Ekim 005 subat 1988

i ş ç i s ı n ı f ı n ı n kurtuluşu kendi eseri olacaktır BÜTÜN ÜLKELERİN PROLETERLERİ BİRLEŞİN !

S a y ı : 5, Ş u b a t 1988

Kâğıtların kudretine sığınanlar Geçen a y ı n en önem li o l a y l a r ı n d a n b i r i ş ü p h e s i z k i SHP İ s t a n b u l m i l l e t v e ­ k i l i M.Ali E r e n ' i n p a r l a m e n t o d a y a p t ı ­ ğ ı k o n u ş m a n ı n p a r l a m e n t o ve p a r l a ­ mento d ı ş ı n d a y a r a t t ı ğ ı d a l g a l a n m a y ­ d ı . S i l a h l ı K ü rt u l u s a l h a r e k e t i n i n de itk is iy le zaten uzun s ü r e d ir b a s ı n d a ve k a m u o y u n d a a ç ı k s e ç ik t a r t ı ş ı l a n sorunun p arlam en to kürsüsünden de dile g etirilm esi ü zerin e m ü th iş b i r g ü rü ltü k o p tu . N asıl olu r d a , b ir m illetv ek ili de o l s a , ay n ı zam anda T ürk u l u s u n u n K ü rt u lu su ü zerin d e e g e m e n l i ğ i n i n s e m b o lle r i n d e n b i r i o l ­ m a s ı g e r e k e n TBMM'de "K ü rt a z ı n l ı ­ ğaı n ı n ,7 K ü r t l e r i n s ö z ü n ü etme k ü s t a h ­ ç l ı ğ ı n ı g ö s t e r e b i l i r d i ? U lu s a l e g e m e n lik k ay ıtsız, ş a r t s ı z T ü rk le re a it d eğ il m iy d i? H a n g i d i l i k o n u ş u r s a k o n u ş s u n T.C . t o p r a k l a r ı n d a yaşayan herkes T ü r k d e ğ i l m iy d i? Ve p a r l a m e n t o d a k i b u rju v a p a rtile r bu "k ü s ta h lık " a k a r ­ şı b lo k h alin d e hücum a g eçtiler.

P arlam en to d ak i p a r tile r in te m silcilerin ­ den o lu şa n b a şk a n lık d iv a n ı ile b irlik te ANAP, b u r j u v a c u m h u r i y e t i n söz ü m ona en üst irad esin i te m s il e tm e s i gereken M eclisin bu üy esin e k a r ş ı A n a y a s a 'n ın bu g ib i d u ru m la r iç i n d ü ş ü n ü l m ü ş 8 3 .m a d d e s i n i h a r e k e t e g e ç irirk e n , b a z ı y e tk ilile ri ise, işi sa v c ıla rı göreve ç a ğ ırm ay a kadar v a r d ı r ı y o r l a r d ı . M illetv ek ilin in , y a n i p a r l â m a n t o n u n söz ö z g ü r l ü ğ ü n e s ı n ı r k o y a n sö z k o n u s u m a d d e n in u y g u l a n m a ­ sın ı, "karar y erin d ed ir" sö zleriy le m e m n u n iy e tle k a r ş ı l a y a n İ n ö n ü , a y r ı c a m illetv ek ilin in p a r ti d is ip lin k u ru lu n a v erilip c e zalan d ırılm asın ı istiy o rd u .

DYP, k o n u ş m a y ı b i r b a s ı n t o p l a n t ı s ı y ­ l a k ı n ı y o r , l i d e r i Demirel i s e , u l u s a l b irliğ in b a ğ r ın a sap lan m ış b ir hançer o la ra k n iteliy o rd u .

O ysa, sö z k o n u s u m ille tv e k ilin in , d ik k a tli b ir d ille , ö z e tle s ö y l e d i ğ i , K ü r t l e r i n v a r l ı ğ ı n ı n h ep y a d s ı n d ı ğ ı , f a r k l ı s i y a s a l ve ekonom ik u y g u l a m a ­

la ra tab i tu tu ld u k la rı, d ille rin in k o n u ş u l m a s ı n ı n ve y a z ı l m a s ı n ı n y a ­ sa k la n d ığ ı, asim ilasy o n u n b ü tü n h ı ­ z ıy la d e v am e t t i ğ i , ç o c u k - g e n ç - y a ş l ı ay ırım sız iş k e n c e d e n g eçirild ik leri, y arg ısız ö ld ü rü ld ü k le ri (b u n ların h a n g i s i y a n l ı ş ) , b a s ı n ve k a m u o y u n d a a ç ık ç a t a r t ı ş ı l a n bu so ru n u n p a r l a ­ m e n to d a d a t a r t ı ş ı l m a s ı g e r e k t i ğ i y d i , B u rju v a z in in acz iç in d e k i z a v a l l ı tem silcileri ise, ta rtışm a k b ir y a n a , ken d in i day atm ış ve p arlam en to n u n k ap ısın d an g irip kürsüye ku ru lm u ş g erçeğin gücü k a r ş ı s ı n d a , anayasa­ n ın , y a sa la rın , an la şm a la rın yani k a ğ ı t l a r ı n k u d r e t i n e s ı ğ ı n d ı l a r ; "K ü rt a z ı n l ı ğ ı " - a z ı n l ı k d e ğ i l , m i l l e t - yok diy e u lu d u , k ü fü rler sa v u rd u la r.

A nayasa v a r d ı, y a s a la r v a r d ı, b u n la ­ r a g ö r e T .C . b ö lü nm ez b i r b ü t ü n d ü , d ili T ü rk ç e y d i,b a y r a ğ ı a y y ıld ız lı a lb a y ra k tı...

Ya d a b a y İ n ö n ü ’n ü n b u y u rd u ğ u g ib i, "B ir ü l k e n i n tem el y a p ı s ı n ı b e lirle y e n dey im ler, k o n u şa ­ n ı n o a n d a k i i s t e ğ i n e g ö re ş e k i l l e n m e z " d i.

"Bu d e y im l e r o ü l k e n i n , o d e v letin ilk k u ru lu şu z a m a n ın d a s ı ­ n ı r l a r ı n ı n s a v a ş l a ç iz ilm e s i n d e n s o n r a v a r ı l a n b a r ı ş g ü n lerin d e, u l u s la r a r a s ı a n l a ş m a l a r l a o n a y l a n a r a k b e l i r l e n i r ve b i r d a h a d e ğ iş m e z " d i . " T . C . ' n i n tem el y a p ı s ı , s ı n ı r l a r ı , K urtuluş s a v a ş ı y l a o lu ş m u ş ve L ozan A n l a ş m a s ı Ty l a b ü t ü n dünyaca kabul e d i l m i ş " t i , "L ozan A n la şm a sı, T ü r k iy e 'd e a z ı n l ı k o la r a k y a n l ı z c a H r i s t i y a n ve M usevi v a t a n ­ d a ş l a r ı a z ı n lı k s a y m ış " tı. "A n ad illeri K ü r tç e , A rapça, L azca o lan y a d a başka d illerd en o lan v a ta n d a şla r a z ın lık m eydana g etirm ezler"d i.

B u r j u v a z i y ı k ı l m a y a , ç ö k ü şe m a h ­ kum b ü t ü n s ı n ı f l a r a ö zg ü d a v r a n ı ş ı g ö s t e r i y o r . Son t a h l i l d e h i ç b i r i r a d e ­ n i n d e ğ i ş t i r e m e y e c e ğ i , u y g u n d ü şm e y e n siy a si-h u k u k i b içim lerin k e n d ile rin i u y d u rm a k y a d a k a ç ın ılm a z o la r a k zor y o l u y l a y ı k ı l m a y a m ahkum o l d u k l a r ı

2

EKİM

Sayı: 5

ta rih s e l-to p lu m s a l z o ru n lu lu ğ u n k e n d i­ n i k a b u l e ttirm e sin in te rö rle y a da hukuki b a rik a tla rla ön len eb ileceğ in i s a n ı y o r . N esnel g e r ç e k l i ğ i n , k a r a r l a r ­ l a , a n l a ş m a l a r l a değ i ş t i r i l e b i l e c e ğ i n e , yok s a y ı l a b i l e c e ğ i n e i n a n m a k i s t i y o r .

Y a sa la rla ya da herhangi b ir a n la ş m a y la , d ev letin n ü fu su n u n d ö rtte b i r i n i t e ş k i l e d e n v e K ü r d i s t a n d iy e b i l i n e n t o p r a k l a r ı n s a h i b i ve b ö l g e n i n en eski h alk ların d an b irin in yok s a y ıla b ile c e ğ i s a v ı, n ih ay et d izg in siz ırk ç ılığ ın ve ş o v e n iz m in en önde g e le n te m silcilerin d en b iri o larak t a r i h t e k i y e r in i önceden a lm ış T ürk b u r j u v a z i s i n e a i t o l s a d a , a k ı l a lm a z b ir şey, g ö rü lm e m iş b i r y ü zsü zlü k ö rn eğ id ir.

T ü r k i y e ' d e "K ürt u l u s u v a r m ı d ı r 11, "K ü rt s o r u n u v a r m ı d ı r " t a r t ı ş m a s ı n e k a d a r a k ı l a lm a z g ö r ü n s e d e , d e v l e t i o l u ş t u r a n n ü f u s u n % 2 0 -2 5 'in i o l u ş t u r a n b i r u l u s u yok s a y m a ş e r e f i - ş e r e f s i z l i ­ ğ i m i? - T ü r k b u r j u v a z i s i n e a i t t i r v e o bu şerefi o n y ılla r d ır ta ş ıy o r , t a ş ı ­ m a k t a ı s r a r e d i y o r . Bu s ı n ı f , E r m e n il e r i n c e l l a d ı d ı r , E r m e n i l e r i ve R um la­ rı A n a d o lu to p ra k la rın d a n kovm ayı b a şa rm ıştır.

Aynı tu tk u y la K ü rtleri k ı r a r a k ve zo rla T ü rk le ştire re k t a r i h ­ te n s i l e b i l e c e ğ i n i s a n ı y o r d u . Ama b u a rtık im k a n sız d ır, im k an sız old u ğ u a n la şılm ıştır.

Bu yüzden u lu y o r, k ö p e k le şiy o r, ç a re s iz lik için d e d eb ele­ n iy o r.

O ğul İ n ö n ü m erhum p e d e r i n i n m i r a ­ sın a sığ ın ıy o r.

Lo zan A n laşm ası, K u r t u l u ş S a v a ş ı d i y o r . Ama b u d a b u r j u v a z i y i k u r t a r m a z . Z i r a , t a r i h de onun aley h in e t a n ı k l ı k y a p ıy o r .

G izlenm ey e ç a l ı ş ı l m a s ı n a rağm en, r e s m i T .C . t a r i h i n i o k u y a n ö ğ r e n c i l e r d a h i b ilm e k te d ir k i, bu a n la ş m a n ın o r t a y a ç ı k t ı ğ ı L ozan K o n f e r a n s ı ' n ı n a ğ ı r l ı k l ı k o n u l a r ı n d a n b i r i K ü rt s o r u ­ nuydu. İ n g i l i z l e r , M usul p e t r o l l e r i n i e l d e etm ek a m a c ı y l a , G üney K ü r d i s ­ t a n fı İ r a k 1 t a k u r d u r d u ğ u k u k l a F a y ­ s a l h ü k ü m e t i a r a c ı l ı ğ ı y l a e g e m e n l iğ i altın a a lm a k ve Türk hü k ü m etin i M usul ü z e r i n d e k i e m e ll e r in d e n v a z g e ­ ç irm e k iç i n K ü rtlerin b a ğ ım sız lığ ı sorununu b ir koz o l a r a k k u lla n d ı.

Aynı şe k ild e, Türk hüküm eti de, G üney K ü r d i s t a n ' d a ö z g ü r l ü k l e r i i ç i n İn g iliz le r le s a v a ş a n K ü rtleri k e n d ile ­ r i y l e b i r l e ş m e k i ç in s a v a ş ı y o r g ö s t e r e ­ rek, bunu, b ir yandan m ü m kü nse M u s u l 'u e ld e e tm e k , d i ğ e r y a n d a n , T ü r k i y e ' d e k i K ü rt s o r u n u n u g ü n d e m d e n ç ı k a r m a k i ç i n koz o l a r a k k u l l a n d ı .

L ozan K o n f e r a n s ı ' n d a T ü r k başkanı İ . İnönü m g ilizlere ş u n la rı ile ri sürüyordu:

hey eti k arşı

" T ü r k i y e B ü y ü k M illet M eclisi Hü­ k ü m e ti, T ü r k l e r i n o l d u ğ u k a d a r K ü r t­ l e r i n de h ü k ü m e t i d i r , ç ü n k ü , K ü r t l e r i n g e r ç e k m e ş ru t e m s i l c i l e r i M illet Mecli­ sin e g irm iştir ve T ü rk le rin tem silcile­ r i y l e a y n ı ö lç ü d e ü l k e n i n h ü k ü m e tin e v e y ö n e tim in e k a t ı l m a k t a d ı r l a r .

"K ürt h a l k ı ve y u k a r ı d a b e l i r t i l e n t e m s i l c i l e r i , M usul v i l a y e t i n d e o t u r a n k ard eşlerin in a n a y u rtta n a y rılm a la rı­ na ra z ı d e ğ ille rd ir..." " K u lla n ıla n ad ne o lu rs a o lsu n , g e r ç e k t e b i r sö m ü rg e o l a c a k b i r ü l k e ­ de, yabancı b ir d e v letin u y ru ğ u n a geçmek ü z e r e , ş i m d i k i d u r u m u n u d e ğ i ş ­ tir m e k is t e y e c e k tek b i r K ü rt b i l e y o k tu r." " Y u rtta ş lık h a k l a r ı n ı ve y e tk ile r i­ n i k a p s a y a c a k o l a n sö z d e ö z e r k b ö l g e ­ le rin h a l k l a r ı n a t a n ı n a c a ğ ı sö y len ilen h a k l a r , K ürt so y u g i b i ü s t ü n b i r s u y u h iç t a t m i n e t m e y e c e k t i r . " S onunda K ü rtlerin t a r a f o lm a d ığ ı bu an laşm ad a sorunun daha sonra "T ü rk iy e ve İn g ilte r e a r a s ı n d a d o stça b i r çözüm y o l u y l a s a p t a y a c a ğ ı " k a r a ­ r ı n a v a r ı l d ı . Bu " d o s t ç a çözüm" d a h a L ozan K o n f e r a n s ı e s n a s ı n d a s a p t a n m ı ş ­ t ı : T ü rk iy e Sevr A n la ş m a s ı'n ın ta tb ik e d ilm e m e s i ve Kuzey K ü r d is ta n 'm ken d isin e b ıra k ılm a sı k a rşılığ ın d a , M usul v e p e t r o l l e r i ü z e r i n d e k i i s t e k l e ­ rin d e n v a z g eçecek ti.

1925 y ılın d a T ürkiye ve İn g ilte re a r a s ı n d a y a p ıla n a n la ş m a y la bu o n a y la n m ış o ld u .

L o zan A nlaşm ası te k b ir şeyi k a n ıtlıy o r: O da, İ n g iliz le r le T ürk h ü k ü m e t i n i n i l h a k ç ı e m e l l e r i iç i n K ü rt u l u s a l h a k l a r ı n ı b u a n l a ş m a i l e y ok s a y d ı k l a r ı v e K ü r d i s t a n fı b ö l ü ş t ü k l e rid ir.

M illi K u rtu lu ş savaşı b aşlark en K ü r t l e r i n d e s t e ğ n i a lm a k i ç i n o l a ğ a ­ n ü s tü ç a b a g ö steren , "T ürk-K ürt k a r d e ş l i ğ i " n i a ğ z ı n d a n d ü ş ü r m e y e n K emalistle r, daha sonra o n la rın b ü tü n u l u s a l h a k l a r ı n ı r e d d e t t i l e r . M .Kem al, 1920'd e TMMB'de, " M e c lis - i A l i 'm i z i t e ş k i l e d e n z e v a t y a l n ı z T ü rk d e ğ i l ­ d i r ; y a l n ı z K ü r t, y a l n ı z L a z , y a l n ı z Ç e rk e z d e ğ i l d i r , f a k a t h e p s i n d e n mü­ r e k k e p " t i r d i y o r d u . D a h a s ı , M. Kemal ve a r k a d a ş l a r ı K ü rtlerin u lu s a l h a k l a ­ rın ın ta n ın a c a ğ ın ı v a a d e d iy o rla rd ı.

L o za n K o n f e r a n s ı e s n a s ı n d a M. Kemal,

Şubat 1988

K ü rt m i l l e t v e k i l l e r i n i n m i lli k ı y a f e t l e ­ r i n i g i y i p M eclis k ü r s ü s ü n d e n K ü r t l e r a d ı n a n u t u k i r a d e tm e l e r i n i ve L ozan K o n feran sın a K ü rtler ad ın a te lg ra f çek m elerin i b iz z a t istiy o rd u .

