Juni 2017 S-magazine

S magazine juni-juli 2017

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

EDITIE OOST-VLAANDEREN

WEES

EXAMENSTRESS TE SLIM AF

20 JUNI

DAG VAN DE SCHOONMAAK

ACHTER HET STUUR

KAN ELKE FOUT FATAAL ZIJN

BUITEN SPELEN BETER SPELEN

BBQ EN SLAATJES

LEKKER NORMAAL

VEILIG OP REIS

juni-juli 2017

38

Vlaamsche klei Nele lijdt aan Stargardt

6 12

‘Stargardt macula degeneratie’ is een erfelijke ziekte. Door die oogaandoening ziet Nele een (constante) vlek centraal in het gezichtsveld, gaat ze minder scherp zien, kan ze minder goed kleuren onderscheiden en worden haar ogen overgevoelig voor licht. Nele zal altijd iets blijven zien, maar de vlek zal uiteindelijk zo groot worden dat ze het grootste deel van haar gezichtsveld inneemt, en ze als ‘blind’ zal worden beschouwd.

“Achter het stuur kan elke fout fataal zijn”

Negen op de tien verkeersongevallen worden veroorzaakt door een menselijke fout. De ervaring leert dat vele autobestuurders de gevaren op de weg onderschatten én hun rijkunst overschatten.

Het volgen van een rijvaardigheidsopleiding helpt om gevaarlijke verkeerssituaties te voorkomen én om beter te reageren wanneer je toch in zo’n ongewenste situatie terechtkomt.

De thuisverpleegkundige

Nergens beter dan thuis? Steeds meer verpleegkundige zorgen worden overgeheveld van het ziekenhuis naar de vertrouwde thuisomgeving van de patiënt. Een economisch én maatschappelijk interessante evolutie: “Wij zijn niet enkel zorgverstrekker, maar ook een beetje psycholoog, luisterend oor en vertrouwenspersoon.” Katrien Verbelen, verbonden aan ons ziekenfonds, leidt ons rond in de wondere en vooral warme wereld van de thuisverpleging.

gezondheid

4 Wie zomer zegt, zegt BBQ en slaatjes 6 Nele bereidt zich voor op een leven met een beperkt zicht 10 Buiten spelen, beter spelen 32 Pijpajuin 33 Fruit- en kruidenthee

consument 14 25 26 34

Het Gentse Caermersklooster is vaak het decor van verrassende tentoonstellingen. Nu heeft ook natiebaas en kunstverzamelaar Fernand Huts zijn oog laten vallen op deze mooie expositieruimte in het hartje van het Patershol. De tentoonstelling OER brengt een ode aan de oerVlaamse kunst van de periode 1880-1930.

Pijpajuin

Rauw doen ze pijn aan de tong, maar gestoofd nemen ze een heerlijk zoete smaak aan. Pijpajuintjes smaken altijd goed, zowel rauw als gekookt of gestoofd.

14

De thuisverpleegkundige Wees examenstress te slim af De reisapotheek!

Carmen, poetshulp bij ons ziekenfonds 35 Innovatie 36 Jezelf thuis testen?

38 Vlaamsche klei

32 sociale info 30

Festivals, here we come!

en verder...

8 11 12 28

PlusMinus Column Bart Vandormael Chris Vanhee in Close Up Eyecatcher

S magazine juni-juli 2017

gezondheidsmaandblad van de Socialistische Mutualiteiten

EDITIE OOST-VLAANDEREN

20 JUNI

WEES

EXAMENSTRESS

DAG VAN DE SCHOONMAAK

TE SLIM AF

ACHTER HET STUUR

KAN ELKE FOUT FATAAL ZIJN

BUITEN SPELEN BETER SPELEN

BBQ EN SLAATJES

LEKKER NORMAAL

VEILIG OP REIS

Maandelijks gezondheidsmagazine van de Socialistische Mutualiteiten Jaargang 45 Juni-juli 2017

Uitgever-Directeur: Paul Callewaert

Hoofdredacteur: Urbain Vandormael urbain.vandormael@socmut.be

Medewerkers aan dit nummer: Lore Abrahams, Carine Algoet, Bram Beeck, Sophie Beyers, Joeri Bouwens, Erik Cajot, Luc Carsauw, Bart Demyttenaere, Mieke De Smet, Katrien De Weirdt, Koen Foubert, Patrick Galloo, Isabel Geenens, Siska Germonpré, Stefaan Helderweirt, Evelyne Hens, Joris Herregods, Silke Hoefkens, Gwen Muylaert, Guy Peeters, Leen Pollentier, Lieselot Popelier, Carolien Rietjens, Bruno Ruebens, Sabine Schroeten, Rik Thys, Bart Vandormael, Dorien Vandormael, Renée Van der Veken, Priscilla Van Even, Irene Van Humbeeck, Eva Venneman, Daniëlla Verbruggen, Patrick Verertbruggen, Katrien Vervoort en Bieke Volcke.

Adres: S-magazine, Sint-Jansstraat 32 1000 Brussel Tel. 02 515 05 45 Fax 02 515 17 55 s-magazine@socmut.be www.s-magazine.be

Postrekening: 000-0740065-52 van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, Brussel Oplage: 509.000 Abonnement: 10 euro per jaar

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

Lucien is een goede kennis van mij, een hardwerkende vijftiger die er prat op gaat dat hij tot nu niet één nacht in een vreemd bed heeft geslapen. Dat betekent met andere woorden dat hij ook tijdens zijn congé elke avond naar huis terugkeert. Een dagje Blankenberge of de watervallen van Coo is weliswaar een vast zomers ritueel, maar elders overnachten doet hij principieel niet.

Vakantie, maak er het beste van Lucien is immers een man van principes. Andere kennissen zijn dat ook. Soms denk ik zelfs dat zij het hele jaar op vakantie zijn. Terwijl ze nog enthousiast aan het vertellen zijn over hun laatste buitenlandse reis, bereiden ze al volop hun volgende citytrip voor. Dat betekent avondenlang surfen op het internet naar de goedkoopste vluchten en hoogste hotelkortingen en voordeligste huurformules. Ik prijs me gelukkig dat mijn echtgenote dit onderdeel van de huishoudelijke taken voor haar rekening neemt. Zoals de meeste andere trouwens.

Wat wij nu als normaal beschouwen, is geen vanzelfsprekendheid. Tot midden de jaren dertig was het fenomeen gezinsvakantie zo goed als onbestaande. Arbeiders klopten het hele jaar door zesdaagse werkweken. Pas in 1936 werd de zogeheten “congé payé” of het “betaald verlof” een recht.

Daar ging een lange sociale strijd aan vooraf, waar ook het socialistisch ziekenfonds actief aan deelnam. Vrije tijd en vakantie vormen immers een wezenlijk deel van een goed en gezond leven. Door de politieke ontwikkelingen van de voorbije maanden is een aantal populaire en goedkope bestemmingen van het favorietenlijstje geschrapt en komen nieuwe bestemmingen in trek. Dat zorgt voor nieuwe uitdagingen en kansen en biedt de mogelijkheid nieuwe ervaringen én kennis op te doen. Waarom inderdaad geen fietsvakantie in het fietsparadijs Limburg of een wandelvakantie in de Hoge Venen.

Vakantiegeluk ligt vaak dichtbij. Ook een vakantie in eigen land kan zeer verrijkend en ontspannend zijn.

Vakantiegeluk ligt vaak dichtbij. Ook een vakantie in eigen land kan zeer verrijkend en ontspannend zijn. Lucien is daar het levende bewijs van. Waar de jaarlijkse vakantie je ook naartoe brengt, het is belangrijk dat je goed verzekerd op reis gaat. Vertrek nooit zonder dat je in orde bent met je ziekenfondsbijdrage, zorg ervoor dat je naast de nodige documenten (zie de info in dit magazine en op de website) steeds het Mutas-telefoonnummer op zak hebt. Onze reisbijstandsverzekering garandeert je immers een unieke én wereldwijde dekking. Dankzij Mutas heb je geen dure privéreisbijstandsverzekering nodig voor eventuele medische kosten. Verderop in deze zomereditie van S-magazine vind je ook interessante info over je reisapotheek en het goedkoopste geneesmiddel, over gezond barbecueën en zomerse slaatjes en dienstverlening voor personen met een handicap op de zomerfestivals.

Denk er ook aan je afdoend te beschermen tegen de kwalijke gevolgen van overdosissen zonnestralen. Huidkanker is in opmars!

Waar je vakantietrip je ook naartoe brengt, maak er het beste van. Raak je op een binnenlands terrasje toevallig aan de praat met Lucien, doe hem de groeten. Hij is een man met een gouden hart.

Paul Callewaert Algemeen secretaris

3

gezondheid

Wie zomer zegt, zegt Eén dag mooi weer, meer hebben we niet nodig om de barbecue van onder het stof te halen. Op een mooie zomeravond ontsnap je dan ook niet aan de geur van brandende kolen en geroosterd vlees.

Het succes van barbecueën ligt niet alleen bij het lekker eten.

Het draait vooral rond gezellig samen zijn en genieten van goed gezelschap. En dat past helemaal in onze campagne Lekker Normaal. Wij delen dus met plezier onze ideeën en recepten met jou.

Meer dan alleen vlees Vlees blijft natuurlijk de absolute topper, maar je kan ook andere dingen op de barbecue gooien. Vis in aluminiumfolie is bijvoorbeeld lekker sappig, groentespiesjes zijn ideaal voor je vegetarische vrienden, en wat dacht je van fruit op de barbecue als zoete uitsmijter?

Groenten Met Lekker Normaal zijn we ervan overtuigd dat je nooit kan overdrijven met groenten. Ze verdienen dan ook een plaats op de barbecue. Het voordeel is dat ze meestal snel gaar zijn. Je hoeft er

4 • S-magazine / juni-juli 2017

dus nooit lang op te wachten, in tegenstelling tot sommige stukken vlees.

Klassiekers zijn aardappelen, paprika, aubergine en courgette. Maar ook pompoen, paddenstoelen, maïs en broccoli kunnen zonder probleem op de rooster gelegd worden. Maak er een leuke brochette mee of leg ze in grote stukken zo op de barbecue. Je kan de groenten extra smaak geven door ze in te smeren met olijfolie en verschillende kruiden.

Of je kan ze op voorhand even marineren, zoals bij onze auberginespiesjes met krielaardappelen.

Fruit Barbecue en fruit, het lijkt een vreemde combinatie. Het is nochtans poepsimpel, je hebt enkel wat aluminiumfolie nodig.

Door er een papillot van te maken, zal het fruit garen in zijn eigen vocht zonder aan te branden. Populair zijn meloen, ananas, perzik, peer en

mango. Bananen kan je in de schil zo op de barbecue gooien. Draai ze regelmatig om tot de schil helemaal zwart ziet.

Serveer ze met een bolletje ijs of met wat gesmolten zwarte chocolade en je hebt een overheerlijk dessert!

Zin in meer lekkere en gezonde gerechten die snel klaar zijn?

• Surf naar www.lekkernormaal.be.

• Download onze gratis app via de website, Apple Store of Android Market.

• Lees meer tips en weetjes over voeding en een gezonde levensstijl op onze blog.

gezondheid

BBQ en slaatjes Sappige kippenboutjes op de BBQ Ingrediënten voor 4 personen • 4 kippenbouten • 1 courgette • 2 el honing • 2 el kippenbouillon • 2 tenen look • handvol blaadjes basilicum • peper • zout

Bereiding

• Snijd de look en de courgette in plakjes.

• Leg elke bout op een stuk aluminiumfolie. Smeer de bouten in met de honing en bouillon. Verdeel de plakjes knoflook, gescheurde basilicumblaadjes en courgette over de 4 pakketjes. Breng op smaak met peper en zout.

• Vouw de aluminiumfolie goed dicht, maar laat wat ruimte zodat de kip en de courgette kunnen stoven.

• Neem na 30 minuten een plakje van de barbecue en controleer of de kip gaar is door er in te prikken. Het sap moet helder zijn.

Geen BBQ zonder slaatjes!

quinoa

Naast de barbecue staat er altijd een tafel met groenten. En het mag al eens iets meer zijn dan enkel wat tomaat, geraspte wortels en komkommer. Laat je inspireren door onderstaande gerechten.

• Een fris slaatje van quinoa met geitenkaas en spinazie.

zalm

• Geniet van de heerlijke combinatie van prinsessenbonen, tomaten en gekookte ham.

• Een lekkere salade van krieltjes met gerookte zalm.

• En ook een pastasalade kan niet ontbreken. Wat dacht je van deze met kalkoen, zongedroogde tomaten en champignons?

De recepten van al deze heerlijke slaatjes vind je op onze website www.lekkernormaal.be.

Laat het smaken!

prinsessen-

pasta

bonen

juni-juli 2017 / S-magazine •

5

interview

“ Soms wil ik ’s avonds niet gaan slapen, omdat ik bang ben dat ik de volgende dag minder zal zien.”

Nele bereidt zich voor op een leven met een beperkt zicht Het zicht van Nele (25) gaat snel achteruit.

Ze lijdt aan ‘Stargardt macula degeneratie’, een erfelijke ziekte. Door die oogaandoening zie je een (constante) vlek centraal in het gezichtsveld, ga je minder scherp zien, kan je minder goed kleuren onderscheiden en worden je ogen overgevoelig voor licht.

Nele zal altijd iets blijven zien, maar de vlek zal uiteindelijk zo groot worden dat ze het grootste deel van haar gezichtsveld inneemt, en ze als ‘blind’ zal worden beschouwd. Ook haar oudere broer lijdt aan de aandoening.

Haar jongste broer heeft de ziekte niet.

“Als ik met hevige hoofdpijn ga slapen, ben ik bang dat ik ’s morgens minder zal zien.”

Zeven jaar geleden kreeg Nele voor het eerst een vermoeden. “Ik zat in bad en staarde naar de tegels toen ik een bewegende vlek zag. Ik probeerde die weg te wrijven, maar telkens als ik dichterbij kwam, verdween de vlek. Op dat moment besefte ik dat er iets mis was. Bij mijn oudere broer was de ziekte al op erg jonge leeftijd vastgesteld”, begint Nele haar verhaal. “Na de diagnose bij mijn oudste broer, werden mijn andere broer en ik ook getest. We kregen toen te horen dat wij de ziekte niet hadden.

Daarom vonden mijn ouders het moeilijk om mij te geloven toen ik zei dat ik vlekken zag. Ik heb me dan toch laten testen en ik bleek ook Stargardt te hebben. Na enkele tests kwam uit dat mijn beide ouders drager zijn, zonder dat ze het wisten.”

De ziekte brak pas op een late leeftijd uit bij Nele. “Normaal gezien blijft je zicht een hele tijd stabiel en ga je dan plots sterk achteruit, maar ik heb nog geen lange stabiele periode gekend. Soms wil ik ’s avonds niet gaan slapen uit angst om de volgende dag wakker te worden. Als ik met hevige hoofdpijn en druk op mijn ogen ga slapen, dan weet ik dat er de volgende ochtend een kans bestaat dat ik minder zal zien.”

6 • S-magazine / juni-juli 2017

“Ik haalde mijn rijbewijs en een maand later mocht ik nooit meer rijden.”

“Net voor ik de diagnose kreeg, haalde ik mijn rijbewijs. Ik kreeg een auto van mijn ouders en was dolgelukkig”, gaat Nele verder. “Een maand nadien kreeg ik te horen dat ik nooit meer mocht rijden. Dat was een zware dobber. Gelukkig kan ik me optrekken aan mijn broer. Hij heeft zich ook nooit laten doen door de ziekte.”

Nele is vastberaden om alles uit het leven te halen, al beseft ze dat dat niet altijd even gemakkelijk is. “Intussen heb ik mijn opleiding hotelmanagement afgemaakt.

Tijdens mijn studies ging mijn zicht snel achteruit en niet alle leerkrachten hadden daar begrip voor. Gelukkig waren er ook leerkrachten die de lessen op voorhand doorstuurden zodat ik me goed kon voorbereiden. Een buitenlandse stage heb ik spijtig genoeg niet kunnen doen. Dat zag de school niet zitten, uit angst voor onbegrip van de stageplaats.”

“Om recht te hebben op hulpmiddelen, moet je jezelf verkopen en verantwoorden.”

Nele heeft recht op aanpassingen op de werkvloer. Zo heeft ze een groot scherm, een groot toetsenbord, een vergrotingsscherm en extra vergrotingssoftware gekregen. Alleen daardoor kan ze haar job zelfstandig uitoefenen. “Dankzij die hulpmiddelen kan ik mijn job goed doen.

Het geeft me ook meer zelfvertrouwen.

Gelukkig staan al die dingen op mijn naam en kan ik ze gewoon meenemen als ik van job verander”, legt Nele uit. “Om recht te hebben op die apparatuur moet je het statuut van ‘persoon met een handicap’ hebben. Dat voelt als een mini-examen.

Je moet je dan zo goed mogelijk verkopen en verantwoorden waarom je die hulpmiddelen nodig hebt.”

“Voor mijn ouders was dit de tweede ‘strijd met de overheid’. Het duurde bijna twee jaar voor alle administratie in orde was, en zij hadden dat al eens doorstaan met mijn broer. Het wordt je echt niet gemakkelijk gemaakt. Alles waar je in principe recht op hebt, moet je toch eerst officieel aanvragen met verschillende documenten en formulieren. En laat dat nu net heel moeilijk zijn met een verminderd zicht. Het zou veel gemakkelijker zijn dat alle instanties meteen op de hoogte zijn wanneer je één aanvraag gedaan hebt. Misschien moet ik zelf met een infopunt beginnen om anderen te helpen bij de administratieve strijd met de overheid!”, lacht Nele.

“Mijn smartphone is mijn sleutel tot zelfstandigheid.”

“Ik doe mijn uiterste best om mijn slechtziendheid te verbergen”, zegt Nele.

“Wanneer ik een glas inschenk, meet ik met mijn vinger. Van een tekst met kleine letters maak ik een foto zodat ik die kan uitvergroten. Ik trek zoveel mogelijk mijn plan. Mensen moeten mij niet zien als een arme duts”, lacht Nele.

Nele bereidt zich voor op een leven met beperkt zicht. Ze kocht met haar vriend een huis, bewust dicht bij het station. “Ik ben volledig afhankelijk van het openbaar vervoer, maar tot mijn frustratie kan ik de borden niet lezen. Ik moet nog altijd aan anderen vragen welke trein er aankomt of gewoon opstappen en hopen dat ik juist zit.

Dankzij mijn smartphone kan ik nog veel zelf. Moeilijk leesbare websites zet ik dankzij een simpele instelling op zwart-wit en via spraakfunctie kan ik het toestel mondeling bedienen. Ik volg een cursus blind typen zodat ik voorbereid ben wanneer ik mijn toetsenbord niet meer zie”, legt Nele uit.

