Sol Latino 43 by Sol Latino

sol43 2-3:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

1:08 PM

Page 2

Una oportunidad de trabajo y crecimiento

¡Forma parte de nuestro equipo!

Trabajamos sólo 8 horas al día, contamos con todas las prestaciones más bonos, hablamos nuestro idioma y tenemos la oportunidad de crecer en una compañía multinacional que cree en nosotros.

Teleperformance Hellas, una compañía miembro del líder global en la Administración de Relaciones con el Cliente, crea nuevos puestos de trabajo para personas que hablen español, francés, alemán, italiano e inglés. Jornada completa o media jornada. Si estás interesado/a, comunícate al 210 94 03 383 o envía tu CV a hr@teleperformance.gr con el código APSL

¿Buscas trabajo?

Si lo que buscas es... Utilizar el español como herramienta de trabajo Salario mensual fijo (salario básico más beneficios legales) Cobertura social completa (IKA) Inducción y entrenamiento continuo Un ambiente de trabajo placentero, agradable y de lo más moderno Oportunidad de crecimiento profesional Contacto y aprendizaje de nuevas tecnologías

¡Envíanos ya tu c.v.!

Horario parcial (4 horas) o completo (8 horas)

¡¡¡aquí lo obtendrás!!! No dudes en ponerte en contacto con nosotros

Si te interesa este puesto laboral y tienes un inglés básico, por favor envíanos tu CV (anotando el código– APSL) por correo a Teleperformance Hellas, Departamento de Recursos Humanos, 330 Avenida Thiseos, Kallithea, 176 75, o por fax al número 210-9403383, o por correo electrónico a hr@teleperformance.gr. Para mayor información, llama al 210-9468186/ 9490500.

4/14/09

María Fernada Yanguas Syriopulos Luis Alejandro Martínez CONSEJER A DE REDACCION ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣHΣ

Marina Katsará

CONSEJER A DE EDUCACION ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΠAIΔEYΣHΣ

Margarita Guerrero

TRADUCCION METAΦΡΑΣΗ

Cali Patouna, Konstantinos Vadrajanis, COLABORAD ORES ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Rosario Carrillo Begoña Castiella Liza Boura Leonora Moreleón Basilio Stamatíu Jerónimo Vásquez Paulina Komninú Dafni Kouroukli Nicky Economu Sofía Economopulu Vitalia Hernández Blanca Hernández Liliana Potigian W e b Ma s t e r : Alex Pablo Ponce R esponsable en Atti ka: Anabel Quijada Responsable en el Norte de Grec ia: Stamatis Christoforidis Mijalis Yannakopoulos (Distribución) Responsabl e en Chipre: Blanca de Evripidou IMPRESION EΚΤΥΠΩΣΗ

Tasos Vayenás

Tηλέφωνο: 210 97 36 553

«Sol Latino» Boletín bimensual de la comunidad latino-helénica, sin ánimo de lucro. Email: info@solatino.gr Διμηνιαίo έντυπο της λατινοελληνικής κοινότητας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Τ.Θ.77334, 175 10, Π. Φάληρο, Aθήνα, Eλλάδα

600 Iνδιάνικες γλώσσες επιζούν

ον περασμένο Φεβρουάριο η ΟΥΝΕΣΚΟ παρουσίασε μια αναφορά σχετικά με τις γλώσσες που βρίσκονται υπό εξαφάνιση. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται εκεί, υπάρχουν περίπου 7000 γλώσσες που ομιλούνται παγκοσμίως και κάθε χρόνο εξαφανίζονται 20. Οι μισές από τις γλώσσες που υπάρχουν απειλούνται από εξαφάνιση. Στη Λατινική Αμερική και στην Καραϊβική, εκατοντάδες γλώσσες έχουν εξαφανιστεί τα τελευταία 500 χρόνια, και οι 600 που ακόμα υπάρχουν, πολύ σύντομα μπορεί να έχουν την ίδια τύχη. Αυτός ο σοβαρός λόγος είναι που οδήγησε το Sol Latino σε αυτό το τεύχος, να εστιάσει το ενδιαφέρον του στις ινδιάνικες φυλές που επιζούν στην περιοχή, και τις γλώσσες που ακόμα διατηρούνται. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εξαφάνιση μιας γλώσσας σημαίνει και εξαφάνιση μιας κοσμικής οπτικής και, χωρίς αμφιβολία, μιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Εκτός από όλα τα προηγούμενα, τα ισπανικά και τα πορτογαλικά ως γλώσσες, αποτελούν έναν ενοποιό παράγοντα μεταξύ των Ιβηροαμερικανών, καθώς και σημείο πνευματικού ενδιαφέροντος για τους Έλληνες. Για όλους αυτούς τους λόγους, το Sol Latino, ο Δήμος Αθηναίων και το Διαπολιτισμικό του Κέντρο ανέλαβαν την διοργάνωση του πρώτου Ιβηροαμερικανικού Φεστιβάλ LEA «Λογοτεχνία εν Αθήναις», που θα πραγματοποιηθεί από τις 24 έως τις 28 Ιουνίου του 2009 στην Τεχνόπολη. Αυτή η εκδήλωση γίνεται υπό την αιγίδα και με την συμμετοχή των πρεσβειών της Αργεντινής, της Βραζιλίας, της Χιλής, της Κούβας, της Ισπανίας, του Μεξικού, του Παναμά, του Περού, της Πορτογαλίας, της Δομινικανής Δημοκρατίας, της Ουρουγουάης και της Βενεζουέλας, καθώς και των Επίτιμων Προξένων της Κολομβίας και της Νικαράγουας. Σε αυτή την εκδήλωση αφιερωμένη στη λογοτεχνία, το κοινό – όλων των ηλικιών – θα μπορέσει να έρθει σε επαφή με το ευρύτατο λογοτεχνικό έργο στα πορτογαλικά και τα ισπανικά, μέσα από τη μουσική, το χορό, την ποίηση, τον κινηματογράφο, την ανάγνωση και τους παραμυθάδες. Θα τιμηθούν ιδιαίτερα τρεις λογοτεχνικές προσωπικότητες από τα ισπανικά, πορτογαλικά και ελληνικά: ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, ο Ζοζέ Σαραμάγκο και ο Πέτρος Μάρκαρης. Μην παραλείψετε να έρθετε στο Φεστιβάλ LEA! Μπορείτε να δείτε περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την εκδήλωση στις ηλεκτρονικές σελίδες www.solatino.gr και www.lea-festival.com. Adriana Martínez-Farsari Editora - Directora

¡Salsa, Brasil, Son!

¡Cubanita lo tiene todo!

Xορός, φαγητό και πάθος!!!

Πλατεία Ψυρρή: Καραϊσκάκη 28. Plaza Psyrí: Karaiskaki 28 τηλ. 210.33.14.605 www.cubanita.gr

CULTURAS

DIRECCION COMERCIAL MERCADEO ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ

AMBAS

Petros Iliadis

ENTRE

Valentina Villegas - Nika

D IS EÑ O Σ ΧΕ Δ ΙΑ ΣΜ Ο Σ

l pasado mes de febrero, la UNESCO presentó un informe sobre las lenguas que se encuentran en vía de extinción. Según los datos que recoge, en el mundo hay alrededor de siete mil lenguas en uso y cada año desaparecen veinte. La mitad de las existentes están bajo amenaza de extinción. En América Latina y el Caribe, cientos de lenguas se han ido extinguiendo en los últimos 500 años y las 600 que aún sobreviven muy pronto podrían correr con la misma suerte. Es esta razón de peso es la que ha llevado a Sol Latino a enfocar su interés en esta edición en los grupos indígenas que sobreviven en en el área y en las lenguas que allí se conservan. No hay que olvidar que la extinción de un idioma supone la desaparición misma de una cosmovisión y, sin lugar a dudas, de su patrimonio cultural también. Por todo lo anterior y por el hecho de que el castellano y el portugués constituyen el elemento lingüístico unificador entre iberoamericanos además de foco de interés intelectual de los griegos, Sol Latino y la Alcaldía de Atenas y su Centro Intercultural se han dado a la tarea de organizar la primera edición del Festival Iberoamericano LEA “Literatura en Atenas”, que se llevará a cabo del 24 al 28 de junio del 2009 en Tejnópolis. Esta celebración cuenta con el auspicio y participación de las embajadas de Argentina, Brasil, Chile, Cuba, España, México, Panamá, Perú, Portugal, República Dominicana, Uruguay y Venezuela y de los Consulados Honorarios de Colombia y Nicaragua. En este evento dedicado a la literatura, el público -de todas las edades- podrá aproximarse a la vasta obra literaria luso-hispana a través de la música, la danza, la poesía, el cine, la lectura y los cuentacuentos y se rendirá especial homenaje a tres personalidades literarias del español, el portugués y el griego: Gabriel García Márquez, José Saramago y Petros Márkaris. ¡No deje de asistir al Festival LEA! Todos los detalles sobre el evento los encontrará en las páginas web www.solatino.gr y www.lea-festival.com.

ENCUENTRO

DIRECTORA DE ARTE ART DIRECTOR

Tel: 210 9859682. Dir: PO Box 77334, 175 10 P. Faliro, Atenas, Grecia e-mail: info @solatino.gr solatino1@yahoo.com

600 lenguas indígenas sobreviven

INFORMACION

Adriana Martínez - Farsari

Editorial

D I R E C C I O N E D I C I O N ΙΔΙΟΚΤΗΤPIA ΕΚΔΟΤPIA

Page 3

PUNTO

CREDITOS

TAYTOTHTA

1:08 PM

sol43 2-3:SOL LATINO PROTYPH

Sol Latino

sol43 4-5:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:03 AM

Page 8

Para todos los gustos Actividades futuras I ¢Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ˜ I

Teatro La increíble y real historia de la valija perdida y de su mágica aventura: Con la puesta en escena de los mitos y leyendas realizados durante el Festival “Encuentro de Mitos” organizado por Sol Latino en 2008, el grupo teatral Okypos presenta un teatro de objetos con sonidos e instrumentos típicos de América Latina que invita a pequeños y grandes a descubrir la magia de nuestros países. Presentaciones en Nafplio: 7 y 8 de mayo. Con el auspicio y patrocinio de comunicaciones de Sol Latino www.solatino.gr Η απίστευτη αλλά πραγματική ιστορία της χαμένης βαλίτσας και της μαγικής της περιπέτειας. Mετά την θεατρική αναπαράσταση των μύθων και θρύλων κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ «Συνάντηση των Μύθων» που διοργάνωσε το Sol Latino το 2008, η θεατρική ομάδα Ώκυπος παρουσιάζει μια θεατρική παράσταση με αντικείμενα που βγάζουν ήχους και τυπικά μουσικά όργανα της Λ.Αμερικής, προσκαλώντας μικρούς και μεγάλους να ανακαλύψουν τη μαγεία των χωρών μας. Παραστάσεις στο Ναύπλιο στις 7 και 8 Μαΐου. Υπό την αιγίδα και με τη χορηγία του Sol Latino www.solatino.gr

Asociación Colombo-Helénica

Sol Latino

Día de la madre, paseo de verano y celebración del día de la independencia: El sábado 9 de mayo se celebrará junto a las madres colombianas y amigas de la Asociación, el Día de la Madre con un almuerzo campestre en Párnitha. Igualmente, el 21 de junio se visitará la ciudad de Nafplio para recibir el verano y el 12 de septiembre se realizará la celebración del Día de la Independencia con una feria colombiana en la que habrá libros, música, bailes, artesanías y muchas sorpresas más. Se ruega confirmar su asistencia llamando a Elena Archbold-Bacalis 6937.34.22.90. Ελληνο-κολομβιανός σύλλογος: Μέρα της μητέρας, καλοκαιρινή εκδρομή και επέτειος της Ημέρας της Ανεξαρτησίας. Το Σάββατο 9 Μαΐου θα γιορτάσουμε τη «Μέρα της μητέρας» με τις Κολομβιανές μητέρες και φίλες του Συλλόγου, κάνοντας πικ-νικ στην Πάρνηθα. Επίσης στις 21 Ιουνίου θα επισκεφθούμε το Ναύπλιο για να υποδεχτούμε το καλοκαίρι, ενώ στις 12 Σεπτεμβρίου θα γιορτάσουμε την Ημέρα της Ανεξαρτησίας σε ένα Κολομβιανό φεστιβάλ, όπου θα υπάρχουν βιβλία, μουσική, χοροί, είδη λαϊκής τέχνης και πολλές άλλες εκπλήξεις. Παρακαλούμε να επιβεβαιώσετε τη συμμετοχή σας στην Έλενα Άρτσμπολντ-Μπακάλη 6937.34.22.90.

υπότιτλους στα ελληνικά. Το φεστιβάλ διοργανώνεται σε συνεργασία με το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, την Μ.Κ.Ο. για την προώθηση του πολιτισμού «Εντροπία», το φροντιστήριο ισπανικών «Δίας», τις Πρεσβείες της Αργεντινής, της Κούβας και του Μεξικού και το Προξενείο του Ισημερινού στην Αθήνα. Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης, Οδ. Ανδρούτσου & 12 Αποστόλων, Ξάνθη. Τηλ.: 25410.29282, 25410.26635. Για περισσότερες πληροφορίες: 25410.83620 και 6973.315474. Είσοδος ελεύθερη. Abanico Meritxell Gené en Atenas: Sábado 11 de abril a las 20:00 h., concierto de la cantante catalana Meritxell Gené. Entrada libre. Συναυλία της Καταλανής Meritxell Gené στην Αθήνα το Σαββάτο 11 Απριλίου, ώρα 8:00. Είσοδος ελεύθερη. Κολοκοτρώνη 12, τηλ. 210.32.51.214 www.abanico.gr Abanico en Lisboa: 16 a 22 de abril, viaje anual de Abanico. Este año toca Lisboa. Το ετήσιο ταξίδι μας φέτος στην Λισσαβόνα, από 16 έως 22 Απριλίου. Pedro Mateo, poeta español: Viernes 22 de mayo a las 20:30 h. El traductor Nikos Pratsinis presenta al poeta y las traducciones de su obra realizadas por el Depto. de Traducción de Abanico que él dirige. Lectura de poemas por el mismo Pedro Mateo. Pedro Mateo, ισπανός ποιητής. Παρασκευή 22 Μαϊου, ώρα 20:30. Ο μεταφραστής Νίκος Πρατσίνης παρουσιάζει τον ποιητή και τις μεταφράσεις του έργου του που έγιναν από το Μεταφραστικό Τμήμα του Abanico, το οποίο διευθύνει. Ανάγνωση ποιημάτων από τον ίδιο τον ποιητή.

Ariadna por Atalaya-TNT, en el XIV Encuentro Internacional de Teatro Clásico de Delfos

Instituto Cervantes Festival de Cine hispanohablante de Xanthi: Del 4 al 17 de mayo se organiza en la ciudad de Xanthi el primer festival de cine hispanohablante, en el cual se presentarán las obras del ciclo de Cine en Construcción y el ciclo monográfico de Camilo Luzuriaga que se ha subtitulado al griego. En colaboración con la Fundación de Arte y Tradición de Tracia, la Asociación de Cultura y Ciencia “Entropía”, la academia de español “Días”, las Embajadas de Argentina, Cuba y México y el Consulado de Ecuador en Atenas. 1ο Φεστιβάλ Ισπανόφωνου Κινηματογράφου στην Ξάνθη 4-17 Μαϊου, πραγματοποιείται στην Ξάνθη το πρώτο φεστιβάλ ισπανόφωνου κινηματογράφου, όπου θα παρουσιαστούν ταινίες από τον κύκλο «Κινηματογράφος υπό Κατασκευή» και ταινίες του Καμίλο Λουσουριάγα, με

Sol Latino recomienda en esta edición el libro del autor argentino Jorge Bucay “Déjame que te cuente” de la editorial Opera, porque es una serie de pequeñas historias ideales para pequeños y grandes y de manera divertida y profunda invitan al lector a repensar su vida, a redirigir su autoestima y percepción de su entorno.

México: la cultura del mezcal y su maridaje gastronómico: Última semana de mayo, en Atenas, curso de Yuri de Gortari y Edmundo Escamilla. Con el patrocinio de “La Costeña” y de Sol Latino. Detalles: 210.32.51. 214/215 ó www.abanico.gr Μεξικό: η κουλτούρα του “mezcal” και πως συνδυάζεται με την γαστρονομία από τους Yuri de Gortari και Edmundo Escamilla, την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου. Χορηγοί La Costeña και Sol Latino. Περισσότερες πληροφορίες: 210.32.51. 214/215 ή www.abanico.gr

El domingo 5 de julio a las 21.30 se presenta una coproducción del Centro Andaluz de Teatro con Atalaya bajo la dirección de Ricardo Iniesta. Este montaje supone la primera vez en que el mito de Ariadna es llevado a escena en lengua castellana, a pesar de tratarse de uno de los más conocidos y sugerentes mitos de la antigüedad. Πρόκειται για μια συμπαραγωγή του Κέντρου Θεάτρου της Ανδαλουσίας και της ομάδας Αταλάγια, σε σκηνοθεσία του Ρικάρντο Ινιέστα. Είναι η πρώτη παράσταση του μύθου της Αριάδνης στην ισπανική γλώσσα, παρά το γεγονός πως είναι ένας από τους γνωστότερους αρχαίους μύθους. Κυριακή 5 Ιουλίου, στις 21.30 στο Θέατρο «Φρύνιχος» του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών Teatro “Frínijos” del Centro Cultural Europeo de Delfos. Reservaciones desde junio: 210.33127815, de 09.30 h. a 14.30 h. Reservaciones desde el 3 de julio: 22650.82353, de 10.00 h. a 13.00 h. y de 17.00 h. a 21.00 h. Entrada general: 15 €, para estudiantes: 10 €

sol43 4-5:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:03 AM

Page 9

Party και χορός Salfinica I £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË I

O Νέα τμήματα tango για αρχάριους στο Habanita latin club (Περιστερίου 6, Λαδάδικα), κάθε Δευτέρα και Τρίτη 21:00 με 22:30. Διδάσκει ο Pablito Μαυρομάτης. Το κόστος είναι 30 ευρώ το μήνα και περισσότερες πληροφορίες θα πάρετε στο τηλ. 6949 989332.

