Sollatino 67

i

publicacion TRimesTRal de la comunidad laTino-helenica ΤΡιμηνiaio ενΤyΠο ΤηΣ λαΤινοελληνικηΣ κοινoΤηΤαΣ

soL

Τ.Θ. 77334, 175 10 Παλαιό Φάληρο, Aθήνα, Eλλάδα Kωδικός: 6511 • Nο. 67 Atenas • Aθήνα Ιανουάριος-Φεβρουάριος-Μάρτιος 2014

95 EMbAjAdAS y ASoCIACIoNES PArtICIPANtES

Argentina | Βrasil | Chile | Colombia | Cuba | España | México | Nicaragua | Panamá | Perú | Portugal | Uruguay | Venezuela | Abanico | Asclaye | Asociación Colombo-Helénica | Asociación ASPE | Instituto Cervantes

Latino

miguel castillo didier

director del centro de estudios Griegos, Bizantinos y neohelenicos de chile

"Lo que el mundo necesita hoy es superar todo fanatismo para llegar a un autentico humanismo”

«Αυτό που χρειάζεται σήμερα ο κόσμος είναι να υπερνικηθεί κάθε φανατισμός και να επιτευχθεί ένας αυθεντικός ουμανισμός»

.. paraguay, una nacion bilingue Παραγουάη, ένα δίγλωσσο έθνος

daniel mordzinski

el fotografo de los escritores

La literatura alimenta mis suenos y mi vida i

Un pUnto de encUentro cULtUraL entre Grecia, america Latina, espana y portUGaL

1 Sol67TKOVok:solvv 14/02/2014 11:22 ΠΜ Page 1

«Η λογοτεχνία τρέφει τα όνειρά μου και τη ζωή μου»

© Daniel Mordzinski

2-3 sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:03 ΠΜ Page 2

Una oportunidad de trabajo y crecimiento “Cuando era estudiante trabajé en «Ως φοιτήτρια στην Ελλάδα εργάστηκα στην Teleperformance como teleoperadora.

Teleperformance. Μετά την ολοκλήρωση του Al terminar mi máster en Inglaterra μεταπτυχιακού μου στην Αγγλία επέστρεψα regresé a Atenas y luego a esta empresa στην Αθήνα και ξαναπροσλήφθηκα στη εν en el departamento de Recursos λόγω εταιρεία στο τμήμα Ανθρώπινου Humanos. Tengo mucha suerte de Δυναμικού. Είμαι τυχερή που εργάζομαι σε ότι laborar en lo que estudié y hacer lo que έχω σπουδάσει και κάνω αυτό που αγαπώ. amo. En Teleperformance cada día se Στην Teleperformance κάθε μέρα μπορείς να aprende algo nuevo. El hecho de ser una μάθεις κάτι νέο. Όντας μια πολυπολιτισμική compañía multicultural te acerca a εταιρεία σε φέρνει πιο κοντά σε culturas e idiosincrasias diferentes, te διαφορετικούς πολιτισμούς και abre horizontes y te ayuda a apreciar y ιδιοσυγκρασίες, ανοίγει τους ορίζοντές μου valorar la diversidad. En el departamento και με βοηθά να εκτιμήσω την de recursos humanos ayudamos a la διαφορετικότητα. Στο Τμήμα Ανθρώπινου gente, ofrecemos la posibilidad de dar Δυναμικού βοηθάμε τους ανθρώπους, trabajo a quien lo necesita y generamos προσφέρουμε τη δυνατότητα παροχής Amaryllis Varouxi espacios de encuentro entre los εργασίας σε όσους έχουν την ικανότητα και griega colaboradores para que se conozcan y δημιουργούμε ευκαιρίες για διάλογο μεταξύ Supervisora del departamento diviertan. El grupo de hispanohablantes των συνεργατών για να γνωρίζονται και να de Recursos Humanos de nuestra empresa es muy unido, διασκεδάζουν. Η ομάδα των ισπανόφωνων además tienen la posibilidad de trabajar στην εταιρεία μας είναι πολύ ενωμένη, καθώς y realizar actividades en su lengua materna. έχουν επίσης την ευκαιρία να εργάζονται και να ασκούν τις δραστηριότητες En Teleperformance existe la oportunidad τους στη μητρική τους γλώσσα. Στην Teleperformance υπάρχει η de crecimiento tanto personal como profesional”. δυνατότητα τόσο για την προσωπική όσο και την επαγγελματική ανάπτυξη».

¿Buscas trabajo?

Si lo que buscas es... utilizar el español como herramienta de trabajo salario mensual fijo (salario básico más beneficios legales) cobertura social completa (IKA) inducción y entrenamiento continuo un ambiente de trabajo placentero, agradable y moderno oportunidad de crecimiento profesional contacto y aprendizaje de nuevas tecnologías horario parcial (4 horas) o completo (8 horas)

¡Envíanos ya tu cv!

¡¡¡aquí lo obtendrás!!!

No dudes en ponerte en contacto con nosotros.

Si te interesa este puesto laboral y manejas un inglés básico, por favor envíanos tu CV (anotando el código – APSL) por correo a Teleperformance Hellas, Departamento de Recursos Humanos, Avenida Thiseos, 330. Kallithea, 176 75, o por fax al número 210-9403383, o por correo electrónico a hr@teleperformance.gr.

Para más información, llama al 210-9468186/ 9490500.

2-3 sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:03 ΠΜ Page 3

Editorial

TAYTOTHTA Dirección-eDición ιδιοκτητPiA-εκδοτPiA

Adriana Martínez-Farsari

Tel: 210 9859682.

Dirección: PO Box 77334, 175 10 P. Fáliro, Atenas, Grecia e-mail: info @solatino.gr www.solatino.gr DirecTOrA De ArTe ArT DirecTOr

Valentina Villegas-nika cOnsejerA De eDUcAción συμβουλοσ εκΠAiδeYσHσ

Margarita Guerrero cOnsejerODe eDición συμβουλοσ εκδοσησ

juan camilo Martínez cOrrecciOnes διοΡΘΩσεισ

Leonora Moreleón Dafni Kuruklí sofía Oikonomopoulou TrADUcción MeTAφΡαση

sapfó Diamanti cOLABOrADOres συνεΡγατεσ

Linda Baseggio rosario carrillo nicky economu Vitalia Hernández Marcela de la Torre juanita La Quejica Pedro Olalla Colaboradores Social Media: Liza Boura Marta cañete Colaboradores Online: Alex Ponce Manos symeonakis www.solatino.gr Responsable en el Norte de Grecia: stamatis christoforidis iMPresión - eκτυΠΩση

stilvoPress

Tηλέφωνο: 210 5781638

«Sol Latino»

revista cultural trimestral de la comunidad latino-helénica, sin ánimo de lucro. email: info@solatino.gr Τριμηνιαίo πολιτιστικό περιοδικό της λατινοελληνικής κοινότητας, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Τ.Θ.77334, 175 10, Π. Φάληρο, Aθήνα, Eλλάδα

Como la palmera caribena Resulta descorazonador el hecho de que en tiempos de crisis los primeros recortes tengan en la mira antes que nada a las entidades que apoyan y promueven la cultura. Cuánto me agradaría que quienes tienen a su cargo la toma de decisiones tuvieran en cuenta que la cultura constituye el único pilar verdaderamente sólido en el que se puede sostener una sociedad, que es la materia prima de la expresión de un pueblo y que por ello dieran prioridad y respaldo a quienes trabajamos por su difusión. A lo largo de los catorce años que llevo en Grecia he asistido al arranque de diversas e interesantes iniciativas, de las cuales algunas han tenido éxito, muchas, desafortunadamente, no han podido culminar. Si Sol Latino y el Festival LEA han perdurado, es gracias a la convicción, el compromiso, la persistencia y el gusto por la labor que realizamos todos y cada uno de los que formamos este equipo. Ha habido momentos difíciles en los que asumir una actitud positiva ha sido crucial para salir adelante. Cada obstáculo constituye un reto, una reafirmación de los objetivos que perseguimos. La palmera caribeña es la metáfora que ilustra más que eficientemente lo que digo: cada vez que pasa una tormenta, la palmera se dobla casi tocando la arena, pero cuando sale el sol de nuevo, se yergue más fuerte y más alta. En esta tónica se va fraguando la VI edición del Festival LEA (del 2 al 14 de junio), cuyos insignes invitados e interesantes actividades serán acogidos por el Instituto Cervantes, Stoá tu Biblíu y otros locales del centro de Atenas y de Salónica. Querido lector, en esta edición de Sol Latino, entre otros artículos interesantes, encontrarás una charla con Daniel Mordzinski sobre literatura y fotografía, las reflexiones del helenista chileno Miguel Castillo Didier sobre el helenismo y sobre su libro dedicado a Francisco de Miranda. Lector, en nombre del equipo de Sol Latino, te invito a disfrutar de nuestra revista y ser como la palmera caribeña.

Σαν τη φοινικιά της Καραϊβικής Αποκαρδιωτικό αποδεικνύεται το γεγονός ότι σε καιρούς κρίσης οι πρώτες περικοπές βάζουν στο στόχαστρο κατ' αρχήν τους φορείς που ενισχύουν και προάγουν τον πολιτισμό. Πολύ θα με ευχαριστούσε αν όσοι είναι επιφορτισμένοι με τη λήψη αποφάσεων λάμβαναν υπ' όψη ότι ο πολιτισμός αποτελεί τον μοναδικό πραγματικά στέρεο πυλώνα όπου μπορεί να βασιστεί μια κοινωνία, την πρώτη ύλη της έκφρασης ενός λαού, και ως εκ τούτου παρείχαν προτεραιότητα και υποστήριξη σε όσους δουλεύουμε για τη διάδοσή του. Στη διάρκεια των δεκατεσσάρων χρόνων που βρίσκομαι στην Ελλάδα, έχω παρακολουθήσει διάφορες ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες που κάποιες γνώρισαν μεγάλη επιτυχία, άλλες ξεκίνησαν μεν, πλην δεν μπόρεσαν δυστυχώς να ολοκληρωθούν. Αν το Sol Latino και το Φεστιβάλ ΛΕΑ έχουν αντέξει, είναι χάρη στην πεποίθηση, τη δέσμευση, το ζήλο και την αγάπη για το έργο που πραγματοποιούμε όσοι συγκροτούμε αυτήν την ομάδα, όλοι μαζί κι ο καθένας ξεχωριστά. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές, όπου η τήρηση μιας θετικής στάσης αποδείχτηκε καίρια για να προχωρήσουμε μπροστά. Κάθε εμπόδιο αποτελεί μια πρόκληση, μια επιβεβαίωση των στόχων που ακολουθούμε. Η φοινικιά της Καραϊβικής είναι η μεταφορά που διανθίζει πολύ παραστατικά αυτό που θέλω να πω: κάθε φορά που περνάει ένας τυφώνας, η φοινικιά λυγίζει σχεδόν ώσπου να αγγίξει την άμμο, αλλά όταν ξαναβγαίνει ο ήλιος, ορθώνεται πιο θαλερή, πιο υψιτενής. Σε αυτούς τους τόνους ωριμάζει και η διοργάνωση του 6ου Φεστιβάλ ΛΕΑ (2 έως 14 Ιουνίου), του οποίου τους διαπρεπείς προσκεκλημένους και τις αξιοσημείωτες εκδηλώσεις θα φιλοξενήσουν το Ινστιτούτο Θερβάντες, η Στοά του Βιβλίου και άλλοι χώροι στο κέντρο της Αθήνας και της θεσσαλονίκης. Αγαπητέ αναγνώστη, στο παρόν τεύχος του Sol Latino, μεταξύ άλλων άρθρων ενδιαφέροντος, θα βρεις μια συνέντευξη του Δανιέλ Μορτζίνσκι περί λογοτεχνίας και φωτογραφίας και τις σκέψεις του ελληνιστή Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ γύρω από τον ελληνικό πολιτισμό και το βιβλίο του που είναι αφιερωμένο στον Φρανσίσκο δε Μιράντα. Αναγνώστη, εκ μέρους της ομάδας του Sol Latino, σε καλώ να απολαύσεις το περιοδικό μας και να είσαι κι εσύ πάντα σαν τη φοινικιά της Καραϊβικής.

Adriana Martínez-Farsari,

Editora - Directora

UN PUNTO DE INFORMACION Y ENCUENTRO ENTRE AMBAS CULTURAS

CRÉDITOS

SoL Latino 3

4-5 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 9:55 ΠΜ Page 2

Δραστηριοτητεσ

actividades futuras Para todas las edades y gustos Για όλες τις ηλικίες και γούστα

Teatro

Exposición de fotografías

SoL Latino

El Greco, “architeto” de retablos de Joaquín Bérchez ‘Εκθεση φωτογραφιών του Χοακίν Μπέρτσεθ Ο Γκρέκο, δημιουργός εκκλησιαστικών τέμπλων • Del 19 de febrero al 30 de marzo La exposición se organiza en el marco de la celebración del cuarto aniversario del fallecimiento de Doménico Theotocópulo "El Greco" (Candía, Creta, 1541 Toledo, 1614). Con esta exposición, Joaquín Bérchez nos descubre la poco conocida faceta de El Greco como creador de retablos para sus obras pictóricas y a la vez inspirador de composiciones arquitectónicas que afloran en los espacios donde se ubican, cuyo repertorio arquitectónico se revela en ellos de una inusual modernidad entre los artistas de su época. Las fotografías de Joaquín Bérchez nos muestran un Greco conocedor de la arquitectura de vanguardia de Venecia y muy especialmente de Roma, lecciones que llevará consigo a España y que influirá sustancialmente en la arquitectura toledana de fin de siglo.

La exposición tiene 20 obras de tamaño grande que dan una imagen del trabajo de El Greco con los retablos, como obra acogida por la iglesia y acogedora de sus obras pictóricas.

En colaboración de la Embajada de España • Από 19 Φεβρουαρίου έως 30 Μαρτίου Η έκθεση διοργανώνεται στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 400 χρόνια από τον θάνατο του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου «Ελ Γκρέκο» (Ηράκλειο 1541 – Τολέδο 1614). Με αυτές τις φωτογραφίες, ο Χοακίν Μπέρτσεθ μας αποκαλύπτει την ελάχιστα γνωστή πλευρά του Γκρέκο ως δημιουργού των τέμπλων που φιλοξενούν τα ζωγραφικά του έργα και εμπνευστή αρχιτεκτονικών συνθέσεων που ανθίζουν στους χώρους που τοποθετούνται. Τα έργα αυτά είναι ασυνήθιστα μοντέρνα για τους

4

La Iliada

Teatro XΩΡΑ Febrero 12-15 y marzo 1-9 de 2014 La Ilíada de Stathis Livathinós es una obra de teatro que verdaderamente vale la pena ver.

Esta megaproducción combina lo antiguo y lo moderno de forma brillante, intensa y precisa.

Más información: Teatro Xora, Amorgoú 20, Kypseli. T: 2108673945 H Ιλιάδα του Στάθη Λιβαθινού είναι ένα έργο που πραγματικά αξίζει να δείτε. Αυτή η μεγάλη παραγωγή συνδιάζει το αρχαίο και το μοντέρνο με τρόπο φωτεινό, έντονο και εξαιρετικό. Θέατρο ΧΩΡΑ, Αμοργού 20, Κυψέλη • 210 8673945 • 12, 13, 14, 15 Φεβρουαρίου, 1, 2, 7, 8, 9 Μαρτίου 2014 • Πωλήσεις εισιτηρίων: http://www.viva.gr/tickets/theatre/omirou-iliada/ , 11876, στα καταστήματα PUBLIC, ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ, Seven Spots και στα εκδοτήρια του Θεάτρου.

καλλιτέχνες της εποχής. Οι φωτογραφίες του Χοακίν Μπέρτσεθ μας δείχνουν έναν Γκρέκο που γνωρίζει την πρωτοποριακή αρχιτεκτονική της εποχής που ανθίζει στη Βενετία και ιδίως στη Ρώμη και τη γνώση αυτή φέρνει μαζί του στην Ισπανία, για να επηρεάσει την αρχιτεκτονική στο Τολέδο στα τέλη του 16ου αι. Η έκθεση περιλαμβάνει 20 έργα μεγάλου μεγέθους, που δίνουν εικόνα της δουλειάς του Γκρέκο με τα τέμπλα, ως έργα που φιλοξενούνται από την εκκλησία και φιλοξενούν τους ζωγραφικούς του πίνακες.

Inauguración - Εγκαίνια: 19.02.2014, 19.30 h. con la presencia del autor que dará una breve conferencia acompañada de material audiovisual y una visita guiada (en español con traducción al griego). - Με την παρουσία του φωτογράφου Sala de Exposiciones del Instituto Cervantes de Atenas. Mitropoleos 23, Síndagma.

Entrada libre / Είσοδος ελεύθερη

ΙΙΙ Festival Iberoamericano de Lecturas Dramatizadas “La familia” 3º Ιβηροαμερικανικό Φεστιβάλ Θεατρικών Αναλογίων «Η οικογένεια» • Del 25 de febrero al 1 de abril Este Festival, que se realiza por segundo año en el Instituto Cervantes y con la colaboración de la Embajada de España y Teatro Pasión, tiene como objetivo de dar a conocer obras de teatro españolas y latinoamericanas al mundo de teatro y al público griego.

Este año, estarán presentes en las lecturas de sus obras, dos célebres dramatur-

Cόmics IX Comicdom Con Athens 2014 Unión Heleno-Americana, Masalías 22, Kolonaki. Entrada libre. del 3 al 6 de abril 2014 Comicdom Con es un festival que supera los 10.000 visitantes, con muchos invitados de todo el mundo y muchos eventos paralelos. Este año cuenta con la participación del español Enrique Abulí, guionista de cómic y traductor, creador del personaje irreverente de Torpedo 1936.

Con la colaboración del Instituto Cervantes de Atenas y la Embajada de España en Grecia Το Comicdom Con είναι ένα φεστιβάλ που ξεπερνά τους 10.000 επισκέπτες, με πολλούς καλεσμένους απ’ όλον τον κόσμο και πολλές παράλληλες εκδηλώσεις. Φέτος, με την συμμετοχή του Ενρίκε Αμπουλί, σεναριογράφου κόμικς και μεταφραστή, εμπνευστή του βλάσφημου ήρωα του Τορπέντο 1936. Ελληνο-Αμερικανική Ένωση, Μασσαλίας 22, Κολωνάκι. Είσοδος ελεύθερη.

4-5 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 9:55 ΠΜ Page 3

gos españoles, Rodolf Sirera y Sergi Belbel.

Las lecturas se hacen en griego, puestas en escena por directores de teatro griegos y actores griegos.

Cada martes (excepto 25.03.2014), a las 18.00 h.

En el Instituto Cervantes con la colaboración de la Embajada de España y Teatro Pasión.

• Από 25 Φεβρουαρίου έως 1η Απριλίου Αυτό το φεστιβάλ, που γίνεται για δεύτερη φορά στο Ινστιτούτο Θερβάντες με τη συνεργασία της Πρεσβείας της Ισπανίας και του Teatro Pasión, έχει σκοπό να φέρει κοντά στον κόσμο του ελληνικού θεάτρου και στο κοινό, θεατρικά έργα από την Ισπανία και τη Λατινική Αμερική. Φέτος θα είναι παρόντες στις αναγνώσεις των έργων τους δύο επιφανείς ισπανοί θεατρικοί συγγραφείς, ο Ροντόλφ Σιρέρα και ο Σέρτζι Μπελμπέλ. Τα αναλόγια θα γίνουν στα ελληνικά, θα σκηνοθετηθούν από έλληνες σκηνοθέτες και θα παρουσιαστούν από έλληνες ηθοποιούς. Κάθε Τρίτη (εκτός 25.03.2014), στις 6 μ.μ. Σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ισπανίας και το Teatro Pasión.

Salón de Actos del Instituto Cervantes de Atenas.

Mitropoleos 23, Síndagma.

Entrada libre / Είσοδος ελεύθερη PROGRAMA - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 25.02.2014, 18.00 h: Maror - Παλίρροια de Rodolf Sirera. Con la presencia del autor - Παρουσία του Ροντόλφ Σιρέρα.

04.03.2014, 18.00 h: Plastilina - Συγγνώμη de Marta Butxaca.

11.03.2014, 18.00 h: Fora de joc - Εκτός παιδιάς de Sergi Belbel.

Con la presencia del autor - Παρουσία του Σέρτζι Μπελμπέλ.

18.03.2014, 18.00 h: El arte de la entrevista - Η τέχνη της συνέντευξης de Juan Mayorga.