“Tot nu toe ben ik altijd van de ene job in de andere gerold, dus echt solliciteren maakt me bang. Want wanneer vertel je een toekomstige werkgever over je aandoening?”

sociale info

“Mijn vriend wist vanaf het begin dat ik een oogziekte had.”

“Het is ook emotioneel zwaar, daarom krijg ik begeleiding van een psycholoog. Mijn vriend Arthur is mijn rots in de branding.

We leerden elkaar kennen op het werk, dus hij wist vanaf het begin waar hij aan

De ziekte van Nele heeft ook impact op haar familie en haar sociaal netwerk. Dankzij de hulp van haar vriend en ouders kan Nele zelfstandig wonen. Vrijdag 23 juni is de dag van de mantelzorg. Wij willen alle mantelzorgers bedanken die met kleine of grote dingen personen met een zorgvraag helpen en ondersteunen. Merci!

Lieve mantelzorger Dag in dag uit zorg jij voor iemand. Je doet dat alleen, of met de hulp van anderen. Soms zorg je volledige dagen, soms maar enkele minuutjes. Je helpt met de boodschappen of de administratie. Je bent er voor een warme babbel, je biedt een schouder om op te huilen. Je doet veel kleine dingen voor de persoon die jij graag ziet.

Dankjewel daarvoor.

Ben jij er voor een ander? Wij zijn er voor jou!

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van Steunpunt Mantelzorg en blijf op de hoogte van premies, verlofstelsels en hulpmiddelen.

E steunpunt.mantelzorg@socmut.be W www.steunpuntmantelzorg.be T 02 515 04 42

toe was”, blikt Nele terug.

“Na een dag vol tegenslagen kan ik al eens in tranen uitbarsten, maar dan is hij er voor mij. Soms vergeet hij zelfs dat ik die ziekte heb, omdat ik zo mijn best doe om zo zelfstandig mogelijk te zijn.”

Nele en haar vriend willen in de toekomst graag kinderen, daarom lieten ze zich alvast testen op mogelijke erfelijkheid. “Normaal gezien gaan onze kinderen deze oogziekte niet hebben, maar ze zullen wel altijd drager zijn. Ik probeer zo positief mogelijk in het leven te staan en ondanks deze oogziekte toch al mijn dromen waar te maken”, sluit Nele met een brede lach het interview af.

SOFIE DE BECKER

Meer informatie: • De Brailleliga: www.braille.be of 02 533 32 11 • Low Vision centra: in verschillende ziekenhuizen zijn er centra voor low vision waar je terechtkan voor concrete tips. Vraag dit na in jouw ziekenhuis.

• Mediotheken: voor hulpmiddelen en woningaanpassing kan je ook terecht bij onze medische shops.

Mediotheek De VoorZorg Antwerpen T 0800 97 520 | E mediotheek.304@devoorzorg.be Zorgba(a)r Limburg T 011 22 44 22 | E info@zorgbaar.be Mediotheek Oost-Vlaanderen T 09 333 55 00 (optie2) | E mediotheek.bmovl@bondmoyson.be Medishop West-Vlaanderen T 056 230 230 (optie 2) | E medishop.wvl@bondmoyson.be

juni-juli 2017 / S-magazine •

7

door Urbain Vandormael

PLUSMINUS ÉÉN OP DE DRIE GARAGISTEN BLIJFT SJOEMELEN

HELFT LERAREN WIL DOORGAAN TOT AAN PENSIOEN Nog slechts de helft van het Vlaamse onderwijspersoneel ziet zichzelf tot aan het pensioen doorwerken in zijn job.

Tien jaar geleden was dat nog zeven op de tien. Dat staat te lezen in een rapport van de Vlaamse adviesraad SERV. Vergelijken we deze cijfers met die van de globale arbeidsmarkt, dan scoort het onderwijs op verschillende punten beter dan de meeste andere sectoren.

In januari 2017 nam de FOD Sociale Zekerheid een nieuwe computersoftware in gebruik. De omschakeling naar het nieuwe informaticasysteem bracht al snel veel technische problemen en pannes met zich mee. Dat zorgde ervoor dat het personeel van de FOD Sociale Zekerheid de vele aanvragen voor bijvoorbeeld een tegemoetkoming of een parkeerkaart niet kon behandelen. Ook de zorgkassen, die sinds 1 januari 2017 verantwoordelijk zijn voor de Tegemoetkoming Hulp Aan Bejaarden, zijn slachtoffer van deze problemen.

Onder druk van de ziekenfondsen, de zorgkassen en het eigen personeel van de FOD Sociale Zekerheid besliste de directie en bevoegde Staatssecretaris uiteindelijk om tijdelijk opnieuw de oude software te gebruiken. De vele dossiers worden opnieuw behandeld, maar de opgelopen achterstand is nog lang niet weggewerkt. Wie al maanden op een antwoord wacht, moet mogelijk nog wat geduld oefenen.

Ben je zelf getroffen door deze problemen? Neem dan contact op met onze Dienst Maatschappelijk Werk. Ze zoeken met jou naar een oplossing of helpen je om een nieuwe aanvraag in te dienen (als je dat nog niet had gedaan). Hou er wel rekening mee dat ook onze maatschappelijk werkers soms afhankelijk zijn van de informatie die zij krijgen van de FOD Sociale Zekerheid. Hierdoor kan de antwoordtijd oplopen. Lees meer info of vind onze contactgegevens op www.bondmoyson.be/dmw of www.devoorzorg.be/dmw.

8 • S-magazine / juni-juli 2017

BELGISCHE STARTERS DOEN HET GOED Van alle Europese landen hebben Belgische starters de grootste overlevingskansen. Dat blijkt uit cijfers van de Europese statistische dienst Eurostat. Bijna twee op de drie startende bedrijven in ons land staan na vijf jaar nog altijd overeind. Geen enkel Europees land doet het beter. Het gaat daarbij niet om managementvennootschappen, holdings en papieren spookbedrijfjes. Dat de Belg voorzichtig is, wordt als een verklaring aangehaald voor de hoge overlevingskans. Hij zet de stap naar het ondernemerschap pas na rijp beraad. In onze buurlanden ligt het aantal startende bedrijven een pak hoger. De bereidheid om risico’s te nemen is daar veel groter. In ons land liggen de opstartkosten bovendien een stuk hoger in vergelijking met onze buurlanden.

De keerzijde van de medaille: 10 procent van de startende bedrijven slaagt erin echt uit te breiden. Ruim de helft bleef zelfstandige zonder personeel terwijl zij in Nederland een quasi verdubbeling van het aantal jobs tot 100 000 realiseerden.

VLAMINGEN EN WALEN EENSGEZIND IN EUROPA Nederlandstalige en Franstalige politici stemmen vaak hetzelfde in belangrijke dossiers. Dat blijkt uit een analyse van de organisatie Votewatch Europe. Meer dan de taal bepaalt de ideologie het stemgedrag. Daarbij vormen de Nederlandstalige en Franstalige groenen het sterkste paar. Zij duwen in 96 procent van de stemmingen op hetzelfde knopje. Het minst sterke paar vormen CD&V en cdH die in 83 procent van de stemmingen gelijk stemmen.

De Belgen zijn in het algemeen ook loyaal aan hun Europese families.

foto’s: S-magazine

PERSONEN MET EEN HANDICAP GECONFRONTEERD MET LANGE WACHTTIJDEN

Een 400-tal garagisten kreeg het afgelopen jaar bezoek van de Economische Inspectie omdat ze niet in regel zouden zijn met de Car-Pass. Van die garagisten bleek meer dan een derde de meldingsplicht aan zijn laars te lappen. Wie een tweedehandswagen verkoopt, is al ruim tien jaar verplicht de kilometerhistoriek van het voertuig te noteren. De garagisten riskeren boetes van 80 tot 24 000 euro.

VRIJWILLIGERSWERK VERKLEINT HET RISICO OP DEMENTIE 5 jaar lang werden 1000 Zweedse gepensioneerden opgevolgd om de ontwikkeling van cognitieve problemen in kaart te brengen. Uit dit onderzoek blijkt dat mensen die minstens 1 uur per week vrijwilligerswerk doen, minder cognitieve problemen rapporteren. Ze hebben minder last van concentratieproblemen, van moeilijkheden om helder na te denken of om herinneringen op te roepen. Conclusie: vrijwilligerswerk beschermt tegen het risico op geheugenverlies en dementie op latere leeftijd. De onderzoekers raden aan om ten minste 1 uur per week actief vrijwilligerswerk te doen na je pensioen.

Wil je meer weten over vrijwilligerswerk? Surf naar www.bondmoyson.be/vrijwilligerswerk of www.devoorzorg.be/vrijwilligerswerk.

BIJNA HELFT MEER ELEKTRISCHE WAGENS INGESCHREVEN Het aantal elektrische auto’s dat in het eerste kwartaal is ingeschreven in ons land is met 41,7 procent gestegen tot 3141, zo blijkt uit een rapport van de Europese autofederatie ACEA. In die cijfers zitten ook de zogenaamde plug-in hybrides. Dat zijn auto’s die een conventionele verbrandingsmotor combineren met een elektromotor.

Nemen we enkel de zuiver elektrisch aangedreven wagens als maatstaf, dan bedraagt de stijging 34,9 procent.

APPARTEMENTEN VOOR HET EERST IN TWINTIG JAAR GOEDKOPER Een appartement werd in Vlaanderen vorig jaar verkocht voor gemiddeld 227 923 euro. Dat is 1,3 procent minder dan in 2015, aldus een mededeling van de FOD Economie. Die daling is opmerkelijk omdat het van 1997 geleden is dat appartementen nog goedkoper werden.

Ook de villa’s werden vorig jaar goedkoper. De gemiddelde prijs in Vlaanderen bedroeg vorig jaar 347 741 euro. Gewone huizen kostten gemiddeld 228 588 euro, of 3 procent meer dan het jaar voordien. Kraainem en Sint-Martens-Latem zijn de duurste gemeenten, Vleteren en Menen de goedkoopste.

NIEMAND VERLIEST MEER GELD DAN BELGISCHE SPAARDER Spaargeld brengt nergens in de eurozone minder geld op dan in België. De Belgische spaarder is al enkele jaren collectief aan het verarmen. De nominale rente mag dan nog wel positief zijn (minimaal 0,11 procent), maar omdat die rente lager is dan de inflatie gaat de spaarder er feitelijk op achteruit. Wie 100 euro op zijn spaarboekje heeft staan, ziet zijn kapitaal na een jaar aangroeien tot 100,11 euro, maar door de inflatie kan hij na een jaar

met die 100,11 euro minder kopen dan met zijn oorspronkelijke 100 euro. De spaarder verliest dus aan koopkracht. In vier Europese landen gaan spaarders er nog wel op vooruit: Italië (+ 1,07 %), Cyprus (+ 0,70 %), Slowakije (+ 0,15 %) en Nederland (+ 0,06 %).

Er lijkt voor de Belgische spaarder geen beterschap in zicht. De Belgen sparen te veel, waardoor de banken niet moeten vechten om dat geld aan te trekken. juni-juli 2017 / S-magazine •

9

foto: S-magazine

gezondheid ouder) kunnen ze vrijuit en volledig op hun eigen ritme hun motorische vaardigheden ontwikkelen.

Goed voor het brein

BUITEN SPELEN,

BETER SPELEN Voetballen, fietsen, rolschaatsen, hinkelen, klimmen, tikkertje of verstoppertje spelen, kampen bouwen …

Buiten lukt dat allemaal toch net iets beter dan binnenshuis. Met de zomervakantie in het vooruitzicht is de tijd rijp om onze kinderen terug in de tuin, het bos of het park te leren spelen.

Waarom spelen kinderen niet meer buiten? Veel gezinnen wonen in verstedelijkte gebieden waar weinig plaats overblijft voor parken, bossen en speeltuinen. Het toenemend autoverkeer vormt er bovendien een groot gevaar voor “loslopende” kinderen. Maar de grootste boosdoener is wellicht de opkomst van de iPad, de smartphone, de PlayStation en andere vormen van digitaal entertainment. Die maken kinderen niet noodzakelijk lui en lam, zoals wel eens wordt voorgesteld, maar buiten spelen is toch beter.

Goed voor de gezondheid Buiten spelen is bewegen. En daar hebben kinderen meer dan ooit Bewegen is gezond! Daarom krijg je als lid van ons ziekenfonds een terugbetaling voor je inschrijvings- of lidgeld bij een sportclub of fitnesscentrum. Meer info op www.bondmoyson.be/sportpremie of www.devoorzorg.be/sportpremie.

10 • S-magazine / juni-juli 2017

nood aan. Alle gezondheidsnormen schrijven voor dat kinderen (minstens) één uur per dag matig tot intensief moeten bewegen om gezond op te groeien. In Nederland voldoet amper 20 procent van de kinderen aan de Norm Gezond Bewegen. In Vlaanderen is het niet beter gesteld. Met alle gevolgen van dien: zowat vijftien procent van de kinderen in ons land kampt met overgewicht. Regelmatig buiten spelen helpt kinderen niet enkel om hun lichaamsgewicht op peil te houden, maar beperkt ook het later risico op osteoporose, hart- en vaatziekten en diabetes. Licht en zuurstof behoeden hen voorts voor allergieën en versterken de weerstand.

In de buitenlucht krijgen onze hersenen meer zuurstof dan voor de tv of computer. Dat heeft een positieve uitwerking op de hersenontwikkeling, het concentratievermogen, het geheugen en bijgevolg ook de leerprestaties op school. Verschillende studies zien een direct verband tussen blootstelling aan buitenlucht en de hersenwerking. In het bos of het park leren kinderen bovendien op ontdekkingstocht te gaan, hun fantasie te gebruiken en hun creativiteit te ontwikkelen: ze krijgen – letterlijk en figuurlijk – de ruimte om hun eigen sprookjes vorm te geven, ze bedenken spelletjes en spelregels, ze proberen andere kinderen te engageren om mee te spelen, ze leren omgaan met winnen en verliezen … Videogames kauwen alles voor, buiten moeten kinderen zelf in actie treden. Fantasie en creativiteit zijn bouwstenen voor probleemoplossend denken.

Goed voor het geluk Een kind dat buiten speelt, is een gelukkig kind. Een opmerkelijk cijfer: liefst 59 procent van de kinderen noemt buiten spelen één van hun favoriete activiteiten. Daarom is het dubbel jammer dat steeds meer kinderen “opgesloten” zitten in de wereld van videogames en vervreemd geraken van de “buiten”-wereld. En niet te vergeten: terwijl kinderen onder constante hoogspanning staan wanneer ze een videogame spelen, geraken ze buiten net van alle spanning en stress verlost.

Goed voor de motoriek

Goed voor de sociale vaardigheden

Buiten spelen bevordert zowel de grove motoriek (bewegingen met armen, benen en het volledige lichaam) als de fijne motoriek (handen polsbewegingen). In de speeltuin of het bos leren kinderen spontaan klimmen, kruipen, springen, schommelen, balanceren, glijden, gooien, vangen … En ze beleven er ook nog eens dolle pret aan. Veel meer dan wat ze opdoen tijdens de les lichamelijke opvoeding op school. Zonder druk van een leerkracht (of een strenge

Waar kan een kind zijn sociale vaardigheden optimaal ontwikkelen: voor de tv of in de speeltuin? De vraag stellen is ze beantwoorden. Door samen te spelen met leeftijdsgenoten, leren kinderen samenwerken en onderhandelen, afspraken maken en conflicten oplossen, banden smeden en rollen verdelen. Ze kweken empathie en strategisch denkvermogen. En zo vinden ze de sleutel tot adequaat sociaal handelen. Al doende verrijken ze bovendien hun taalgebruik.

gezondheid Dat laatste doen ze natuurlijk ook op school, maar buiten spelend gebeurt het allemaal veel spontaner en ongedwongen. In de omgang met andere kinderen worden kinderen bovendien gedwongen om zich flexibeler op te stellen dan in het dagelijks contact met hun ouders en leerkrachten.

Goed voor het zelfvertrouwen De speeltuin is zowat de ideale omgeving om het zelfvertrouwen van een kind te stimuleren: je spruit kan contact leggen met andere kinderen zonder inmenging of sturing van zijn waakzame ouders, leert actie te ondernemen en ontdekt op die manier al een klein beetje zijn plaats in de wereld. Herinner je je nog het moment waarop je voor het eerst tot in de toren van het houten fort durfde te klimmen? Nergens beleeft een kind zoveel plezier aan het overwinnen van hindernissen en het verleggen van zijn grenzen als in de speeltuin. Al die ervaringen versterken het zelfstandig handelen en het zelfvertrouwen. In een omgeving die weinig mogelijkheden biedt om nieuwe ervaringen op te doen, heeft een kind de neiging om op zichzelf terug te plooien en wordt zijn zelfvertrouwen gefnuikt.

Kind & Samenleving Uit onderzoek van het onafhankelijk Vlaams kennis- en expertisecentrum Kind & Samenleving, dat de positie van kinderen en jongeren in de samenleving wil versterken, blijkt dat er slechts half zoveel kinderen buiten spelen in het publieke domein als 25 jaar geleden. De helft van de bevraagde kinderen zegt wel dikwijls buiten te spelen in de eigen tuin.

(Dubbel zoveel als in het publieke domein.) “De drukst bespeelde plekken zijn formele speel- en sportterreinen. Het zijn de terreinen met een grote oppervlakte, centraal in de wijk en op een knooppunt van verkeersluwe assen, die de meeste kinderen aantrekken. De inplanting van deze plekken in de wijk is dus cruciaal. Kleine terreintjes aan de rand van een wijk doen het niet goed. Groene speelterreinen trekken niet noodzakelijk veel kinderen aan, maar er is wel creatiever spel te zien dan elders.”