O Οι πρώτες latin μυρωδιές του καλοκαιριού, άρχισαν να φτάνουν και στα μέρη μας. Από τα τέλη Μαϊου ανοίγει το καλοκαιρινό La Rosa Negra, με τη μορφή του beach bar, στο Νέο Μαρμαρά Χαλκιδικής. O Η βόλτα σας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης μπορεί πλέον να περι-

λαμβάνει μια στάση για καφέ στο café bar Peru (Καμβουνίων 8, πλ. Δέλλιου). Λειτουργεί από το πρωί, με εξαιρετική ethnic και latin μουσική και ανάλογη διακόσμηση.

O Γεύσεις μεξικάνικης κουζίνας και τροπικά cocktails που απογειώνουν τον ουρανίσκο μπορείτε να απολαύσετε στην cantina mexicana & cocktaileria El Burrito (Χρυσοστόμου Σμύρνης 5, Θεσ/νίκη). Ο γαϊδαράκος –el burrito- σήμα κατατεθέν του μαγαζιού, τραγουδάει και mariachi... O Από τις 8 έως τις 10 Μαίου γίνεται φέτος το 5th Fanta Salsa Festival, στα Σόφια της Βουλ-

Των Σταμάτη Χριστοφορίδη και Ελενας Αζά

γαρίας. Θα διδάξουν - μεταξύ άλλων - οι Juan Matos, Luis Vásquez, Moe Flex, Susana Montero, Tito y Tamara και Tropical Gem. Θα εμφανιστούν ζωντανά οι καλλιτέχνες Frankie Morales και Herman Olivera. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.bgsalsafiesta.com . O Το 2nd Ioannina Salsa Festival θα διεξαχθεί στις 25 και 26 Απριλίου. Στα σεμινάρια θα διδάξουν οι Arison López, Kiki & Eli, Salsa y Sueño, Suerto Rico & Vicky, Dimitris & Vana. Περισσότερες πληροφορίες στο τηλ. 6932-476443 ή www.clublatino.gr

SEO FERNANDEZ

Latin Black, το διεθνούς φήµης χορευτικό γκρουπ

καταγωγή του είναι από την Κούβα και κουβαλάει τη φήμη ενός σημαντικού performer και χοροδιδασκάλου. Οι χορογραφίες του εντυπωσιάζουν και δηλώνει συνεχείς παρουσίες στα μεγαλύτερα φεστιβάλ χορού. Ο Seo Fernandez ως ιδρυτής του διεθνούς φήμης χορευτικού γκρουπ Latin Black φιλοξενείται στις σελίδες του Sol Latino…

Πόσα άτομα αποτελούν την ομάδα των Latin Black και σε ποιά είδη ειδικεύεστε; Οι Latin Black αποτελούνται από τέσσερις χορευτές και μένουμε στην Ιταλία. Είμαστε δύο Κουβανοί, εγώ και o Leonardo Diaz Soler. Η Alessia Cornacchia από την Ιταλία και η Tanya Cannarsa από την Σρι Λάνκα. Ο χορός μας είναι ένας συνδυασμός από Salsa, Hip-Hop, Afro και Reggeaton. Όλο αυτό το μείγμα αποτελεί τη δουλειά των Latin Black. Ποιός είναι ο μόνιμος τόπος εγκατάστασής σας; Διατηρείτε σχολή χορού στην συγκεκριμένη περιοχή; Είμαστε μόνιμα εγκατεστημένοι στο Μιλάνο. Τον Σεπτέμβριο ανοίξαμε τη δική μας σχολή χορού που ονομάζεται «Paso a Paso». Αυτή τη στιγμή η σχολή έχει γύρω στους εκατό μαθητές και κάθε μήνα προστίθενται κι άλΦέτος το Πάσχα διοργανώνουμε το πρώτο μας φεστιβάλ που λέγε- λοι. Πόσα χρόνια υπάρχετε σαν ομάται «Remeneate» (δηλαδή «ταρα- δα; Πότε ήρθε η διεθνής κατακουνήσου»), από τις 10 ως τις 13 ξίωση και ποιά ήταν τα κορυφαία events στα οποία συμμεΑπριλίου στην Ιταλία. Πληροφοτείχατε; ρίες θα βρείτε στην ιστοσελίδα Το γκρουπ σχηματίστηκε πριν μου www.seofernandez.com από πέντε χρόνια, πάντα με την πρόθεση να δημιουργήσουμε το δικό μας στιλ. Γίναμε γνωστοί συμμετέχοντας και προσπαθώντας με όλες μας τις δυνάμεις να διαδώσουμε την κουλτούρα μας σε διάφορα φεστιβάλ. Τα πιο σημαντικά events στα οποία συμμετείχαμε είναι τα διακεκριμένα διεθνή κονγκρέσα της Ρώμης, το «Cubamemucho», της Μαδρίτης και το «Caribbean» της Ιταλίας. Φέτος το Πάσχα διοργανώνουμε το πρώτο μας φεστιβάλ που λέγεται «Remeneate» (δηλαδή «ταρακουνήσου»), από τις 10 ως τις 13 Απριλίου στην Ιταλία. Πληροφορίες

“

”

θα βρείτε στην ιστοσελίδα μου www.seofernandez.com Τα μέλη της ομάδας όμως έχουν και άλλες καλλιτεχνικές ανησυχίες . Τι άλλες δραστηριότητες έχετε αναπτύξει; Εκτός από χορευτές, είμαστε και τραγουδιστές. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το album μας με τίτλο «Atacando». Ήδη ένα από τα τραγούδια που περιέχει το cd, το «Remenea», έχει γίνει επιτυχία διεθνώς και ακούγεται πολύ στα club και τις χορευτικές εκδηλώσεις. Στο άμεσο μέλλον, στόχος μας είναι να δίνουμε show τραγουδώντας και χορεύοντας ταυτόχρονα! Σταμάτης Χριστοφορίδης, Έλενα Αζα

Sol Latino

SOL43 6-7:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:05 AM

Page 4

Asociación Colombo-Helénica Nuestro objetivo es la interrelación y el desarrollo del espíritu de solidaridad entre nosotros; conservar y promover nuestra cultura y tratar de crear una imagen positiva de Colombia en Grecia.

De todos para todos Por Elena Archbold-Bacalis, Presidenta

ueridos compatriotas y socios: Como ustedes saben, el objetivo principal de la Asociación es el de relacionar a sus miembros y desarrollar el espíritu de solidaridad entre los mismos; conservar y promover nuestra cultura y tratar de crear una imagen positiva de Colombia en Grecia. Para lograr tal objetivo, necesitamos la colaboración de todos y cada uno de ustedes. Recuerden que la Asociación es de todos y para todos. Por lo tanto queremos que todos los colombianos residentes en Grecia se acerquen a la Asociación, se hagan socios y participen de las actividades que se llevan a cabo. A continuación, podrán informarse de los eventos que tenemos programados hasta el mes de julio del 2009.

Sol Latino

El tema de nuestra fiesta anual para 2009 es la leyenda de El Dorado. “La leyenda está relacionada con el nombramiento del nuevo cacique asociado con el señor de Guatavita (no obstante, la balsa no se encontró en Guatavita) y la famosa ceremonia de El Dorado. De acuerdo con los relatos de los cronistas, cuando moría el cacique muisca, su sobrino era reconocido por su pueblo en una ceremonia que incluía la navegación en una balsa y la ofrenda de piezas de oro y esmeraldas que se arrojaban a la laguna. Antes de tomar posesión, el joven quedaba encerrado en una cueva. El día de la ceremonia, en la orilla de la laguna se colocaban cuatro braseros encendidos, en los cuales se quemaban: moque (incienso indígena), resinas y otros perfumes para que el humo que salía ocultara la luz del día. Al mismo tiempo, los sacerdotes desvestían al cacique, le ungían con una masa pegajosa de tierra mezclada con oro en polvo. Más adelante, el cacique se subía a una balsa. A sus pies se colocaban numerosas cantidades de oro y esmeraldas. Cuando la balsa dejaba la orilla, empezaba a sonar la música, con pitos, trompetas, flautas y cantos hasta que la balsa llegaba al centro del lago. Entonces se alzaba una bandera en señal de silencio. El cacique se arrojaba al agua y tiraba a la laguna sus ofrendas. La balsa regresaba hacia la orilla y comenzaba la fiesta en honor al nuevo heredero reconocido como jefe y príncipe.”

Grigoríou Lambraki 7, 145 61 Kifisiá, Atenas e-mail: asocolenica@yahoo.com, Teléfonos: 210 80.12.665 – 210 75.157.17 – 210 77.157.23

ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ 6, ΛΑΔΑΔΙΚΑ, θΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Τηλ. 6944 915971

Ένας σύλλογος για όλους Αγαπητοί συμπατριώτες και μέλη: Όπως ξέρετε, ο κύριος σκοπός του Συλλόγου είναι να γνωριστούν τα μέλη μεταξύ τους και να αναπτύξουν το αίσθημα της αλληλεγγύης. Να διατηρήσουν και να προωθήσουν την κουλτούρα μας και να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν μια θετική εικόνα της Κολομβίας στην Ελλάδα. Για να πετύχουμε αυτό το σκοπό, χρειαζόμαστε την συνεργασία όλων σας και καθενός χωριστά. Θυμηθείτε ότι ο Σύλλογος είναι όλων και για όλους. Γι’ αυτό, θέλουμε όλοι οι Κολομβιανοί που ζουν στην Ελλάδα να έρθουν στην Ένωση, να γίνουν μέλη και να συμμετέχουν σε όλες τις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται. Στη συνέχεια μπορείτε να ενημερωθείτε για τις εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί έως τον Ιούλιο του 2009. Το θέμα της επετείου μας για το 2009 είναι ο μύθος του Ελ Ντοράντο. «Ο μύθος σχετίζεται με τον διορισμό του νέου αρχηγού ο οποίος έχει συνδεθεί με τον Άρχοντα της Γουαταβίτα (αν και η βάρκα δεν βρέθηκε στη Γουαταβίτα) και την περίφημη τελετή του Ελ Ντοράντο. Σύμφωνα με τα κείμενα των χρονογράφων, όταν ο Αρχηγός των Μουίσκα πέθαινε, ο ανηψιός του αναγνωριζόταν ως αρχηγός από τη φυλή σε μια τελετή κατά την οποία γινόταν προσφορά αντικειμένων από χρυσό και σμαράγδια, τα οποία έριχναν στην λίμνη ενώ αυτός έπλεε σε μια βάρκα.

SOL43 6-7:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:05 AM

Page 5

¡Sol Latino llega a Chipre! Chipre I ∫‡ÚÔ˜ I

Nuestras actividades

O En abril se reabrirá el restaurante “Tziellari”, con el famoso chef argentino Victor Benítez. Vinos argentinos, empanadas, chorizo y steaks argentinos, así como una serie de especialidades chipriotas. Palea Kakopetria 70- Kakopetria. Tel. 99967051 O Si desea aprender tango con maestros argentinos, puede comunicarse al tel. 99406032 con Julia Gorina o escribir al info@tangocyprus.net O Del 1 de marzo al 11 de abril, clases regulares con Marcelo Almirón en Nicosia y Limassol. O Del 13 al 20 de abril, clases intensivas con Mariano Galeano y Paula Rubín. O Del 18 al 24 de mayo, semana intensiva de tango con Mónica Parra y Mariano Pedernera. Clases privadas disponibles. O Una vez al mes en el Hotel Caravel de Limassol habrá Noches de Milonga. No se lo pierda. Entrada libre, de 22:00 a 01:00. Para mayor información de la fecha exacta llamar a Julia Gorina al 99406032 o a la dirección www.tangocyprus.net O Si desea enterarse de sitios latinos o clases de salsa puede entrar a través de Google a latindancecyprus O Si vive en Nicosia y desea tomar clases privadas de español, puede llamar a Luis Camacho al 99933969.

Οι δραστηριότητες μας

O Τον Απρίλιο θα ξανανοίξει το εστιατόριο «Tziellari», με τον διάσημο Αργεντίνο σεφ Βίκτορ Μπενίτες. Αργεντίνικα κρασιά, εμπανάδας, τσορίσο και αργεντίνικες μπριζόλες, όπως και μια σειρά από κυπριακές σπεσιαλιτέ. Παλαιά Κακοπετρία 70 – Κακοπετρία. Τηλ. 99967051. O Αν επιθυμείτε να μάθετε τάγκο με Αργεντίνους δασκάλους, μπορείτε να επικοινωνήσετε στο τηλ. 99406032 με την Χούλια Γκορίνα ή να γράψετε στο info@tangocyprus.net O Από την 1η Μαρτίου έως τις 11 Απριλίου, μαθήματα τάνγκο με τον Μαρσέλο Αλμιρόν στη Λευκωσία και τη Λεμεσσό. O Από τις 13 έως τις 20 Απριλίου, εντατικά μαθήματα με τον Μαριάνο Γκαλεάνο και την Πάουλα Ρουμπίν. O Από τις 18 έως τις 24 Μαίου εντατική εβδομάδα τάγκο με την Μόνικα Πάρρα και τον Μαριάνο Πεδερνέρα. Παραδίδονται ιδιαίτερα μαθήματα O Μια φορά το μήνα στο ξενοδοχείο Κάραβελ της Λεμεσσού θα πραγματοποιούνται Βραδιές Μιλόγκα. Μην το χάσετε. Είσοδος ελεύθερη, από τις 22:00 έως τη 1:00. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις ακριβείς ημερομηνίες τηλεφωνείστε στην Χούλια Γκορίνα στο 99406032 ή επικοινωνήστε στη διεύθυνση www.tangocyprus.net O Εάν επιθυμείτε να μάθετε τα μέρη για χορό λάτιν ή εκεί που γίνονται μαθήματα σάλσα, μπορείτε να επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο latindancecyprus μέσω του Google. O Εάν ζείτε στη Λευκωσία και επιθυμείτε να κάνετε ιδιαίτερα μαθήματα Ισπανικών μπορείτε να τηλεφωνήσετε στον Λουίς Καμάτσο στο 99933969.

Melanie Evripidou: ¡Vale la pena el esfuerzo! Por Blanca de Evripidou, Responsable de Sol Latino en Chipre

«∞Í›˙ÂÈ ÙÔÓ ÎﬁÔ Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ·»

ίναι αεροσυνοδός στον εθνικό αερομεταφορέα “Cyprus Airways” και φοιτήτρια Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου. Η Μέλανι Ευριπίδου Γκαρσία, από μητέρα Περουβιανή και πατέρα Κύπριο, είναι 23 ετών και έχει πολύ ζωτικότητα, είναι εργαζόμενη και βλέπει το μέλλον με αισιοδοξία. Ζει στην Κύπρο από μικρή, μεγάλωσε στην περιοχή Σολέας, στο χωριό Κακοπετρία και τώρα ζει στη Λάρνακα. «Αν κάποιος συνδυάσει τα όνειρά του με την προσπάθεια, σιγά σιγά θα δει τα αποτελέσματα. Αν και πολλές φορές η διαδρομή φαίνεται δύσκολη, πρέπει κανείς να επιμένει και να αγωνίζεται, να μην χάνει τη διάθεση γιατί στη ζωή τίποτα δεν είναι εύκολο. Θα έλεγα στους ανθρώπους της γενιάς μου ότι αξίζει τον κόπο η προσπάθεια. Θα τους προέτρεπα να βάζουν στόχους που τους βοηθούν να προοδεύσουν και να αγωνίζονται ώστε η κυπριακή νεολαία να είναι άξια θαυμασμού σε όλη την Ευρώπη». «Δεν αλλάζω με τίποτα τη Κύπρο, μου αρέσει το βουνό και η θάλασσα. Εδώ έχει υπέροχες παραλίες και όμορφα τοπία. Πολλή ιστορία στην Πάφο, όπου μπορείς να δεις μωσαϊκά με εικόνες από την ελληνική μυθολογία, τους τάφους των βασιλέων, την περιοχή του Ακάμα όπου βρίσκονται τα μπάνια της Αφροδίτης, κλπ. Και τι να πει κανείς για την Τρόοδο με το χιονοδρομικό της κέντρο και τους δρόμους της, γεμάτους πεύκα που σε χαιρετούν. Η Κακοπετρία, το χωριό που μεγάλωσα, αποτελεί θέλγητρο για πολλούς τουρίστες εξαιτίας του ιστορικού του κέντρου. Θα μπορούσα να αναφέρω τόσα μέρη από το νισί μου! όπως την πόλη της Λεμεσσού, η οποία διαθέτει ένα μεγάλο λιμάνι, και της Λάρνακας, όπου ζω και όπου βρίσκεται το διεθνές αεροδρόμιο της πρωτεύουσας».

uxiliar de vuelo en las líneas nacionales “Cyprus Airways” y estudiante de Ciencias Políticas en la Universidad de Chipre. Mélanie Evripidou García, de madre peruana y padre chipriota, tiene 23 años y mucha vitalidad, es emprendedora y mira hacia el futuro con optimismo. Vive en Chipre desde su más temprana edad, creció en la región de Solea, en el pueblo de Kakopetría y ahora reside en Lárnaca. “si uno combina sus sueños con el esfuerzo, va viendo los resultados y aunque muchas veces parezca difícil el camino, hay que perseverar y luchar, nunca desanimarse porque no hay nada listo en la vida. Yo le diría a la gente de mi generación que vale la pena el esfuerzo y los animaría a proponerse metas que los lleven a progresar y luchar para que la juventud chipriota sea admirada en Europa”. “Νo cambio a Chipre por nada, me encantan la montaña y el mar. Aquí hay playas maravillosas y lindos paisajes. Mucha historia en Pafos, donde puedes ver los mosaicos con imágenes de la mitología griega, las tumbas de los reyes, la zona de Akamas donde están los baños de Afrodita, etc. y qué decir de Tróodos con su estación de ski y sus rutas llenas de altos pinos que te saludan. Kakopetría, el pueblo donde crecí, es la atracción de muchos turistas por su casco antiguo. ¡Tendría tantos lugares que nombrar de Chipre! como la ciudad de Limassol, que tiene un gran puerto; de Larnaca, donde vivo y donde se encuentra el aeropuerto internacional y de Nicosia que es la capital”.