01.04.2014, 18.00 h: Los camellos - Οι καμήλες de Luis Ayllón.

"Cine Español a la carta 2014" "Ισπανικός Κινηματογράφος α λα καρτ 2014" • Del 5 de marzo al 2 de abril de 2014, a las 19.30 h Tras la gran acogida del Ciclo ‘Cine Español a la carta’ del otoño pasado, la Embajada de España y el Instituto Cervantes organizan un segundo ciclo con cinco películas españolas elegidas por el público. La selección es variada, con grandes comedias, dos excelentes dramas y una muy buena película de cine negro.

Todas las películas están subtituladas en griego Todos los miércoles, del 5 de marzo al 2 de abril de 2014, a las 19.30.

Salón de Actos del Instituto Cervantes, Mitropóleos 23, Síntagma.

Entrada libre PROGRAMA 05.03.2014, 19:30 h.

Mamá cumple cien años, Carlos Saura, 1979, 94’. Geraldine Chaplin, Amparo Muñoz, Fernando Fernán Gómez.

Toda la familia se reúne para celebrar los cien años de la anciana madre, incluidos la antigua institutriz y su marido. Los conflictos pasados y actuales salen a relucir mientras organizan los preparativos de la fiesta. Premio especial del jurado en el Festival de cine de San Sebastián. Nominada al Óscar a la mejor película extranjera en 1979.

12.03.2014. 19:30 h.

Solas, Benito Zambrano, 1999, 98’.

Rosa es una mujer sencilla y de campo que va a visitar a su hija, que vive sola en Sevilla sin trabajo y con problemas de alcoholismo.

Mientras va descubriendo los problemas que padece su hija, entabla

amistad con un solitario y amable anciano. Recibió 4 premios Goya a la mejor actriz de reparto (María Galiana), mejor actor revelación (Carlos Álvarez-Novoa), mejor actriz revelación (Ana Fernández) y mejor guión original.

19.03.2014, 19:30 h.

Sé quién eres, Patricia Ferreira, 2000, 104’.

Paloma, una joven psiquiatra, es la nueva directora de una clínica en Galicia. Su primer paciente, Mario, padece una alteración de la memoria, el síndrome de Korsakof, que supone un caso fascinante para la doctora. Durante sus conversaciones la relación entre ellos tomará un rumbo inesperado. Obtuvo, entre otros, el Premio Goya 2001 a la mejor música original y el Premio a la mejor película largometraje en el Avanca Film Festival 2000.

26.03.2014, 19:30 h.

Siete mesas de billar francés, Gracia Querejeta, 2007, 116’.

Cuando su padre Leo enferma repentinamente, Ángela decide viajar a la ciudad con su hijo Guille. Allí conoce a la amante de Leo, Charo, y con ella intenta volver a levantar el negocio familiar: un salón de juegos con siete mesas de billar. Obtuvo la Concha de Plata del Festival de San Sebastián 2007 a la mejor actriz (Blanca Portillo) y los premios Goya 2008 a mejor actriz protagonista (Maribel Verdú) y a mejor actriz de reparto (Amparo Baró).

02.04.2014, 19:30 h.

Primos, Daniel Sánchez Arévalo, 2011, 97’.

A Diego le ha dejado su novia cinco días antes de la boda. ¿Qué es lo más maduro y sensato que debe hacer para superarlo?

- Presentarse en la iglesia el día de la boda por si se arrepiente; - Emborracharse y despotricar; - Intentar recuperar el amor de su adolescencia; - Todas las arriba mencionadas.

• Από 5 Μαρτίου έως 2 Απριλίου, ώρα 19:30 Μετά από την θερμή υποδοχή που γνώρισε το περασμένο φθινόπωρο ο κύκλος «Ισπανικός Κινηματογράφος α λα κάρτ», Η Πρεσβεία της Ισπανίας και το Ινστιτούτο Θερβάντες διοργανώνουν ένα δεύτερο κύκλο με πέντε ισπανικές ταινίες που επέλεξε το κοινό. Οι επιλογές ποικίλουν θεματικά, καθώς μέσα σε αυτές συναντάμε δύο σπουδαίες κωμωδίες, δύο εξαιρετικά δράματα, ενώ δεν λείπει και ο κινηματογράφος μυστηρίου. Όλες οι ταινίες έχουν υπότιτλους στα ελληνικά Κάθε Τετάρτη από τις 5 Μαρτίου μέχρι τις 2 Απριλίου του 2014, στις 19.30. Αίθουσα εκδηλώσεων του Ινστιτούτου Θερβάντες. Μητροπόλεως 23, Σύνταγμα, Αθήνα Είσοδος Ελεύθερη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 5.03.2014, 19:30 Η μαμά κλείνει τα εκατό, Carlos Saura, 1979, 94’. Geraldine Chaplin, Amparo Muñoz, Fernando Fernán Gómez. Όλη η οικογένεια συγκεντρώνεται για να γιορτάσει τα εκατό χρόνια της γηραιάς μητέρας. Απ’ τη συγκέντρωση δεν λείπουν η γκουβερνάντα της οικογένειας με τον άντρα της. Παλιές και νέες προστριβές βγαίνουν στην επιφάνεια όσο γίνονται οι προετοιμασίες για τη γιορτή. Ειδικό βραβείο επιτροπής του Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν και υποψηφιότητα για Όσκαρ καλύτερης ξένης ταινίας το 1979.

12.03.2014, 19:30 Γυναίκες μόνες, Benito Zambrano, 1999, 98’. Η Ρόσα είναι μια απλή γυναίκα από χωριό και επισκέπτεται την άνεργη και αλκοολική κόρη της που μένει μόνη της στη Σεβίλλη. Όσο ανακαλύπτει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κόρη της, δημιουργεί φιλική σχέση μ’ ένα μοναχικό και ευγενή υπερήλικα. Βραβεύτηκε με με τέσσερα Γκόγια, δεύτερου γυναικείου ρόλου (María Galiana), πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού (Carlos Álvarez-Novoa), πρωτοεμφανιζόμενης ηθοποιού (Ana Fernández) και καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου.

SoL Latino 5

4-5 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 9:55 ΠΜ Page 4

actividades futuras Para todas las edades y gustos Για όλες τις ηλικίες και γούστα 19.03.2014, 19:30 Ξέρω ποιος είσαι, Patricia Ferreira, 2000, 104’. Η Παλόμα, μια νεαρή ψυχίατρος, αναλαμβάνει τη διεύθυνση μιας κλινικής στη Γαλικία. Πρώτος ασθενής της είναι ο Μάριο, ο οποίος πάσχει από μια διαταραχή της μνήμης, το Σύνδρομο Κορσακώφ, που κεντρίζει το επαγγελματικό ενδιαφέρον της γιατρού. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεών τους, η σχέση τους θα πάρει μια αναπάντεχη τροπή. Μεταξύ άλλων, η ταινία κέρδισε το Βραβείο Γκόγια καλύτερης μουσικής 2001 και το Βραβείο καλύτερης μεγάλου μήκους ταινίας στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αβάνκα το 2000.

26.03.2014, 19:30 Επτά τραπέζια γαλλικού μπιλιάρδου, Gracia Querejeta, 2007, 110’. Η Άνχελα αποφασίζει να επισκεφθεί – μαζί με τον γιο της Γίγιε - τον πατέρα της Λέο Η Άνχελα, στην πόλη όπου ζει, όταν αυτός αρρωσταίνει ξαφνικά. Εκεί γνωρίζει την Τσάρο, ερωμένη του Λέο, και αναλαμβάνει μαζί της να σώσει την οικογενειακή επιχείρηση, μια αίθουσα τυχερών παιχνιδιών με επτά τραπέζια μπιλιάρδου. Βραβεύτηκε με το Αργυρό Κοχύλι του Φεστιβάλ του Σαν Σεμπαστιάν 2007 καλύτερης ηθοποιού (Blanca Portillo) και με τα βραβεία Γκόγια 2008 καλύτερου γυναικείου πρωταγωνιστικού ρόλου (Maribel Verdú) και καλύτερου δεύτερου γυναικείου ρόλου (Amparo Baró).

SoL Latino 4a

02.04.2014, 19:30 Ξαδέρφια, Daniel Sánchez Arévalo, 2011, 97’. Η μνηστή του Ντιέγο τον εγκαταλείπει πέντε μέρες πριν τον γάμο τους. Ποιος είναι ο πιο ώριμος και συνετός τρόπος για να το ξεπεράσει; - Να εμφανιστεί στην εκκλησία την ημέρα του γάμου μήπως και εκείνη έχει μετανιώσει.

- Να το ρίξει στο μεθύσι και το ανάθεμα.

- Να προσπαθήσει να ξαναβρεί τον εφηβικό του έρωτα.

- Όλα τα προηγούμενα.

PROGRAMA - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 05.03.2014, 19:30 h: Mamá cumple cien años - Η μαμά κλείνει τα εκατό, Carlos Saura, 1979, 94’.

12.03.2014. 19:30 h: Solas - Γυναίκες μόνες, Benito Zambrano, 1999, 98’.

19.03.2014, 19:30 h: Sé quién eres - Ξέρω ποιος είσαι, Patricia Ferreira, 2000, 104’.

26.03.2014, 19:30 h: Siete mesas de billar francés - Επτά τραπέζια γαλλικού μπιλιάρδου, Gracia Querejeta, 2007, 116’.

02.04.2014, 19:30 h: Primos - Ξαδέρφια, Daniel Sánchez Arévalo, 2011, 97’.

Celebración del Día del Libro Εορτή για την Ημέρα του Βιβλίου • Miércoles 23 de abril, a las 19.30 h Por tercer año consecutivo, la revista Sol Latino, el Festival LEA y el Art Café Poems and Crimes de la Editorial Gavrielides celebran el día del libro. Este año, la Embajada de México en Atenas y Abanico se suman a esta celebración haciendo un homenaje al escritor mexicano Octavio Paz mediante la lectura colectiva. Quienes deseen participar en ella, deberán comunicarse a: info@solatino.gr • Τετάρτη 23 Απριλίου, ώρα 19.30 Για τρίτη συνεχή χρονιά, το περιοδικό Sol Latino, το Φεστιβάλ ΛΕΑ και το Art Bar Poems 'n Crimes των εκδόσεων Γαβριηλίδη γιορτάζουν την Ημέρα του Βιβλίου. Φέτος, η Πρεσβεία του Μεξικού στην Ελλάδα και το Abanico συμμετέχουν επίσης σε αυτόν τον εορτασμό με ένα αφιέρωμα στον Μεξικανό συγγραφέα Οκτάβιο Πας, με τη μορφή ομαδικής ανάγνωσης. Όσοι επιθυμούν να συμμετέχουν, θα πρέπει να επικοινωνήσουν με την εξής διεύθυνση: info@solatino.gr Poems an crimes. Αγ. Ειρήνης 17, Μοναστηράκι. Entrada libre.

Ciclo de conferencias ‘Lo español’ en contacto con otras culturas Kύκλος διαλέξεων ‘Το ισπανικό στοιχείο’ σε επαφή με άλλους πολιτισμούς • Σάββατο 22 Φεβρουαρίου, ώρα 20.00 “Poesía árabe de Al-Ándalus” por Gamal Al-Tajir, Nikos Pratsinis y Estela Duka. En colaboración con el Centro Cultural Árabe. «Αραβική ποίηση του Al-Ándalus» από τον Γκαμάλ Αλ-Ταχίρ, το Νίκο Πρατσίνη και τη Στέλλα Δούκα. Σε συνεργασία με το ΚΕΜΕΑΠ.

Entrada libre / Είσοδος ελεύθερη Abanico. Kolokotroni 12, 1er piso, Síndagma.

Presentación de libro, conferencia y charlas Παρουσίαση βιβλίου και διάλεξη • Σάββατο 15 Μαρτίου, ώρα 20.00 Presentación del libro Monograma de Odiseas Elytis por Nina Anghelidis, Natalia Moreleón y Iulita Iliopulu. Modera Nikos Pratsinis. Παρουσίαση του βιβλίου Μονόγραμμα του Οδυσσέα Ελύτη, από την Νίνα Αγγελίδη, τη Νατάλια Μορελεών, το Νίκο Πρατσίνη και την Ιουλίτα Ηλιοπούλου.

• Σάββατο 29 Μαρτίου, ώρα 20.00 “Un regionalismo universal: Los casos de Carlos Drummond de Andrade y Joao Guimaräes Rosa” por Claudia Costanzo-Δαλάτση y Debora Pio. / «Ένα ρεχιοναλίσμο ουνιβερσάλ: οι περιπτώσεις των Carlos Drummond de Andrade και Joao Guimaräes Rosa», από την Claudia Costanzo-Δαλάτση και Debora Pio. • Σάββατο 5 Απριλίου, ώρα 20.00. Συζήτηση-περιήγηση “El camino de Santiago” por Eduardo Lucena «O δρόμος του Σαντιάγο» από τον Eduardo Lucena.

Entrada libre / Είσοδος ελεύθερη Abanico. Kolokotroni 12, 1er piso, Síndagma. Tel. 210.32.51.214, info@abanico.gr www.abanico.gr

El carnaval latino en Atenas Αποκριάτικες γιορτές • Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, από τις 23.00 Fiesta de carnaval de Abanico. Música y baile con dj. Jorge.

Concurso de disfraces.

Booze Cooperativa 1er piso. Κολοκοτρώνη 57, Αθήνα 210.32.51.214, info@abanico.gr www.abanico.gr • Σάββατο 22 Φεβρουαρίου, Σάββατο 1η και Κυριακή 2 Μαρτίου, από τις 21.00 El carnaval de ASCLAYE, República Dominicana y Brasil, respectivamente. Cena, dj, música en vivo y concurso de disfraces. Οδός Φαλήρου 47Α, 2ος όρ. Κουκάκι (μετρό Συγγρού-Φιξ) Info: .210.92.32.204 y 6947.10.75.22

4-5 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 9:55 ΠΜ Page 5

Celebración del Día de la Mujer Eορτή της ημέρας της γυναίκας • Sábado 8 de marzo, a las 21.00 h El cubano Yoel Soto ha emprendido el “Proyecto Panayotará”, cuya fuente de inspiración fue la canción de Lukianós Kilaidonis, “Mairy Panayotará”. Con arreglos musicales suyos y traducida al español, esta canción se ha convertido en una obra única. Soto invitó a once excelentes cantantes -latinas y griegas- a sumarse a este proyecto, de modo que el 8 de marzo, en el art café Polis, se grabará el videoclip correspondiente. Este proyecto está dedicado a las mujeres que son víctimas de la violencia doméstica y se utilizará para promocionar la misión de la Fundación WINHellas, que apoya a las mujeres maltratadas en Grecia. Todos los artistas colaboran de manera gratuita en este proyecto en un canto por la igualdad y el respeto a la mujer.

Yoel Soto cuenta a Sol Latino: “La idea se inspiró en la vida de una amiga mía que vive en un matrimonio desde hace más de 5 años, donde el marido la maltrata tanto verbal como físicamente. Mi esposa y yo tratamos de ayudarla, aconsejándola dirigirse a un abogado y a algún centro de los tantos que existen en Grecia que apoyan a las mujeres que sufren de violencia doméstica. Su hijo de 4 años tiene graves problemas de vocabulario y de aprendizaje por ser testigo de constantes peleas en su casa. Este tema siempre me tocó profundamente porque no es la única mujer que conozco con esta situacón y no me parece justo. Pregunté a mi esposa María por una canción griega con un tema similar y me habló de la Panagiotará, entonces decidí crear este projecto para de alguna manera dar mi contribución a estas pobres mujeres que son la mayoría”.

La versión Latina de La Panagiotara fue grabada en el estudio S Lab de Spyros Kolaitis, saxofonista y compositor. Participan 19 artistas, todas mujeres excepto Carlos Menendez, destacado percusionista Cubano que reside en Grecia y Yoel Soto, compositor y músico cubano. Las cantantes son: (por orden de aparición en la canción): Agni, Martha Moreleón, Sophia Papazoglou, Malou Kiriakopoulou, Janet Kapuya, Odalis Palma, Eva Loukatou, Rosanna Mailán, Martha Oikonomopoulou, Arlyn Del Carmen González, Efstathia.

Músicos: piano eléctrico: Stella Gouskou piano acústico: Elena Lazaretou flauta: Anna Papaoutsi sax soprano: María Stathi clarinete: Katerina Lioudaki trombón: Miriam Masramon Muntadas acordeón: Anna Laki laúd: Irini Triandafyllidi percusiones: Carlos Menéndez bajo y percusiones: Yoel Soto Arreglo: Yoel Soto adaptación al español: Yoel Soto, Maria Stathi.

Del video clip: Direcciòn general y montaje: Dimitris Avramòpoulos, Eleni Politopoulou. Cámara y direcciòn de fotografía: Alexis Ponce.

El proyecto además estará respaldado por la fundación WINHellas, una organización worlwide dedicada enteramente a la protección y cura de mujeres que sufren violencias domésticas.

• Σάββατο 8 Μαρτίου, ώρα 21:00 Ο Κουβανός Γιοέλ Σότο έχει ξεκινήσει το "Σχέδιο Παναγιωταρά", του οποίου πηγή έμπνευσης υπήρξε το τραγούδι του Λουκιανού Κηλαηδόνη "Μαίρη Παναγιωταρά". Με δικές του μουσικές παρεμβάσεις και μεταφρασμένο στα ισπανικά, το τραγούδι αυτό έγινε ένα μοναδικό έργο. Ο Σότο προσκάλεσε έντεκα εξαιρετικές τραγουδίστριες - Λατινοαμερικάνες και Ελληνίδες - να συμμετέχουν σε αυτό το σχέδιο, κι έτσι στις 8 Μαρτίου, στο Polis Art Cafe, θα γυριστεί και το αντίστοιχο βιντεοκλίπ. Το σχέδιο αυτό είναι αφιερωμένο στις γυναίκες θύματα της βίας λόγω του φύλου τους και θα χρησιμοποιηθεί για την προβολή της αποστολής του Ιδρύματος WINHellas που βοηθά τις κακοποιημένες γυναίκες στην Ελλάδα. Όλοι οι καλλιτέχνες συμμετέχουν δωρεάν σε αυτό το σχέδιο με ένα τραγούδι για την ισότητα και το σεβασμό της γυναίκας. Ο Yoel λέει στο Sol Latino: «Η ιδέα γεννήθηκε από την είδηση ότι ένας φίλος μου ζει ένα γάμο από 5 χρόνια, όπου ο σύζυγος είναι λεκτικά και σωματικά καταχρηστική πριν . Η γυναίκα μου και εγώ προσπάθησα να την βοηθήσει συμβουλεύει να πάει σε ένα δικηγόρο και ένα κέντρο από τα πολλά που υπάρχουν στην Ελλάδα , όπου οι γυναίκες που υποφέρουν από ενδοοικογενειακή βία παρακολουθήσουν . 4 χρονών γιος του έχει σοβαρά προβλήματα μάθησης λεξιλόγιο και μάρτυρες συνεχείς αγώνες στο σπίτι . Αυτό το θέμα πάντα με συγκίνηση , διότι δεν είναι η μόνη γυναίκα που ξέρω αυτό situacón και δεν είναι δίκαιο. Ρώτησα την γυναίκα μου Μαρία για ένα ελληνικό τραγούδι με ένα παρόμοιο θέμα και μίλησε Παναγιωταρά μου , γι 'αυτό αποφάσισε να δημιουργήσει αυτό το έργο να δώσει με κάποιο τρόπο τη συμβολή μου σε αυτές τις φτωχές γυναίκες που είναι η πλειοψηφία». Η λατινική εκδοχή του Παναγιωταρά καταγράφηκε στη μελέτη S Lab Σπύρος Κολαΐτης, τον σαξοφωνίστα και συνθέτη που τους έδωσε την υποστήριξή τους από την αρχή. 19 καλλιτέχνες που συμμετέχουν, όλες οι γυναίκες εκτός από Carlos Menendez , μια εξέχουσα Κούβας κρουστών που κατοικεί στην Ελλάδα και . Τραγουδιστές με σειρά εμφάνισης στο τραγούδι : Αγνή , Martha Moreleon , Σοφία Παπάζογλου , Μαλού Κυριακοπούλου , Janet Kapuya , Odalis Palma , Εύα Λουκάτου , Rosanna Mailan , Μάρθα Οικονομοπούλου , Arlyn Del Carmen González , Ευσταθία . Μουσικοί : ηλεκτρικό πιάνο : Στέλλα Γκούσκου ακουστικό πιάνο Έλενα Λαζαρέτου Φλάουτο : Άννα Papaoutsi σαξόφωνο σοπράνο Μαρία Στάθη Κλαρίνο : Κατερίνα Λιουδάκη τρομπόνι : Miriam Masramon Muntadas Ακορντεόν : Άννα Laki Λαούτο : Ειρήνη Triandafyllidi κρουστά : Carlos Menéndez μπάσο και κρουστά : Yoel Soto Διακανονισμός : Yoel Soto Ισπανικά προσαρμογή : Yoel Soto , Μαρία Στάθη.