) s ( r e d u o n e d r o w n Kindere

s en na schooltijd een ku en er nd ki je n: zij g dn heerlijk eenvoudi d, hen een lekker avon ha ge en O, wat kan het leve bb he g da e ogen agen of ze een fijn de fonkeling in hun en n re een knuffel geven, vr ho em st n hu en de opwinding in zijn: niet genoeg kunn ld ke ik w maal voorschotelen, ge in os lo pe over kan het leven ho , altijd bezorgd zijn en er nd ki opmerken … O, wat je n va g rin k en de verwonde angst … genieten van het gelu n door achtervolgings de or w gd aa pl ge nt nsta hoe het beter kan, co uwe” e lang kan ik een “nie ho : el st g aa vr de e t ik gen waarop ik m er zorgvuldig over da k aa w Er zijn zo van die da Ik d? or w d ck ’n’ onherroepelijk ou een gezonde portie ro et m vader zijn, terwijl ik ek sp or do r de gebormheden als ou nn (9) veel liefde en Fi en mijn taken en werkzaa 0) (1 s oo R r Ik unst. Ik probee kelijk en onbelangrijk. an rg ve roll, techno én kleink , ig ht uc vl is st hun n, want al de re soms moeite heb om ik t genheid mee te geve da k er m Ik ? eg je aar is dat geno er het hupse zangeres ov n ge bied ruggensteun. M zin f lo de id lemaal oos kan uitgebre oud voor. Finn is he te ts groei bij te benen. R ie t ne ch to n orbodaar ben ik da Knol, die uren kan do o nz E Ariana Grande. Tja, r ge og bl se nd pulaire Nederla . in de ban van de po even: dan haak ik af eg to t oe m Ik . es m men over ga mijn Roos reikt al tot aan . op n ie oe gr en n ie e? Met : kinderen groe t in mijn armen past ne t Om maar te zeggen da tje en ez w le Ik slaag den van dat frê eer alles wat ik zeg. m et kin. Wat is er gewor ni n ve lo ge Ze ekken? e richting uit. ik dat nog kunnen tr ga Finn gaat het dezelfd ng la e ho r aa m geken held te zijn, verbaasd in de ogen n er nog net in om hu re ke le ke en al ar wij ik hebben elka leerden in plaats van s le n Mijn echtgenote en ee s on en er nd werd n dat onze ki aanschafte, omdat ik ne ho ken toen we vaststelde tp ar sm e w eu ni et die e onlangs een ar wel raad mee. M da hen. Zoals toen ik m ist w s oo R , ou N ingesteld, oude toestel. een eigen paswoord ze uitgelachen om mijn d ha r uu lf ha t gen ik. Binnen he steld volgens haar ei ge in smartphone, bedoel st re de al en rd scherm gezwie enkele apps van het voorkeuren. ent niet organger: als de stud vo e ijz w n ee n va en et de woord Ik kan me troosten m gefaald. dan heeft de leraar , ar ra le de n da dt beter wor

Bart Vandormael Nieuwe vader ordpress.com http://nieuwevader.w

BART VANDORMAEL juni-juli 2017 / S-magazine •

11

“ Achter het stuur kan elke fout fataal zijn” Chris Vanhee Negen op de tien verkeersongevallen worden veroorzaakt door een menselijke fout. De ervaring leert dat vele autobestuurders de gevaren op de weg onderschatten én hun rijkunst overschatten. Het volgen van een rijvaardigheidsopleiding helpt om gevaarlijke verkeerssituaties te voorkomen én om beter te reageren wanneer je toch in zo’n ongewenste situatie terechtkomt. Dat bewijzen voorbeelden uit het buitenland. S-magazine biedt 20 lezers de kans om op zondag 2 juli zo’n cursus te volgen, met dank aan Pro Move.

Chris Vanhee groeide op in het WestVlaamse Oostrozebeke, zijn moeder was huisvrouw en zijn vader bouwvakker. Na een ernstig arbeidsongeval werd zijn vader op zijn 42ste invalide en dat resulteerde in minder inkomsten voor het gezin.

Chris Vanhee: “Thuis werd elke frank twee keer omgedraaid. Op jonge leeftijd heb ik ervaren hoe belangrijk het is dat mensen in veilige omstandigheden kunnen werken en hoe essentieel een goede ziekteverzekering én solidariteit zijn wanneer iemand ziek of invalide wordt. Omdat universitaire studies door de thuissituatie financieel niet evident waren, heb ik aan de hogeschool boekhouding gestudeerd. Maar vanaf dag één wist ik dat ik niet in de wieg was gelegd voor een job als boekhouder. Na mijn studies ben ik toevallig in contact gekomen met een succesvolle ondernemer die mij de mogelijkheid heeft geboden mij te bekwamen in eventmanagement en marketing. Uit die activiteiten is twintig jaar geleden mijn eigen bedrijf Pro Move ontstaan dat zich

12 • S-magazine / juni-juli 2017

bezighoudt met het organiseren van rijvaardigheidsopleidingen voor bedrijven en particulieren.”

België zeer onveilig verkeersland Volgens Chris Vanhee is België een zeer onveilig verkeersland. Dat is deels te wijten aan de hoge dichtheid en slechte staat van ons wegennet, aan de lintbebouwing en slechte signalisatie maar deels ook aan onverantwoord rijgedrag en onaangepaste snelheid. “De verplichte rijopleiding focust te eenzijdig op het respecteren van de wegcode en het uitvoeren van eenvoudige manoeuvres maar bereidt de aspirant-autobestuurders onvoldoende voor op wat zich dagelijks op onze wegen afspeelt. Ik verwijs naar gevaarlijke situaties die ontstaan door sterke regenval, sneeuw of door een voorligger die een noodstop uitvoert of door een kind dat plots de straat oversteekt. De meeste chauffeurs kunnen daar niet gepast op reageren omdat in ons land aan dit aspect van het autorijden te weinig aandacht wordt besteed. In een aantal Europese landen worden aspirant-autobestuurders verplicht om – na het behalen van hun rijbewijs - een bijkomende rijvaardigheidsopleiding te volgen die hen confronteert en leert om te gaan met dit soort van onvoorziene en gevaarlijke situaties op de weg. Om die opleiding in veilige omstandigheden te laten verlopen, wordt die georganiseerd op een afgesloten oefenterrein in Zolder.”

Je bent nooit te oud om te leren Chris Vanhee: “80 procent van ons klantenbestand bestaat uit bedrijven uit de meest uiteenlopende sectoren.

Medewerkers die veel op de baan zijn, worden aangemoedigd om bij Pro Move een rijvaardigheidsopleiding te volgen. Het gaat om vertegenwoordigers, ambulanciers, zorgverstrekkers, gemotoriseerde politieagenten, chauffeurs van de Europese Commissie en noem maar op. De kosten zijn voor rekening van de werkgever. Particuliere klanten zijn in de minderheid. Het betreft zowel mannen als vrouwen, jong én oud, die overtuigd zijn van de noodzaak van een bijkomende rijvaardigheidsopleiding en bereid zijn daar 150 euro uit eigen zak voor te betalen.”

Educatie, participatie, animatie Chris Vanhee: “Pro Move bestaat twintig jaar. In die periode hebben wij heel wat knowhow en ervaring vergaard.

Welke rechten en plichten heb je als fietser, voetganger, bromfietser of rolstoelgebruiker? Je leest het in onze gratis brochure 'Iedereen veilig op weg'. Download de brochure of vraag ze aan op www.vfg.be of www.s-plusvzw.be.

Close Up belicht de opmerkelijke persoonlijkheid, de beroepsactiviteit of de sportieve prestaties van een lid van de Socialistische Mutualiteit.

U. oto:

f

Ons aanbod bestaat uit drie modules die zich tot een verschillend doelpubliek richten en die zowel in groep als individueel kunnen geboekt worden.

De basisopleiding duurt in totaal vier uur en leert de cursisten om te gaan met vaak voorkomende verkeerssituaties die een potentieel gevaar inhouden voor de verkeersveiligheid. Vooraleer de cursisten achter het stuur plaatsnemen, krijgen ze een korte video te zien waarin ouders van verongelukte kinderen aan het woord komen. Het gaat om pakkende getuigenissen over de droefheid en het leed dat een dodelijk verkeersongeval veroorzaakt. Daarna volgt een korte toelichting over het verloop en de inhoud van de cursus waarbij de nadruk ligt op educatie, participatie en animatie. Bedoeling is om de cursisten op een actieve en geanimeerde manier te sensibiliseren voor de gevaren op de weg én ze aan te leren hoe ze daar gepast op kunnen anticiperen. Dat begint met een goede positie achter het stuur, met veilig remmen en het nemen van een bocht. Vervolgens demonstreren onze instructeurs aan de deelnemers hoe ze een onvoorzien obstakel kunnen ontwijken en hoe ze een noodstop moeten maken. Dat lijkt op het eerste gezicht gemakkelijk, maar ik ken niet één cursist die hier geen pirouettes heeft gemaakt. Na elke oefening worden de moeilijkheidsgraad en/of de snelheid lichtjes opgedreven. Onze ervaring wijst uit dat de doorsnee autobestuurder geen flauw idee heeft van wat 5 km/u meer of minder uitmaakt bij

het remmen of ontwijken op een glad wegdek. De meesten overschatten hun rijkunsten en de staat van het wegdek en onderschatten de impact van snelheid.

Het wegdek wordt nog te vaak over het hoofd gezien. Onze infrastructuur laat ons toe om het hele jaar door alle soorten van rij- en weersomstandigheden te simuleren. Indien nodig, kunnen we het in de zomer laten sneeuwen – bij wijze van spreken. De cursisten bevinden zich bovendien op een afgesloten terrein, alle oefeningen gebeuren in de meest veilige omstandigheden. Een onvoorzien obstakel op ons oefenterrein bestaat niet uit staal of beton zoals op de openbare weg maar uit waterstralen die uit de bodem opduiken. Ga je in de fout, herbegin je gewoon en dat zo vaak als nodig. Op de openbare weg krijg je maar één kans! Vooral jongeren zijn zich onvoldoende bewust van de gevaren en schatten gevaarlijke situaties verkeerd in. Ze hebben meestal ook geen goede herinnering overgehouden aan hun rijopleiding, wegens té theoretisch en té belerend. Ook de omstandigheden en omkadering zijn compleet verschillend: rijscholen bereiden aspirant-autobestuurders voor op het behalen van een rijbewijs, Pro Move maakt van hen bekwame chauffeurs mét verantwoordelijkheidsgevoel. In Oostenrijk, waar een aanvullende rijvaardigheidsopleiding verplicht is, heeft men vastgesteld dat het aantal verkeersongevallen met jonge bestuurders van 18 tot 24 jaar met bijna 30 procent is gedaald. Sommige verzekeringsmaatschappijen in ons

De meeste bestuurders hebben geen flauw idee van wat 5 km/ uur minder of meer uitmaakt bij het remmen of ontwijken op een glad wegdek.

ael

orm

d Van

land geven trouwens een korting op de verzekeringspremie aan wie bij ons een rijvaardigheidsopleiding heeft gevolgd.”

Aandacht voor autonoom rijden wekt valse indruk Als we de autoconstructeurs mogen geloven, is autonoom rijden een kwestie van tijd. Op termijn wordt de autobestuurder gedegradeerd tot passagier en wordt Pro Move overbodig.

Chris Vanhee: “De nieuwe rijhulpsystemen zorgen ervoor dat er minder ongevallen gebeuren, en dat juich ik toe. Keerzijde van de medaille is dat nu de indruk wordt gewekt dat er niks meer kan gebeuren terwijl autonoom rijden nog niet voor morgen is. Ondertussen komen in ons land wel elk jaar meer dan 600 mensen om het leven bij een verkeersongeval. Achter het stuur kan elke fout fatale gevolgen hebben, laat dat mijn boodschap zijn.”

URBAIN VANDORMAEL

Gratis rijvaardigheidsopleiding voor 20 lezers Pro Move biedt 20 lezers van S-magazine een gratis rijvaardigheidsopleiding van 4 uur aan op zondag 2 juli van 9.30 uur tot 14 uur in Zolder. De deelnemers worden bovendien vergast op koffie, croissants en een broodjeslunch. Wil jij zo'n cursus winnen? Stuur vóór 20 juni een mailtje naar urbain.vandormael@socmut.be met vermelding van naam en voornaam, adres, geboortedatum, telefoonnummer en mailadres. Bezorg ons ook het antwoord op de schiftingsvraag: in welk jaar werd Pro Move opgericht?

juni-juli 2017 / S-magazine •

13

HET LEVEN ZOALS HET IS Deze rubriek belicht de medische en ethische aspecten van het werk van een specialist(e) in het ziekenhuis of een onderzoeks­instelling.

Informatie over de terug­ betaling van de medische ingrepen en status van de specialist krijg je bij je ziekenfonds.

de thuisverpleegkundige Nergens beter dan thuis? Steeds meer verpleegkundige zorgen worden overgeheveld van het ziekenhuis naar de vertrouwde thuisomgeving van de patiënt. Een economisch én maatschappelijk interessante evolutie: “Wij zijn niet enkel zorgverstrekker, maar ook een beetje psycholoog, luisterend oor en vertrouwenspersoon.” Katrien Verbelen, verbonden aan ons ziekenfonds, leidt ons rond in de wondere en vooral warme wereld van de thuisverpleging.

Thuisverpleging is meer dan patiënten wassen. Het takenpakket van de mobiele verpleegkundige omvat naast hygiënische zorgen ook medicatiebeheer, wondverzorging, het toedienen van inspuitingen, zorg bij blaassondes en stoma’s, sondevoeding toedienen … Een hele boterham, dus. “Mensen helpen bij het wassen staat bovenaan de lijst van onze meest uitgevoerde handelingen, maar we doen nog

14 • S-magazine / juni-juli 2017

zoveel meer”, vertelt Katrien Verbelen, thuisverpleegkundige van Bond Moyson in Sint-Niklaas en omstreken, met ruim 20 jaar ervaring op de teller. “Ook het verzorgen van wonden en het geven van inspuitingen zijn dagelijkse kost. Mensen die lijden aan zenuwpijn of vermoeidheid, krijgen een inspuiting met vitamine D. Inspuitingen voor reumapatiënten zijn een delicaat werkje, omdat wij ons moeten

het leven zoals het is

beschermen tegen het product in hun injectienaald. Een relatief gevaarlijk product, maar wel zeer effectief in de behandeling van reuma. Een relatief nieuwe opdracht is het afkoppelen van chemotherapie. Tot voor kort gebeurde dat in het ziekenhuis, maar die zorg is onlangs verhuisd naar de thuisomgeving.”

Vallen er nog meer complexe zorgen in jullie mandje?

Katrien Verbelen: “Zeker. Het aankoppelen, opvolgen en afkoppelen van sondevoeding via een voedingspomp, bijvoorbeeld. Of het opvolgen van urinesondes in de blaas. In het begin van mijn loopbaan als thuisverpleegkundige was daar nog geen sprake van.

Een urinesonde wordt door de uroloog via de buik in de blaas ingebracht, om de urineafvloed uit de blaas te garanderen. Een groot gemak voor mensen die zwaar incontinent zijn. Veel comfortabeler dan met een natte luier in je bed te moeten liggen. Je kan wel een verpleegkundige inschakelen om die luier twee keer per dag te laten verversen, maar een sonde geeft toch meer comfort. Complexe zorgen vergen wel meer opvolging en expertise van de verpleegkundige.

Die sonde moet bijvoorbeeld worden ontsmet om ontstekingen te voorkomen.”

Moet je regelmatig bijscholing volgen om nieuwe technieken en toepassingen onder de knie te krijgen?

Katrien Verbelen: “Dat spreekt voor zich. Zoals de medische wetenschap constant evolueert en vooruitgang boekt, gaat ook de thuisverpleging met zijn tijd mee. Zelf heb ik een bijkomende opleiding van twee jaar gevolgd om me te specialiseren in wondzorg.

Sinds enige tijd staan wij, in samenspraak met de behandelende arts, in voor het verzorgen van wonden. Op basis van onze ervaring kunnen wij een goede inschatting maken van welk type wonde de patiënt heeft en de benodigde wondzorg. Het gaat dan vooral om de verzorging van chronische wonden door toedoen van bijvoorbeeld slechte bloedvaten. Wat men in de volksmond “putten in de benen” noemt. Het duurt lang om die wonden dicht te krijgen. Een wonde door een val of na een operatie geneest doorgaans snel en spontaan, maar wonden ten gevolge van onderliggende ziekten vergen vaak heel wat zorg en tijd. Diabetespatiënten krijgen af te rekenen met dichtslibbende bloedvaten, waardoor ze stilaan het gevoel in hun ledematen verliezen. We zien veel diabetespatiënten die een wonde onder de voetzool hebben zonder dat ze daar iets van merken. Als die wonde niet wordt verzorgd, ontsteekt ze.”

Moet de opleiding van thuisverpleegkundigen aangepast worden aan de moderne noden en verwachtingen?

Katrien Verbelen: “Vroeger werd de thuisverpleging al eens afgeschilderd als een job voor mensen die willen uitbollen. Of voor verpleegkundigen die niet lang genoeg gestudeerd hebben om in het ziekenhuis aan de slag te gaan. Dat beeld is gelukkig achterhaald. Wij zijn niet gespecialiseerd in één medische tak, maar wij moeten een basiskennis hebben van … alles. Zoals ook geldt voor een huisarts. Nu, ik moet zeggen: samen met de beeldvorming is ook de opleiding van de thuisverpleegkundigen sterk verbeterd, in lijn met de nieuwe noden en uitdagingen.”

Kan je een voorbeeld geven?

Katrien Verbelen: “Thuisverpleegkundigen zijn generalisten, maar worden toch ook steeds meer specialisten. Ik heb me gespecialiseerd

in wondverzorging, een collega van mij heeft de richting van de oncologische verpleegkunde gekozen, nog een andere collega is educator in de behandeling van diabetes. Zo kan ik nog wel enkele voorbeelden opnoemen. En neem palliatieve thuisverpleging, dat is nog een vak apart. Patiënten begeleiden tot aan hun levenseinde vereist specifieke vaardigheden. We hebben in ieder geval geleerd dat zowel patiënten als hun familieleden daar grote nood aan hebben. We werken als dienst voor thuisverpleging nauw samen met een palliatief netwerk voor de ondersteuning van terminale patiënten. Die samenwerking verloopt uitstekend.”

Als thuisverpleegkundige breng je een belangrijk deel van je tijd door in de wagen. Dan ben je vast blij met de komst van de gps!

Katrien Verbelen: “O, ja. Ik herinner me de tijd dat ik een stratenboek naast me had liggen om een adres te vinden. Voorhistorisch!

Onze computers hadden een zwart scherm waarop rode lettertjes verschenen. Vandaag zijn we op pad met tablets, een gsm, een Bluetooth-verbinding in de wagen … De moderne technologie heeft zijn intrede gedaan in de thuisverpleegkunde en daar kunnen we

“ Thuisverpleegkundigen zijn generalisten, maar worden toch ook steeds meer specialisten. Ik heb me gespecialiseerd in wondverzorging.” alleen maar blij om zijn. We hebben het dossier van alle patiënten bij de hand, want die dossiers zitten opgeslagen in onze tablet. Ik kan foto’s van een patiënt via e-mail naar zijn behandelende arts sturen. Die moderne communicatiemiddelen stellen ons in staat om onze patiënten veel beter op te volgen en sneller in te grijpen als dat nodig is.”

Hoe ga je om met de ongetwijfeld hoge werkdruk?

