongevallen met vrachtwagens zijn kop-staartaanrijdingen en dat heeft te maken met de toegenomen verkeersdrukte, de langere remafstand van de zware opleggers en het feit dat de vrachtwagenbestuurders te weinig afstand houden ten opzichte van elkaar. Dat laatste kan worden opgelost door alle vrachtwagens verplicht uit te rusten met een adaptieve cruise control die altijd voor een gepaste afstand zorgt en zelf de vrachtwagen afremt indien het verkeer plots langzamer wordt.

Het gaat om een investering van 1.500 à 2.000 euro, maar dat vinden de transporteurs te veel geld. Waarop wacht de Europese Commissie om op te treden? Moeten er nog meer dodelijke slachtoffers vallen?

8 • S-magazine / februari 2015

ELEKTRISCHE FIETS Steekt bRoMMeR VooRbIJ Volgens de Nationale Verkeersonveiligheidsenquête 2014 van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) rijden er in ons land nu meer mensen met een elektrische fiets rond dan met een bromfiets of motor. Eén op de twintig Belgen verplaatst zich inmiddels met een elektrische fiets, vooral senioren maken van dit milieuvriendelijk vervoermiddel gebruik. Uit diezelfde enquête blijkt nog dat het aantal (kleine) bestelwagens in het verkeer toeneemt en dat heeft dan weerom te maken met het feit dat wij almaar meer goederen via het internet bestellen die aan huis worden besteld. Voor vrachtwagens wordt het bovendien almaar moeilijker om zich een weg te banen in het drukke stadsverkeer.

foto’s: S-magazine

meer ongevallen MET VRaCHTWaGENS

Nog is de zon te zwak om onze huid te bruinen. Daarom zoeken heel wat mensen een zonnebank op in het vooruitzicht van een zonvakantie in de loop van het voorjaar. Dat is geen goed idee, omdat zonnebanken echte kankermachines zijn en in sommige landen zelfs verboden zijn. Volgens dermatoloog thomas maselis, voorzitter van Euromelanoma België, is zo’n verbod een goede zaak. “Huidkanker is een van de snelst toenemende kankers in Europa. Eén op de zes mensen krijgt er ooit mee te maken. Wie een zonnebank bezoekt, wordt blootgesteld aan een overdosis uva-straling die kankerverwekkend is.

Bij intensieve blootstelling verhogen ze de kans op melanoom, de agressiefste vorm van huidkanker.” De explosie van huidkanker is enorm. In tien jaar verdubbelde het aantal huidkankergevallen. De stijging is het sterkst bij vrouwen onder de veertig. En dat is net de categorie die het meest gebruikmaakt van een zonnebank.

Blijkt dat heel wat uitbaters van zonnebanken valse informatie verspreiden en claimen dat zonnebanken kanker kan genezen, terwijl wetenschappelijk is bewezen dat zonnebanken het risico op kanker vergroot.

minDer ZWare skiongevallen DaNKZIJ ‘SCHUMI’ EFFECT

StUdenten dIe later gaan slapen, ScoRen SlechteR Studenten die laat naar bed gaan, scoren slechter tijdens examens. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek dat de schooluitslagen van vroege vogels vergeleek met die van nachtraven. Hoe minder slaap een leerling had, hoe lager zijn cijfers. In de loop van de ochtend gingen de langslapers wel beter presteren. Volgens de onderzoekers vallen tieners later in slaap en zijn ze nog niet uitgeslapen wanneer ze ’s morgens op de schoolbanken zitten. Examens zouden daarom beter op het eind van de ochtend worden afgenomen.

EDEN IS ZIJn naaM Er zijn vorig jaar dubbel zo veel edens geboren als in 2013. Dat heeft wellicht te maken met de goede prestaties van de Rode Duivels in Brazilië en van eden hazard in het bijzonder. Ook de voornaam thibaut deed het opvallend goed. De populairste voornaam voor jongens is voor het vierde jaar op rij lucas, bij de meisjes staat emma voor het zevende jaar op rij op nummer één.

POPULaIRSTE MEISJESNaMEN 1. EMMa 2. ELISE 3. LOUISE 4. ELLa 5. MaRIE

POPULaIRSTE JONGENSNaMEN 1. LUCaS 2. LIaM 3. aRTHUR 4. VINCE 5. NOaH

eden hazard is volgens het Zwitserse Centre International d’Etude du Sport (CIES) zo’n 99 miljoen waard. Daarmee is hij de twee na duurste voetbalspeler te wereld. CIES steunt voor zijn berekeningen op de transferbedragen die werden betaald sinds 2009 en de prestaties van de spelers. thibaut Courtois is de duurste doelman ter wereld maar komt niet voor in de top tien van het CIES.

TOP TIEN 1. LIONEL MESSI (220 MILJOEN EURO) 2. CRISTIaNO RONaLDO (130 MILJOEN EURO) 3. EDEN HaZaRD (99 MILJOEN EURO) 4. DIEGO COSTa (84 MILJOEN EURO) 5. PaUL POGBa (72 MILJOEN EURO) 6. SERGIO aGÜERO (65 MILJOEN EURO) 7. RaHEEM STERLING (63 MILJOEN EURO)

terwijl oud-wereldkampioen Michael Schumacher nog altijd herstellende is van de gevolgen van zijn ski-ongeval eind 2013, is het aantal ski-ongevallen met zware hoofdletsels in 2014 gevoelig gedaald. Dat heeft ermee te maken dat almaar meer skiërs een helm dragen. vooral bij de kinderen is de helmdracht quasi algemeen. een wereldwijde verplichting dringt zich op, aldus Guy Estievenart van de Belgische Vereniging van Sneeuwsport Instructeurs. in een aantal landen geldt die verplichting al voor kinderen tot 14 jaar.

geneesheren inFormeren patiËnten te Weinig oVeR PRIJS GeneeSMIddelen Slechts één op de tien patiënten wordt door zijn of haar geneesheer geïnformeerd over de kostprijs van geneesmiddelen. Nochtans bepaalt de kostprijs van de medicatie of een patiënt met een chronische aandoening zijn medicijnen trouwt inneemt. Dat blijkt uit een rondvraag van jessica Fraeyman voor haar doctoraat bij ruim 400 patiënten die maagzuurremmers, antidepressiva of cholesterolverlagers innemen. De enquête werd afgenomen in een aantal apotheken in Vlaanderen. maaike van overloop, voorzitter van de huisartsenvereniging Domus Medica, geeft toe dat artsen vooral aandacht hebben voor de ziekte en behandeling, en minder met de prijs van de behandeling. Er is daar nog werk aan de winkel. In veel computerprogramma’s die huisartsen gebruiken, verschijnt sinds kort ook de kostprijs van het voorgeschreven geneesmiddel, wat maakt dat de arts geen bijkomend opzoekwerk moet doen en hopelijk meer geneigd zal zijn om die informatie door te geven aan zijn patiënt.

8. CESC FaBREGaS (62 MILJOEN EURO) 9. aLEXIS SaNCHEZ (61 MILJOEN EURO 10. GaRETH BaLE (60 MILJOEN EURO)

februari 2015 / S-magazine •

9

gezondheid

foto: S-magazine

Pijn aan de

GEWRICHTEN ruim een half miljoen mensen in belgië lijden aan reuma of artritis, een verzamelnaam voor zowat 200 verschillende ziekten van het bewegingsapparaat die niet worden veroorzaakt door een ongeval of blessure. jammer genoeg bestaat er nog steeds heel wat verwarring over wat de aandoening precies inhoudt. tijd voor een beetje duidelijkheid …

De term “reuma” omvat alle ziekten en aandoeningen die pijn en/ of misvormingen in de gewrichten, de gewrichtskapsels, de spieren, de pezen, de slijmzakjes en het bot met zich meebrengen. Samengevat: alle aandoeningen van het voortbewegingsapparaat die niet het gevolg zijn van een ongeval of blessure. Sommige artsen spreken enkel over reuma als het gaat om een ernstige vorm van ontstekingsreuma, maar dat is slechts een deel van het verhaal. Reumatische aandoeningen kunnen grofweg worden onderverdeeld in vier groepen: ontstekingsreuma's (de meest bekende groep), artrosen of slijtagereuma's (misschien wel de meest miskende groep), wekedelenreuma's (reuma's buiten de gewrichten) en de reuma's van het skelet. Bij een beginnende reumatische aandoening is het van het allergrootste belang zo snel mogelijk een goede diagnose te stellen, opdat de behandeling snel kan starten.

schurende botten Artrose ontstaat doordat er meer

10 • S-magazine / februari 2015

gewrichtskraakbeen verloren gaat dan er door het lichaam geproduceerd kan worden. Met het vorderen van de leeftijd geraakt het gewrichtskraakbeen onderhevig aan slijtage en vermindert de schokabsorberende vloeistof in de gewrichten, waardoor de botten over elkaar gaan schuren. Tijdens het bewegen hoor je een krakend geluid of voelt het aan alsof er zand in het gewricht zit. Vaak ontstaan aan de randen van de gewrichtsvlakken botuitsteeksels en -haken. Na verloop van tijd kunnen er vergroeiingen ontstaan, voornamelijk in de handen (knobbels op de vingers of scheef gegroeide vingers). In de volksmond wordt artrose “slijtage van de gewrichten” genoemd, maar dat strookt niet helemaal met de waarheid. Zowel het bot als het kraakbeen zijn levende weefsels met cellen die zichzelf hernieuwen.

Alleen gebeurt dat niet bij iedereen even goed. Belangrijke risicofactoren voor artrose zijn chronische belasting van het lichaam (door zware arbeid of topsport), overgewicht, gewrichtsletsels, erfelijkheid (bij de ziekte van Bechterew)...

traag verloop Reuma is vooral een ontsteking van het gewrichtsslijmvlies. De aandoening maakt de gewrichten stijf en stram, maar kan ook bijzonder pijnlijk zijn en tot een ernstige invaliditeit leiden.

Stijfheid in de gewrichten doet zich

vooral voor als je een poos hebt stilgezeten of -gelegen, zoals ’s ochtends na het ontwaken. Patiënten krijgen ook in veel gevallen af te rekenen met zwellingen of vochtophopingen (door een ontsteking) in de gewrichten. De ziekte kent doorgaans een relatief traag verloop, maar kan ook zeer plots en hevig toeslaan. Alarmsignalen zijn onder andere een plotse pijn en/of zwelling in één of meer gewrichten en aanhoudende ochtendlijke pijn en stijfheid. De symptomen zijn meestal symmetrisch: aan beide kanten van het lichaam treden ongeveer dezelfde problemen op. Ontstekingsreuma’s hebben wellicht verschillende oorzaken, al is het nog niet geheel duidelijk welke.

moderne voeding Jicht, een vorm van reuma die veroorzaakt wordt door een te hoog urinezuurgehalte, treft vooral mannen. Slechts één op de zeven patiënten is een vrouw. Opvallend is dat het aantal getroffen mensen in de voorbije tien jaar verdubbeld is. Deze stijging wordt mede toegeschreven aan onze moderne voeding, die te rijk is aan vetten, suiker, rood vlees en alcoholische dranken. Urinezuur ontstaat bij de afbraak van purine, een stof die aanwezig is in onze voeding, maar die ook door ons eigen lichaam aangemaakt wordt. Wanneer het urinezuur onvoldoende wordt afgevoerd, hoopt het zich op in de gewrichten, wat leidt tot pijnlijke ontstekingen ter hoogte van de voet en de dikke teen.

snelle behandeling Wat doe je er tegen? Een goede behandeling van reuma is een snelle behandeling. Als je pijn in de gewrichten voelt, mag je niet wachten om naar de dokter te gaan. Binnen enkele weken kunnen er onherstelbare gewrichtsletsels optreden. Door tijdig in te grijpen kan veel leed worden voorkomen. Ontstekingsreuma’s kunnen spijtig genoeg niet worden voorkomen, maar met een snelle behandeling kan je wel bespaard blijven van misvormingen en kan in het beste geval de pijn zelfs volledig worden gestopt.

blijven bewegen Lichaamsbeweging is goed voor je

gezondheid

gezondheid, ook als je artrose heeft.

Waarom doorgaan als bewegen pijn doet? Een gebrek aan beweging kan het degeneratieve proces van de aandoening versnellen. Sporten laat je echter liever achterwege, om het risico op overbelasting te vermijden. Een van de voordelen van lichaamsbeweging is dat het je helpt om enkele kilo’s te verliezen. Iedere kilo die je kwijtspeelt, is een kilo minder druk op het gevoelige gewricht (vooral als het een gewricht van de heup of een been betreft).

Overtollig vetweefsel heeft daarnaast een negatieve invloed op de stofwisselingsprocessen en op (laaggradige) ontstekingsreacties. Die spelen een belangrijke rol in het versnellen van de kraakbeenafbraak en het veroorzaken van pijn.

pijnstillers en ontstekingsremmers Reuma kan niet worden genezen, maar pijnstillers en ontstekingsremmers kunnen het leed wel verzachten. De nieuwe generatie ontstekingsremmers zijn minder belastend voor de maag, maar wel duurder dan de voorgangers.