Café Arte POLIS, Pesmazoglou 5, Atenas. Entrada libre. https://www.facebook.com/jolysoto

SoL Latino 5a

Lengua

6-7 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 10:16 ΜΜ Page 2

El Paraguay, una naciόn bilingüe Por Sapfó Diamanti

SoL Latino 6

La población paraguaya actual es mestiza prácticamente en su totalidad, resultado del mestizaje que proviene inicialmente de la unión de mujeres indígenas de etnia guaraní y de colonizadores españoles. En una segunda fase, al finalizar la Guerra de la Triple Alianza, el gobierno paraguayo recurrió a la inmigración extranjera, europeos especialmente (españoles, italianos y alemanes), pero también árabes y asiáticos. La Guerra de la Triple Alianza (1865-70) fue el conflicto bélico más mortífero de la historia de América Latina en la cual el Paraguay luchó contra Brasil, Uruguay y Argentina. Tras la derrota paraguaya definitiva en 1870, el Paraguay había perdido no sólo gran parte de su territorio (1 millón de km²), sino sobre todo entre el 50 y el 70% de su población total, muerta en combate o a causa de enfermedades, hambre y agotamiento. De los 150-160.000 habitantes del país al final de la guerra, sólo 28.000 eran hombres adultos, haciéndose así muy importante el rol de la mujer en una sociedad que terminó por volverse bastante matriarcal, restableciendo la antigua costumbre guaraní.

Hoy sin embargo, es evidente la existencia de una cultura propiamente paraguaya, homogénea y compartida por toda la nación. La actual cultura paraguaya es una mezcla: Aparentemente prevaleció la cultura del dominador. De la cultura indígena se conservan algunas costumbres y -lo más sorprendente- la lengua guaraní hablada por casi toda la población. El guaraní se dice avañe'ê = lengua del hombre, del indio, mientras que el castellano se dice karaiñe'ê = lengua de los señores, de los jefes, - guaraní, que significa guerrero.

La manera en que coexisten el guaraní y el español en el Paraguay da lugar a una situación lingüística sin par en toda América. Con respecto al uso mayoritario del guaraní, una antigua lengua aborigen americana, en toda la extensión del país, se puede decir que el Paraguay es el único caso de este tipo en el hemisferio, una de las pocas naciones bilingües en el mundo, lo que le atribuye "la singular peculiaridad de su cultura bilingüe, única en su especie en América Latina" (A. Roa Bastos). Según el censo del 2002, el 73% de la población paraguaya habla los dos idiomas oficiales y sólo el 27% conoce una sola de las lenguas. Detalle histórico: En la Guerra del Chaco (1932-35), entre el Paraguay y Bolivia, si el Paraguay salió devastado humana y económicamente, triunfó frente a su adversario, en gran parte gracias a los comandos dados en guaraní…

Pero son pocos los que realmente pueden considerarse bilingües coordinados, es decir, personas que manejan ambas lenguas con la misma soltura y perfección. La poca competencia de los paraguayos en general en el uso del castellano se debe a que en el sistema educativo se pretendió dar instrucción en una lengua que la mayoría de

Indígenas guaraní, tesoro vivo del Paraguay

los niños -por lo menos el 60%- no entendían ni hablaban. Esto se refleja en la escasez de la literatura paraguaya en castellano. La literatura en guaraní también es escasa y eso se debe a su vez a que a los paraguayos no se les enseñó a leer y escribir en guaraní.

Se suele llamar jopará (literalmente mezclado o mezcla) al guaraní paraguayo que tiene mucha interferencia del castellano y que es en realidad una mezcla de guaraní y castellano. Roa Bastos, por ejemplo, aunque escribe en español, continuamente alude a la lengua materna guaraní: “materia placentaria en que está inmerso el paraguayo”.

Desde el comienzo de la colonia, el castellano fue la lengua alta en la región, que se usó en documentos oficiales y relaciones con el gobierno, mientras que el guaraní se usaba en las relaciones íntimas, familiares y laborales. Esta situación ha sido causa de una relación injusta en que una gran parte de la nación, los que hablaban sólo el guaraní, no tenían acceso al gobierno, la educación, la cultura universal y, en consecuencia, al progreso económico.

En las misiones jesuíticas (S. XVII) que convivieron con la sociedad colonial, la situación del guaraní era diferente. En ellas fue desde el principio lengua literaria y se usó para enseñar a los indígenas a leer y escribir. Fue la lengua única de los pueblos de indios de las misiones de los jesuitas y en ellos hasta la correspondencia oficial con las autoridades se llevaba en guaraní. Es muy probable que esa experiencia fuera la que más ayudó a la sobrevivencia y grado de difusión actual del guaraní. La situación del guaraní empezó a cambiar desde su inclusión como lengua oficial en la Constitución Nacional de 1992, que lo puso en el mismo rango oficial que el castellano.

Los mejores precios de Aghios Nikolaos, Creta Apartamentos con maravillosa vista al mar, cómodos y ambiente familiar.

A solo 50 pasos de la playa Havania.

Descuento del 20% para nuestros lectores Usa el código SOL-Mirabella Teléfonos: 28410 83282 - 6936797755 info@mirabella.gr - www.mirabella.gr

uas 6-7 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 10:17 ΜΜ Page 3

Παραγουάη, ένα δίγλωσσο έθνος

Της Σαπφώς Διαμάντη

δύο επίσημες γλώσσες και μόνο το 27% ξέρει μία μόνο από τις γλώσσες αυτές. Ιστορική λεπτομέρεια: Στον Πόλεμο του Τσάκο (1932-35), μεταξύ Ο σημερινός πληθυσμός της Παραγουάης αποτελείται από μιγάδες σχε- Παραγουάης και Βολιβίας, η Παραγουάη βγήκε μεν κατεστραμμένη από δόν στο σύνολό του, αποτέλεσμα της επιμειξίας που προκύπτει αρχικά από ανθρώπινη και οικονομική άποψη, πλην όμως θριάμβευσε του αντιπάλου την ένωση ιθαγενών γυναικών της εθνότητας γουαρανί και Ισπανών εποί- της, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις διαταγές που δίνονταν στα γουαρανί… κων. Σε δεύτερο στάδιο, μετά το πέρας του Πολέμου της Τριπλής Συμ- Λίγοι είναι όμως, εκείνοι που μπορούν να θεωρηθούν αμφιδύναμα δίμαχίας, η παραγουανή κυβέρνηση κατέφυγε στην εισροή ξένων μετανα- γλωσσοι, δηλαδή άτομα που κατέχουν αμφότερες τις γλώσσες και τις χρηστών, κυρίως Ευρωπαίων (Ισπανών, Ιταλών και Γερμανών), αλλά και σιμοποιούν με την ίδια άνεση και τελειότητα. Η μειωμένη ικανότητα των Αράβων και Ασιατών. Ο Πόλεμος της Τριπλής Συμμαχίας (1865-70) Παραγουανών εν γένει στη χρήση της ισπανικής οφείλεται στο ότι το εκυπήρξε η πλέον πολύνεκρη πολεμική σύρραξη στην Ιστορία της Λατινι- παιδευτικό σύστημα αποσκοπούσε στο να παρέχει μόρφωση σε μια κής Αμερικής, όπου η Παραγουάη πολέμησε ενανγλώσσα που η πλειοψηφία των παιδιών -τουλάχιτίον της Βραζιλίας, της Ουρουγουάης και της Αρστον το 60%- δεν καταλάβαιναν ούτε μιλούσαν. Αυτό γεντινής. Μετά την οριστική ήττα της Παραγουάης αντικατοπτρίζεται στη σποραδικότητα της παραγουατο 1870, η χώρα είχε χάσει όχι μόνον ένα μεγάλο νής λογοτεχνίας στα ισπανικά. Η λογοτεχνία στα μέρος της επικράτειάς της (1 εκατ. χλμ.2), αλλά γουαρανί σπανίζει επίσης, κι αυτό οφείλεται με τη προπαντός μεταξύ του 50 και 70% του συνολικού σειρά του, στο ότι οι Παραγουανοί δεν διδάχθηκαν να της πληθυσμού, που είχε πεθάνει στη μάχη, ή εξαιδιαβάζουν και να γράφουν στα γουαρανί. τίας των ασθενειών, της πείνας και της εξάντλησης. Τα γουαρανί της Παραγουάης, που έχουν δεχθεί πολΑπό τους 150-160.000 κατοίκους της χώρας στο λές παρεμβάσεις από τα ισπανικά, αποκαλούνται συτέλος του πολέμου, μόνον οι 28.000 ήταν ενήλικοι νήθως jopará (στην κυριολεξία αναμεμειγμένο ή άνδρες, ενώ κατέστη έτσι πολύ σημαντικός ο ρόλος μείγμα), και είναι στην πραγματικότητα ένα μείγμα της γυναίκας σε μια κοινωνία που κατέληξε να γίγουαρανί και ισπανικών. Ο Ρόα Μπάστος, για παράνει αρκετά μητριαρχική, επιστρέφοντας στο παλαιό δειγμα, αν και γράφει στα ισπανικά, ανατρέχει διαρέθιμο γουαρανί. κώς στη μητρική γλώσσα γουαρανί: «ύλη πλακουνΣήμερα ωστόσο, είναι εμφανής η ύπαρξη μιας κουλτώδης, στην οποία βρίσκεται βυθισμένος ο τούρας εντελώς παραγουανής, που είναι ομοιογεΠαραγουανός». νής και ανήκει σε ολόκληρο το έθνος. Η σημερινή Από την αρχή της Αποικίας, τα ισπανικά υπήρξαν η Sapfo Diamanti. παραγουανή κουλτούρα είναι μείγμα: Προφανώς, "λόγια" γλώσσα στην περιοχή, που χρησιμοποιήθηκε Charla sobre el Paraguay bilingüe επικράτησε η κουλτούρα του κυρίαρχου, ενώ από σε επίσημα έγγραφα και σχέσεις με τη διοίκηση, ενώ en el V Festival LEA την ιθαγενή κουλτούρα διατηρούνται ορισμένα τα γουαρανί χρησιμοποιούνταν στις φιλικές, οικογεέθιμα και -το πλέον εκπληκτικό- η γλώσσα γουανειακές και εργασιακές σχέσεις. Η κατάσταση αυτή ρανί που μιλιέται από ολόκληρο σχεδόν τον πληθυσμό. Τα γουαρανί λέ- έγινε αιτία για μια άδικη σχέση, όπου ένα μεγάλο τμήμα του έθνους, όσοι γονται avañe'ê = γλώσσα του ανθρώπου, του Ινδιάνου, τα ισπανικά λέ- μιλούσαν μόνο γουαρανί, δεν είχαν πρόσβαση στη διοίκηση, την παιδεία, γονται karaiñe'ê = γλώσσα των αρχόντων, των ηγετών, - ενώ γουαρανί τον παγκόσμιο πολιτισμό και, συνεπώς, στην οικονομική πρόοδο. σημαίνει πολεμιστής. Στις Αποστολές των Ιησουιτών (17ος αι.) που συνυπήρξαν με την αποιΟ τρόπος με τον οποίο συνυπάρχουν τα γουαρανί και τα ισπανικά στην Πα- κιακή κοινωνία, η θέση των γουαρανί ήταν διαφορετική. Εκεί, τα γουαρανί ραγουάη συνεπάγεται μια γλωσσολογική πραγματικότητα που όμοιά της υπήρξαν εξαρχής λογοτεχνική γλώσσα και χρησιμοποιήθηκαν για να διδεν υπάρχει σε ολόκληρη την Αμερική. Σε ό,τι αφορά την πλειοψηφική δαχθεί στους ιθαγενείς ανάγνωση και γραφή. Ήταν η μοναδική γλώσσα χρήση των γουαρανί, μιας αρχαίας αμερικανικής αυτόχθονος γλώσσας, των ινδιάνικων χωριών των Αποστολών των Ιησουιτών και εκεί ως και σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας, μπορούμε να πούμε ότι η Πα- η επίσημη αλληλογραφία με τις Αρχές διεξαγόταν στα γουαρανί. Είναι ραγουάη είναι η μοναδική περίπτωση αυτού του είδους στο ημισφαίριο, πολύ πιθανόν η εμπειρία αυτή να ήταν εκείνη που βοήθησε περισσότερο ένα από τα λίγα δίγλωσσα έθνη στον κόσμο, κάτι που της αποδίδει "την στην επιβίωση και το βαθμό της σημερινής διάδοσης των γουαρανί. Η καεντελώς ιδιαίτερη ιδιομορφία της δίγλωσσης κουλτούρας της, μοναδική τάσταση των γουαρανί άρχισε να αλλάζει από τότε που συμπεριλήφθηστο είδος της στη Λατινική Αμερική" (Α. Ρόα Μπάστος). Σύμφωνα με την καν ως επίσημη γλώσσα στο Εθνικό Σύνταγμα του 1992, που τα έθεσε απογραφή του 2002, το 73% του παραγουανού πληθυσμού μιλάει και τις στην ίδια επίσημη θέση με τα ισπανικά.

SoL Latino 7

8-9 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:13 ΜΜ Page 2

lindalaquelea

Η λιντα-Που-Διαβαζει - βιβλια να τα ερωτευτεις!

libros de los que enamorarse

Olga Merino y Alfonso Mateo Sagasta: ˜ “Escritores de suenos y derrotas”

Όλγα Μερίνο και Αλφόνσο Ματέο-Σαγάστα «Γράφουν κι οι δυο για όνειρα και ήττες»

SoL Latino 8

Por Linda Baseggio

Της Λίντα Μπασέτζο

Esta vez, queridos lectores de Sol Latino, os quiero hablar no de un libro sino de dos autores a los que admiro mucho, adelantando el placer de poderlos ver en persona en el marco del Festival LEA 2014.

Αυτήν τη φορά, αγαπητοί αναγνώστες του Sol Latino, δεν θέλω να σας μιλήσω για ένα βιβλίο, αλλά για δύο συγγραφείς που θαυμάζω πολύ, για να πάρουμε και μια πρώτη γεύση της ευχαρίστησης που θα έχουμε να μιλήσουμε μαζί τους αυτοπροσώπως στα πλαίσια του Φεστιβάλ ΛΕΑ 2014.

Olga Merino y Alfonso Mateo-Sagasta son españoles: ella de Barcelona, él de Madrid. Los dos son autores contemporáneos de noΗ Όλγα Μερίνο και ο Αλφόνσο Ματέο-Σαγάστα είναι Ισπανοί, εκείvela histórica: nacieron en la década de los sesenta, llevan unos quinνη από τη Βαρκελώνη κι εκείνος από τη Μαδρίτη. Είναι κι οι δυο τους ce años escribiendo y, sobre todo, siguen publicando (lo cual tieσύγχρονοι συγγραφείς ιστορικού μυθιστορήματος. Γεννήθηκαν τη ne mérito, vistos los tiempos) con excelentes críticas y mejor resδεκαετία του 60, γράφουν εδώ και 15 χρόνια περίπου, και κυρίως, puesta del público. Ambos han lleεξακολουθούν να δημοσιεύουν (κάτι gado a la literatura desde caminos που έχει την αξία του, στην εποχή που diferentes que aportan valor añaζούμε) ανταμειβόμενοι με εξαιρετικές dido a sus obras: Olga desde el peκριτικές και την καλύτερη ανταπόκριriodismo, desempeñado para El ση του κοινού. Και οι δυο τους κατέPeriódico de Cataluña y como coληξαν στη λογοτεχνία από διαφορετιrresponsal en el Reino Unido y en κούς δρόμους, κάτι που αποδίδει προel Moscú de la transición; Alfonso στιθέμενη αξία στο έργο τους: η Όλγα desde la arqueología, gracias a από τη δημοσιογραφία, δουλεύοντας sus estudios en historia antigua y για την εφημερίδα El Periódico της Καmedieval y a la gerencia de una liταλονίας και ως ανταποκρίτρια στο brería especializada. Biografías Ηνωμένο Βασίλειο και στη Μόσχα aparte, son autores muy intereτης μεταπολίτευσης, ο Αλφόνσο από santes porque sus novelas abarcan την αρχαιολογία, χάρη στις σπουδές dos épocas fundamentales de la του στην Αρχαία και Μεσαιωνική historia de España: las de Alfonso Ιστορία και στη διαχείριση ενός ειδιtratan del Siglo de Oro, con el naκευμένου βιβλιοπωλείου. Βιογραφίες cimiento de la novela, los grandes ξεχωριστές, δύο συγγραφείς πολύ ενescritores y las secuelas, econóδιαφέροντες διότι στα μυθιστορήματά micas y humanas, del descubriτους αναφέρονται σε δύο βασικές miento de América; Olga se centra εποχές της Ιστορίας της Ισπανίας: του en el siglo XX, las guerras munΑλφόνσο πραγματεύονται τον "Χρυσό diales, la guerra civil española, las Αιώνα" (1492-1681), με τη γέννηση esperanzas frustradas. Son escriτου μυθιστορήματος, τους μεγάλους tores de sueños y derrotas, y no tieσυγγραφείς και τις οικονομικές και κοιnen miedo de meter el dedo en la νωνικές συνέπειες της ανακάλυψης llaga. Desde el punto de vista de της Αμερικής, ενώ η Όλγα επικενOlga Merino y Alfonso Mateo Sagasta una docente, saben mezclar lo útil τρώνεται στον 20º αιώνα, τους παγcon lo bonito, ya que permiten κοσμίους πολέμους, τον ισπανικό Εμentender la historia como si fuera φύλιο, τις φρούδες ελπίδες. Γράφουν un manual, pero con la ventaja de ser literatura. Hay mucho estudio κι οι δυο για όνειρα και ήττες, και δεν φοβούνται να θέσουν τον δάdetrás de cada novela, mucho trabajo de investigación y el resulκτυλον επί τον τύπον των ήλων. Από την άποψη μιας εκπαιδευτικού, tado es una obra donde la artesanía se vuelve arte. ξέρουν να συνδυάζουν το τερπνόν μετά του ωφελίμου, αφού επιQuien quiera acercarse a estos autores puede hacerlo en la biblioteca τρέπουν την κατανόηση της Ιστορίας σαν να ήταν από εγχειρίδιο, del Instituto Cervantes (Mitropoleos, 23): Olga Merino está preαλλά με το προτέρημα ότι είναι λογοτεχνία. Πίσω από κάθε μυθιsente con Espuelas de Papel (2004) y Alfonso Mateo-Sagasta con στόρημα υπάρχει πολλή μελέτη, πολλή ερευνητική δουλειά. Και το Ladrones de tinta (2004), El gabinete de las maravillas (2009), Las αποτέλεσμα είναι ένα έργο όπου η χειροτεχνία γίνεται τέχνη. caras del tigre (2010) y El poeta cautivo (2011). Όποιος θέλει, μπορεί να γνωρίσει αυτούς τους συγγραφείς από τη Βιβλιοθήκη του Ινστιτούτου Θερβάντες (Μητροπόλεως 23) όπου θα ¡Felices libros y lecturas a tod@s! βρείτε τα βιβλία: Espuelas de Papel (2004) της Όλγα Μερίνο και Ladrones de tinta (2004), El gabinete de las maravillas (2009), Las caras del tigre (2010) και El poeta cautivo (2011) του Αλφόνσο Ματέο-Σαγάστα. Καλή @νάγνωση σε όλους και όλες!

8-9 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:13 ΜΜ Page 3

BaJO la MiRada de una CanTaORa de FlaMenCO GRieGa

LaS JUERGaS flamencas Jerez de la Frontera, cuna del flamenco Juerga είναι το γλέντι, γλέντι σα μυσταγωγία... Της Yota Barón Το Jerez de la Frontera είναι μια πόλη ανατολικά της Σεβίλλης, γνωστή ως «cuna del flamenco». Κάθε Μάρτιο διοργανώνεται ένα φεστιβάλ φλαμένκο στο οποίο μπορεί κανείς να απολαύσει παραστάσεις στα θέατρα της πόλης, να παρακολουθήσει σεμινάρια χορού, τραγουδιού, ρυθμού και φυσικά –το καλύτερο από όλα– να ζήσει τη μοναδική εμπειρία των juergas flamencas σε κάποια peña που το Jerez έχει άφθονες.