Katrien Verbelen: “Tijdens één ronde werken we tussen de 25 en 30 bezoeken af. Bij zwaar zorgbehoevende mensen brengen we tot een half uur of zelfs 45 minuten door, bij anderen duurt het bezoek slechts enkele minuten. Dan is het niet meer dan een inspuiting geven en weer weg. Om maar te zeggen: de werkdruk is zeer hoog.

Gelukkig zijn we verlost van overdreven strenge regels uit het verleden die voorschreven dat we bijvoorbeeld een patiënt moesten wassen binnen de tien minuten, maar het RIZIV heeft nog altijd de neiging om het toedienen van zorgen uit te drukken in tijd. Het RIZIV voert ook steeds meer controles uit op thuisverpleegkundigen.

Vanaf oktober moeten we bij elke patiënt thuis de identiteitskaart inlezen, opdat het RIZIV kan nagaan of we effectief bij al onze patiënten op bezoek zijn geweest. Ik kan dat wel begrijpen, want vroeger ontbrak het aan enige ernstige vorm van controle. Werd daar misbruik van gemaakt? Bij ons niet, maar ik kan niet garanderen dat het overal zo was.”

juni-juli 2017 / S-magazine •

15

het leven zoals het is

Verricht een thuisverpleegkundige zware fysieke arbeid?

Katrien Verbelen: “Ja, maar minder zwaar dan vroeger. We hebben vandaag hulpmiddelen ter beschikking die ons werk een stuk makkelijker maken. We gebruiken een tillift om mensen met een dwarsverlamming uit hun bed te lichten. Vroeger moesten we die patiënten helemaal op eigen kracht recht krijgen. Met alle gevolgen van dien voor onze rug. Dankzij de intrede van ergonomische hulpmiddelen en technieken zien we minder uitval bij thuisverpleegkundigen door rugproblemen. Al hoor ik toch nog heel wat jonge collega’s klagen over rugproblemen.”

De overgrote meerderheid van je patiënten is ouder dan 65. Voor veel van die ouderen ben je vast ook een psychologe of gewoon aangenaam gezelschap.

Dat werpt de vraag op: hoe ver reikt de rol van een thuisverpleegkundige?

Katrien Verbelen: “Zeker voor langdurig zieke en terminale patiënten zijn we naast zorgverstrekker ook – en soms vooral – een luisterend oor. Ik hou wel van die sociale dimensie van mijn job. Als een patiënt zich bij mijn vertrek beter voelt dan bij mijn aankomst, dan voel ik me zelf ook goed. Mensen helpen, dat is een nobele daad.”

Bouw je met bepaalde patiënten een vriendschappelijke band op?

Katrien Verbelen: “Ik probeer een duidelijke grens te trekken tussen patiënten en vrienden, maar toegegeven, dat is niet altijd even makkelijk. Sommige patiënten verzorg ik tien jaar of langer. Dan ben je als het ware kind aan huis. Toch moét ik een zekere afstand bewaren, al was het maar uit zelfbescherming. Als een patiënt wegvalt, komt dat ook voor mij hard aan. Logisch, maar dat mag niet op de kwaliteit van mijn werk wegen. Als ik thuis aankom, moet ik de knop kunnen omdraaien en het werk achter me laten.”

foto's: J. Herregods

Thuisverpleging draait niet enkel om zorg, maar evengoed om vertrouwen.

Katrien Verbelen: “We krijgen regelmatig de vraag van patiënten

16 • S-magazine / juni-juli 2017

“ Iemand die al sinds zijn zestiende verslaafd is aan alcohol, verandert niet zomaar zijn levensstijl omdat wij dat vragen.”

om ook hun financiële zorgen te behartigen. Dat is niet onze winkel, maar we helpen waar we kunnen. In plaats van gewoon “neen” te zeggen, verwijzen we hen door naar andere diensten van ons ziekenfonds, die zich bekommeren om vragen rond thuishulp, poetshulp, boekhouding … Vertrouwen schuilt ook in kleine dingen, zoals doosjes met medicijnen klaarleggen voor patiënten die niet kunnen onthouden welke pillen ze die dag allemaal moeten nemen.”

Een triest “neveneffect” van de toenemende vergrijzing is dat steeds meer oudere mensen vereenzamen. Jij beleeft dat dagelijks vanop de eerste rij, niet?

Katrien Verbelen: “Ik moet toegeven: dat valt best mee. Heel wat alleenstaande ouderen kunnen terugvallen op hun sociaal netwerk en een goede omkadering van hun familie. De ouderen die echt niemand meer hebben, proberen we te bewegen om minstens één keer per week naar een dagcentrum te gaan, zodat ze toch een minimum aan sociaal contact hebben. Maar sommigen willen daar gewoon niet van weten. Ze zijn eenzaam, maar weigeren om daar iets aan te doen. Sommige ouderen vereenzamen zodanig dat ze zelfs geen thuisverpleegkundige in huis toelaten. Er is veel verborgen ellende.”

Heb je enkele huis-, tuin- en keukentips voor mensen om zo lang mogelijk gezond te blijven?

Katrien Verbelen: “Wij geven al onze patiënten tips over hoe ze beter en gezonder kunnen leven. Vaak tips die te maken hebben met gezonde voeding. Voor patiënten met suikerziekte is dat van levensbelang. Minder snoep, minder suikers … Maar weet je, zulke tips hebben enkel nut als je ze ook opvolgt. En daar wringt het schoentje wel eens. Zelfs al zijn ze ernstig ziek, dan nog durven patiënten onze raad in de wind te slaan. Frustrerend, maar daar moet je als verpleegkundige mee leren leven. Iemand die al sinds zijn zestiende verslaafd is aan alcohol, verandert niet zomaar zijn levensstijl omdat wij dat vragen.”

Een persoonlijke vraag om mee af te sluiten: waarom heb je destijds beslist om je te specialiseren in thuisverpleegkunde?

Katrien Verbelen: “Ik heb mijn hart gevolgd. Tijdens mijn opleiding verpleegkunde kreeg ik dikwijls de opmerking dat ik absoluut moest kiezen voor de thuisverpleegkunde, omdat ik “daar voor gemaakt was”. Toen had ik daar echter geen oor naar. Ik heb eerst twee jaar op de dienst intensieve zorgen gewerkt, maar daar vond ik niet helemaal wat ik zocht. Die voldoening haal ik wel uit mijn huidig werk. Weet je: ik ben de dochter van een bakker, reeds als kind was ik altijd onderweg en kwam ik bij iedereen over de vloer. Ik ben een sociaal dier. Deze job zit in mijn genen.”

BART VANDORMAEL

Bijna afgestudeerd?

Kies voor Bond Moyson en blijf scoren De schoolpoorten achter je dichtgetrokken? Dan is het tijd voor ‘the real life’. En dan ben je best goed voorbereid. Want er verandert veel bij deze belangrijke stap in je leven. Zo moet je bijvoorbeeld in eigen naam aansluiten bij een ziekenfonds.

hospitalisatie- of tandverzekering en veel meer! Kies je voor Bond Moyson, dan blijf je scoren.

Iedereen die werkt, of een uitkering krijgt, draagt bij tot de sociale zekerheid. Die bijdrage dient om je werkloosheidsuitkering, vakantiegeld, pensioen, ziekte, kindergeld, arbeidsongeval en beroepsziekte te betalen.

Vanaf je 25e verjaardag, wanneer je begint te werken of wanneer je een inschakelingsuitkering ontvangt, sta je niet meer als ‘persoon ten laste’ bij je ouders, maar moet je zelf aansluiten bij het ziekenfonds.

Wat doet een ziekenfonds?

De ziekenfondsen zorgen ervoor dat jij je medische kosten terugbetaald krijgt of dat je een vervangingsinkomen krijgt (uitkering) wanneer je bijvoorbeeld door ziekte of na een bevalling werkonbekwaam bent.

Maar bovenop die wettelijke regeling geniet je bij ons ziekenfonds nog een pak extra voordelen: terugbetalingen voor anticonceptie, lidgeld sportclub, brillen en lenzen, wereldwijde reisbijstand, een voordelige

Wanneer aansluiten?

MEER TROEVEN ONTDEKKEN? ONLINE INSCHRIJVEN? SURF NAAR WWW.BONDMOYSON.BE/SCOOR. Of kom met je identiteitskaart langs in een van onze kantoren.

Contacteer ons: T 09 333 55 00, E vragen@bondmoyson.be @bondmoysonovl Volg ons: www.facebook.com/BondMoyson

juni-juli 2017 / S-magazine •

17

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

SPROKKELS

Vakantieregeling kantoren Tijdens de zomermaanden juli en augustus zijn onze kantoren minder vaak open. De grote kantoren zijn open volgens de reguliere openingstijden en sluiten enkel voor de feestdagen op 11 en 21 juli en op 14 en 15 augustus. Documenten voor je ziekenfonds? Onze rode brievenbussen worden volgens de normale regeling geledigd. Alle informatie over de openingsuren van jouw kantoor vind je op www.bondmoyson.be.

Je kan ons uiteraard blijven bereiken op 09 333 55 00 en vragen@bondmoyson.be.

Hoera, gescoord!

Tijdens de afstudeerbeurs kon je bij Bond Moyson een gooi doen naar een mooi prijzenpakket. Onze slogan is ook niet toevallig: Kies voor Bond Moyson en blijf scoren. Van alle deelnemers sleepten deze tien een prachtig pretpakket in de wacht, proficiat Sam Van De Velde, Tuur Verhelst, Evelyn Castro, Lies Warlop, Emma Daem, Freya Christiaens, Liesa Viaene, Caroline De Bondt, Katrien Cooremans en Liesbet Jooken! Alle winnaars werden persoonlijk verwittigd.

Blokken bij Bond Moyson Samen studeren, is een serieuze studententrend. En omdat het aantal aangepaste bloklocaties nog schaars is, organiseert Bond Moyson dit jaar opnieuw de perfecte blokplek.

Bloklustige studenten kunnen nog tot 31 juni terecht op onze historische studeerplek aan de Gentse Vrijdagmarkt. Stroom, wifi, koffie, water en gratis prints zitten in het pakket.

Inschrijven en goed scoren op je examens?

Surf naar www.bondmoyson.be/scoor!

Bond Moyson contacteren?

Zoek je kantoor via www.bondmoyson.be 09 333 55 00

@ vragen@bondmoyson.be e-Mut Beheer je ziekenfondszaken via ons internetloket: www.bondmoyson.be/e-mut Stuur post naar Bond Moyson Oost-Vlaanderen Tramstraat 69, 9052 Zwijnaarde

18 • S-magazine / juni-juli 2017

Scoren op de afstudeerbeurs Onlangs stond Bond Moyson met veel enthousiasme op de Afstudeerbeurs in het ICC in Gent. Studietoelagen, werken als jobstudent, een job zoeken, … Wat moeten studenten allemaal regelen en waar moeten ze aan denken? En wat met hun aansluiting bij ons ziekenfonds? Wij hielpen hen op weg. Benieuwd wat Bond Moyson jongeren te bieden heeft? Surf naar www.bondmoyson.be/scoor.

Bond Moyson investeert in mensen Bond Moyson Oost-Vlaanderen viel onlangs in de prijzen. Voor ons personeelsbeleid kregen we opnieuw het Investors in Peoplelabel opgespeld. Bond Moyson stijgt zelfs naar de categorie ‘zilveren’ IiP-organisatie.

Na uitgebreid onderzoek verdient het ziekenfonds deze erkenning voor een periode van drie jaar. Dit betekent dat bij Bond Moyson de werknemers het verschil maken, ze bepalen mee de kracht van de organisatie.

Inzet en betrokkenheid van medewerkers zijn volgens IiP de motor van een goed draaiende organisatie. En een succesvol ziekenfonds daar varen ook de leden wel bij.

Supercitaat

Bond Moyson volgen?

S-magazine heeft een beperkt aantal pagina’s.

Meer nieuws krijgen over je ziekenfonds, zorg en gezondheid? www.bondmoyson.be abonneer je op onze nieuwsbrief via www.bondmoyson.be/ovl/nieuwsbrieven @bondmoysonovl www.facebook.com/BondMoyson

“Onze 'kraamzorgtijd' zit er jammer genoeg op, vandaag was de laatste keer dat Vicky langskwam... Jullie organisatie is echt fantastisch. De onzekerheid die je als jonge ouder hebt bij een eerste kindje is enorm en wanneer er dan iemand zoals Vicky is die je kan komen ondersteunen dan maakt dit een wereld van verschil tijdens de eerste weken. We zijn echt verwend geweest, zowel emotioneel als praktisch!”

Anneleen, Nicolas en Jitse deden een beroep op onze kraamzorg van Reddie Teddy en stuurden nadien dit toffe berichtje!

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

SAMENAANKOOP FIETSEN Elk jaar organiseert SamenSterker een groepsaankoop van elektrische, stads- en kinderfietsen. Deze actie loopt van begin april tot eind september.

Er werd een korting van 33% tot 52% bedongen voor onze klanten bij Prestige nv.

Levering gebeurt enkele weken na betaling van het volledige bedrag.

U kan de fietsen uitproberen op een van onze testmomenten.

Neem een kijkje op onze website om ons aanbod te leren kennen en te zien wanneer er een testmoment plaatsvindt bij jou in de regio.

IN GROEP KOPEN WERKT SamenSterker Oost-Vlaanderen 0477 90 60 78 oost-vlaanderen@samensterker.be www.samensterker.be

Thuishulp: meer dan hulp in huis Genieten van het comfort van je eigen woning op je oude dag, dat willen we allemaal. En daarom zit je goed met Bond Moyson Thuishulp. Want wij helpen je zo lang mogelijk thuis te wonen. Maar dat is niet alles.

Want naast de praktische kant is er ook een menselijk aspect van onze hulpverlening.

Soms lukt het niet meer om zelf boodschappen te doen, om alleen een volledige verse warme maaltijd klaar te maken of om je woning op een degelijke manier te onderhouden. Dan kan je een beroep doen op een professionele verzorgende of poetshulp van Bond Moyson Thuishulp. Maar ze doen meer dan alleen dat. Onze medewerkers horen vaak als eerste waarover de klant zich zorgen maakt of waarom hij zich vandaag iets minder goed in zijn vel voelt.

Na het bezoek van onze verzorgende of poetshulp, zijn onze klanten niet enkel tevreden over de hulp in het huishouden. Ze zijn vaak ook opgelucht omdat ze bijvoorbeeld even samen een frisse neus konden gaan halen om boodschappen te doen of door die korte babbel tijdens de koffiepauze.

Dankzij hun zorg en betrokkenheid bouwen onze medewerkers een vertrouwensrelatie op met de klant, gebaseerd op wederzijds respect en professionaliteit.

20 juni, dag van de schoonmaak

Alle diensten onder één dak Is er nood aan een uitbreiding van de hulpverlening of een extra hulpverlening zoals B-Mobiel, dan kan de dienst Thuishulp dankzij onze hulpverleners snel de andere zorgverleners binnen Bond Moyson contacteren voor onze klanten.

Meer weten over de diensten van Thuishulp?

Surf naar www.bondmoyson.be, bel 09 333 55 00 (optie 2) of mail naar vragen@bondmoyson.be. juni-juli 2017 / S-magazine •

19

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

JURIMUT

Mag mijn tandarts een voorschot vragen?

De tandarts vertelde mij dat ik kronen en bruggen nodig heb.

Die behandeling kost in totaal 8000 euro. Bij de 1ste consultatie betaalde ik een voorschot van 2500 euro. Ook bij de 2de consultatie vraagt mijn tandarts opnieuw een voorschot van 2500 euro. Mag dat?

prijs en de voorschotten die je moet betalen, zonder dat de tandarts dat formulier mondeling toelicht. Als je tandarts jou geen informatie geeft over de kostprijs, dan voldoet hij niet aan zijn verplichtingen.

Toch is het erg moeilijk om dat te bewijzen, net omdat het mondeling gebeurt. Vaak is het dan jouw woord tegen het woord van de arts.

Je tandarts mag je tijdens een behandeling voorschotten vragen, maar hij moet dit vooraf met jou bespreken. Ook je behandeling zelf en de daaraan gekoppelde materiaalkosten moet hij op voorhand met jou overlopen. Dit heet ‘informed consent’. Het betekent dat je als patiënt voldoende informatie gekregen hebt om je toestemming te kunnen geven voor de behandeling.

Je tandarts is verplicht om je mondeling te informeren. Het volstaat dus niet om jou een formulier te laten ondertekenen met daarop de

Al tijdens de 1ste consultatie mag je tandarts een 1ste voorschot vragen.

In de loop van de behandeling mag je tandarts meerdere voorschotten vragen. Een behandeling is een geheel van samenhangende verstrekkingen voor je tandprobleem, die al dan niet gespreid zijn over verschillende consultaties. Voor elk betaald voorschot moet je een betalingsbewijs ontvangen.

Hoeveel het voorschot bedraagt, hangt af van de totale kostprijs van je behandeling. Het voorschot

mag telkens maximaal de helft van de totale kostprijs van je behandeling voor de volgende 6 maanden zijn. Die totale kostprijs is de som van de terugbetaalde kosten en de niet-terugbetaalde kosten.

In het voorbeeld plaatst de tandarts kronen en bruggen voor 8000 euro. De tandarts mag meerdere voorschotten tijdens dezelfde behandeling vragen, die elk apart maximaal 50 % van de kostprijs van de rest van je behandeling bedragen. De som van alle voorschotten kan wel hoger zijn dan 50 % van de totaalprijs.

• Het 1ste voorschot mag maximaal 4000 euro (de helft van 8000 euro) bedragen. De tandarts mag dus een 1ste voorschot van 2500 euro vragen. Er blijft dan nog 5500 euro te betalen.

• Bij de 2de consultatie mag het voorschot opnieuw maximaal de helft van het resterende bedrag

Actieprijs voor leden:

€ 34*

Wandelstokstoeltje Verstelbaar in hoogte

Steun tijdens de tocht? Even verpozen?

Dit hulpmiddel laat je niet in de steek.

Niet enkel een prima reisgezel maar ook handig op festivals.

Actieprijs: € 34 Puplieksprijs: € 49,95

Meer weten? 09 333 55 00 of mediotheek.bmovl@bondmoyson.be www.bondmoyson.be Actie geldig tot en met 31 juli 2017 in de mediotheken van Bond Moyson Oost-Vlaanderen.

Niet cumuleerbaar met andere acties. *Uitsluitend voor leden van Bond Moyson Oost-Vlaanderen.

20 • S-magazine / juni-juli 2017

€ 49,95

(5500 euro) zijn. Dat is 2750 euro. De tandarts mag dus een voorshot van 2500 euro vragen. Er blijft nu nog 3000 euro te betalen.