Een pijnlijke opstoot van artrose in één gewricht kan behandeld worden met inspuitingen in het gewricht. Jicht hou je tegen door medicatie in te nemen die het urinezuurgehalte normaliseert en het neerslaan van urinezuurkristallen in het gewricht tegengaat.

Diëten en supplementen Soms kan het ook zonder medicijnen. Jichtlijders hebben baat bij een purinearm dieet, bestaande uit rundsvlees, varkensvlees, eend, kip zonder vel, baars, krab, schol, asperges, bloemkool, peulvruchten, sperziebonen, spinazie en champignons.

Absoluut te mijden zijn ansjovis, haring, makreel, mosselen, sardines, spiering, kip met vel en orgaanvlees.

Heb je een ontstekingsreuma, dan doe je er ook goed aan om veel onverzadigde vetten (vis in plaats van vlees) te nuttigen. Voedingssupplementen met een herstellende invloed? Van veel supplementen (in combinatie met medicijnen) is niet bekend welke bijwerkingen ze kunnen veroorzaken.

Vraag dus eerst raad aan je huisarts!

is Dries en de wilde mu

, een s (8) in de Wild Mouse oo R et m ik t za gs an nl doet om oit klaar mee. O gaat maar verder alles p ko Kinderen, je bent er no de er ov et ni t ne e t een rmisattractie di geweldig. Naast ons za ies ct redelijk spectaculaire ke tra at lke zu dt vin s s nog ginhoud. Roo als Roos. Het karretje wa d ha je te ontdoen van je maa jd fti lee e lfd ze de et geheel e, dat ongeveer Dat huilen groeide – ni ik. hr vader met zijn dochtertj sc n va n ile hu te n het meisje bego ing over haar eerste az rb ve ijn m k oo n maar net vertrokken of da s ot wa jzonder uit krijsen en gillen. Gro cht dat mijn kinderen bi da e onbegrijpelijk – al snel di ik En ?” er ke n ee “gaan we nog woorden na aankomst: ad in het e vader die ten einde ra zijn. ng jo n ee n va n zie ge e huilen. ok een filmpj ar te doen stoppen met Laatst heb ik op Facebo ha om g gin po n ee in te slapen. tertje kruipt id, ligt de kleine spruit vle babybedje van zijn doch ge eft he ar ha t as na dat hij zich plots wakker en kruipt ze ikt hr sc , en jd Amper tien seconden na vri be te eert vallen. Het n penibele situatie prob n buik terug in slaap te Wanneer hij zich uit zij zij op lijk de in te ui om nog altijd n hem aan, ter doet Roos eigenlijk la ze nog wat dichter tege ar ja t ch A r. aa m g ze fel haar negenheid, ndje van weg om aan ta betere hunkeren naar ge ha n ee er eft he Ze . er t iets subtiel ot te kunnen nesteho sc ijn m op lijk ongeveer hetzelfde, zij he de in te ui n. Ik moet mij te schuiven, om zich rhaal dat ze wil vertelle ve stoel onopgemerkt naar t he or vo en ijg kr te lle aandacht geslaagd als ik niet et ni is d on av n Ee len. Kwestie van mijn vo a. rg de gebeuren met plezier on (6) mag er altijd bij, nn Fi t. lig en m bekennen dat ik het hele ar ijn m in tv kan kijken, terwijl ze ar de andere Als peuter kroop hij na een half uurtje met haar t. es we ge it oo N . er di een knuffel maar is duidelijk niet zo naast hem ging zitten. te no ge ht ec ijn m kwijt. of ik , steun en toeverlaat, is kant van de sofa als er be fel uf kn n zij s, rie D gekregen: altijd op een andere , en er ng sli nd ro Finn heeft slecht nieuws al er ov er wat hem dat niet. Hij liet zijn be zoals hij alles kwijtspeelt Helemaal onverwacht is et N d. ur be ge jke eli ijd het onverm Het mag een wonder … os do am rh plek, dus op een dag is te bo , us n handschoenen, drinkb halance staat in schril nc no e rd aa en ëv dierbaar is: zijn sjaal, zij ge on jn Zi lmatig zichzelf verliest. hij waardevol en moét dt vin les al lijk heten dat Finn niet rege ke er W . obsessieve verzameldrang contrast met zijn haast hoolbank moest ontruisc n zij s ng la on j hi en worden bewaard. To et ongeloof toe men, stond de leraar m er zelfs een foto te kijken. De man heeft wijzen dat hij niet van genomen, om te be het … overdreef. Ja, zo erg is Bart Vandormael Nieuwe vader dpress.com http://nieuwevader.wor

baRt VandoRMael februari 2015 / S-magazine •

11

“ In blijde verwachting van gezonde nier” Natasja Es Ze klaagt niet, ondanks dat ze af te rekenen heeft met ernstige gezondheidsproblemen. Sinds haar geboorte lijdt Natasja Es (21) aan de stofwisselingsziekte cystinose die de werking van vitale organen aantast. In haar geval verstoort die de nierfunctie en dringt zich een niertransplantatie op. Sinds juni staat ze op de wachtlijst maar het aantal donoren in Europa is klein. Om die reden wil haar moeder nu een nier afstaan aan haar dochter.

Natasja bezit een diploma van kinderverzorgster maar oefent haar beroep niet uit. Ze kan de fysieke belasting van de job momenteel niet aan. Ze moet veel rusten, zware inspanningen vermijden en een zeer gedisciplineerd leven leiden. Uitgaan met vrienden of verre reizen ondernemen, zit er voor haar niet in. Maar uitgerekend door haar ziekte is drie jaar geleden een hartenwens in vervulling.

De organisatie ‘Make a Wish’ organiseerde een audiëntie met haar idool, de Canadese superstar Justin Bieber. Een onvergetelijke belevenis, die haar voor een paar uur alle pijn en leed van de voorbije eenentwintig jaar deed vergeten.

Cystinose tast de werking van vitale organen aan “Mijn moeder had meteen door dat er iets aan de hand was met mij. Ik huilde nooit om melk, sliep gewoon aan een stuk door. Mijn moeder maakte zich ongerust en vroeg om raad in het ziekenhuis. Maar zij vond geen gehoor.

Tot zij letterlijk met de vuist op tafel sloeg en een uitleg eiste. Korte tijd daarna kreeg zij te horen dat ik leed aan cystinose, een van de duizendvierhonderd stofwisselingsziekten, die de werking van vitale organen aantast.

In mijn geval gaat het om de nieren.

In plaats van een zuiverend hebben die bij mij een vergiftigend effect.

Zonder een aangepaste behandeling leidt cystinose al op jonge leeftijd tot een totaal verlies van de nierfunctie. Ik

12 • S-magazine / februari 2015

ben gelukkig nog niet aan nierdialyse toe, en hoop via een niertransplantatie alsnog een min of meer normaal leven te kunnen leiden. Maar de wachtlijst is lang, omdat er te weinig donoren zijn.

Om die reden heeft mijn moeder voorgesteld om zelf een nier af te staan.

De onderzoeken zijn achter de rug, we wachten op de uitslag. Valt die negatief uit, moet ik blijven hopen op een geschikte nier van een pas overleden donor, ergens in Europa.”

Hoe moeten we ons dat voorstellen? Je zit constant te wachten op een telefoontje met de mededeling dat je naar het ziekenhuis moet voor een transplantatie?

Natasja Es : “Ten laatste vier uur na de oproep moet ik in het UZ Antwerpen op de operatietafel liggen. Wat maakt dat ik, maar in feite ons hele gezin, constant onder stress staat, uit vrees die verlossende oproep te missen.

Dat betekent echter ook dat een verre vakantie uitgesloten is.”

Ik schaamde mij voor mijn ziekte Hoe ver gaat je herinnering terug in de tijd? Wanneer heb je ervaren dat je anders was dan je leeftijdsgenootjes?

Natasja Es : “Ik kan daar geen datum of leeftijd opplakken. Feit is dat ik

mijn hele leven lang met dokters en ziekenhuizen in contact ben geweest. Als kind leer je daar mee te leven, zonder dat je je daar vragen bij stelt. Ik herinner me wel dat ik mij schaamde en mijn ziekte probeerde te verbergen voor de buitenwereld. Ik moet bijvoorbeeld heel veel medicamenten slikken en dat lukt wel.

Maar ik zal nooit één pil nemen in het gezelschap van anderen. Dat zorgde op school voor problemen, omdat mijn medicatie aan een strikt tijdschema is gebonden. Op het begin van het schooljaar moesten mijn ouders aan de juf uitleggen dat ik veel water moest drinken en dus geregeld naar het toilet moest, dat ik snel vermoeid raakte… Ik haatte die momenten, ook al omdat mijn klasgenoten geen weet hadden van mijn ziekte en nog minder van de belasting van cystinose voor mijn lichaam. Soms bleef ik dagenlang afwezig op school, of mocht ik ’s middags al naar huis. Zij voelden dat aan als een voorkeursbehandeling, terwijl ik in feite doodziek was en constant vermoeid was. Ik kan zonder problemen achttien uur aan een stuk slapen, wakker worden zonder wekker lukt mij nooit.”

Soms vond ik gehoor bij een vriendin, soms ook niet Hoe was het als tiener om met je ziekte om te gaan?

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een lid van de Socialistische Mutualiteit.

Natasja Es : “Ik voelde me vaak uitgesloten omdat ik aan een aantal activiteiten niet kon deelnemen, ook niet aan verjaardagsfeestjes of fuiven.

Heel af en toe nam ik een vriendin in vertrouwen en vertelde haar van de ongemakken die mijn ziekte met zich meebracht. Soms vond ik gehoor, soms ook niet. Ik herinner me nog een uitspraak van een van hen… ‘sorry, maar we vergeten vaak dat je ziek bent’. Daar moest ik het dan mee doen.

Daar komt bij dat ik tenger en klein van gestalte was en aangewezen was op groeihormonen. En dat in volle puberteit. Ik heb in die periode ook twee zware operaties aan mijn voeten ondergaan, die vreselijke pijnen veroorzaakten. Maar ik had geen andere keuze, het was of opereren of in een rolstoel belanden. Gelukkig heb ik altijd kunnen rekenen op oneindig veel begrip en de onvoorwaardelijke steun van mijn naaste familie. Ik besef dat ook zij zwaar lijden onder mijn ziekte en dat zij vele offers hebben gebracht om mij het leven zo aangenaam mogelijk te maken. Dat lukt niet altijd, maar soms zijn er ook momenten die gewoon onvergetelijk zijn, zoals mijn ontmoeting met Justin Bieber.”

Versta ik je goed dat je een ontmoeting hebt gehad met superstar Justin Bieber?

Natasja Es : “Zoals elke tiener had ik idolen en Justin Bieber was mijn superman. Mijn moeder wist daarvan, want ik had de hele dag de mond vol van hem. Buiten mijn medeweten heeft zij contact opgenomen met de Vlaamse tak van de organisatie ‘Make a Wish’; die leeft van giften van bedrijven en particulieren en stelt zich tot doel hartenwensen in te willigen van jongeren tot achttien met een levensbedreigende aandoening. Ik mocht een top drie invullen en plaatste het bijwonen van een optreden van Justin Bieber op plaats één, gevolgd door een bezoek aan de Verenigde Staten en het opnemen van een eigen single.

Uiteindelijk is het een informele ontmoeting geworden van bijna vier uur met Justin Bieber. Een onvergetelijke belevenis, waarvoor ik ‘Make a Wish’ enorm dankbaar ben.”

Boodschap voor de politiekers Natasja heeft zo veel te vertellen, toch is ze nooit eerder naar buiten getreden met haar verhaal. Waarom niet?

“Omdat ik daar niet rijp voor was. Nu kan ik alles beter plaatsen, durf ik ook

Zonder een goede ziekte­ verzekering zou ik waarschijnlijk al dood en begraven zijn.

openlijk over mijn ziekte te praten en wil ik de gezonde mensen informeren over wat zieke mensen meemaken. En over wat zij kunnen doen om de pijn van zieken te verzachten. Als er zich meer mensen zouden aanmelden als donor, zouden er bijvoorbeeld meer donornieren beschikbaar zijn en zou ik wellicht al veel verder staan dan dat ik nu sta. Ik heb ook een boodschap voor de politiekers: zonder een goede ziekteverzekering zou ik waarschijnlijk al dood en begraven zijn.

Mijn ouders zijn niet rijk en zouden dus nooit de hoge ziekenhuis- en geneesmiddelenkosten hebben kunnen betalen die mijn ziekte met zich meebrengt. Maar dankzij ons systeem leef ik nog en ben ik een blijde verwachting van een gezonde nier. Ik hoop dat de politici er alles zullen aandoen om de gezondheidszorg voor iedereen toegankelijk en betaalbaar te houden.”