Si usted reside en Chipre y quiere suscribirse a Sol Latino, comuníquese con Blanca de Evripidou e-mail: chipre@solatino.gr,blanca_evripidou@hotmail.com Teléfonos: 00357 99545814 - 0030- 6934821807 IOANNIS PAPANTONIOU 6, KAKOPETRIA 2800, NICOSIA CYPRUS

Sol Latino

sol43 8-9:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:16 AM

Page 8

Colombia

87 ινδιάνικες φυλές ζούν στη χώρα

De etnias y lenguas

Του Γιώργου Σπανού, επίτιμου προξένου

Sol Latino

ύμφωνα με αρχαιολογικές έρευνες, τα ανθρώπινα λείψανα των προκολομβιανών ινδιάνικων φυλών στην περιοχή της Κολομβίας χρονολογούνται πάνω από 12000 χρόνια. Η χώρα μας κατοικήθηκε από τρεις βασικές γλωσσικές ομάδες: των καρίβε, των αραχουάκο και των τσίμπτσα. Τα υπολείμματα αυτών των τελευταίων, των τσίμπτσα, απαντώνται κυρίως στην ορεινή ζώνη των Άνδεων. Σήμερα, έχουν απομείνει 87 ινδιάνικες φυλές στην Κολομβία. Κάτι παραπάνω από μισό εκατομμύριο άτομα είναι ό,τι απέμεινε από περίπου 300 εθνότητες που κατοικούσαν στην περιοχή μέχρι την ισπανική κατάκτηση. Οι πολυπληθέστερες εθνότητες είναι οι Νάσα, οι Σενού και οι Εμπέρα. Ζουν σε όλα τα διαμερίσματα, αλλά αυτά με το μεγαλύτερο ποσοστό ινδιάνικου πληθυσμού είναι το Βαουπές (66%), η Γκουαινία (65%), η Γουαχίρα (45%), η Βιτσάδα (44%), η Αμαζονία (43%), η Κάουκα (22%) και το Πουτουμάγιο (18%). Η επιβίωσή τους εξαρτάται κυρίως από την καλλιέργεια οπωροκηπευτικών, την γεωργία, την κτηνοτροφία, το κυνήγι και το ψάρεμα ανάλογα με την περιοχή στην οποία κατοικούν. Ζουν σε φυσικά πάρκα, που αποτελούν ταυτόχρονα ινδιάνικα καταφύγια. Αυτά υπόκεινται σε μια ειδική νομοθεσία, η οποία παρέχει στις αυτόχθονες κοινότητες αυτονομία και δυνατότητα λήψης αποφάσεων σε πολλά επίπεδα. Έτσι είναι η περίπτωση της Σιέρρα Νεβάδα δε Σάντα Μάρτα, όπου συνυπάρχουν ένα καταφύγιο κόγκι με ένα άλλο αραουχάκο. Άλλο παράδειγμα είναι το Καχουινάρι, στην καρδιά της κολομβιανής αμαζονίας, όπου συμβιώνουν ουιτότος, μουινάνες, νανούγιας, μιράνιας, μπόρας, γιακούνας και αντόκες. Με την πάροδο των ετών, κατάφεραν να αποκτήσουν φωνή και ψήφο εντός της Κολομβιανής νομοθεσίας, όπως και να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους και την κουλτούρα τους ζωντανές. Γι’ αυτό το λόγο, πολλές ινδιάνικες φυλές της Κολομβίας διατηρούν τη γλώσσα τους. Υπάρχουν γλώσσες των οικογενειών τσίμπτσα (κόγκι, γουίγουα, αρουάκο, τούλε, τσιμίλα, και ούγουα), καρίβε (γιούκπα, καριχόνα), αραγουάκ (γουαγιουουνάικι, κουριπάκο, πιαπόκο, γιουκούνα) μπαρμπακόα (αγουά, γκουαμπιάνο), τσοκό (εμπέρα και γοουνάαν), γουαχίμπο (σικουάνι, κουίμπα, ίτνου, ιγουανίτο, γουαγιαβέρο), τουκάνο (δεσάνο, πιραταπούγιο, κουβέο, τανιμούκα, κορεγουάχε, σιόνα) μακού-πουινάβε (νουκάκ, χούπντα, πουινάβε), γουιτότο-μπόρα και σάλιβα. Κάποιες άλλες γλώσσες θεωρούνται μέχρι στιγμής ανεξάρτητες, όπως είναι η γλώσσα των τικούνα, των αντόκε και των ουμπρά. Παρόλα αυτά, ο ινδιάνικος πληθυσμός της Κολομβίας είναι ένας από αυτούς που έχουν πληγεί περισσότερο εξαιτίας της βίας στη χώρα μας. Ακόμα και σήμερα, το 15% από αυτούς δεν έχουν δική τους γη ή δεν έχει αναγνωριστεί από το κράτος η περιοχή τους και η αυτονομία τους. Υπάρχουν επίσης πολλές φυλές που απολαμβάνουν αυτή την αναγνώριση, αλλά είναι υποταγμένες σε έναν έντονο αποικιοκρατισμό. Σε πολλές περιπτώσεις οι περιοχές τους μαστίζονται από την βία, τον πόλεμο, την εμπορία ναρκωτικών και την πίεση των πολυεθνικών που λυμαίνονται τους φυσικούς τους πόρους σε τόπους προγονικούς, που θεωρούνται ιεροί από τις ινδιάνικες φυλές.

ctualmente 87 grupos indígenas quedan en Colombia. Con algo más de medio millón de individuos, son los supervivientes de unas trescientas etnias que habitaban el territorio hacia el tiempo de la conquista española. Las etnias más numerosas son los nasa, senú y embera. Habitan en todos los departamentos, pero los de mayor porcentaje de población indígena son Vaupés (66%), Guainía (65%), Guajira (45%), Vichada (44%), Amazonas (43%), Cauca (22%) y Putumayo (18%). A lo largo de los años, han logrado tener voz y voto dentro de las legislaciones de Colombia, así como mantener su tradición y cultura vivas. Por esta razón, varios de los pueblos indígenas de Colombia aun conservan su propio idioma. Subsisten lenguas de las familias chibcha (kogui, wiwa, arhuaco, tule, chimila y u'wa), caribe (yukpa, carijona), arawak (wayuunaiki, kurripako, piapoco, yukuna), barbacoa (awá, guambiano), chocó (embera y wounaan), guahibo (sikuani, cuiba, hitnu, iguanito, guayabero), tucano (desano, piratapuyo, cubeo, tanimuca, coreguaje, siona), macú-puinave (nukak, jupda, puinave), witoto-bora y sáliba. Otras lenguas son consideradas hasta ahora como independientes, como las de los ticuna, andoke y umbrá. Sin embargo, la población indígena colombiana es una de las más afectadas por la situación de violencia de nuestro país, aún el 15 por ciento de ellos, carece de tierra o no cuenta con reconocimiento por parte del estado de su territorio y derechos de autonomía.

Renueve su cédula

El Consulado Honorario invita a los colombianos residentes en Grecia a que acudan personalmente a su sede y realicen la solicitud de cambio. Deberán presentar: Cuatro fotografías a color 4x5 en fondo blanco. (Si carece de cabello o lo tiene muy claro o blanco, en fondo azul claro). Certificado de laboratorio de su grupo sanguíneo y factor RH. Cédula anterior (se devuelve inmediatamente). Para mayor agilidad y eficiencia en el servicio, se ruega a los solicitantes se comuniquen con Nicky Arvaniti para programar una cita a fin de realizar el trámite. Consulado de Colombia Dirección: Filelinon 9, Pireás Teléfonos: 0030 210 4294738 - 210 4294893 www.consulado.gr

sol43 8-9:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:16 AM

Page 9

Instituto Cervantes

Actividades que inspiran…

∆ραστηριότητες που εµπνέουν… Concierto.“Jerez-Texas” / Συναυλία “Jerez-Texas” Guiado por una alquimia tanto humana como musical, el trío se ha vuelto una formación con geometría variable, ampliando su estilo inicial a un universo mucho más rico. Χαρακτηριζόμενο από μια τόσο ανθρώπινη όσο και μουσική αλχημεία, το τρίο μεταμορφώθηκε σε ένα συγκρότημα μεταβλητής γεωμετρίας, διευρύνοντας το αρχικό του ύφος σε ένα πολύ πλουσιότερο σύμπαν. Viernes 29 de mayo a las 21.00. Festival Europeo de Jazz de Atenas. Tejnópolis, Pireós 100, Atenas.

Exposiciόn “Íntima naturaleza”, por Inés Piqueras Έκθεση «Μύχια φύση», της Ινές Πικέρας Su obra está siempre inspirada y guiada por motivos y pulsiones de la naturaleza en todos sus estados, y obedece a la necesidad plena de cambio, experimentación y búsqueda. Utiliza distintas técnicas de grabado, tradicionales y recientes, mezclándolas entre sí. Το έργο της εμπνέεται και καθοδηγείται πάντα από κίνητρα και παλμούς της φύσης σε όλες της τις καταστάσεις και υπακούει στην ολοκληρωτική ανάγκη αλλαγής, πειραματισμού και έρευνας. Χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές χαρακτικής, παραδοσιακές και σύγχρονες, και τις αναμιγνύει. Del 1 al 30 de junio en el Centro Cultural del Ayuntamiento de Atenas, Sala “N. Guisis”, Acadimías 50, Atenas. Festival Internacional de Grabado y Estampación de Atenas

Encuentro. VI Conferencia Internacional: “Políticas de Bibliotecas: de lo local a lo nacional” / Συνάντηση. 6η Διεθνούς Διάσκεψης για τις Βιβλιοθήκες: «Πολιτικές Βιβλιοθηκών από το τοπικό στο εθνικό επίπεδο» Las políticas de bibliotecas son la base de su buen funcionamiento y definen el marco para su organización y planificación. En este congreso España está representada por José Antonio Merlo Vega, Secretario de la Asociación Española de Archivística, Biblioteconomía, Documentación y Museística (FESABID), con la ponencia Políticas bibliotecarias y profesionales de la información en España. Οι πολιτικές βιβλιοθηκών σε εθνικό επίπεδο αποτελούν τη βασική συνιστώσα της σωστής λειτουργίας τους και καθορίζουν το γενικό πλαίσιο για την οργάνωση και το στρατηγικό σχεδιασμό τους. Σ’ αυτό το συνέδριο, η Ισπανία εκπροσωπείται από τον Χοσέ Αντόνιο Μέρλο Βέγα, Γραμματέα της Ισπανικής Ένωσης Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας, Τεκμηρίωσης και Μουσειολογίας, ο οποίος θα μιλήσει με θέμα: Πολιτικές Βιβλιοθηκών και επαγγελματίες της πληροφόρησης στην Ισπανία. Jueves 11 y viernes 12 de junio. Instituto Francés de Atenas, Sina 31, Atenas. Entrada libre con previa inscripción.

Teatro a su alcance Ι Πηγαίνετε στο θέατρο Ι Ignacio del Moral y Margarita Sánchez,

“Ella se entera de todo”

Arizona” Juan Carlos Rubio, “A Χουάν Κάρλος Ρούμπιο, «Αριζόνα»

Estreno mundial, con la presencia de los autores

Ιγνάθιο ντελ Μοράλ και Μαργκαρίτα Σάντσεθ,

«Τηλεφώνησε ο γιός σου» Παγκόσμια πρεμιέρα, παρουσία των συγγραφέων Εκδόσεις Καστανιώτη, Julia cuida a la anciana Teresa. Ambas están abandonadas por sus hijos. Cuando Teresa muere, Julia sigue recibiendo el dinero que manda el hijo de Teresa desde México. La obra es un grito contra la soledad y el abandono de los ancianos por sus hijos. Η Χούλια γηροκομεί την ηλικιωμένη Τερέσα. Και τις δύο τις έχουν εγκαταλείψει τα παιδιά τους. Όταν η Τερέσα πεθαίνει, η Χούλια εξακολουθεί να παίρνει τα χρήματα που στέλνει ο γιός της Τερέσα από το Μεξικό. Το έργο είναι μια κραυγή εναντίον της μοναξιάς και της εγκατάλειψης των ηλικιωμένων από τα παιδιά τους.

Para datos y mayor información, comuníquese con el Instituto: Skoufa 31, 10673, Atenas Tel: 0030 210 3634117 Fax: 0030 210 3647233 e-mail: cenate@cervantes.es http://atenas.cervantes.es

08-10.05.2009, 21:00 Θέατρο «Προσκήνιο», Καπνοκοπτηρίου 8 και Στουρνάρη, Αθήνα, τηλ. 210.8252242-3 Γενική είσοδος: 20 €. Φοιτητικό: 15 € Μαθητές του Ινστιτούτου Θερβάντες και μέλη της Βιβλιοθήκης «Χουάν Κάρλος Ονέτι»: 15 €, με επίδειξη της κάρτας μέλους στο ταμείο. 13.05.2009, 21:00 Στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ για σολίστες και πρωταγωνιστές ΔΗΠΕΘΕ Ρούμελης, Υψηλάντου 17, Λαμία. Τηλ.: 22310.32215 Γενική είσοδος: 15 €. Φοιτητικό: 10 €

En el desierto de Arizona, cerca de la frontera con México, una pareja de norteamericanos armados participa en un programa de vigilancia de la frontera para que no pasen inmigrantes ilegales. Margaret y George, no se enfrentarán al final sólo con el “enemigo”, sino también con la relación entre ellos mismos, con su conciencia y su vida. Στην έρημο της Αριζόνας, κοντά στα σύνορα με το Μεξικό, ένα ζευγάρι ενόπλων Αμερικανών συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα εθελοντών για την περιφρούρηση των συνόρων από τους μετανάστες. Η Μάργκαρετ και ο Τζωρτζ, δε θα βρεθούν τελικά αντιμέτωποι μόνο με τον «εχθρό», αλλά και με τη σχέση τους, τη συνείδησή τους και τη ζωή τους.

21-31.05.2009, 21:30 Στα ελληνικά. Ούγκα Κλάρα- Χώρος Τέχνης "3ος Όροφος", Καθολικών 4, Άνω Λαδάδικα, Θεσσαλονίκη.Τηλ. 2310.535747 Είσοδος: Οι θεατές θα παραλαμβάνουν ένα κουπόνι με διάφορες τιμές στην είσοδο και θα καλούνται να πληρώσουν στην έξοδο, όσο νομίζουν ότι άξιζε η παράσταση.

Sol Latino

sol43 10-11:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:18 AM

Page 10

Opinifin Travesía de las culturas:

en defensa de la diversidad de los hombres y de sus lenguas Por la doctora Marina Katsará

Sol Latino

Culturas humanas en via de extinción Diversidad, desintegración, exclusión, extinción, exterminio, un mundo hecho de muchos mundos sufre el grave peligro de ver los valores más fundamentales de la humanidad desaparecer de la faz de la Tierra. “La civilización mundial no es más que la coalición, a escala mundial, de culturas que preservan cada cual su originalidad” (Claude Lévi-Strauss, antropólogo francés, en Raza e historia, 1952). “Nuestra estirpe no se extinguirá mientras haya luz en el lucero de la mañana”. “Los secretos mágicos de sus abuelos les fueron revelados por voces que vinieron por el camino del silencio y de la noche” (Popol Vuh, antiguas leyendas del Quiché, texto maya del siglo XVI). “Toda la violencia que hemos sufrido solamente la Tierra, madre nuestra, puede compartirla” (Primer encuentro de Ancianos Guías Espiritual es mayas de Ixi mché, Guatemala, 1994).