• Een 3de voorschot van 2500 euro zou de tandarts niet mogen vragen, want dat is meer dan 1500 euro (de helft van de resterende 3000 euro).

Tip! Beperk je tandzorgfactuur dankzij DentaPlan, de betaalbare tandverzekering van ons ziekenfonds.

Lees meer over DentaPlan en bereken je premie op www.dentaplan.be.

Heb je hierover nog vragen of wil je zelf ook een vraag stellen aan JuriMut? Bel dan naar het nummer 09 333 52 00 of e-mail naar jurimut.bmovl@bondmoyson.be.

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

ZONNEBRAND, beter voorkomen dan genezen

Zonlicht geeft een ontspannen en opgewekt gevoel. Je krijgt er een kleurtje van en bovendien stimuleert het de aanmaak van vitamine D, die bijdraagt tot stevige botten. Maar toch moeten we ons beschermen tegen de zon. Want te veel zonnestralen zijn gevaarlijk.

Je huid droogt uit, je krijgt meer rimpels of je huid verbrandt. Bovendien loop je kans op een zonnesteek en op lange termijn zelfs op huidkanker. Jezelf beschermen is daarom de boodschap.

nen n o z ig d n a t s r e v Checklist

Slechts vijf keer verbranden tijdens je jeugd zorgt voor drastisch verhoogde kans op melanoom of huidkanker.

Extra voorzichtig Heb je één van de volgende kenmerken of risicofactoren, wees dan extra voorzichtig: •Licht huidtype dat gemakkelijk verbrandt en moeilijk bruint.

•Talrijke en onregelmatige vlekjes.

•Al een kwaadaardig melanoom gehad.

•Familieleden die een kwaadaardig melanoom hebben gehad.

•Regelmatig verbrand in je kinder- en of tienerjaren.

me die is n zonnecrè ee jd ti al ik ✔ Gebru e. n je huidtyp uur. aangepast aa en 11 en 16 ss tu n zo e d it u s d aan de zon ✔ Blijf stee blootgesteld er d in m t rd o t rechtop. ✔ Je huid w Want je staa t. g ee ew b wordt, wanneer je blootgesteld ch to ie d id Maar je hu en snel. ev id. t d n ra verb een natte hu nebad met n zo n ee g ✔ Neem d je sneller. de gen verbran eerkaatsen ✔ In de ber te muren w it w en d n ✔ Water, za rzichtig. an extra voo fum bij het zon. Wees d rants of par o d eo d n ee g ✔ Gebruik . en draag en n n zo ofd en hals o h je s d ee st ✔ Bescherm nnebril. zo n ee ook ks liggen. nnebank lin ✔ Laat de zo

Bescherm kinderen Kinderen zijn extra gevoelig voor de zon. Ze zijn in volle ontwikkeling en hun huid is dunner en gevoeliger dan die van volwassenen. Lange blootstelling en vaak voorkomende zonnebrand in de kindertijd kunnen jaren later leiden tot huidkanker. Baby’s, jonge kinderen en tieners moeten daarom extra beschermd worden met kledij, petjes, zonnebril en zonneproducten met hoge beschermingsfactor. Breng je baby nooit rechtstreeks in contact met zonlicht, maar houd hem in de schaduw.

Zorg voor een zonnecrème vanaf een beschermings-

factor SPF30. Laat baby's en kleine kinderen regelmatig drinken, zo vermijd je een zonneslag.

Toch verbrand?

Zoek dan de koelte op, neem een koude douche en drink voldoende (lichtjes gezouten) water. Gaat de zonneslag gepaard met koorts, misselijkheid en koude rillingen neem dan contact op met een arts.

Smeren kan je leren Houd bij de keuze van een zonnecrème rekening met je huidtype, hoe vaak je in de zon komt en omstandigheden zoals UV-index, strand, water, ... Gebruik zonneproducten die beschermen tegen zowel UVA- als UVBstralen. Smeer rijkelijk om de twee uur en telkens nadat je gezwommen, gesport of gewerkt hebt.

Meer weten?

Meer over zonnen, UV-stralen en je beschermen tegen huidkanker vind je op www.bondmoyson.be en op de website van Stichting tegen Kanker. juni-juli 2017 / S-magazine •

21

Bond Moyson Oost-Vlaanderen

Klaar voor je

VAKANTIE? Met onze tips ben je goed voorbereid én degelijk geïnformeerd Gebruik jij een checklist voor je bagage? Mooi, zo vergeet je tenminste je zwemkledij niet. Maar lees zeker ook ónze voorbereidingstips, dan ben je pas écht klaar om te vertrekken. Ook ter plaatse ben je maar beter goed geïnformeerd. Inpakken en wegwezen? Check eerst onze tips.

Checklist voorbereiding Vertrek je goed voorbereid? Dan is je vakantie al voor de helft geslaagd. ✔ Zorg dat je in orde bent met je ziekenfondsbijdrage. Zo kan je rekenen op onze wereldwijde reisbijstand Mutas. ✔ Als je binnen Europa reist, heb je een Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK) nodig. Je reisdocumenten nog niet aangevraagd? Doe het dan snel via je kantoor of via www.bondmoyson.be/opreis. ✔ Ontvang je een uitkering van arbeidsongeschiktheid en vertrek je op vakantie? Laat je vakantieplannen minstens een maand vooraf weten aan de adviserend geneesheer. Surf naar www.bondmoyson.be/ tijdensjeziekte.

✔ Met de auto op vakantie? Laat je auto voor vertrek nog even controleren. Sommige geneesmiddelen kunnen een effect hebben op je rijvaardigheid, kijk dit na. Stop onmiddellijk met rijden als je moeite hebt om je ogen open te houden. Zoek vooraf op welke verkeersregels en snelheidslimieten gelden in de landen waar jij doorreist. Krijg meer tips op www.bondmoyson.be: zoek op ‘Veilige autoreis’. ✔ Kom eens langs in een van onze mediotheken en verhoog je comfort met reiskussens, rugsteunen voor in de wagen, wandelstokstoeltjes, vochtige doekjes, … ✔ Reisvaccins in orde? Voor de meeste tropische bestemmingen heb je die nodig.

Sommige zijn zelfs verplicht. Best start je minstens zes weken voor vertrek met vaccineren. Toch kan ‘te laat’ geen reden zijn om de vaccinatie niet al op te starten. Bespreek dit met je huisarts.

Goed geïnformeerd?

Jouw gezondheid vinden wij belangrijk. Ook onderweg naar je bestemming en tijdens je vakantie. ✔ Jetlag: doorkruis je op korte tijd verschillende tijdzones, dan kan je lichaam dat verschil niet zomaar verwerken. Pas daarom enkele dagen voor de afreisdatum je bedtijd zover mogelijk aan in functie van je bestemming. Pas ter plaatse je eet- en slaaptijden meteen aan de nieuwe situatie aan. Wat je nog meer kan doen? Surf naar www.bondmoyson.be en vul de zoekterm ‘jetlag’ in.

✔ H eb je thuisverpleging of thuishulp gepland? Verwittig onze diensten voor je vertrek.

TIP! Bond Moyson geeft je een tegemoetkoming voor erkende vaccins. Meer ✔ Je reisapotheek samenstellen? Hoe je die best op www.bondmoyson.be/vaccin. vult, hangt af van je bestemming, je manier van reizen en wie er mee reist. Surf naar • Check al onze tips voor een geslaagde, gezonde vakantie op www.bondmoyson.be/reisapotheek voor een checklist of kijk op pagina 26. www.bondmoyson.be/gezondopreis.

• Meer weten over reisbijstand Mutas? www.bondmoyson.be/opreis

22 • S-magazine / juni-juli 2017

ACTIVITEITENKALENDER

Foto: Jan Darthet

Gezond

Met de rolstoel naar Barcelona!

Mucho Gusto Travel is een gespecialiseerd reisbureau dat reizigers met een beperking, fysiek of mentaal, gepersonaliseerde trips aanbiedt in Barcelona en Catalonië. Ben je lid van VFG OostVlaanderen vzw en/of van Bond Moyson Oost-Vlaanderen? Dan krijg je nu een korting van 10 % als je boekt bij Mucho Gusto. Vermeld bij het reserveren gewoon even je lidnummer.

Het reisbureau werd in 2016 opgericht door een Gentse, die zich liet inspireren door haar schoonvader. Iemand die zich niet laat tegenhouden door zijn rolstoel om te blijven reizen. Reizen met een beperking zorgt voor vele families nog

✔ Bescherm jezelf en je kinderen tegen de zon. Lees meer op p 21.

TIP! Heb je nog een zonnebril op sterkte nodig? Bij Bond Moyson krijg je een terugbetaling. ✔ Z wanger op reis? Verloopt je zwangerschap goed? Dan staat niets een deugddoende vakantie in de weg. Doorgaans is dit het leukst tussen de 14e en de 28ste week. ✔ Op reis met een baby? Een jonge baby heeft minder moeite om zich aan te passen aan een nieuwe omgeving dan een eenjarige peuter. Professioneel advies voor reizen met baby’s, peuters en kleuters vind je op www.bondmoyson.be.

altijd voor stress. Nog te vaak durven ze de stap niet te zetten om een reis te maken of kiezen ze jaar na jaar dezelfde bestemming, terwijl er zoveel mooie plekken te ontdekken zijn.

Mucho Gusto Travel daagt je uit om naar Barcelona, de Costa Brava of het prachtige binnenland van Catalonië te trekken.

Je reis is tot in de puntjes geregeld en volledig op maat, zodat jij je geen zorgen hoeft te maken over het hotel, transport en originele activiteiten zoals een kookworkshop, paardrijden, tapastours in de stad etc.

Meer weten?

www.vfg.be en www.muchogustotravel.com

✔ Wat als je toch ziek wordt of een ongeval hebt tijdens je verblijf ? Dankzij onze gratis reisbijstand Mutas kan je rekenen op wereldwijde bijstand.

Zo werkt Mutas: • Klein ongeval: Betaal ter plaatse.

Vraag na elke verzorging een rekening of getuigschrift en een betaalbewijs. Bezorg ze na je vakantie aan je ziekenfonds. Je ziekenfonds stort de tegemoetkoming op je rekening.

•G root ongeval: Bel Mutas binnen de 48 uur op 0032 2 272 08 80, dag en nacht bereikbaar. Leg je Europese ziekteverzekeringskaart voor. Betaal je ziekenhuisfactuur nooit zelf.

Hoofdhuid-/haarverzorging en advies voor (ex)-kankerpatiënten Gratis advies - Fit&Well2DAY Voortaan kan je in onze Bond Moysonkantoren terecht bij kappers die een gespecialiseerde opleiding hoofdhuid- en haarproblemen voor mensen met kanker volgen.

Waar en wanneer?

• Wetteren: maandag 5 juni, 26 juni, 3 juli, 24 juli, 31 juli of 7 augustus tussen 14 en 18u • Sint-Niklaas: dinsdag 30 mei, 13 juni, 27 juni, 25 juli, 22 augustus, 29 augustus tussen 14 en 18u • Gent-Vrijdagmarkt: donderdag 15 juni, 29 juni, 13 juli tussen 13.30 en 16.30u of donderdag 31 augustus tussen 9 en 12u Prijs? Advies en handmassage, 30 minuten: gratis.

Hoofdhuid- en haarverzorging, 60 minuten: 10 euro voor de producten.

Afspraak maken? E fit@bondmoyson.be of T 09 333 55 00 (kies optie 2). Of bezoek een Bond Moysonkantoor.

Vakantie Sportkamp dans en gymnastiek Gent Recreas//S-Sport Voor de derde maal organiseren wij het dans- en gymnastiekkamp in Oost-Vlaanderen. Zowel voor –15-jarigen als voor de +15-jarigen. We zorgen ervoor dat iedereen zijn ritme, kracht, evenwicht en lenigheid kan trainen en tonen. Het resultaat van een hele week oefenen zou wel eens een grote show kunnen zijn.

Wanneer? Van maandag 3 juli tot en met vrijdag 7 juli 2017 Waar? Sport Vlaanderen, Zuiderlaan 16, Gent Prijs? € 200 euro voor leden van Bond Moyson, € 300 voor niet-leden Voor wie? Personen met een licht verstandelijke handicap vanaf 6 jaar. Indien voldoende deelnemers maken we twee groepen: een groep van 6 tot 15 jaar en een groep vanaf 15 jaar.

Meer weten? T 09 333 57 83, E o-vl@s-sportrecreas.be juni-juli 2017 / S-magazine •

23

Op stap GENTSE FEESTEN Tentoonstelling – VIVA-SVV Net zoals de voorbije jaren organiseren VIVA–SVV, Linx+ en partners een gratis tentoonstelling. Wij blijven trouw aan de unieke locatie die ook een plek is om tot rust te komen en eventjes afstand te nemen van het drukke feestgewoel.

Dit jaar willen wij de ‘Gentse Feesten’ ontleden en verbeelden. Wat voor de bezoeker een evident gebeuren is, is voor de organisatoren een immense puzzel waarin geen enkel stukje over het hoofd mag gezien worden. Verbazend boeiend om dit web te ontrafelen.

Wanneer? Maandag 17 tot en met zondag 23 juli, dagelijks van 14 tot 18u Waar? Ons Huis – ABVV, Vrijdagmark 9, Gent Prijs? Gratis Meer weten? T 09 333 58 05 of E o-vl@viva-svv.be

Het nieuwe Zwin en Knokke-Heist Dagtrip – S-Plus i.s.m. VFG De voorbije jaren werd hard gewerkt aan een totale vernieuwing van het Zwin Natuur Park. In de zomer van 2016 ging het Zwin terug open voor het grote publiek. Er is een prachtig nieuw en duurzaam bezoekerscentrum dat volledig in het teken staat van een ontspannende, leerrijke ontdekking van de Zwinnatuur en de vogeltrek. In de dijk tussen Zwin Natuur Park en de Zwinvlakte vind je een kijkcentrum waar je ongestoord van fauna en flora kan genieten. Het Natuurpark zelf is ook volledig heringericht. Heel wat fraais dus om samen met je (klein)kinderen te

S-Sport // Recreas www.s-sportrecreas.be o-vl@s-sportrecreas.be 09 333 57 83 VIVA-SVV www.viva-svv.be o-vl@viva-svv.be 09 333 58 08

Foto: David Legrève

ACTIVITEITENKALENDER

Rock voor specials Festival – VFG i.s.m. VFG-Jong & S-Sport//Recreas Dit unieke openluchtfestival blijft een evenement om naar uit te kijken. Ook dit jaar staat VFG Oost-Vlaanderen met een grote stand op de ontspanningsmarkt. Ben je een festivalganger in hart en nieren en tussen de 16 en 30 jaar oud?

Dan kan je deelnemen aan de meerdaagse voor 16-plussers. Op deze manier verken je het festival

bezichtigen. Wij reserveerden alvast de gids.

Tegen lunchtijd brengt de bus ons naar het nabijgelegen Knokke-Heist: onze groenste kustgemeente.

Wat dacht je ervan de vrije namiddag te starten met een gezellige lunch, een snelle snack of een picknick in de duinen, om daarna met de kleinkinderen te gaan pootjebaden, zandkastelen bouwen, vliegeren en ijsjes eten? Of voel je meer iets voor een namiddag puur genieten in en langs de hon-

S-Plus www.s-plusvzw.be o-vl@s-plusvzw.be 09 333 57 76 JOETZ www.joetz.be joetz.oost@joetz.be 09 333 57 74

UITKERINGEN ARBEIDSONGESCHIKTHEID

Heb je in juni of juli 2017 recht op een arbeidsongeschiktheidsuitkering door ziekte en/of moederschapsrust? Dan ontvang je: • het eerste deel voor juni vermoedelijk 22 juni op je rekening • het tweede deel voor juni vermoedelijk 5 juli op je rekening • het eerste deel voor juli vermoedelijk 24 juli op je rekening • het tweede deel voor juli vermoedelijk 4 augustus op je rekening

INVALIDITEIT

Je invaliditeitsuitkering van juni staat vermoedelijk 3 juli op je rekening, die van juli vermoedelijk op 1 augustus.

24 • S-magazine / juni-juli 2017

met een leuke bende en begeleiding van VFG en VFG-Jong. Amusement gegarandeerd!

Wanneer? Woensdag 28 en donderdag 29 juni 2017 Waar? Doornzele Dries, Evergem Prijs? Onze stand en de begeleiding op het festival zijn gratis, je moet wel zelf een ticket aankopen.

Meer weten? W www.vfg.be, T 09 333 58 04 of E o-vl@vfg.be

derden winkels? Van verfrissend eenvoudig tot opmerkelijk exclusief, in Knokke-Heist winkel je anders dan elders. Een terrasje op de boulevard om de dag af te sluiten kan je moeilijk weerstaan.

Wanneer? Donderdag 6 juli 2017 Waar? Het Zwin & Knokke-Heist Prijs? € 32,5 voor leden van Bond Moyson; € 27,5 voor kinderen jonger dan 16 jaar; € 35 voor nietleden; € 30 voor kinderen jonger dan 16 jaar.

Meer weten? T 09 333 57 76 of E o-vl@s-plusvzw.be

Fit&Well2DAY www.bondmoyson.be/fit fit@bondmoyson.be 09 333 57 22 VFG-JONG www.vfg-jong.be o-vl@vfg-jong.be 09 333 57 50

VFG www.vfg.be o-vl@vfg.be 09 333 58 02

SMS-SERVICE UITKERINGEN Krijg je een uitkering? Dan stuurt Bond Moyson je een sms wanneer het bedrag gestort is. Wil je meer weten? Raadpleeg jouw dossier via www.bondmoyson.be/e-mut.

Krijg jij wel een uitkering maar geen sms? Twijfel je of we je meest recente contactgegevens hebben? Geef je gegevens dan door via www.bondmoyson.be/update. Je dossier is dan weer actueel.

Proficiat! en Gregory Van Rossen uit St-LievensGeert Heungens uit Zele, Christel Caron u Gino Vits uit Adegem, Sabine De Beule een winnen een Bongobon: David Gezels Volgende leden hebben hun gegevens ge

webnanny

WEES

foto: S-magazine

EXAMENSTRESS TE SLIM AF

Het einde van het schooljaar is een spannende periode voor tieners.

De examenperiode nadert, de examenstress laait op. Elke leerling ervaart examens anders, maar een lastige periode is het voor iedereen.

Door de druk en de wil om het goed te doen, neemt de stress toe bij jongeren én hun (groot)ouders. Hoe kan je je kind steunen in deze spannende periode? Wij helpen je op weg.