Aldus de niet mis te verstane boodschap van een kranige en lieftallige 21-jarige jonge vrouw die nog alles van het leven te verwachten heeft, maar die zonder een gezonde nier een sombere toekomst tegemoet gaat.

Urbain Vandormael februari 2015 / S-magazine •

13

el

rma

ndo

Va : U. foto

gezondheid

Het leven zoals het is Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeksinstelling.

Informatie over de terugbetaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.

de darmkankerspecialist Elke dag krijgen dertien Vlamingen de diagnose van darmkanker. De derde meest voorkomende kanker eist zowat 2000 overlijdens per jaar in Vlaanderen. Waarom weten we er dan zo weinig over?

De Vlaamse overheid hoopt via een grootschalig bevolkingsonderzoek jaarlijks 400 overlijdens als gevolg van darmkanker te voorkomen. Maagen darmspecialist Luc Colemont, verbonden aan het GZA Sint-Vincentiusziekenhuis in Antwerpen en oprichter van de vzw Stop Darmkanker, staat al enkele jaren op de barricades. “Doe de test! Het kan uw leven redden.”

Darmkanker is een sluipmoordenaar. Dat stelt Luc Colemont in zijn boek “Stop Darmkanker”, naar de naam van zijn vzw die tegen darmkanker strijdt. “Een sluipmoordenaar, omdat de ziekte toeslaat op een moment dat de patiënt er nog niets van voelt. De klachten treden pas op in een latere fase van de ziekte. Veel mensen komen uit de lucht vallen als de diagnose wordt gesteld. Daar komt bij dat er veel onwetendheid bestaat over de aandoening. De darmen hebben een imagoprobleem, ze worden steevast geassocieerd met de stoelgang, buikloop en de aars.

In vergelijking met bijvoorbeeld het hart, borsten, en hersenen spreekt de darm niet echt aan. Vandaar dat er relatief weinig aandacht voor is. Dat terwijl 1 op de 20 mensen ermee af te rekenen krijgt. Dat is niet niks.”

14 • S-magazine / februari 2015

De vzw Stop Darmkanker slaagt er meer dan behoorlijk in om het nieuws te halen.

Een jaar geleden stuurde u een open brief aan Brad Pitt met de uitnodiging om zich te laten testen op darmkanker. U stond in alle kranten.

Luc Colemont: “Ere wie ere toekomst: dat idee kwam van het reclamebureau Ten, dat ons gratis en voor niets steunt. Die brief maakte deel uit van de Save your selfie-campagne, waarbij 9 BV’s het voorbeeld gaven en mensen vroegen om een foto van zichzelf op het toilet te maken en die te delen op sociale media. Onze Facebookgroep heeft meer dan 30.000 likes.

Ik probeer elke dag een bericht te plaatsen. We gebruiken de sociale media uit noodzaak, omdat we geen geld hebben om onze boodschap via andere kanalen kenbaar te maken.

Sociale media kosten enkel tijd, maar ze hebben ons al veel opgebracht. Ik ben blij dat onze acties weerklank

krijgen in de media. Alle aandacht is goed. Met deze reportage in uw blad voorkomt u minstens één geval van darmkanker, daar ben ik wel zeker van.”

Motiveren de vele reacties op de sociale media u om de strijd onverminderd voort te zetten?

Luc Colemont: “Natuurlijk! Ik moet bekennen dat ik op sommige momenten wel eens zucht. Het kost me héél veel tijd en moeite om Stop Darmkanker draaiende te houden.

Je moet weten: ik heb ook nog een voltijdse baan als maag- en darmspecialist in het Sint-Vincentiusziekenhuis in Antwerpen. De vzw slorpt zeker 90 procent van mijn vrije tijd op. Ik heb het afgelopen jaar 34 voordrachten gegeven, dat gaat niet in je koude kleren zitten. Maar goed: als ik al die reacties lees, weet ik weer waarom ik het allemaal doe.”

foto's: J. Herregods en S-magazine ~

Wordt u boos wanneer u artsen als Luc Bonneux hoort verkondigen dat massale borst- en darmscreenings nodeloze medische onderzoeken voor gezonde mensen met zich meebrengen? De kleine baten worden volgens hem opgeblazen en de aanzienlijke schade wordt verhuld.

Luc Colemont: “Het nut van massaal borstkanker- en prostaatkankeronderzoek staat op dit moment opnieuw ter discussie, maar over darmkankerscreening is er geen enkele discussie. Bonneux geeft dat nu ook wel toe. De resultaten spreken voor zich: veel minder sterftegevallen door darmkanker, minder lichamelijk leed voor de patiënten en een grote kostenbesparing. Als men die drie argumenten ontkent, is men intellectueel niet eerlijk.”

Bij vroegtijdige opsporing volstaat een operatie om de tumor weg te nemen.

Zonder chemotherapie, zonder bestraling.

Het recent Vlaams bevolkingsonderzoek bij mannen en vrouwen tussen 56 en 74 jaar heeft liefst 118.000 stoelgangtesten opgeleverd. Bijna de helft van de uitgenodigde mensen heeft aan het onderzoek deelgenomen. Een onverhoopt succes, niet?

Luc Colemont: “Die grote respons stemt me heel tevreden. Belangrijker nog is dat het onderzoek ook concrete resultaten heeft opgeleverd.

Bij bijna 1000 mensen is een darmtumor in een vroegtijdig stadium gevonden. Die mensen kunnen we genezen, wat veel moeilijker is wanneer we de ziekte in een later stadium detecteren.”

Niet minder dan 95 procent van de darmkankergevallen kan worden genezen als de ziekte tijdig worden opgespoord.

Luc Colemont: “Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie is darmkanker de “ideale” ziekte om vroeg op te sporen. Alleen doen we het onvoldoende. De Wereldgezondheidsorganisatie heeft criteria opgesteld waar een ziekte aan moet voldoen om makkelijk te worden opgespoord. Darmkanker scoort tien op tien. Niet elke kanker heeft bijvoorbeeld een voorstadium zoals een poliep. Bij vroegtijdige opsporing volstaat een operatie om de tumor weg te nemen. Zonder chemotherapie, zonder bestraling.”

U raadt mensen aan om zich vanaf de leeftijd van 50 jaar om de twee jaar laten onderzoeken.

Luc Colemont: “De Europese richtlijnen schrijven voor dat je je best laat onderzoeken vanaf 50 tot 74 jaar. Als ik dat vermeld tijdens een lezing, is er altijd wel iemand van 75 die zijn hand opsteekt en vraagt of hij niet goed genoeg meer is om nog onderzocht te worden. Tja, we moeten ergens de grens trekken. Vanaf een zekere leeftijd wegen de voordelen van een test niet meer op tegen de nadelen. Wel jammer is dat het Vlaams bevolkingsonderzoek mensen pas vanaf 56 uitnodigt voor een test. Bij deze wil ik iedereen tussen 50 en 56 aanraden om een test van hun ontlasting te laten doen door de huisarts.

Vervelend is ook dat 10 procent van de darmkankerpatiënten jonger is dan 50. Veel van die mensen reageren haast verontwaardigd wanneer ze de diagnose krijgen, omdat ze in de overtuiging leefden dat je pas vanaf je 50e darmkanker kan krijgen. We zullen wellicht nooit in staat zijn om alle kankergevallen vroegtijdig op te sporen, maar we komen al een heel eind ver als mensen zich bewust zijn van de gevaren. Als je iemand in de familie hebt met darmkanker, wacht je best niet tot je 50e om een darmonderzoek te laten doen.”

als je iemand in de familie hebt met darmkanker, wacht je best niet tot je 50e om een darmonderzoek te laten doen.

Is het per definitie te laat als de ziekte pas wordt ontdekt wanneer je er lichamelijke last van krijgt?

Luc Colemont: “Neen, niet noodzakelijk. Maar de kans op genezing neemt wel flink af. In stadium 1 en 2, wanneer de klieren nog niet zijn aangetast, heb je 80 tot 90 procent kans op genezing. In stadium 3 zakt de overlevingskans al tot 50 à 60 procent. In stadium 4, als er uitzaaiingen zijn naar andere organen, hou je nog maar 10 tot 15 procent kans op overleven over. Uit een rapport van McKinsey blijkt dat ongeveer de helft van de patiënten zich in stadium 3 of 4 bevindt wanneer ze de diagnose van darmkanker krijgen. Niet enkel in België, maar over de hele wereld.

Opnieuw: hoe vroeger we erbij zijn, hoe beter. Het doel van het bevolkingsonderzoek is net om zo veel mogelijk kankergevallen reeds in stadium 1 en 2 te kunnen detecteren.”

februari 2015 / S-magazine •

15

gezondheid

Laten we even een stapje terug zetten: wat zijn de oorzaken van darmkanker?

Luc Colemont: “Goede vraag. Als ik het antwoord had, zou ik juichen van blijdschap. Bij een minderheid van de patiënten, zowat 20 procent, zit de ziekte in de familie. Voor bepaalde vormen van darmkanker hebben we trouwens al het gen gevonden dat verantwoordelijk is voor het kwaad.

In de grote meerderheid van de gevallen kunnen we echter geen precieze oorzaak aanduiden. We weten wel dat bepaalde ongezonde levensgewoonten het risico op de ziekte verhogen. We hebben stukjes van de puzzel, maar het grote stuk in het midden ontbreekt nog. Ik koester de hoop dat we binnen vijf à tien jaar dat ontbrekende stuk wel zullen vinden. Er gebeurt veel wetenschappelijk onderzoek. En de resultaten van dat onderzoek zijn hoopgevend. De Belgische bio-informaticus Jeroen Raes van de Vrije Universiteit Brussel verricht toponderzoek van internationale allure. Er gaat geen week of maand voorbij zonder dat er in een medisch vakblad een artikel verschijnt over nieuwe bevindingen over onze darmflora. Die darmflora wordt in verband gebracht met darmkanker, maar ook bijvoorbeeld met

16 • S-magazine / februari 2015

We hebben stukjes van de puzzel, maar het grote stuk in het midden ontbreekt nog.

foto's: J. Herregods

Welke symptomen moeten een alarmbelletje doen rinkelen?

Luc Colemont: “Buikkrampen, veranderde stoelgang, bloed bij de ontlasting, gewichtsverlies, bloedarmoede … Dat gezegd zijnde: we mogen de mensen niet onnodig angst aanjagen. De symptomen die ik net opsom, zijn niet noodzakelijk tekenen van darmkanker. Ze kunnen ook op een andere ziekte wijzen.

Daarom ben ik geen voorstander van darmkankercampagnes die op de klachten of symptomen gericht zijn.

Een groot Amerikaans kankerinstituut heeft eens een spraakmakende campagne gevoerd waarbij mensen werden gewaarschuwd voor darmkanker als ze aan de volgende voorwaarden voldeden: 1) u voelt zich goed. 2) u hebt een goede eetlust. 3) u bent 50 jaar. Een behoorlijk confronterende campagne, die vooral wilde aantonen dat je niet moet wachten met een onderzoek tot het te laat is.

Er bestaat een “poepsimpele” test van de ontlasting, de i-FOB test. Niet iPod of iPad, maar i-FOB. Pijnlijk? In het geheel niet.”

overgewicht of zelfs autisme. Ik verwacht nog grote vooruitgang in dat onderzoek. We kunnen echter nog niet schrijven dat we de oorzaak van darmkanker hebben gevonden. Dat zou voorbarig zijn.”

Volgens onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum remt zonlicht de groei van darmtumoren af. De sterfte aan darmkanker ligt ook lager in landen waar de zon vaak schijnt.

Luc Colemont: “Zonlicht geeft ons vitamine D. Als je 50.000 mensen met een hoge concentratie vitamine D en 50.000 mensen met een lage concentratie vitamine D test, zal je bij de tweede groep iets meer darmkanker vaststellen. Het is echter voorbarig om te stellen dat vitamine D darmkanker voorkomt of onderdrukt. Het direct oorzakelijk verband is nog niet bewezen. Als we beweren dat mensen minder snel darmkanker krijgen door regelmatig in het zonlicht te baden, geven we hen valse hoop.”

In dezelfde categorie, maar misschien ook niet: rood vlees eten verhoogt het risico op darmkanker, aldus de Hoge Gezondheidsraad.

Luc Colemont: “Klopt niet helemaal.

Te veel rood vlees is niet goed. De limiet ligt ongeveer op 500 gram per week. Een gemiddelde Vlaming eet 640 gram rood vlees per week. Als we met zijn allen iets minder rood vlees zouden eten, krijgen we misschien iets minder snel darmkanker. Maar ik zeg wel: misschien. Ik zou niet vlakaf durven stellen dat rood vlees darmkanker veroorzaakt. Ik lees wel meer van dit soort berichten: chocolade is goed voor de darmen, havermout voorkomt darmkanker … Sorry, maar zulke ongenuanceerde stellingen kan ik niet ernstig nemen.”