Juerga είναι η αυτοσχέδια μικρή fiesta που οργανώνεται επιτόπου, ανα πάσα στιγμή, οπουδήποτε και στην οποία μπορεί να συμμετέχει ο καθένας. Σε peñas του Jerez έχω ζήσει τις καλύτερες fiestas της ζωής μου. Θυμάμαι πολύ έντονα τρεις juergas που με σημάδεψαν όσον αφορά στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι το flamenco. Η πρώτη ήταν μια fiesta που ξεκίνησε σε ένα μικρό bar μετά από μια παράσταση του διάσημου gitano χορευτή Farruquito. Όλο το Jerez ήταν γεμάτο gitanos εκείνη τη μέρα. Μαζεύτηκαν όλοι στο bar και άρχισαν να παίζουν κιθάρες και να τραγουδούν, ενώ τα πιτσιρίκια (4-5 χρονών) χόρευαν και τραγουδούσαν κι εκείνα. Πολύ γρήγορα το μαγαζί γέμισε με κόσμο που ήρθε να δει τον ίδιο τον Farruquito στη juerga που είχε ξεκινήσει. Οι πόρτες έκλεισαν επειδή δε χώραγε άλλος κόσμος. Μέχρι τα ξημερώματα κάθισα να βλέπω όλη τη φαμίλια του Farruquito να γλεντάει. Και μαζί κι εμείς. Ήταν σα μυσταγωγία. Δεύτερη juerga που είχα τη μεγάλη τύχη να ζήσω ήταν στην peña Antonio Chacón, οποu μετά από μια παράσταση άλλου διάσημου χορευτή, του Javier Barón, μαζεύτηκαν όλοι οι συντελεστές και όχι μόνο στην peña και άρχισαν να παίζουν χαρούμενα μουσική, να τραγουδάνε και να χορεύουν. Ήταν ο Javier Barón, o γνωστός κιθαρίστας Moraíto chico, ο Diego Carrasco με τους γιους του. Και πάλι η σάλα γέμισε με κόσμο που ήρθε να τους δει. Αυτά δεν τα πετυχαίνεις εύκολα. Πρέπει να ψάξεις να βρεις που είναι η juerga μέσα στη νύχτα, στην τύχη! Η τρίτη και πιο συνταρακτική για εμένα ήταν μια juerga που έζη-

σα μέρα μεσημέρι στην peña La bulería όπου είχαν καθίσει άνθρωποι σχολώντας από τη δουλειά, να πιουν ένα ποτηράκι, να πούνε ένα τραγούδι και να πάνε σπίτι τους. Ο γιος του φούρναρη έπαιζε κιθάρα και ένα 7χρονο παιδί σηκώθηκε να χορέψει. Όλοι χτυπούσαν ρυθμικά τα παλαμάκια και ο ρυθμός έγινε πιο γρήγορος. Αν δεν υπήρχε τραγούδι, δε χόρευε κανείς. Μετά από 1,5 περίπου ώρα, είχε φύγει ο πολύς κόσμος και έμειναν λίγοι, οι πόρτες έκλεισαν και έμεινε μια κοπέλα που τραγούδησε ένα θλιμμένο σκοπό (soleá) για τον αδερφό της που είχε χάσει πρόσφατα. Δάκρυα έφερε στα μάτια ολονών, γιατί έδειχνε πραγματικά πως υποφέρει. Ο πατέρας της σηκώθηκε και τη φίλησε με περηφάνια. Κάθε φορά που βρίσκομαι σε μια juerga είτε είναι στην Ελλάδα, είτε στην Ισπανία, ο ενθουσιασμός μου είναι πάντα ο ίδιος και η μαγεία που ένιωσα την πρώτη φορά, είναι ακόμα εκεί και με αγκαλιάζει πάντα σε τέτοιες στιγμές.

www.abanico.gr Español, portugués y catalán (todos los niveles)

Preparación a diplomas DELE, PLE, KΠγ y Certificats de Català

Traducción e interpretación. Cursos, seminarios y talleres. de español y portugués

Literatura

Taller de arte

Historia

Teatro

Cocina española

Kolokotroni 12, Atenas • info@abanico.gr • Tel: 210 3251214 /5

SoL Latino 9

10-11 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:20 ΜΜ Page 2

reflex i

Miguel castillo Didier

director del Centro de Estudios Griegos, Bizantinos y Neohelenicos de chile

"Lo que el mundo necesita hoy es superar todo fanatismo y llegar a un autEntico humanismo” Por Adriana Martίnez

SoL LatiNo 10

El profesor Miguel Castillo Didier es el director del Centro de Estudios Griegos, Bizantinos y Neohelénicos "Fotios Malleros" de la Facultad de Filosofía y Humanidades de la Universidad de Chile. Es autor de varias traducciones del griego moderno al español y de gran parte de la obra de Nikos Kazantzakis y Constantinos Cavafis. Ha sido condecorado con la “Orden del Fénix” por el Presidente de la República Helénica Carolos Papulias por su gran labor como helenista. El pasado 29 de enero, con al apoyo de la Embajada de Chile en Grecia, presentó en el Instituto Cervantes de Atenas su libro “Francisco de Miranda: precursor, héroe y mártir de la Independencia de América Latina”, publicado en griego por la editorial Notios Anemos. Tuve el placer de conversar con él para esta edición de Sol Latino.

Sol Latino: ¿Cómo se inició usted en el ámbito de la lengua griega?

Miguel Castillo Didier: Ingresé en la Universidad de Chile para estudiar Pedagogía en castellano y en seguida entré al curso libre de griego clásiProfesor Miguel Castillo Didier co, de cuatro años, que impartía el Foto Instituto Cervantes de Atenas inolvidable profesor Fotios Malleros.

También él daba el curso de literatura griega. En vista de que el profesor era griego, yo, además de interesarme por el griego clásico, em“Miranda luchό pecé a interesarme por las etapas por la unidad posteriores del griego y así llegué al griego moderno. Dos autores abrielatinoamericana, ron para mí el camino hacia la litelo que sigue siendo ratura neogriega: Kazantzakis y Cauna necesidad vafis. Recuerdo que mi papá puso en fundamental” mis manos el libro “Cristo de nuevo crucificado”, diciéndome: “Es un libro maravilloso. No lo olvidarás nunca”. La obra fue una revelación: vi que existía el pueblo griego, que existía la lengua griega, que había un autor extraordinario. Pensé que este escritor debía de tener otras obras, pensé en su trasfondo cultural, en sus influencias, etc. Casi al mismo tiempo, una conferencia dada por el inolvidable profesor Georgios Razís, me reveló a Cavafis. Fue la primera vez que en Chile se habló de poesía neogriega. Al escuchar traducciones de tres poemas de Cavafis, comprendí que se trataba de un poeta genial. Hoy muchos jóvenes se interesan y aman la literatura clásica y la neohelénica. Admiran y aman a Homero, Esquilo, Sófocles, etc. Y aman y admiran a Cavafis, Kazantzakis, Seferis,

Ritsos, Elytis. Pienso que se debe al carácter universal de los valores de esa poesía. Perciben un mensaje humanista en esa poesía.

S.L.: Con la crisis económica y social que vive Grecia han salido a la luz extremismos racistas.

M.C.D.: No quisiera opinar sobre la situación interna de Grecia. Sólo puedo decirle que lo que el mundo necesita hoy es tolerancia, convivencia pacífica y cordial de ideas, religiones, razas, superar todo fanatismo y llegar a un auténtico humanismo.

S.L.: ¿Cómo surgió la idea de escribir sobre Francisco de Miranda? ¿Cuál es su objetivo con este libro?

M.C.D.: Durante mi exilio en Venezuela, en cierto modo se compensó el dolor por no poder volver a la patria, con la oportunidad de profundizar en la vida y la obra de extraordinarios hijos de Venezuela: Miranda, Bolívar, Bello, el músico colonial Cayetano Carreño, el músico contemporáneo Juan Bautista Plaza. Miranda me interesaba especialmente por su relación con Grecia y por su relación con Chile. Por una parte es el único héroe americano que vino a Grecia; el único que poseyó una riquísima biblioteca griega. Su ideario libertario fue inspirado por su admiración por la cultura griega clásica.

Por otra parte, fue el maestro de Bernardo O’Higgins, en Londres, en 1897-98. Es el primero en concebir una América hispana unida y libre, en un gran estado multinacional, multirracial y multicultural, que abarcaría desde el río Misisipi hasta el Cabo de Hornos.

El objetivo del libro es contribuir a que los griegos conozcan más a un héroe que fue un gran humanista, que amó a Grecia, que se inspiró en la cultura griega para su idea de libertad para la América hispana, que fue el único hijo de América que visitó Grecia bajo el dominio turco, que tuvo una riquísima biblioteca griega.

Pero no es que yo esté vivendo una nueva etapa de mi obra literaria. He escrito cinco libros sobre Miranda, dos biografías de músicos venezolanos y una de un músico chileno, mártir bajo la dictadura. Pero paralelamente he seguido ocupándome principalmente de las letras griegas. Estoy terminando la traducción de la poesía completa de Seferis y elaborando un estudio muy extenso. También estoy hace tiempo en un libro sobre los epistolarios de John Cavafis, Mikés Ralis y Stéfanos Skilitsis.

S.L.: ¿Cree usted que los ideales por los cuales luchó Miranda hace tantos años siguen vigentes ahora? ¿Por qué?

M.C.D.: Pienso que sí. Luchó Miranda por la unidad latinoamericana, lo que sigue siendo una necesidad fundamental; luchó por los derechos humanos, lucha que hoy continúa en el mundo; luchó por una sociedad pluralista y humanista. Todos son valores plenamente vigentes, que no se han logrado plenamente.

10-11 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:20 ΜΜ Page 3

iones

«Αυτό που χρειάζεται σήμερα ο κόσμος είναι να υπερνικηθεί κάθε φανατισμός και να επιτευχθεί ένας αυθεντικός ουμανισμός» Της Adriana Martίnez

Ο Καθηγητής Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ είναι Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών "Φώτιος Μαλλέρος" της Σχολής Φιλοσοφικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Χιλής. Έχει μεταφράσει πολλά έργα από τα νέα ελληνικά στα ισπανικά, μεταξύ αυτών, μεγάλο μέρος του έργου του Νίκου Καζαντζάκη και του Κωνσταντίνου Καβάφη. Του έχει απονεμηθεί ο Ταξιάρχης του Τάγματος του Φοίνικος από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια για το μεγάλο του έργο ως ελληνιστής. Στις 29 Ιανουαρίου, χάρη στην υποστήριξη της Πρεσβείας της Χιλής στην Ελλάδα, παρουσίασε στο Ινστιτούτο Θερβάντες της Αθήνας το βιβλίο του «Φρανσίσκο ντε Μιράντα: Φιλέλληνας, πρόδρομος και ήρωας της Λατινοαμερικάνικης Ανεξαρτησίας», που δημοσιεύτηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Νότιος Άνεμος. Στο παρόν τεύχος του Sol Latino, παραθέτουμε τη σύντομη συνομιλία που είχαμε την τιμή να έχουμε μαζί του. Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ: Το οικογενειακό περιβάλλον υπήρξε καθοριστικό. Όλες μου οι θείες, και η μητέρα μου, έπαιζαν πιάνο, και μερικές τραγουδούσαν. Όσο για τη λογοτεχνία, τα βιβλία ήταν στο σπίτι μας ο θησαυρός του πατέρα μου. Ο πατέρας μου, καθηγητής φιλοσοφίας και αγγλικών, είχε πάθος «Ο Μιράντα αγωνίστηκε με τη λογοτεχνία.

Latino: Πώς μυηθήκατε στο για τη λατινοαμερικανική Sol χώρο της ελληνικής γλώσσας; ενότητα, κάτι που Μιγκέλ Καστίγιο Ντιντιέ:: Μπήκα στο Πανεπιστήμιο της Χιλής για να εξακολουθεί να αποτελεί σπουδάσω Παιδαγωγικά στα ισπαθεμελιώδη αναγκαιότητα» νικά, και αμέσως μπήκα και στο ανοιχτό τμήμα Αρχαίων Ελληνικών, που ήταν τετραετές, όπου δίδασκε ο αλησμόνητος καθηγητής Φώτιος Μαλλέρος. Ο ίδιος δίδασκε και ελληνική φιλολογία. Και καθώς ο καθηγητής ήταν Έλληνας, εγώ, εκτός του ότι ενδιαφερόμουν ήδη για τα αρχαία ελληνικά, άρχισα να ενδιαφέρομαι και για τα κατοπινά στάδια των ελληνικών, κι έτσι έφτασα στα νέα ελληνικά. Δύο συγγραφείς άνοιξαν για μένα το δρόμο της νεοελληνικής λογοτεχνίας: ο Καζαντζάκης και ο Καβάφης. Θυμάμαι τον πατέρα μου να βάζει στα χέρια μου το βιβλίο "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται" και να μου λέει: "Υπέροχο βιβλίο. Θα σου μείνει αξέχαστο." Το έργο αυτό ήταν μια αποκάλυψη: συνειδητοποίησα την ύπαρξη του ελληνικού λαού, της ελληνικής γλώσσας, και ενός εξαιρετικού συγγραφέα. Και σκέφτηκα: «Αυτός ο συγγραφέας πρέπει να 'χει γράψει κι άλλα έργα και πίσω του πρέπει να υπάρχει ένας πολιτισμός, κι άλλοι συγγραφείς». Την ίδια σχεδόν εποχή, μια διάλεξη που έδωσε ο αλησμόνητος καθηγητής Γεώργιος Ραζής, μου αποκάλυψε τον Καβάφη. Ήταν η πρώτη φορά που γινόταν λόγος στη Χιλή περί νεοελληνικής ποίησης. Ακούγοντας τις μεταφράσεις τριών ποιημάτων του Καβάφη, κατάλαβα ότι επρόκειτο για έναν μεγαλοφυή ποιητή. Σήμερα, πολλοί νέοι ενδιαφέρονται και αγαπούν την αρχαιοελληνική και τη νεοελληνική γραμματεία. Θαυμάζουν και αγαπούν τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Σοφοκλή, κλπ., αλλά αγαπούν και θαυμάζουν επίσης τον Καβάφη, τον Καζαντζάκη, τον Σεφέρη, τον Ρίτσο, τον Ελύτη. Πιστεύω ότι αυτό οφείλεται στον παγκόσμιο χαρακτήρα των αξιών αυτής της

ποίησης. Αντιλαμβάνονται ένα ουμανιστικό μήνυμα σε αυτήν την ποίηση.

S. L.: Με την οικονομική και κοινωνική κρίση που βιώνει η Ελλάδα εμφανίστηκαν και εξτρεμιστικά ρατσιστικά στοιχεία. Για σας, κύριε Καθηγητά, τη σημαίνει να είναι κανείς Έλληνας; Μ. Κ. Ντ.: Δεν θα ήθελα να εκφέρω γνώμη για τα εσωτερικά της Ελλάδας. Μπορώ μόνο να σας πω ότι αυτό που χρειάζεται σήμερα ο κόσμος είναι ανοχή, ειρηνική και εγκάρδια συνύπαρξη ιδεών, θρησκειών, φυλών. Να υπερνικηθεί κάθε φανατισμός και να επιτευχθεί ένας αυθεντικός ουμανισμός.

S. L.: Πώς γεννήθηκε η ιδέα το να γράφετε ένα βιβλίο για έναν από τους Πατέρες της Ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής, τον Φρανσίσκο δε Μιράντα, που μεταφράστηκε και στα ελληνικά. Ποιος είναι ο στόχος σας με αυτό το βιβλίο; Μ. Κ. Ντ.: Στη διάρκεια της εξορίας μου στη Βενεζουέλα, αντιστάθμισα κατά κάποιον τρόπο τον καημό μου που δεν μπορούσα να γυρίσω στην πατρίδα με την ευκαιρία να εμβαθύνω στη ζωή και το έργο εξαιρετικών τέκνων της Βενεζουέλας: του Μιράντα, του Μπολίβαρ, του Μπέλιο, του επί Αποικιοκρατίας μουσικού Καγιετάνο Καρένιο, του νεότερου μουσικού Χουάν Μπατίστα Πλάσα. Ο Μιράντα με ενδιέφερε ιδιαιτέρως, λόγω της σχέσης του με την Ελλάδα, αλλά και της σχέσης του με τη Χιλή. Αφενός, είναι ο μοναδικός Αμερικανός ήρωας που ήρθε στην Ελλάδα, ο μοναδικός που είχε στην κατοχή του μια πλουσιότατη ελληνική βιβλιοθήκη. Η απελευθερωτική του ιδεολογία εμπνεύστηκε από το θαυμασμό του για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Αφετέρου, υπήρξε δάσκαλος του Μπερνάρντο Ο'Χίγγινς, στο Λονδίνο, το 1897-98. Ήταν ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα μιας ισπανόφωνης Αμερικής ενωμένης και ελεύθερης σε ένα μεγάλο, πολυεθνικό, πολυφυλετικό και πολυπολιτισμικό Κράτος, που θα έφτανε από τον ποταμό Μισισιπή ως το Ακρωτήριο Χορν. Στόχος του βιβλίου είναι να συμβάλει ώστε οι Έλληνες να γνωρίσουν καλύτερα έναν ήρωα, που υπήρξε και μεγάλος ουμανιστής, που αγάπησε την Ελλάδα, που εμπνεύστηκε από τον ελληνικό πολιτισμό την ιδέα του περί ελεύθερης ισπανόφωνης Αμερικής, που υπήρξε το μοναδικό τέκνο της Αμερικής που επισκέφτηκε την Ελλάδα επί οθωμανικής κυριαρχίας, που διέθετε μια εκτενέστατη ελληνική βιβλιοθήκη. Αλλά δεν διάγω ένα νέο στάδιο στο φιλολογικό μου έργο. Έχω γράψει πέντε βιβλία για τον Μιράντα, δύο βιογραφίες Βενεζουελανών μουσικών και μία ενός Χιλιανού μουσικού, μάρτυρα επί δικτατορίας. Παράλληλα όμως, η κύρια ασχολία μου εξακολουθούν να είναι τα ελληνικά γράμματα. Ολοκληρώνω τη μετάφραση των ποιητικών απάντων του Σεφέρη και επεξεργάζομαι μια πολύ εκτενή μελέτη. Επίσης, έχω καταπιαστεί από καιρό με ένα βιβλίο σχετικά με την επιστολογραφία του Τζον Καβάφη, του Μικέ Ράλλη και του Στεφάνου Σκυλίτση.

S. L.: Πιστεύετε ότι τα ιδεώδη για τα οποία αγωνίστηκε ο Μιράντα πριν από τόσα χρόνια εξακολουθούν να ισχύουν και τώρα; Μ. Κ. Ντ.: Πιστεύω πως ναι. Ο Μιράντα αγωνίστηκε για τη λατινοαμερικανική ενότητα, κάτι που εξακολουθεί να αποτελεί θεμελιώδη αναγκαιότητα. Αγωνίστηκε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και ο αγώνας αυτός συνεχίζεται σήμερα ανά τον κόσμο. Αγωνίστηκε για μια πλουραλιστική, ουμανιστική κοινωνία. Όλες αυτές είναι αξίες που ισχύουν πλήρως, και που δεν έχουν επιτευχθεί πλήρως.

SoL LatiNo 11

12-13 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:25 ΜΜ Page 2

i

conversac Daniel Mordzinski “La literatura alimenta mis sueNos y mi vida” Por Adriana Martínez En junio de 2013 tuve el placer de conocer personalmente al «fotógrafo de los escritores» Daniel Mordzinski y cumplir uno de mis sueños, tener en el Festival LEA su exposición «De tinta y luz» gracias al apoyo del director del Instituto Cervantes de Atenas, Víctor Andresco. Daniel es una estupenda persona, esa capacidad que tiene de mirar más allá y captar momentos “fotinski” con un click de su cámara lo ha llevado a hacer una «radiografía» de las letras hispanoamericanas a lo largo de 30 años. Retrata con humor, profesionalismo, respeto y gran sensibilidad tanto a escritores de gran trayectoria y premios Nobel como a escritores que están a punto de publicar su primer libro. En esta edición de Sol Latino, Daniel Mordzinski nos habla un poco sobre su obra.

SoL LatiNo 12

Sol Latino: ¿Cuándo descubriste la fotografía como tu misión de vida?