Goed begonnen is half gewonnen Vaak breekt er angst of paniek uit bij het studeren. De hoeveelheid leerstof is meer dan gedacht, de cursussen zijn niet goed georganiseerd of slecht bijgehouden, of doorheen het schooljaar is er niet voldoende geoefend.

De hoeveelheid lijkt onoverkomelijk, er kan tijdsnood ontstaan …

Veel hangt af van een goede voorbereiding.

Het kan zeker geen kwaad om je kind enkele weken op voorhand de leerstof te laten inventariseren, ordenen en doornemen. Ook samen een goede planning opstellen, kan je kind helpen om meer ontspannen en goed geïnformeerd aan de examenperiode te beginnen.

Vermijd afleiding Wanneer de tijd is aangebroken om te studeren gebeurt dit best met zo weinig mogelijk afleiding. Afleiding is nooit ver weg. Denk

maar aan smartphones, laptops, tablets, digitale tv, streaming … Creëer een rustige en ontspannen omgeving om te studeren en maak afspraken over het opbergen van de smartphone, tablet enzovoort.

Zorg voor voldoende pauzes

• Sluit je ogen en tel rustig tot 10.

• Adem diep in en uit en maak je zo groot mogelijk.

• Herhaal voor jezelf 5 dingen die je leuk vindt om te doen.

• Doe je ogen dicht en stel jezelf een fijne plek voor.

Zo gun je het hoofd op tijd wat rust. Laat je kind tijdens de pauze doen wat het graag doet: even whatsappen met klasgenoten, tv-kijken, sporten … Het dagelijkse leven hoeft zeker niet volledig op te houden tijdens de examenperiode. Denk ook aan een gezonde geest in een gezond lichaam. Als ouder kan je zorgen voor voldoende gezonde maaltijden en voedzame tussendoortjes.

Heeft je kind nood aan ondersteuning?

Ga niet overcontroleren

Bron: www.joetz.be/stresskip, www.klasse.be en www.awel.be

Hou je kind in de gaten, maar ga niet actief controleren of vraag niet voortdurend hoe het gaat. Blijf in de buurt en laat weten dat je er bent om te ondersteunen. Je kan best zelf zenuwachtig zijn, maar probeer je zenuwen of onzekerheden niet over te brengen op je kind. Toon dat je je kind vertrouwt en help een beetje om de periode te relativeren.

4 leuke oefeningen om te ontspannen Wordt de stress je kind of jou even te veel?

Probeer dan volgende oefeningen eens uit.

Awel vzw is er voor alle kinderen en kan anoniem gecontacteerd worden over alles wat hen bezighoudt. Awel is er om naar kinderen te luisteren, mee te voelen en te denken.

Je kind kan bellen, mailen, chatten of iets op het forum plaatsen.

VALERIE DE COEN

WEBNANNY GEEFT OPVOEDINGSADVIES Op onze website vind je nog veel meer opvoedingsadvies voor je baby, peuter en kleuter. Je kan er ook altijd een vraag stellen aan onze webnanny die je advies geeft per e-mail.

Surf naar: • www.bondmoyson.be/webnanny • www.devoorzorg.be/webnanny

mei 2017 / S-magazine •

25

gezondheid

Ik ga op reis

en ik neem mee …

Trek je met de rugzak een maand door Azië of ga je een week kamperen in Zuid-Frankrijk? Wat voor reis je ook gepland hebt, op vakantie denk je liever niet aan koorts, misselijkheid of diarree. Stel daarom voor je vertrek je eigen reisapotheek samen. Dat bespaart je heel wat ongemakken. Bovendien hoeft zo’n reisapotheek niet duur te zijn. Onze gratis app helpt je om altijd het goedkoopste geneesmiddel te vinden.

Wij wensen je een fijne vakantie!

in je Wat moet zeker reisapotheek?

iddel swerend m nd en koort le il st n ij p ✔ gen diarree ✔ middel te ngsmiddel n ✔ ontsmetti armklachte maag- en d en g te el en d id ✔m ctenbeten allergie, inse ✔ zalf tegen en en verstuiking brandwond e plekken en w u la b en g ✔ zalf te ters , ✔ kleefpleis rukverband sverband, d aa g l ie er st ✔ snelverband heidsspelden cet en veilig in p r, aa h ✔ sc ermometer ✔ koortsth un me en afters ✔ zonnecrè sem ✔ lippenbal kaartje ep ro ✔ bloedg hangt isapotheek re je n va d u inho reizen en De precieze manier van je , g in m m te ecklist op af van je bes Bekijk de volledige ch . n of je reisgenote yson.be/reisapotheek o m d . www.bon isapotheek rzorg.be/re o o ev .d w w w

26 • S-magazine / juni-juli 2017

Kies voor de goedkoopste reisapotheek Geneesmiddelen kunnen een flinke hap uit je budget nemen. Vraag daarom naar het goedkoopste geneesmiddel bij de apotheker. Zo krijg je dezelfde kwaliteit tegen de laagste prijs.

Goedkopere geneesmiddelen bevatten dezelfde werkzame bestanddelen als duurdere geneesmiddelen. Ze werken dus even goed. De kwaliteit, de veiligheid en de werking van elk geneesmiddel worden grondig gecontroleerd.

Duur of goedkoop, elk geneesmiddel dat je bij de apotheker kan kopen is gecontroleerd en goedgekeurd.

Vraag dus ook voor je reisapotheek naar het goedkoopste geneesmiddel.

Zo bespaar je tot 30 %. Kijk en vergelijk zelf!

gezondheid

een reisapotheek!

Zoek zelf en bespaar!

Ook jij kan besparen op je reisapotheek en op andere geneesmiddelen die je zonder voorschrift bij de apotheker koopt. Wil je weten hoe? Zoek het goedkoopste geneesmiddel zelf op. Simpel en snel. Zo ben je altijd zeker van de juiste prijs.

• Surf naar www.goedkoopstegeneesmiddel.be en ga naar de online zoekmodule.

• Of download onze gratis app ‘Goedkoopste geneesmiddel’ voor iPhone en Android.

Bespaar tot

30 %

eek eru Zo kan je reisapoth

itzien:

Merk X

Pijnstiller diarree Middel tegen allergie Middel tegen l de Laxeermid Neusspray alf Brandwondenz

Dafalgan: € 3,24 Imodium: € 8,31 Zyrtec: € 5,21 36 Duphalac: € 11, : € 7,28 ol hi at Nasa Rhin 10,13 Flammazine: €

Goedkoopste geneesmiddel Pe-Tam: € 2,00 va: € 4,71 Loperamide Te : € 3,33 Cetirizine Teva € 9,09 Lactulose EG: : € 5,59 Xyloteva Teva Sulfasil: € 5,85 Totaal: € 30,57

Totaal: € 45,53

inste

del met de kle

esmid voor het gene ldig in mei 2017 vorm. ge n zij en ijz pr gs De vermelde ootte in gewone toedienin verpakkingsgr

juni-juli 2017 / S-magazine •

27

WIST JE DAT JE OOK NAAR S-MAGAZINE KAN LUISTEREN? Ben je blind of slechtziend, heb je dyslexie of heb je moeite om in een magazine te bladeren? Vraag dan helemaal gratis de luisterversie van S-magazine aan op cd. Contacteer de abonnementendienst van Transkript vzw per mail op luistertijdschriften@transkript.be of bel naar 011 23 07 61.

Vergeet je adres niet te vermelden, zodat we jou de cd kunnen opsturen.

Transkript is een vzw die lectuur en informatie toegankelijk maakt voor mensen met een leesbeperking. Naast brailleboeken en luisterboeken voor Luisterpunt en aangepaste studieboeken voor onderwijs, biedt Transkript ook een pakket luistertijdschriften aan (actualiteitenmagazine, sportblad, lifestyle, Knack, Humo, Dag Allemaal, Plus Magazine en Bodytalk).

Benieuwd naar het aanbod? Neem een kijkje op www.transkript.be. Ken je iemand die misschien geïnteresseerd is in deze diensten? Geef de informatie dan zeker door.

KWART MILJOEN GEZINNEN KOOPT ENERGIE IN GROEP De helft van de Vlamingen die van energieleverancier veranderen, doen dat via een groepsaankoop. Het gaat om meer dan een kwart miljoen gezinnen, dat is een record. Het aantal Vlamingen dat overschakelt naar een goedkopere leverancier stijgt elk jaar. De meesten doen dat via een groepsaankoop, omdat ze zich dan niet zelf moeten bezighouden met de zoektocht naar het laagste tarief en met de administratieve rompslomp. Met een groepsaankoop bespaar je jaarlijks gemiddeld 200 euro op je energiefactuur.

28 • S-magazine / juni-juli 2017

foto’s: S-magazine

EYECATCHER

GLUTEN GEZOND? Steeds meer mensen kiezen voor een glutenvrij dieet ook al hebben ze geen coeliakie (glutenallergie). Dat deze trend niet zonder gevaar is, blijkt nu uit een recent onderzoek. Wetenschappers hebben namelijk aangetoond dat een glutenvrij dieet de kans op hart- en vaatziekten verhoogt. Meer dan 100 000 mensen werden zo’n 25 jaar lang gevolgd. Uit die gegevens blijkt nu dat een hoge inname van gluten geen risicofactor is voor het krijgen van hart-en vaatziekten. Een glutenvrij dieet daarentegen was dat wél.

Een mogelijke verklaring hiervoor is dat er bij een glutenvrij dieet minder volkoren granen op het menu staan en die hebben net een beschermende factor. De conclusie was dan ook duidelijk: een glutenvrij dieet wordt niet aangeraden voor mensen die geen coeliakie hebben. Kies er dus niet zomaar voor omdat je denkt dat het gezonder is, maar overleg altijd met een dokter of diëtist.

Op zoek naar professioneel advies om een gezond gewicht te krijgen en te behouden? Surf naar www.bondmoyson.be/dieetdienst of www.devoorzorg.be/dieetdienst.

NIEUW DOKTERSBRIEFJE VERPLICHT VANAF 1 JULI Een ‘doktersbriefje’ of getuigschrift voor verstrekte hulp is het briefje dat je van je arts krijgt en aan ons ziekenfonds bezorgt om een terugbetaling te krijgen. Dat getuigschrift ziet er nu een beetje anders uit.

Het nieuwe getuigschrift bestaat al bijna 2 jaar, maar vanaf 1 juli 2017 is het ook verplicht. Krijg je na 1 juli een getuigschrift van je arts, kijk het dan goed na. Vanaf dan mag ons ziekenfonds jou alleen nog een terugbetaling geven voor nieuwe getuigschriften. Oude getuigschriften die vóór 1 juli ondertekend zijn, betalen we jou wel nog terug.

Hoe herken je het nieuwe getuigschrift?

• Op het oude getuigschrift staat helemaal bovenaan ‘Aan te vullen door de gerechtigde’. Dat vind je niet op het nieuwe getuigschrift.

• Je arts schrijft je naam op het getuigschrift. Op het oude getuigschrift staat onder je naam ‘Gerechtigde - echtgenote - kind - ascendent’. Dat vind je niet op het nieuwe getuigschrift.

• Onderaan vind je een ‘Ontvangstbewijs’. Daarin schrijft je arts hoeveel je betaald hebt. Op het nieuwe getuigschrift staat in dat vak ‘Geïnd voor rekening van KBO nr.’.

Heb je een vraag over het nieuwe getuigschrift of twijfel je? Neem contact op met ons ziekenfonds. Wij helpen je graag verder.

door Urbain Vandormael

ELKE TIEN DAGEN SLUIT ÉÉN APOTHEEK Sinds 1999 mogen er geen nieuwe apotheken meer bijkomen in ons land. België telt 44 apotheken per 100 000 Belgen. In Duitsland zijn er dat 25 en in Nederland 12 per 100 000 inwoners. Denemarken doet het met 5 apotheken per 100 000 inwoners. Het overaanbod leidt tot een sanering van de sector. Volgens de Apothekersbond (APB) zijn er vandaag ruim 300 apotheken minder dan in 1999 en verdwijnt er nu elke tien dagen één apotheek. Vooral de kleinere zijn niet meer rendabel.

Dat heeft te maken met de besparingen in de ziekteverzekering op terugbetaalde geneesmiddelen en het stijgend succes van online apotheken. De overheid wil dat de apothekers een belangrijkere rol gaan spelen bij de zorg van de patiënt. Zo kunnen chronische patiënten in de toekomst een ‘huisapotheker’ aanduiden die hun behandeling met medicatie opvolgt.

WE DRINKEN STEEDS MINDER EN BROUWEN STEEDS MEER

APPLE GAAT JE SLAAP METEN Apple heeft het Finse bedrijf Beddit gekocht dat zowel soft- als hardware maakt om de slaap van gebruikers op te volgen. De hardware bestaat uit een dun toestel, een soort laptop uitgerust met sensoren, om boven op je matras te leggen. Het toestel verzamelt info over omgevingsfactoren die de nachtrust bepalen zoals beweging, luchtvochtigheid en temperatuur. Ook meet het toestel je hartslag, ademritme en de verschillende slaapfasen.

Apple wil met de overname van Beddit zijn positie op de weareblesmarkt verstevigen. Smartwatches en fitnesstrackers moeten in de toekomst meer taken op zich nemen om hun plaats naast de smartphone echt te verdienen. Nu worden drie op de tien smartwatches na verloop van tijd niet meer gebruikt omdat ze te weinig functionaliteiten hebben. Een slaapmonitor kan die trend keren.

De bierconsumptie in ons land is vorig jaar met 3,3 procent gedaald. In volume krijgt het klassieke pintje de zwaarste klappen terwijl de degustatiebieren zoals Duvel in de lift zitten. De export boomt als nooit tevoren: plus 8 procent. 67 procent van al het bier dat in ons land wordt gebrouwen, is bestemd voor het buitenland. Ook het aantal brouwerijen heeft met 250 een nieuw record bereikt, vergeleken met 20 jaar geleden. Waar onze bieren worden gedronken? In Nederland en Frankrijk maar ook in de Verenigde Staten en in toenemende mate in China.

DE BESTE VAN DE KLAS ZIJN? VOOR VLAAMSE TIENERS GEEN PRIORITEIT Volgens een onderzoek van de OESO zijn de Vlaamse 15-jarigen opvallend weinig ambitieus. De beste van de klas zijn, hoeft niet. Slechts één op de drie ambieert een universitair diploma. Hun leeftijdsgenoten in het Verenigd Koninkrijk of Denemarken gaan er wel voor. Een steekhoudende verklaring voor het gebrek aan ambitie is er niet. Heeft het ermee te maken dat ons onderwijs hard heeft ingezet op gelijke kansen en welbevinden? Ligt de schuld bij de brede eerste graad en een te softe aanpak in de lerarenopleiding?

Hebben de kinderen het te goed? Bij jongeren met een migratieachtergrond is er wel meer ambitie, aldus de onderzoekers. Volgens Céline Ibe van de Vlaamse Scholierenkoepel hebben jongeren wel degelijk ambitie, maar soms liggen die buiten het schoolverband, op sportief vlak bijvoorbeeld.

GRATIS TETANUSVACCIN BIJ JE HUISARTS Woon je in Vlaanderen? Dan kan je gratis een vaccin tegen tetanus krijgen bij je huisarts. Het tetanusvaccin wordt sterk aangeraden voor kinderen. Ook als volwassene heb je elke 10 jaar een herhalingsvaccin nodig om beschermd te blijven. Sinds 1 juli 2014 wordt het toegediend als een combinatievaccin, dat jou niet alleen tegen tetanus, maar ook tegen difterie en kinkhoest beschermt.

Als je arts geen vaccins meer in voorraad heeft, dan kan je het vaccin met een voorschrift zelf bij de apotheker kopen. Vanaf 1 juli 2017 kan je enkel nog het vaccin Boostrix bij de apotheker kopen. Opgelet, Boostrix kost 23,51 euro in de apotheker. Vraag dus naar de gratis tetanusvaccinatie bij je huisarts en haal het vaccin niet zelf bij de apotheker.

Wist je dat je voor erkende vaccins een terugbetaling van ons ziekenfonds krijgt tot 25 euro per jaar? Meer info op www.bondmoyson.be/vaccin of www.devoorzorg.be/vaccin. juni-juli 2017 / S-magazine •

29

sociale info

Festivals, here we come!

Inter maakt elk jaar meer dan 300 festivals, concerten, muziekfeesten, sportmanifestaties, culturele activiteiten en indoorhappenings toegankelijk voor mensen met een handicap.

Zin in Rock Werchter, Pukkelpop, een toegankelijke voetbalwedstrijd van de Rode Duivels of Memorial Vandamme? De medewerkers van de eventwerking van Inter staan voor je klaar!

n Vrijwilligers zij de drijvender de kracht achte g eventwerkin van Inter.

Vrijwilligers maken het verschil Bart Parmentier, oprichter en coördinator van de eventwerking van Inter: “Onze vrijwilligers zijn de drijvende kracht achter deze deelwerking en zijn op evenementen het aanspreekpunt voor mensen met een handicap. Ze verzorgen het onthaal, geven assistentie waar nodig en zien toe op het correct gebruik van de voorzieningen voor personen met een beperking. Hoe we vrijwilligers warm maken voor onze werking? De meeste van onze vrijwilligers leerden ons kennen door enthousiaste reacties van andere vrijwilligers of van gebruikers van onze dienstverlening. De kwaliteit van de dienstverlening staat bij Inter.events voorop.

Daarom dienen nieuwe vrijwilligers eerst een vorming te volgen. Inter.events beschikt daarnaast over een beperkt aantal beroepskrachten voor grote events.

Dat maakt de verantwoordelijkheid van onze vrijwilligers eens zo belangrijk.”

Help elkaar Soms blijken personen met een handicap de beste vrijwilliger. “Zo kan iemand met een verstandelijke handicap perfect een rolstoelgebruiker begeleiden naar een rolstoelpodium of blindentribune. Of kan een rolstoelgebruiker de geknipte persoon zijn om controle uit te oefenen op het rechtmatig gebruik van de voorbehouden parkeerplaatsen.”

Verzoeknummers “We hebben ook een specifiek vormingspakket voor expert-vrijwilligers dat inspeelt op vragen naar meer uitgebreide of complexe hulp. Strikt genomen verlenen we geen medische zorg. Heeft een persoon op Rock Werchter medische assistentie en zeer uitgebreide verzorging nodig, dan gaan we samen op zoek naar een verpleegkundige die tot op het festivalterrein kan komen. Kan iemand niet slapen op een luchtmatras of veldbed, dan regelen we een ziekenhuisbed.

Natuurlijk kan op onze vrijwilligers een beroep worden gedaan voor assistentie bij douche- of toiletbezoek. De meest opmerkelijke vraag die we ooit kregen?