Heeft u huis-, tuin- en keukentips om zonder darmkanker door het leven te gaan?

Luc Colemont: “Het zal je niet verbazen, maar mijn eerste tip is: doe de test! We moeten allemaal met onze auto naar de keuring, maar waarom krijgen we geen groene kaart voor de staat van ons lichaam? Zeker vanaf de leeftijd van 50 moet je je laten onderzoeken door je huisarts.”

Tot slot: waarom heeft u destijds beslist om ten strijde te trekken tegen darmkanker?

Luc Colemont: “Dat is bijna toevallig gebeurd. Toen ik tien jaar geleden gevraagd werd om een lezing te geven over het onderwerp, moest ik vaststellen dat ik zelf weinig wist over de vroegtijdige opsporing van darmkanker. Hoewel ik al maag- en darmspecialist was. De meeste mensen weten er weinig of niets over. Dat kon en kan ik niet laten gebeuren.

Ik ben begonnen met lezingen te geven voor huisartsen. Vijf jaar geleden ben ik daarom met de actiegroep Stop Darmkanker gestart, die is uitgegroeid tot een vzw. Het specialisme van maag- en darmziekten spreekt me aan omdat het een breed spectrum bestrijkt, gaande van lever- en slokdarm- tot pancreas- en darmproblemen. Wij zijn tegelijk detective en onderzoeksrechter. We proberen om de dader te vinden van je kwaal en we doen verschillende onderzoeken om tot een oplossing te kunnen komen.

Dat is ongemeen boeiend. Zo erg het is om iemand te moeten melden dat hij lijdt aan darmkanker in een vergevorderd stadium, zo verheugend is het om te kunnen melden dat we een tumor hebben gevonden die we kunnen wegnemen vooraleer hij echte schade aanricht.”

Bart Vandormael

foto: S-magazine

webnanny

luiZen Zijn gek op kinDerhaartjes kwam je kind wel eens naar huis met luizen? Dan weet je vast dat het belangrijk is om onmiddellijk in te grijpen.

luizen en neten

van de jeuk verlost te zijn, om te vermijden dat krabwondjes infecties veroorzaken en om te voorkomen dat ook anderen erdoor besmet worden, is het belangrijk om meteen in te grijpen.

De hoofdluis is een parasiet die zich nestelt in hoofdhaar dicht bij de huid. De luis heeft geen vleugels en kan niet springen. De vrouwtjes leggen iedere dag eitjes, ook neten genoemd.

Na één week komen de neten uit en na enkele dagen planten de jonge luizen zich opnieuw voort. Die zijn een speldenkop groot, grijsbruin van kleur en voeden zich met bloed. Ze steken de persoon waarop ze zitten en veroorzaken zo kleine wondjes aan de hoofdhuid die jeuk veroorzaken. Neten zitten meestal achter de oren en lijken op grijs-witte schilfertjes, maar kleven vast in het haar.

Kinderen tot 12 jaar lopen de meeste kans om luizen te krijgen. Tijdens het ravotten en knuffelen komen kinderen met de hoofden bij elkaar, hun jassen hangen dicht opeen op school, ze verwisselen hun sjaals en mutsen, ze nemen vaak selfies met vriendjes, …

Woont de haarluis het liefst bij vuilakjes?

De beste en veiligste methode om luizen te vinden en te verwijderen is de natte-kam methode: • Was het haar en maak het zeer goed nat.

• Breng in grote hoeveelheid conditioner aan op het haar.

• Kam met een gewone kam het haar van achter naar voor.

• Kam vervolgens het haar terug naar achter met een speciale netenkam. Let hierbij vooral op de hoofdhuid, achter de oren, in

Neen. Luizen vinden alle soorten hoofdhaar best gezellig, ook haar dat geregeld gewassen wordt. Net haar is zelfs aantrekkelijk voor luizen: daar raken ze sneller bij de hoofdhuid.

grijp onmiddellijk in Luizen zijn geen ziekteverspreiders, maar om

behandeling Wanneer je bij een kind luizen vaststelt, is de kans groot dat ook de broertjes, zusjes en klasgenootjes besmet zijn. Ook volwassenen kunnen luizen krijgen.

de nek, aan de bovenkant van het hoofd en haar hangend over het voorhoofd.

• Veeg de kam geregeld af met keukenpapier en leg hem na gebruik minstens 30 minuten in ontsmettingsmiddel.

Herhaal dit elke 3 à 4 dagen gedurende 2 of 3 weken. Controleer achteraf nog een aantal keer met deze methode. Chemische luizenbehandelingen hebben geen beschermende werking. Gebruik deze pas wanneer je zeker bent dat er luizen op de hoofdhuid zitten.

Vraag raad aan je huisarts of apotheker, deze producten zijn niet geschikt voor iedereen.

Daar komt bij dat ze insecticide bevatten en dus niet onschadelijk zijn. We stellen ook vast dat luizen steeds meer resistent worden tegen de gangbare middelen.

goed om weten Je kan jassen, beddengoed, kleren, mutsen, sjaals en knuffels ontsmetten door ze te wassen op 60°C. Zijn bepaalde zaken niet geschikt voor de wasmachine, steek ze dan in een afgesloten plastic zak en zet deze gedurende een week op een koele plaats. Een grote schoonmaak is niet nodig, luizen overleven enkel op mensenhaar. Ook de huisdieren blijven buiten schot.

Als je luizen vaststelt bij je kind, breng je best de school of de opvang op de hoogte. De kans is groot dat ook andere kinderen besmet zijn.

JUlIe MInnaeRt

bestel gratis het boekje ‘met De hanDen in het haar’ joetZ vzw beschrijft de nat-kam methode in de folder ‘met de handen in het haar?’. gratis te bestellen op www.joetz.be

februari 2015 / S-magazine •

25

sociale info

Raadpleging bij geneesheerspecialist wordt duurder De regering heeft onlangs het terugbetalingstarief voor de geneesherenspecialisten gelijkgeschakeld. Het persoonlijk aandeel van de patiënt bedraagt voortaan 12 euro. Patiënten met een verhoogde tegemoetkoming moeten 3 euro betalen.

Waarover gaat het hier?

De patiënt betaalt voor een raadpleging een ereloon aan zijn arts. Op haar beurt betaalt de mutualiteit een gedeelte hiervan terug aan de patiënt. Dat gebeurt op basis van een code die de zorgverstrekker (huisarts, geneesheer-specialist, tandarts, kinesitherapeut…) vermeldt op het getuigschrift voor verstrekte hulp. Die zogenaamde nomenclatuurcode bestaat uit 6 cijfers en verwijst naar een specifieke verstrekking/handeling van de zorgverstrekker.

Per nomenclatuurcode is precies bepaald hoeveel het ereloon mag bedragen, hoe hoog het remgeld voor de gewone verzekerden is en hoeveel personen met een verhoogde tegemoetkoming uit eigen zak moeten betalen.

Het remgeld of persoonlijk aandeel is het verschil tussen het ereloon van de zorgverstrekker en het bedrag dat het ziekenfonds terugbetaalt.

Patiënten die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming ontvangen een hogere tussenkomst van hun ziekenfonds en betalen dus een lager remgeld.

Vereenvoudiging geen goede zaak voor de patiënt De regering heeft onlangs het terugbetalingstarief voor de geneesheren-specialisten gelijkgeschakeld. Voor een gewone raadpleging bedraagt het persoonlijk aandeel voor de gewone verzekerden voortaan 12 euro, voor personen met een verhoogde tegemoetkoming 3 euro.

Door de nieuwe regeling komt de patiënt niet meer voor verrassingen te staan, wat positief is. Hij weet immers op voorhand hoeveel hij uit eigen zak moet betalen voor een raadpleging bij zijn geneesheer-specialist, op voorwaarde dat die werkt aan het officiële RIZIV-tarief dat is afgesproken tussen artsen en ziekenfondsen.

Hieronder vindt u een tabel met vaak voorkomende nomenclatuurcodes (kolom 1).

Kolom 2 vermeldt het persoonlijk aandeel (PA) in 2014 en 2015, in kolom 3 vindt u het persoonlijk aandeel van personen met een verhoogde tegemoetkoming in 2014 en 2015.

Globaal gezien worden de raadplegingen bij een geneesheer-specialist 17 procent duurder, in 60 procent van de gevallen stijgt het persoonlijk aandeel van de patiënt echter met 45 procent. Voor een aantal raadplegingen (reumatologie, kinderneurologie) die minder vaak voorkomen, daalt het persoonlijk aandeel lichtjes.

2014

2015

2014

2015

102012: Raadpleging specialist

€ 8,23

€ 12

€ 2,81

€3

102535: Raadpleging geaccrediteerde specialist

€ 8,23

€ 12

€ 2,81

€3

Conclusie: onder het mom van een vereenvoudiging en gelijkschakeling van de tarieven van de geneesheren-specialisten verhoogt de regering het remgeld voor de patiënt, boven de hoofden van de ziekenfondsen.

102756: Raadpleging geaccrediteerde dermato-venereoloog

€ 11,45

€ 12

€ 3,10

€3

Daniella Verbruggen

102572: Raadpleging geaccrediteerde kinderarts

€ 13,34

€ 12

€ 2,86

€3

Nomenclatuurcode

26 • S-magazine / februari 2015

PA Gewone verzekerde

PA verhoogde tegemoetk.

joetz

JOETZ vzw lanceert theaterproductie rond roken

Een sigaret weigeren is stoer!

In samenwerking met het Educatief Theater Antwerpen lanceert de jongerenvereniging JOETZ vzw de theaterproductie SMOOR. Het is een interactieve voorstelling waarbij aan jongeren wordt duidelijk gemaakt - zonder autoritair gemoraliseer en zonder overdreven bangmakerij - dat een sigaret weigeren stoer is. Het is de laatste fase van de interactieve campagne rond roken die al maandenlang in goede banen wordt geleid.

De theaterproductie is op poten gezet door het Educatief Theater Antwerpen. Wij zaten samen met Rudy Goes, de regisseur en één van de hoofdrolspelers van het toneelstuk.

Wat doet het Educatief Theater?

“Het ETA is opgericht in de schoot van het Fakkeltheater Antwerpen en bestaat nu 38 jaar. De meeste thema’s zijn vooral sociaal gericht (drugs, armoede, zelfverminking, pesten mensenrechten), maar gaan evengoed ook over klimaat, evolutie, oorlog of verkeer. De stukken worden voor middelbare scholen gebracht. Voor het lager onderwijs zijn er voorstellingen rond pesten en binnenkort ook over de evolutietheorie.”

Hoe is het toneelstuk SMOOR tot stand gekomen?

“Een toneelstuk maken over roken is niet zo eenvoudig: roken is erg ongezond, maar het veroorzaakt lange tijd geen grote dramatische wendingen zoals alcoholmisbruik of drugs dat wel doen. Voor een goed toneelstuk zijn net drama en conflict onontbeerlijk, maar het enige wat je over roken kan zeggen is: begin er niet aan want na jaren je longen volgezogen te hebben met teer en nicotine zal je de rekening betalen. Daarbij komt ook dat het heel moeilijk is om mensen te doen stoppen met roken, het is veel effectiever om te voorkomen dat jongeren eraan

beginnen. Daarom kozen we voor de doelgroep 12 tot 15 jarigen.”

“Aan het informatieve geraamte, met een PowerPointpresentatie en filmpjes, breiden we een ontluikende liefdesgeschiedenis tussen een Russische professor-tabakoloog en zijn assistente.

Zo’n ietwat ouderwetse professor met een ringbaardje en een vreemd accent heeft iets aandoenlijks. Als hij dan nog verliefd is op zijn onhandige, guitige assistente dan kan je daar heel wat grappige situaties mee creëren.”

Wat is volgens jullie de grootste uitdaging in de strijd tegen roken?

“Er zijn al veel revolutionaire stappen gezet de laatste jaren: we kunnen het ons nog amper inbeelden dat er overal gerookt mocht worden: in de cinema, in het vliegtuig, in de trein, op restaurant. Nu kan je uitgaan en thuiskomen zonder dat je ogen tranen en je kleren stinken naar sigarettenrook. Tien jaar geleden was dat niet zo. Toch kan het nog beter: roken in het

bijzijn van kinderen en in de auto moet nog verboden worden. Maar er is vooral een blijvende sensibilisering nodig.

Eenmalige acties hebben weinig nut. We moeten blijven herhalen hoe slecht roken wel is, voor onze gezondheid en voor ons sociaalzekerheidssysteem. Alle beetjes helpen en we geloven erin dat er uiteindelijk een echte mentaliteitsverandering kan komen waarbij roken niet meer stoer en cool is, maar zwak en verslavend.”