Aynı M.Kemal ve i k t i d a r ı , K ürt i l e r i g e l e n ­ l e r i n i a k ı l a lm a z k o m p l o l a r l a , ö r n e ğ i n M eclise K ürt m i l l i k ı y a f e t l e r i y l e g e l ­ d ik le ri vb . g e r e k ç e l e r l e de İ s t i k l a l M a h k e m e le r in d e id a m a y o l l u y o r d u .

L ozan K o n feran sın d a "TBMM'nin T ü rk le rin ve K ü rtle rin hüküm eti o ld u ­ ğ u n u 11, "K ü rt s o y u n u n ü s t ü n b i r soy - n e d e m e k s e ! - o l d u ğ u n u " s ö y le y e n a y n ı İ . İnönü, 19301d a , u lu sal h ak la rın ı in k a r eden Türk h ü k ü m e tin e karşı a y a k l a n a n K ü r t l e r e k a r ş ı , "Bu ü l k e d e sad ece T ürk u lu su e tn ik ve ı r k s a l h a k l a r t a l e p etme h a k k ı n a s a h i p t i r .

B a ş k a h i ç k im s e n i n b ö y le b i r h a k k ı yok tu r" derken, h ü k ü m e tin A d liy e B a k a n ı Mahmut E s a t B o z k u r t i s e , "Bu m e m le k etin k e n d i s i T ü r k t ü r . Öz T ü rk o lm ay an ların T ürk v atan ın d a b ir h a k k ı v a r d ı r , o d a h iz m e tç i o l m a k t ı r , kö le o l m a k t ı r " d i y o r d u . İ k t i d a r l a r ı n ı s a ğ l a m l a ş t ı r a n ve 1938'e k a d a r p e ş p e şe p a t l a k v e r e n K ürt i s y a n l a r ı n ı k a n ve a t e ş l e b o ğ a n K e m a l i s t l e r , k e n d i n e h a s b a z ı ö z e llik le riy le b e lk id e b e n zeri o l m a y a n , ve s a d e c e s o s y a l b i l i m c i l e r i n

8

. KURULUŞ YILINDA TDKP

( B a ş ta r a fı s:2U 'de) TDKP 1 n i n t e o r i k v e t a k t i k s is te m i n e k a r ş ı ile r i sürdüğüm üz d ü şü n c eler ise , "ekonomizm" v e "tro ç k iz m " o l a r a k n i t e l e n ­ m i ş t i . H a la d a b u y a p ı l ı y o r . Ama, a y n ı TDKP, h e n ü z b i r p a r t i ü s t p l a t f o r m u n u n to p la n m a d ığ ı, h e r şey b i r y a n a k en d i i ç i d n e e le a l ı n m ı ş ve s o n u ç l a n d ı r ı l m ı ş b i r t a r t ı ş m a n ı n d a h i sözkonusu o lm a d ığ ı k o ş u l l a r d a , Merkez Y a y ı n O r g a n ı n d a , ü s t e ­ l i k de d a h a d ü n "ekonom izm ", "T roçkizm " o la ra k d a m g a la d ığ ı d ü şü n celeri sa tır a r a l a r ı n a s e r p i ş t i r e b i l i y o r . Y arı-feo d alizm t e s p i t l e r i v e "özü t o p r a k d e v r i m i o l a n " a n t i - e m p e r y a l i s t , a n t i - f e o d a l d e v r im a n l a ­ y ı ş ı b a ş t a o lm ak ü z e r e b i r çok g ö r ü ş ü n ü , o y ı l l a r c a r e k l a m ı y a p ı l a n " y e p y e n i ve ç ü r ü tü lm e z ç i z g i n i n " r e d d i a n l a m ı n a . g e l e ­ cek g ö r ü ş l e r i n i , h i ç b i r a ç ı k l a m a y a p m a ­ d a n " d ü z e ltm e " y e t a b i t u t a n d a b u a y n ı TDKP 1 d i r .

B ü tü n b u n lar, TD K P'nin ve TDKP ö n d e r l i ğ i n i n b iz e y ö n e l t t i ğ i sö z d e e l e ş t i r i ­ l e r i n n e d e n l i s a m im iy e t s iz v e o p o r t ü n i s t a m a ç l ı o l d u ğ u n u g ö s t e r d i ğ i g i b i , TDKP v e TDKP ö n d e r l i ğ i n i n k ü ç ü k - b u r j u v a y o z l a ş ­ m a s ı n d a k a t e t t i k l e r i m e s a fe y i g ö s te r m e s i b a k ım ın d a n da ib ret v e ric id ir.

EKİM

3

k o n u s u o lm a m a s ı g e r e k e n , " T ü rk T a r i h T e z i" ," G ü n e ş Dil T e o r is i" g i b i " t e o r i ­ le rle T ürk ı r k ı n ı n ü s tü n lü ğ ü n ü i s p a t ­ lam ay a ç a l ı ş ı r k e n , K ürt d iy e b ir u lu su n o lm a d ığ ın ı, o n la rın "d a ğ lı T ü rk ler" o ld u k la r ı v b g . b ir d izi a k ı l a lm a z s a v l a r i l e r i s ü r d ü l e r . A c ım a s ı z b ir jen o sid p o litik a s ı siste m a tik b ir a s i m i l a s y o n l a b i r l i k t e s ü r d ü r ü l d ü . Os­ m a n lI 'd a n , İttih a t ve T e r a k k i'd e n d e v r a l m a n ve b ü tü n cum h u riy et h ü k ü ­ m e tle r i t a r a f ı n d a n d e v a m e t t i r i l e n b u p o l i t i k a b u g ü n de s ü r d ü r ü l m e y e ç a l ı ş ı ­ lıy o r.

S a d e c e v a h ş i b i r k a p i t a l i s t sö m ü rü ve b a s k ı n ı n d e ğ i l , m azlum b i r u l u s a , K ü rtlere k a r ş ı y e ry ü z ü n d e e şin e az r a s t l a n ı r c i n s t e n z a lim c e v e b a r b a r c a b i r p o litik a n ın tim sa li Türk b u r j u v a ­ z is in in eg em en liğ in i, a r t ı k b i r u ta n ç a b i d e s i h a l i n e g e lm iş şu "son T ü r k d ev leti"n in y erle b ir ed ip , ta rih te n s ilm e k , u l u s l a r ı n ve d i l l e r i n tam h a k e şitliğ in e ve k ard eşliğ in e dayanan s o s y a lis t b i r cum huriyet kurm ak - iş te bu ta rih i ve o n u r l u g ö r e v i y e r i n e g e tir m e k is e T ü r k , K ürt b ü t ü n m i l l i ­ y etlerd en işçilere d ü şüyor.

E K İM T ü r k i y e d e v r im c i h a r e k e t i n d e o p o r t ü ­ n iz m i b i r tu tu m o l a r a k b e n i m s e y i p , b u n u b i r s is te m h a l i n e g e t i r e n l e r e s ı k ç a r a s t ­ l a n m ı ş t ı r . TDKP ö n d e r l i ğ i b u g ü n tam d a bunu y a p m a k ta d ır.

S ın ıfın ç ık a rla rın a ve s o s y a l iz m e tip ik b i r y a b a n c ıla ş m a n ın ü rü n ü o lan bu çaba y a ln ız b ıra k ılm a lıd ır.

Bu çaba s ı n ı f ı n b irle şik b ir kuvvet h alin e g e tiril­ m esin in , ile r i k esim lerin in p a r t i o la r a k ö rg ü tle n d irilm e sin in önünde ta m ıta m ın a g e r i c i ve t a s f i y e c i b i r ç a b a d ı r .

H a la k e n d i s i n i y e n i l e y e b i l e c e ğ i s a f ç a um ud u v e b e k l e n t i s i y l e TDKP s a f l a r ı n d a k a l m a y a d e v a m e d e n sa m im i u n s u r l a r ı n önünde, gerçeği b ir an önce g ö rm e k , c id d iy e tte n ve s o ru m lu lu k ta n y o ksun yöne­ tic ile ri g e r i c i ve t a s f i y e c i ç a b a l a r ı y l a başbaşa b ıra k m a k görevi d u rm a k ta d ır.

B ı r a k a l ı m k o m ü n is t s ı n ı f p a r t i s i n i TDKP, d e v rim ci-d em o k rat b i r ö rg ü t o la r a k b ile k e n d i n i y e n ile m e g ü ç , i r a d e ve p o t a n s i y e ­ l i n d e n a r t ı k y o k s u n d u r . G eçm işte o a z çok t u t a r l ı d evrim ci k ü ç ü k - b u r ju v a b i r ö r g ü t­ t ü . B u g ü n ö y le b i l e d e ğ i l .

S o r u m lu lu k , d a ğ ı l m a v e y o z l a ş m a i ç i n ­ deki k ü ç ü k -b u rju v a y a p ıla r a k a r ş ı d eğ il, p r o l e t a r y a d a v a s ı ve M a r k s iz m - L e n in iz m e k a rşı d u y u lm a lıd ır.

4

EKİM

S a y ı :5

Kötü bir sınavın gösterdikleri A. AZAD S iy a sa l m ü c a d e le ve s o ru n la rd a k i tem el t u t u m l a r b i r s i y a s a l p a r t i v e y a a k ı m ı n n i t e l i ğ i n i n d a h a k o la y a n l a ş ı l m a ­ s ı n ı s a ğ l a y a n g ö s t e r g e l e r d i r . B az e n t e o r i v e p r o g r a m d a ö r t ü k b u l u n a n öz, p r a t i k , s i y a s a l s o r u n l a r e le a l ı n d ı ğ ı n d a k e n d i n i b ü t ü n ç ı p l a k l ı ğ ı y l a o r t a y a k o y a r . M a rk ­ sizm v e i ş ç i s ı n ı f ı a d ı n a k o n u ş a n p a r t i v e g r u p l a r ı n seçim p l a t f o r m l a r ı y a d a ta k tik le r i bu b ak ım d an her b ir i h a k k ın d a f i k i r e d in m e m iz i s a ğ l a d ı . Her b i r i , s a d e c e dar an lam d a seçim lerd ek i tu tu m la rın ı d e ğ il, b u n u n la b i r l i k t e , do ğ al ve k a ç ı ­ n ı l m a z o l a r a k , b a z ı tem el s o r u n l a r d a k i t u t u m l a r ı n ı d a a ç ı ğ a v u r d u l a r . K onunun önem i b u r a d a .

E kim , i l k s a y ı s ı n d a , " S eç im le r, P a r l a ­ m ento v e B a ğ ı m s ı z S ı n ı f T utum u" b a ş l ı k l ı y a z ı d a ş u n a i ş a r e t e tm i ş t i : "Bu ü l k e d e , s o l , o n y ı l l a r d ı r f a r k ı n d a o l a r a k v e y a o l m a k s ı z ı n id e o l o j i k , s i y a s i ve p r a t i k tu tu m u y la , işç i s ı n ı f ı n ı , d ire k t y a d a d o l a y l ı , b u r j u v a z i n i n şu v e y a b u frak siy o n u n u n y a da k ü ç ü k -b u rju v a z in in e k le n tisi h alin e g etirm iştir; bu yüzden d e, b ü tü n b u rju v a z id e n ve k ü ç ü k - b u r ju v a z id e n b a ğ ı m s ı z b i r s ı n ı f h a r e k e t i y a r a t a ­ m a m ı ş t ı r . B u g ü n r e v i z y o n i s t l e r ve l i b e r a l so l a y n ı r o l ü s o s y a liz m a d ı n a o y n a m a y a d e v a m e d i y o r l a r . Bu b a k ı m d a n b a ğ ı m s ı z k im l ik sorunu, bunun v u r g u s u ve il k ad ım la rı, h a y a t i b i r önem t ı ş ı y o r . Bu v a r o l m a n ı n v e il e r l e m e n i n o lm a z s a olm az k o şu lu d u r."

Aynı y a z ıd a , "so sy alist harek etin id e o lo jik -siy asi b a ğ ım s ız lığ ın ı sağ lam a­ n ın ve b ağ ım sız so sy a list b ir işçi h a re k e ti y a ra tm a n ın ç a b a la rım ız ın ekseni ve b ir ic ik a m a c ı o ld u ğ u b i r d ö nem de, seç im le r, b u b a ğ ım s ız kim liğ in ve t u t u ­ mun v u rgusunu yap m an ın b ir v esilesi o l m a s ı b a k ı m ı n d a n önem t a ş ı y o r " d e n i y o r ­ du.

B u r j u v a p a r t i l e r i d e s te k le m e y e y a d a i ş ç i l e r i b u p a r t i l e r i d e s te k le m e k t e n a l ı ­ ko y m a k i ç in aç ık ve d o ğ ru d a n çağrı y a p m a k t a n g e r i d u r a r a k d e s te k le m e y e - b u ta v ır ya da "ta v ırsız lık " da d o lay lı d e s t e ğ i i f a d e e d e r - son v e r m e k , i ş ç i l e r i n te m silc ile ri yoksa boş oy ku llan m ak ş e k l i n d e k i d o ğ r u t u tu m , g e n i ş k e s im le r e u la ştırıla m a sa d a h i, u la ş a b ild iğ i k a d a ­ r ı y l a , h iç o l m a z s a , s ı n ı f ı n s o s y a l i s t y a d a s o s y a l iz m e y a t k ı n i l e r i k e s i m l e r i n i n , d a h a s ı , b u g ü n k ü k o ş u l l a r a l t ı n d a komü­

n i s t l e r i n d e , s i y a s a l e ğ itim i b a k ı m ı n d a n önemi v a r d ı v e b a ğ ı m s ı z k im lik k a z a n m a ­ n ın b ir a d ım ın ı ifade ed iy o rd u . " U lu s a l d e m o k r a s i " , " d e m o k r a tik y e n i ­ le n m e " , " m il li u z l a ş m a " , " u l u s a l k o n s e n ­ süs", "dem okrasi bloku" vb. isim ler altın d a b u rju v a d em o k rasisin i ken d in e p r o g r a m - a m a ç e d in m iş r e v i z y o n i s t - l i b e r a l so l b u r j u v a z i y e b a ğ ı m l ı o l d u ğ u n u n y e n i b i r ö r n e ğ i n i v e r d i ; s e ç im le r d e o n a ç a l ı ş ­ t ı . B u n l a r ı n t u t u m l a r ı n ı E k i m 'i n 2 . s a y ı ­ s ı n d a e le a l m ı ş t ı k .

A n c a k , b u r j u v a z i y e el u z a t m a n ı n ö r ­ n e k le r i, şu v e y a bu ş e k ild e , k ü ç ü k - b u r ju v a so sy alizm in in tem silcisi g r u p l a r d a y a da bu ak ım ın '80 s o n r a s ı b a ş k a l a ş m ı ş veya b a şk a la şm a sü recin d ek i tem silc ile rin ­ de de g ö r ü l d ü . Bu y a z ı d a b u n u g ö s te r m e ­ ye ç a l ı ş a c a ğ ı z . Ö rn e ğ in Yeni Çözüm.

Yeni Çözüm t T ü r k iy e 'd e d e v r im c i p o p ü l i s t h a re k e tin , d e v r im c i d e m o k r a s i n i n en m i l i t a n t e m s i l c i ­ lerin d en b i r i d i r .

S e ç im le r in a r d ı n d a n y a p t ı ğ ı d e ğ e r l e n ­ d ir m e d e , r e v i z y o n i s t l e r e v e " y e n i r e f o r ­ m istler" o la r a k ad lan d ırd ığ ı b ağ ım sız a d a y g österen d e rg ile re v e rip v e r i ş t i r i ­ y o r , " s e ç im le r k o n u s u n d a iz le n e n p o l i t i ­ k a c ın , " d e v r im c i çizg iy le o p o rtü n ist ç iz g in in net o la ra k a y r ı ş t ı ğ ı n o k ta la r d a n b i r i " o ld u ğ u n u y a z ı y o r . ( S a y ı 9, s . 5 - 6 , Ocak 1988) K a t ı l ı y o r u z . A n c a k , b u n u n l a b i r l i k t e , Yeni Ç ö z ü m 'ü n s e ç im le r d e d e v ­ r im c i b i r ç i z g i i z l e d i ğ i k o n u s u n d a k u ş k u ­ l u y u z . O h a l d e , Yeni Ç ö z ü m 'ü n s e ç im le r d e su n d u ğ u devrim ci ç i z g i n e y d i , on u g ö r e ­ lim .