Ik herinner mij een vraag van een terminale patiënt die op het Cactusfestival een optreden van zijn idool Leonard Cohen wilde bijwonen. We installeerden een ziekenhuisbed op enkele meters van het podium en vervulden zo een van zijn laatste wensen. Een festivalganger die nood heeft aan nierdialyse in een volledig stofvrije ruimte? Bij een temperatuur van rond de 30 °C vraagt dat wel enige creativiteit. Een hypergesofisticeerde beenprothese met een kostprijs van ettelijke honderdduizenden euro’s die ’s nachts moet opgeladen worden? Dan hou je met klamme handjes de wacht!” (lacht).

Inter.events-label Inter.events biedt ook ondersteuning aan festivalorganisatoren die extra maatregelen nemen om de toegankelijkheid te verhogen in de vorm van voorbehouden parkeerplaatsen, toegankelijke locaties, aangepast sanitair, extra faciliteiten op de camping en ADL-assistentie tot ringleiding, doventolken, audiodescriptie en richtlijnen rond assistentiehonden. We hebben een aanbod op maat van evenementen van eender welke omvang. Kleine aanpassingen kunnen soms een groot verschil maken. Goede communicatie over de toegankelijkheid van

30 • S-magazine / juni-juli 2017

sociale info

Die ochtend op de Werchter-camping een evenement kost weinig of niks, maar is erg belangrijk. Natuurlijk moet de vraag realistisch zijn. Voelstoelen op de wei of audioscriptie op het festivalpodium? Vaak is het zinvol vooraf te polsen of er ook interesse is vanwege andere bezoekers. Evenementen die voldoen aan de basisvoorwaarden van toegankelijkheid krijgen van ons het Inter.events-label.

Party!

Gelden er speciale regels op de aangepaste camping?

Parmentier: “Waarom? Je treft er gewoon jonge mensen die met volle teugen genieten van een muziekfestival. En kijken ze, meegesleept door de ambiance, eens te diep in het glas, dan gaan we ons daar niet mee bemoeien. Ook dat hoort bij de inclusiegedachte! En hoe onze vrijwilligers reageren als er al eens iets uit de hand loopt? Respect blijft het sleutelwoord. Dat er soms vriendschapsbanden ontstaan tussen vrijwilligers en gebruikers van onze dienstverlening is een mooi neveneffect van onze werking.”

Ben, Ward, Pieter, Wout, Anke en Lies kennen elkaar van een Europees uitwisselingsproject. Ze houden van muziek, samen zijn met vrienden en plezier maken. Een bont gezelschap van zes jongeren met een handicap en twee vrienden/begeleiders, die elk jaar present tekenen voor het vierdaags festival Rock Werchter. Ben: “We reserveren de Inter-dienstverlening ruim drie maanden op voorhand, samen met de tickets. Een paar dagen voor de start van het eigenlijke festival beginnen we met het inslaan van mondvoorraad, het koud zetten van de drank, het inpakken van het kampeergerief. Twee kameraden hebben nood aan extra attributen. Erg handig dat we met onze auto tot op het kampeerterrein mogen rijden! De medewerkers van Inter.events staan ons meestal op te wachten: ze geven ons een campingbadge, ze helpen ons de bagage uitladen, de tent opzetten, de twee gereserveerde verstelbare ziekenhuisbedden installeren ... Daarna kan de pret beginnen! De dagindeling is simpel: slapen tot ’s middags, wat chillen op de camping en daarna naar de wei voor de concerten. Soms maken we gebruik van het rolstoelpodium.

De meesten van ons hebben een elektronische rolstoel die in de hoogte verstelbaar is. Op het festivalterrein zijn er genoeg aangepaste toiletten. De medewerkers geven assistentie bij de drank- en eettenten, maar meestal koken we ons potje zelf. We trekken zoveel mogelijk onze plan.” www.inter.vlaanderen/events

VFG-assistentie Inter.events maakt jaarlijks 300 evenementen toegankelijk.

Op sommige festivals kan je ook een beroep doen op VFG-assistentie. Dat is onder andere het geval bij Rock Zottegem. We zijn ook met een stand aanwezig op Rock For Specials. Meer info bij je provinciaal VFG-secretariaat: www.vfg.be.

juni-juli 2017 / S-magazine •

31

WEET WAT

PIJPAJUIN

foto’s: S-magazine

je eet

Waarom heet de lente-ui eigenlijk lente-ui? Wij verkiezen de benaming pijpajuin: een frisse smaakmaker met een onmiskenbare pijpachtige vorm die het hele jaar – en dus niét enkel in de lente – verkrijgbaar is.

SSUCCPETEN E REC

Wat heeft striptekenaar Willy Vandersteen destijds geïnspireerd om de pop van Suskes wederhelft Wiske te vernoemen naar een … ajuin? We kunnen het hem niet meer vragen, maar de mythe leeft voort. In de eerste albums van “Suske & Wiske” liet de illustere lappenpop zich aanspreken als Schalulleke, een Antwerpse schelmennaam voor de pijpajuin. In de Hollands Nederlandse “vertaling” van de strips heette Schalulleke plots Schabolleke, tot ze midden jaren 60 over de landsgrenzen heen werd herdoopt tot

• Biefstuk met pesto • Krielaardappeltjes met champignons en een vleugje curry • Stoemp met bloemkool en kip • Zomerse linzensalade • Macaroni met zalm www.lekkernormaal.be

32 • S-magazine / juni-juli 2017

Schanulleke. Wat ook de beweegredenen waren voor die raadselachtige daad, het kwaad was geschied: toen de pijpajuin vaststelde dat zijn pluchen naamgenoot populairder werd dan hijzelf, nam hij op zijn beurt hààr naam over. En voilà, zo komt het dus dat de pijpajuin in Antwerpse middens tot op heden een Schanulleke wordt genoemd.

smaak aan. Pijpajuintjes smaken altijd goed, zowel rauw als gekookt of gestoofd. In een soep, een roerbakgerecht, een gegrilde groentemix met courgettes en aubergines … Een belangrijk verschil met “gewone” uien is wel dat je ze best pas op het einde in de pot of pan gooit, want na enkele minuten garen verliezen ze al een groot deel van hun frisse smaak.

Familie van look

Diepgroen, blinkend wit

Om de familiekroniek nog wat inge- De perfecte pijpajuin ziet er als volgt wikkelder te maken: de pijpajuin uit: het groen is diepgroen, het wit is staat ook bekend onder de naam blinkend wit. Maar wat dan? Je kunt lente-ui en bosui, maar is in wezen een pijpajuin in zijn geheel verwergeen van beide. Eén: hij ligt het hele ken in een gerecht. Dus niet enkel het jaar in de supermarkt, witte deel, maar ook het groene stuk. Het wit is lente of geen lente. malser dan het groen, Twee: de pijpajuin is Rauw maar daarom niet beter welbeschouwd een doen ze pijn of voedzamer. Eventuele vroeg geoogste bosui, maar daarom nog geen lelijke, bruin of geel aan de tong, gelijke. Volg je nog? buitenste maar gestoofd verkleurde Volgens de botanische bladeren gooi je wel bij nemen ze een de compost. Heb je een wetenschap behoort de pijpajuin tot de famiheerlijk zoete trosje op overschot, dan lie van de looksoorten, kan je dat twee weken smaak aan. net als prei, knoflook en lang bewaren op een bieslook. Die gewassen koele en droge plaats. zijn collectief gekend Invriezen wordt afgeravoor hun desinfecterende werking. den, want dan riskeer je dat de groente De geneeskundige kwaliteiten van slap en smaakloos wordt. de uien-achtigen zijn ten overvloede beschreven in oude kruidenboeken. Proeftuintje De kleine gezondheidsbom werd voor het eerst gesignaleerd in Azië Zin om zelf aan de slag te gaan? Niets en bereikte vanuit China en India zo eenvoudig als een proeftuintje met het oude Egypte en Zuid-Europa. De pijpajuin, zo leert de Oost-Vlaamse bouwers van de Egyptische piramides biologisch-dynamische landbouwoverleefden op een rantsoen van uien, coöperatie DeWassendeMaan.be: “We knoflook en brood. Aangenomen geven dat eerlijk toe. Enkele weken werd dat de ui de fysieke kracht bevor- nadat je de bolletjes in de aarde hebt derde en ziekten hielp voorkomen. geduwd, kan je reeds beginnen oogsten. Van ziektes of plagen hoef je Altijd lekker niet meteen wakker te liggen. Voor die boosdoeners hebben beslist waar Uien zijn een zeer gewaardeerde ze de jonge plantjes het eerst zullen smaakmaker in onze keuken. Rauw aanvullen, is de buit al binnen.” Waar doen ze pijn aan de tong, maar wacht je nog op? gestoofd nemen ze een heerlijk zoete BART VANDORMAEL

WEET WAT JE

foto's: S-magazine

DRINKT

Fruit- en kruidenthee Gemberthee, jasmijnthee, kamillethee, muntthee, bosvruchtenthee, granaatappelthee … Over de smaak van de kruidige en fruitige dorstlessers valt te twisten, maar hun naam is fout. Kruiden- en vruchtenthee zijn namelijk geen echte thee, omdat ze niet gemaakt zijn van de theeplant.

Ze bezitten logischerwijs ook niet de geneeskundige eigenschappen van de theeplant.

Valse gezondmaker?

Voor een goed begrip: fruit en kruiden zijn wel degelijk gezond.

Ook wanneer je ze in een drankje verwerkt. Kamille heeft een kalmerende werking op lichaam en geest, gember verlicht krampen tijdens de menstruatie, de granaatappel bevat voedingsstoffen die het immuunsysteem versterken … Het zou dus onjuist zijn om kruiden- en fruitthee af te doen als “valse” gezondmakers.

Alleen hebben ze niet dezelfde antioxidanten en polyfenolen die de theeplant zo sterk maken. Kruidenen fruitthee hebben ook geen cafeïne aan boord. Cafeïne stimuleert het zenuwstelsel, de hartslag en de

ademhaling, maar bij overmatig gebruik kan ze de nachtrust verstoren en de bloeddruk omhoog jagen.

Het is ook een verslavend goedje: wie “afkickt”, krijgt last van hoofdpijn en vermoeidheid. Een kopje thee bevat ongeveer de helft van de dosis cafeïne in een kopje koffie.

Plantje van goudwaarde Echte thee – zwart, groen, wit en oolong – wordt getrokken uit de camellia sinensis, een plantje van goudwaarde. De heilzame effecten van de theeplant worden toegeschreven aan de riante portie antioxidanten en meer bepaald catechines. Dit zijn flavonoïden die de schadelijke invloed van vrije radicalen in het lichaam afremmen. Vrije radicalen zijn mede verantwoordelijk voor het ontstaan van kanker, hart- en vaatziekten. De Universiteit van Utrecht in Nederland, die dertien jaar lang 37 000 (niet-)theedrinkers volgde, heeft de gezondheidswinst van enkele kopjes zwarte thee per dag uitgedrukt in klinkende cijfers: 30 procent minder kans op verkalking van de slagaders, 40 procent

minder kans op diabetes type 2.

Volgens de Nederlandse Gezondheidsraad verlaagt je risico op een beroerte met 10 procent als je drie kopjes zwarte of groene tee per dag drinkt. Vier kopjes thee per dag garanderen 15 procent minder kans op diabetes type 2.

Dronken van euforie Kanker, stress, dementie, depressie? Als we de hardcore fans mogen geloven, bezit thee de gave om enkele van de meest ernstige ziekten op afstand te houden. Maar laten we ons vooral niet dronken voeren van euforie: tot op heden is er geen sluitend verband aangetoond tussen het drinken van zwarte of groene thee en de bescherming tegen kanker, is er onvoldoende onderzoek verricht om een directe link te kunnen leggen tussen thee en dementie of depressie, en ontbreekt het aan harde bewijzen voor de stresswerende werking van thee.

Kruidenthee is geen echte thee. Ook fruitthee schenkt niet wat ze belooft. Thee behoort tot de Nul calorieën gezondste van De grootste gezondheidstroef: thee bevat nul calorieën. Daar komt bij alle dranken, dat het drankje de verbranding van maar gaat lichaamsvet bevordert. Per dag kan je zo 70 tot 80 calorieën extra wegwergehuld in een ken. Een bescheiden winst, maar elke heuse mist van gram telt. Voorwaarde is wel dat je dat klontje suiker achterwege laat. En misverstanden. lust je enkel fruitthee: in het warenhuis vind je zuivere thee die “verrijkt” is met een fruitsmaak. Geniet ervan!

BART VANDORMAEL Zin in meer lekkere én gezonde tips? Volg onze blog op www.lekkernormaal.be.

juni-juli 2017 / S-magazine •

33

sociale info

Carmen, poetshulp bij ons ziekenfonds

“Ik poets graag en ik babbel graag” Al 40 jaar is Carmen (57 jaar) poetsvrouw. Dat doet ze met veel enthousiasme en energie. “Ik ben een echte spring-in‘t-veld. Na al die jaren geeft het me nog altijd voldoening om een huis proper achter te laten.”

Poetsen is ook contact met cliënten “De eerste keer dat je bij iemand thuis komt, gaat het er soms wat onwennig aan toe omdat je mekaar niet kent. Gelukkig ben ik heel sociaal. Na een paar bezoeken loopt het meestal veel vlotter. Ik vind het belangrijk om een goed contact te hebben met mijn cliënten. Tenslotte ben je regelmatig bij hen thuis.”

“Als je regelmatig bij iemand over de vloer komt, bouw je automatisch een band op. Mijn cliënten zijn allemaal iets ouder. De jongste is 65 jaar, de oudste 91. De meesten verwachten echt dat ik een babbeltje met hen sla. Ik praat terwijl ik poets, zo is mijn werk altijd gedaan.

Ik ken het levensverhaal van mijn cliënten.

Vaak vertellen ze over vroeger: over de oorlog bijvoorbeeld. Maar ook de kinderen en kleinkinderen zijn een vast gespreksonderwerp.”

“Een van mijn cliënten overleed aan kanker.

Twee jaar lang heb ik zijn situatie van dichtbij gevolgd. Ik zag hem achteruit gaan. Dan leef je echt mee. Op zo’n moment vinden mensen ook steun bij ons. Dat afscheid viel me zwaar.”

OP ZOEK NAAR POETSHULP? Iedereen die (tijdelijk) moeilijkheden ondervindt met het onderhoud van zijn woning kan een beroep doen op de poetsdienst van ons ziekenfonds. Ben je niet zorgbehoevend? Dan kan je gebruik maken van onze poetsdienst via dienstencheques.

Bekijk ons aanbod op www.devoorzorg.be/thuiszorg of www.bondmoyson.be/thuiszorg.

34 • S-magazine / juni-juli 2017

Gewoontes en verwachtingen “Iedere cliënt heeft zo zijn eigen gewoontes en voorkeuren. Op den duur ken je die

EEN WELGEMEENDE DANKJEWEL AAN AL ONZE POETSHULPEN! Iedere dag geven zij het beste van zichzelf en helpen ze mensen met het onderhoud van hun woning. Meer dan verdiend, worden ze op de Dag van de Schoonmaak (20 juni) in de bloemetjes gezet.

wel en kan je erop inspelen. Een aantal van mijn cliënten poetst mee met mij. Zo is er een dame waarmee ik aan teamwerk doe. Ik haal de grotere posturen van de kast, zij stoft ze af met de plumeau. Ik stof de kasten af en plaats alles netjes terug.”

“Het gebeurt soms dat ik op onrealistische verwachtingen bots. Vooral als je ergens nieuw start. Maar een volledig huis in 4 uur tijd piekfijn poetsen, dat is echt niet haalbaar.

Gelukkig zien de meeste cliënten dat snel in.

Ik probeer altijd zoveel mogelijk te poetsen wat de cliënt vraagt.”

Het geheim van een goede poetshulp “Ik poets graag en ik babbel graag. Dat zijn misschien wel mijn geheimen om een goede poetshulp te zijn. Als mijn mensen tevreden zijn, en ze appreciëren dat het proper is, dan ga ik tevreden naar huis. Ik heb dankbare cliënten. Ik krijg regelmatig eens een praline of een koekje voor bij de koffie.”

“Ik ben trots op mijn job en ben blij dat ik bij mensen mag gaan poetsen. Als ze mij vragen wat voor werk ik doe, antwoord ik meestal ‘vloerhostess’. Dat klinkt mooier dan poetsvrouw. Ik hoor mensen ook al eens werkvrouw zeggen. Vroeger werden poetshulpen zo genoemd, nu vind ik dat minder passen.”

Wat gebeurt er op 20 juni?

“Dag van de Schoonmaak, ik vind het heel fijn dat zo’n dag bestaat. Net zoals bij verzorgenden is ook onze job niet te onderschatten. Ik ga die datum onthouden. Krijg ik dan een koffie en een koekje? Dat zou ik wel fijn vinden.”

consument

Innovatie

INNOVATIE

Zorgrobot, elektronisch voorschrift of gezondheidsapp, ons ziekenfonds evolueert mee.

Deze rubriek belicht een nieuwe technologie of digitale ontwikkeling in de gezondheidswereld. Je huisarts of apotheker blijven nog altijd de betrouwbaarste raadgever.

SLEEP CYCLE

IMOODJOURNAL

MEDIBIB

De “perfecte wekker” maakt je wakker op het moment dat je klaar bent om fris uit bed te stappen. En dat is precies wat Sleep Cycle doet: de app registreert de verschillende cycli van je slaap aan de hand van je lichaamsbewegingen en wekt je wanneer je je in een lichte slaapfase bevindt, maar nooit vroeger dan een half uur voor het uur dat je zelf hebt ingesteld. Je legt je smartphone naast je hoofdkussen en Sleep Cycle doet de rest. Het resultaat: je voelt je perfect uitgeslapen, doordat je niet te weinig maar ook niet te veel slaapt. De meeste slaap-apps gaan enkel na of je lang genoeg hebt geslapen, maar houden geen rekening met de effecten van een te lange nachtrust. Minstens even belangrijk als de duur van je slaap is de kwaliteit ervan. Dankzij Sleep Cycle ontwaak je op het voor jou juiste tijdstip.

Klinkt mooi, maar kan dat wel? De reviews in de App Store zijn alvast unaniem positief: gebruikers getuigen dat ze aanvankelijk enige scepsis hadden, maar toch snel overtuigd zijn geraakt van de werking van de digitale slaapexpert. Sleep Cycle toont in detail de verschillende fasen die je ’s nachts doorloopt en laat je ook zien of je goed of slecht hebt geslapen. Tot slot: de app registreert jouw slaappatroon zonder zich te laten afleiden door de bewegingen van je bedpartner. Je kan dus gewoon samen in één bed blijven liggen.