Renske De Maesschalck

Meer info JOETZ vzw organiseert deze voorstellingen voor leerlingen in het laatste jaar van het basisonderwijs en het eerste jaar van het middelbaar. De voorstellingen vinden plaats in Kortrijk, Gent, Antwerpen en Genk en lopen nog tot eind maart. Voor meer info, ga naar www.joetz.be.

februari 2015 / S-magazine •

27

joetz

“ Een JOETZ-inleefreis is een unieke ervaring” De jongerenorganisatie JOETZ vzw organiseert elk jaar inleefreizen voor jongeren tussen 18 en 30 jaar. Een inleefreis is niet zomaar een vakantie, maar een unieke belevenis waarbij een rondreis gemaakt wordt in een ontwikkelingsland. Het is dé perfecte manier om bijzondere locaties te ontdekken en te proeven van het echte leven in een andere cultuur.

“Een inleefreis is een manier van anders reizen. Het is een rondreis in een ontwikkelingsland met een goede mix van ‘inleven’ en toerisme”, legt Sofie De Bisschop van JOETZ vzw uit. “De bedoeling is dat de deelnemers de cultuur van het land ontdekken. Daarom verblijven ze minimum drie dagen in een gastgezin waar ze het doen en laten van het gezin volgen. Dit is meestal het hoogtepunt van de reis, maar voor sommigen is dit ook het zwaarste gedeelte, want ze hebben niet de comfort en de luxe zoals wij die kennen. We bezoeken daarnaast ook nog een school, een ziekenhuis en een aantal ontwikkelingsprojecten. Wat ons

28 • S-magazine / februari 2015

betreft is een inleefreis geslaagd wanneer de deelnemers in staat zijn om hun westerse gewoonten achterwege te laten, vooroordelen weg te werken en zich in zekere mate aan te passen aan het leven van het land dat ze bezocht hebben”, aldus De Bisschop.

Elien Van Vaerenberg vertrok na haar studies, toen ze al twee jaar aan het werk was, voor het eerst op inleefreis met JOETZ. Het is een ervaring die een enorme indruk heeft nagelaten, want ze is na de reis nogmaals naar Kenia afgereisd en ze heeft ook Argentinië bezocht in het kader van de inleefreizen. “Mijn eerste reis met JOETZ was naar Kenia voor 15 dagen. Het

was een combinatie van een inleefreis en een rondreis. Tijdens ons verblijf hebben we verschillende projecten bezocht; een weeshuis, een opvangcentrum voor kinderen uit kansarme gezinnen in een township en twee scholen.”

Waar sliep je gedurende de inleefreis?

“Tijdens de eerst week verbleven we bij gastgezinnen in een dorp. We sliepen meestal per 2 bij een gezin. Daar te plekke besef je met welke luxe wij zijn opgegroeid. Geen douche, geen toilet, geen stromend water, geen elektriciteit,….

Maar je ziet dan ook, dat je ook op die manier kan leven. De mensen leven daar helemaal anders en het menselijk contact

foto’s: S-magazine

joetz

Afrika ontdekken. Daarom koos ik voor een inleefreis.”

is heel belangrijk. Iedereen helpt iedereen en ze staan altijd klaar voor elkaar. Ook al hadden de mensen niet veel, toch wilden ze ons altijd iets aanbieden.”

Waarom heb je voor een inleefreis gekozen?

“De zomer voordien ben ik naar ZuidAfrika geweest. Die reis was wel luxueuzer en we hadden amper contact met de lokale bevolking. Ik merkte op dat de apartheid eigenlijk nog niet echt verdwenen was. De meeste mooie jobs zoals bedienden, receptionisten, … werden uitgeoefend door de blanken. En als je iets verder keek zag je de zwarte bevolking afwassen, kuisen, …. Daar was ik even van onder de indruk. Afrika had mijn interesse gewekt en ik wou het echte

Hoe heb je de reis ervaren?

“Het was één van de mooiste reizen tot hier toe omdat het een echte mix was van natuur en cultuur. Een inleefreis is niet altijd gemakkelijk, maar dan kom je jezelf ook een stukje tegen.

Het contact met de bevolking, de indrukken van in de township, de safari’s, het lekkere fruit dat je zomaar van de bomen trekt, de mooie kusten van Mombasa, de Masai, de mooie glimlach van de bevolking, met de kinderen spelen, met gebaren iets proberen uitleggen….Het zijn stuk voor stuk prachtige herinneringen.”

Hoe heb je het contact met de bevolking ervaren?

“Je kan op reis gaan en alle hoogtepunten in twee weken willen zien. Dan heb je inderdaad ‘het land’ gezien. Maar ik vind dat je pas het land leert kennen door contact te hebben met de bevolking. Als je bij een gezin woont dan leer je het land pas echt kennen. Je komt in contact met hun eetgewoonten, hun religie, de verstandhouding tussen man en vrouw, ….”

Heb je het gevoel dat de reis nuttig/positief was voor de lokale bevolking?

De aangeboden hulp is maar tijdelijk. Je

kan wel even de handen uit de mouwen steken, maar om die mensen echt te helpen, is er meer structurele hulp nodig.”

Renske De Maesschalck

Ben je geïnteresseerd in andere culturen?

Ontdek je liever een land als gast dan als toerist? Ben je een Indiana Jones met een groot hart? En ben je tussen 18 en 30 jaar? Ga dan mee op inleefreis!

CUBA–JULI 2015 / ZUID-AFRIKA – AUGUSTUS 2015 • je verblijft een aantal dagen in een gastgezin • je leeft mee met het wel en wee van het gezin • je bezoekt een school, ziekenhuis, weeshuis,…

• je ontdekt toeristische troeven van het land Meer info? www.joetz.be – sofie.debisschop@joetz.be of 02/515 02 53

februari 2015 / S-magazine •

29

EYECATCHER belG lIGt WakkeR Van GEZONDHEIDSZORG en ECONOMISCHE CRISIS

197.000 belgen - 4,4 procent van de werkende bevolking - had vorig jaar een tweede job. Dat is een record voor ons land, maar niet voor onze buurlanden. in Duitsland bijvoorbeeld klust 9,1 procent bij of meer dan een verdubbeling in tien jaar tijd. 60 procent van die tweede jobs in ons land wordt op zelfstandige basis uitgeoefend.

foto’s: S-magazine

Volgens het onderzoeksbureau Trendhuis berokkenen de kosten van de gezondheidszorg en de impact van de economische crisis op zijn leven de Belg het meeste kopzorgen. andere aandachtspunten zijn de wereldvrede, criminaliteit en het klimaat. “De Belg is de voorbije tien jaar angstiger geworden. Het optimisme is gedaald en naarmate de impact van de crisis zich doorzet, worden de Belgen somberder,” aldus nathalie bekx van Trendhuis.

RECORDaaNTaL BELGEN MET tWeeDe job

10 gelukkigste steDen ter WerelD National Geographic heeft een top tien samengesteld van de tien gelukkigste steden ter wereld. Slechts twee Europese steden werden weerhouden.

1. KOH SaMUI (THaILaND) 2.SaN SEBaSTIaN (SPaNJE) 3. aUCKLaND (NIEUW-ZEELaND) 4.MaDISON (VS) 5.MONTERREY (MEXICO) 6. KUaLa LUMPUR (MaLEISIË) 7. GOLD COaST (aUSTRaLIË) 8. DUBaI (VER. aRaBISCHE EMIRaTEN) 9. SaN JOSÉ (VS) 10. aaRHUUS (DENEMaRKEN)

30 • S-magazine / februari 2015

meeste kankers ZIJN BRUTE PECH De meeste kankers worden niet veroorzaakt tot te weinig bewegen, overgewicht of roken maar wel door toeval. Twee derde van de kankertypes is niet te wijten aan de levensstijl. Dat blijkt uit een studie die in het gezaghebbende tijdschrift Science is verschenen.

Een tumor ontstaat als stamcellen zich delen en daarbij fouten sluipen in het DNa van de nieuwe cel. Dan bestaat het gevaar dat de cel zich ongeremd begint te vermenigvuldigen en uitgroeit tot een gezwel. Volgens onderzoekers van de John Hopkins University in Baltimore ontstaan veel tumoren doordat er bij de celdeling iets verkeerd loopt, een risico waar je als persoon geen vat op hebt.

Voorbeelden hiervan zijn onder meer pancreaskanker, leukemie, eierstofkanker, teelbalkanker en longkanker bij niet-rokers.

Dr. marc peeters, diensthoofd oncologie van het UZ Antwerpen, bevestigt dat voor veel types kanker geen duidelijke link is met de manier van leven. “Het lijstje van de kankers waarvan we weten dat ze door een ongezonde levensstijl worden uitgelokt, is korter dan de lijst met de overige tumoren.

Maar dat mag geen excuus zijn om ongezond(er) te gaan leven. Een derde van de kankers is immers wel het gevolg van ongezond leven: longkanker, darmkanker en huidkanker. Keel-, schildklier- en leverkanker worden veroorzaakt door een virus of straling. Conclusie: door een gezonde voeding en beweging kan je het risico op kanker drastisch verminderen.

door Urbain Vandormael

SLECHTS 6 % WeRkt tot 65

moDerne mens heeFt Fragiele botten Onze botten zijn een flink stuk fragieler dan de beenderen van onze verre voorouders. Dat blijkt uit een amerikaanse studie waarin de botstructuur van de moderne mens vergeleken wordt met die van de chimpansee, de homo sapiens en enkele uitgestorven mensachtigen. De onderzoekers stelden vast dat onze botstructuur zo’n 12.000 jaar geleden zeer grondig veranderde. Vooral de dichtheid van de botten van de benen begon af te nemen. Het menselijk skelet werd fragieler en dat had wellicht te maken met de switch van een actief bestaan als jager naar een zittend landbouwleven.

Slechts 6,11 procent van de werknemers werkt tot zijn 65ste. Dat blijkt uit cijfers van de minister van Pensioenen die aangeeft dat het nog een tijdje zal duren voor de gevolgen van het optrekken van de pensioenleeftijd tot 67 jaar zichtbaar zijn. Hij wijst er ook op dat de leeftijd waarop iemand met vervroegd pensioen kan gaan tegen 2018 wordt opgetrokken van 61 tot 63 jaar.

MIddenVeldoRGanISatIeS VREZEN BaNENVERLIES Eén op de vijf (middenveld)organisaties verwacht dit jaar medewerkers te moeten ontslaan. Dat staat te lezen in de Barometer van de Verenigingen van de Koning Boudewijnstichting (KBS). Verenigingen blijven gemiddeld voor de helft van hun inkomsten afhankelijk van steun en subsidies van de overheid, bij de grote organisaties gaat het soms om driekwart van hun inkomsten. Heel wat verenigingen zijn op zoek naar nieuwe bronnen van inkomsten, maar of dat zal volstaan om het te verwachten banenverlies op te vangen, valt niet te verwachten. Het middenveld is niet de eerste prioriteit van de nieuwe rechtse regeringen. Die zijn de kritische stem van menige middenveldorganisatie liever kwijt dan rijk. gerrit rauws, directeur bij de KBS over het aangekondigde banenverlies… “Door de crisis is het voortbestaan van een aantal organisaties in het gedrang gekomen. Dat vzw’s verdwijnen, hoeft niet meteen dramatisch te zijn. Ik vraag me wel af wie hun taken zal overnemen, als ze massaal moeten afbouwen. als de overheid het zelf doet, is het vaak duurder omdat de vzw’s samenwerken met vrijwilligers.”

RIJkSte MenSen Wonen In SInt-MaRtenS-lateM, DE aRMSTE IN BRUSSEL Het gemiddelde netto belastbare inkomen van de Belg bedroeg 16.651 euro in 2012, dat leren we uit statistiek van de FOD Economie. In 2011 lag het gemiddelde 3,4 procent lager. Wat opvalt zijn de grote verschillen tussen de gemeenten en regio’s. Op het Waals-Brabantse Lasnes na, liggen de tien rijkste gemeenten allemaal in Vlaanderen met op nummer één Sint-Martens-Latem met een gemiddelde jaarinkomen van 25.375 euro. Dat is ruim de helft boven het nationaal gemiddelde. Vlaanderen noteerde in 2012 overigens een opmerkelijke inkomensstijging van 3,6 procent. Het Brussels Gewest scoort erg laag met een gemiddeld inkomen van 13.312 euro per inwoner. Liefst zeven van de tien gemeenten met de laagste inkomens in ons land liggen in het Brusselse met helemaal onderaan Sint-Joost-ten-Node met een gemiddeld inkomen van amper 8.242 euro per op. Of de helft van het nationaal gemiddelde.