Yeni Çözüm, seçim lerd ek i tu tu m u n u E k im -K a s ım s a y ı s ı n d a k i " P a r l a m e n t o Se­ ç im l e r i ve D evrim ci T av ır" b a şlık lı b a ş y a z ı s ı n d a a ç ı k l a m ı ş t ı . Y a z ı d a , s e çim ­ l e r e ö n c e k i l e r d e o ld u ğ u g i b i s a d e c e b u r j u ­ v a p a r t i l e r i n k a t ı l d ı ğ ı , em ek çi k e s i m l e r i n i s e k e n d i l e r i n i te m sil e d e n p a r t i l e r i y l e k a tılm a ş a n s ı n a y in e s a h ip o lm a d ık la r ı b e l i r t i l d i k t e n s o n r a , te k te k a l t e r n a t i f l e r v e t u t u m l a r e le a l m ı y o r d u : " K e n d ile r in e 's o s y a lis t' diyen k im i i l e r i c i d e r g i l e r i n s e ç im l e r d e k e n d i a d a y l a ­ r ı n ı g ö s t e r m e l e r i de b u g e r ç e ğ i d e ğ i ş t i r ­ m ey ecek tir.

Her ş e y d e n önce b i r k e z , 's o s y a l i s t'( ! ) d iy e ile ri sü rü len bu a d a y la r , id d ia e d ild iğ i g ib i gerçek b ir e r s o s y a l i s t d e ğ i l , r e f o r m is t y a d a r e v i z y o ­ n i s t l e r i n a d a y l a r ı d ı r . Bu h a l l e r i y l e d e v ­

Şubat 1988

r im c i sol g ü ç l e r t a r a f ı n d a n d e s t e k l e n m e l e ­ r i sözkonusu o la m a z ." ( s a y ı : 8 , s . l ) " İ k t i d a r p a r t i s i ANAP n e k a d a r d ü z e n p a r t i s i is e DYP, SHP ve D SP'de o k a d a r düzen p a rtile rid ir.

H iç b ir i e m ek ten ve e m e k ç id e n y a n a d e ğ i l d i r . . . " "E m ekçid en y a n a o l d u ğ u n u h e r f ı r s a t t a d i l e g e t i r e n SHP ile DSP, g e r ç e k t e em eğin ve e m e k ç in in k a r ş ı s ı n d a d ı r . A ksi o l s a y d ı e m p e r y a liz m in y e n i s ö m ü r g e s i b i r ü lk e d e e m p e ry a liz m e ve o n u n t a h a k k ü m ü n e k a r ş ı ç ık a r, NATO1 d a k alm a k ta n A T 1 ye tam ü y e l i k t e n söz e t m e z l e r d i . " ( İ ş ç i y e k arşıt b i r konum da, b u r ju v a çerçevede k a l ı n a r a k da, yani a n ti-k a p ita list, so sy a list b ir iç e riğ i o lm a k sız ın d a . b ü tü n b ü tü n b u n ­ l a r sa v u n u la b ilir.) (a g y .) | Şim di i n i ş b a ş l ı y o r : "G ö reli de o l s a SHP ve DSP d ü z e n p a r t i l e r i o l m a l a r ı n a ra ğ m e n ANAP, DYP vb. p artilerd en bazı fa rk lı tu tu m lara s a h i p o l d u k l a r ı a ç ı k . Her ş e y d e n önce b u ik i p a r t i b ü n y e s in d e az d a o ls a dem o k rat, y u r t s e v e r ve i l e r i c i a d a y l a r b a r ı n d ı r m a k ­ t a o lu p h a t t a ( h a t t a ! ) b u n l a r ı n b a z ı l a r ı k im i seçim b ö l g e l e r i n d e a d a y l ı k l a r ı n ı b i l e ( b i l e ! ) koym uş b u l u n m a k t a d ı r . (Aman ne i y i ! ) O h a l d e b u i k i p a r t i d e s te k le n e m e z mi d i y e s o r u l a b i l i r ? " ( a g y . ) Bu soruya cevap o la ra k , SHP ve DSP’n i n d ü z e n p a r t i l e r i o l d u k l a r ı , "sol" o lm a d ık la rı, "iç le rin d e dem okrat y a d a i l e r i c i u n s u r l a r ı n b u l u n m a s ı , SHP ve DSP g ib i so sy al-d em o k rat id d ia lı p a rtile ri ilerici ya da dem okrat y a p a m a y a c a ğ ı" s ö z l e r i n i n a r d ı n d a n , " Y a r ı n , G ün, A l m t e r i r e f o r m i s t ve r e v i z y o n i s t l e r " i n , "SHP’n i n desteklenm esi g erek tiğ i d o ğ ru ltu su n d ak i t i r a d l a r ı " n a , "bunun b u rju v a k u y ru k ç u lu ğ u o l d u ğ u n u n f a r k ı n d a l a r mı b i le m iy o r u z " şe k lin d ek i " u y a r ıc ı" e le ş tiri g e liy o r.

Sonuç: "SHP il e DSP g i b i b u r j u v a p a r t i l e r i n p a r t i o l a r a k ( a b ç ) d e v r im c i so l g ü ç l e r ta ra fın d a n destek len m elerin in sö z k o n u s u d a h i e d i l e m e y e c e ğ i . . . Keza m e v c u t b a ğ ı m ­ sız so sy alist (!) a d a y la rın d a . . . b e lirti­ le n n e d e n l e d e s te k le n e m e y e c e ğ i . . . Dev­ r im c i Sol g ü ç l e r o l a r a k b u e r k e n g e n e l s e ç im d e k e n d i b a ğ ı m s ı z d e v r i m c i a d a y l a ­ r ı m ı z ı d a g ö ste rm e d u r u m u n d a o l m a d ı ğ ı ­ m ız a g ö r e . . . Bu a ş a m a d a k i d o ğ r u d e v r im c i t a v ı r ; i l e r i c i l i ğ i n d e n , d e m o k ra t v e y u r t ­ s e v e rliğ in d e n k u şk u d u y u lm a y a n , ö zellik le varsa b ağ ım sız a d a y la r, bu tü rd e n a d a y l a r b u l u n m u y o r s a (ş im d i h a z ı r o l u n ! ) SHP y a d a D S P 'd e k i y u k a r d a b e l i r t i l e n n itelik lere uygun (p a rti d eğ il) p a r t i l i a d a y la r d e ste k le n m e lid ir, ( a b ç .) B e lirtilen a d a y l a r ı n b u l u n m a d ı ğ ı seçim b ö l g e l e r i n d e s a n d ı k b a ş ı n a g id ilm e m e li; b u b ö l g e l e r d e s e ç im le r 'b o y k o t 1 ed ilm e lid ir." (a g y ., s .2 ) SHP, DSP d e ğ i l d e , " b e l i r t i l e n n i t e l i k l e ­

EKİM

5

re u y g u n " SHP y a d a D S P 'li a d a y l a r d e s t e k l e n m e l i d i r -Y e n i Ç özüm 1 ün s e ç im l e r d e s u n d u ğ u " d e v r im c i sol" t a k t i k i ş t e b u y d u !

G e r ç e k te , b u r a d a s ö z k o n u s u o l a n , s ı k s ı k ra stla n d ığ ı g ib i, ra d ik a l "so l" b iç im a r d ı n d a k i özün - k ü ç ü k - b u r j u v a d e m o k r a t i k öz- k en d in i sağ b ir ta rz d a a ç ığ a v u rm a­ sıd ır.

So sy al-d em o k rasin in kuyrukçusu r e v i z y o n i s t - l i b e r a l s o l a e s ip g ü r l e y e n Yeni Çözüm, s e ç i m l e r d e , k e n d i s i n i n de " d e v r im ­ c i so l" b i r t a r z d a , s o s y a l - d e m o k r a s i n i n d estek çisi, k u y ru ğ u d u ru m u n a d ü ştü ğ ü n ü n fa rk ın d a m ıd ır b ilem iy o ru z. Şu b asit n edenlerden d o la y ı: A d a y l a r ı n k i ş i s e l d ü ş ü n c e ve e ğ i l i m l e ­ r i ne o l u r s a o l s u n , o y l a r p a r t i l e r e ve p r o g r a m l a r a v e r i l i r . "Biz p a r t i y i d e ğ i l , p a r t i l i a d a y l a r ı d estek liy o ru z" k a y d ı bu gerçeği d e ğ iştirm ez; a y rıc a bu sö zler s a ç m a lık tır, z ira , "p a rtili a d a y la r ı des­ t e k l i y o r u z " dem ek , " p a r t i y i d e s t e k l i y o r u z " s ö z l e r i n i n y in e le n m e s i n d e n b a ş k a b i r ş e y d e ğ i l d i r . Tek te k a d a y l a r , k i ş i s e l d ü ş ü n ­ ce ve eğilim lerin d en b ağ ım sız o la ra k -resm i çizg id en fa rk lı d ü şü n celere de s a h ip o l a b i l i r l e r , bu ö n em sizd ir- lis t e s i n ­ de y e r a l d ı k l a r ı p a r t i y i v e o n u n p r o g r a ­ m ı n ı te m s il e tm iş o l u r l a r , ve v e r i l e c e k o y la rın doğuracağı siy asal so n u ç da b u n d a n b a ş k a b i r şe y o lm a z . B u, s i y a s e ­ tin b a s it b i r k u r a l ı d ı r , b ilin m esi g e re ­ k i r . A n c a k , Yeni Çözüm*ü b u n a i t e n ş e y , p o litik s a f lık , b ilg is iz lik te n çok, n esn el o l a r a k te m s il e t t i ğ i t o p l u m s a l ke sim ve on u n özlem lerin in , istem lerin in ifa d e si olan ç iz g is in in y o la ç tığ ı k ü ç ü k - b u r ju v a dem okratik ö n y a r g ı l a r d ı r .

O, a n ti-k a p ita list, so sy alist iç eriğ e o tu r m a m ış b i r b a ğ ı m s ı z l ı k ve d e m o k r a s i p ro g ra m ın ı a m a ç la ştırd ığ m d a n , esasen b u n u n la s ı n ı r l ı o ld u ğ u n d a n , so sy al-d e­ m o k ra t p a r t i l e r i n s a f l a r ı n d a h e r z a m a n k e n d in d en b ir şey ler b u la b ilir.

Z ira, o rd a o rta s ı n ı f l a r ı n tem silc ile ri v a r d ı r ve b u p a r t i l e r g ö r e c e li o l a r a k o r t a s ı n ı f özlem ve ç ı k a r l a r ı n ı n , s e r m a y e s ı n ı f ı n ı n genel ç ı k a r l a r ı çerçev esin d e, t a ş ı y ı c ı s ı d ırla r. " Y u r t s e v e r " , " d e m o k r a t" , " i l e r i c i " - b ü ­ tü n bu k av ram lar b u rju v a iç e rik te n b a ğ ı m s ı z d e ğ i l l e r d i r , ve i z a f i d i r l e r . SHP, DSP s a f l a r ı n d a k i p e k çok k i ş i b u k a v r a m ­ l a r a u y a r . Z i r a p e k çoğu " y u r t s e v e r " d i r , ya da "kendi u lu su "n u n yani "kendi b u rju v a z isi"n in ç ı k a r la r ın ı b a şk a u lu s la ­ rın b u rju v azilerin e, büyük k a p ita list dev letlere k a r ş ı savunm aya h a z ı r d ı r l a r . " C u m h u r iy e t" in g e l e c e ğ i n i ve b ü t ü n l ü ğ ü n ü te h lik e y e sok m am ak k a y d ıy la , b u n u n la s ı n ı r l ı o la ra k , "d e m o k ra t"tırla r; "ile ri­ c id irle r, d i n i g e r i c i l i ğ e k a r ş ı o lm a y a h a z ı r , l a i k d e v l e t t e n y a n a d ı r l a r , v b . Ve şü p h esiz k i, b ü tü n bu "n itelik "lerin i m e vc u t b u rju v a s is te m in m eşru lu ğ u n a

6

EKİM

S a y ı :5

dokunm adan, onun iç i n d e ve " y a s a l 11 a raçlarla g e rçek leştirm ek is te r le r ; yani re fo rm isttirle r, b u rju v a re fo rm cu larıd ır­ l a r . Yeni Çözüm b u l a b i l i r , am a k o m ü n is t­ le r b u r a d a k en d in d en b i r şey b u lm a z la r, b u lam azlar. Öte y a n d a n , s e ç im le r k o m ü n i s t l e r b a ­ k ım ın d an "özel b ir siy a si operasyon d e ğ i l d i r ... y a ln ız c a s ı n ı f b ilin ç li p ro le­ ta ry a n ın dünyaya siy asi b a k ış a ç ıs ın ın tem el t a l e p l e r i n i ve i l k e l e r i n i s a v u n m a k iç i n özel b ir fırs a ttır." ( L e n in ) Bu n ed en le de, " y u r ts e v e r lik " , "d e m o k ra tlık " , " i l e r i c i l i k " g i b i k ü ç ü k - b u r j u v a d e m o k r a t ik i l k e l e r - ö n y a r g ı l a r y a d a re fo rm i s t e m l e r i ü zerin e o tu r tu la m a z la r .

K a l d ı k i , Yeni Çözüm k e n d i ö l ç ü t l e r i n ­ de d a h i t u t a r s ı z l ı ğ a d ü ş m ü ş t ü r . Ö r n e ğ i n , b a z ı d e rg ile rin ile ri sü rd ü ğ ü b a ğ ım sız ad a y la rı gerçek so sy a list o lm a d ık la rı g e re k ç e siy le destek lem em iştir. O la b ilir , bu b i r tu tu m d u r ve b u r a d a s o sy a lis t ö lç ü tle r sözkonusu e d ilm iştir.

Ancak, SHP ve DSP 1 n i n a d a y l a r ı is e " y u r t s e v e r " , "dem ok­ r a t " , "ile ric i" ölçü tlere v u ru lm u ş tu r. İşte t u t a r s ı z l ı k b u r a d a . Sözk o n u su b a ğ ı m s ı z ad a y la rın SHP v e DSP 1 n i n a d a y l a r ı n ı n istisn a sız tü m ü n d e n daha "y u rtsev er", "d em o k rat", "ilerici" o ld u k la rı ta rtış m a g ö t ü r ü r mü? Bu d a , Yeni Ç ö z ü m 'ü n h iç de "s o s y a lis t ölçü tler" k a y g ı s ı n ı t a ş ı m a d ı ğ ı ­ n ı , y a d a en a z ı n d a n , g r u p ç u , "benim d e ğ ilse neye y a r a r " şe k lin d e k i k ü ç ü k -b u r­ ju v a ille tiy le m alü l o ld u ğ u n u g ö s te r ir .

Yeni Çözüm, s e ç im le r in a r d ı n d a n y a p ­ tığ ı d eğ erlen d irm ed e, b ağ ım sız aday g ö steren d e rg ile ri ele ştirirk e n , "som ut d u r u m u n som ut t a h l i l i n i y a p a r a k o n a g ö re d e v r im c i t a k t i k l e r i n i çizm ek y e r i n e ML k lasik lerd en a ld ık la rı 's o s y a l i z m i n b a ­ ğ ı m s ı z t a v r ı n ı k o y m a k ', ' s o s y a l i s t p r o p a ­ g a n d a y a p m a k ' g ö r e v i n i ... m ek an ik -şem at i k b i r b iç im d e u y g u l a m ı ş l a r d ı r " d i y o r .

K ah ve t o p l a n t ı l a r ı n d a n s ö z e d e r e k , " b u n ­ l a r d a nereden ç ık tı", "bugüne kadar n e r e d e y d i n i z " , " b i t s e de k a f a m ı z ı d i n l e ­ sek" şek lin d ek i te p k ile ri a k ta r ıp m uha­ t a p l a r ı n ı a l a y a a l ı y o r . D e v a m la , s o n u c u n "tam b i r k a r a m iz a h " o l d u ğ u n u , b a ğ ı m s ı z a d a y la r a v e rile n o y la r ın y ü z le r h a n e sin i a ş m a d ı ğ ı n ı , " g i r d i k l e r i se ç im d e a l d ı k l a r ı ü ç e r-b e ş e r yüz o y la k itle le r in nezd in d e s o l'u n gücünü k a rik a tü riz e ettik lerin i" y a z ı y o r . ( S a y ı : 9 , s . 5-6) S ö zk o n u su d e r g i l e r i n M a rk siz m i te m s il e d ip e t m e d i k l e r i b i r y a n a , Yeni Ç ö z ü m 'ü n a slın d a o n la rın şa h sın d a a şa ğ ıla d ığ ı ş e y , M a rk s iz m in , d e v r i m c i s ı n ı f tu t u m u ­ n u n t a k e n d i s i d i r . Yeni Çözüm y a z a r l a r ı M ark sist-L en in ist k la sik le rd e n ç ık a r ılm ış i l k e l e r i v e y ö n te m le r i a ş a ğ ı l a y a c a k l a r ı n a - k i o n l a r b u n l a r ı hep " 3 . b u n a l ı m d ön e m i­ n in i l i ş k i ve ç e liş k ile r i" n e d e n iy le m odası g e ç m iş , e sk im iş, " d o g m a tik " b u lu rlar!