Της Δρος Μαρίνας Κατσαρά Ανθρώπινοι πολιτισμοί σε πορεία εξαφάνισης Διαφορετικότητα, διάσπαση, αποκλεισμός, εξάλειψη, εξόντωση, ένας κόσμος καμωμένος από πολλούς κόσμους διατρέχει τον θανάσιμο κίνδυνο να δει τις πιο θεμελιώδεις αξίες τής ανθρωπότητας να εξαφανίζονται από προσώπου Γης. «Ο παγκόσμιος πολιτισμός δεν είναι παρά ο συνασπισμός, σε παγκόσμια κλίμακα, πολιτισμών που διαφυλάττουν κάθε ένας την αυθεντικότητά του» (Κλοντ Λεβί-Στρος, Γάλλος ανθρωπολόγος, από το έργο του Φυλή και Ιστορία, 1952). «Όσο ο φέγγει ο αυγερινός, το είδος μας δεν θα εξαφανιστεί». «Τα μαγικά μυστικά των παππούδων τους τούς φανερώθηκαν διαμέσου φωνών που ήρθαν από τον δρόμο τής σιωπής και της νύχτας» (Ποπόλ Βου, αρχαίοι θρύλοι των Κιτσέ, από κείμενο των Μάγια του 16ου αιώνα). «Όλη τη βία που έχουμε υποστεί, μόνο η μάννα Γη μας μπορεί να τη συμμεριστεί» (Πρώτη συνάντηση των Αρχαίων Πνευματικών Οδηγών Μάγια τού Ιξιμτσέ, Γουατεμάλα, 1994).

n 1992, quinientos años después del descubrimiento de la América “India” por Colón, el premio Nobel de la Paz fue otorgado a la joven indígena de la etnia quiché de Guatemala, Rigoberta Menchú. Quinientos años después de la gran masacre de los indios por los conquistadores europeos, este premio dado a una indígena que casi no hablaba castellano, era una manera al modo occidental- de pedir disculpa a los conquistados, evangelizados, colonizados, expoliados de esta parte del mundo. De esta manera, la memoria colectiva de la humanidad pensaba recobrar su buena conciencia. Para el europeo conquistador, el Otro Autóctono era sinónimo de salvaje, de barbarie, mientras su mundo era el del raciocinio, de la civilización. El europeo del Siglo de las Luces y de las nuevas Ciencias Humanas fracasó en su intento de aproximarse al Otro Americano en su alma, su cuerpo, su piel, su naturaleza, sus creencias, sus medicinas, sus magias, y sus infinitas lenguas. Cuando, desde principios del siglo XX, la Etnología y la Antropología empezaron a estudiar e investigar el origen del hombre en sus rincones más apartados y diferentes del mundo, ya el patrimonio común de la humanidad había sufrido sus mayores perjuicios. Ya los pueblos indígenas aparecían como reliquias del pasado en vías de extinción o como sociedades destinadas a la asimilación cultural y económica. Entonces, la cuenta hacia atrás se hizo urgente para intentar salvar la interculturalidad, el multilingüismo, la valiosísima diversidad cultural de los pueblos indígenas, como contribución esencial al mundo moderno.

Censos indican que 350 millones de personas integran los pueblos indígenas en el planeta. El derecho internacional ha reconocido ampliamente sus derechos territoriales, sin embargo, no existe lugar del mundo en el que estén libres de persecución. México cuenta con 364 lenguas indígenas. El Perú cuenta con la mayor diversidad de etnias, lenguas y familias lingüísticas de América -con 71 etnias y más de 15 familias etnolingüísticas- (informe del Instituto Nacional de Desarrollo de Pueblos Andinos, Amazónicos y Afro Peruanos – INDEPA). 2008 fue nombrado por la UNESCO Año Internacional de los Idiomas. El 9 de agosto de 2008 fue nombrado Día Internacional de los Pueblos Indígenas. El 21 de febrero se celebra el Día Internacional de la Lengua Materna, dando a conocer así no sólo el inquietante fenómeno de la desaparición de una lengua, de sus palabras, sino también de las maneras de ver el mundo, de comunicarse, de compartir saberes preciosos y universos de pensamiento. Con palabras del Director General de la UNESCO, Koichiro Matsuura, “la desaparición de una lengua conduce a la desaparición de varias formas de patrimonio cultural inmaterial y, en particular, del legado invaluable de las tradiciones y expresiones orales de la comunidad que la habla, que incluye poemas y chistes, proverbios y leyendas. Asimismo, la pérdida de los idiomas indígenas va también en detrimento de la biodiversidad, porque las lenguas vehiculan numerosos conocimientos tradicionales

σκοπό να διασωθεί η διαπολιτισμικότητα, η πολυγλωσσία, η πολυτιμότατη πολιτισμική ετερότητα των ιθαγενών λαών, ως ουσιώδης συνεισφορά στον σύγχρονο κόσμο. Απογραφές δείχνουν πως 350 εκατομμύρια άνθρωποι απαρτίζουν τους ιθαγενείς λαούς στον πλανήτη. Το διεθνές δίκαιο έχει ευρέως αναγνωρίσει τα εδαφικά τους δικαιώματα, μολαταύτα δεν υπάρχει ούτε ένα μέρος τού κόσμου που να μην υφίστανται τον διωγμό. Το Μεξικό διαθέτει 364 ιθαγενείς γλώσσες. Το Περού διαθέτει την μεγαλύτερη γκάμα φυλών, γλωσσών και γλωσσικών οικογενειών τής Αμερικής –με 71 φυλές και περισσότερες από 15 εθνογλωσσικές οικογένειες– (σύμφωνα με έντυπο του Εθνικού Ινστιτούτου Ανάπτυξης των Λαών των Άνδεων, του Αμαζονίου και των Αφροπερουβιανών –INDEΡΑ) . Το 2008 ονομάστηκε από την ΟΥΝΕΣΚΟ Διεθνές Έτος Γλωσσών. Η 9η Αυγούστου 2008 ονομάστηκε Διεθνής Ημέρα των Ιθαγενών Λαών. Η 21η Φεβρουαρίου γιορτάζεται ως Διεθνής Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, γνωστοποιώντας μ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο το ανησυχητικό φαινόμενο της εξαφάνισης κάποιας γλώσσας, των λέξεών της, αλλά και των διαφορετικών τρόπων οπτικής, επικοινωνίας, συμμετοχής σε πολύτιμες γνώσεις και σφαίρες τής σκέψης. Διά στόματος του Γενικού Διευθυντή τής ΟΥΝΕΣΚΟ, Κοϊχίρο Ματσουούρα, «η εξαφάνιση μιας γλώσσας οδηγεί στην εξαφάνιση των διαφόρων μορφών τής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδιαίτερα, της ανεκτίμητης κληρονομιάς των παραδόσεων και των προφορικών εκφράσεων της κοινότητας που τις χρησιμοποιεί, στις οποίες περιλαμβάνονται ποιήματα κι ανέκδοτα,

∆ιασταύρωση των πολιτισµών:

ο 1992, πεντακόσια χρόνια μετά την ανακάλυψη της «Ινδιάνικης» Αμερικής από τον Κολόμβο, το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην νεαρή ιθαγενή τής φυλής Κιτσέ τής Γουατεμάλας, Ριγκομπέρτα Μεντσού. Πεντακόσια χρόνια μετά τη μεγάλη σφαγή των ινδιάνων από τους ευρωπαίους κατακτητές, αυτό το απονεμηθέν σε μια ιθαγενή βραβείο που μόλις και μετά βίας μιλούσε ισπανικά, ήταν κατά κάποιο τρόπο –κατά τον δυτικό τρόπο– μια συγγνώμη προς τους κατακτηθέντες, ευαγγελισθέντες, αποικισθέντες, αποστερηθέντες αυτής τής μεριάς τού κόσμου. Μ’ αυτόν τον τρόπο, η συλλογική μνήμη τής ανθρωπότητας επιχειρούσε ν’ ανακτήσει την ευσυνειδησία της. Για τον ευρωπαίο κατακτητή, ο Άλλος Αυτόχθων ήταν συνώνυμο του άγριου, της βαρβαρότητας, ενώ ο δικός του κόσμος ήταν αυτός τής ορθής λογικής, του πολιτισμού. Ο ευρωπαίος τής εποχής τού Διαφωτισμού και των νέων Ανθρώπινων Επιστημών απέτυχε στην προσπάθειά του να προσεγγίσει την ψυχή, το σώμα, το δέρμα, τη φύση, τα πιστεύω, τα θεραπευτικά μέσα, τις μαγείες και τις αμέτρητες γλώσσες τού Άλλου Αμερικανού. Όταν από τις αρχές τού 20ου αιώνα η Εθνολογία και η Ανθρωπολογία άρχισαν να μελετούν και να ερευνούν την καταγωγή τού ανθρώπου στις πιο απομακρυσμένες και διαφορετικές γωνιές τού κόσμου, η κοινή πολιτισμική κληρονομιά τής ανθρωπότητας είχε ήδη υποστεί τις μεγαλύτερες δυνατές βλάβες. Ήδη οι ιθαγενείς λαοί φάνταζαν σαν λείψανα του παρελθόντος σε πορεία εξαφάνισης ή σαν κοινωνίες προορισμένες να αφομοιωθούν πολιτισμικά και οικονομικά. Τότε, η αναδρομή στο παρελθόν κατέστη επιτακτική με

sol43 10-11:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:18 AM

sobre la naturaleza y el universo”. La lengua es el instrumento primordial e imprescindible de los seres humanos para la interacción y la expresión de ideas, sentimientos, conocimientos, memorias y valores. La lengua es indisociable de las expresiones culturales y del patrimonio cultural inmaterial de un lugar y de su pueblo. Es parte integrante de la identidad de todo individuo y grupo. De ahí que la tarea de salvaguardar las lenguas en peligro de desaparición sea crucial para el mantenimiento de la diversidad cultural en el mundo. Son los pueblos indígenas guardianes de culturas milenarias y religiones antiquísimas, y por todas partes están determinados a sobrevivir y luchar como sea por mantener su propia identidad y garantizar un futuro a sus hijos. La cosmovisión de los kallawaya de Bolivia, con sus plan-

Page 11

tas y sus saberes medicinales, sigue excepcional para curar a los hombres. Los chamanes de los Andes no podrían existir sin el impacto de su palabra. Tanto que aprender de los rituales de los lacandones de la reserva de la biosfera maya, de los tupí-guaraní, mataco, zamuco, y toba de Paraguay, de los pech, garífunas, misquitos y tawahkas de la biosfera del río Plátano de Honduras, de los queros-wachiperi de Perú, de los macú de Colombia, de los bribris, cabécares, maleku y huetares de Costa Rica. La salvaguardia de sus lenguas es la salvaguardia de sus tradiciones y expresiones orales que incluyen la infinitud de su alma y habla -adivinanzas, cuentos, cantos, leyendas, mitos, las plegarias, representaciones dramáticas- tan ajenas a la nuestras, occidentales. La lengua es el elemento central del patrimonio cultural

inmaterial de la humanidad. La desaparición de una lengua conduce inevitablemente a la pérdida de tradiciones y expresiones orales de un pueblo, de una etnia, de una región, del valor esencial de un núcleo social y cultural. “Siempre han dicho: pobres los indios que no saben hablar: entonces muchos hablan por ellos; por eso me decidí a aprender el castellano”. “Nosotros los indígenas hemos ocultado nuestra identidad, hemos guardado muchos secretos, por eso somos discriminados”. (Rigoberta Menchú, en Me llamo Rigoberta Menchú y así me nació la conciencia, 1985). De todos los pueblos indígenas, muchos se resisten, aún hoy, a entrar en contacto con el mundo exterior. Muchos viven en una huida permanente, escapando a la invasión de sus tierras por colonos, madereros, equipos petroleros y terratenientes. Con frecuencia sus miembros han sido testigos de la muerte de familiares y otros miembros de las comunidades a manos de los no indígenas, han sufrido abuso de mujeres y niños así como enfermedades sexuales y masacres silenciadas. En Tierra-patria (1993), Edgar Morin (filósofo y sociólogo francés) comenta: “hay que abandonar la perspectiva lineal según la cual había un mundo adelantado, un mundo atrasado y un mundo llamado primitivo, que debían tener la misma concepción de progreso. Hay que aceptar que toda civilización, toda cultura, es una combinación de ingredientes muy diversos -supersticiones, creencias arbitrarias, verdades profundas, sabiduría milenaria-, y que ello es válido también para el mundo europeo, que tiene sus verdades, pero también sus mitos, sus ilusiones, empezando por la idea misma de progreso. Reconsiderar la idea de progreso es, pues, una tarea prioritaria”. En esta Tierra-Patria y TierraMadre nuestra, la causa indígena, las culturas y las lenguas indígenas requieren el respeto y la solidaridad urgentes del patrimonio común de la humanidad. “Hijos: donde quiera que estéis no abandonéis los oficios que os enseñó Ixpiyacoc, porque son oficios que vienen de la tración de vuestros abuelos. Si los olvidáis, será como si hiciérais traición a vuestra estirpe” (Popol Vuh).

υπέρ της διαφορετικότητας των ανθρώπων και των γλωσσών τους παροιμίες και θρύλοι. Παρομοίως, η απώλεια των ιθαγενών γλωσσών αποβαίνει εις βάρος τής βιοποικιλότητας, αφού οι γλώσσες κυκλοφορούν πολυάριθμες παραδοσιακές γνώσεις γύρω από τη φύση και το σύμπαν». Η γλώσσα είναι το πρωταρχικό και απαραίτητο εργαλείο των ανθρώπινων όντων για την κοινή δράση και την έκφραση ιδεών, συναισθημάτων, γνώσεων, απομνημονευμάτων και αξιών. Η γλώσσα είναι αναπόσπαστο κομμάτι των πολιτιστικών εκφράσεων και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς ενός τόπου και του λαού του. Αποτελεί τμήμα τής ταυτότητας κάθε ατόμου και κάθε ομάδας. Γι’ αυτό και η ενασχόληση με την διάσωση των γλωσσών που διατρέχουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης είναι αποφασιστικής σημασίας για τη διατήρηση της πολιτιστικής ετερότητας στον κόσμο. Οι ιθαγενείς λαοί είναι θεματοφύλακες πανάρχαιων πολιτισμών και θρησκειών και σε όλα τα μήκη και πλάτη τού κόσμου είναι αποφασισμένοι να επιβιώσουν και να πολεμήσουν με κάθε τρόπο προκειμένου να διαφυλάξουν την ταυτότητά τους και να εγγυηθούν το μέλλον των παιδιών τους. Η κοσμοθεώρηση των Κallawaya της Βολιβίας, με τα φυτά και τις θεραπευτικές τους γνώσεις, συνεχίζει ακόμη να είναι μοναδική για την θεραπεία των ανθρώπων. Οι σαμάνοι τών Άνδεων δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς την απήχηση του λόγου τους. Είναι τόσα αυτά που μπορούμε να μάθουμε από τα τελετουργικά των Λακαντόνων για τη διάσωση της βιόσφαιρας των Μάγια, από τους Τουπί-Γκουαρανί, τους Ματάκο, τους Σαμούκο και τους Τόμπα τής Παραγουάης, από τους Πέτς, τους Γκαρίφουνας, τους Μισκίτος και τους

Ταουάκας τής βιόσφαιρας του ποταμού Πλάτανο της Ονδούρας, από τους Κέρος-Γουατσιπέρι τού Περού, από τους Μακού τής Κολομβίας, από τους Μπρίμπρις, τους Καμπέκαρες, τους Μαλέκου και τους Ουετάρες της Κόστα Ρίκα. Η περιφρούρηση των γλωσσών τους είναι η περιφρούρηση των παραδόσεων και των προφορικών τους εκφράσεων οι οποίες κλείνουν μέσα τους την απεραντοσύνη τής ψυχής και του λόγου τους –προφητείες, παραμύθια, άσματα, θρύλοι, μύθοι, ικεσίες, δραματικές αναπαραστάσεις– τόσο ξένες προς τις δικές μας δυτικές. Η γλώσσα είναι το κεντρικό στοιχείο τής άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τής ανθρωπότητας. Η εξαφάνιση μιας γλώσσας οδηγεί αναπόφευκτα στην απώλεια παραδόσεων και προφορικών εκφράσεων ενός λαού, μιας φυλής, μιας περιοχής, των ουσιωδών αξιών ενός πολιτιστικοκοινωνικού πυρήνα. «Πάντοτε έλεγαν: κακόμοιροι ινδιάνοι που δεν ξέρουν να μιλάνε: γι’ αυτό μιλάνε πολλοί για λογαριασμό τους· γι’ αυτό αποφάσισα να μάθω ισπανικά». «Εμείς οι ιθαγενείς έχουμε κρύψει την ταυτότητά μας, έχουμε κρατήσει πολλά μυστικά, γι’ αυτό γίνονται διακρίσεις εναντίον μας». (Ριγκομπέρτα Μεντσού, από το έργο της Ονομάζομαι Ριγκομπέρτα Μεντσού και έτσι συνειδητοποιήθηκα, 1985). Απ’ όλους τούς ιθαγενείς λαούς, πολλοί είναι αυτοί που αντιστέκονται μέχρι και σήμερα να έλθουν σε επαφή με τον έξω κόσμο. Πολλοί βιώνουν έναν διαρκή διωγμό, δραπετεύοντας από την εισβολή που υφίστανται τα εδάφη τους από αποίκους, ξυλέμπορους, πετρελαϊκές εταιρείες και γαιοκτήμονες. Συχνά τα μέλη των φυλών τους έχουν καταστεί μάρ-