Dubbel Zoveel klaChten over valse reClames CrashDiËten bij een grootschalige actie van de Economische Inspectie zijn meer dan 140 websites ontdekt die ‘bedrieglijke’ reclame maken voor crashdiëten. het aantal klachten over misleidende en agressieve internetreclames is verdubbeld in vergelijking met 2013. De bekendste zijn de ‘voor en na foto’s’ of de verwijzingen naar zogenaamde ‘voedingsdeskundigen’. Dergelijke reclames zijn verboden, omdat ze niet werken. bovendien wordt de consument vaak nog een abonnement aangesmeerd waarbij hij maandelijks een aantal producten moet kopen. De FOD Economie heeft een aantal overtreders van de wet kunnen opsporen, maar omdat die in het buitenland zijn gevestigd, ontsnappen zij aan een veroordeling. Wie in belgië voor de rechter moet, riskeert een gevangenisstraf van één jaar en een boete van maximaal 90.000 euro.

Waarom een crashdieet gevaarlijk is? met wat trucjes kan je vocht en spiermassa verliezen, maar het is onmogelijk om in twee weken 10 of 20 kilo af te vallen zonder je gezondheid te schaden. je krijgt immers al snel een tekort aan vitaminen, mineralen, vezels en belangrijke vetzuren die je hart en bloedvaten beschermen. je hersenen werken op suiker en als je niet genoeg eet, ga je minder presteren. als je wekenlang te weinig eet, ga je in tegen je eigen overlevingssysteem. je lichaam maakt dan hormonen aan die je eetbuien doet krijgen, en komen de verloren kilo’s er snel weer bij. als je te weinig calorierijke voeding eet, breek je vooral spieren af, terwijl net die spieren de calorieën verbranden. betrouwbare informatie over gezond afnemen, vind je op de website van onze ziekenfondsen www.bondmoyson.be en www.devoorzorg.be februari 2015 / S-magazine •

31

Weet Wat

PeteRSelIe

Een takje gezondheid

foto’s: S-magazine

je eet

Peterselie bevat een recordportie vitamine C, calcium en andere essentiële voedingsstoffen. Het is dus niet zo gek dat mensen ooit verplicht zijn geweest om het kruid te kweken. Gezond is zelden zo lekker.

Er was eens … een jongen genaamd Peter en een meisje dat Silie heette. Ze maakten altijd ruzie . Elke dag werden de ruzies erger. Tot een tovenaar die in de buurt woonde het niet meer kon harden en de twee omtoverde in een plant. Peter veranderde in de wortel en Silie in de stengel en bladeren. En zo kreeg de Peterselie zijn naam! Zo is het niet echt gegaan, natuurlijk, maar het Duitse sprookje is in ieder geval wel goed gevonden.

verplichte kweek ssuCCpeten reCe

De echte geschiedenis van de peterselie gaat terug tot lang voor onze jaartelling. De oude Egyptenaren spraken van

• Gebakken pladijs met citroenboter, gefrituurde peterselie en garnalenstoemp (Jan Buytaert) • Pasta met schorseneren, paddenstoelen en peterselie (Madamezsazsa.blogspot.be) • Peterselie-aardappeltjes met gerookt spek en een zachtgekookt eitje (Lekkervanbijons.be) • Cappellini met peterseliepesto en kip (Libelle-lekker.be) • Risotto met erwtjes en peterselie (Rooffood.be) • Courgette-peterseliesoep (Budgetkoken.be)

32 • S-magazine / februari 2015

“bergselderij” en gebruikten het kruid de stof bevordert celdood, voorkomt voor de behandeling van maagpijn en celdeling en onderdrukt een gen dat blaasproblemen. De oude Grieken geassocieerd wordt met kankergroei. probeerden met peterselie epilepsie Bovendien verkleint apigenine ook te genezen. De winnaars van wedren- de diameter van de bloedvaten vernen kregen een peterseliekrans op antwoordelijk voor het voeden van het hoofd. Karel de Grote verplichtte kankercellen. zijn onderdanen in het begin van de negende eeuw om peterselie te kweken slechte adem omdat het kruid een gunstig effect had op de gezondheid. In een twaalfde- Peterselie helpt niet enkel om het eeuws kruidenboek uit Wales werd het bloed te zuiveren, maar houdt ook de gelauwerd als geestopwekaders sterk en elastisch, kend en maagversterkend.

Peterselie helpt wat bescherming biedt De beroemde zeventiendetegen hart- en vaatziekten. eeuwse Britse botanist en niet enkel om Het kruid doodt bacteriën arts Nicholas Culpeper het bloed te in de maag en bevordert prees het als “verzachtend zuiveren, maar de spijsvertering, wat vervoor de maag”. In tegen- houdt ook de klaart waarom het succes stelling tot veel andere aders sterk en heeft als garnering op kruiden, die afkomstig zijn elastisch. een bord. Nog meer goed uit het Verre Oosten, liggen nieuws: peterselie verde wortels van peterselie schoont en versterkt de in het gebied rondom de nieren. En een leuke bijMiddellandse Zee. komstigheid: de groene gezondmaker maskeert Wapen tegen een slechte adem of een indringende knoflookgeur. borstkanker Peterselie wordt al duizenden jaren als geneeskruid gebruikt. Veel van zijn oorspronkelijke heilzame kwaliteiten zijn intussen achterhaald of toch afgezwakt, maar andere blijven ondereind. Peterselie bevat een recordportie vitamine C, wat een boost geeft aan je immuunsysteem. Het kruid heeft meer ijzer aan boord dan spinazie, wat je beschermt tegen bloedarmoede.

Peterselie bevordert de aanmaak van rode bloedlichaampjes in het lichaam, iets waar vrouwen tijdens de menstruatie zeker oor naar hebben. De stof apiol in het kruid verlicht bovendien pijnlijke maandstonden. Een andere actieve stof, apigenine, manifesteert zichzelf zowaar als een hulpmiddel tegen borstkanker. Dat hebben onderzoekers aan de universiteit van het Amerikaanse Missouri ontdekt.

Apigenine vertraagt de progressie van borstkankercellen op drie manieren:

aan het einde van de kooktijd Er zijn drie soorten peterselie: bladpeterselie heeft de rijkste smaak, krulpeterselie is vooral geliefd als versiering bij een gerecht, wortelpeterselie wordt gekweekt voor de wortel. Het mooie aan het kruid is dat het smaak geeft aan zowat alle soorten vlees en vis, soep, eiergerechten, sauzen, vinaigrettes, salades, aardappelen, pasta en groenten. In warme gerechten mag je peterselie wel pas aan het einde van de kooktijd toevoegen, want anders verdwijnt zijn aroma totaal of geeft hij zelfs een bittere smaak (in soepen). Gefrituurde krulpeterselie doet het goed bij garnaalkroketten, maar is wel volledig ontdaan van zijn heilzame voedingsstoffen. baRt VandoRMael

foto: S-magazine

Melk

Mogelijk niet zo goed voor elk Melk en melkproducten zijn een belangrijke bron van calcium, waar we nood aan hebben om onze botten stevig te houden. Je kan calcium ook uit bepaalde groenten en peulvruchten halen, alleen moet je er dan wel héél veel van eten. Een voorbeeld: je moet 2,1 kilogram broccoli naar binnen werken om aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium te geraken. Er valt niet aan te ontkomen: melk is de beste leverancier van calcium. Zuivel bevat ook andere essentiële voedingsstoffen vitamines B2 en B12, kalium, magnesium en zink.

actieve voedingsdriehoek De Hoge Gezondheidsraad beveelt voor volwassenen 900 mg calcium per dag aan en 1200 mg per dag voor ouderen en jongeren. Volgens de actieve voedingsdriehoek moet je 450 ml melk of melkproducten per dag nuttigen om je te verzekeren van de nodige calciumdosis. Voor jongeren wordt 600 ml aanbevolen. Heb je een lactose-intolerantie of lust je geen melk, dan moet je de essentiële voedingsstoffen in het witte drankje op een andere manier binnenkrijgen.

Calciumverrijkte sojaproducten worden aangeprezen als melkvervangers en zijn ook in deze groep van de actieve voedingsdriehoek opgenomen, maar staan ter discussie omdat ze volgens sommige onderzoeken een negatieve impact hebben op de gezondheid.

meer botbreuken Kortom, melk is goed voor elk! Of toch niet? Volgens een grootschalige nieuwe Zweedse studie, waarvan de resultaten zijn verschenen in het gezaghebbende British Medical Journal, is melk hoegenaamd niet zo gezond als we wel dachten. Drie glazen melk per dag verhogen het risico op botbreuken (in plaats van het risico te verlagen) en vroegtijdig overlijden door hart- en vaatziekten, vooral bij vrouwen. Voor andere zuivelproducten als yoghurt en kaas geldt volgens de onderzoekers het omgekeerde: hoe meer we ervan verbruiken, hoe kleiner het risico op vroegtijdige sterfte en botbreuken. De studie werd uitgevoerd bij 61.433 vrouwen tussen 39 en 74 jaar en bij 45.339 mannen tussen 45 en 79 jaar. De vrouwen werden liefst 20 jaar gevolgd, de

Weet Wat je

dRInkt mannen 11 jaar. Hoofdonderzoeker Karl Michaelsson plaatst logischerwijs vraagtekens bij het algemeen geldend advies om melk te drinken ten behoeve van je bottenstelsel. Hij vermoedt dat er een verband bestaat tussen het hoge gehalte aan suikers (lactose en galactose) in melk en het hoger risico op een vroegtijdige dood. Uit studies bij dieren blijkt namelijk dat die het verouderingsproces versnellen.

Zweedse melk is niet als onze melk Vrouwen die drie glazen melk per dag drinken, moeten extra waakzaam zijn voor botbreuken. Ze lopen ook 90 procent meer risico op een dodelijke haart- en vaatziekte dan occasionele melkverbruikers. althans, dat moet blijken uit een grootschalige nieuwe studie uit Zweden.

Is melk dan toch niet zo goed voor elk?

Weg met die melk? Nou, voorlopig nog niet. De Zweedse onderzoekers geven zelf aan dat hun resultaten met enig voorbehoud moet worden geïnterpreteerd. Ze kunnen naar eigen zeggen vooralsnog niet bewijzen dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen melk en vroegtijdige sterfte.

Ook andere factoren zouden hierin kunnen meespelen. Bovendien zijn er diverse studies die aanvoeren dat er geen enkele relatie bestaat tussen het nuttigen van melk en heupfracturen en de kans op vroegtijdig overlijden.

Nog een belangrijke bedenking is dat melk in Zweden standaard verrijkt wordt met vitamine A, die in hoge concentraties het risico op botbreuken kunnen verhogen. Wat geldt voor Zweedse melk, geldt echter niet voor de melk die wij drinken.

aanbevelingen blijven Het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) is nog niet van plan om zijn aanbevelingen in verband met melkconsumptie te herzien. Eén studie die de gangbare opvattingen over een voedingsproduct tegenspreekt, is volgens het ViGeZ niet voldoende om het roer om te gooien. We twijfelen wel even om nog te spreken van “melk is goed voor elk”, maar we gaan voorlopig niet schreeuwen van “melk is slecht voor iedereen”. baRt VandoRMael

februari 2015 / S-magazine •

33

Verzekeringsonderneming erkend onder het codenummer 0058.

Een verzekering die beschermt wat echt belangrijk voor u is?

Natuurlijk bestaat die!

Uw P&V adv ise komt bij u la ur denkt met u mee en ngs wanneer het u best pa Voor een afs st. praa k met de P& V adviseur in 5 81 of surf uw buurt, naar www.p v.be.

bel 02/210 9

P&V. Het be

wijs dat verz

ekeren ook

anders kan.

sociale info

vrijWilligers verdienen een pluim! van 28 februari tot 8 maart is het Week van de vrijwilliger. een week waarin vrijwilligers in de spotlights staan en een bedankje krijgen. ook de socialistische mutualiteiten en partners willen hun vrijwilligers van harte bedanken. hun inspanningen zijn van onschatbare waarde. We zetten hen dan ook graag in de kijker!

Vrijwilligers zijn de vaak onzichtbare handen die onze samenleving hartelijker en warmer maken. Zij staan klaar voor ouderen en hulpbehoevende mensen, gaan langs voor een goed gesprek en een gezellige namiddag, houden ‘s nachts een oogje in het zeil of doen boodschappen.

Andere vrijwilligers organiseren activiteiten in hun gemeente en dat allemaal uit vrije wil en in hun vrije tijd. Dat verdient een dikke pluim!

bedank een vrijwilliger!

1 op 5 Vlamingen doet vrijwilligerswerk.

De kans is dus groot dat een vriend,

familielid of collega van jou vrijwilliger is. Ben je onder de indruk van de inzet van deze persoon? Vind je zijn of haar enthousiasme een bedankje waard? Doe dan mee aan de gezamenlijke actie van de Socialistische Mutualiteiten, VIVA-SVV, Joetz, S-Plus, S-Sport, VFG, Recreas, Reddie Teddy en Thuishulp vzw.

Post een tekstje, foto of video op www. facebook.com/pluimvoorvrijwilligers en laat iedereen weten waarom deze persoon een bedankje verdient! Drie genomineerde vrijwilligers maken kans op een Bongobon ‘Ontbijt met bubbels’.