Daniel Mordzinski: Fracasar en la literatura, el cine y la pintura... fue la mejor manera que encontré para contribuir a ese milagro maravilloso que se llama literatura.

S.L.: ¿Cómo y quién fue el primer escritor que retrataste?

D.M.: Jorge Luis Borges, en 1978. Tenía 18 años y trabajaba como segundo asistente de dirección en el rodaje de «Borges para millones» Creo que sentí una sensación de irrealidad. Llevaba toda la adolescencia queriendo ser escritor, fotógrafo y sobre todo director de cine y de repente me encuentro fotografiando al mayor escritor argentino. Tardé años en comprender que había hecho una de las fotos esenciales de mi proyecto.

“En Colombia S.L.: ¿Cómo nació la idea de hacer todo es posible, un atlas de los escritores iberoamericanos? de manera que D.M.: Nació como una declaración logré fotografiar de amor hacia las letras.

S.L.: Cuando realizas una foto, es a los dos titanes decir, una «fotinski» ¿ves el alma del de la literatura escritor?

D.M.: No creo en eso de «fotograel mismo día”. fiar el alma», cada fotografía es fruto de mucho trabajo, de lecturas, de charlas y de toneladas de café.

S.L.: Me contaste que en un mismo día en Cartagena de Indias retrataste a Gabo y a Vargas Llosa, dos premios Nobel de Literatura. ¿Cómo fue ese encuentro con ellos?

D.M.: El 29 de enero de 2010 desayunando con Mario Vargas Llosa en el Hay Festival le propuse hacerle una foto divertida: lo había retratado muchas veces pero nunca le había hecho una “fotinski”. Esa misma mañana, Mercedes Barcha, la esposa de Gabriel García Márquez me dejó un mensaje : "Gabo lo espera en casa a las 12". En Colombia todo es posible, de manera que logré fotografiar a los dos titanes de la literatura el mismo día.

S.L.: El escritor es tu personaje y el lugar tu escenografía. ¿Podríamos decir que haces literatura con tu fotografía?

D.M.: La literatura alimenta mis sueños y mi vida. No concibo la vida sin literatura. Y mis retratos son el fruto de ese sentimiento.

S.L.: Hiciste un libro con Luis Sepúlveda, traducido al griego por Ediciones Ópera y titulado "Últimas noticias del Sur". ¿Cómo nació su amistad y la idea de este libro?

D.M. : Tenés razón, es el libro de nuestra amistad, diría que nació de la necesidad natural de hacer cosas juntos. Viajar con Luis Sepúlveda por Patagonia y Tierra del Fuego fue uno de los momentos más felices de mi vida. Teníamos un propósito claro y tardamos apenas... ¡15 años! en cumplirlo. Y eso es tal vez lo más hermoso del viaje, cuando consigues contagiarte del espíritu del lugar, de la gente con la que compartes tu tiempo y que te regalan su visión del mundo. Viajar también es eso: aprender a ver las cosas con los ojos de tus anfitriones. Que Georges Miressiotis lo haya publicado en Grecia es un honor y un regalo.

S.L. : Viniste al Festival LEA 2013 con tu exposición "De tinta y luz" y aceptaste ser el fotógrafo oficial del Festival LEA de ahora en adelante. ¿Qué te motivó a aceptar esta propuesta?

D.M. : Llevo más de 25 años trabajando en festivales literarios.

Participar en el Festival LEA con una exposición organizada por el Instituto Cervantes ha sido como un balón de oxígeno. Estoy muy agradecido con LEA y con el Cervantes porque me permitieron cumplir el viejo sueño de conocer –finalmente- Atenas y de abrir el mundo de las letras griegas a mi proyecto. ¡Estoy contentísimo de regresar en 2014!

Quiero aprovechar para agradecer a Víctor Andresco, escritor y director del Cervantes que hizo realidad ese viejo sueño.

12-13 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:25 ΜΜ Page 3

aciones

«Η λογοτεχνία τρέφει τα όνειρά μου και τη ζωή μου» Της Adriana Martínez Τον Ιούνιο του 2013 είχα την τιμή να γνωρίσω προσωπικά τον "φωτογράφο των συγγραφέων" Δανιέλ Μορτζίνσκι και να πραγματοποιήσω έτσι ένα από τα όνειρά μου, να φιλοξενήσω στο Φεστιβάλ ΛΕΑ την έκθεσή του "Από μελάνι και φως", χάρη στην υποστήριξη του Διευθυντή του Ινστιτούτου Θερβάντες της Αθήνας, Βίκτορ Αντρέσκο. Ο Δανιέλ είναι ένας άνθρωπος απλά καταπληκτικός. Το μεγάλο του ταλέντο να βλέπει πιο μακριά και να αιχμαλωτίζει στιγμές με ένα κλικ της φωτογραφικής του μηχανής τον οδήγησε να κάνει μια "ακτινογραφία" των ισπανοαμερικανικών λογοτεχνών στη διάρκεια 30 χρόνων. Απαθανατίζει τόσο συγγραφείς μεγάλου βεληνεκούς και Νομπελίστες όσο και συγγραφείς που είναι έτοιμοι να δημοσιεύσουν το πρώτο τους βιβλίο, με χιούμορ, επαγγελματισμό, σεβασμό, και μεγάλη ευαισθησία. Όπως είπε και ο Μάριο Βάργκας Λιόσα, "ο Μορτζίνσκι υπηρετεί όσους απαθανατίζει προσπαθώντας να αποτυπώσει τη βαθιά τους αλήθεια ενώ ο ίδιος επιχειρεί να εξαφανιστεί πίσω από τη φωτογραφική του μηχανή". Στο παρόν τεύχος του Sol Latino, ο Δανιέλ Μορτζίνσκι μάς μιλά για το έργο του.

«Δεν αντιλαμβάνομαι τη ζωή χωρίς λογοτεχνία. Και τα πορτρέτα μου αποτελούν καρπό αυτού του συναισθήματος». «Στην Κολομβία όλα είναι δυνατά, κι έτσι κατόρθωσα να φωτογραφίσω τους δύο τιτάνες της λογοτεχνίας την ίδια μέρα».

Sol Latino: Πότε ανακάλυψες ότι η φωτογραφία ήταν η αποστολή της ζωής σου; Δανιέλ Μορτζίνσκι: Όταν απέτυχα στη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο και τη ζωγραφική… Ήταν ο καλύτερος τρόπος που βρήκα για να συμβάλω σε αυτό το εκπληκτικό θαύμα που λέγεται λογοτεχνία.

S. L.: Ποιος ήταν ο πρώτος συγγραφέας που φωτογράφισες και πώς; Δ. M.: Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, το 1978. Ήμουν 18 χρονών και δούλευα δεύτερος βοηθός σκηνοθέτη στα γυρίσματα της ταινίας "Borges para millones". Νομίζω πως ένιωσα μια αίσθηση εξωπραγματικού. Είχα περάσει τα εφηβικά μου χρόνια με την επιθυμία να γίνω συγγραφέας, φωτογράφος, και προπαντός, σκηνοθέτης του κινηματογράφου, και ξαφνικά βρίσκομαι να φωτογραφίζω τον μεγαλύτερο Αργεντινό συγγραφέα. Μου πήρε πολλά χρόνια για να καταλάβω ότι είχα βγάλει μια από τις σημαντικότερες φωτογραφίες για τα σχέδιά μου.

S. L.: Πώς γεννήθηκε η ιδέα να φτιάξεις ένα λεύκωμα των Ιβηροαμερικανών συγγραφέων; Δ. M.: Γεννήθηκε σαν μια ερωτική εξομολόγηση στα γράμματα.

S. L.: Όταν φτιάχνεις μια φωτογραφία, ή μάλλον μια "φωτίνσκι", βλέπεις την ψυχή του συγγραφέα; Δ. M.: Δεν πιστεύω σε αυτό που λένε, ότι «φωτογραφίζεις την ψυχή», κάθε φωτογραφία είναι καρπός πολλής δουλειάς, διαβάσματος, συζητήσεων, και κουβάδων καφέ!

S. L.: Μου είχες πει ότι την ίδια μέρα, στην Καρταχένα δε Ίντιας,

φωτογράφισες τον Γκαρσία Μάρκες και τον Βάργκας Λιόσα, δύο Βραβεία Νόμπελ Λογοτεχνίας. Πώς συνέβη εκείνη η συνάντηση μαζί τους; Δ. M.: Ήταν στις 29 Ιανουαρίου του 2010 όταν, προγευματίζοντας με τον Μάριο Βάργκας Λιόσα στο Hay Festival, του πρότεινα να τον βγάλω μια αστεία φωτογραφία, γιατί τον είχα φωτογραφίσει πολλές φορές αλλά δεν του είχα φτιάξει ποτέ μια "φωτίνσκι". Εκείνο το ίδιο πρωί, η Μερσέδες Μπάρτσα, η σύζυγος του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, μου άφησε ένα μήνυμα: "Ο Γκάμπο σάς περιμένει στο σπίτι στις 12." Στην Κολομβία όλα είναι δυνατά, κι έτσι κατόρθωσα να φωτογραφίσω τους δύο τιτάνες της λογοτεχνίας την ίδια μέρα.

S. L.: Ο συγγραφέας είναι ο ήρωάς σου και ο τόπος το σκηνικό σου. Θα μπορούσαμε να πούμε και ότι γράφεις λογοτεχνία με τις φωτογραφίες σου; Δ. M.: Η λογοτεχνία τρέφει τα όνειρά μου και τη ζωή μου. Δεν αντιλαμβάνομαι τη ζωή χωρίς λογοτεχνία. Και τα πορτρέτα μου αποτελούν καρπό αυτού του συναισθήματος.

S. L.: Έφτιαξες ένα βιβλίο με τον Λουίς Σεπούλβεδα, που μεταφράστηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Όπερα, με τίτλο "Τελευταία νέα από το Νότο". Πώς γεννήθηκε η φιλία σας και η ιδέα αυτού του βιβλίου; Δ. M.: Έχεις δίκιο, είναι το βιβλίο της φιλίας μας, και θα έλεγα ότι γεννήθηκε από τη φυσική ανάγκη που νιώθαμε να κάνουμε πράγματα μαζί. Το ταξίδι με τον Λουίς Σεπούλβεδα στην Παταγονία και τη Γη του Πυρός υπήρξε μια από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της ζωής μου. Είχαμε έναν συγκεκριμένο σκοπό και καθυστερήσαμε μόλις… 15 χρόνια να τον πραγματοποιήσουμε! Και ίσως το ωραιότερο σε ένα ταξίδι είναι όταν καταφέρνεις να συμμεριστείς το πνεύμα του τόπου, των ανθρώπων με τους οποίους μοιράζεσαι το χρόνο σου κι αυτοί σου χαρίζουν την κοσμοθεώρησή τους. Το ταξίδι είναι επίσης κι αυτό: να μαθαίνεις να βλέπεις τα πράγματα με τα μάτια εκείνων που σε φιλοξενούν. Το ότι ο Γιώργος Μυρεσιώτης το δημοσίευσε στην Ελλάδα, ήταν μια τιμή και ένα δώρο.

S. L.: Από τους Ιβηροαμερικανούς φωτογράφους, ποιους εκτιμάς περισσότερο; Δ. M.: Οι φωτογράφοι που προτιμώ (και γιατί μόνο από τους Λατινοαμερικανούς;) είναι ο Bernard Plossu και οι φωτογραφίες του εκείνες που αποκαλεί "Φωτογραφίες του Τίποτα", εικόνες υπομνηστικές, μύχιες, λυρικές. Επίσης τους Sebastiao Salgado, Max Pam, Philippe Halsman, Ferdinando Scianna, Graciela Iturbide, Νίκο Οικονομόπουλο, Sara Faccio, και πολλούς άλλους.

S. L.: Ήρθες στο Φεστιβάλ ΛΕΑ 2013 με την έκθεσή σου "Από μελάνι και φως" και δέχτηκες να γίνεις ο επίσημος φωτογράφος του Φεστιβάλ ΛΕΑ από δω και στο εξής. Τι σε έκανε να δεχτείς αυτήν την πρόταση; Δ. M.: Είναι πάνω από 25 χρόνια που δουλεύω σε λογοτεχνικά φεστιβάλ. Το να συμμετέχω στο Φεστιβάλ ΛΕΑ με μια έκθεση που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Θερβάντες ήταν σαν μια ανάσα οξυγόνο. Είμαι πολύ ευγνώμων στο ΛΕΑ και στο Θερβάντες γιατί μου επέτρεψαν να πραγματοποιήσω το παλιό μου όνειρο, να επισκεφτώ - επιτέλους - την Αθήνα και να ανοίξω τα σχέδιά μου στον κόσμο των ελληνικών γραμμάτων. Είμαι πολύ χαρούμενος που θα ξαναγυρίσω το 2014! Δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω τον Βίκτορ Αντρέσκο, συγγραφέα και Διευθυντή του Θερβάντες, που με βοήθησε να πραγματοποιήσω αυτό το παλιό μου όνειρο.

SoL LatiNo 13

14-15 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:45 ΜΜ Page 2

Cuba

Homenaje a José Martί en Grecia Con el apoyo de la Embajada de Cuba en Grecia Convocados por el Centro Cultural José Martí y la Embajada de la República de Cuba en Grecia, representantes de diferentes sectores de la sociedad griega, se dieron cita en un céntrico parque de Atenas para rendir tributo al Apóstol de la independencia cubana, en el 161º aniversario de su natalicio, el 28 de enero de 1853.

El acto contó con la presencia del Sr. Nikitas Kaklamanis, presidente del Grupo de Amistad con Cuba en el Parlamento griego y diputado por el partido Nueva Democracia, y de los embajadores de Argentina, Brasil y Venezuela, acreditados en Atenas, así como representantes del Partido y la Juventud Comunista de Grecia, de SYRIZA, del Comité por la Paz, la Federación de Mujeres Griegas y de la comunidad de cubanos residentes, entre otros.

La ceremonia incluyó la develación de un busto del Apóstol, creación del artista cubano Felix Madrigal y la colocación de ofrendas florales por parte de las organizaciones sociales y fuerzas políticas asistentes. Hicieron uso de la palabra los amigos Nikos Karandreas y Natasha Terlexí, presidente de la Asociación HelenoCubana de Amistad y Solidaridad, y presidenta del Centro Cul-

tural José Martí, respectivamente, y el poeta chileno Jaime Svart declamó una selección de los Versos Sencillos de José Martí.

Por su parte, el embajador cubano, Osvaldo Cobacho Martínez, al hacer las conclusiones del emotivo encuentro, subrayó la vigencia del pensamiento y la obra de José Martí y su presencia en la ideología de la Revolución cubana, como uno de sus ingredientes principales. Al saludar la celebración de la II Cumbre de Estados Latinoamericanos y Caribeños (CELAC) en la Habana, Cuba, durante los días 28 y 29 de enero, consideró que la consolidación de esta organización, constituía el mejor homenaje al insigne patriota cubano y a todos los próceres de “Nuestra América” que soñaron con una patria grande: latinoamericana y caribeña.

La Embajada de Cuba aprovecha la ocasión para reiterar su agradecimiento a la Alcaldía de Atenas por facilitar un lugar de permanente homenaje al más universal de todos los cubanos, a los trabajadores griegos asociados en el sindicato PAME que unieron sus esfuerzos para colocar el busto en su pedestal y dejarlo listo a tiempo para la ceremonia, así como a todos los hermanos latinoamericanos y amigos griegos que participaron en el acto de recordación y homenaje al Héroe Nacional cubano.

Φόρος τιμής στον Χοσέ Μαρτί στην Ελλάδα SoL Latino 14

Με τη συνεργασία της Πρεσβείας της Κούβας στην Αθήνα Προσκεκλημένοι του Πολιτιστικού Συλλόγου "Χοσέ Μαρτί" και της Πρεσβείας της Δημοκρατίας της Κούβας στην Ελλάδα, εκπρόσωποι διαφόρων τομέων της ελληνικής κοινωνίας συναντήθηκαν σε κεντρικό πάρκο της Αθήνας για να αποτίσουν φόρο τιμής στον "Απόστολο" της κουβανικής ανεξαρτησίας, στην 161η επέτειο της γέννησής του, στις 28 Ιανουαρίου 1853. Στην εκδήλωση παρευρέθηκε ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης, Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας Φιλίας Ελλάδας - Κούβας της Βουλής των Ελλήνων και βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, οι Πρέσβεις της Αργεντινής, της Βραζιλίας και της Βενεζουέλας που είναι διαπιστευμένοι στην Ελλάδα, καθώς και εκπρόσωποι του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, του ΣΥΡΙΖΑ, της Ελληνικής Επιτροπής Διεθνούς Ύφεσης και Ειρήνης - ΕΕΔΥΕ, της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας ΟΓΕ και της κουβανικής παροικίας στην Αθήνα, μεταξύ άλλων. Η τελετή περιελάμβανε τα αποκαλυπτήρια προτομής του Χοσέ Μαρτί, δημιουργίας του Κουβανού καλλιτέχνη Φέλιξ Μαδριγάλ, και κατάθεση στεφάνων από πλευράς των παρόντων μαζικών φορέων και πολιτικών κομμάτων. Ακολούθησαν σύντομες ομιλίες του Νίκου Καρανδρέα, Προέδρου του Ελληνοκουβανικού Συνδέσμου Φιλίας και Αλληλεγγύης, και της Νατάσας Τερλεξή, Προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου "Χοσέ Μαρτί". Στη συνέχεια, ο Χιλιανός ποι-

ητής Χάιμε Σβαρτ απήγγειλε μερικά ποιήματα από τους "Απλούς Στίχους" του Χοσέ Μαρτί. Ο Πρέσβης της Κούβας Οσβάλντο Κομπάτσο Μαρτίνες, από την πλευρά του, μιλώντας στο τέλος της συγκινητικής αυτής εκδήλωσης, υπογράμμισε την ισχύ της σκέψης και του έργου του Χοσέ Μαρτί και την παρουσία τους στην ιδεολογία της Κουβανικής Επανάστασης ως ένα από τα βασικά της συστατικά. Χαιρετίζοντας τη διεξαγωγή της 2ης Συνόδου Κορυφής των Κρατών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC), στην Αβάνα, στις 28 και 29 Ιανουαρίου, δήλωσε ότι η εδραίωση αυτού του οργανισμού αποτελεί τον καλύτερο φόρο τιμής στον διαπρεπή Κουβανό πατριώτη και σε όλους τους Πατέρες της "Δικής μας Αμερικής" που ονειρεύτηκαν τη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική ως μια μεγάλη πατρίδα. Η Πρεσβεία της Κούβας δράττεται της ευκαιρίας για να επαναλάβει τις ευχαριστίες της στο Δήμο Αθηνών που παραχώρησε το χώρο διηνεκούς φόρου τιμής στον πλέον παγκόσμιο των Κουβανών, καθώς και στους Έλληνες εργαζομένους μέλη του ΠΑΜΕ που ένωσαν τις προσπάθειές τους για την τοποθέτηση του μπούστου στο βάθρο του και την έγκαιρη προετοιμασία του για την τελετή, καθώς και σε όλους τους αδελφούς Λατινοαμερικάνους και τους φίλους Έλληνες που συμμετείχαν στην εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Εθνικό Ήρωα της Κούβας.

14-15 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:45 ΜΜ Page 3

Mexico

- de CONACULTA Conmemoraciόn de los 25 αnos Por la Embajada de México en Grecia El pasado 17 de enero se festejó el 25º aniversario de CONACULTA. Se trata del Consejo Nacional para la Cultura y las Artes, el departamento administrativo del gobierno mexicano responsable de la coordinación de las políticas oficiales y los organismos culturales y artísticos, con el fin de promover, apoyar y patrocinar eventos que propicien el arte y la cultura en México.

Durante la ceremonia de conmemoración se reafirmó el compromiso del gobierno mexicano a apoyar la cultura como parte esencial del desarrollo integral que se promueve para todo el país.

En ese sentido, CONACULTA está implementando nuevas iniciativas como el Programa Cultura para la Armonía, cuyo objetivo es transformar los espacios públicos a través del arte, a fin de elevar la calidad de vida de las comunidades locales.

2014 será un año emblemático para la cultura mexicana, con un amplio programa de actividades se conmemorarán el centenario del natalicio de Octavio Paz; el 80 aniversario del Fondo de Cultura Económica, e igualmente se celebrará medio siglo del Museo Nacional de Antropología.