-b ira z o n la ra k u lak v e rselerd i b elk i

d o ğ r u y o lu b u l u r l a r d ı . M a r k s - E n g e l s i ş ç i h a re k e tin in b ağ ım sızlığ ın a ve bunun k o r u n m a s ı n a en b ü y ü k t i t i z l i ğ i g ö s t e r m i ş ­ l e r d i r . Her m e se le d e o l d u ğ u g i b i , te m s i l i k u ru m la r so ru n u n a da bu a ç ıd a n y a k la ş ­ m ı ş l a r d ı r . Bu n e d e n l e , ö r n e ğ i n , A lm an­ y a ' d a 1850' d e , b e k led ik leri yeni b ir d e v r im in a r d ı n d a n y a p ı l a c a k t e m s i l i s e ­ ç i m l e r d e , k a z a n m a ş a n s l a r ı n ı n h iç o lm a ­ d ığ ı d u ru m lar da d a h il, g ericilerin k azan m ası p a h a s ın a da o lsa, b a ğ ım sız ­ l ı k l a r ı n ı k o r u m a l a r ı i ç i n , i ş ç i l e r i n , m u tla k iy ete ve fe o d a liz m e k arşı sa v a şın b a ş ı n ı ç e k e c e k o la n d e v r im c i k ü ç ü k - b u r ju v a z iy i d a h i desteklem em elerini, g ö rü ş­ l e r i n i k a m u o y u ö n ü n e g e tir m e k iç i n h e r yerde kendi b a ğ ım sız a d a y la r ın ı ile ri sü rm e le rin i s a l ı k v e r i y o r l a r d ı . L enin, b i r B o l ş e v i k 'i n s a n d ı ğ a b i r K a d e t 'i n ( to p lu m s a l - s i y a s a l ro lü b a k ım ın d a n a ş a ğ ı y u k a r ı b izd ek i so sy al-d em o k rata denk düşer) i s m in i t a ş ı y a n oy p u s u l a s ı n ı a tm a sın ı i ğ r e n ç b u l u y o r d u . Yeni Çözüm i s e , o k u y u ­ c u l a r ı n a , T ü r k iy e 'n in K ad etleri a r a s ı n d a " i l e r i c i l i ğ i n d e n , d e m o k r a t ve y u r t s e v e r l i ­ ğ i n d e n k u ş k u d u y u l m a y a n " a d a y l a r a oy v erilm esin i s a lık v e rm iştir. Ü s tü n e d e , k alk ıp , k itlelerin ap o litik veya doğal tep k ilerin i ya da ş a ş k ın lık la r ın ı -z ira , s o s y a liz m u z u n s ü r e d i r o r t a d a yo k y a d a se sin i d u y u ram ıy o r g erçek ten - m u h a lifle ri­ ne k a r ş ı k u l l a n ı r k e n d a h a d a t u t a r s ı z b i r konum a d ü ş ü y o r. Sonra d a , y ü z le rle ifa d e e d i l e n oy m i k t a r ı y l a a l a y e d i y o r . K e n d is i g ö s t e r s e y d i d iy e lim k i , b in le r h a n esin i t u t t u r a c a k t ı . Bu çok mu f a r k l ı o l u r d u ?

Sol g ü c ü n ü n e d e n a b a r t s ı n y a d a o r t a y a k o y m a k ta n k o r k s u n . A l t e r n a t i f b a ğ ı m s ı z b ir p o litik hareket y aratm a y o lu n d a, a t ı l m a s ı z o r u n l u b i r a d ı m s a , önce y ü z l e r ­ le d e b a ş l a s a , b u r a d a n b a ş l a m a d a n , b i n , o n b in , y ü zb in , m ilyo n o lm a k o l a n a k l ı m ıd ır?

K aldı k i, b urada ön em li o l a n tem el s i y a s a l tu tu m ve ilk e le rd ir, oy m i k t a r ı d e ğ i l . Yeni Ç ö z ü m 'ü n s ö z k o n u s u d e r g ile r in ş a h s ı n d a a la y a a l d ı ğ ı doğru tu tu m ve ilk e le rd ir; ve bu d e r g ile r in n ite lik le rin d e n b a ğ ım sız o la ra k , o n la rın tu tu m u , h iç kuşkusuz, Yeni Ç ö z ü m 'ü n tu tum un d an ile r iy d i.

A lte rn a tif b i r güç olam am an ın a lt e r n a t i f i , b u r ju v a p a r t i l e r i d e s te k le m e a l t e r n a t i f i d e ğ i l d i r . Yeni Çö­ z ü m 'ü n y a p t ı ğ ı t a s ta m a m b u y d u . " İ l e r i c i l i ğ i n d e n , d e m o k r a t ve y u r t s e ­ v e rliğ in d e n k u şk u d u y u lm ay an a d a y l a r ı n b u l u n m a d ı ğ ı seçim b ö l g e l e r i n d e s e ç im le r b o y k o t e d i l m e l i d i r " tu tu m u i s e , s a ğ t a v r ı d e n g e l e y e n ' s o l ' tu tu m o l m a l ı . S ö z k o n u su ed ilen , u lu s la r a r a s ı işçi h a re k e tin in t a ­ r i h i n d e d e v r im c i b i r g e le n e k o l a n " b o y ­ ko t" slo g a n ı ise , yeri ve z a m a n ın d a , k esin lik le b ir d e v r im c i y ü k se liş, b ir d e v r im c i d u r u m a n ı n d a , ile ri sürülm esi g e re k e n , cepheden b i r s a l d ı r ı a r a c ı olan " b o y k o t" s l o g a n ı b iz im " s o l c u " l a r ı m ı z ı n

Şubat 1988

elin d e y eterin ce y o zlaştırıld ı.

O n ların b u n u d e v r im c i g ü d ü l e r l e y a p m a l a r ı h i ç b i r şeyi d eğ iştirm ez.

Y ılla rd ır te k ra rla n ıp d u r u l a n , am a ne o l d u ğ u h iç a n l a ş ı l m a y a n ve a n l a ş ı l m a s ı iç in de h iç k a f a y o r u l m a ­ yan, bu n ed en le de artık b ık k ın lık v e r e n , ş u "som ut ş a r t l a r ı n som ut t a h l i l i " de b u o l m a l ı !

P o p ü list h arek etin d e v r im c i k a n a d ı , an ti-e m p e ry alist, an ti-fa şist, an ti-şo v en is ttir , s iy a s a l g e ric iliğ in k a r a r l ı düşm a­ n ıd ır.

K a p italist sö m ü rü ve b a sk ıy a k a r ş ı ç ı k a r , em e kte n y a n a d ı r ; am a b u n u M ark sist a ç ı y a , s ı n ı f b ilin ç li p ro le te rin b a k ı ş a ç ı s ı n a o t u r t a m a z . Bizim p o p ü l i s t ­ le r M a r k s iz m i, işçi sın ıfın ın dünya g ö r ü ş ü n ü te m s il e t t i k l e r i n e i ç t e n l i k l e i n a ­ n ı r l a r . A ncak, işçi s ı n ı f ı o n la r ın gözün­ d e , L e n i n ' i n i ş a r e t e t t i ğ i g i b i , s o s y a l iz m i ç in s o n u n a k a d a r s a v a ş a c a k t e k s ı n ı f d eğ il de, genel o la ra k "h alk "ın b ir p a r ç a s ı d ı r , m ev cu t s i s te m d e n en çok a c ı ç e k e n b u y ü z d e n de o n a k a r ş ı en k a r a r l ı savaşacak olan sın ıftır; Yeni Çözüm g ib ile rin d e bu d a d e ğ ild ir , onun a d ın a ö n cü lü k m is y o n u y ü klenecek b ir p a rti ta ra fın d a n k ırd a n şeh ire stra te jisin in m a n t i k i so n u c u o l a r a k , ö r n e ğ i n d e v r im in tem el v e i t i c i g ü c ü o l a r a k e le a l d ı ğ ı k ö y lü lü k (sın ıfla rd a n o lu şan , k a rşıt s ı n ı f l a r a b ö lü n m ü ş k ö y l ü l ü k ! ) t a r a f ı n d a n k u r ta r ılm a s ı gereken b ir s ı n ı f t ı r . İşçi sın ıfı dev rim ciliğ i, işçi s ı n ı f ı n ı n f iili ö n c ü l ü ğ ü , " i ş ç i i h t i l a l i " is e " s o v y e t i k t i p " d i y e r e d d e d i l e r e k , s o v y e t d e v r im in e ç o k ­ t a n i h a n e t e tm iş " d o g m a tik " d i y e n i t e l e n e n -d üpedü z ilti f a t- rev iz y o n istle re a tf e d ilir.

(B k z. Yeni Çözüm, s a y ı : 8 , " P r o l e t a r y a n ı n Üç B ü y ü k Z a f e r i " b a ş l ı k l ı y a z ı ) . O i s e g e n e l o l a r a k " h a l k " ı n t e m s i l c i s i d i r . Ö rn e ­ ğ i n , b a k k a l l a r ı n , k ü ç ü k e s n a f ı n g e le c e ğ i » iç in d e s a v a ş m a k t a n geri durm az.

Bu yüzden de şu sa tırla r hiç şa şırtıc ı o lm a z: "Küçük esnaf ve z a n a a tçıla r, ih ra c a ta y ö n e lik b irik im p o litik a sın ın k a ç ın ılm a z sonucu o la ra k , b a k k a lla rın sü p erm ark etlere, z a n a a tç ıla r ın da serm a­ y e le ri e ritile re k te k e lle rin serm aye d iş lile r i a r a s ı n d a e r i t i l m e l e r i n e v b . , ü r e tim k o o p e­ ra tifle rin d e b ir araya gelerek k arşı ç ık ışı sa v u n m a lıd ırla r."

(Yeni Çözüm, s a y ı 2 , s . 5) A na t e m a l a r ı b a ğ ı m s ı z l ı k , d e m o k r a s i ve g e n e l o l a r a k " h a l k " o l a n k ü ç ü k - b u r j u ­ v a s o s y a l i z m i / d e v r i m c i - d e m o k r a s i M a rk ­ s i s t s ö y le m l e r le n e k a d a r k a r ı ş m ı ş o l u r s a o l s u n , t a r i h i t e c r ü b e l e r i n de .• k a n ı t l a d ı ğ ı g i b i , son t a h l i l d e , b u r j u v a d e m o k r a s i s i n i n sol k a n a d ı d ı r . B unu ş u v e y a b u ş e k i l d e k a ç ın ılm a z o la ra k o rta y a k o y ar, b a ğ ım sız b i r işçi h a r e k e ti g e liştik ç e bu d a h a a ç ık g ö rü lecek tir.

S i y a s a l g e r i c i l i ğ i n , f a ş iz m in s e r m a y e i k t i d a r ı n d a n k a y n a k l a n d ı ğ ı , ve bu n ed en ­ le de dem okrasi sorununun ( te k te k

EKİM

7

d e m o k r a t i k i s te m le r i ç in d e m o k r a s i s a v a ­ şım ı d eğ il, dev let o larak dem okrasi s o ru n u ) serm aye egem enliğinin d ev rilm esi s o ru n u n a b a ğ l a n d ı ğ ı , b u n u n d a , sözkonu­ su o l a n ve u ğ r u n a s a v a ş ı l m a s ı g e r e k e n p r o le ta r y a d ev rim iy se, b ir s o s y a lis t de­ m o k rasid en b a ş k a b i r şey o la m a y a c a ğ ı, b u r j u v a - k a p i t a l i s t b ir ü lk e d e , T ü r k iy e 'd e , sadece b u rju v a d em o k rasisi program ı d e ğ i l , d e m o k r a tik d e v rim p r o g r a m ı , y a d a g e n e l o l a r a k d e m o k r a s i y i am a ç e d in m e k , k i ş i y i , a k ı m l a r ı , p a r t i l e r i şu v e y a b u şe k ild e b u r ju v a z in in y ö rü n g esin e s o k a r.

Yeni Çözüm bize bunun b ir örn eğ in i v e r i y o r . D iğ e r b i r ö r n e ğ i n i , TDKP ş a h s ı n ­ d a , H . F ı r a t g ö s t e r d i . (B k z . E kim , s a y ı : 4 , " T e o r i n in Y o k s u llu ğ u " b a ş l ı k l ı y a z ı ) * B a ş k a ö r n e k l e r de v a r .

A la n Y a y ın c ılık , T ürkiye S o ru n la rı D i z i s i ' n i n 3 n o lu k i t a b ı n d a , A . R . S a r ı a l i i m z a s ı n ı t a ş ı y a n "Seçim Ü z e rin e " b a ş l ı k l ı y a z ıd a , sorun " d e m o k r a tik le ş m e sü reci" b ak ım ın d a n e le a lm ıy o rd u . " S e ç im le rin dem okrasiye geçiş o lm a d ığ ı, 12 E y l ü l rejim in in v a r l ı ğ ı n ı s ü rd ü rd ü ğ ü " s a p ta m a ­ s ı n ı n a r d ı n d a n , b i r d i z i s i y a s a l re fo rm t a l e b i s ı r a l a n ı y o r v e d e v r i m c i l e r i n sö z k o ­ nusu " t a l e p l e r i i ç t e n l i k l e s a v u n a c a k ve y e rin e g e tirilm e si d o ğ ru ltu su n d a ç a lış a c a k m i l l e t v e k i l i a d a y l a r ı y l a - s a y ı l a r ı çok az da o lsa - hangi siy a si p a rtid e o ld u k la rın a b a k ı l m a k s ı z ı n , a y n ı p la tfo rm d a y e r alm a­ l a r ı ve b i r l i k t e h a r e k e t e tm e le r i y a n l ı ş o lm ay acak tır" d e n iliy o rd u . ( T ü r k i y e So­ r u n l a r ı D iz i s i- 3 , s . 7-8) G ö r ü ld ü ğ ü g i b i b u a r k a d a ş l a r ı n d e ­ m o k r a s i u f k u d a h a g e n iş ! " D e m o k r a t l a r ı " s a d e c e SHP, DSP a d a y l a r ı a r a s ı n d a d e ğ i l , d i ğ e r p a r t i l e r d e de a r ı y o r l a r . Bu b a k ı m d a n T B K P 'n in d e m o k r a s i p e r s p e k t i f i n i a n d ı r ı ­ y o r. P o p ü list h a re k e tin lib e r a l c e n a h ın a y a k ı n o l d u k l a r ı gözönüne a l ı n ı n c a a n l a ­ ş ı l ı r o lu y o r.

'80 ö n c e s i , p o p ü l i s t h a r e k e t i n m od ern r e v iz y o n i z m e en y a k ı n d u r a n k e s im i o l a n , '80 sonrası is e sağ cere y a n ın e tk isi a l t ı n a en çok g i r e n , G o r b a ç o v 'u n dem ok­ r a s i a t ı l ı m l a r ı n d a n d a ilh a m a l a n Yeni Ö ncü ç e v r e s i de ş u " d e m o k r a s i" s o r u n u n d a t e k l e d i . D em o k rasi ü z e r i n e e s k i K a u t s k i s t ş a r k ı y ı o k u m a y a b a ş l a d ı . P r o l e t e r dem ok­ r a s i ile b u r ju v a d e m o k rasisi a r a s ı n d a k i f a r k ı b u l a n ı k l a ş t ı r d ı . Bu, s i y a s a l s o n u ç ­ la rın ı ilk f ı r s a t t a , ö rn eğ in referan d u m s o r u n u n d a v e r d i . "Her b o ş oy Ö zal v e 12 E y lü lc ü le re so ldan verilm iş b ir d e ste k tir" d i y e r e k en h ı z l ı " e v e f ' ç i l e r a r a s ı n d a y e r a l a n Yeni Ö n c ü 'n ü n , d i ğ e r g e r e k ç e l e r i n y a n ı s ı r a , tem el g e r e k ç e s i " d e m o k r a s i " y d i .

Tam b i r ş a ş k ı n l ı k ö r n e ğ i , so l i l e s a ğ a r a s ı n d a o rta k dem okrasi m a n tığ ı a r ı y o r , "ev et"in g e re k ç e sin i s o s y a lis t dem okrasi

8

EKİM

Sayı: 5

so ru n u n a k a d a r v a r d ır ıy o r d u . (S ay ı: 6 , s . 2, E y l ü l 1987) Yeni Öncü Y a z ı K u ru lu ç o ğ u n lu ğ u n a g e re k li y a n ı t l a r , y in e a y n ı d e r g i n i n y a z a r l a r ı n d a n Ahmet U r a l t a r a ­ fın d a n , a y n ı d erg in in s a y f a la r ın d a v e r il­ d i . Ş im d ilik e k le y e c e k f a z l a b i r ş e y y o k .