Vrijwilligers nomineren kan tot en met 31 maart 2015.

Zelf vrijwilliger worden?

Heb je zin om zelf de handen uit de mouwen te steken. Doen! De socialistische mutualiteiten en haar partnerorganisaties zijn steeds op zoek naar kandidaten.

Op onze website vind je ons volledige aanbod terug. Zie je een of meerdere taken die je bevallen? Vul het contactformulier in op de website of neem telefonisch contact met ons op. Wij zoeken samen met jou naar een taak die bij je past! www.devoorzorg.be/vrijwilliger of www.bondmoyson.be/vrijwilliger

februari 2015 / S-magazine •

35

gezondheid

De Papa Paradox Vaders spelen een grotere rol in de opvoeding van kinderen dan doorgaans wordt aangenomen.

Dat stelt de Amerikaanse wetenschapsjournalist Paul Raeburn in zijn boek “De Papa Paradox”. Op basis van nieuwe inzichten in de psychologie, neurowetenschap, geneeskunde en sociologie toont hij aan waarom de impact van vaders nauwelijks overschat kan worden.

foto: Michael, Chellise

Is bonding met zuigelingen enkel voorbehouden aan moeders? Hoe beïnvloeden vaders de schoolprestaties van hun kinderen? Hoe dragen ze bij aan de taalontwikkeling van hun spruiten? Wat we menen te weten over dit soort zaken, is volgens Paul Raeburn grotendeels gebaseerd op misvattingen. “Tot in de jaren 1960 en 1970, toen vrouwen in groten getale begonnen toe te treden tot de arbeidsmarkt, speelden vaders een schijnbaar eenduidige rol in het gezin. Zij brachten het geld binnen om hun gezin te huisvesten en te voeden en de kinderen te voorzien van een extra’tje voor danslessen,

sportactiviteiten en een fiets. En hoewel het verdienen van de kost misschien niet de meest aansprekende opvoedingstaak van een ouder lijkt te zijn, was dit toch cruciaal. De zekerheid van voeding, huisvesting en geen armoede was van groot belang.” Wat konden vaders nog meer bijdragen aan de opvoeding en de ontwikkeling van hun kinderen? Raeburn: “Nog maar één generatie geleden hadden de meeste “deskundigen” een gemakkelijk antwoord paraat op die vraag: weinig. Decennialang namen psychologen aan dat “de moeder-zuigelingenband" uniek is en oneindig veel belangrijker dan alle gelijktijdige, en zelfs ook latere, relaties”. Zelfs Darwin had deze exclusieve focus op de moeder onderschreven, zo beweerden de deskundigen.” Vaders waren als het ware irrelevant. Door de invloed van vaders en kinderen op elkaar te negeren, gaven onderzoekers blijk van een kortzichtige en vertekende visie op de ontwikkeling van kinderen.

36 • S-magazine / februari 2015

Ontwikkelingspsycholoog Michael E. Lamb was een van de eersten die de rol van de vader in de opvoeding naar voren schoof. Uit een van zijn onderzoeken bleek dat zuigelingen eigenlijk liever werden vastgehouden door hun vader, omdat vaders vaak met hen speelden, terwijl moeders hen vaak te eten gaven of hun luier verschoonden.

De man tijdens de zwangerschap Als er één fase in het gezinsleven is waarvan je zou kunnen denken dat vaders nauwelijks een rol van betekenis spelen voor hun kinderen, is het wel de fase van de zwangerschap en de maanden na de geboorte.

Raeburn: “Het lijkt erop dat de natuur de belangrijkste verantwoordelijkheden tijdens deze maanden heeft toegewezen aan de moeders. Maar ook vaders spelen tijdens de zwangerschap een rol. Zo vinden er niet enkel in het lichaam van hun partner veranderingen plaats, maar ook in hun eigen lichaam. Hoe inniger en intiemer partners tijdens de zwangerschap zijn, hoe meer de hormonale veranderingen van de man parallel lopen met die van zijn partner. Bovendien bestaat er een belangrijke relatie tussen het gedrag van vaders tijdens de zwangerschap en hun latere betrokkenheid bij hun kind: wat er met een vader gebeurt vóór de geboorte van zijn kind, kan van invloed zijn op het soort vader dat hij zal zijn.” Een studie van de University of South Florida heeft aangetoond dat zuigelingen van wie de vader niet betrokken is bij de zwangerschap, vaker prematuur en met een lager gewicht geboren worden. Veel maternale complicaties die een nadelig effect kunnen hebben op de baby, zoals bloedarmoede en hoge bloeddruk, doen zich vaker voor bij vrouwen met een kind van wie de vader afwezig was. Ook opmerkelijk: een depressie bij de vader verhoogt het risico op een excessief huilende baby. Een verklaring hiervoor is er nog niet. Mogelijk komt het huilgedrag voort uit de genetische

gezondheid

samenstelling van de vader die wordt doorgegeven, de veranderende interactie met de baby of gezinsproblemen als gevolg van de depressie. Vaders die goed in hun vel zitten, kunnen dan weer meer energie besteden aan hun identiteit als ouder.

overeenkomsten en verschillen De moeder én de vader fungeren als basis van zekerheid en interactie voor een kind. Een zuigeling lacht en brabbelt tegen zowel de moeder als de vader, veel minder tegen een onbekende. Hij protesteert ook tegen het vertrek van zowel de ene als de andere ouder. Raeburn: “Michael Lamb ontdekte dat vaders en moeders ongeveer even lang spelen met hun kind, maar dat het kind positiever reageert op de vader. Vaders zijn vaker lichamelijk en onvoorspelbaar in hun spel. Moeders pakken hun kinderen vaker op, maar vaders spelen na het oppakken vaker met hun kind. Ondanks de vele overeenkomsten, verschillen vaders in sommige opzichten van moeders.

De Amerikaanse jeugdpsychiater James Swain stelde aanzienlijke verschillen vast in de manier waarop de hersenen van ouders reageren op het gehuil van hun eigen kind.

Moeders en vaders beginnen vlak na de geboorte activiteit te vertonen in de diepere hersenstructuren die gerelateerd zijn aan pijn en emotie. Bij vaders verdwijnt deze activiteit echter na twee tot vier weken na de geboorte.

Mogelijk verklaart dit waarom vaders zich rustig kunnen omdraaien in bed wanneer de baby ’s nachts huilt.”

nummer één voor taalontwikkeling Tot aan het einde van de jaren 1960 meenden de meeste opvoedingsdeskundigen dat vaders geacht werden om hun zonen te leren wat het betekent om een echte man te zijn. Wat bleek echter toen het verband tussen mannelijkheid bij vaders en hun zonen onderzocht werd? Er bleek helemaal geen verband. Maar als

vaders niet meehelpen om van jongens mannen te maken, welke rol hebben ze dan wel? Raeburn: “Het probleem was dat nog niemand zich had afgevraagd waarom jongens op hun vader zouden willen lijken. Wanneer een vader een liefdevolle relatie heeft met zijn zoon, lijkt die zoon later meer op zijn vader dan wanneer hij geen hechte band heeft met zijn vader. De mannelijkheid van de vader is onbelangrijk, de warme en hechte band des te meer.”

Kinderen met een betrokken vader vertonen minder zogenaamde “externaliserende gedragsproblemen”, zoals driftbuien, bijten en schoppen. Hardvochtige discipline door de vader werkt dan weer gedragsproblemen bij hun kind in de hand.

Voor de taalontwikkeling van kinderen zijn vaders zelfs belangrijker dan moeders, aldus Lynne VernonFeagans van de University of North Carolina. De kinderen van vaders die zich tijdens het spelen met hun kinderen sterk verbaal uitdrukken, blijken later taalvaardiger te zijn.

Vernon-Feagans zoekt de verklaring in het feit dat moeders meer op hun kinderen zijn afgestemd, omdat ze meer tijd met hen doorbrengen en daarom vaak woorden kiezen die de kinderen al kennen. Omdat vaders minder zijn afgestemd op hun kinderen, gebruiken ze een uitgebreidere woordenschat, met als gevolg dat hun kinderen vanzelf nieuwe woorden en begrippen leren. Mogelijk speelt nog een andere factor mee: omdat vaders minder tijd doorbrengen met hun kinderen, zijn ze meer een nieuwigheid, wat hen tot interessante speelkameraden maakt.

positief destabiliseren Vaders gebruiken objecten vaak op ongewone wijze, zo schrijft Daniel Paquette van de University of Montreal. Tijdens het spelen grijpen vaders sneller naar plagerijtjes om hun “kinderen zowel emotioneel als cognitief te destabiliseren”. Hun kinderen blijken dat ook leuk te vinden, ondanks de onheilspellende term

Een depressie bij de vader verhoogt het risico op een excessief huilende baby.

Een verklaring hiervoor is er niet.

“destabiliseren”. Dit spel kan echter een positieve functie hebben: het kan kinderen helpen om te leren omgaan met onverwachte gebeurtenissen. De onvoorspelbaarheid van vaders draagt er ook toe bij dat kinderen leren om dapper te zijn in lastige situaties.

Vaders spelen een centrale rol bij de socialisatie van kinderen. Raeburn: “Al in de Tweede Wereldoorlog merkten onderzoekers dat vier tot acht jaar oude Amerikaanse kinderen die hun vechtende vader lang moesten missen, later problemen hadden met relaties met leeftijdsgenoten. Dat gold ook voor de zonen van Noorse zeelui die telkens maandenlang weg waren. Hun vaders waren er niet om hen te leren hoe ze zich bij anderen moesten gedragen.”

onregelmatige werkuren Het spreekt voor zich dat de gezondheid van de moeder haar ongeboren kind beïnvloedt. Moeder en foetus hebben immers een zeer innige band.

Vaders met een slechte gezondheid kunnen echter ook de gezondheid van hun kinderen beïnvloeden.

Onderzoekers aan de University of New South Wales in Australië zetten jaren geleden mannetjesratten zonder overgewicht op een vetrijk dieet, waardoor ze obees werden. Vervolgens lieten ze hen paren met vrouwtjes die een normaal dieet hadden gehad. De mannelijke jongen waren dik en hadden een verhoogd risico op diabetes.

De dochters hadden bij de geboorte een normaal gewicht, maar op volwassen leeftijd ontwikkelden ze een diabetes-achtige conditie. Raeburn: “De band tussen vaders en hun kinderen kan verontrustende gevolgen hebben. Zo hebben kinderen van vaders met onregelmatige werkuren een verhoogde kans op overgewicht.

Het ingewikkelde werkpatroon van de vader legt namelijk extra tijdsdruk op het gezin, wat maakt dat de kinderen vaker een snelle maaltijd krijgen veel vet, suiker en zout.” Besluit: vaders zijn wel degelijk belangrijk! baRt VandoRMael februari 2015 / S-magazine •

37

cultuur

Van GoGh tussen de mijnwerkers na een reeks mislukkingen stapte vincent van gogh op zijn 25ste in pâturages uit de trein om er een nieuw leven te beginnen als predikant. in de protestantse gemeenschap van petit-Wasmes, hartje borinage, ging hij letterlijk tussen de mijnwerkers leven. hij bleef er van 1878 tot 1880. tot 17 mei 2015 loopt in het bam mons de tentoonstelling vincent van gogh in de borinage – De geboorte van een kunstenaar.

De van gogh wandeling in de borinage met nederlandstalige gids kan gereserveerd worden via www.visitmons.be. meer info via de blog: http://vangoghborinage. canalblog.com.

Vincent Van Gogh deed veel meer dan het woord Gods verspreiden. Vrouwen hielp hij bij het sprokkelen van steenkoolgruis op de terrils. Hij droeg de zakken naar hun hutten. De armste gezinnen gaf hij voedsel en kleren. Hij leerde de kinderen lezen en schrijven.

In de charbonnage van Marcasse daalde hij 700 meter diep af in de mijnschacht om te weten wat het is om mijnwerker te zijn. Hij rouwde om de slachtoffers van de mijnramp in Agrappe die aan 121 kompels het leven kostte. Hij verzorgde er de gewonden met olijfolie en was.

Van Gogh maakte zijn gezicht zwart zoals ‘les gueules noires’ en hulde zich in lompen. In een armzalige hut aan de rand van het bos sliep hij op de grond en maakte hij tekeningen. Gedurende twee jaar volgde hij zijn roeping. Tot hij besloot om kunstenaar te worden.

afdalen in de mijnput Het is bitter koud wanneer we in Wasmes uit de bus stappen. De bijtende wind snijdt langs de oren, de omringende heuvels van steenkoolgruis doemen nog grijzer dan anders uit de nevel op. De Borinage toont zich somberder dan ooit.