El Gobierno de la República moviliza este año más recursos económicos que el año anterior, para apoyar 32 disciplinas culturales y artísticas, el Programa de Impulso al Desarrollo de la Cultura, así como la restauración y conservación de bienes del patrimonio de la nación.

Además, se está desarrollando el proyecto de un gran Museo de la Biodiversidad y Cultura, en reconocimiento a las expresiones culturales que tienen origen en la amplia riqueza natural de México.

También se abrirán nuevas zonas arqueológicas, incluyendo Xcambó, en Yucatán; la del Patrimonio Paleontológico, de Rincón Colorado, en Coahuila; así como el Museo de Arte Rupestre, en Baja California Sur. La conmemoración del CONACULTA también representó una ocasión para reconocer a los creadores y los intelectuales que proyectan México en el mundo, como el indigenista Don Miguel León Portilla que recibió el Premio Leyenda Viva por la Biblioteca del Congreso de los Estados Unidos, y la escritora y periodista Elena Poniatowska a la que fue otorgada el Premio de Literatura en Lengua Castellana Miguel de Cervantes 2013.

Aprovechamos esta mención de mexicanos destacados para referirnos a los reconocidos poetas mexicanos José Emilio Pacheco y Juan Gelman que fallecieron recientemente.

Τιμώντας την επέτειο των 25 χρόνων του CONACULTA Tης Πρεσβείας του Μεξικού στην Ελλάδα Στις 17 Ιανουαρίου εορτάστηκε η 25η επέτειος του CONACULTA, του Εθνικού Συμβουλίου για τον Πολιτισμό και τις Τέχνες, τη Διοίκηση που έχει επιφορτιστεί από πλευράς της μεξικανικής Κυβέρνησης με το συντονισμό των επίσημων πολιτικών και των πολιτιστικών και καλλιτεχνικών οργανισμών, με σκοπό την προαγωγή, τη στήριξη και τη χορηγία διοργανώσεων που ευνοούν την τέχνη και τον πολιτισμό στο Μεξικό. Στη διάρκεια της εορταστικής τελετής, επαναβεβαιώθηκε η δέσμευση της μεξικανικής Κυβέρνησης να στηρίξει τον πολιτισμό ως ουσιαστικό κομμάτι της πλήρους ανάπτυξης που προάγεται για ολόκληρη τη χώρα. Προς την κατεύθυνση αυτήν, το CONACULTA θέτει σε εφαρμογή νέες πρωτοβουλίες, όπως το Πρόγραμμα Πολιτισμός για την Αρμονία, που στόχος του είναι να μεταμορφώσει τους δημόσιους χώρους μέσω της τέχνης, προκειμένου να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής των τοπικών κοινοτήτων. Το 2014 πρόκειται να αποτελέσει μια εμβληματική χρονιά για τον μεξικανικό πολιτισμό, με ένα ευρύ πρόγραμμα δραστηριοτήτων όπου θα εορταστούν τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Οκτάβιο Πας, η 80ή επέτειος του Ταμείου Οικονομικού Πολιτισμού, και ο μισός αιώνας του Εθνικού Μουσείου Ανθρωπολογίας. Η Κυβέρνηση της χώρας θα αποδεσμεύσει φέτος περισσότερους οικονομικούς πόρους

από ό,τι πέρσι, για τη στήριξη 32 πολιτιστικών και καλλιτεχνικών κλάδων, το Πρόγραμμα Προώθησης της Ανάπτυξης του Πολιτισμού, καθώς και την αποκατάσταση και διατήρηση αγαθών της κληρονομιάς του έθνους. Επιπλέον, υπό ανάπτυξη βρίσκεται το σχέδιο ενός μεγάλου Μουσείου Βιοποικιλότητας και Πολιτισμού, σε αναγνώριση των πολιτισμικών εκφάνσεων που έχουν τις καταβολές τους στον μεγάλο φυσικό πλούτο του Μεξικού. Εξάλλου, πρόκειται να ανοίξουν και νέοι αρχαιολογικοί χώροι, συμπεριλαμβανομένου του Σαμπό, στο Γιουκατάν, και της Παλαιοντολογικής Κληρονομιάς του Ρινκόν Κολοράδο, στην Κοαουίλα. Θα ανοίξει επίσης το Μουσείο Παλαιολιθικής Τέχνης στη Νότια Μπάχα Καλιφόρνια. Ο εορτασμός της επετείου του CONACULTA αποτέλεσε ακόμη την ευκαιρία να αναγνωριστούν οι δημιουργοί και οι διανοούμενοι που προβάλλουν το Μεξικό στον κόσμο, όπως ο ιθαγενιστής Δον Μιγκέλ Λεόν Πορτίλια που τιμήθηκε με το Βραβείο Leyenda Viva (Ζωντανός Μύθος) από τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των Ηνωμένων Πολιτειών, και η συγγραφέας και δημοσιογράφος Ελένα Πονιατόφσκα, στην οποία απονεμήθηκε το Βραβείο Λογοτεχνίας στην Ισπανική Γλώσσα Μιγκέλ δε Θερβάντες 2013. Με την ευκαιρία αυτής της μνείας σε διαπρεπείς Μεξικανούς, να αναφέρουμε επίσης τους αναγνωρισμένους Μεξικανούς ποιητές Χοσέ Εμίλιο Πατσέκο και Χουάν Χέλμαν που απεβίωσαν πρόσφατα.

SoL Latino 15

16-17 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:51 ΜΜ Page 2

LoS Gitanos nicoLas JimEnez αφιερωμα Homenaje

Biblioteca

“Pensar - aprender - Reaccionar” payos –es decir, no gitanos o gachós– aficionados al flamenco, a los toros, en definitiva a lo cañí o gitano, que querían hablar como los verdaderos gitanos y cuya demanda hizo posible que los liDesde hace diez años -y de alguna modo a través del flamencobreros encargasen la elaboración de varios diccionarios ampliahe venido cultivando el trato con gitanos hispanohablantes cuya mente difundidos. cultura y mentalidad así como los problemas a que se enfrentan JLQ: ¿Entonces qué es el romanó? en la actualidad en su búsqueda por mejores condiciones de vida, NJ: El romanó es el idioma gitano. Bueno, me explico, todas las han atraído mi atención de manera muy particular. Al hablar del comunidades gitanas hablan el idioma de su entorno, el idioma tema en Grecia, lo que suelo escuchar -como primera reacción de los payos del territorio donde viven y, algunas de ellas hablan negativa respecto a los gitanos- es que se trata de un pueblo que el romanó en alguna de sus variantes. no posee ni siquiera su propia lengua, lo cual parece ser un arJLQ: ¿Usted enseña romanó? gumento de peso para justificar y perpetuar sus sentimientos neNJ: Sí, ocasionalmente. Este último verano, aquí en la Universigativos hacia los gitanos, sea cual fuere su nacionalidad. Tuve la dad de Alcalá hemos organizado un curso intensivo de introducción oportunidad de acercarme a alguien que conoce en profundidad al romanó. el tema y que me aclaró muchas dudas. Creo que el español NiJLQ: ¿Hubo muchos alumnos? colás Jiménez es tal vez la persona idónea para hablarnos de la NJ: Sí, 40. Chicos y chicas de diferentes edades. lengua de los gitanos y de echar por tierra algunos de nuestros JLQ: ¿Todos gitanos? estereotipos.

NJ: No, no, ¡ni mucho menos! Tan solo tuvimos cuatro alumnas Nicolás Jiménez (Madrid, 1968) es sociólogo y profesor de “Gigitanas, el resto era gachós, payos. tanos de España. Historia y cultura” en la Universidad de Alcalá JLQ: ¿Por qué? ¿A qué se debe? de Henares. Además, es asesor de lingüística del Instituto de NJ: Bueno, realmente no lo sé pero supongo que es difícil acceCultura Gitana de Madrid. Ha dedicado su vida al estudio y dider a la información, que no se enteró mufusión del romanó, el idioma gitano. Es autor de cha gente de la realización de este curso…

“Sar san? ¿Cómo estás?” un método de enseDe todas formas, es comprensible que los giñanza de romanó. Piensa que la diversidad es ritanos españoles no sientan una gran necequeza y que el aprendizaje del romanó es un desidad de aprender romanó. Como ya le dije, recho y por eso trabaja incansablemente. Acephablamos español. Y no solo lo hablamos: tó con gusto hablar conmigo para los lectores cantamos en español. Una gran parte de la de Sol Latino. población gitana española se dedica profeJuanita La Quejica: ¿Los gitanos españoles hasionalmente a la música y aunque muchos blan romanó?

Nicolás Jiménez interpretan diversas variantes de música giNicolás Jiménez: No, en la actualidad los gitanos tana (rumba y flamenco) todos utilizan el español como vehícuautóctonos españoles no hablan romanó, hablan español. Una parlo de expresión. Otra gran parte de españoles gitanos se dedican te de ellos habla una variante de español, el español gitano o, como al comercio y la principal herramienta de un comerciante es el a mí me gusta denominarlo, “gitañol” que se diferencia del español dominio de la lengua de sus potenciales clientes. estándar por el uso de algunas terminologías culturales propias JLQ: Pero usted ha desarrollado un método de enseñanza de ro(un pidío es una ceremonia de petición de mano, un bastonero es manó… la persona que regula el baile en las fiestas…), el uso de algunas NJ: Claro. Es de justicia. España es un país plurilingüe y lo que palabras con acepciones específicas (quimera como pelea entre no puede ser es que haya un grupo étnico con lengua propia que personas gitanas, emplear como adquirir mercancías para la venno cuente con materiales adecuados para su aprendizaje. No obsta…), el uso de arcaísmos (malquisto, mercar…) o modismos protante, este manual no sirve de nada si no hay una política de pios (¡válgame! ¡polama!) y, por supuesto, por mantener entreapoyo a la lengua y la cultura gitana. En este sentido, el gobierno mezcladas algunas palabras romaníes: diquela, su primo, mañade España y sus instituciones no están haciendo nada por la culna bajan a pedir a mi Juana = Mira, primo, mañana vienen a petura gitana. dir la mano de mi [hija] Juana.

JLQ: Creo que algo parecido ocurre en Grecia también, junto con Pero dado que en España reside un buen número de gitanos y giuna tendencia al antigitanismo que va creciendo a medida que tanas inmigrantes (de Bulgaria y Rumanía, sobre todo, pero tamla situación económica empeora. bién de Bosnia, Kosovo, Serbia, etc) en la actualidad podemos enNJ: El antigitanismo es un mal que debe combatirse por todos contrar a muchos gitanos que residen en España y son romanólos medios porque está afectando terriblemente a los ciudadanos parlantes. También hay, históricamente asentado en España, un gitanos y sus consecuencias socavan a la sociedad en su congrupo de gitanos a los cuales llamamos “húngaros” (aunque la majunto. yoría no proceden de Hungría sino de Rumanía y de Yugoslavia) JLQ: ¿Y qué podemos hacer?¿Qué nos propone usted?

–muchas de cuyas familias viven en España desde mediados del N.J.: Pensar. Aprender. Y reaccionar. siglo XIX– quienes aún mantienen el romanó.

JLQ: ¿Qué es el caló? http://juanitalaquejica.blogspot.com NJ: El caló es un lenguaje inventado por la “afición”, un grupo de Por Juanita La Quejica

SoL Latino 16

16-17 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:51 ΜΜ Page 3

y el romano Να σκέφτεστε-Να μαθαίνετε-Να αντιδράτε Της Juanita La Quejica Τα τελευταία 10 χρόνια -ξεκινώντας αρχικά και εν μέρει από το φλαμένκο- ήρθα σε επαφή με κάποιους ισπανόφωνους Τσιγγάνους και μου τράβηξε ιδιαίτερα το ενδιαφέρον η κουλτούρα, ο τρόπος σκέψης, καθώς και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα στην προσπάθειά τους για μια καλύτερη ζωή. Συζητώντας για το θέμα στην Ελλάδα, αυτό που ακούω πιο συχνά -στα πλαίσια μιας πρώτης αρνητικής στάσης απέναντι στους Τσιγγάνους- είναι ότι πρόκειται για ένα λαό που δεν έχει καν τη δική του γλώσσα. Αυτό, για πολλούς θεωρείται ένα ισχυρό επιχείρημα για να δικαιολογήσουν και να διαιωνίζουν έτσι τα αρνητικά συναισθήματα που τρέφουν απέναντι στους Τσιγγάνους, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Καθώς είχα τη δυνατότητα να γνωρίσω έναν βαθύ γνώστη του θέματος που μου έλυσε αρκετές απορίες, πιστεύω πως ο Ισπανός Νικολάς Χιμένεθ είναι ίσως ο πιο κατάλληλος άνθρωπος για να μας μιλήσει για την γλώσσα των Τσιγγάνων και να καταρρίψει κάποια από τα στερεότυπά μας. Ο Νικολάς Χιμένεθ (Μαδρίτη, 1968) είναι κοινωνιολόγος και διδάσκει το μάθημα "Ρομά στην Ισπανία. Ιστορία και Πολιτισμός" στο Πανεπιστήμιο Αλκαλά δε Ενάρες. Επίσης, είναι σύμβουλος γλωσσολογίας στο Ινστιτούτο Πολιτισμού Ρομά της Μαδρίτης. Έχει αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη και διάδοση των ρομανό, της γλώσσας των Ρομά, των Τσιγγάνων. Είναι ο συγγραφέας του βιβλίου “Sar san? ¿Cómo estás?”, μιας μεθόδου εκμάθησης των ρομανό. Πιστεύει ότι η πολυμορφία είναι πλούτος και ότι η εκμάθηση των ρομανό αποτελεί δικαίωμα και δουλεύει ακούραστα γι' αυτό. Δέχτηκε με χαρά να συνομιλήσει μαζί μας για χάρη των αναγνωστών του Sol Latino.

Juanita La Quejica: Οι Ισπανοί Τσιγγάνοι μιλάνε ρομανό; Νικολάς Χιμένεθ: Όχι, σήμερα, οι αυτόχθονες Ισπανοί Τσιγγάνοι δεν μιλάνε ρομανό, μιλάνε ισπανικά. Μια μερίδα μιλάει μια παραλλαγή των ισπανικών, τα τσιγγάνικα ισπανικά, ή, όπως εμένα μου αρέσει να λέω, τα “gitañol”, που διαφοροποιούνται από τα «κανονικά» ισπανικά για διάφορους λόγους: αρχικά λόγω της χρήσης ορισμένων δικών τους πολιτισμικών όρων, για παράδειγμα το "pidío" είναι η τελετή όπου ζητάς το χέρι κάποιας και ο "bastonero" είναι ένας άνθρωπος που κανονίζει το χορό στις γιορτές. Επίσης, υπάρχουν ορισμένες λέξεις με άλλη σημασία, όπως “quimera” (= χίμαιρα) που σημαίνει συμπλοκή μεταξύ Τσιγγάνων, και emplear (=χρησιμοποιώ, κ.ά.) που στα “gitañol” σημαίνει αγοράζω εμπορεύματα προς πώληση. Την ίδια στιγμή, υπάρχει η χρήση αρχαϊσμών (malquisto, mercar, κλπ.) ή τσιγγάνικων ιδιωματικών όρων (¡valgame!, ¡polama!), και, βεβαίως, η διατήρηση ορισμένων λέξεων ρομανό σε φράσεις στα ισπανικά: Diquela, su primo, manana bajan a pedir a mi Juana = Κοίτα, ξάδερφε, αύριο θα 'ρθουνε να ζητήσουνε το χέρι της Χουάνας μου. Δεδομένου όμως ότι στην Ισπανία ζουν πολλοί Τσιγγάνοι μετανάστες (κυρίως από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, αλλά και από τη Βοσνία, το Κοσσυφοπέδιο, τη Σερβία, κλπ.), σήμερα μπορούμε να συναντήσουμε πολλούς Τσιγγάνους που διαμένουν στην Ισπανία και είναι ρομανόφωνοι. Υπάρχει επίσης μια ομάδα Τσιγγάνων εγκατεστημένων από παλιά στην Ισπανία -πολλές από τις οικογένειες αυτής της ομάδας ζουν στην Ισπανία από τα μέσα του 19ου αιώνα-, τους οποίους αποκαλούμε "Ούγγρους", αν και στην πλειοψηφία τους δεν προέρχονται από την Ουγ-

γαρία αλλά από τη Ρουμανία και την πρώην Γιουγκοσλαβία, ορισμένοι εκ των οποίων διατηρούν ακόμα την χρήση των ρομανό.

J. L. Q.: Τι είναι τα "καλό"; Ν. Χ.: Τα "καλό" είναι μια γλώσσα που έχει επινοηθεί από μια "μανία" (ή ένα χόμπυ όπως θα λέγαμε σήμερα) από μια ομάδα "payos", δηλαδή μη Τσιγγάνων, ή "gachos", οι οποίοι είναι λάτρεις του φλαμένκο, των ταυρομαχιών και οποιουδήποτε τσιγγάνικου ή "cañí"στοιχείου, και θα ήθελαν να μιλάνε σαν αληθινοί Τσιγγάνοι. Η ζήτηση από πλευράς της ομάδας αυτής οδήγησε τους βιβλιοπώλες στο να αναθέσουν τη σύνταξη διαφόρων λεξικών, αρκετά διαδεδομένων.

J. L. Q.: Και τότε, τι είναι τα ρομανό; Ν. Χ.: Τα ρομανό είναι η γλώσσα των Τσιγγάνων. Να το εξηγήσω: όλες οι κοινότητες Τσιγγάνων μιλάνε τη γλώσσα του περιγύρου τους, τη γλώσσα των μη Τσιγγάνων της επικράτειας όπου ζουν, ενώ ορισμένες μιλούν και ρομανό σε κάποια από τις παραλλαγές τους.

J. L. Q.: Εσείς, διδάσκετε ρομανό; Ν. Χ.: Ναι, ευκαιριακά. Το περσινό καλοκαίρι, στο Πανεπιστήμιο Αλκαλά διοργανώσαμε ένα εντατικό τμήμα εισαγωγής στα ρομανό.

J. L. Q.: Και είχε πολλούς μαθητές; Ν. Χ.: Ναι, 40. Αγόρια και κορίτσια διαφόρων ηλικιών.

J. L. Q.: Όλοι τους Τσιγγάνοι; Ν. Χ.: Όχι, ούτε κατά διάνοια! Είχαμε μόνο τέσσερις μαθήτριες Τσιγγάνες όλες κι όλες, οι υπόλοιποι ήταν "gachós", "payos".

J. L. Q.: Γιατί; Σε τι οφείλεται αυτό; Ν. Χ.: Στ' αλήθεια δεν ξέρω, υποθέτω όμως ότι είναι δύσκολο να έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση, άρα δεν έμαθε πολύς κόσμος για τη λειτουργία αυτού του τμήματος… Εν πάση περιπτώσει, εννοείται ότι οι Ισπανοί Τσιγγάνοι δεν αισθάνονται την επιτακτική ανάγκη να μάθουν ρομανό. Όπως σας είπα και προηγουμένως, μιλάμε ισπανικά. Κι όχι μόνο μιλάμε, αλλά και τραγουδάμε στα ισπανικά. Μια μεγάλη μερίδα του πληθυσμού των Τσιγγάνων της Ισπανίας ασχολείται επαγγελματικά με τη μουσική, και μολονότι πολλοί ερμηνεύουν διάφορες παραλλαγές της τσιγγάνικης μουσικής (ρούμπα και φλαμένκο), όλοι χρησιμοποιούν τα ισπανικά ως μέσον έκφρασης. Μια άλλη μεγάλη μερίδα Ισπανών Τσιγγάνων ασχολούνται με το εμπόριο, και το βασικό εργαλείο ενός εμπόρου είναι να κατέχει τη γλώσσα των δυνητικών πελατών του.

J. L. Q.: Εσείς όμως συντάξατε μια μέθοδο διδασκαλίας των ρομανό… Ν. Χ.: Βεβαίως. Αυτό είναι το δίκαιο. Η Ισπανία είναι μια πολύγλωσση χώρα, και δεν γίνεται να υπάρχει μια εθνοτική ομάδα με δική της γλώσσα που να μην διαθέτει τα απαραίτητα υλικά για την εκμάθησή της. Εντούτοις, η μέθοδος αυτή δεν χρησιμεύει σε τίποτε αν δεν υπάρχει μια πολιτική υποστήριξης της γλώσσας και του πολιτισμού των Τσιγγάνων. Κατ' αυτήν την έννοια, η Κυβέρνηση της Ισπανίας και οι υπηρεσίες της δεν κάνουν τίποτε για τον τσιγγάνικο πολιτισμό.