τυρες του θανάτου προσφιλών τους προσώπων και άλλων μελών των κοινοτήτων τους από τα χέρια των μη ιθαγενών, έχουν υποστεί την εκμετάλλευση των γυναικών και των παιδιών τους, καθώς επίσης αφροδισιακά νοσήματα και σιωπηρές σφαγές. Στο έργο του Πατρίδα-Γη (1993), ο Έντγκαρ Μορίν (γάλλος φιλόσοφος και κοινωνιολόγος) σχολιάζει: «πρέπει να εγκαταλείψουμε την γραμμική προοπτική σύμφωνα με την οποία υπήρχε ένας προηγμένος κόσμος, ένας κόσμος υπανάπτυκτος και ένας κόσμος πρωτόγονος, οι οποίοι όφειλαν να έχουν την ίδια αντίληψη για την πρόοδο. Πρέπει να αποδεχτούμε πως κάθε πολιτισμός, κάθε κουλτούρα, είναι ένας συνδυασμός από πολύ ποικίλα συστατικά –προκαταλήψεις, αυθαίρετες πεποιθήσεις, βαθιές αλήθειες, χιλιετή σοφία– και πως αυτό ισχύει και για τον ευρωπαϊκό κόσμο, ο οποίος διαθέτει τις αλήθειες του, αλλά και τους μύθους του, τις ψευδαισθήσεις του, αρχής γενομένης από την ίδια την ιδέα τής προόδου. Η αναθεώρηση της ιδέας τής προόδου είναι, συνεπώς, μια ενασχόληση πρώτης προτεραιότητας».Σ’ αυτήν την Πατρίδα-Γη και Μάννα-Γη μας, το ζήτημα των ιθαγενών, οι πολιτισμοί και οι γλώσσες των ιθαγενών απαιτούν επειγόντως τον σεβασμό και την αλληλεγγύη τής κοινής κληρονομιάς τής ανθρωπότητας. «Παιδιά: όπου κι αν βρίσκεστε, μην εγκαταλείψετε τις τέχνες που σας δίδαξε ο Ιξπιγιακόκ γιατί είναι τέχνες που έλκουν την καταγωγή τους από τους παππούδες σας. Αν τις ξεχάσετε, θα είναι σαν να προδίδετε την καταγωγή σας» (Ποπόλ Βου). Μετάφραση: Κωνσταντίνος Βαδραχάνης

Sol Latino

sol43 12-13-2:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:20 AM

Page 12

A vuelo de pájaro I ªÂ ÌÈ· Ì·ÙÈ¿ I

Grupos indígenas y sus lenguas:

Un patrimonio cultural en peligro de extinción

Sol Latino

De acuerdo con datos facilitados por la Unesco, en América Latina y el Caribe cientos de lenguas se han extinguido los últimos 500 años y las 600 que aún sobreviven podrían correr con la misma suerte dentro de poco. Las lenguas que más han resistido a la penetración española y occidental en estos países son el quechua, el guaraní, el náhuatl, el maya y el aymará. Según el escritor Lisandro Otero, director de la Academia Cubana de la Lengua “son el testimonio de grandes civilizaciones perdidas que nos han legado ese medio de comunicación”

Lenguas con mayor peligro de extinción: Entre las lenguas que peligran de extinción en mayor grado se cuentan el kiliwua en México, el ona y el puelche en Argentina, el amanayé en Brasil, el záparo en Ecuador y el mashco piro en Perú, lenguas éstas habladas por casi menos de veinte personas, ancianos en su mayoría. En América Latina sobreviven etnias que nunca han tenido contacto con el hombre blanco y suman unas cinco mil personas pertenecientes a varias etnias, entre ellas, los tagaeri en Ecuador, los ayoreo en Paraguay, los korubo en Brasil y los mashco-piros y ashaninkas en Perú. La mayoría de los gobiernos latinoamericanos han entrado en un proceso de “sensibilización” de su patrimonio indígena y han creado leyes y resguardos para proteger este tesoro universal. El primer ejemplo de esto fue dado por Paraguay que declaró en su constitución de 1992 al guaraní como idioma oficial junto al español, con enseñanza obligatoria en los centros de educación básica y secundaria. Chile: un 4.6% de la población chilena pertenece a un grupo indígena. Los grupos representativos son los aymara, los atacameños, los quechuas, los collas, los rapanui, los mapuches, los kawaskar y los yagán Venezuela: existen cerca de 32 etnias y cerca de 30 lenguas autóctonas. La etnia predominante es la wayuu. Argentina: En el 2,8 % de los hogares se registró una persona descendiente o perteneciente a un pueblo indígena. Entre los grupos indígenas sobresalieron el mapuche, el toba y el colla. Colombia: se estima que existen cerca de

892,631 indígenas en una población de cerca de 44 millones de personas. Los indígenas están distribuidos en 87 pueblos y persisten cerca 64 idiomas en todo el territorio nacional. Los pueblos más representativos son los nasa, los wayuu, los guambianos, los embera y los senú. La constitución del 91 reconoció garantías para los pueblos indígenas colombianos. En Guatemala el 50% de la población es indígena y entre sus comunidades se destacan los quiché y cakchiqueles. Bolivia: el 62,2% es indígena. Existen más de 30 grupos étnicos que poseen su propia lengua. Entre los grupos indígenas existentes en el altiplano los pueblos originarios se dividen en dos grandes grupos, aymará y quechua. Perú: el 45% de los habitantes son indígenas, algunos descendientes de los incas. Las lenguas indígenas más habladas son el quechua y el aymara; las comunidades indígenas amazónicas poseen más de 50 lenguas propias. Ecuador: El 45% es indígena, pero no cuenta con ningún congresista indígena aún. El kichwa es la lengua hablada por los 14 pueblos de la nacionalidad kichwa que habitan en la amazonía, en la costa y en toda la región andina. “Toda desaparición de lengua y cultura es una tragedia mayor de la humanidad. Cuando ocurre, se extingue una experiencia humana única e irrepetible”, afirma Gustavo Solís, lingüista peruano experto en lenguas vernáculas y autor de estudios sobre el tema en la Amazonia. ¿Sabía usted que… ...Telesur y Radiosur emiten programas sobre la cultura indígena en su idioma nativo? ...La UNESCO presentó el 19 de febrero del

Atenas en el bolsillo por: María Vasilaki maria.vasilaki@otenet.gr

Una guía pensada para que el turista se sienta en casa, para que disfrute de cada momento y descubra la magia de Grecia Circuito clásico - Mitología griega Recorrido por las islas de Creta y del Dodecaneso - Especial sobre Empresas Españolas afincadas en Grecia

ELEFTHEROUDAKIS - KAUFFMANN - NIKOLOPOULOS - ROAD AEROPUERTO ELEFTHERIOS VENIZELOS - EFSTATHIADIS HOTEL GRANDE BRETAGNE - HOTEL HILTON - MUSEO BENAKI

www.atenasbolsillo.com

sol43 12-13-2:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:20 AM

Page 13

Atlas de las Lenguas en Peligro presentado en inglés por la Unesco en el 2009 2009 en París la versión electrónica de la nueva edición de su Atlas de las lenguas en peligro del mundo? Se trata de una herramienta digital interactiva que contiene datos actualizados de más de 2.500 idiomas en peligro en todo el mundo y podrá completarse, corregirse o actualizarse de manera constante gracias a las aportaciones de sus usuarios. Los sefarditas y su lengua ladino... Una lengua del corazón y la cocina Los judíos sefardíes que salieron de España en 1492 y llegaron a Salónica hablan su propia lengua, la misma lengua en la que se escribió Don Quijote que es un español antiguo y conocido como ladino, djudezmo, espanyolit o djuidio. La palabra ladino viene del verbo enladinar,

Lenguas en peligro

Detalles de América Central y América del Sur. Según datos suministrados por la Unesco 600 lenguas indígenas sobreviven en América Latina

traducir, y tiene su origen en los trabajos hechos por los judíos, moros y cristianos que trabajaban en las escuelas de traducción de Toledo, en los tiempos de Alfonso X, el Sabio. Al traducir los clásicos del hebreo, el griego y el árabe a la lengua local de entonces, los enladinizaban. Actualmente sólo las personas de edad siguen usando esta lengua que es reconocida entre

Casi Amenzada Vulnerable En peligro En peligro crítico Desaparecida www.unesco.org

Sol Latino

los jóvenes como la “lengua del corazón y la cocina” pues numerosas recetas ladinas y canciones de añoranza han sido mantenidas tradicionalmente. Es un tesoro lingüístico que no debemos dejar perder y que al contrario, debemos recuperar. Fuentes: http://www.fondoindigena.org/notiteca_nota.shtml?x =10510, www.unesco.org

El alma cubano llega a la Av. Syngru trayendo consigo sus ritmos alegres y vivos! Η ψυχή της Κούβας έφτασε στην Λ. Συγγρού µαζί µε τους ζωντανούς και χαρούµενους ρυθµούς της!

Avenida Syngrou 57 & Frantzi - Fix Tel: 210 9219902 - 6976974991

Foto For Free Opinion by Dimitris Eleftheriou

CADA MIERCOLES, JUEVES, VIERNES Y SABADO DESDE LAS 21.00 VIERNES Y SABADO PROGRAMA LIVE

sol43 14-15:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:21 AM

Page 14

A vuelo de pájaro I ªÂ ÌÈ· Ì·ÙÈ¿ I

Οι ινδιάνικες φυλές και οι γλώσσες τους: Μια πολιτιστική κληρονοµιά υπό την απειλή εξαφάνισης

Sol Latino

Σύµφωνα µε τα στοιχεία της ΟΥΝΕΣΚΟ, στην Λατινική Αµερική και την Καραϊβική έχουν εκλείψει εκατοντάδες γλώσσες τα τελευταία 500 χρόνια, ενώ οι 600 γλώσσες που επιζούν θα µπορούσαν να αντιµετωπίσουν την ίδια τύχη σύντοµα. Οι γλώσσες που πιο πολύ αντιστάθηκαν στην ισπανική και δυτική διείσδυση είναι τα κέτσουα, τα γουαρανί, τα νάχουατλ, τα µάγια και τα αϋµαρά. Σύµφωνα µε τον συγγραφέα Λισάντρο Οτέρο, διευθυντή της Κουβανέζικης Ακαδηµίας Γλωσσών, «είναι το τεκµήριο µεγάλων χαµένων πολιτισµών, οι οποίοι µας κληροδότησαν αυτό το µέσο επικοινωνίας».

Μεταξύ των γλωσσών που κινδυνεύουν περισσότερο να εξαφανιστούν είναι τα κιλίγουα στο Μεξικό, τα όνα και πουέλτσε στην Αργεντινή, τα αμαναγιέ στη Βραζιλία, τα σάπαρο στο Εκουαδόρ και τα μάστσοπίρο στο Περού, γλώσσες που μιλούν λιγότερο από είκοσι άτομα, υπερήλικες στην πλειοψηφία τους. Στη Λατινική Αμερική επιβιώνουν εθνότητες που δεν ήρθαν ποτέ σε επαφή με τον λευκό άνθρωπο και αποτελούνται συνολικά από πέντε χιλιάδες ανθρώπους διαφόρων φυλών, μεταξύ των οποίων οι Ταγκαέρι στο Εκουαδόρ, οι Αγιορέο στην Παραγουάη, οι Κορούμπο στη Βραζιλία και οι Μάστσο-πίρο και Ασανίνκας στο Περού. Η πλειοψηφία των λατινοαμερικανικών κυβερνήσεων έχει μπει σε μια διαδικασία «ευαισθητοποίησης» σχετικά με την ινδιάνικη κληρονομιά τους, θεσπίζοντας νόμους και δημιουργώντας καταφύγια για να προστατεύσουν αυτόν τον παγκόσμιο θησαυρό. Το πρώτο παράδειγμα το έδωσε η Παραγουάη που αναγνώρισε στο σύνταγμά της το 1992 τα γουαρανί ως επίσημη γλώσσα μαζί με τα ισπανικά, με την υποχρεωτική διδασκαλία τους στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Χιλή: 4,6% του χιλιανού πληθυσμού ανήκει σε κάποια ινδιάνικη φυλή. Οι πιο αντιπροσωπευτικές είναι οι Αϋμαρά, οι Ατακαμένιος, οι Κέτσουας, οι Κόγιας, οι Ραπανούι, οι Μαπούτσε, οι Καγουασκάρ και οι Γιαγκάν. Βενεζουέλα: υπάρχουν περίπου 32 εθνότητες

Imerovigli Palace

Disfrute de las mejores vacaciones en el lujoso hotel Imerovigli Palace de Santorini. Posee la piscina más grande de la isla. Una vista nica desde el punto más alto de Imerovigli. El personal bilingüe hará su estancia aún más agradable.

¡Le esperamos!

Imerovigli, Santorini

Teléfono: 2286028230 Fax: 2286028239

info@imeroviglipalace.com www.imerovigli-palace.com

και περίπου 30 αυτόχθονες γλώσσες. Η φυλή που δεσπόζει είναι οι Γουαγιούου. Αργεντινή: Στο 2,8% των νοικοκυριών καταγράφηκε ένα άτομο που κατάγεται ή ανήκει σε κάποια ινδιάνικη φυλή. Μεταξύ των φυλών που ξεχωρίζουν είναι οι Μαπούτσε, οι Τόμπα και οι Κόγια.

sol43 14-15:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:21 AM

Page 15

μεγάλη τραγωδία για την ανθρωπότητα. Όταν συμβαίνει, εξαφανίζεται μια ανθρώπινη εμπειρία, μοναδική και ανεπανάληπτη», δηλώνει ο Γκουστάβο Σολίς, περουβιανός γλωσσολόγος ειδικός σε τοπικά ιδιώματα και συγγραφέας μελετών σχετικά με το θέμα της Αμαζονίας.

Κολοµβία: εκτιμάται ότι υπάρχουν περί τους 892,631 ινδιάνοι σε έναν πληθυσμό περίπου 44 εκατομμυρίων ατόμων. Οι ινδιάνοι είναι κατανεμημένοι σε 87 εθνότητες και 64 γλώσσες διατηρούνται σε όλη την εθνική επικράτεια. Οι πιο αντιπροσωπευτικές φυλές είναι οι Νάσα, οι Γουαγιούου, οι Γκουαμπιάνο, οι Εμπέρα και οι Σενού. Το σύνταγμα του 1991 θέσπισε εγγυήσεις για τις ινδιάνικες εθνότητες της Κολομβίας. Στη Γουατεµάλα το 50% του πληθυσμού είναι ινδιάνοι και ξεχωρίζουν οι κοινότητες των Κιτσέ και των Κακτσικέλες. Βολιβία: το 62,2% είναι ινδιάνοι. Υπάρχουν πάνω από 30 διαφορετικές εθνότητες που διαθέτουν τη δική τους γλώσσα. Οι φυλές των ινδιάνων που ζουν στο οροπέδιο της Βολιβίας χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες, τους Αϋμαρά και τους Κέτσουα.