Vanaf een pleintje waar een kopie staat van het portret van Van Gogh door beeldhouwer Ossip Zadkine, gaat de weg steil naar omhoog. Huizen plakken tegen de heuvel, ze zijn niet door

straten verbonden, enkel bereikbaar via trappen of boswegeltjes. In het hoger gedeelte Petit-Wasmes staat het huisje van de familie Denis waar Van Gogh vertoefd heeft toen hij een proefcontract van zes maanden kreeg als evangelist.

“Eindelijk wordt het huis gerestaureerd: over enkele maanden zal het dienst doen als tentoonstellingsruimte en kunstenaars in residence ontvangen”, zegt Filip Depuydt die al 20 jaar bezoekers uit alle continenten rondleidt in de sporen van Vincent Van Gogh. “Het pand was totaal verwaarloosd, je kon door het dak de hemel zien. Eindelijk beseft men welke waarde de herinnering van Van Gogh kan hebben voor deze regio.”

Hoewel… Filip neemt ons mee naar de mijnschacht van Marcasse, door Van Gogh beschreven in een brief aan zijn broer Theo. Een echtpaar uit de streek, Riccardo en Nadine Barberio, heeft dit staaltje industriële archeologie destijds voor een habbekrats gekocht om hun paarden te stallen. Marcasse is vooral bekend als de plek waar de laatste mijnramp van de Borinage plaats had: op 13 januari 1953 vielen er 24 doden te betreuren na een gasontploffing. Er liggen plastic bloemen bij het monument waarop hun namen gegrift zijn.

“Pas toen we vernamen dat Kirk Douglas hier in 1955 scenes uit de film Lust for Life heeft gedraaid en dat Van Gogh hier in de put was afgedaald, beseften we welke uitzonderlijke waarde de ruïne heeft”, vertelt Nadine. De eigenaars richten nu in samenwerking met een aantal plaatselijke organisaties tijdens het laatste weekend van april een Van Gogh-happening in op de site. Ze zijn koortsachtig op zoek naar sponsors om deze ‘lieu de mémoire’ in eer te herstellen.

foto’s: F. Depuydt

portretten voor de kachel

38 • S-magazine / februari 2015

Toen Van Gogh zijn proefcontract in Petit-Wasmes had uitgediend, werd het C Het kleine boerderijtje in Petit-Wasmes waar Van Gogh vertoefde, stond decennialang te verkommeren.

niet verlengd. Aan de ene kant werd hij gerespecteerd, anderzijds was hij het voorwerp van spot. Ontgoocheld trok hij naar Sint-Maria-Horebeke, de protestantse enclave in de Zwalmstreek, om onverrichterzake terug te keren naar de Borinage.

In Cuesmes kon hij als hulppredikant aan de slag bij dominee Franck, onbezoldigd weliswaar. Hij maakte portretten in ruil voor wat voedsel. En hij kreeg onderdak bij de mijnwerkersfamilie Decrucq waar hij ook Bijbellezingen gaf.

Het huis is nu ingericht als een klein museum.

“In die periode had Vincent geen contact meer met zijn familie, hij had zelfs gebroken met zijn broer”, vertelt Filip Depuydt. “Toen hij weer de pen nam om te schrijven, meldde hij zijn broer dat hij tekenaar wilde worden. In de grote ellende voelde Van Gogh de energie terugkomen. Hij schreef dat hij zich voelde als een vogel in een kooi. Hij voelde dat er iets in hem zat, maar hij wist niet wat. Allicht vond hij ook niet het antwoord in de godsdienst.”

Tussen de mijnwerkers is Vincent Van Gogh kunstenaar geworden. En dat is nu net het thema van de grote Van Gogh tentoonstelling die loopt in Beaux-Arts Mons, de blikvanger ook van Mons culturele hoofdstad van Europa 2015. U kan er de enkele tekeningen en aquarellen die uit zijn Borinage periode bewaard zijn gebleven bewonderen, net als enkele van de brieven die hij vanuit Wasmes en Cuesmes aan zijn broer gericht heeft.

Vandaag is Van Gogh zowat de duurste schilder op de grote veilinghuizen.

De vele portretten die hij in de Borinage getekend heeft, in ruil voor wat brood en aardappelen, hebben vooral gediend om de kachel aan te steken. Ga dus niet alleen kijken naar de tentoonstelling in Mons waar u kennis kan maken met de grote schilder, Vincent Van Gogh.

Maar stap ook in het station van Mons op bus 1 of 2 richting Wasmes om hier diep in de Borinage – akelig en doods, zoals Van Gogh schreef – de ziel van de schilder terug te vinden. En wees niet verbaasd als enkele Japanners samen met u van de bus stappen in deze door God verlaten plaatsen. henRI lenS

CRUISE MOEZE OVER RIJN EN L g r o e p s r e i Z e n

NIEUW! In samenwerking met

SIDE, TURKIJE

foto: S-magazine

19 april – 10 dagen/9 nachten (Antwerpen, Limburg, Vlaams –Brabant) 25 april – 11 dagen/10 nachten (West-Vlaanderen – vertrek luchthaven Oostende) 03 mei – 10 dagen/9 nachten (Oost-Vlaanderen)

All-in

Geen toeslag single!

Recent en budgetvriendelijk centraal gelegen resort vlakbij het strand en op enkele kilometers van het historische Side.

Alles is er aanwezig voor een complete en zorgeloze alles inbegrepen strandvakantie. Seher Sun Palace **** 300 m van het zandstrand met eigen beachclub. Op 50 m van Evrenseki, 6 km van Side, 60 km van de luchthaven. Tv-salon, Schoonheidssalon, discotheek, shops. Kamers met badkamer, individuele airco, telefoon, wifi, satelliet-tv, koelkast, safe (betalend) en balkon, zonneterras. Gratis ligzetels, matrassen en parasols aan het zwembad en het strand. Handdoekenservice (wisselen = betalend), tennis, speelzaal (biljart, tafelvoetbal).

Spa- en wellnesscentrum. All-in: Ontbijt, middag- en avondmaal in buffetvorm. A-la-carteavondmaal (1x/verblijf in beide restaurants), snacks, patisserie, middernachtsnack/-soep, selectie van lokale alcoholische en niet-alcoholische dranken.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem of Oostende/Antalya en terug ■ maaltijden tijdens de vluchten ■ transfer naar hotel en terug ■ 9, resp.10 overnachtingen all-in ■ Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem ■ medische begeleiding ■ luchthaventaksen ■ btw ■ bagage- en annuleringsverzekering ■ brandstofgarantie ■ 2 excursies en begeleide kennismaking met de omgeving.

Prijs per persoon (minimum 20 deelnemers) 19 april en 3 mei (10 dagen/9 nachten, vertrek Zaventem) 25 april (11 dagen/10 nachten, vertrek Oostende)

Tweepersoonskamer 785 euro 795 euro

All-in

Afreis 16 mei en 5 september - 11 dagen/10 nachten

De badplaats Albena heeft een uitzonderlijke ligging. Het aflopend zandstrand is 7 kilometer lang en 150 meter breed. Hotel Primasol Ralitsa Superior****. Eenvoudig maar goed hotelresort op 800 meter van het levendige centrum. Gratis hotelbusje naar het strand (950 meter). Een betalend minitreintje rijdt door heel de badplaats. Faciliteiten: hoofdrestaurant, taverneen gourmetrestaurant, snackbar, beachbar, poolbar, kapsalon, winkeltje, safe te huur. Zoetwaterzwembad, zonneterras, per kamer 2 ligstoelen en 1 parasol gratis, verwarmd en overdekt zwembad. Superior kamers met badkamer(douche), telefoon, satelliettelevisie, airco en balkon. All In: maaltijden in buffetvorm –thema-avonden – 1x/verblijf avondmaal in gourmetrestaurant - beachbar met snacks, ijsjes, frisdranken en bier – selectie lokale alcoholische en niet-alcoholische dranken.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem-Varna en terug ■ maaltijden tijdens de vluchten ■ transfer naar hotel en terug ■ 10 overnachtingen All In ■ Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem ■ luchthaventaksen ■ BTW -annulerings-en bagageverzekering – brandstofgarantie.

2-persoonskamer-Superior 760 euro 845 euro

Single 855 euro 950 euro

ONTDEKKING VAN TUNESIË

NIEUW!

Afreis 26 mei – 8 dagen/7 nachten

Afwisselend landschap met groene oases, gouden zandduinen, witte zoutmeren en de immer azuurblauwe Middellandse Zee. Dag 1: Brussel - Enfidha. Dag 2: Sousse - Tunis - Carthago - Sidi Bou Saïd - Gammarth - Sousse (175 km). Dag 3: Sousse - Kairouan - Sbeitla - Gafsa (440 km). Dag 4: Gafsa - Tozeur (110 km). Dag 5: Tozeur - Chott el-Djerid - Douz (140 km). Dag 6: Douz - Matmata - Gabès - Sfax (230 km). Dag 7: Sfax - El Djem - Sousse/Port El Kantaoui (180 km). Dag 8: Enfidha – Brussel. Uitgebreid programma op verzoek.

Inbegrepen in de prijs: chartervlucht Zaventem-Enfidha en terug ■ maaltijden tijdens de vluchten ■ Nederlandstalige begeleiding vanaf Zaventem ■ rondreis met comfortabele autocar ■ lokale gids ■ vermelde inbegrepen bezoeken ■ 7 nachten volpension vanaf avondmaal dag 1 t.e.m. ontbijt dag 8 ■ verblijf in vier en vijfsterren hotels ■ btw ■ luchthaventaksen ■ bagage-en annuleringsverzekering ■ brandstofgarantie.

Niet-inbegrepen: eventuele andere bezoeken – persoonlijke uitgaven - dranken – fooien Prijs per persoon (minimum 25 deelnemers) 26 mei

Tweepersoonskamer 730 euro

All-in

NIEUW!

DJERBA

een zon met e t n le e Heerlijk ltuur. u n), vleugje c dagen/7 nachte ****. h 8 c 5 mei ( cci Helios Bea Hotel Vin0 euro.

4 Vanaf 6

Single Geen single toeslag voor beperkt aantal kamers!

BULGARIJE, RIVIÈRA

Prijs per persoon (minimum 25 deelnemers) 16 mei 5 september

NIEUW!

Romant Dusseld ische cruise met Remage orf, Andernach, stops in Cochem 4 oktoben en Keulen. , r ( 7 dagen/6 autocar n MPS Salvvanaf Gent/Antachten), Vanaf 77 inia, volpensio werpen n.

5 euro.

Single 810 euro

KROATIË

NIEUW!

Unieke rondreis , cultuur en natuur in harm onie.

20 juni (8 dage n/ volpension, bezo 7 nachten), ek inbegrepen. Van en af 1320 euro.

NIEUW!

CUBA

! an AFREIS EXTRA rlijke rondreis v t alle e d m n id e Uitzo st, gekru biedt. e w t o t oost iland ten). die dit e troeven dagen/12 nach 4 5 mei (1 30 euro.

3 2 f a Van

COSTA DE L

SOL

All-in

Geen toeslag single!

voor een on ts het populair pannen vakantie in e en comfo rtabele Hotel Riu C o Torremolin sta Lago**** te os 10 juni (10 . dagen/9 na chten.

Vanaf 890 euro.

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.be - 02 515 04 73 Azura, Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel, groepsreizen@azura-travel.be Voor alle reizen geldt: prijzen per persoon • administratieve kosten inbegrepen • brandstoftoeslagen en wijzigingen van wisselkoersen mogelijk • uitgebreid programma op verzoek • voorbereiding, bemiddeling en uitvoering van de reizen door AZURA cvba ondernemingsnummer 0415-795-547, RPR Luik, vergunning A1374. Voorwaarden Azura-prijs voor leden van de Socialistische Mutualiteiten zie www.azura-travel.be

Stoppen met roken?

Wij helpen je op weg

Zonder hulp of steun is het niet eenvoudig om te stoppen met roken.

Daarom bieden we jou: • Een terugbetaling tot 50 euro voor rookstopmiddelen (geneesmiddelen of nicotinevervangers) of lasertherapie.

• Een tegemoetkoming voor begeleiding bij een erkende tabakoloog.

• Gezondheidstips en -info op onze website in de rubriek ‘Gezond leven’.

Meer info bij onze medewerkers of op onze website www.bondmoyson.be

S-magazine- -Maandblad Maandbladvan vandedeSocialistische SocialistischeMutualiteiten Mutualiteitennr. nr.410 410- -februari februari2015 2015- -Verantwoordelijke Verantwoordelijkeuitgever: uitgever:P.P.Callewaert CallewaertSint-Jansstraat Sint-Jansstraat32-38, 32-38,1000 1000Brussel Brussel S-magazine

Hoeveel en hoelang je ook rookt, het is nooit te laat om te stoppen. Hoe moeilijk het overwinnen van die verslaving ook lijkt, stoppen met roken is goed voor jou. Je bereikt meer gezondheidswinst voor jezelf en voor de mensen in je omgeving.