6 minute read
FOS
from juni 2021 S-magazine
by Solidaris
GEZONDHEIDSVAARDIGHEID WERELDWIJD
CHAOTISCHE GEZONDHEIDSZORG
33 % van de Belgen (15+ jaar) heeft een laag niveau van gezondheidsvaardigheden.* Anders gezegd: 1/3 van de bevolking heeft niet genoeg vaardigheden en kennis om info over hun gezondheid te begrijpen en verwerken. En om de juiste keuzes te maken om gezond te blijven. Maar in Bolivia is het zelfs nog slechter gesteld. “Het zorgsysteem is versnipperd. Een groot deel van de zorg is publiek, maar die heeft meer geld nodig. Daarnaast is er private gezondheidszorg, tenminste voor wie genoeg geld heeft. Sociale zekerheid is er alleen voor mensen met een officiële job. Dat is maar 20 tot 30 % van de bevolking”, weet David.
ZELF VOOR DOKTER SPELEN
Hoe staat het in Bolivia met de algemene gezondheidskennis? Begrijpen mensen altijd wat de dokter zegt? En kennen ze hun rechten als patiënt? We vroegen het aan David Verstockt, medewerker van de solidariteitsorganisatie FOS in Bolivia.
SCHRIJF GELIJKHEID VOOR: TEKEN DE PETITIE
Ons ziekenfonds strijdt samen met solidariteitsorganisatie FOS voor toegankelijke gezondheidszorg, in België en de rest van de wereld. Want een toegankelijke gezondheidszorg zorgt voor betere gezondheidsvaardigheden. En betere gezondheidsvaardigheden zorgen voor meer gelijkheid! Schrijf mee gelijkheid voor en teken onze petitie op www.gelijkmaaktgezond.be. Zorg is moeilijk bereikbaar. Daardoor spelen mensen zelf voor dokter. “Ze nemen massaal medicatie, op een verkeerde manier. Zo gebruiken ze preventief pijnstillers. Ook hoger opgeleiden. De moeder van een vriendin neemt sinds de coronacrisis élke ochtend paracetamol en élke middag ibuprofen … Dat kan schadelijk zijn voor je lichaam.” Net omdat het zorgsysteem ontoereikend is, zijn gezondheidsvaardigheden zo belangrijk. “Voor zwaar zieke mensen is het tragisch. Ze geloven alles, proberen van alles, geven geld uit tot ze blut zijn. Hoe minder gezondheidsvaardig, hoe sneller je verdwaalt in de doolhof van de zorg”, merkt David op.
MEER GEZONDHEIDSVAARDIGHEID, MINDER TIENERMAMA’S
“SEKSUELE OPVOEDING?
Bolivia telt een hoog aantal (ongewenste) tienerzwangerschappen. “Het is een macholand. Seks wordt vanuit een mannelijk perspectief gezien. Mannen bekijken vrouwen als seksuele objecten.” “Seksuele opvoeding? Bestaat er weinig of niet. Seks wordt verzwegen. Op school of thuis wordt het niet besproken. De eerstelijnszorg staat niet open voor jongeren met vragen, laat staan voor anticonceptie. Gratis condooms liggen er. Maar als je ze meeneemt, word je scheef bekeken.” “FOS en Colectivo Rebeldía werken met deze jongeren. Samen gaan we de straat op met enquêtes en gaan we in gesprek met overheden over de resultaten. Zo willen we de DAT WORDT maatschappelijke structuren doorbreken en zorg toegankelijker maken.” * www.gezondbelgie.be/nl/gezondheidstoestand/ determinanten-van-gezondheid/gezondheidsvaardigheden
DOODGEZWEGEN”
ALS OUDERS VASTPLAKKEN AAN HET KLEINE SCHERM HELP,
MAMA LAAT DE
SMARTPHONE NIET LOS!
Niet alleen jongeren lijken vergroeid met hun smartphone, ook mama en papa zijn vaak verslingerd aan hun telefoon. Ze zijn zelfs tijdens gezinsmomenten met hun scherm bezig. Dat kan anders, vond Liesbet. Zij legde haar smartphone een week opzij.
Mailen, whatsappen en door Facebook of Instagram scrollen: niet alleen haar kroost doet het te pas en te onpas. Ook Liesbet, alleenstaande mama van 2 dochters en 4 pleegkinderen, maakt er zich schuldig aan. “En zelfs méér dan mijn kinderen, die relatief weinig bezig zijn met hun telefoon”, bekent ze.
KINDEREN ERGEREN ZICH
Uit een onderzoek van de Universiteit Gent blijkt dat ouders dagelijks gemiddeld 1,84 uur met hun gsm bezig zijn. Toch is overdreven smartphonegebruik bij mama en papa niet zonder gevaar: volgens gezinstherapeuten kan het bij kinderen leiden tot een hechtingsproblematiek, minder zelfvertrouwen en minder vertrouwen in de wereld.