Περού: το 45% των κατοίκων είναι ινδιάνοι, κάποιοι απόγονοι των ίνκας. Οι πιο συνηθισμένες ινδιάνικες γλώσσες είναι τα κέτσουα και τα αϋμαρά. Οι ινδιάνικες φυλές του Αμαζονίου μιλάνε πάνω από 50 αυτόχθονες γλώσσες. Εκουαδόρ: το 45% είναι ινδιάνοι, αλλά ακόμα δεν υπάρχει κανένας ινδιάνος βουλευτής. Τα κίτσγουα είναι η γλώσσα που μιλιέται από 14 φυλές της εθνότητας των Κίτσγουα, οι οποίοι ζουν στην περιοχή του Αμαζονίου, στην παράκτια ζώνη και σε όλη την περιοχή των Άνδεων. Το αλφάβητό τους έχει 19 σύμβολα, 3 φωνήεντα και 16 σύμφωνα. Εκτός από το Εκουαδόρ υπάρχουν χρήστες αυτής της γλώσσας στο Περού, την Βολιβία, την Αργεντινή, την Κολομβία, την Βραζιλία, τη Χιλή και σε μικρότερο αριθμό στην Παραγουάη. «Κάθε εξαφάνιση γλώσσας ή κουλτούρας είναι μια

Γνωρίζατε ότι… … Τα κανάλια Telesur και Radiosur προσφέρουν προγράμματα για την ινδιάνικη κουλτούρα στις αυτόχθονες γλώσσες; … Η ΟΥΝΕΣΚΟ παρουσίασε στις 19 Φεβρουαρίου 2009 στο Παρίσι την ηλεκτρονική έκδοση του καινούριου «Άτλαντα των γλωσσών υπό εξαφάνιση στον κόσμο»; Πρόκειται για ένα ηλεκτρονικό διαδραστικό εργαλείο που περιέχει στοιχεία από περισσότερες από 2500 γλώσσες υπό κίνδυνο εξαφάνισης σε όλο τον κόσμο και μπορεί να συμπληρώνεται, να διορθώνεται και να ενημερώνεται συνεχώς χάρη στη συνεισφορά των χρηστών. Οι εβραίοι Σεφαρδίτες που έφυγαν από την Ισπανία το 1492 και έφτασαν στη Θεσσαλονίκη, μιλούν τη δική τους γλώσσα, την ίδια γλώσσα στην οποία γράφτηκε ο Δον Κιχώτης, δηλαδή μια παλιά μορφή των ισπανικών γνωστή ως λαντίνο, ντχουντέθμο, εσπανιολίτ ή ντχουίδιο. Η λέξη λαντίνο προέρχεται από το ρήμα «ενλαντινάρ» (μεταφράζω) και έχει τις ρίζες της στις μεταφράσεις των εβραίων, αράβων και χριστιανών που εργάζονταν στη «Μεταφραστική Σχολή του Τολέδο», κατά τη βασιλεία του Αλφόνσου του 10ου του Σοφού. Εκεί μεταφράζοντας τους κλασικούς από τα εβραϊκά, τα ελληνικά και τα αραβικά στην τοπική γλώσσα εκείνης της εποχής «εκλατίνιζαν» (ενλαντινάρ) τα έργα. Σήμερα μόνο οι ηλικιωμένοι χρησιμοποιούν ακόμα αυτή τη γλώσσα που αποκαλείται από τους νέους «η γλώσσα της καρδιάς και της κουζίνας», αφού πολυάριθμες συνταγές και νοσταλγικά τραγούδια «λαντίνο» έχουν διατηρηθεί παραδοσιακά. Είναι ένας γλωσσολογικός θησαυρός που δεν πρέπει να αφήσουμε να χαθεί, αντιθέτως πρέπει να τον ανακτήσουμε.

Disfrute en Havana Nights Music Bar Brasil y Jefferson Luis

Cada miércoles en la noche:

Música Latina

Cada Jueves en la noche:

Regreso a los 70 y 80

Cada Viernes en la noche:

House y R&B

Cada Sάbado en la noche:

Sol Latino

sol43 16-17:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:24 AM

Page 8

Chile

Una sociedad multicultural

Estación de radio en español

Nuestras voces en Atenas Por Εlia Ramírez, periodista

Por Nasly Bernal, encargada cultural

l aymará, atacameño, colla, diaguita (comunidad huascoaltina), quechua, rapa nui, mapuche, kawashkar o alacalufe y yagán o yamana son los pueblos indígenas reconocidos por la Corporación Nacional de Desarrollo Indígena (CONADI), cuerpo técnico, único en Sudamérica que protege y promueve la conservación y reconocimiento del aporte que las culturas ancestrales han hecho a la conformación de nuestra nación. La población indígena chilena presenta grados variables de mestizaje. Según el censo del 2002, un 4,6% de la población (692.192 personas) se declaró indígena y pertene-

Sol Latino

ciente a uno de los grupos étnicos reconocidos en la legislación vigente, que aún practican sus costumbres y hablan sus lenguas autóctonas. Algunos pueblos originarios de Chile desaparecieron por la aculturación, mientras que otros desaparecieron por el exterminio llevado a cabo por los colonizadores de Tierra del Fuego a comienzos del siglo XX. El programa de política indígena “Re-Conocer: Pacto Social por la Multiculturalidad” presentado por la presidenta de Chile, Michelle Bachelet, en 2008, promueve profundas modificaciones al sistema político, medidas de reorganización del aparato gubernamental para atender de forma eficaz la problemática de los pueblos indígenas.

Mια πολυπολιτισµική κοινωνία Της Νάσλυ Μπερνάλ, Πολιτιστικής Ακολούθου

τη Χιλή, οι ινδιάνικες φυλές που έχουν αναγνωριστεί από τον Εθνικό Οργανισμό Ινδιάνικης Ανάπτυξης (CONADI), είναι οι αϋμαρά, οι ατακαμένιο, οι κόγια, οι διαγκίτα, οι κέτσουα, οι ράπα νούι, οι μαπούτσε, οι καγουασκάρ ή αλακαλούφε και οι γιαγκάν ή γιαμάνα. Ο CONADI είναι ένας τεχνικός φορέας μοναδικός σε όλη την Νότια Αμερική, ο οποίος υπό την αιγίδα της κυβέρνησης προστατεύει και προωθεί την διατήρηση των αρχαίων πολιτισμών αναγνωρίζοντας την προσφορά τους μέχρι και σήμερα στη συγκρότηση του έθνους μας. Ο ινδιάνικος πληθυσμός της Χιλής στην πλειοψηφία του παρουσιάζει προσμίξεις, σε διαφορετικό βαθμό η κάθε εθνότητα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2002, 4,6% του χιλιανού πληθυσμού (692.192 άτομα) δήλωσαν ινδιάνοι, οι οποίοι ανήκουν σε μια από τις εθνότητες που έχουν αναγνωριστεί από την τρέχουσα νομοθεσία και οι οποίοι εξακολουθούν να διατηρούν τα έθιμά τους και να μιλούν τη γλώσσα τους. Από αυτούς, 604.349 (87,3%) δήλωσαν μαπούτσε, 48.501 αϋ-

μαρά, 21.015 ατακαμένιο, 6.175 κέτσουα, 4.647 ράπα νούι, 3.198 κόγια, 2.622 αλακαλούφε και 1.685 γιαγκάν. Μερικές από τις αυτόχθονες φυλές της Χιλής έχουν εξαφανιστεί εξαιτίας της πολιτιστικής τους αφομοίωσης, όπως είναι οι περιπτώσεις των πικούντσες, διαγκίτας, τσόνος και τσάγκος, ενώ οι σελκνάμ ή όνας αφανίστηκαν από τους αποίκους της Γης του Πυρός στις αρχές του 20ου αιώνα. Το πολιτικό πρόγραμμα για τους Ινδιάνους «Αναγνωρίζω: Κοινωνικό Συμβόλαιο για την πολυπολιτισμικότητα», παρουσιάστηκε από την πρόεδρο της Χιλής Μισέλ Μπατσελέτ το 2008.

Cuando migramos, en nuestro interior llevamos vivencias de nuestra tierra, luces, voces, sonidos, olores, colores, sensaciones y sentimientos. En otro país, extrañamos la vida anterior. Si tenemos oportunidad de expresarnos en nuestro idioma, tener información adecuada, escuchar nuestra música, disfrutar de algunas comidas y costumbres, bailar nuestros ritmos, será más fácil crear el puente hacia nuestra patria adoptiva. Una comunidad satisfecha se integra mejor a la sociedad del país que la acoge. Las asociaciones, las embajadas, los medios escritos en español y los institutos, organizan actividades diversas para conmemorar los diversos acontecimientos relativos a nuestras culturas. Ahora llegó la radio, puedes escuchar emisiones en español, en las frecuencias de AIR 104.4 FM y en la red, en www.communityvoice.gr , dos estaciones multilingües y multiculturales de Atenas. En la primera, los miércoles de 11:00 a 12:00 horas, y en la red varias veces por semana. Entrevistas, programas musicales, selección de eventos para divertirte y cultivarte en Atenas, información diversa y otros temas. www.communityvoice.gr

Asociación UCUCHIGRA

Invitamos a chilenos, latinos y griegos a nuestros eventos que se llevan a cabo en nuestra sede.

Unión Cultural Chileno-Griega Ucuchigra, Tel: 210 92 17 616, Calle Sismani 14, Neos Cosmos, 117 43, Atenas, e-mail: ucuchigra@yahoo.com

sol43 16-17:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:24 AM

Page 9

México

Diversidad lingüística L os grupos indígenas que aún sobreviven En México, la población indígena representa un poco menos del 10% del total de los habitantes del país. Los grupos indígenas nahua, maya, zapoteco, mixteco, otomí, totonaca, tzotzil, tzeltal, mazahua y mazateco son los principales. Se estima que existen 62 grupos etnolingüísticos distintos, con sus lenguas y tradiciones propias. La población indígena, además de su heterogeneidad, se caracteriza por su elevada dispersión, extendiéndose por casi la totalidad del país. De esta manera, del total de 2443 municipios existentes, sólo en 30 no se registra su presencia. Lenguas en vía de extinción México se ubica entre los 8 países con mayor diversidad lingüística en el mundo. Actualmente, el Instituto Nacional de Estadística, Geografía e Informática ha identificado la existencia de 364 variantes dialectales. La situación de riesgo se define por el reducido número de hablantes (menos de 2000), la dispersión geográfica limitada y por el escaso índice de transmisión de la lengua de una generación a otra. La UNESCO considera a 144 de éstas como lenguas en peligro de extinción antes del final del presente siglo, como por ejemplo el kiliwa, el pápago y el seri. La ley y el gobierno frente a los indígenas. Una importante evolución en la ciencia sociológica ha modificado la posición del gobierno frente a los indígenas en las últimas décadas. Anteriormente, las políticas de asimilación eran la norma. Actualmente, se da más valor a las diferencias culturales y las autoridades políticas defienden las diferentes identidades y particularidades. La Constitución Mexicana reconoce el derecho de los indígenas a gobernarse de manera autónoma y la responsabilidad del gobierno de garantizar el acceso de los indígenas a la justicia y su desarrollo económico, cultural y social. El organismo encargado de esta acción es la Comisión Nacional para el Desarrollo de los Pueblos Indígenas (CDI): cuenta con un Consejo Consultivo integrado mayoritariamente por indígenas, organiza programas y coordina y evalúa todas las acciones del gobierno relacionadas con los pueblos indígenas. Además, la CDI gestiona una compilación de documentos y diversos materiales, acumulados desde 1948, que conforman los acervos especializados en pueblos indígenas más importantes de América Latina. Los acervos de la CDI fueron creados para preservar y difundir información especializada de los pueblos indígenas contemporáneos de México, resguardan más de 450 mil materiales, en una colección de objetos de arte, una biblioteca, una mapoteca, archivos audiovisuales, una fonoteca y una fototeca. Uno de los ámbitos más importantes para asegurar el desarrollo sostenible de los indígenas es la educación. En México, ésta es intercultural, adapta los contenidos a cada pueblo indígena y enseña a todos sobre la pluralidad cultural del país.

La Secretaría de Relaciones Exteriores, a través del Instituto de los Mexicanos en el Exterior, invita a participar a todos los niños del mundo que se identifican con México en el

XIII CONCURSO DE DIBUJO INFANTIL 2009

Γλωσσική διαφοροποίηση

Ιθαγενείς οµάδες που ακόµη επιβιώνουν Στο Μεξικό, ο ιθαγενής πληθυσμός αποτελεί κάτι λιγότερο από το 10% του συνόλου των κατοίκων τής χώρας . Οι κυριότερες ιθαγενείς ομάδες είναι οι: Νάουα, Μάγια, Σαποτέκο, Μιξτέκο, Οτομί, Τοτονάκα, Τσοτσίλ, Τσελτάλ, Μασάουα και Μασατέκο. Εκτιμάται ότι υπάρχουν 62 διαφορετικές εθνογλωσσικές ομάδες, με τις δικές τους γλώσσες και παραδόσεις. Ο ιθαγενής πληθυσμός, πέρα από την ετερογένειά του, χαρακτηρίζεται και από τον υψηλό δείκτη διασποράς του, εκτεινόμενος σε όλη σχεδόν την επικράτεια της χώρας. Έτσι λοιπόν επί συνόλου 2443 υπαρχόντων δημοτικών διαμερισμάτων, μόνο σε 30 από αυτά δεν καταγράφεται η παρουσία του. Γλώσσες υπό εξαφάνιση Το Μεξικό κατατάσσεται μεταξύ των οκτώ χωρών με τη μεγαλύτερη γλωσσική ποικιλία στον κόσμο . Προσφάτως, το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής, Γεωγραφίας και Πληροφορικής ταυτοποίησε την ύπαρξη 364 παραλλαγών διαλέκτων. Η επικινδυνότητα της κατάστασης καθορίζεται από τον μειωμένο αριθμό ομιλητών (λιγότεροι από 2000), την περιορισμένη γεωγραφική διασπορά και από τον πολύ μικρό δείκτη μετάδοσης της γλώσσας από τη μια γενιά στην άλλη. Η ΟΥΝΕΣΚΟ θεωρεί ότι 144 από αυτές διατρέχουν τον κίνδυνο εξαφάνισης πριν από το τέλος αυτού τού αιώνα , όπως για παράδειγμα η Κιλίβα, η Πάπαγο και η Σέρι . Ο νόµος και η κυβέρνηση απέναντι στους ιθαγενείς Μια σημαντική εξέλιξη στην επιστήμη της κοινωνιολογίας, τροποποίησε τη στάση τής κυβέρνησης απέναντι στους ιθαγενείς κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Παλαιότερα, οι πολιτικές τής αφομοίωσης αποτελούσαν τον κανόνα. Σήμερα, οι πολιτιστικές διαφορές έχουν αξιολογηθεί περισσότερο και οι πολιτικές αρχές υπερασπίζονται τις διαφορετικές ταυτότητες και ιδιομορφίες. Το Μεξικανικό Σύνταγμα αναγνωρίζει το δικαίωμα των ιθαγενών στην αυτόνομη διακυβέρνηση και την υπευθυνότητα της κυβέρνησης να εγγυάται την πρόσβαση των ιθαγενών στη δικαιοσύνη, καθώς και την οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική τους ανάπτυξη . Ο αρμόδιος οργανισμός αυτής τής δράσης είναι η Εθνική Επιτροπή για την Ανάπτυξη των Ιθαγενών Λαών (CDI) : αποτελείται από μια Συμβουλευτική Επιτροπή επανδρωμένη στην πλειοψηφία της από ιθαγενείς, οργανώνει προγράμματα , συντονίζει και αξιολογεί όλες τις δράσεις της κυβέρνησης που σχετίζονται με τους ιθαγενείς λαούς. Επιπλέον, η (CDI) διαχειρίζεται ένα σύνολο εγγράφων και διαφόρων άλλων υλικών, συγκεντρωμένων από το 1948, τα οποία αποτελούν την ιδιαίτερη παρακαταθήκη των σύγχρονων ιθαγενών λαών τού Μεξικού, έχει υπό την προστασία της πάνω από 450 χιλιάδες αντικείμενα, τα οποία πλαισιώνουν μια συλλογή έργων τέχνης, μια βιβλιοθήκη, ένα αρχείο με χάρτες, οπτικοακουστικά αρχεία, ένα αρχείο με φωνητικό υλικό και ένα φωτογραφικό αρχείο.Έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς για την διασφάλιση της αειφόρου ανάπτυξης των ιθαγενών αποτελεί η εκπαίδευση. Στο Μεξικό, η εκπαίδευση είναι διαπολιτισμική , εντάσσοντας τα στοιχεία κάθε ιθαγενούς λαού και διδάσκοντας σε όλους τον πολιτιστικό πλουραλισμό τής χώρας.

En el 2010, México conmemora dos fechas muy importantes en su historia: 200 años del inicio de la Independencia y 100 del inicio de la Revolución. A lo largo de la historia, muchos países se han liberado de otro que los dominaba, a este proceso se llama independencia. En México

inició el 15 de septiembre de 1810. Una Revolución es un movimiento social que hacen los habitantes de un país para mejorar sus condiciones de vida, en México tuvimos una que se inició el 20 de noviembre de 1910. Como mexicanos, celebraremos con fiestas, desfiles,

www.bicentenario.gob.mx/niños2010/ - www.pandillatelmex.com

exposiciones y concursos. Por ello, el concurso de dibujo estará dedicado a conmemorar estas dos importantes fechas. Si quieres saber más sobre estas historias consulta las siguientes páginas webs, seguramente te ofrecerán muchas ideas para elaborar tu dibujo.

Sol Latino

sol43 18-19:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:25 AM

Page 8

Festival iberoamericano LEA

Literatura en Atenas - ΛΕΑ Λογοτεχνία έν Αθήναις Tejnopolis, 24- 28 de junio del 2009

n este evento dedicado a la literatura, el público de todas las edadespodrá aproximarse a la vasta obra literaria luso-hispana a través de la música, la danza, la poesía, el cine, la lectura y los cuentacuentos, ya que se darán talleres y seminarios, conciertos, espectáculos de danza, etc. y se rendirá especial homenaje a tres personalidades literarias del español, el portugués y el griego: Gabriel García Márquez, José Saramago y Petros Márkaris. Le invitamos a participar en los concursos que se llevan a cabo para conmemorar este maravilloso encuentro: 1. Concurso de Ilustración de

Sol Latino

las obras de Gabriel García Márquez, José Saramago y Petros Márkaris. Envíe en forma digital jpg tamaño A4 y resolución 300dpi dos ilustraciones de cada autor. Las ilustraciones ganadoras serán expuestas en el Festival LEA y en la Feria del Libro de Bogotá. 2. Concurso de Pintura para Niños de 5 a 12 años: Lea con nosotros el cuento “La luz es como el agua” de Gabriel García Márquez y “La flor más grande del mundo” de José Saramago y envíe los dibujos de sus alumnos o/e hijos. Los 40 mejores serán expuestos durante el Festival LEA y el colegio o asociación ganadora recibirá la placa del evento.