Yeni Ö ncü, son s a y ı s ı n d a , s o r u n u n e s a s ı ­ n a h iç g ir m e d e n , r e f e r a n d u m s o r u n u n d a d ü ş t ü ğ ü zo r d u ru m u k ıs m e n t e l a f i etmek i ç i n ş u n l a r ı y a z d ı : "R e fe ra n d u m ü z e r i n e y a p t ı r ı m ı z değ erlen dirm ed e, h a y ı r o y l a r ı ­ n ın Ö z a l'la b ir lik te o ld u ğ u n u sö y lem iştik .

Seçim s o n u ç l a r ı b iz im y a n ı l d ı ğ ı m ı z ı g ö s ­ t e r d i . H a t t a b iz im s a v ı m ı z , e v e t o l m a y a n o y l a r ı n d a ( " b o ş oy" k a s t e d i l i y o r ) Ö z a l ' a y a r d ı m c ı o l a c a ğ ı ş e k l i n d e y d i . " ( S a y ı : 9, s . 3, Ocak 1987) D ik k a t ç e k e n n o k t a şu k i , sağ cereyana k a p ılm ış a k ım la rd a yer alan , am a bu cereyanı g ö ğ ü s le m e y e , durdurm aya çalışan te k te k u n su rla r s iy a s a l-ta k tik so ru n la rd a da a ş a ğ ı y u k a rı b e n z e r s o n u ç l a r a v a r ı y o r l a r . Ahmet U r a l bunun b ir ö rn eğ i.

Bu d u r u m a , K u r t u l u ş g r u b u n u n d i ğ e r k a n a d ın d a , S o sy alist İşç i s a y f a l a r ı n d a d a r a s tlıy o r u z . S o sy alist İş ç i, b ir y a n d a n T ro ç k iz m le flö rt ederken, öte yandan a n t i - S t a l i n i z m i k e n d i n e i l k e e d in m i ş b i r d e r g i . Bu b ü y ü k d e v r i m c iy e u l u o r t a d i l u z a tıy o r.

Aynı d erg in in y a z a rla rın d a n R .K a s ım i s e , b u a n t i - S t a l i n i s t d i l e k a r ş ı ç ık ıy o r. İlg in ç tir, S osyalist İş ç i Yazı K u r u l u , r e f e r a n d u m d a " e v e t " ç i y d i ; se ç im ­ l e r d e S H P 'y e oy v e r i l m e s i ç a ğ r ı s ı y a p t ı .

R .K a s ım is e r e f e r a n d u m d a b a ğ ı m s ı z tu tu m i ç i n "boş oy" d e d i ; s e ç im le r d e s o s y a l - d e m o k r a s i n i n d e s te k le n m e s in e k a r ş ı ç ı k ı p , s o s y a lis t işç i h a r e k e tin in y a r a t ı l m a s ı için so sy a l-d e m o k ra sid e n kopuşun z o ru n lu lu ğ u ­ n a d ik k a t çek ip , b a z ı d e rg ile rin g ö ste rd i­ ği b ağ ım sız a d a y la rın d estek len m esin i iste d i.

Bu ik i örnek ra sla n tı d e ğ il, b ir ş e y l e r a n l a t ı y o r . K a u tsk iz m ve Troçkizm , b i r i s a ğ d i ğ e r i so l u ç t a o l m a s ı n a r a ğ m e n , ik isin e her y ak ın laşm a aynı sonucu, lib eralizm i ü re tiy o r. Buna k a r ş ı d ire n e n ­ l e r is e b u r j u v a k u y r u k ç u l u ğ u n u r e d d e d i ­ yor.

S o sy alist İşçi s e ç i m l e r d e k i tu t u m u n u a ç ık la d ığ ı sa y ıd a , y a z a rla rın d a n b iri (S e y fi C e n g iz ) iç sa y fa la rd a b ilin en T ro çk ist y a v e "S ta lin ist b u r ju v a z iy le i t t i ­ fa k p o litik a s ı" e l e ş t i r i s i g e v e le rk e n , Y azı K u r u lu is e baş sayfada bunun n asıl y a p ı l a c a ğ ı n ı g ö ste rm e k i s t e r c e s i n e , b u r j u ­ v aziy e -şü p h esiz "en k esk in b iç im d e e le ş tir i" h a k k ı n ı k o r u y a r a k ! - d ire k t ve k o şu lsu z d e s te ğ in i b ild ir iy o r d u : "S o sy alist İşçi bugün T ü rk iy e işç i sın ıfı h a rek etin i ileriy e çekecek o lan ta k tiğ in S H P 'y e oy v e r i l m e s i o ld u ğ u n u t e s p i t e d e r " ( S a y ı : 36, Ekim 1987) S o s y a l i s t İ ş ç i seçim p o l i t i k a s ı n ı şu y ö n te m le s a p t ı y o r d u :

" . . . so sy a listle r siy a sa l o la y la r k a r­ ş ı s ı n d a k i t a k t i k l e r i n i s a p t a r k e n önce i ş ç i s ı n ı f ı h a re k e tin in durum una, ih t i y a ç l a r ı ­ na ve t a l e p l e r i n e bakm ak zo ru n d alar.

T a k t i ğ i n s a p t a n m a s ı n d a k i i k i n c i k r i t e r is e s o s y a lis tle rin işçi s ı n ı f ı h a re k e ti k a r ş ı ­ sın d a k i durum udur. Ü çüncü o l a r a k is e b u rju v a z in in konumuna b a k ılm a lıd ır." (a g y .)

Y a n l ı ş . Seç im le r h e r h a n g i b i r s i y a s a l o la y , h e rh a n g i b ir t a k tik , ö rn eğ in b ir se n d ik al ta k tik , g r e v t a k t i ğ i g i b i e le alın am az. B urada tak tik ten d a r an lam ıy la d e ğ i l , g e n i ş a n l a m ı y l a s ö z e d i l e b i l i r . Bu d a , te m e l, s t r a t e j i k t u t u m l a r t a r a f ı n d a n b e l i r l e n i r . Şu v e y a b u s ı n ı f ı n t e m s i l c i s i h e r p a r t i , a k ım tem el t u t u m l a r ı n ı , p r o g ­ ra m ın ı k itlelere s u n a r. İşç ile rin p a r tis i de ö y le.

M a rk s iz m in ve gerçek işçi p a r tile r in in ta r ih i tecrü b e sin in b iz e ö ğ re tti­ ğ i de b u d u r . Bu y ü z d e n L e n in , k o m ü n i s t­ l e r a ç ı s ı n d a n s e ç im l e r , " y a l n ı z c a s ı n ı f b ilin ç li p ro le ta ry a n ın dünyaya siy asi b a k ı ş a ç ı s ı n ı n tem el t a l e p l e r i n i v e i l k e ­ l e r i n i s a v u n m a k iç i n özel b i r f ı r s a t t ı r " d iy o rd u .

S o sy alist İşç i sözkonusu üç k rite ri n a s ı l u y g u l u y o r d u ? Ö zetle ş ö y le : İşç i h a re k e ti k a z a n ım a su sa m ış h a ld e .

G r e v l e r b u n u n g ö s t e r g e s i . A nc a k k a z a n ı m l a r ı n s iy a s a l b o y u ta d a y a n s ım a s ı g ere­ k iy o r. S o sy al-d em o k rasi p a s if ve iş ç ile r i h a y a l k ı r ı k l ı ğ ı n a u ğ r a t ıy o r , a n c a k sos­ y a l i s t a l t e r n a t i f fiz ik i b i r güç o la r a k v a r o lm a d ığ ın d a n , sa ğ a kaym a te h lik esi v a r. İ ş ç i l e r b lo k h a l i n d e k e n d i l e r i n e en y a k ı n g ö rd ü k le ri so sy al-d em o k rat p a r tile r e a k ı ­ yor.

0 h a ld e işçi h are k e tin i ileriy e çekm ek i ç i n S H P 'ye oy v e rm e k g e r e k i y o r .

D ev rim ci t a k t i k d e d i ğ i n i z b ö y le s a p t a ­ n ır işte!

Mevcut d u r u m ta h lil ed ilir, z a te n iş ç ile r in k e n d iliğ in d e n s a h ip o ld u ğ u b ilin ç - b u r ju v a b ilin ç - s a p t a n ı r , ü zerin e " d e v r i m c i" e t i k e t i y a p ı ş t ı r ı l a r a k k e n d i l e ­ rin e p o litik a o la ra k su n u lu r. Peki b u ra d a " d e v r i m c i" o l a n ne? "N esnel" o l a n ı - g e r ­ çekten nesnel d u ru m S o s y a l i s t İ ş ç i ' n i n v e r d i ğ i g i b i d i r - d e ğ i ş t i r m e k iç i n b i l i n ç l i o l a n ı n m ü d a h a l e s i n e r e d e ; ö n c ü n ü n m isy o ­ n u , s o s y a l i s t o l m a n ı n a n l a m ı n e? B u n a k en d iliğ in d en cilik b ile denm ez.

H ak lı o la r a k "k u y ru kçu " o la ra k n itelen en re v iz y o n ist-lib e ra l s o l'd a n ay ırım çizg isi n e r e d e ? V a r! "O s o s y a l - d e m o k r a s i y i e l e ş t i r i s i z d e s t e k le m e k te " , o y s a S o s y a l i s t İ ş ç i , "en k e s k i n b iç im d e e l e ş t i r i s i n i " y a p a r a k d e ste k le d i!

S osyalist İşçi şu n la rı da y azd ı: "B oykot y a d a o n u n b i r b a ş k a b i ç im i o l a n referan d u m d a 'b o ş o y ', s e ç i m l e r d e oy p u s u l a s ı n ı n ü zerin e 'y a ş a s ı n so sy a liz m ' yazm ak siy a sa l o lg u lard an k aç m a k tır.

P o l i t i k a s ı z l ı k t ı r ." ( a g y . , s . 2 ) "Boykot" il e "boş o y " u a y n ı l a ş t ı r m a k , b ü tü n "k u y ru k çu " konuma d ü ş e n le rin b a ş ­

Şubat 1988

v u rd u ğ u b i r d e m ag o jiy d i. B u rju v a a l t e r ­ n a t i f l e r d e n b i r i n i se ç m e k , şü p h esiz b ir p o litik ay d ı, ü s t e l i k de " n e s n e l " d i , am a 'd e v rim c i' d eğ ild i. İşçilerin ad a y la rı y o k s a "b o ş oy" - b u d a b i r p o l i t i k a y d ı , p e k " n e s n e l" g ö r ü n m ü y o r d u - n e s n e l l i k t e n ne a n l a d ı ğ ı n ı z a . b a ğ l ı am a b u g ü n k ü k o şu lla rd a b ircık d e v r im c i p o l i t i k a y d ı .

R e v izy o n istler de a y n ı g e r e k ç e l e r i i l e r i s ü r m ü ş l e r d i . Biz de ş u n l a r ı i l e r i s ü r m ü ş ­ tü k : " D en ileb ilir k i, iş ç ile rin k en d i a d a y ­ la rı yoksa ya da k o m ü n istler aday g ö stereb ilecek durum da d e ğ ille rs e , b a ş k a n e y a p ı l a b i l i r ? . . . Bu g e r e k ç e d e , i ş ç i l e r i b u r j u v a p a r t i l e r i d e s te k le m e y e ç a ğ ı r m a n ı n k a n ı t ı o la m a z . E ğ e r k o m ü n i s t l e r p r a t i k t e b a ğ ım s ız y ü rü teb ilece k durum da d e ğ ille r­ s e , h iç de h e r som ut s o r u n d a p o l i t i k a belirlem ek zorunda d e ğ ille rd ir.

Ya d a bunu sad ece p ed ag o jik a m a ç la rla y a p a b i l i r ­ l e r . Ki b u d a , s ı n ı f ı o l a b i l d i ğ i k a d a r ı y ­ l a b u r j u v a p a r t i l e r d e n k o p a r m a y a y ö n e lik o l a b i l i r . Ö r n e ğ in , i ş ç i l e r i b o ş o y , g e ç e r ­ s i z oy k u l l a n m a y a ç a ğ ı r m a k . Bu h iç de a t ı l b i r tu tu m d e ğ i l d i r . R e v i z y o n i s t l e r i n m a n tığ ı her şeyi te p etak lak e d iy o r.

B u rju v a a lte r n a tif le rd e n , e h v e n -i şerd en ö t e s i n i g ö r e m iy o r , görm ek i s t e m i y o r . E h ­ ven-i şe ri, b u rju v a p a rtile rin kuyruğu o l m a y ı p o l i t i k a y a p m a k , p o l i t i k a d a so m u t­ lu k o la ra k su n u y o rla r.

Neden b u r j u v a p a rtile re oy v e rm e k so m u t, a k tif b ir p o l i t i k a o lu y o r d a , oy verm e m e k , g e ç e r s i z oy k u llan m ak ata le t o luyor.

T ersin e işç in in san d ık b aşın a g id ip , işç ile rin a d a y la r ı yok, sadece b u rju v a z in in a d a y ­ l a r ı v a r ; s ı n ı f d ü ş m a n l a r ı m a oy verem em , o h a l d e b o ş oy k u l l a n m a l ı y ı m ş e k l i n d e k i tu tu m u , b u rju v a z id e n kesin ko p u şu , b a ­ ğ ım sız s ı n ı f t u tu m u n u a n l a t ı r k i , bu m uazzam b i r il e r l e m e y i i f a d e e d e r . B a ğ ı m ­ sız sın ıf h a re k e tin i, işçin in p o litik b i l i n c i n i g e l i ş t i r m e d e b u n d a n d a h a so m u t, d a h a d e v r im c i b i r tu tu m o l a b i l i r mi?"

(E k im , s a y ı : 2 , s . 12) İşç i h a r e k e ti, so sy al-d em o k rasiy e eleş­ tiric i de ste k le r su n u larak d eğ il, ona v u r u l a r a k i l e r i y e ç e k i l e b i l i r . O na ş u v e y a b u ş e k i l d e d e s te k v e r m e k , i ş ç i l e r i o n u n i l e r l e m e s i n e y a r d ı m etm eye ç a ğ ı r m a k , hem M ark sistlerin tem el t u t u m l a r ı n a t e r s t i r , hem de i ş ç i l e r i a l d a t m a k , a l d a t ı l m a s ı n a y a r d ı m etm ek o l u r .

Sosy a l - d e m o k r a s i n i n y ö rü n g esin d en ç ı k m a n ı n , b a ğ ı m s ı z b i r k i m lik k a z a n m a ­ n ın h a y a t i önem ine v u r g u y a p a n b a z ı ç e v r e l e r i n de s o s y a l - d e m o k r a s i k o n u s u n d a k a fa a ç ık l ı ğ ı n a sah ip o lm a d ık la rı görü­ lü y o r.

1 M a y ıs d e r g i s i , r e f e r a n d u m d a b u r j u ­ v azin in sunduğu gündemi k ab u llen ip , s a h t e ik ile m e v e '82 A n a y a s a s ı n ı n b i r t ü r

EKİM

9

y e n i d e n o n a y l a n m a s ı n a a l e t o l a n l a r ı ve s e ç im le r d e s o s y a l - d e m o k r a s i y e d e s te k v e r ­ me tu tu m u n u e l e ş t i r d i k t e n s o n r a , ş ö y le b i r sonuca v a rıy o rd u : "S o sy a l d e m o k r a s i y l e a y r ı m ç i z g i s i n i n etleştirm ek le so sy a l-d e m o k ra siy le ittif a k yapm ak, i t t i f a k iç i n p a z a r l ı ğ a o tu r m a k o n a k o ş u l l u d e s te k v erm e k s o r u n u n u n çok f a r k l ı i k i b o y u t u . B unu a y ı r m a k g e r e k i ­ y o r... Şöyle k i , so sy alistlerin 'h e s a b a k a tılm a sı gereken' sa y g ın b ir odak o l u ş t u r a b i l m e s i iç i n b a ğ ı m s ı z v a r l ı ğ ı n ı , gücünü som ut b ir şek ild e g ö s te r m e s i g erek iy o r.