Als je druk in de weer bent met je smartphone, ben je niet echt beschikbaar. Ook niet emotioneel. Kinderen merken dat en voelen zich makkelijker afgewezen. Dat kan een invloed hebben op hun latere ontwikkeling. Kinderen geven zelf trouwens steeds vaker aan dat ze het irritant vinden dat hun ouders zo veel op hun schermpje zitten te tokkelen.
TELEURSTELLING IN DE OGEN
Ook de kinderen van Liesbet zijn er niet altijd even blij mee. “Als ik met hen naar een film kijk met de gsm in mijn hand, zuchten zij weleens: ‘mama, je bent wéér niet aan het opletten’. En aan tafel durf ik geregeld een binnenkomende mail te lezen”, weet ze.
“Ik heb altijd het gevoel dat ik meteen moet antwoorden als ik een bericht krijg, zelfs al is het 22 uur. Als ik aan het typen ben en mijn dochter heeft een dringende vraag, dan moet ze even wachten. Dan zie ik de teleurstelling in haar ogen. Ja, op zo’n moment voel ik me wel schuldig.”
HET KAN ANDERS: LIESBETS DETOXWEEK
Liesbet beseft dat ze te veel met haar smartphone bezig is. Daarom ging ze de uitdaging aan: een week zonder het kleine scherm tijdens de gezinsmomenten. “Tijdens de werkuren gebruikte ik hem uiteraard nog wel, maar daarna ging hij onverbiddelijk aan de kant. En dat was eigenlijk niet zo moeilijk”, zegt ze.
DAG 1-3
“Ik had aan de kinderen gevraagd om mij erop te wijzen als ik hem toch per ongeluk mee naar de living zou nemen. Jawad (14), mijn pleegzoon, heeft dat goed gedaan.”
“De 1ste dag van ons experiment greep hij al in. Toen hij met mij naar een film wilde kijken, nam hij mijn smartphone en legde die demonstratief naast zich. Zodat ik er zeker niet aankon.”
“Nienke (8), mijn jongste dochter, heeft er een hekel aan als ik mijn gsm meeneem aan tafel. ‘Mama, dat is niet gezellig’, zegt ze dan. Voor haar is dat tafelmoment een echt gezinsmoment. Zij is een slechte eter. Op dag 3 van mijn detoxweek spraken we af dat zij haar bord leegeet, als ik mijn gsm aan tafel wegleg. En die deal blijft vanaf nu gelden.”
DAG 4-5
“Het viel mij plots op dat Jawad vaker naar beneden kwam om tv te kijken. Normaal doet hij dat niet en zit hij in z’n eentje in zijn kamer. Maar tijdens
SMARTPHONE OP SLOT
“70 % van de ouders zegt dat ze zelf geen goed voorbeeld zijn voor hun kinderen qua smartphonegebruik. Dat blijkt uit onderzoek”, zegt Karen Linten van Mediawijs, het Vlaams Kenniscentrum Digitale en Mediawijsheid.
“Maken je kinderen of je partner opmerkingen over hoe vaak je met je schermpje bezig bent? Of merk je zelf dat je smartphone gezinstijd overneemt? Dan wordt het problematisch.”
TIPS: • De eenvoudigste manier om af te kicken? Stop je telefoon weg. • Gebruik een app die bijhoudt
hoeveel tijd je op je smartphone
zit, zoals MobileDNA van Ugent. Als je je gebruik in kaart hebt gebracht, kan je jezelf doelen stellen om te minderen en om tijdslimieten in te stellen op je telefoon. Dan gaat die automatisch op slot als je de limiet bereikt hebt.”
Extra tips voor meer digitaal welzijn voor je gezin? Neem snel een kijkje op www.bondmoyson.be/ blog
Liesbet Wuyts
46 JAAR HOUDT VAN LEZEN
V.l.n.r.: Patience (8), Lotte (24), Nienke (8) en Liesbet (46)
mijn detoxweek hebben we samen naar Marvel-films gekeken. Ik vraag mij nu echt af of dat komt omdat hij wist dat ik niet met mijn gsm bezig zou zijn.”
DAG 6
“Ik heb dit weekend voor het eerst sinds lang mijn krant volledig uitgelezen. En ook daar is de vraag of dat komt omdat ik meer tijd had doordat ik niet werd afgeleid door mijn telefoon.”
DAG 7
Je smartphone even niet gebruiken, geeft merkbaar meer rust, vindt Liesbet. Dus is ze van plan om ook na de detoxweek haar gsm wat vaker opzij te leggen. “Ik ga dat zeker proberen, tot grote vreugde van mijn kinderen. Zij vonden het duidelijk veel plezanter zónder”, lacht ze.
“Het is pas als je een tijdje je smartphone minder gebruikt, dat je beseft dat er écht niemand doodgaat als je niet onmiddellijk op dat whatsappje of die mail reageert.”