AlAndar

Actividades que afloran cultura

CENTRO CULTURAL PARA LOS ESTUDIOS DE AMERICA LATINA Y EL CARIBE, 1978-2009: 31 años

Dicen que cuando se muere un viejo sabio (un griot) en África, desaparece una biblioteca entera. “La palabra es y no se puede matar la palabra” (del escritor guineano Tierno Monenembó). Recital: “Piano y voz al desnudo” Η Αλεξία Μαρή και η Έφη Καραγιάννη απογυμνώνουν την ψυχή τους στους ήχους του ισπανόφωνου κόσμου. Alexía Marí, piano, y Efi Karayanni, canto, nos ofrecen su sensibilidad y pasión, en su otra lengua. Τετάρτη 20 Μαΐου στις 20.00. Είσοδος ελεύθερη. Περιορισμένος αριθμός θέσεων. Miércoles 20 de mayo a las 20.00. Entrada libre con plazas limitadas. Taller “Vivir a diario” Jueves 14 de mayo de 17.00 a 18.30. Al Andar inicia el taller “Vivir a diario” que se dirige a la comunidad de latinoamericanos en Grecia, coordinado por la profesora y psicóloga cubana, Madelyn Ruiz San Juan. Esta es una propuesta para expresarse, escuchar, y reflexionar. Tendrá usted la oportunidad de expresar en su propia lengua sus opiniones con la espontaneidad de un intercambio franco sobre temas disímiles de la cotidianeidad que nos atañen a todos. Escuchará también nuevas ideas, visiones, con las que podrá identificarse o no, pero de seguro abrirán para

usted nuevos horizontes interiores. Todos cabemos en este espacio una vez que todos somos PERSONAS que buscamos mejorar nuestro diario vivir. Nuestro proyecto le propone algunas herramientas para: - Disfrutar más y lamentarse menos. - Construir y crear un mundo personal más agradable. - Alcanzar nuestras metas y sentirnos más contentos. Decidamos cómo queremos vivir nuestra vida. Esto sólo está en nuestras manos, aunque a veces lo dudemos. Reunámonos en un espacio de reflexión sin ningún costo, pero sí, con muchas ganancias. Puede confirmar su participación comunicándose con la Secretaría de AL ANDAR hasta el lunes 11 de mayo, de lunes a jueves de 17.00 a 20.30. Biblioteca Antonio Cornejo Polar. La Videoteca de los lunes. De lunes a viernes de 11.00’a 13.00’ De lunes a jueves de 17.00’ a 20.00’ e-mail: info@alandar.gr, www.alandar.gr Harilao Tricupi 170A, Atenas Teléfono: 210 6454047

3. Concurso de Escritura Creativa: Si usted es estudiante de español o portugués envíenos sus escritos con tema “Iberoamérica y Grecia” en español y griego o portugués y griego. Extensión: de uno a tres folios, a doble espacio y 25 líneas por folio por idioma. El mejor texto será publicado en el catálogo del evento y el escritor obtendrá una placa del Festival. Información sobre las bases de los concursos la encontrará en: www.solatino.gr, www.escueladecaricatura.com, www.lea-festival.com Para mayor información escriba a info@solatino.gr, festivallea@gmail.com

Aspe. Asociación para profesores de español en Grecia

Español en la enseñanza secundaria en Grecia

El español se incorporó como segunda lengua en la enseñanza secundaria en Grecia como programa piloto en algunos centros durante el curso 2006-2007. El actual (2008-2009) es el último del programa piloto y a partir del año que viene se integra plenamente como segunda lengua en el sistema educativo griego de la enseñanza secundaria en los centros donde haya demanda. Para mayor información sobre los centros donde se imparte actualmente el español, consulten las páginas web de la Consejería de Educación de Italia, Grecia y Albania. Asociación de Profesores de Español e Hispanistas en Grecia (ASPE) Teléfono: 2103805044 e-mail: aspegr@otenet.gr

sol43 18-19:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:25 AM

Page 9

Entrevista I ™˘Ó¤ÓÙÂ˘ÍË I SAMY VALIANOS: Bailarín y Dj. Un colombiano exitoso

Mi trabajo es la rumba

¡Lo que más me gusta de mi papá es que siempre vive feliz! Constantino Valianos

Por Adriana Martínez

Της Αδριάνα Μαρτίνες, δημοσιογράφου

Σάμυ είναι εύθυμος, εξωστρεφής και μαχητικός. Έχει κερδίσει την καρδιά Λατίνων και Ελλήνων με την γενναιοδωρία του και την ειλικρινή του φιλία. Είναι ένας προσηνής Ελληνο-Κολομβιανός, που ξέρει να πετυχαίνει τα όνειρά του. Έχει κάνει διάφορες δουλειές μέχρι που κατάφερε να κάνει το λάτιν κλαμπ Fuego ένα από τα πιο πετυχημένα κλαμπ στην Ελλάδα. Μέσα από τη συνέντευξή του στο Sol Latino επιβεβαιώνουμε για άλλη μια φορά πόσο εύκολο είναι να θαυμάσεις και να αγαπήσεις τον Σάμυ! «Είμαι το μεγαλύτερο από 5 αδέλφια, τρία αγόρια και δύο κορίτσια. Η μαμά μου είναι Κολομβιανή και ο πατέρας μου Έλληνας, που ζουν κι οι δύο στην Κολομβία. Δούλευα σε όλη μου τη ζωή, μεγάλωσα στους δρόμους και πάντα έψαχνα τρόπους να τα βγάλω πέρα για να βοηθήσω την οικογένειά μου. Η Μπουεναβεντούρα μου έδωσε τη χαρά, αυτό που είμαι, το ρυθμό του νέγρου, την κολομβιάνικη γεύση… Η Ελλάδα μου έδωσε τόσα! Μια ζωή διαφορετική, μια ευκαιρία στη ζωή… κανείς δεν γίνεται διάσημος στον τόπο του». « Ήρθα στην Ελλάδα πρώτη φορά όταν ήμουν 15 χρονών για να μείνω με τη γιαγιά μου, αλλά έφυγα σε ένα χρόνο επειδή δεν μιλούσα ελληνικά. Όταν γύρισα στην Κολομβία έκανα τη στρατιωτική μου θητεία, αλλά βλέποντας πόσο δύσκολη είναι η ζωή στη χώρα μου εξαιτίας της κατάστασης που βιώνουμε εδώ και 40 χρόνια, αποφάσισα ότι δεν ήθελα αυτό για το υπόλοιπο της ζωής μου. Έτσι ξαναγύρισα στην Ελλάδα και άλλαξα τη ζωή μου κατά 70%, γιατί το άλλο 30% εξακολουθεί να είναι η ρούμπα». Ήμουν τραγουδιστής όταν ήμουν μικρός, μου αρέσει να ζωγραφίζω και να διακοσμώ. Άλλωστε διακοσμώ πάντα μόνος μου τον επαγγελματικό μου χώρο. Μου αρέσει πολύ το κολομβιανό «αμποραχάδο» (είδος μπανάνας ψητής γεμιστή με τυρί) και τα ελληνικά γεμιστά. Οι γυναίκες; Σε μια γυναίκα, μου αρέσει η απλότητα, η θηλυκότητα και η ειλικρίνεια. Και φυσικά, σαν καλός νέγρος, είμαι φαλλοκράτης! Το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή μου είναι ο γιος μου Κωνσταντίνος, είναι ο φίλος μου, είναι τα πάντα για μένα». «Ανοίξαμε το Fuego με την πρώην σύζυγό μου και τα δύο αδέλφια μου. Εμείς το βάψαμε και το διαμορφώσαμε. Ήμασταν οι πρώτοι που φέραμε στην Ελλάδα τη μπατσάτα και το ρεγκετόν, ενώ είναι φημισμένα τα μαθήματα χορού που κάνουμε. Ακόμα κάνουμε μαθήματα κάθε Κυριακή στις 22:30. Ευτυχώς το Fuego είναι σήμερα ένα από τα πιο αναγνωρισμένου κύρους λάτιν κλάμπ της Αθήνας, είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα. Το κλειδί της επιτυχίας είναι η τρέλα, αυτός ο κόσμος την χρειάζεται. Νιώθω σαν ένας ακόμα θαμώνας στη δουλειά μου, διασκεδάζω και έχω φιλική σχέση με τους πελάτες, γιατί κάθε ένας από αυτούς είναι σημαντικός για μένα και τους συνεργάτες μου. Το Fuego είναι μια οικογένεια». «Η αγαπημένη μου μουσική είναι η σάλσα, γιατί στην Μπουεναβεντούρα, επειδή είναι λιμάνι, έφταναν όλα πριν φτάσουν στην πόλη Κάλι. Οι στίχοι των τραγουδιών μιλούσαν γι΄αυτά που ζούσαμε και νιώθαμε εκείνη την εποχή εγώ κι οι φίλοι μου, για τις δουλειές μας στους δρόμους, για τα όνειρά μας. Το αγαπημένο μου τραγούδι είναι το Χουανίτο Αλεμάνια που τραγουδούσε ο Έκτορ Λαβόε. Το αφιερώνω στους φίλους μου στη γειτονιά Ρόκφελερ και ιδιαίτερα στο φίλο μου Γιόφρε, που είθε να αναπαύεται εν ειρήνη».

amy es alegre, extrovertido y luchador. Se ha ganado el corazón de latinos y griegos con su generosidad y sincera amistad. Es un greco-colombiano afable y que ha sabido lograr sus sueños con éxito, ya que fue realizando trabajos de diversa índole hasta conseguir que el club latino Fuego fuera uno de los que más éxito tienen en Grecia. En entrevista con Sol Latino, confirmamos una vez más ¡cuán fácil resulta admirar y querer a Samy! “Soy el hermano mayor de cinco hermanos, somos tres varones y dos mujeres. Mi mamá es colombiana y mi padre es griego, ambos viven en Colombia. Toda la vida he trabajado, yo me crié en las calles y siempre he buscado la manera de salir adelante para ayudar a mi familia. “Buenaventura me dio la alegría, la forma de ser, el ritmo del negro, el sabor colombiano… ¡Grecia me ha dado tanto!, una vida diferente, una oportunidad de vida… es que nadie es profeta en su tierra. “Vine a Grecia por primera vez a mis 15 años a vivir con mi abuelita, pero volví al año pues no sabía griego. Luego regresé para quedarme otros siete meses y visitaba “Palenque” y “Milos” los días que daban música latina. Al volver a Colombia, hice el servicio militar, pero al ver lo dura que es la vida en mi país debido a la situación que vivimos los últimos 40 años, decidí que no era lo que quería para el resto de mi vida, así que volví a Grecia y cambié mi vida en un 70% porque el otro 30% sigue siendo la rumba”. “Fui cantante cuando niño, me gusta pintar y decorar, siempre soy yo quien decora mi negocio. Me encanta el aborrajado colombiano (tajada de maduro con queso por dentro) y los tomates rellenos griegos. ¿Las mujeres? En una mujer me encanta la sencillez, la feminidad y la sinceridad. ¡Y claro, como buen corazón negro, soy machista! Lo más importante en mi vida es mi hijo Constantino, es mi amigo, mi todo. “Abrimos Fuego entre mi ex esposa, mis dos hermanos y yo. Nosotros lo pintamos y lo arreglamos. Nosotros fuimos los primeros que trajimos la bachata a Grecia, el reggaeton, y nuestras clases de baile tienen fama. Aún las damos los domingos a las 22.30. Afortunadamente Fuego hoy es uno de los clubes latinos más prestigiosos de Atenas, es un sueño hecho realidad. “La clave del éxito es la locura, este mundo la necesita. Me siento como un cliente más en mi trabajo, lo disfruto y tengo una relación de amistad con mis clientes pues cada uno de ellos es importante para mí y mis colaboradores. Fuego es una familia. “Mi música preferida es la salsa, porque en Buenaventura todo llegaba primero que a Cali por ser puerto. Las letras de las canciones hablaban de lo que mis amigos y yo vivíamos y sentíamos entonces, de nuestros trabajos de calle, de nuestros sueños. Mi canción preferida es Juanito Alemania cantada por Hector Lavoe y se la dedico a mis amigos del barrio Rockefeler y en especial a mi amigo Yofre que en paz descanse”.

ΣAΜΥ ΒΑΛΙΑΝOΣ: Χορευτής και dj. Ένας πετυχηµένος Κολοµβιανός

«∆ουλειά µου είναι η ρούµπα»

Sol Latino

sol43 20-21:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:27 AM

Page 8

Cuba

Biblioteca Juan Carlos Onetti Por josé Francisco Pérez Sánchez

Idolo del tabaco

onocido como ídolo del tabaco por su semejanza con la figura de un habano, el cemí de Gran Tierra es considerado la principal pieza de la arqueología aborigen cubana. Esta escultura, encarna la imagen de uno de los dioses del grupo aborigen taíno. mide 92 centímetros de altura, tiene forma alargada y semicilíndrica y fue tallada en la dura madera del guayacán negro, árbol oriundo del sureste de Cuba. Los taínos tenían el mayor desarrollo cultural en Las antillas a la llegada de los colonizadores españoles. El arte de los taínos refleja su visión mágico-religiosa del mundo. Sus obras de arte están representadas por una vasta gama de objetos de uso personal, doméstico y ceremonial. El ídolo del tabaco es la más antigua escultura que se conserva en Cuba y fue descubierta por dos campesinos a principios del siglo XiX en la meseta de la Gran Tierra, maisí, provincia de Guantánamo, en el extremo más oriental del país. Esta reliquia se conserva en el museo antropológico dr. Luís montané, de la universidad de La Habana.

Sol Το ειδώλιο του καπνού Latino νωστό ως το ειδώλιο του καπνού (ταμ- οι Ισπανοί άποικοι. Η τέχνη των ταΐνος αντικα-

πάκο) εξαιτίας της ομοιότητάς του με το πούρο, το Σεμί της Γκραν Τιέρρα θεωρείται το κυριότερο αυτόχθονο αρχαιολογικό κουβανέζικο εύρημα. Αυτό το γλυπτό ενσαρκώνει την εικόνα μιας από τις θεότητες της αυτόχθονης φυλής των ταΐνο. Έχει 92 εκατοστά ύψος, έχει σχήμα μακρόστενο και ημικυλινδρικό και έχει σκαλιστεί σε σκληρό ξύλο μαύρου γουαγιακάν, δέντρου που προέρχεται από την νοτιοανατολική Κούβα. Οι ταΐνος είχαν την πιο μεγάλη πολιτιστική ανάπτυξη στην περιοχή των Αντιλλών όταν έφτασαν

τοπτρίζει την μαγική-θρησκευτική οπτική τους για τον κόσμο. Τα καλλιτεχνικά τους έργα αποτελούνται από μια ευρεία γκάμα αντικειμένων, προσωπικής, οικιακής και τελετουργικής χρήσης. Το ειδώλιο του καπνού είναι το αρχαιότερο γλυπτό που έχει διασωθεί στην Κούβα και ανακαλύφθηκε από δύο χωρικούς στις αρχές του 19ου αιώνα στο οροπέδιο της Γκραν Τιέρρα, στο Μαΐσί, πρωτεύουσα του Γουντάναμο, στο πιο ανατολικό άκρο του νησιού. Αυτό το μνημείο φυλάσσεται στο ανθρωπολογικό μουσείο Δρ.Λουίς Μοντανέ του Πανεπιστημίου της Αβάνας.

Embajada dE Cuba En GrECia. dirección: Sofocleous 5. 152 37 Filothei, atenas. Tel: 2106855550, Fax: 2106842807 E-mails: embacubagr@embacuba.gr, consuladogr@embacuba.gr, Sitio WEb: http://emba.cubaminrex.cu/grecia Horario: lunes a viernes, de 10:30 a.m. a 3:30 p.m. excepto los días feriados de Cuba (1º de enero, 1º de mayo, 25, 26 y 27 de julio, 1º de octubre y 25 de diciembre) y los días feriados de Grecia.