J. L. Q.: Νομίζω ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και στην Ελλάδα, μαζί με μια τάση αντιτσιγγανισμού η οποία εντείνεται στο μέτρο που επιδεινώνεται η οικονομική κατάσταση. Ν. Χ.: Ο αντιτσιγγανισμός είναι ένα δεινό που πρέπει να καταπολεμηθεί με κάθε μέσον διότι πλήττει τρομερά τους Τσιγγάνους πολίτες και οι συνέπειές του υπονομεύουν την κοινωνία στο σύνολό της.

J. L. Q.: Και τι μπορούμε να κάνουμε; Εσείς τί μας προτείνετε; Ν. Χ.: Να σκέφτεστε. Να μαθαίνετε. Και να αντιδράτε. htp://juanitalaquejica.blogspot.com

SoL Latino 17

18-19 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:18 ΠΜ Page 2

Salonica

θεσσαλονικη

Nuestra agenda Οι δραστηριότητές μας Των Σταμάτη Χριστοφορίδη και Ελευθερίας Γουγούση

SoL Latino 18

• Από τις 8 Μαρτίου ως τις 12 Απριλίου θα διεξαχθεί το “LEA” Mini Film Fest στο Habanita latin bar (Περιστερίου 6, Λαδάδικα). Είναι ένας κύκλος ποικίλων κινηματογραφικών ταινιών και ντοκιμαντέρ από την Λατινική Αμερική. Σάββατο 8/3 “La culpa del cordero” (2012, 85’, Ουρουγουάη). Σκηνοθεσία Gabriel Drak. Σάββατο 15/3 “Konun Wenu, La entrada al cielo ” (2011, ντοκιμαντέρ 75’, Χιλή). Σκηνοθεσία Francisco Toro Lessen. Σάββατο 22/3 “Vinicious” (2005, ντοκιμαντέρ 125’, Βραζιλία). Σκηνοθεσία Miguel Faria Jr. Σάββατο 29/3 “El viaje hacia el mar” (2003, 78’, Ουρουγουάη). Σκηνοθεσία Guillermo Casanova. Σάββατο 5/4 Αργεντινή, to be announced. Σάββατο 12/4 Αργεντινή, to be announced. Διοργάνωση ΛΕΑ Φεστιβάλ, περιοδικό Sol Latino, Ritmo Latino Radio Show και Σύλλογος Χορού & Επιμόρφωσης Ritmo Art Studio. Υπό την αιγίδα των Πρεσβειών της Χιλής, της Ουρουγουάης, της Βραζιλίας και της Αργεντινής. Όλες οι προβολές ξεκινούν στις 21:30 και η είσοδος είναι δωρεάν! Μετά τις προβολές ακολουθεί latin πάρτυ!

• Ένα από τα σημαντικότερα χορευτικά γεγονότα της χρονιάς θα λάβει χώρα στις 1 Ιουνίου 2014, 8:00 μ.μ., στην Πλατεία Αριστοτέλους της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα κάλεσμα σε όσους αγαπούν το χορό, προκειμένου να συμμετέχουν στη δημιουργία της μεγαλύτερης Salsa Rueda De Casino στον κόσμο!

Kόστος συμμετοχής 5 ευρώ με παροχή του ανάλογου t shirt της εκδήλωσης.

• Για πρώτη φορά στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, διοργανώνεται το Mediterranean Salsa & Kizomba Festival στις 2123 Μαρτίου 2014, στο Principal Club Theater και στο Mylos Club, στον πολυχώρο «Μύλος» (Ανδρέου Γεωργίου 56). Πληροφορίες στο τηλ. 6980 414192.

• Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή 6 με 8 το απόγευμα συντονιζόμαστε στον Flash 99,4 και την εκπομπή Ritmo Latino. Ένα ραδιοφωνικό ταξίδι στις μουσικές και την κουλτούρα των χωρών της Λατινικής Αμερικής!

Nuevo CD: Orquesta “Guayacάn”, 25 anos, ˜ éxitos y artistas Του Κώστα Παναγιωτίδη Επιμέλεια: Σταμάτης Χριστοφορίδης Οι Orquesta Guayacan είναι ένα από τα πιο σημαντικά αλλά και δημοφιλή σύγχρονα συγκροτήματα της Κολομβίας, που έχουν κατακτήσει την αναγνώριση και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού. Ο Alexis Lozano και ο Nino Caicedo είναι οι δυο πυλώνες του γκρουπ. Ο πρώτος ως αρχηγός και ο δεύτερος ως βασικός συνθέτης. Την αρχή της δημιουργίας αυτού του γκρουπ θα πρέπει να την αναζητήσουμε ψάχνοντας την ιστορία ενός άλλου σπουδαίου συγκροτήματος. Ήταν το 1978 στην Bogotá, όταν ο Alexis Lozano μαζί με τον παλιό του συμμαθητή Jairo Varela φόρμαραν τους Grupo Niche. Μετά από 5 χρόνια και 4 άλμπουμ, ο Alexis Lozano αποφασίζει να αφήσει τους Niche και να δημιουργήσει το δικό του γκρουπ, τους Guayacan. Φέτος που συμπληρώνονται 25 χρόνια απ’ αυτή την στιγμή, αποφάσισαν να το γιορτάσουν, κυκλοφορώντας τον 18ο δίσκο τους με τίτλο “25 Años, 25 Exitos, 25 Artistas”. Εικοσιπέντε από τα πιο λαμπερά ονόματα της σύγχρονης latin μουσικής σκηνής μπήκαν στο στούντιο μαζί με τους Guayacan, για να ηχογραφήσουν εικοσιπέντε από τα πιο γνωστά τραγούδια τους και να μας τα παρουσιάσουν, ελαφρώς διασκευασμένα, μέσα απ’ αυτό το ελκυστικό διπλό cd. Αξίζει να αναφέρουμε ορισμένα ονόματα συμμετεχόντων : Jose Aberto "El Canario", Gilberto Santa Rosa, Tony Vega, Choco Orta, Ray De La Paz, Mayito Rivera, Tirso Duarte, Lebron Brothers, Grupo Niche. Ο ακροατής του εν λόγω δίσκου έχει ένα συγκεκριμένο θέμα… Ποιό τραγούδι να πρωτοξεχωρί-

σει! Έχουμε το “Torero” που μας μιλάει για το φεστιβάλ του Cali, της μουσικής πρωτεύουσας της Κολομβίας με τις γνωστές του ταυρομαχίες. Το “Oiga mire vea”, άλλο ένα κομμάτι αφιερωμένο στην πόλη του Cali, που είναι και η έδρα των Guayacan. Το “Ay amor, Cuando hablan las miradas”, το πιο μεγάλο hit των τελευταίων χρόνων, τεράστια επιτυχία που ακουγόταν σ’ όλη την Κολομβία όταν κυκλοφόρησε το 2006. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης και η συμμετοχή των δυο timberos, του Tirso Duarte στο “El más rico beso” και του Mayito Rivera στο “Yolanda”, βάζοντας έτσι λίγο άρωμα Κούβας σ’ αυτές τις συνθέσεις με την χαρακτηριστική χροιά της φωνής τους. Οι Orquesta Guayacan είναι οι μοντέρνοι μουσικοί πρεσβευτές της Κολομβίας και ελπίζουμε να παραμείνουν το ίδιο δημιουργικοί, μέχρι και τα χρυσά τους γενέθλια.

18-19 Sol67:Sol Latino 14/02/2014 11:18 ΠΜ Page 3

El patrimonio interoceάnico de nuestro paίs en un museo Con la colaboracιόn de Nicky Economou Embajada de Panamά El Museo del Canal Interoceánico de Panamá fue inaugurado en 1997 y desde entonces es considerado como uno de los mejores museos de América Latina. Se ha convertido en un paso obligado de turistas, Jefes de Estado, diplomáticos y nacionales que desean comprender la historia de Panamá y la ruta interoceánica. Especialistas catalogan al museo como un estudio del istmo Panamá - desde la época precolombina, pasando por la llegada de los españoles, la llegada de los franceses y de los estadounidenses y los esfuerzos de construcción de canales de América hasta nuestros días.

Por medio de sus exposiciones y colecciones, ofrece un compendio de documentos que ubican al istmo como el centro del comercio mundial y al Canal como un punto de unión de mundos, que este año además, cumple 100 años desde su inauguración.

Igualmente cuenta con exposiciones importantes como: Los Caprichos de Goya; Los grabados de Rembrandt; la Escuela de los Macciaioli; Panamá protagonista de su historia: la ampliación del Canal; Mare Clausum – Mare Liberum, la piratería en la América Española; Paul Gauguin, el Sueño de Panamá; Viacrucis. La pasión de Cristo del maestro Fernando Botero; El descubrimiento del Pacífico y los orígenes de la globalización.

El museo sirve como una plataforma pedagógica pues miles de niños de todo el país asisten al museo, y aprenden el amor al patrimonio a través de recorridos y talleres pedagógicos, diseñados por el gabinete pedagógico del museo. Igualmente, mantiene altos estándares de calidad y es miembro activo del Consejo Internacional de los Museos (ICOM, por sus siglas en inglés) de la UNESCO, de la American Alliance of Museums (AAM) y de la Institución Smithsonian.

Más información: https://www.facebook.com/MuseodelCanal http://museodelcanal.com/

Η Παναμέζικη Διωκεάνια Κληρονομιά σε ένα Μουσείο Με την συνεργασία της Νίκης Οικονόμου Πρεσβεία του Παναμά Το Μουσείο Διωκεάνιας Διώρυγας του Παναμά εγκαινιάστηκε το 1997 και από τότε θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα Μουσεία της Λατινικής Αμερικής. Έχει γίνει πλέον ένας επιβεβλημένος σταθμός για τουρίστες, αρχηγούς Κρατών, διπλωμάτες και ντόπιους οι οποίοι επιθυμούν να κατανοήσουν την Ιστορία του Παναμά και της διωκεάνιας οδού. Ειδικοί εκτιμούν ότι το Μουσείο αποτελεί μια επισκόπηση του Ισθμού του Παναμά - από την προκολομβιανή εποχή και ως τις μέρες μας, περνώντας από την άφιξη των Ισπανών, στη συνέχεια των Γάλλων, των Αμερικανών, και τις προσπάθειες κατασκευής διωρύγων στην Αμερική. Μέσα από τις εκθέσεις και τις συλλογές του, προσφέρει ένα σύνολο τεκμηρίων που τοποθετούν τον Ισθμό στο επίκεντρο του παγκόσμιου εμπορίου και αναδεικνύουν τη Διώρυγα ως ένα σημείο που ενώνει τους κόσμους.

Faro diseñado por Eiffel Να υπενθυμίσουμε εδώ, ότι φέτος συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον εγκαινιασμό της Διώρυγας. Το Μουσείο έχει φιλοξενήσει σημαντικές εκθέσεις, όπως: «Τα καπρίτσια του Γκόγια», «Τα χαρακτικά του Ρέμπραντ», «Η Σχολή των Μακιαϊόλι», «Ο Παναμάς πρωταγωνιστής της Ιστορίας του: η διεύρυνση της Διώρυγας», «Mare Clausum – Mare Liberum», «Η πειρατεία στην Ισπανική Αμερική», «Πωλ Γκωγκέν, το όνειρο του Παναμά», «Via Crucis, Τα Πάθη του Χριστού από τον μαιτρ Φερνάντο Μποτέρο», «Η ανακάλυψη του Ειρηνικού και οι απαρχές της παγκοσμιοποίησης»". Το Μουσείο χρησιμεύει επίσης και ως παιδαγωγική πλατφόρμα, αφού χιλιάδες παιδιά από ολόκληρη τη χώρα έρχονται στο Μουσείο όπου μαθαίνουν να αγαπούν την κληρονομιά τους μέσα από επισκέψεις και παιδαγωγικά εργαστήρια, σχεδιασμένα από το Παιδαγωγικό Γραφείο του Μουσείου. Εξάλλου, το Μουσείο τηρεί υψηλές προδιαγραφές ποιότητας και είναι ενεργό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) της UNESCO, της American Alliance of Museums (AAM) και του Ινστιτούτου Smithsonian. Για περισσότερες πληροφορίες: https://www.facebook.com/MuseodelCanal http://museodelcanal.com/

SoL Latino 19

20-21 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:07 ΜΜ Page 2

gastronomia Bastela de pollo Κοτόπιτα από τη Ceuta Por Marga Barros La pastela o bastela es uno de los platos típicos de Marruecos en las comunidades musulmanas de Ceuta y Melilla y una de las comidas más exquisitas y elaboradas. Probablemente de origen morisco-andalusí, fue llevada al norte de África por los árabes expulsados de Al-Ándalus en el siglo XV. Η παστέλα ή μπαστέλα είναι ένα από τα τυπικά φαγητά του Μαρόκου, στις μουσουλμανικές κοινότητες της Θέουτα και της Μελίγια και ένα από τα πιο εκλεκτά και σύνθετα εδέσματα. Είναι πιθανότατα αραβο-ανδαλουσιανικής προέλευσης και την πήγαν στο βορρά της Αφρικής οι άραβες που διώχθηκαν από την Ανδαλουσία το 15° αιώνα.

SoL Latino Ingredientes - Yλικά 20

• • • •

12 láminas de masa o pasta filo - 12 φύλλα κρούστας 1 cebolla - 1 κρεμμύδι 1 pechuga de pollo - 1 στήθος κοτόπουλο 3 huevos + 1 huevo para pintar la bastela - 3 αυγά+1 αυγό για επάλειψη • Pasas sultanas (al gusto) - Σταφίδες (κατά βούληση) • Aceite de oliva virgen extra - Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο • Sal y pimienta recién molida - Αλάτι και φρεσκοτριμμένο πιπέρι • Agua - Νερό • 1/2 cucharadita de cúrcuma - ½ κουταλάκι του γλυκού κουρκουμά • 1/2 cucharadita de canela molida - ½ κουταλάκι του γλυκού κανέλα σε σκόνη • 1/2 cucharadita de jengibre molido - ½ κουταλάκι του γλυκού τζίντζερ σε σκόνη • 1/2 cucharadita de comino molido - ½ κουταλάκι του γλυκού κύμινο σε σκόνη • 1/2 cucharadita de cilantro en grano - ½ κουταλάκι του γλυκού κόλιανδρο σε σπόρους • 2 cucharas de perejil picado - 2 κουταλιές σούπας ψιλοκομμένο μαϊντανό • Unas hebras de azafrán - Μερικά στίγματα από ασαφράν • 1 cucharadita de agua de azahar - 1 κουταλάκι άρωμα άνθους πορτοκαλιού • Mantequilla derretida - Βούτυρο λιωμένο • 150 gr de almendras - 150 γρ. αμύγδαλα • Canela y azúcar glas para espolvorear por encima - Κανέλα και ζάχαρη άχνη για το πασπάλισμα

Preparación PRIMER PASO: Calentar en una olla el aceite de oliva y añadir las cebollas, pochándolas hasta que empiecen a estar transparentes. A continuación agregar la pechuga y las especias (cúrcuma, jengibre, canela, comino, cilantro, pimienta y azafrán), la sal y el perejil picado. Remover un poco, incorporar las pasas y dejar rehogar unos minutos más. Luego cubrir con agua y dejarlo cocer a fuego muy lento, para que el pollo quede bien tierno y absorba los sabores de las especias. Si se queda sin agua, añadir un chorrito más mientras se cuece. Seguidamente separar el pollo de la salsita que nos ha quedado y reservar por separado. Desmigar el pollo.

SEGUNDO PASO: En una sartén más pequeña y con dos cucharadas de aceite freír las almendras peladas durante unos minutos hasta que se doren. Retirarlas del fuego y dejarlas enfriar. Cuando estén frías picarlas o machacarlas en un mortero y mezclarlas con la canela y el azúcar glas.

TERCER PASO: Con la salsa que hemos apartado de cocer el pollo, añadir los 3 huevos ligeramente batidos y cuando cuajen añadir el pollo desmenuzado y la cucharadita de azahar. Poner todo este relleno en un chino para que escurra de aceites y salsa. En una fuente de horno poner una base de pasta filo e ir añadiendo hojas de pasta superpuestas unas con otras para procurar que queden bordes lo suficientemente grandes para cubrir todo el relleno. Una vez terminada la base de pasta filo añadir una capa de almendras tostadas molidas y espolvoreadas con azúcar glas y canela molida. Encima de la capa de almendras poner una capa de relleno de pollo y terminar con otra capa de almendras molidas encima de la del relleno. Cubrir todo con la pasta filo y untar con un pincel primero la mantequilla fundida y después el huevo batido. Meter en el horno hasta que se dore la pasta filo aproximadamente 20 minutos.

Decorar al gusto con azúcar glas y canela molida. Εκτέλεση 1η ΦΑΣΗ: Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το ελαιόλαδο και προσθέτουμε τα κρεμμύδια. Τα αφήνουμε να τσιγαριστούν μέχρι να γίνουν διάφανα. Προσθέτουμε το στήθος κοτόπουλου και τα μπαχαρικά (κουρκουμά, τζίντζερ, κανέλα, κύμινο, κόλιανδρο, πιπέρι και ασαφράν), το αλάτι και τον ψιλοκομμένο μαϊντανό. Ανακατεύουμε λίγο, προσθέτουμε τις σταφίδες και τα αφήνουμε να τσιγαριστούν λίγο ακόμα. Τα καλύπτουμε με νερό και τα αφήνουμε σε πολύ χαμηλή φωτιά, μέχρι το κοτόπουλο να μαλακώσει καλά και να απορροφήσει τα αρώματα των μπαχαρικών. Αν μείνει χωρίς νερό, προσθέτουμε λίγο καθώς μαγειρεύεται. Βγάζουμε το κοτόπουλο από τη σάλτσα που έχει μείνει και τα κρατάμε χωριστά. Ψιλοκόβουμε το κοτόπουλο ανοίγοντας τις ίνες του.

2η ΦΑΣΗ: Σε τηγάνι καβουρδίζουμε τα ξεφλουδισμένα αμύγδαλα με 2 κουταλιές λάδι μέχρι να ροδίσουν. Τα αποσύρουμε από τη φωτιά και τα αφήνουμε να κρυώσουν. Τα ψιλοκόβουμε ή τα θρυμματίζουμε στο γουδί και τα ανακατεύουμε με την κανέλα και την ζάχαρη άχνη.

3η ΦΑΣΗ: Στην σάλτσα που κρατήσαμε από το κοτόπουλο, προσθέτουμε τα 3 αυγά ελαφρώς χτυπημένα με μια κουταλιά με το άρωμα άνθους. Όταν πήξει, προσθέτουμε το κοτόπουλο. Σε σουρωτήρι στραγγίζουμε το μείγμα από λάδια και ζουμιά. Σε ένα ταψί φτιάχνουμε μια βάση με τα φύλλα -βουτυρωμένα-. Τα τοποθετούμε με τέτοιο τρόπο ώστε οι άκρες σκεπάσουν τη γέμιση. Αφού τελειώσουμε με τη βάση φύλλου, βάζουμε μία στρώση από τα καβουρδισμένα αμύγδαλα και πασπαλίζουμε με τη ζάχαρη άχνη και την κανέλα. Πάνω από τη στρώση με τα αμύγδαλα ρίχνουμε όλη τη γέμιση του κοτόπουλου και τελειώνουμε με άλλη μία στρώση από το μίγμα με τα τριμμένα αμύγδαλα, ζάχαρη άχνη και κανέλα πάνω από το κοτόπουλο. Το σκεπάζουμε όλο με τα φύλλα που προεξέχουν γύρω γύρω και το αλείφουμε πρώτα με το λιωμένο βούτυρο και μετά με το χτυπημένο αυγό. Ψήνουμε την πίτα στο φούρνο μέχρι να ροδίσει το φύλλο για 20 λεπτά περίπου. Διακοσμούμε με ζάχαρη άχνη και κανέλα.

El Taller de cocina de Marga Barros • www.abanico.gr • 210 3251214

20-21 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:08 ΜΜ Page 3

www.hellenicspanishchamber.gr

SoL Latino 21

Cámara de Comercio Hispano-Helena: +30 210 68 010 74, 103, Ethnikis Antistaseos, N.Psychico, 15451 hscc@hellenicspanishchamber.gr

20-21 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:08 ΜΜ Page 4

Emprendimiento ΕπιχΕιρηματικOτητα

Clemente Pinedo: “Tienes que creer mucho en ti mismo y en lo que haces”

Por Adriana Martίnez

SoL Latino 22

Clemente Pinedo es un español exitoso que vive en Grecia desde el 2004. Médico de carrera con un MBA y años de gestión como ejecutivo, decidió comenzar su vida empresarial en el año 2000 en los sectores de software, bienes raíces y recientemente en Brights, una plataforma de marketing y comercial especializada en la gestión integrada de marcas y contenidos dirigidas a niños, jóvenes y público familiar. Es además miembro fundador y presidente de la Cámara de Comercio Hispano-Helena.