Een dagboek is het perfecte instrument om je gevoelens en gemoedsgesteldheid in beeld te brengen. De ontwikkelaars van iMoodJournal gaan nog een stap verder: de app helpt mensen met wisselende stemmingen om een overzicht te krijgen van al hun ups en downs, al dan niet ter ondersteuning van hun therapie bij een psycholoog of psychiater. Je kan aantekeningen nemen van je algemene welzijn, je emoties markeren aan de hand van hashtags, triggers van stemmingsveranderingen identificeren, verbanden leren leggen tussen ervaringen en stemmingen …

Om de beste resultaten uit de app te krijgen, wordt aangeraden om er twee tot drie keer per dag gebruik van te maken. iMoodJournal wil hulp bieden aan patiënten met bipolaire stoornissen of een depressie, maar evengoed aan mensen die gebukt gaan onder stress én nieuwsgierige zielen die gewoon zichzelf beter willen leren kennen. Enige nadeel is dat de app enkel beschikbaar is in het Engels. De Amerikaanse website Rewire Me, die de weg wijst naar een goede geestelijke gezondheid, heeft iMoodJournal uitgeroepen tot “Top 10 app voor je gezondheid en welzijn”. De technologieblog TechGYD noemt de app “een van de beste in zijn soort om je in een goede stemming te brengen”.

“De bijsluiter heruitgevonden”. Met die gedurfde slogan lanceerden de Vlaamse twintigers Laurens Siroux en Philippe Derkinderen in 2015 de app Medibib. Ze wilden een alternatief aanbieden voor de papieren bijsluiters die quasi onleesbaar zijn omdat ze in minuscuul kleine lettertjes zijn opgesteld. De app blinkt uit in eenvoud: je scant de barcode op een geneesmiddel en prompt verschijnt er een fiche met de digitale bijsluiter en aanvullende informatie over het geneesmiddel, zoals de prijs en het remgeld. Behalve medicijnen kunnen ook alle andere producten die verkrijgbaar zijn in de apotheek worden gescand. De Medibib-app vormt een handige aanvulling op het Geneesmiddelenrepertorium BCFI, de app van het Belgisch Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI), een door de federale overheid erkende vzw die artsen, apothekers en andere gezondheidswerkers wil inlichten over geneesmiddelen op de Belgische markt. Medibib is opgenomen in de lijst van de door de VIVES-hogeschool geteste en goed bevonden apps.

juni-juli 2017 / S-magazine •

35

consument

Jezelf thuis testen?

Liefst eerst denken, Er zijn tegenwoordig al heel wat zelftests te koop bij de apotheker.

De zwangerschapstest is misschien wel de best gekende. Maar er bestaat ook een hiv-test, allergietest en menopauzetest. Van ijzertekort tot cholesterol, de ziekte van Lyme, bloed in de stoelgang tot urineweginfectie … heel veel kan je thuis checken. Maar hoe weet je nu of die test al dan niet nuttig is voor jou? Het is moeilijk om daar een eenduidig antwoord op te geven, omdat er zoveel verschillende soorten testen bestaan. De tips hieronder helpen je op de goede weg.

Informeer vooraf bij je arts of apotheker Wil je thuis zelf een test uitvoeren, dan is het belangrijk dat je goed op de hoogte bent van wat je precies koopt. De nodige informatie kan je inwinnen bij je arts of apotheker. Aan de hand van je vragen kan hij of zij mee inschatten of die test al dan niet nuttig is voor jou. Bekijk in de kader hiernaast de vragen die je met je arts of apotheker kan overlopen.

Vragen voor je arts of apotheker • Wat verwacht je zelf van de test? Vermoed je bijvoorbeeld dat je een ziekte hebt, of een verhoogd risico loopt een ziekte te ontwikkelen? En beantwoordt die test aan je verwachtingen? Geeft de test een antwoord op je vraag of al je vragen? Hoe nauwkeurig is dat antwoord?

• Is de test wel voor jou bedoeld? Sommige testen zijn enkel voor vrouwen of mannen, voor mensen vanaf een bepaalde leeftijd, voor mensen met gezondheidsklachten ...

• Welke gevolgen kan de test voor jou hebben? Kunnen er nog vervolgonderzoeken (met extra kosten) en een behandeling op volgen?

• Zal de uitslag van de test duidelijk voor je zijn? Hoe zeker is de uitslag? Krijg je advies bij de uitslag van het onderzoek?

• Hoe betrouwbaar is de test? Kan de test uitwijzen dat er niets aan de hand is, terwijl er toch iets mis is? Is het mogelijk dat je een zorgwekkende uitslag krijgt, terwijl er in werkelijkheid niets aan de hand is?

TIP!

st Wijst een zelfte mis uit dat er iets ar is, stap dan na r je huisarts voooek verder onderz en opvolging.

36 • S-magazine / juni-juli 2017

• Neem je de test op het goede moment? Een voorbeeld: de hiv-zelftest kan niet meteen na onbeschermde seks opsporen of je geïnfecteerd bent. De vensterperiode (= fase tussen de besmetting en het moment waarop de test de besmetting opspoort) kan tot 3 maanden duren. Bij de klassieke bloedtest - die onder andere de huisarts afneemt - duurt die periode slechts 2 tot 6 weken.

• Hoeveel kost de test?

• Welke is de houdbaarheidsdatum van de test? Gebruik testen niet na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum.

consument

dan pas doen Koop je op eigen houtje zomaar een test, dan blijven wellicht verschillende van deze vragen onbeantwoord. Koop je de test via internet, dan ben je ook niet altijd zeker over de kwaliteit van de test. Doe je een test alleen en zonder deze informatie, dan maak je je mogelijk onnodig veel zorgen over een ongunstige uitslag. Of wijst het onderzoek uit dat er niets aan de hand is, terwijl er toch iets mis is? Dan stelt het onderzoek je gerust, terwijl je eigenlijk naar de dokter zou moeten gaan.

Laat je informeren over het correct gebruik Je apotheker kan je goed informeren over de zelftest: zowel vooraf als nadien, over de gebruiksaanwijging en om de resultaten in de juiste context te plaatsen. Hij kan je indien nodig ook doorverwijzen naar een arts. Een zelftest moet je op de juiste manier afnemen, zo niet is het resultaat niet of minder betrouwbaar.

ISABEL GEENENS

Let op het kwaliteitsmerk In Europa wordt het in de handel brengen van zelftests gereglementeerd door de Europese Richtlijn 98/79/EG9. Een CE-label (gevolgd door 4 cijfers) op de verpakking geeft aan dat de test in overeenstemming is met de vereisten van deze richtlijn. In BelgiĂŤ moet de gebruiksaanwijzing beschikbaar zijn in het Nederlands, het Frans en het Duits.

juni-juli 2017 / S-magazine •

37

cultuur

VLAAMSCHE

KLEI

Het Gentse Caermersklooster is vaak het decor van verrassende tentoonstellingen. Nu heeft ook natiebaas en kunstverzamelaar Fernand Huts zijn oog laten vallen op deze mooie expositieruimte in het hartje van het Patershol. De tentoonstelling OER brengt een ode aan de oer-Vlaamse kunst van de periode 1880-1930.

Oerkracht

De slechte zaaier Gustave van de Woestyne , 1908 © SABAM BELGIUM 2017 Olieverf op paneel, 56 x 46 cm Collectie De Bode

De Herberg, Gust. De Smet , 1924 Olieverf op doek, 147 x 108 cm Collectie De Bode

Oer-Vlaams

Inspiratie, Edgard Tytgat , 1926 ©SABAM BELGIUM 2017 Olieverf op doek, 98 x 117 cm The Phoebus Foundation

In een heel mooie scenografie wordt het verhaal verteld van de evolutie van de Vlaamse kunst, vanuit het impressionisme en pointillisme naar een meer rauwe expressie van de Vlaamse volksaard. In plaats van burgerlijke en idyllische taferelen te schilderen, gingen kunstenaars als Permeke, Van de Woestyne, Van den Berghe zich toeleggen op het uitbeelden van het harde leven op het land en in de stedelijke achterbuurt. Hun kunst was gedrenkt in de Vlaamsche klei.

We kennen Fernand Huts vooral als de flamboyante ondernemer die niet om een boude uitspraak verlegen zit. Maar Huts profileert zich ook als een kunstminnaar en daar wil hij het volk mee van laten genieten. Na de wat protserige tentoonstelling ‘Voor God en geld’ waarin de Vlaming als modelondernemer, ja als oerondernemer werd afgeschilderd, komt hij nu voor de dag met het Vlaamse expressionisme dat vooral tijdens het interbellum zijn bloei kende.

De titel van de tentoonstelling luidt kortweg OER. Deze drie letters vormen een statement. De kunst die hier getoond wordt legt de ‘oer’ van de Vlaming bloot.

Oer kennen we in onze taal vooral als voorzetsel, in woorden als oeroud, oerdegelijk. Oer betekent dan ‘heel’ of ‘zeer’. Oer betekent echter ook ‘begin’,

‘oorsprong’ in samenstellingen als oerwoud, oermens, oerknal, oertijd. In die betekenis bestaat het woord ook als zelfstandig naamwoord, al is het dan in de loop der jaren in onbruik geraakt.

De tentoonstelling gaat dus terug naar de oer, naar de wortels van Vlaanderen die zo mooi in beeld werden gebracht door de kunstenaars van het interbellum.

Het hoeft niet te verwonderen dat WO I een breuklijn in de kunsten betekent.

Vele kunstenaars waren tijdens de Groote Oorlog op de vlucht geslagen en hadden in Nederland en Engeland kennis gemaakt met nieuwe internationale kunststromingen. Met die artistieke bagage en een geknakt wereldbeeld keerden ze terug naar Vlaanderen om een nieuwe kunststroming te ontwikkelen, het Vlaamse expressionisme.

Een dozijn kunstenaars werden voor deze tentoonstelling geselecteerd: Emile Claus, Valerius De Saedeleer, Gustave Van de Woestyne, George Minne, James Ensor, Léon Spilliaert, Rik Wouters, Frits Van den Berghe, Constant Permeke, Gust. De Smet, Hubert Malfait en Edgard Tytgat. Opvallende afwezigen zijn Théo van Rysselberghe en Jean Brusselmans.

Het is goed dat een expositie nog eens de aandacht vestigt op deze uiterst boeiende artistieke periode. Het Vlaamse expressionisme leek de voorbije tien jaar immers van de aardbodem verdwenen. Dergelijke kunstwerken passen niet meer in een moderne strakke architectuur, heet dat dan. OER toont aan dat de werken van deze oerschilders niets van hun oerkracht hebben ingeboet en tijdloos zijn.

HENRI LENS

OER. Tot 6 augustus, dinsdag tot en met zondag, 10 tot 18 uur, gesloten op maandag. In het Caermersklooster, Gent.

Online tickets: www.oer.vlaanderen/nl/bestel-je-tickets.

38 • S-magazine / juni-juli 2017

G R O E P S R E I Z E N

SPANJE, LANZAROTE

All-in

6 december 2017, 11 dagen/10 nachten

Puerto del Carmen een op en top-vakantiebestemming met bijhorende infrastructuur met talloze restaurants, bistro’s, pizzeria’s, bars en winkels. Het Riu Paraiso Resort**** hotel voor een ruim publiek, met uitstekende animatie, ontspanningsmogelijkheden, gulle gastvrijheid en verschillende restaurants. Vier zoetwaterzwembaden (waarvan 2 verwarmd, zonneterras met ligzetels, parasols en handdoeken. Alle kamers beschikken over badkamer, centrale airco, telefoon, satelliet-tv, kleine koelkast, safe en balkon of terras.

Prijs per persoon in tweepersoonskamer(minimum 25 deelnemers): 1090 euro, toeslag eenpersoonskamer: 150 euro

OVERWINTERING, TORREMOLINOS, COSTA DEL SOL

RUSLAND, WOLGA CRUISE, VAN SINT PETERSBURG NAAR MOSKOU Afreis 9 september, 11 dagen (10 nachten) met viersterrenschip. De ideale manier om kennis te maken met de verscheidenheid van Rusland.

Uitegebreid programma op verzoek.

Reissom per persoon in tweepersoonskajuit (minimum 20 deelnemers): Hoofddek: 1.845 euro Bovendek: 1.980 euro

All-in

10 januari 2018 tot 7 februari 2018, 29 dagen/28 nachten

Marconfort Beach Club**** vlak bij het strand, een mooi gevulde All in, elegant ingerichte kamers en uitstekende service, alles om te genieten van de zon in de winter. gratis wifi, restaurant met maaltijden in buffetvorm, vegetarische gerechten, Italiaanse hoek, showcooking, 2 bars, 2 zoetwaterzwembaden, terras, tuin, gratis ligzetels en parasols, overdekt zwembad. Betalend: biljart en sauna.

Alle kamers met badkamer, individuele airco/verwarming, telefoon, satelliet-tv, safe (betalend) en balkon.

Reissom per persoon in tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): vroegboekprijs 1595 euro bij reservering voor 31 juli 2017, toeslag eenpersoonskamer: 450 euro.

OVERWINTERING, ANTALYA, TURKIJE

COSTA DEL SOL, MIJAS IN DE NAJAARSZON All-in 16 september, 10 dagen (9 nachten) All-in Vik Gran Hotel**** aan het strand tussen Fuengirola en Marbella, op 100 meter van het centrum, bushalte en winkels op ca. 500 meter, vanaf 920 euro persoon.

All-in

11 januari 2018 tot 8 februari 2018, 29 dagen/28 nachten

Aan het strand, 4 km van Colakli en 10 km van Side aan de Turkse riviera.

Alva Donna Beach Resort Comfort**** is een prima keuze voor een lang winterverblijf. Uitgebreide faciliteiten zorgen voor het nodige comfort met o.a. schoonheidssalon, shops, hoofdrestaurant met terras, à la-carterestaurants, verschillende bars, 2 zoetwaterzwembaden (1 verwarmd), zonneterras, gratis ligzetels en parasols, overdekt zoetwaterzwembad.Betalend: bowling, biljart en spacentrum. Alle kamers beschikken over badkamer, centrale airco, telefoon, wifi (gratis), satelliet-tv, safe (gratis) en balkon.

Reissom per persoon op basis van tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): vroegboekprijs 1298 euro bij reservering voor 31 juli 2017, geen toeslag eenpersoonskamer voor beperkt aantal kamers.

OVERWINTERING, IN PORT EL KANTAOUI - TUNESIË

All-in

9 januari 2018 tot 6 februari 2018, 29 dagen/28 nachten

Port El Kantaoui is een mooi vakantieoord op 14 kilometer van Sousse en 40 kilometer van de luchthaven.

Hotel Bellevue Park **** rustig gelegen clubhotel, aan het strand, 200 meter van bushalte en winkelcentrum. Voorzien van alle faciliteiten om te genieten van een zonnig winterverblijf met o.a. ontvangsthal, leessalon, kapsalon, winkeltjes, 4 liften en wifi, niet-rokersrestaurant, themarestaurant, zoetwaterzwembad, gratis ligstoelen en parasols, gratis handdoeken aan het zwembad, grote tuin en zonneterras, overdekt zwembad met bubbelbad. Kamers met badkamer, centrale airco/verwarming, telefoon, satelliettelevisie, koelkast, gratis safe, balkon of terras.

Reissom per persoon op basis van tweepersoonskamer (minimum 25 deelnemers): vroegboekprijs 1195 euro bij reservering voor 31 juli 2017, geen toeslag voor eenpersoonskamer voor beperkt aantal kamers.

Inbegrepen voor alle vliegtuigreizen: chartervlucht heen en terug vanuit Zaventem • transfer naar hotel en terug • luchthaventaksen • brandstoftoeslag • reisleider gedurende de ganse reis • bagage- en annulatieverzekering • maaltijden op de vluchten • verblijf in all-in • verzekering tegen financieel onvermogen • BTW.

GRIEKENLAND, KOS

All-in

16 september 2017, 8 dagen (7 nachten) All-in Kos, een klein eiland ten noorden van Rhodos, een verrukkelijke vakantiebestemming met mooie stranden, pittoreske dorpjes en gezellige vissershaventjes. Hotel Atlantis Beach****koppelt comfort aan luxe en ligt iets buiten het centrum van Kos-stad aan het mooie Lambi strand, 695 euro, beperkt aantal singles zonder toeslag.

CRUISE ITALIE, GRIEKENLAND EN KROATIË MET MSC SINFONIA**** 22 september, 9 dagen (7 nachten aan boord) per luxeautocar naar Venetië, vol pension tijdens de cruise, twee excursies inbegrepen en Nederlandstalige begeleiding, vanaf 835 euro per persoon op basis van een tweepersoonshut.

NOG PLAATSEN VRIJ… 2 september

Bulgarije

11 dagen

all-in

vanaf 699 euro

9 september

Bulgarije

8 dagen

all-in

vanaf 655 euro

15 september

Corfu

11 dagen

all-in

vanaf 875 euro

16 september

Kos

8 dagen

all-in

vanaf 695 euro

18 september

Kreta

8 dagen

all-in

vanaf 795 euro

23 september

Bulgarije

8 dagen

all-in

vanaf 630 euro

30 september

Kreta

8 dagen

all-in

vanaf 780 euro

Info en inschrijvingen: www.azura-travel.com of groepsreizen@azura-travel.com of 03 755 47 42 Azura Groepsreizen een organisatie van Global Contacts nv • Heihoekstraat 114, 9100 Sint-Niklaas • Ondernemingsnummer BE 0448 402 294 • Global Contacts lic. A5239 is verzekerd tegen financieel onvermogen bij de V.S.R., de Vlaamse Solidariteit Reisgelden, een afdeling van de VVR/VVRO.

CRUISE FRANKRIJK, MENORCA, SARDINIË, MALTA, NAPEL EN GENUA MET MSC ARMONIA**** 30 september en 7 oktober, 9 dagen (7 nachten aan boord) per luxe autocar naar Marseille, vol pension tijdens de cruise, twee excursies inbegrepen en Nederlandstalige begeleiding, vanaf 730 euro per persoon op basis van een tweepersoonshut.

✓ Terugbetaling anticonceptie. ✓ Voordelige hospitalisatieverzekering. ✓ Tegemoetkoming lidgeld sportclub. ✓ 50 euro voor brillen en lenzen. ✓ Korting oordoppen op maat.

Binnenkort afgestudeerd? Dan moet je aansluiten bij een ziekenfonds. Heb jij al een job in het vooruitzicht, of ben je nog op zoek naar een uitdaging? Wacht niet met inschrijven. Ontdek al jouw voordelen op www.bondmoyson.be/scoor.

S-magazine - Maandblad van de Socialistische Mutualiteiten nr. 434 - juni-juli 2017 - Verantwoordelijke uitgever: P. Callewaert Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel

Kies voor Bond Moyson en blijf scoren!