B aşka b i r d e y i ş l e sö z g e lim i m ü c a d e le sü recin d e so sy al-d em o k ratlarla kim i k o n u l a r d a i t t i f a k y a p a b i l m e k i ç i n , so sy a listle rin b ir p a z a rlık gücüne sah ip o lab ilm eleri iç i n b a ğ ım sız çiz g ile rin i b ü t ü n a ç ı k l ı ğ ı y l a i l a n e tm e le r i ş a r t . . . s o s y a l i s t l e r som ut b i r g ü ç o l d u k l a r ı n d a so sy al-d em o k ratlar o n la rı n a z a ra a lm a k z o r u n d a k a l a c a k l a r d ı r . Yine s o s y a l i s t l e r i n b ağ ım sız p o litik h a ttın ın y a ra tılm a sı so sy al-d em o k ratları d ah a tu ta r lı harek et etm eye z o r l a r k e n k i t l e s e l i s t e m l e r i p r o g r a ­ m ın a y a z m a s ın a , o n la r ı sav u n m a y a ite ­ c e k t i r . " ( S a y ı : 4 , s . 2, Ekim 1987) "İşçi s ı n ı f ı n ı n b a ğ ım sız p o litik h a t t ı ­ n ın y a r a tı l m a s ı için , s o s y a l-d e m o k ra tla r­ la g erçek ten p a z a r l ı k y a p a b ilm e k için 1 K asım s e ç i m l e r i n d e BAĞIMSIZ SOSYALİST ADAYLAR s e ç e n e ğ i n i g ü n d e m im iz e a l m a l ı ­ y ız , "(a g y ., s. 2 ) S o sy al-d em o k ratlarla ittifa k ta n , p a z a r ­ lık ta n , d a h a s ı o n la rı d ah a tu ta r lı p rog­ ram a ve eylem e itm e k te n sözed iliy o r, B urada sö z k o n u s u olan k ü çü k -b u rju v a d em o k ratik ö n y a r g ı l a r ı n , l ib e r a l h a y a lle ­ rin b i r b a ş k a şek ild e u ç v e r iş id ir . S o sy aldem o k rasiy le n iç in , h a n g i a m a ç l a r iç in ittifa k y a p ıla b ilir?

S osyal-d em o krasi y ü rü r lü k te k i serm aye d ü zen in in d a y a n a k ­ la r ın d a n b ir i, g erici, k a rşı-d e v rim c i b ir g ü ç t ü r ; d e v r im c i i ş ç i h a r e k e t i n i n d ü ş m a ­ n ı d ı r . T ü r k i y e d e v r im i s e r m a y e i k t i d a r ı n ı d e v irm e y i, sosyalizm i k u rm a y ı h ed efley e­ cekse, so sy al-d em o k rasi, ittifa k b ir y a n a , d a rb e n in a n a d o ğ ru ltu s u n u n y ö n eltilm esi, t e c r i t e d il m e s i g e r e k e n b i r g ü ç o l u r . Öte y a n d a n , o, t u t a r l ı b i r b u r j u v a d e m o k r a ­ sisi p ro g ram ın a dahi sah ip d eğ ild ir, s t a t ü k o c u d u r , b u r j u v a " C u m h u r i y e f 'i n mu­ h a f a z a s ı o n u n i ç in h e r ş e y d i r . B u n u n i ç in f a ş iz m d e d a h i l h e r ş e y i k a b u l e h a z ı r d ı r ; ta r ih i tec rü b e le rin k a n ı t l a d ı ğ ı g ib i sos­ y a l i s t d e v r im k a p ı y a d a y a n d ı ğ ı n d a o n u n c e l l a t l ı ğ ı n ı ü s tle n m e y e de h a z ı r d ı r . K ürt s o r u n u n d a n a s ı l d a k ö p e k l e ş i y o r , g ö rm ü ­ y o r m u s u n u z ? Bu ve b u g i b i ö z e l l i k l e r i n i b ilm e k i ç in h e r s e f e r i n d e b i z e g ö s te r m e s i mi g e r e k i y o r ? S o s y a l i s t l e r i n işçi s ı n ı f ı

(Devamı s . 2 0 fde)

10

EKİM

S a y ı :5

Teorinin yoksulluğu-2 H.FIRAT

TOPLUMSAL HAREKET SİYASAL HAREKET MİDİR? Bize d e n i l m i ş t i k i , ,Mt o p l u m s a l h a r e ­ k e t'te n k asted ilen siy asal h a re k e ttir" ( D . S . , s a y ı : 5 9 , s . 30) Biz ise, to p lu m sal hareket siy asal h a re k e ti iç e rir, am a siy asal h arek ete in d ir g e n e m e z d iy erek , b ir h a tırlatm ad a b u lunm uş, fa k a t so ru n u , k ıs a c a d a o lsa ta rtış m a k üzere, so n ra y a b ır a k m ış tık .

D a h a ö n c e , "ekonom ik k o ş u l l a r " - " t o p ­ l u m s a l k o ş u l l a r " s a h t e i k i l e m i y l e , to p lu m ­ sal y a ş a m ı n en tem el a l a n ı to p l u m s a l k o şu lla rın d ışın a a tılm ıştı. Şim di d e , to p l u m s a l h a r e k e t s i y a s a l h a r e k e t t i r d e n i ­ l e r e k , to p l u m s a l s ü r e ç l e r s i y a s a l s ü r e ç l e r e i n d i r g e n i y o r . H a t ı r l a n a c a ğ ı g i b i , D . S e s i 'n in te o risy e n y a z a r ı n ı n kontro ld en ç ık m ış m u h a k e m e s i, b u k a d a r l a d a y e t i n m i y o r d u ; s i y a s a l h a r e k e t de i r a d i h a r e k e t t i r d e n i ­ l e r e k , b ö y le c e , s o n u ç t a , to p l u m s a l h a r e k e t i r a d i h a r e k e t e i n d i r g e n i y or d u . Yine h a t ı r ­ lan acağ ı g ib i, kafa k a r ış ık lığ ın ın ve k a v ra m k a r g a ş a s ı n ı n yol a ç t ı ğ ı bu id e a ­ l i s t la f y ı ğ ı n ı , b ize s t a r i h i n M ark sist m atery alist a n la y ışın ı sö z d e a ç ı k l a m a k id d ia s ıy la su n u lu y o rd u .

T o p lu m s a l i l i ş k i l e r k a v r a m ı n ı n k a p s a ­ mı b iz e toplum sal hareket k av ra m ın ın k a p s a m ın ı v e r i r . B irin c is i to p lu m sal y a ­ p ın ın b ü tü n lü ğ ü n ü , İk in cisi, b ü tü n lü ğ ü içerisin d e bu y a p ın ın h a re k e tin i a n l a t ı r .

K ısaca b u n la r aynı gerçeğ in - to p lu m g erçeğ in in , toplum sal yaşam g e rç e ğ in in d e ğ i ş i k b iç i m l e r d e i f a d e e d i l i ş i d i r . N a s ı l k i , e k o n o m ik , s i y a s i , id e o l o j i k , k ü l t ü r e l v b . i l i ş k i l e r b ü t ü n ü o l a n to p l u m s a l i l i ş k i ­ l e r , b u n la r d a n y a ln ız c a b ir in e , ö rn eğ in s i y a s i iliş k ile r e in d irg en em ezse, b ü tü n bu i l i ş k i l e r i n d iy a le k tik b i r l i ğ i n i ve h a r e k e ­ t i n i ifa d e eden to p lu m sal h a re k e t d e, bu h a r e k e t i o l u ş t u r a n ö ğ e le r d e n b i r i n e , ö r n e ­ ğ in s i y a s a l h a re k e te indirgenem ez.

T o p lu m s a l h a r e k e t b i r b ü t ü n d ü r , s i y a ­ s a l h a r e k e t o n u n b i ç i m l e r i n d e n v e ö ğ e le ­ r i n d e n y a l n ı z c a b i r i d i r . Temel b i r to p ­ l u m s a l h a r e k e t b iç im i v e ö ğ e s i d i r , am a g e n e l to p l u m s a l h a r e k e t i n k e n d i s i d e ğ i l ­

d ir.

S iy asal hareket genel to p lu m sal h a r e k e t i n hem ü r ü n ü , hem u n s u r u d u r ve hem de tem el i t i c i g ü c ü d ü r . T o p l u m s a l - i k ti s a d i h a re k e t olm azsa, to p lu m s a l- s iy a s a l h a r e k e t o lm a z . Bu a y n ı g e r ç e k , b a ş k a t e r i m l e r l e ş ö y le i f a d e e d i l e b i l i r : S o s y o - p o l i t i k y a p ı ve s ü r e ç l e r i b e l i r l e y e n s o s y o ­ ekonom ik y a p ı ve s ü r e ç l e r d i r . İk in cisi b irin c isin in m addi tem e lid ir.

K uşkusuz b u n lar a ra sın d a k i ilişk i ve e tk i te k t a r a f l ı d eğ il, k a r ş ı l ı k l ı , y a n i d iy a le k tik ­ t i r . B u n lar k a r ş ı l ı k l ı b ir b ir le r in i o lu ştu ­ r u r ve g e l i ş t i r i r l e r . F a k a t b u , to p lu m sal -e k o n o m ik h a r e k e t i n tem el ö ğ e y i , b e l i r l e ­ y ici öğeyi o lu ştu rd u ğ u gerçeğ in i d e ğ iş tir­ mez.

T o p lu m s a l h a re k e ti s iy a s a l h a re k e te i n d i r g e m e k , o n u to p lu m s a l- e k o n o m ik i ç e r i ­ ğ i n d e n ve te m e lin d e n y o k s u n b ı r a k m a k t ı r .

T o p lu m s a l h arek etin siy asal h arek ete in d i r g e n m e s i b i r y a n a , to p l u m s a l g e liş m e ­ n in b e l i r l i ö ğ e le ri b ir b ir le r in d e n so y u t­ l a n d ı ğ ı k im i d u r u m l a r d a , t o p l u m s a l h a r e ­ k et, siy asal h arek etin s ın ıf s a l- ik tis a d i (s o s y o - e k o n o m ik ) k o şu lla rın ı, b ir ö te k i ifad e y le , m a d d i z e m in in i a n l a t m a k iç i n k u l l a n ı l ı r . T o p lu m sa l k o ş u l l a r , i ç e r d i k l e r i s i y a s a l k o ş u l l a r ı n , a y n ı z a m a n d a z e m in i­ d i r l e r d e . T o p lu m s a l g e liş m e , a y n ı ş e k i l ­ de, iç erd iğ i siy asal g e l iş m e n in genel m a d d i z e m in i v e o r t a m ı d ı r d a .

Her siy asal hareket to p lu m sal b ir h a r e k e t t i r , am a t o p l u m s a l h a r e k e t l e ö z d e ş ­ liğ i a n la m ın d a d eğ il, to p lu m sa llığ ın her siy asal h a r e k e t i n tem el n i t e l i ğ i o l m a s ı a n la m ın d a .

Her siy asal harek et aynı z a m a n d a t o p l u m s a l d ı r ; z i r a , ç e ş i t l i to p 3 lu m sal s ı n ı f l a r ı n b ir b ir le r iy le ve ö rg ü t­ le n m iş b i r s i y a s a l g ü ç o l a r a k d e v l e t l e o lan iliş k i y a d a ç a t ı ş m a l a r ı n ı ifa d e e d e r . Bu b i z e , s o r u n u t a r i h s e l y ö n ü y l e k a v r a m a o l a n a ğ ı n ı d a v e r m e k t e d i r . Top­ lu m sal h a re k e tin v a r l ı ğ ı , in s a n toplum unun v a r l ı ğ ı y l a z a m a n d a ş tır ve zaten bu a y n ı v a r l ı ğ ı n h a re k e tin i, ev rim in i a n la ­ t ı r . T a rih s e l-to p lu m s a l h a r e k e t, ev rim in in b e l i r l i b i r a ş a m a s ı n d a , to p lu m u ç ı k a r l a r ı k a r ş ı t s ı n ı f l a r a b ö l e r . Top lu m un u z l a ş m a z k a rşıt s ı n ı f l a r a b ö lü n m e s i, yani ta rih sah n esin e s ı n ı f l a r ı n ç ık m a s ıy la b ir lik te ­

Şubat 1988

d i r k i , to p lu m s a l y a ş a m ı n ve i l i ş k i l e r i n y en i b i r a l a n ı , s iy a s a l yaşam ve i liş k ile r a l a n ı d o ğ a r . A ncak o z a m a n d a n i t i b a r e n d ir k i, to p lu m sa l-ta rih se l h a rek e t s iy a s a l h arek eti de iç e rir.

S iy asal sü reçler, toplum sal sü reçlerin temel b ir unsuru o lm akla k alm az, itici gücü h a l i n e de g elir.

D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a r ı , d a h a önce s ı n ı f ç a t ı ş m a l a r ı ve bu ç a tış m a n ın m addi k o ş u lla rı konusunda g ö sterd iğ i k a v r a y ış s ı z l ı ğ ı , ş im d i de s i y a s a l h a r e k e t - t o p l u m sa l h are k e t iliş k is i so ru n u n d a g ö ste riy o r.

S iy asal sü re ç le rin , ya da s iy a s a l h are k e ­ tin v a r l ı ğ ı , d o ğ ru d a n d o ğ ru y a s ı n ı f l a r ı n v e s ı n ı f k a r ş ı t l ı k l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı y l a müm­ k ü n d ü r . Ve g e l e c e k t e , s ı n ı f l a r ı n ve s ı n ı f k a rşıtlık la rın ın o rta d a n k a lk tığ ı b ir t a r i h s e l ev re d e , toplum sal h a re k e t yin e v a r o l a c a k , am a a r t ı k s i y a s a l h a r e k e t i içerm ey ecek tir.

M a r k s , F e ls e f e n in S e f a l e t i ' n i , to p lu m ­ sal h areket siy a sa l h areket ilişk isiy le ilg ili bu tem el görüşü dile g e tire re k b itirir: " . . . P r o l e t a r y a il e b u r j u v a z i a r a s ı n ­ d a k i u z l a ş m a z k a r ş ı t l ı k , b i r s ı n ı f ı n ö te k i s ı n ı f a k a r ş ı s a v a ş ı m ı d ı r , ö y le b i r s a v a ­ şım k i , en y ü k s e k i f a d e s i n e g ö t ü r ü l d ü ­ ğ ü n d e t o p t a n b i r d e v r im o l u r . . . " " T o p lu m s a l h a r e k e t i n p o l i t i k h a r e k e t i iç erm ed iğ in i s ö y le m e y in .

Aynı zam anda to p l u m s a l o lm a y a n b ir p o litik h areket h iç b ir zam an y o k tu r.

"A ncak s ı n ı f l a r ı n ve u z la ş m a z s ı n ı f k a rşıtlık la rın ın a rtık b u lu n m ad ığ ı b ir d ü z e n d e d i r k i , to p lu m s a l e v r i m l e r , p o l i t i k d ev rim ler o lm a k ta n ç ık a c a k la rd ır..." ( s . 186) M arks1ın , t o p lu m s a l h arek et-siy asal harek et ilişk isin i tan ım lay an y u k a rıd a k i sö zleri, p ro le ta ry a n ın d ü n y a görüşünün ih t i l a l c i özünü ve a n la m ın ı d a o r ta y a koyuyor a y n ı za m a n d a . S ı n ı f l ı to p lu m la rd a s i y a s a l m ü c a d e le t o p l u m s a l g e liş m e n in i t i c i g ü c ü d ü r . B u, u z la ş m a z s ı n ı f k a r ş ı t ­ lığ ı ü z e rin e o tu ra n toplum da, ik tisa d i p l a n d a egem en o l a n s ı n ı f ı n , b u s a y e d e p o litik p la n d a da egem en o l m a s ı , ve p o litik gücünü k u lla n a ra k , toplum sal g e l iş m e n in önünü tık am ası, toplum sal g e liş m e y e k a r ş ı d ir e n m e s i n d e n d o l a y ı d ı r .

U z la şm a z s ı n ı f k a r ş ı t l ı ğ ı n a d a y a l ı h e r to p l u m d a , t o p lu m s a l e v r i m l e r a n c a k p o l i ­ t i k d e v r i m l e r e d ö n ü ş e r e k k e n d i l e r i n e yo l a ç a b i l i r l e r . E n g e l s , A n t i - D ü h r i n g ' de s i y a ­ s a l h a r e k e t i n tem el u n s u r u o l a n "zor" ü z e r i n e t a r t ı ş ı r k e n , ö n c e , M a r k s 1 m K a p i­ t a l 1 in d e k i sö z le rin i a k ta r ıy o r : "Zor y e n i b i r to p lu m a g e b e h e r e s k i to p lu m u n e b e s i d i r . " S o n r a k e n d i s i , o n u , " to p l u m s a l h a r e k e t i n , s a y e s i n d e do nm uş ve ölm üş s i y a s a l b i ç i m l e r i a l t e t t i ğ i v e p a r ç a ­ l a d ı ğ ı a l e t " ( s . 301) ş e k l i n d e t a n ı m l ı y o r .

EKİM

11

D aha önce, " T o p lu m la r d a D eğişm eyi Y a r a t a n N edir" a r a b a ş l ı ğ ı a l t ı n d a , çok g e n e l ç i z g i l e r l e de o l s a z a t e n d e ğ i n i l m i ş o lan b ir sorunu b u rada daha fazla ta rtışm a n ın g e r e ğ i yok a r t ı k .

