Rariteiten in onze kerkgebouwen

Herman Wesselink

De kaarsenkroon in de Walburgiskerk in Zutphen

De smeedijzeren kaarsenkroon in de Walburgiskerk in Zutphen is een knap staaltje middeleeuws vakmanschap. Hij dateert uit het laatste decennium van de veertiende eeuw en is één van de zes middeleeuwse kaarsenkronen die nog bestaan in Europa. Met een hoogte van 2,70 meter en een diameter van 2,64 meter is hij reusachtig. Het centrale thema in de symboliek ervan is het Hemels Jeruzalem, de uiteindelijke bestemming van iedere gelovige. In de onderste band staan in gouden letters de namen van Jezus, Maria en tien van de twaalf apostelen. Daarboven vinden we een aantal bijzondere taferelen, waarin de eenhoorn een hoofdrol speelt. Het verhaal gaat dat de eenhoorn werd gevangen in de schoot van de maagd. Christus werd met een eenhoorn vereenzelvigd omdat hij dankzij de maagd Maria ter wereld kwam. De vrome kerkbezoeker werd op deze wijze aan de menswording van Christus herinnerd en vervolgens aan zijn lijdensweg en opstanding, het paasfeest.

Wie zijn ogen goed de kost geeft, ontdekt dat de symboliek van de kaarsenkroon complexer is. Er staan ook dansende mannen en vrouwen op, waarmee de zuivere liefde tussen de man en de vrouw is te zien. De vrouw is in staat om de man te beschaven en om een heilzaam leven te leiden. Saillant is de stilistische overeenkomst tussen de dansende figuren op de Zutphense kaarsenkroon met die op een fresco uit dezelfde periode in

Rectificatie

In de eerste uitgave van Venster 2023 stond bij het artikel Rariteiten een fout vermeld.

Zuid-Tirol. Er is echter geen directe aanwijzing voor invloed vanuit daar. Graaf Willem I van Gelre zou er tijdens één van zijn vele reizen kunnen zijn geweest, maar dat levert onvoldoende bewijs voor navolging. Ook is niet bekend wie precies de opdrachtgever in Zutphen is geweest en uit welk jaar de kaarsenkroon dateert. Hiermee is het geheim van de kaarsenkroon haast even groot als de zeldzaamheid ervan.

Daarin geeft Herman Wesselink een beschrijving van het bevrijdingsraam in de Grote Kerk in Wageningen. In dat bevrijdingsraam staat de Latijnse tekst

Lucem Tuam da nobis Deus. Per abuis is daar de verkeerde vertaling bij vermeld. De juiste vertaling moet zijn: God, geef ons uw licht.