Como ocurre en España con el catalán, el gallego, el euskera, el asturiano, la realidad cultural de Latinoamérica no sería comprensible en su riqueza y pluralidad al margen de las lenguas y literaturas autóctonas. Entre las obras, recopilaciones o ensayos sobre estas tradiciones culturales de que disponemos en nuestra biblioteca, hoy queremos señalar especialmente un libro, antología de poesía de los incas compilada y traducida al griego por ilías Tampourakis y editada por roés. Estamos seguros de que esta obra, como en general nuestra colección de traducciones de obras de autores latinoamericanos, ayudará de una manera muy significativa al conocimiento y difusión en Grecia de nuestras culturas y la acercarán también a quien no habla sus lenguas. Os esperamos en la biblioteca. Όπως συμβαίνει στην Ισπανία με τα καταλανικά, τα γκαγιέγο, τα εουσκέρα, και την γλώσσα της Αστούριας, δεν θα ήταν κατανοητός ο πλούτος και η διαφορετικότητα της πολιτιστικής πραγματικότητας της Λατινικής Αμερικής χωρίς την γνώση της γλώσσας και της λογοτεχνίας των αυτοχθόνων. Μεταξύ των βιβλίων, συλλογών ή δοκιμίων που έχουν γραφτεί για αυτές τις πολιτιστικές παραδόσεις και βρίσκονται στην βιβλιοθήκη μας, σήμερα θα θέλαμε να κάνουμε ειδική αναφορά σε ένα βιβλίο, την Ανθολογία της ποίησης των Ίνκας, σε μετάφραση Ηλία Ταμπουράκη και εκδόσεις ΡΟΕΣ. Είμαστε βέβαιοι ότι αυτό το έργο, όπως και γενικότερα η συλλογή μας από μεταφράσεις έργων λατινοαμερικάνων συγγραφέων, θα βοηθήσει με πολύ ουσιαστικό τρόπο στην γνώση και διάδοση στην Ελλάδα των πολιτισμών μας φέρνοντας τα κοντά ακόμη και σε αυτούς που δεν μιλούν τη γλώσσα μας. Σας περιμένουμε στην Βιβλιοθήκη.

sol43 20-21:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:27 AM

Page 9

Panamá

Indígenas panameños

Crisol de vida, cultura e identidad

Por nicky Economu

ctualmente existen en Panamá cinco grupos indígenas: los guaymíes, los cunas, los chocoes, los teribes y los bogotá. Las principales lenguas que sobreviven son el ngöbé, el bugle, el embera, el wuanan, el teribe y el kuna. Los guaymíes son un grupo indígena que habita en el área montañosa de Chiriquí, en el sector litoral, en las riberas del río Cricamola, en la provincia de bocas del Toro y en áreas que colindan con la provincia de Veraguas y bocas del Toro. La principal fuente económica de los guaymíes o ngöbé proviene de la agricultura de subsistencia, aun rudimentaria y primitiva. igualmente, su artesanía consiste en la elaboración de bolsos, sombreros, chaquiras, que venden a lo largo de la carretera Panamericana. asimismo, trabajan en las fincas agrícolas, en especial, en las fincas bananeras, en la cosecha del café y de la caña de azúcar. Los kunas están asentados en el archipiélago y en la región insular de las mulatas, en la comarca de San blas, en las proximidades de los ríos bayano, Chuqunaque y afluentes del Tuira . Son considerados el grupo indígena mejor organizado de américa Latina. Tienen un

sistema político estructurado, formado por un sistema de jefes llamados "sahilas"; su tierra es soberana y el gobierno panameño tiene restricciones en este territorio. Su traje autóctono o camisa se conoce con el nombre de "molas" conocidas y apreciadas por su valor artesanal siendo cada mola una pequeña obra de arte en

donde el indígena expresa todos sus sentimientos y su forma de observar su entorno. Los chocoes se encuentran en la Provincia del darién y se dividen en chocoewounaan y chocoe-embera. La única diferencia entre estos grupos es su lenguaje pues, aunque su sistema de comunicación es muy similar, no se entienden entre sí. utilizan cerbatanas con dardos envenenados para cazar, los hombres usan taparabos, su vivienda (tambos) se construye en forma elevada sobre bases altas de madera y su techo es de hojas de palma. decoran sus cuerpos usando una mezcla de cenizas y pigmentos vegetales con colores: azul, rojo y negro; además, son maestros en la talla de madera y en el tejido de cestos. Son nómadas y viven de la agricultura y de la pesca. Los teribes son un grupo muy pequeño localizado en el río del mismo nombre en la Provincia de bocas del Toro. Los bokotas es el más pequeño de los cinco grupos aborígenes establecidos en el área comprendida del Océano atlántico al sector de la cordillera en la provincia de bocas del Toro colindando con la provincia de Veraguas. Se dedican al cultivo de maíz, arroz, caña de azúcar, pixbae, cacao, aguacate, mangos, chayotes. Cosechan verduras como el otoe, la yuca y el ñampí.

Ο Παναµάς των ινδιάνων

Πηγή ζωής, πολιτισµού και ταυτότητας Της Νίκης Οικονόμου

ήμερα, στον Παναμά, υπάρχουν πέντε ινδιάνικες φυλές: οι Γκουαϋμίες, οι Κούνας, οι Τσοκόες, οι Τερίμπες και οι Μποκότα. Οι κυριότερες γλώσσες που επιζούν είναι τα νγκομπέ, μπούγκλε, εμπέρα, γουανάν, τερίμπε και κούνα. Οι Γκουαϋμίες είναι μια ινδιάνικη φυλή που ζει στην ορεινή περιοχή και στην παράκτια ζώνη του Τσιρικί, στις όχθες του ποταμού Κρικαμόλα, στην επαρχία του Βόκας δελ Τόρο και στην όμορη περιοχή των επαρχιών Βεράγουας και Βόκας δελ Τόρο. Η κυριότερη οικονομική πηγή των Γκουαϋμίες ή Νγκομπέ προέρχεται από τη γεωργία, η οποία είναι υποτυπώδης και πρωτόγονη. Επίσης, κατασκευάζουν είδη λαϊκής τέχνης όπως τσάντες, καπέλα και τσακίρας (παραδοσιακά κοσμήματα από χάντρες), τα οποία πουλάνε κατά μήκος της Εθνικής Οδού Παναμερικάνα. Δουλεύουν επίσης σε φυτείες, ιδιαίτερα φυτείες μπανάνας, στη συγκομιδή καφέ και ζαχαροκάλαμου. Οι Κούνας είναι εγκατεστημένοι στο αρχιπέλαγος

και στην νησιωτική περιοχή των Μουλάτας, στο διαμέρισμα Σαν Μπλας, κοντά στους ποταμούς Μπαγιάνο, Τσουκουνάκε και τον παραπόταμο Τουίρα. Θεωρούνται η πιο καλά οργανωμένη ινδιάνικη φυλή της Λατινικής Αμερικής. Έχουν ένα δομημένο πολιτικό σύστημα, που αποτελείται από ένα σύστημα αρχηγών οι οποίοι ονομάζονται «Σαΐλας». Η περιοχή τους είναι αυτόνομη και η κυβέρνηση του Παναμά έχει περιορισμούς μέσα σε αυτήν. Το παραδοσιακό τους ένδυμα ή πουκαμίσα, γνωστό με το όνομα «μόλα», είναι διάσημο για την μεγάλη του αξία ως χειροτέχνημα. Κάθε «μόλα» είναι ένα μικρό έργο τέχνης μέσα από το οποίο κάθε ινδιάνος εκφράζει όλα του τα συναισθήματα και τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον περίγυρό του. Οι Τσοκόες απαντώνται στην επαρχία του Νταριέν και διαιρούνται σε Τσοκόε-γουνάαν και Τσοκόε-εμπέρα. Η μοναδική διαφορά μεταξύ τους είναι η γλώσσα, διότι αν και μοιάζουν πολύ μεταξύ τους οι δύο γλώσσες, εντούτοις δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Χρησιμοποιούν φυσοκάλαμα με δηλητηριασμένα βέλη για το κυνήγι ενώ οι άν-

δρες χρησιμοποιούν περιζώματα (φαρδύ κομμάτι από ύφασμα ή δέρμα που καλύπτει την περιοχή από τη μέση έως τα γόνατα). Τα σπίτια τους (τάμπος) χτίζονται πάνω σε ψηλές ξύλινες βάσεις και οι στέγες τους είναι από φύλα φοίνικα. Διακοσμούν τα σώματά τους χρησιμοποιώντας ένα μίγμα από στάχτη και φυτικές χρωστικές ουσίες σε διάφορα χρώματα: γαλάζιο, κόκκινο και μαύρο. Είναι επίσης αριστοτέχνες στην ξυλογλυπτική και στο πλέξιμο καλαθιών. Οι Τερίμπες είναι μια μικρή φυλή που βρίσκεται συγκεντρωμένη στον ομώνυμο ποταμό, στην επαρχία του Βόκας δελ Τόρο. Οι Μποκότας αποτελούν τη μικρότερη από τις πέντε φυλές, και είναι εγκατεστημένοι στην περιοχή μεταξύ του Ατλαντικού ωκεανού και της οροσειράς της επαρχίας του Βόκας δελ Τόρο, εκεί που γειτονεύει με την επαρχία του Βεράγουας. Ασχολούνται με την καλλιέργεια καλαμποκιού, ρυζιού, ζαχαροκάλαμου, πιξμπάε (τροπικό φρούτο), κακάο, αβοκάντο, μάγκο, και τσαγιότε (είδος κολοκύθας). Επίσης, καλλιεργούν λαχανικά όπως οτόε, γιούκα και νιαμπί (είδη κονδύλων).

Sol Latino

sol43 22-23:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:40 PM

Page 8

¿Desea recibir G R A T I S música y textos en español?

Coleccione el álbum de cantantes como Juan Luis Guerra, Ricardo Montaner, Juanes, etc. Nosotros le enviamos gratuitamente música en español de todos los géneros y textos interesantes para su crecimiento personal. Envíenes sus datos o llámenos: 6972301740 - mfy@otenet.gr - info@solatino.gr

Γίνετε συνδροµητής του Sol Latino

Suscrίbase a Sol Latino

Usted también puede recibir las cinco ediciones anuales de Sol Latino por sólo 20 euros. Sólo debe enviar sus datos por correo o fax y la copia del recibo de consignación. Mπορείτε και εσείς να γίνετε συνδρομητές του Sol Latino, με μόνο 20 ευρώ για τα πέντε τεύχη που κυκλοφορούν το χρόνο. Στείλτε ταχυδρομικά ή με fax τα στοιχεία σας μαζί με την απόδειξη πληρωμής. Alpha Bank: 118-002101-224335 Sol Latino T.Θ. 77334, 17510 Παλαιό Φάληρο, Aθήνα. Tηλ/fax: 210 98 59 682 e-mail: subscripciones@solatino.gr

22 ¡Piñatas!

Sol Latino

Estudios bíblicos o estudios de la biblia

"Aprendiendo los principios para una vida de éxito" los martes , a las 7:00 p.m. Gladstonos 11 Platía Terpsitheas, El Pireo los sábados, a las 7:00 p.m. Domokou 14 Estación Larisis, metro Atikís Entrada gratis

Sol Latino ofrece un espacio gratuito para que usted ofrezca sus servicios, solicite trabajo y/o busque empleados. Envíe sus datos por e-mail a: info@solatino.gr ó solatino1@yahoo.com ó clasificados@solatino.gr Comuníquese con nosotros los martes de 10.00 a 13.00. Tel/Fax: 210 9859682 Nota: el tamaño de estos anuncios es de máximo 30 palabras. Si desea un espacio mayor, comuníquese con la direccion de Sol Latino. El Chasqui: servicio de transporte, distribución y mudanza. 6945479754 Agencia de viajes «Viajes Lo Mejor»: Pasajes aéreos desde Grecia hacia cualquier parte del mundo. Cruceros, hoteles, paquetes de viaje en Grecia y América Latina. Precios especiales para los lectores de Sol Latino. 2103311332 y 2103252474 Παραδίδονται μαθήματα Iσπανικών με την Laura Cattaneo 6946833972 Librería Nikolopoulos: Tenemos todos los libros en español que usted busca, y si no los tenemos, se los encontramos. 210 3645779 - 210 3607725 Omirou 32, Atenas. www.bkyriakidis.gr Vicky ofrece sus delicias dominicanas. Pastelería y comida tradicional caribeña. Comunicarse con Vicky al 210 4533589 y 698 3386046 Mexicana de 45 años busca trabajo para el cuidado de niños en el área de Mosxato. Habla perfectamente el griego. Se llama Marta y su teléfono es 210.9427622 y 6936.888462.

¡ Quítale lo aburrido y ponle lo divertido a tu fiesta infantil, rompiendo la piñata que ya llegó! Για ένα χαρούμενο και διασκεδαστικό πάρτι! Para mayor información llamar a Vasilikí Mitselos a los teléfonos: 210 6822962, 6945 082273

Busco niñera por medio tiempo de 3 a 7 de la tarde 4 veces a la semana para cuidar un nino de 16 meses. Barrio: Kifissia. Comuniquese con Margarita: 6939266100 Experta Chef dominicana busca trabajo en restaurante o cafetería. Tel. 210.4525592 - 6948752732 Se vende apartamento en Paleo Faliro de 102 m2, restaurado y con vista al mar. Comunicarse con la Sra. Alexandra: 210.9814884. Ahora usted puede también anunciar sus avisos clasificados en el portal de Sol Latino Envíe sus anuncios a: clasificados@solatino.gr

www.solatino.gr

ABANICO Escuela de

español, portugués y catalán

visita www.abanico.gr Kolokotroni 12 10561, Atenas www.abanico.gr Tel: 210 3251214 Fax: 210 3251215 info@abanico.gr

La compañía del visitante

Vivo, moderno, bien estructurado responde a la necesidad y a los intereses del visitante para comunicarse y recibir las informaciones necesarias. Una guía concisa, práctica pero completa de la lengua griega cotidiana.

Christos Kotronis Teléfonos: 24310 31746 - 6977 483760

4Life Transfer Factor Respaldo al sistema inmunitario ahora en Grecia y Chipre

www.greece.my4life.com - 30 6936797754 - 357 99545814

sol43 22-23:SOL LATINO PROTYPH

4/14/09

12:40 PM

Page 9

Receta - ™˘ÓÙ·Á‹

Ensalada de Venezuela para disfrutar la entrada al verano Μια σαλάτα από την Βενεζουέλα για να υποδεχτείτε το καλοκαίρι

Ensalada de pollo y mango Σαλάτα με μάγκο και κοτόπουλο

Ingredientes-Συστατικά Ensalda-Για την σαλάτα 1 mango maduro pero firme - 1 μάγκο ώριμο αλλά σκληρό 3 cucharadas de vinagre - 3 κουταλιές ξύδι 1 cucharada de azúcar - 1 κουταλιά ζάχαρη 1 ají picante - 1 πιπεριά καυτερή Lechuga μαρούλι Cilantro - κολίανδρο φρέσκο 1/2 pollo horneado o sancochado κοτόπουλο ψητό ή βραστό 2 cucharadas de semillas de sésamo - 2 κουταλιές σουσάμι 1 diente de ajo - 1 σκελίδα σκόρδο Vinagreta-Για την Bινεγκρέτ 5 cucharadas de miel - 5 κουταλιές μέλι 3 cucharadas de vinagre de arroz - 3 κουταλιές ξύδι ρυζιού 1/2 taza de aceite de maíz - 1/2 φλιτζάνι καλαμποκέλαιο

Preparación-Προετοιμασία En un recipiente, mezcle el vinagre, el azúcar, el ajo triturado y el ají picante cortado en rueditas. Remueva suavemente con una cuchara hasta que el azúcar se disuelva. Elimine la piel del pollo, córtelo en trozos pequeños e incorpórelos al recipiente donde preparó la mezcla de vinagre y azúcar. Déjelo macerar en la nevera mientras tuesta las semillas de sésamo y prepara la vinagreta de miel. Tueste las semillas de sésamo. Vinagreta de miel: Incorpore la miel y el vinagre, licúe hasta que quede líquida la mezcla. Añada el aceite de maíz, cuidando de dejarlo caer en un hilito bien delgado y sin dejar de procesar. Procure que quede como una salsa. Arme la ensalada. Mezcle bien la lechuga con el pollo macerado, sírvalos en los platos, decore con las rebanadas de mango y termine con la vinagreta de miel y las semillas de sésamo tostadas. Decore con las hojas de cilantro y sirva de inmediato. Εκτέλεση: Σε ένα δοχείο αναμίξτε το ξύδι, τη ζάχαρη, το σκόρδο λιωμένο, και την καυτερή πιπεριά κομμένη σε ροδέλες. Ανακατέψτε ελαφρά μέχρι να λιώσει η ζάχαρη. Αφαιρέστε την πέτσα από το κοτόπουλο, κόψτε το σε μικρά κομμάτια και αναμίξτε το στο προηγούμενο μίγμα. Αφήστε να μαριναριστεί στο ψυγείο ενώ καβουρντίζετε το σουσάμι και ετοιμάζετε τη βινεγκρέτ μελιού. Βινεγκρέτ με μέλι: Ρίχνετε στο μπλέντερ το μέλι και τις τρεις κουταλιές ξύδι. Χτυπήστε μέχρι το μίγμα να γίνει ελαφρώς άσπρο. Αρχίστε να προσθέτετε το λάδι, φροντίζοντας να ρέει σαν μια λεπτή κλωστή χωρίς να σταματήσετε το χτύπημα. Θα δείτε σιγά σιγά να πήζει. Θα πρέπει να φροντίσετε να γίνει σαν μια σάλτσα. Ανακατέψτε το μαρούλι με το μαριναρισμένο κοτόπουλο, σερβίρετε σε πιάτα και διακοσμήστε με φέτες μάγκο, ενώ τελειώνετε με την βινεγκρέτ και το σουσάμι. Διακοσμήστε με τα φύλλα κολίανδρου και σερβίρετε αμέσως.

Sol Latino

sol43 24_2:Layout 1

4/14/09

1:10 PM

Page 1

Απολαύστε µαζί µας τo πιο αγαπηµένο

Latin Club

της Αθήνας

Donde cada uno cuenta baila y se divierte

Disfrute con nosotros las clases de baile

cada domingo

a las 22.30 Omirou

Nea Smyrni - Tel: 2109319075