En esta edición de Sol Latino nos habla un poco sobre su experiencia.

Sol Latino: ¿Cómo un médico de carrera termina siendo emprendedor?

Clemente Pinedo: La vida da muchas vueltas y después de la carrera, hice un MBA y empecé en el mundo de la gestión sanitaria. Después poco a poco mi vida fue cambiando hasta convertirme en empresario S.L.: ¿Qué te hizo tomar la decisión del emprendimiento?

C.P.: La verdad que me vino sola cuando nos mudamos a Grecia y empecé a trabajar con socios locales.

S.L.: En tu experiencia, ¿cuáles son los “secretos” del emprendedor exitoso?

C.P.: No creo que exista ni receta ni secreto. Creo que hay que trabajar muy duro, muchas veces más que cuando trabajas como gerente en una empresa, ya que te juegas todo y luego, creo que hay circunstancias que ayudan a ese éxito. Lo importante es estar listo y preparado para cuando te llegue una oportunidad, la puedas identificar y te lances.

S.L.: ¿Encontraste obstáculos al hacer lo que te gusta en Grecia?

C.P.: Creo que todos siempre encontramos obstáculos en nuestra vida y hay que saber esquivarlos. Todos sabemos que Grecia no es un sitio fácil y que el mercado es pequeño, pero los mayores obstáculos en este país se encuentran en el sistema fiscal, jurídico y legal.

S.L.: ¿Cómo los has superado?

C.P.: Pues como todos los griegos lo hacen, trabajando. Lo peor de todo no es que no se puedan hacer las cosas, pero que todo cuesta más para que salga.

S.L.: En la crisis económica que vivimos, ¿qué debemos tener en cuenta para no caer en la decepción?

C.P.: La verdad que es muy difícil no caer en la decepción muchas veces con la situación que tenemos, ya que no está en nuestras manos y a veces vemos que por mucho que luchemos, las circunstancias nos superan. Tienes que creer mucho en ti mismo y en lo que estás haciendo para que esas decepciones no te debiliten.

S.L.: ¿Ves alguna luz en el túnel como emprendedor en Grecia?

C.P.: Siempre hay luz al final del túnel. Lo único malo, es que esta vez, el túnel es muy largo.

S.L.: ¿Qué le aconsejarías a las personas que quieran seguir el camino del emprendimiento?

C.P.: Primero, no todo el mundo está preparado para ser empresario, y no todo el mundo debe serlo. La gente fantasea y solo ve lo bonito de ser empresario (trabajo para mí mismo, puedo ganar mucho dinero, …) pero no ve la realidad. Muchas veces trabajas más, es mayor la responsabilidad, te juegas tu dinero, si va mal, tus deudas son tremendas...

Si al final decide alguien tomar este camino, debe de ser firme, amar lo que hace y trabajar mucho.

S.L.: ¿Cómo nació la idea de crear la Cámara de Comercio Hispano-Helena?

C.P.: Inicialmente la Cámara se fundó para que empresarios españoles en Grecia, empresas españolas afincadas en Grecia, empresas griegas con intereses en España, ejecutivos de empresas españolas y ejecutivos españoles en empresas extranjeras se conocieran y creáramos un círculo de comunicación y encontrar un foro de cohesión de recursos S.L.: ¿Cuál es la misión y la visión de la Cámara?

C.P.: Tiene como misión principal reforzar y mejorar las relaciones comerciales, económicas y culturales entre Grecia y España. La participación de miembros activos de ambos países activa y potencia una relación más amplia y más cercana entre la economía española y griega, la sociedad y los aspectos culturales.

S.L.: Hasta el momento miembros de la Cámara son compañías que tienen relaciones entre Grecia y España y viceversa. ¿Existe la posibilidad de vincular los países latinoamericanos?

C.P.: La Cámara está buscando maneras de crecer y vemos que la hispanidad es más grande y que abarca mucho más que a España.

Los miembros de la Cámara y su Junta Directiva decidirán en breve esta expansión para darle más fuerza y entidad a la institución.

S.L.: Cuáles son las principales funciones de la Cámara y quiénes pueden tener acceso a ella.

C.P.: Los miembros de la Cámara de Comercio Hispano Helena disfrutan de varios beneficios y ventajas. Cada miembro tiene acceso a la participación en diferentes eventos, a una red de contactos de negocio y la participación de iniciativas sectoriales, así como la información en cuestiones comerciales y económicas hispano helenas.

Todo el mundo tiene acceso a hacerse miembro de la Cámara.

20-21 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:08 ΜΜ Page 5

«Πρέπει να πιστεύεις πολύ στον εαυτό σου και σε αυτό που κάνεις» S. L.: Βλέπεις φως στο τούνελ ως επιχειρηματίας στην Ελλάδα; Κ. Π.: Πάντοτε υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Το μόνο κακό είΟ Κλεμέντε Πινέδο είναι ένας επιτυχημένος Ισπανός που ζει στην Ελ- ναι πως αυτήν τη φορά, το τούνελ είναι πολύ μεγάλο. λάδα από το 2004. Πτυχιούχος ιατρός, κάτοχος MBA, και με πολυετή S. L.: Τι θα συμβούλευες σε όσους θέλουν να ακολουθήσουν το διευθυντική πείρα, αποφάσισε να ξεκινήσει την επιχειρηματική του δρόμο της επιχειρηματικής δραστηριότητας; δραστηριότητα το 2000, στους τομείς του software, των ακινήτων, Κ. Π.: Κατ' αρχήν, ούτε όλοι οι άνθρωποι είναι προετοιμασμένοι για και πρόσφατα του Brights, μιας πλατφόρμας μάρκετινγκ και εμπορίου να γίνουν επιχειρηματίες, ούτε και πρέπει όλοι να γίνουν. Οι άνθρωποι που ειδικεύεται στην ολοκληρωμένη διαχείριση εμπορικών σημάτων ονειροβατούν και βλέπουν μόνο τι ωραία που είναι να είσαι επιχειρηματίας (δουλεύω για μένα, μπορώ να βγάλω και περιεχομένων, προϊόντων που απευθύνονται πολλά λεφτά, κλπ.), αλλά δεν βλέπουν την πραγσε παιδιά, νέους και όλη την οικογένεια. Είναι επίματικότητα (πολλές φορές δουλεύεις περισσόσης ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος του Ισπανο-Ελτερο, έχεις περισσότερες ευθύνες, διακινδυληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. νεύεις τα χρήματά σου, αν τα πράγματα δεν Στο παρόν τεύχος του Sol Latino, μας μιλά εν πάνε καλά βρίσκεσαι με τρομερά χρέη, κλπ.). Αν συντομία για την εμπειρία του. τελικά κάποιος αποφασίσει να ακολουθήσει αυSol Latino: Πώς ένας πτυχιούχος ιατρός κατατόν το δρόμο, πρέπει να είναι αποφασισμένος λήγει και να αγαπάει πολύ αυτό που κάνει, αλλά και να να γίνει επιχειρηματίας; δουλεύει πολύ. Κλεμέντε Πινέδο: Η ζωή έχει πολλά γυρίσματα, S. L.: Πώς γεννήθηκε η ιδέα της ίδρυσης του μετά το πτυχίο μου έκανα και ένα MBA και ξεΙσπανο-Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου; κίνησα να εργάζομαι στην υγειονομική διαχείΚ. Π.: Αρχικά το Επιμελητήριο ιδρύθηκε ώστε ριση, κι ύστερα λίγο-λίγο η ζωή μου άλλαξε Ισπανοί επιχειρηματίες στην Ελλάδα, ισπανικές ώσπου κατέληξα να γίνω επιχειρηματίας. εταιρίες εγκατεστημένες στην Ελλάδα, ελληνιS. L.: Τι σε έκανε να λάβεις την απόφαση να κές εταιρίες με συμφέροντα στην Ισπανία, στεστραφείς στον τομέα της επιχειρηματικής δραλέχη ισπανικών επιχειρήσεων και ισπανικής καστηριότητας; ταγωγής στελέχη ξένων επιχειρήσεων, να Κ. Π.: Η αλήθεια είναι ότι μου ήρθε από μόνη της γνωριστούμε και να δημιουργήσουμε έναν κύόταν μετακομίσαμε στην Ελλάδα και άρχισα να Clemente Pinedo κλο επικοινωνίας αλλά και ένα φορέα συγκέντρωσης δουλεύω με ντόπιους συνεργάτες. πόρων.

S. L.: Από την πείρα σου, ποια είναι τα "μυστικά" του επιS. L.: Ποια είναι η αποστολή και το όραμα του Επιμελητηρίου; τυχημένου επιχειρηματία; Κ. Π.: Δεν νομίζω πως υπάρχει συνταγή ή μυστικό. Πιστεύω πως πρέ- Κ. Π.: Κύρια αποστολή του είναι να ενισχύσει και να βελτιώσει τις εμπει να δουλεύεις πολύ σκληρά, πολλές φορές περισσότερο από όσο πορικές, οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και όταν είσαι διευθυντής σε μια επιχείρηση, αφού διακινδυνεύεις τα Ισπανίας. Η συμμετοχή ενεργών μελών και από τις δύο χώρες δραπάντα, κι ύστερα πιστεύω ότι υπάρχουν συνθήκες που βοηθούν στην στηριοποιεί και ενδυναμώνει μια ευρύτερη και πιο κοντινή σχέση μεεπιτυχία. Το σημαντικό είναι να είσαι έτοιμος και προετοιμασμένος, ταξύ της ισπανικής και της ελληνικής οικονομίας, της κοινωνίας, και ούτως ώστε όταν σου εμφανιστεί μια ευκαιρία να μπορείς να την ανα- των πολιτιστικών πτυχών.

S. L.: Μέχρι στιγμής, τα μέλη του Επιμελητηρίου είναι εταιρίες από γνωρίσεις και να την εκμεταλλευτείς.

S. L.: Συνάντησες εμπόδια όταν άρχισες να κάνεις αυτό που ήθελες την Ελλάδα και την Ισπανία που έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους. Υπάρχει δυνατότητα επέκτασης προς τις χώρες της Λατινικής Αμεστην Ελλάδα; Κ. Π.: Πιστεύω πως όλοι μας συναντάμε πάντοτε εμπόδια στη ζωή μας ρικής; και πρέπει να ξέρουμε να τα αποφεύγουμε. Όλοι ξέρουμε ότι η Ελ- Κ. Π.: Το Επιμελητήριο αναζητά τρόπους να αναπτυχθεί και έχουμε λάδα δεν είναι εύκολος τόπος και η αγορά είναι μικρή, αλλά τα με- επίσης διαπιστώσει ότι ο ισπανόφωνος κόσμος είναι πολύ μεγάλος γαλύτερα εμπόδια σε αυτήν τη χώρα τα συναντάς στο φορολογικό και αγκαλιάζει πολύ περισσότερες χώρες από την Ισπανία και μόνο. Τα μέλη του Επιμελητηρίου και του Διοικητικού του Συμβουλίου θα και νομικό σύστημα και στο σύστημα δικαίου. αποφασίσουν σύντομα σχετικά με αυτήν την επέκταση, ώστε να δοS. L.: Ποια ήταν αυτά τα εμπόδια και πώς τα ξεπέρασες; Κ. Π.: Όπως κάνουν και όλοι οι Έλληνες, με δουλειά. Το χειρότερο θεί περισσότερη δύναμη και υπόσταση στο φορέα. απ' όλα δεν είναι ότι δεν μπορείς να κάνεις κάποια πράγματα, αλλά S. L.: Ποιες είναι οι κύριες αρμοδιότητες του Επιμελητηρίου και ποιοι μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτό; ότι τα πάντα κοστίζουν περισσότερο για να γίνουν.

S. L.: Με την οικονομική κρίση που περνάμε, τι θα πρέπει να έχουμε Κ. Π.: Τα μέλη του Ισπανο-Ελληνικού Εμπορικού Επιμελητηρίου απολαμβάνουν πολλά οφέλη και πλεονεκτήματα. Κάθε μέλος μπορεί υπ' όψη για να μην απογοητευόμαστε; Κ. Π.: Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ δύσκολο πολλές φορές να μην να συμμετέχει σε διάφορες εκδηλώσεις και τομεακές πρωτοβουλίες, απογοητευόμαστε, με την κατάσταση που επικρατεί, αφού δεν περ- έχει πρόσβαση σε ένα δίκτυο επιχειρηματικών επαφών και σε ενηνάει απ' το χέρι μας και πολλές φορές βλέπουμε ότι όσο κι αν πα- μέρωση σχετικά με εμπορικά και οικονομικά ζητήματα της Ισπανίας λεύουμε, οι καταστάσεις μάς ξεπερνούν. Πρέπει να πιστεύεις πολύ και της Ελλάδας. Όλοι μπορούν να έχουν πρόσβαση και να γίνουν στον εαυτό σου και σε αυτό που κάνεις για να μη σε αποδυναμώνουν μέλη του Επιμελητηρίου. αυτές οι απογοητεύσεις.

Tης Adriana Martίnez

SoL Latino 23

22-23 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:08 ΜΜ Page 2

Γίνετε συνδρομητές του Sol Latino

Suscrίbase a Sol Latino

Usted también puede recibir las cuatro ediciones anuales de Sol Latino por sólo 15 euros. Solo debe enviar sus datos por correo o fax y la copia del recibo de consignación. Mπορείτε και εσείς να γίνετε συνδρομητές του Sol Latino, με μόνο 15 ευρώ για τα τέσσερα τεύχη που κυκλοφορούν το χρόνο. Στείλτε ταχυδρομικά ή με fax τα στοιχεία σας μαζί με την απόδειξη πληρωμής. Alpha Bank: 118-002101-224335 Sol Latino T.Θ. 77334, 17510 Παλαιό Φάληρο, Aθήνα. Tηλ/fax: 210 98 59 682 e-mail: info@solatino.gr

Sol Latino ofrece un espacio gratuito

para que usted ofrezca sus servicios, solicite trabajo o busque empleados. No obstante, la dirección de la revista no se hace responsable de los servicios anunciados en esta sección ni de las relaciones laborales que de ella resulten. Envíe sus datos por e-mail a: info@solatino.gr o solatino1@yahoo.com Comuníquese con nosotros los martes de 10:00 a 13:00. Tel/fax: 210.9859682 Nota: el tamaño de estos anuncios es de máximo 30 palabras.

Si desea un espacio mayor, comuníquese con la direccion de Sol Latino.

El Chasqui: servicio de transporte, distribución y mudanza. 6945 479754.

Servicio de traducción del español, inglés y otras lenguas Μεταφράστε όλα τα κείμενά σας με ταχύτητα και αξιοπιστία από και προς ισπανικά, ελληνικά, αγγλικά και άλλες γλώσσες. Μεταφραστικό Γραφείο Spell-it Translation Services, Αθήνα, Ελλάδα, τηλ. +30-2102524242, info@spell-it.gr, www.spell-it.gr. Ισπανικά και Iσπανική λογοτεχνία: Jaime Svart: 6974 708297.

Odontóloga cirujano Nancy Mantzikopoulou: Dimokratías 30, Ano Pefki. 210.8050094. Habla español y griego. Buenos precios.

Busco trabajo como niñera para trabajo como semi-interna e interna.

Comunicarse con María Gladys Coronada: 215 5550023 Se busca ayudante de hogar y niñera para trabajo como semi-interna e interna. Comunicarse con Sol Latino: 210 9859 682 Se busca ayudante de cocina que sepa hacer buñuelos y pan de bonos para una cafetería. Honorarios e IKA. Comunicarse a: 6980429753

¡Pinatas!

Salón de belleza Judy Fas Eleón 41, Kifisiá Teléfono 210 6201886 • www.judyfas.gr... Habla español. Precios muy económicos.

¡Quítale lo aburrido y ponle lo divertido a tu fiesta infantil, rompiendo la piñata que ya llegó! Για ένα χαρούμενο και διασκεδαστικό πάρτι!

Para más información, llamar a Vasilikí Mitselos a los teléfonos: 210 6822962, 6945 082273

Unión Cultural Chileno -Griega U.CU.CHI.GRA. Notificamos que la nueva directiva está conformada por: Antonio Araya (6941476720), presidente.

Raúl Almeyda, vicepresidente.

Leonardo Gómez, Patricia Cesteres, Sergio Aro.

Solidaridad ¡Da lo que puedas, gana paz!

•Cáritas Atenas Si dispones de alguna hora libre entre semana, puedes ofrecer tu ayuda en la calle Kapodistriou 52, en el centro de Atenas. Tel.210 524 6637, www.caritas-athens.gr •Αldea Infantil SOS: Εάν το έργο των Παιδικών Χωριών SOS Ελλάδος σας ενδιαφέρει και θέλετε να βοηθήσετε τα ελληνόπουλα που είχαν την ατυχία να στερηθούν τη στοργή των φυσικών τους γονιών, αλλά και να ενισχύσετε την ανάπτυξη των προγραμμάτων μας, μπορείτε να επικοινωνήσετε στα τηλέφωνα 210-3313661, 2310226644 και στο e-mail sosathens@sos-villages.gr Ερμού 6, στην Αθήνα ή Εγνατία 152, στη Θεσσαλονίκη. Στα Παιδικά Χωριά SOS Βάρης ή Πλαγιαρίου ή Αλεξανδρούπολης.

•La Sonrisa del Niño: «ΤΟ ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ», είναι ένας εθελοντικός οργανισμός, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Για τις δωρεές σας με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό είναι απαραίτητη η ενημέρωση μας στο τηλέφωνο 210 33 06 140 ή με fax στο 210 38 43 038 ή με αποστολή e-mail στο info@hamogelo.gr. www.hamogelo.gr •”Todos juntos Podemos”: «Όλοι μαζί μπορούμε» είναι μια εκστρατεία που συμπεριλαμβάνονται δράσεις συγκέντρωσης τροφίμων, φαρμάκων και ρούχων για τους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη καθώς και υποτροφιών για παιδιά που θέλουν να σπουδάσουν και δε μπορούν λόγω οικονομικών δυσκολιών. www.oloimaziboroume.gr

22-23 Sol67:Sol Latino 18/03/2014 12:08 ΜΜ Page 3

El autentico “Sabor” latino

en salonica...

LA ROSA NEGRA Latin Club Οδός ΚΑΡΑΤΑΣΟΥ 7 & ΧΑΨΑ - ΛΙΜΑΝΙ Θεσσαλονίκη RSV: 6947283383 • 6955 872080 7 Days open

organiza

www.panoramagriego.gr Panorama Griego es un boletín de noticias editado por la Secretaría General de Información y Communicación y tiene como objetivo proporcionar información y noticias sobre el quehacer político, económico y social de Grecia.

Para sugerencias y comentarios por favor envíenos su email a la dirrección: panoramagriego@gmail.com Equipo de redacción: Margarita Adamu, Irene Anastopulu, Dimitra Kostará, Natassa Kiriakú, Georgia Marioli, Christos Peppas, Maria Siadima, Dora Raftopulu, Cristina Skandali, Panos Sotirópulos, Natalia Stenimajiti.

2a jornada internacional FRASEOLOGÍA Y PAREMIOLOGÍA Martes 8 de Abril de 9.00 h. a 15.00 h. διοργανώνει τη 2η Διεθνή Ημερίδα αφιερωμένη στη ΦΡΑΣΕΟΛΟΓΙΑ και ΠΑΡΟΙΜΙΟΛΟΓΙΑ Τρίτη 8 Απριλίου 2014 από τις 9.00 έως τις 15.00

Anfiteatro «Ioannis Drakópoulos» Edificio central (Panepistimíou 30) Αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» Κεντρικό κτήριο (Πανεπιστημίου 30)

24 Sol67:24 Sol65 18/03/2014 12:09 ΜΜ Page 1

¡Regresa a casa!

Estamos aquí para darte una mano, proteger tus derechos y darte lo necesario para que vuelvas a tu país con dignidad.

¡Solicita el programa de retorno voluntario!

Ελληνική Δημοκρατία Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη (25%)

Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Επιστροφής (75%)

International Organization for Migration • Dodekanisou 6, 17456 Alimos, Grecia • TEL.+30 210 9919040