A slın d a sorun y eterin ce a ç ı k t ı r , am a on y ı l l ı k t e o r i s y e n i n k a f a s ı h a l a k a r ı ş ı k s a , e ld e n n e g e l i r k i?

P ek i, t o p lu m s a l h areket k a v ra m ı, g en elde, ta r ih s e l h a re k e tle a y n ı a n la m ı t a ş ı s a d a , onun d a r b ir a n la m d a , k en d i b iç im le rin d e n b iri an lam ın d a, siy asal h a re k e t a n la m ın d a k u lla n ılm a s ı b ü tü n ü y le o la n a k d ı ş ı m ıd ır? H ay ır d e ğ ild ir. B e lirli d u r u m l a r d a , t o p lu m s a l s ı n ı f l a r ı n s i y a s a l m ücad eleleri a n la m ın d a d a k u l l a n ı l a b i l i r .

K u llan ım ın kapsam ı ve s ı n ı r l a r ı b elli o l d u ğ u i ç i n , kim se b u t ü r b i r k u l l a n ı m ü z e rin d e durm az ve h e r h a n g i b i r t a r t ı ş ­ m a y a d a g ir m e z .

F a k a t biz b u r a d a b ü tü n ü y le f a r k l ı b i r du ru m la k arşı k a rşıy a y ız .

D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a r ı b i z e , to p l u m s a l h a r e k e t d e d iğ in s iy a s a l h a r e k e ttir şek lin d e genel ve k e s i n b i r t a n ı m s u n u y o r . Bu t a n ı m , ay rıc a , to p lu m sal ekonom ik ilişk ile ri, g e n e l to p l u m s a l k o ş u l l a r ı n d ı ş ı n d a g ö r e n o geçen sayı in c e le m iş bu lu n d u ğ u m u z görüşün b ir parçası ve m a n t ı k i b ir devam ı o la ra k su n u lu y o r.

D a h a s ı v a r . Dönüp b a k ı l ı r s a , t e o r i s y e n im iz in t a n ı m l a d ı ğ ı t o p l u m s a l h a r e k e t k a v r a m ı n ı t ı r n a k i ç in e a l d ı ğ ı g ö r ü l e c e k ­ t i r . Bu s e b e p s i z d e ğ i l d i r . S e b e p s iz d e ğ i l ­ d i r , z i r a te o r i s y e n i m i z o n u , K ü ç ü k - B u r j u v a P o p ü liz m i ve P r o l e t e r S o s y a liz m i k i t a ­ b ın d a n , oradaki k u llan ım ı eleştirm ek ü z e r e a l m ı ş t ı r . K ü ç ü k - b u r j u v a P o p ü liz m i ve P r o l e t e r S o s y a liz m i k i t a b ı n d a t o p l u m s a l hareket genel a n la m ve içeriğ i ile, t a r i h s e l h a r e k e t k a v r a m ı il e ö z d e ş k u l l a ­ n ılm ıştır.

D . S e s i 'n i n teo risy e n y a z a rı, id e a lis t y a v a n lık la r ın d a d ire n d iğ i iç in , o ra d a k i k u lla n ım ı hedef a l a r a k , k en d isi ay n ı kavram a ilişk in , b u ra d a t a r t ı ş t ı ğ ı ­ m ız t a n ı m ı y a p ı y o r : " ' t o p l u m s a l h a r e k e t ' te n k a s t e d i l e n s i y a s a l h a r e k e t t i r . " O la k i, k im i okuyucu "k asted ilen " k e l im e s in e ald a n a ra k , D .S e si y a z a r ı n ı n m u h a ta b ın ın k a stın ı a n latm ak is te m i ş olab ileceğ i ih tim alin i d ü ş ü n e b ilir. F a k a t b u y a l n ı z c a b i r y a n ı l g ı , D .S esi y a z a r ı ­ n ın bozuk T ü rk çesin in neden old u ğ u b i r y a n ılg ı o lu r.

T o p lu m s a l h a r e k e t k a v r a m ı n ı n , K ü ç ü k B u r j u v a P o p ü liz m i v e P r o l e t e r S o s y a liz m i k i t a b ı n d a k i k u l l a n ı m ı - D .S e s i y a z a r ı n ı n k a r ş ı ç ı k t ı ğ ı k u lla n ım - y e terin ce a ç ı k t ı r : "T o p lu m s a l h a r e k e t , te k te k g r u p l a r ı n p a r t i l e r i n ve s ı n ı f l a r ı n ira d e s in d e n b a ­ ğ ı m s ı z n e s n e l s ü r e ç l e r b ü t ü n ü d ü r . Top­ lu m sal h a re k e ti o lu ş tu ra n nesnel s ü re ç le r, y a l n ı z c a i k t i s a d i s ü re ç le re in d irg e n e m e z .

N esnel e t k e n o larak , y a ln ızca ik tisa d i

e tk e n g ö rü le m e z - Bu i k t i s a d i tem el ü z e r i n ­ de o lu şa n sın ıf m ü cad eleleri, siy asal s ü re ç le r, k en d iliğ in d en s ı n ı f h a re k e tle ri v b . de te k te k g r u p l a r ı n , p a r t i l e r i n v e te k te k s ı n ı f l a r ı n i r a d e s i n d e n b a ğ ı m s ı z n e s n e l s ü r e ç l e r d i r . " ( s . 135) B i l i n d i ğ i g i b i , T D K P'nin ö te k i t e o r i s yeni Z . E k r e m 'e cevap o larak k a le m e a l ı n m ı ş b u k i t a b ı n 5 . b ö lü m ü n d e , t a k t i k sorununa ilişk in k a v ra y ış ta r tış ılm a k ta ­ d ı r . Bu b ö lü m ü n , " '7 1 H a r e k e t i n i n T a k t i k S o r u n u n a İ l i ş k i n Temel K a v r a y ı ş ı A ş ı l a b i l d i mi" ş e k l i n d e k i a r a b a ş l ı ğ ı , s o r u n a k ı s a b i r t e o r i k d e ğ in m e n i t e l i ğ i n d e d i r ve y u k a r ıy a a k ta r ıla n p a saj o rad an a lın m a ­ d ır.

O rada, başka şey ler y an ın d a, TDKP 1 n i n t o p l u m s a l h a r e k e t i n n e s n e l y ö n ü ­ n ü , ekonom ik h a r e k e t l e s ı n ı r l a m a s ı , s i y a ­ s a l t a k t i k l e r i n i y a l n ı z c a ekonom ik k r i z o lg u su n a d a y a n d ır m a s ın d a k i s u b je k tif - ir a deci a n la y ış ı da ird e le n ip e le ştirilm e k te­ d ir.

K ü ç ü k - b u r j u v a P o p ü liz m i ve P r o l e t e r S o s y a liz m i k i t a b ı n ı n söz ü e d i l e n b e ş i n c i b ö lü m ü n d e , Z . E k r e m 'l e h e r h a n g i b i r s o r u n d e ğ i l , t a k t i k s o r u n u t a r t ı ş ı l m ı ş t ı : "Ce­ v a p l a n m a s ı g e r e k e n s o r u , ç a ğ d a ş d e v r im c i k ü ç ü k - b u r ju v a p o p ü lizm in in , t a k tik so ru ­ n u n d a k i b u egem en k a v r a y ı ş ı n ı n f e l s e f i k ö k l e r i y l e a ş ı l ı p a ş ı l m a d ı ğ ı d ı r . Bu ( a r a ) b a ş lık a ltın d a k i ta rtışm a m ız ın odak nok­ t a s ı , b u s o r u n o l a c a k . " ( s . 129), ( a y n ı v u r g u iç i n b k z . s . 125, 135 v b . ) . Z . E k ­ r e m 'l e g e n e l o l a r a k t a k t i k s o r u n u d e ğ i l , p ro letary an ın L en in ist sın ıf ta k tik le ri sorunu ta rtışılm ıştı: "T ak tik kavram ı s ı n ı f s a l b ir iç e rik t a ş ı r . L en in ist t a k t i ­ ğ in s ın ıf s a l iç e riğ i, p ro leter s ı n ı f h a re ­ k etin i esas alm a sı, onun ç ık a rla rın a d a y a n m a sıd ır.

L en in ist ta k tiğ in tem el ilk ele rin d e n b irin cisi, L en in ist ta k tiğ in o l m a z s a olm az k o ş u l u , p r o l e t a r y a n ı n t a ­ r i h s e l r o l ü n ü v e b u tem el ü z e r i n d e , o n u n t o p lu m d a s ü r e n e y le m i n i e s a s a l m a s ı d ı r . " ( s . 132). Z. E k r e m 'l e " n e s n e l" v e "ö z n e l" k a v r a m l a r ı , h a r e k e t i n " n e s n e l y ö n ü " ve " ö zn e l yönü" k a v ra m la rı herhangi b ir açıd an d eğ il, p ro letary a h a re k e tin in n e s n e l v e ö zn e l y ö n ü o l a r a k e le a l ı n m ı ş ö y le ta rtışılm ıştı.

Y u k arıy a a k ta rıla n p asajd a yer alan " to p l u m s a l h arek et" t a n ı m ı b i l e b u a m a c a d ö n ü k t ü r . N itekim hemen d e v a m ı n d a ş u n l a r s ö y l e n i y o r : " T a r ­ t ı ş m a konu m u z a ç ı s ı n d a n ( t a k t i k s o r u n u ) ö ne m li o l a n , b u n o k t a y ı k a v r a y a b i l m e k t i r .

Z ira, 'p r o l e t a r y a n ı n s ı n ı f m ü c ad elesin in ö n d e r l i k b i l i m i o l a r a k s t r a t e j i ve t a k ­ t i k 'i n u y g u lam a a l a n ı , bu nesnel s ü re ç le ­ rin p ro le ta ry a n ın b ilin cin d e y a n s ım a la r ı a la n ıd ır.

Yani p ro le ta ry a h arek etin in ö zn el, b il i n ç l i y a n ı d ı r . S tr a te ji ve ta k t i k b ü t ü n ü y l e i r a d i b i r i ş l e v e t a b i d i r . Bu işlev p ro le ta ry a h a re k e tin i, b ilin ç siz (n esn el) sü recin , b ilin ç li öğesi h a lin e

g etirm eyi, t o p lu m s a l h arek etin nesnel s e y r i n e b i l i n ç l i k a t ı l m a y ı ve o n u e t k i l e ­ m eyi i f a d e e d e r . 'H a r e k e t i n h ı z l a n d ı r ı l ­ m ası ya da y a v a ş la tılm a s ı, k o la y la ş tır ıl­ m ası ya da zo rlaştırılm ası; siy asal s t r a t e j i ve ta k tiğ in a l a n ı ve u y g u la m a kapsam ı işte budur' (S talin )" ( s . 135) G örüldüğü g ib i, b ilin ç , ir a d e v b . k a v ra m ­ l a r p r o l e t a r y a e k s e n l i k u l l a n ı l m ı ş t ı r . Bu, b ü t ü n bölüm b o y u n c a b ö y l e d i r . Ö r n e ğ in k en d iliğ in d e n c ilik y a da m a c e ra c ılık bu a ç ıd a n ele ştirilm iştir.

'71 h a re k e tin in ir a d e c i felsefi k a v r a y ı ş ı ve m a c e ra cı eylem ç i z g i s i b u a ç ı d a n e l e ş t i r i l m i ş t i r .

Kuşkusuz, am aç s o y u t f e l s e f i v e s i y a s i s o r u n la r ü z e rin e gevezelik y apm ak d e ğ il de, p ro letary a a d ın a o rta y a ç ı k tığ ın ı i d d i a e d e n s a ğ y a d a "s o l" o p o r t ü n i s t a k ım la rla hesap laşm ak , o n la rın p ro le ta r­ y a n ı n d e v r im c i d ü n y a g ö r ü ş ü n e v e g e r ç e k s ı n ı f ç ı k a r l a r ı n a a y k ı r ı g ö r ü ş ve konum ­ l a r ı n ı serg ilem ek se, e lb e tte b ü tü n t a r t ı ş ­ ma p r o l e t a r y a e k s e n l i o l a c a k t ı r . S o r u n u n b a şk a tü rlü ta r tış ılm a s ı aç ık ç a re d d ed il­ m iş v e Z . E k r e m 'e a y n e n ş u n l a r s ö y le n m i ş ­ ti: "Çin v e V ietnam d e v r i m l e r i b a ş a r ı l ı b i r l i k t a k t i k l e r i y l e d o l u d u r . Mao Z e d u n g , b i r t a k t i k u s t a s ı d ı r . Ama p r o l e t e r s ı n ı f k a v r a y ı ş ı k a y b e d i l d i m i, L e n i n i s t t a k t i k ­ t e n g e r i y e n e k a l ı r k i? " ( s . 133) B ü tü n b u n l a r y e t e r i n c e a ç ı k t ı r . Ama b ü tü n bu a ç ık ve k e sin o lg u l a r a ra ğ m e n , D . S e s i 'n i n k a r ı ş ı k k a f a l ı y a z a r ı , t u t u p h e rşe y i b ir b ir in e k a r ış t ı r m a y ı m arifet y a da i d e o lo jik ta rtışm a san ıy o r.

S o ru n u p ro le ta ry a h a rek eti a ç ıs ın d a n , p ro le ta ry a h a r e k e tin in n esn el ve öznel yönü o la r a k t a r t ı ş a c a ğ ı n a , n e s n e l ve ö z n e l k a v r a m l a ­ rın ın k u lla n ım ın a bu a ç ıd a n varsa i t i r a z l a r ı o rta y a k o y a c a ğ ın a , soyut b ir n e s n e l ve ö z n e l e tk e n t a r t ı ş m a s ı y ü r ü t ü ­ yor.

Ve b u n u yaparken de t o p l u m s a l h a r e k e t e v e s ı n ı f m ü c a d e le s in e i l i ş k i n b i r dizi id e a lis t y a v a n lık s ıra la m a k ta n da k en d in i k u rta ra m ıy o r.

Z . E k r e m 'l e t a r t ı ş m a d a , s i y a s a l s ü r e ç ­ l e r i n n e s n e l y ö n ü n d e n söz e d i l i r k e n " te k tek g ru p la rın , p a rtile rin v e te k te k s ı n ı f l a r ı n irad e sin d e n b ağ ım sız " ifa d e le ri k u l l a n ı l ı y o r ; k u ş k u s u z a m a ç , b u " te k te k s ı n ı f l a r " d a n b ir i o lan p r o le ta r y a n ın d a " b ilin ç li ve y ö n le n d iric i ir a d e s in d e n b â 3 ğ ım sız o la r a k o lu şan sü re ç le r" (S ta lin ) o ld u k la rın ı v u rg u la m a k tır.

T o p lu m d a g e n e l ve s o y u t b i r b i l i n ç ve irad e, k o lle k tif b ir b ilin ç ve ira d e o lm a d ığ ın a göre, bu y a ln ız c a b a s it b ir b u rju v a y a la n ı o ld u ğ u n a göre, v e de M a r k s i s t - L e n i n i s t s t r a t e j i ve t a k t i k s o r u n ­ l a r ı t a r t ı ş ı l d ı ğ ı n a göre, e lb et b iz i "pro­ l e t a r y a n ı n b ilin ç li ve y ö n le n d iric i i r a d e s i" i l g i l e n d i r i r . Genel t o p l u m s a l - t a r i h s e l h a r e k e t f a s i t b i r d a i r e e t r a f ı n d a dön m ez.

B ü tü n k a r m a ş ı k l ı ğ ı n a v e ç e li ş m e li y a p ı s ı ­

Şubat 1988

n a r a ğ m e n , o son t a h l i l d e i l e r i y e d o ğ r u ­ dur. Ç a ğ ım ız d a , p ro le ta ry a d ev rim leri ç ağ ın d a, onun ileriy e doğru ta rih se l h a re k e tin in tem silcisi h e rh a n g i b i r s ı n ı f d e ğ i l , p r o l e t a r y a d ı r . P r o l e t e r s t r a t e j i ve ta k tiğ in iş le v i, bu ta r ih s e l nesnel s e y ri, "p ro le ta ry a n ın b ilin ç li ve y ö n len d irici ira d e si"y le h ız la n d ırm a k tır.

T arih seltoplum sal h a re k e tin k a p ita liz m d e n s o s y a ­ lizm e d o ğ r u o l a n t a r i h s e l e ğ i l i m i n i p r o l e ­ tary a te m s il e t t i ğ i n e göre, bu nesnel s e y ri, şu veya bu s ı n ı f ı n d e ğ il, an cak " p ro le ta ry a n ın b ilin ç li ve y ö n le n d iric i i r a d e s i " tüm s o n u ç l a r ı n a v a r d ı r a b i l i r .

D . S e s i 'n i n te o risy e n y azarın ın , -ve t a b i i ö te k i t e o r i s y e n i m i z i n - , s o r u n u p r o l e ­ ta ry a h arek eti a ç ıs ın d a n ta rtışm a k y e ri­ n e, so y u t, şu v e y a bu s ı n ı f t a n b a ğ ım s ız t a r t ı ş m a s ı , n esn el yön, öznel yön, b ilin ç , irad e vb . k a v ra m la ra s ı n ı f - d ı ş ı ta n ım la r g etirm esi, n iy e tin d e ğ il, b a k ış a ç ı s ı n ı n s o n u c u d u r . T e o r is y e n l e r i m i z i n , hep e l e ş ­ tird iğ im iz , p o p ü list k a v r a y ı ş l a r ı n ı n ya d a p r o l e t a r y a n ı n t a r i h s e l s ı n ı f konum u ve ro lünü k av ray am am aların ın sonucudur.

K ü ç ü k - B u r j u v a P o p ü liz m i ve P r o l e t e r Sos­ y a liz m i'n in , tak tik sorunundaki tem el e le ştiri n o k tası da b u d u r.

Bu e l e ş t i r i , " p r o l e t a r y a n ı n s ı n ı f e y le m in in s o r u n l a r ı ­ n ı n ( m ü c a d e le ve ö r g ü tle n m e s o r u n l a r ı ) " , " p ro le ta ry a n ın ta r ih s e l rolünün k a v r a n ı ş ı te m e lin d e " e le a l ı n m a m a s ı , " L e n i n i s t t a k ­ t i ğ i n b u en tem el i l k e s i n i n " k a v r a n a m a m a s ı o l a r a k i f a d e e d i l m i ş t i , ( s . 133) Bu ilk ey i kavram ak, p ro le ta ry a y ı top lu m sal h arek etin o d a ğ ın d a g ö rm e k , toplum sal h a rek etin nesnel ve ö zn e l y önü n ü p r o l e t a r y a y a göre sa p ta m a k a n l a ­ m ın a g e lir.

B u rad a S ta lin 'in sözlerin i yen id en h a tırla tm a k y a r a r lı o la c a k tır: " İ ş ç i h a r e k e t i i k i u n s u r d a n o l u ş u r : N esnel y a d a k e n d i l i ğ i n d e n u n s u r ve ö z n el y a d a b ilin ç li unsur.

N e s n e l, k e n d iliğ in d en u n s u r p r o l e t a r y a n ı n b i l i n ç l i ve y ö n l e n d i ­ r ic i ira d e s in d e n b a ğ ım s ız o la r a k o lu şan s ü r e ç l e r g r u b u d u r . Ü lk e n in ekonom ik g e ­ lişm esi, k a p ita liz m in gelişm esi, esk i i k t i ­ d a rın p a rç a la n a ra k d ağ ılm ası, p ro le ta r­ y an ın ve o n u n ç e v r e s i n d e k i s ı n ı f l a r ı n k e n d iliğ in d e n h a re k e tle ri, s ı n ı f l a r ı n ç a ­ t ı ş m a l a r ı v b . , tüm b u n l a r , g e l i ş m e l e r i , p ro letary an ın irad esin e b a ğ lı o lm a y a n o lg u lard ır; işte h arek etin nesnel y a n ı b u d u r . " ( S t r a t e j i v e T a k t i k , Y ı l d ı z Ya­ y ı n e v i , s . 41) B u ra d a , işçi h a re k e tin in n esnel yönü o larak sıralan an "sü reçler grup "u n u n , g e r ç e k t e , g e n e l t o p lu m s a l h a r e k e t i n n e s n e l s e y rin i o lu ştu ra n sü reçler grubu o lduğuna d ik k at e d ilsin .

Bundan d o la y ıd ır k i, S t a l i n a y n ı g ö r ü ş l e r i ve t a n ı m l a r ı i ş l e d i ­ ğ i , b i r d i ğ e r m a k a l e s i n d e , "bu s ü r e ç l e r son ta h lild e tüm to p lu m u n gelişm esin i b e l i r l e r " ( s . 5) d i y o r .

EKİM

13

"Ama h a r e k e t i n b i r de ö z n e l, b i l i n ç l i yanı v a rd ır.

H a r e k e ti n öznel y a n ı , h a re k e tin k en d iliğ in d en sü re ç le rin in işç i­ lerin b ilin çlerin e y a n s ım a s ıd ır; p ro le ta r­ y a n ı n b e l i r l i b i r h e d e fe y ö n e lik b i l i n ç l i ve p l a n l ı h a r e k e t i d i r . " ( s . 41) T a r i h s e l g e liş m e n in tem el d o ğ r u l t u s u , aynı anlam a gelm ek üzere to p l u m s a l h a rek etin tem el d o ğ ru ltu su , p ro le ta ry a h a r e k e t i n i n de tem el t a r i h s e l d o ğ r u l t u s u dem ek tir. Ç a ğ ım ız ın , k ap italizm d en so sy a ­ lizm e g e ç iş ç a ğ ı n ı n , p r o l e t a r y a d e v r i m l e r i ç a ğ ı n ı n n e s n e l g e r ç e ğ i d i r b u . Bu tem el düşünceyi işley en K om ünist M a n if e s to , b e n z e r b i r k o n u m u , fe o d a liz m d e n k a p i t a ­ lizm e g e ç iş ç a ğ ı y l a i l g i l i o l a r a k , b u r j u ­ vazi i ç in tesp it eder.

Tüm ta rih se l g e liş m e o ç a ğ d a b u r j u v a z i d e n y a n a d ı r . İ k t i s a d i , s i y a s i , id eo lo jik , k ü ltü r e l h e r aç ıd a n , bu b ö y le d ir. T a rih sel-to p lu m sal h a re k e t b u rju v a z in in ş a h s ın d a tem silc isin i b u lu r, onun ş a h s ın d a y o ğ u n la ş ır. T a rih i y a p a n k itle le r, bu a ra d a p ro le te rle r de, n esn el o la r a k b u r ju v a z i için s a v a ş ı r l a r .

"B ö y lec e, tüm t a r i h s e l h a r e k e t b u r j u v a z i ­ n i n e l l e r i n d e y o ğ u n l a ş ı r ; b u b iç im d e e l d e ed ilen h e r z a fe r, b u r ju v a z in in z a f e r i d i r ." ( S . E . , C . I , s . 141) SİYASAL SÜREÇLERİN NESNEL VE ÖZNEL YÖNÜ "D evrim ci s i y a s a l m ü c a d e le d e i r a d e c i ­ lik , toplum sal h a re k e tin n esn el e tk e n le rin i ik tis a d i etk en lere in d irg e y e n k a b a m ater­ y a list a n la y ışta n da doğar.

Z ira, bu t a k d i r d e , y a l n ı z c a ekonom ik h a r e k e t ve o n u n b a ğ ı m s ı z y a s a l a r ı o ld u ğ u g e r ç e ğ i g ö r ü l ü r , ve b u n u n l a y e t i n i l i r . O y s a , b u eko nom ik h a r e k e t l e s ı k ı s ı k ı y a i l i ş k i l i o lan ve son ta h lild e onun ta r a f ın d a n b e l i r l e n e n s ı n ı f m ü c a d e l e l e r i ve b u n u n k en d in e ö zgü y a sa la rı o ld u ğ u gerçeği u n u t u l u r . S ın ı f m ü cad elesi a l a n ı , b ü tü ­ n üyle i r a d e y e t a b i o l a r a k e le a l ı n ı r .

Ekonom ik k o şu llar elv erişliy se (ö rn eğ in ek onom ik k r i z v a r s a ) te k n o k s a n l ı k o l a ­ r a k s ü b j e k t i f e tk e n g ö r ü l ü r . Bu d u r u m d a , b u s ü b j e k t i f e t k e n i g e r ç e k l e ş t i r m e y o lu o l a r a k , m a c e r a c ı y a d a k i t l e s e l y ö n te m le ­ r i t e r c i h etm ek s i y a s a l d a v r a n ı ş b iç im i aç ısın d a n d eğ il am a, felsefi k a v r a y ı ş a ç ısın d a n b ir fark lılık ifade e tm e z .

1 .K a y p a k k a y a 'n m , 12 M art d ö n e m in d e , m il l i k riz tesp itin d en k alk arak öncü s a v a ş ıy la ' tu tu ştu ru lm ay a h a z ır b o z k ı r 'ı t u t u ş t u r m a g i r i ş i m i y l e , T D K P'nin 12 E y l ü l d ö n e m in d e , ekonom ik k r i z d e r i n l e ş i y o r d a n k a lk a ra k , b e lirli b ir propaganda ve ajita sy o n la , işç i ve em ekçi y ığ ın la rı ü retim i d u r d u r m a y a ' ç a ğ ı r m a s ı ( h a n i şu Z. E krem ta ra fın d a n , sonradan, 'a n c a k m iz a h konusu o lab ilecek b i r s a ç m a lık ' d iy e n i t e l e n e n ç a ğ r ı ) a r a s ı n d a i r a d e c i l i k

14

EKİM

S a y ı :5

a ç ı s ı n d a n önem li b i r n i t e l i k f a r k ı y o k t u r " (K ü çü k -B u rju v a P o p ü liz m i ve P ro leter S o s y a liz m i, s . 136).

S ö y le n e n le r son d e r e c e a ç ı k ; h e r h a n g i b ir şe y d eğ il, p ro letary an ın d e v r im c i sın ıf m ü cad elesin in ö n d erlik so ru n ları ta rtışılıy o r.

D o l a y ı s ı y l a ö z n e l, n esn el, i r a d e , b i l i n ç v b . v b . h e r ne t a r t ı ş ı l a ­ c a k s a , bu a ç ıd a n t a r t ı ş ı l m a s ı g e re k iy o r.

Ama h a y ı r , D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a ­ r ı g e n e l ve s o y u t " i n s a n b i l i n c i " n i , g e n e l ve soyut "in san ira d e si"n i ta rtışıy o r b i z i m l e . Böyle g e n e l , s o y u t , k o l l e k t i f b i r b ilin ç y a da irad e varm ış g ib i.

Madem o, g e n e l ve s o y u t b i r p l a t f o r m a ç e k i y o r b i z i , b i z b i r s ü r e iç in de o l s a , on u n la o p latfo rm d a da b u lu şm ak ta, o n u n la o id e a lis t y a v a n l ı k l a r ı n ı o p l a t ­ fo rm d a d a t a r t ı ş m a k t a , b i r g ü ç l ü k ve s a k ı n c a görm üyoruz. " S ı n ı f l a r a r a s ı n d a k i m ü c a d e le n in b a ş ­ l a d ı ğ ı y e r , to p lu m u n n e s n e l d e ğ i l , ö z n e l k o şu lla rıd ır ve s iy a se t a la n ın a g irer.

'T o p lu m s a l h a r e k e t ' t e n k a s t e d i l e n s i y a s i h a r e k e t t i r . H . F ı r a t ' a g ö re s i y a s e t ' n e s ­ n e l ' b i r o l g u d u r . " ( D .S e s i, s a y ı : 59, s . 30) "O y s a , n e s n e l o l g u l a r t a r a f ı n d a n b e ­ lirle n e n s ı n ı f m ü cad elesin in k e n d isi in s a n ir a d e s in in ü rü n ü d ü r. S iy asi sü recin n e s­ n e l o l d u ğ u n u söy lem ek i s e , b a ş l ı b a ş m a b i r a c a i p l i k t i r . S i y a s e t son t a h l i l d e s ı n ı f a y rım la rın a tek ab ü l etse d a h i, in san b ilin c in in f a a liy e tid ir. İn san b ilin c in in d ı ş ı n d a s i y a s i s ü r e ç o lm a z ." ( s . 31) H atırlan acağ ı g ib i, teo risy e n yazar b ize b u n l a r ı sö y lem işti.

Biz i s e , s i y a s a l s ü r e ç l e r ö z n e l s ü r e ç ­ l e r e , b i l i n ç l i ve i r a d i s ü r e ç l e r e i n d i r g e ­ nem ez, o n l a r ı i ç e r i r , dem iş ve b a z ı k ı s a a ç ık la m a la r la y e tin e re k , sorunu ta r tış m a ­ y ı sonraya b ıra k m ıştık .

Y u k arıy a ak ta rıla n sö zlerd e, a rtık a ş i n a o ld u ğ u m u z o k a f a k a r ı ş ı k l ı ğ ı n ı n b i r d izi y eni ö rn eğ i v a r .

"N esnel o l g u l a r t a r a f ı n d a n b e l i r l e n e n s ı n ı f m ü cad elesin in k e n d isi in s a n ir a d e s i ­ n i n ü r ü n ü d ü r . " D .S esi y a z a r ı , b u n la rı b i z e , s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n ö z n e l b i r o lg u o ld u ğ u n u an latm ak i ç in sö y lü y o r.

Bu d ü şü n cesin i, "in san b ilin c in in d ışın d a s i y a s i s ü r e ç olm az" v u r g u s u y l a t a m a m l ı ­ yor.

S ın ıf m ü cad elesin in in s a n b ilin c in d e ş u v e y a b u b iç im d e - k i b u k o ş u l l a r a b a ğ lıd ırdile geld iğ i k esin . İnsan b ilin c in in d ış ın d a siy a s i süreç o lm ad ığ ı d a k e s i n . Ama t ı p k ı , i n s a n ı n t üm n e s n e l to p l u m s a l e t k i n l i k l e r i n i n o n u n b i l i n c i n d e şu v e y a b u b iç im d e d i l e g e lm e si ö l ç ü s ü n d e ve an la m ın d a ; tıp k ı, in san b ilin c in in d ı ş ı n d a h iç b i r n e s n e l t o p lu m s a l s ü r e c i n d ü ş ü n ü le m e y e c e ğ i ö lç ü s ü n d e ve a n l a m ı n d a b ir k e s in lik tir bu y a ln ız c a . D o la y ısıy la , s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n ö zn e l b i r e t k e n o l d u ­

ğ u n u i s p a t l a m a k iç in v e r i l m i ş b u t a n ı m ­ l a r , b i z i b i r a d ım b i l e i l e r i g ö tü r m e z .

"Y a n sıtıla n ın y an sıtan d an b a ğ ım sız o la ra k v aro lu şu (d ış d ü n y a n ın b ilin çten b a ğ ım s ız o la r a k v a ro lu ş u ) m atery alizm in tem el i l k e s i d i r " (M a te r y a liz m ve A m p riy o k r i t i s i z m , s . 129) L e n in , b u tem el t a n ı m ı , Rus M a h ç ı l a r ı y l a d o ğ a i le i n s a n ve i n s a n b ilin ci a ra sın d a k i ilişk iy i ta rtışırk e n y a p ıy o r.

D e v a m ın d a s ö y l e n e n l e r ş u n l a r : "Doğa b ilim leri ta ra fın d a n o lu m lan an y e r y ü z ü n ü n i n s a n d a n önce v a r o l u ş u , n e s ­ nel b ir g e rç e k tir" . İ n s a n v a ro ld u ğ u n d a n b e ri doğa üze­ rin d e etk in b ir fa a liy e tte b u lu n s a b ile , d o ğ a n ı n v a r l ı ğ ı ve o n u n y a s a l a r ı , b i l i n ç ­ li in s a n ın v a r lığ ın d a n b ü tü n ü y le b a ğ ım ­ sız , nesnel b ir g e rç e k lik tir.

O rg an ik e v r i m in en ü s t ü r ü n ü o l a n d ü ş ü n e n ve ü r e t e n i n s a n y o k k e n d e , d o ğ a t a r i h i ve onun nesnel y a s a l a r ı v a r d ı .

F a k a t sö z k o n u s u o l a n to plum o ld u mu, L e n i n ' i n y u k a r ı d a t a n ı m l a d ı ğ ı tem el i l k e ­ n i n a n l a m ı v e k a p s a m ı te m e ld e n d e ğ i ş i r .

Toplum y a s a l a r ı d a d o ğ a y a s a l a r ı k a d a r n e s n e l b i r g e r ç e k l i k t i r . Ama, b u n e s n e l y a s a l a r , bu y a s a l a r ı n hü k m ettiğ i n esn el toplum sal s ü re ç le r, b ilin ç li in s a n e tk in li­ ğ in d e n a y r ı d ü şü n ü lem ezler. T eo risy en im iz in i f a d e e d i ş t a r z ı y l a , " i n s a n b i l i n c i n i n d ı ş ı n d a " to p l u m s a l e t k i n l i k ve to p l u m s a l s ü r e ç o lm a z .

E n g e ls 'i d in liy o ru z: "Ne var k i, to p lu m u n g e lişm e t a r i h i , b ir n o k tad a, d o ğ a n ı n g e liş m e t a r i h i n d e n te m e ld e d e ğ i ­ ş ik o la r a k k e n d in i o r t a y a k o y a r . D oğada - i n s a n l a r ı n doğa üzerin d e y a p t ı ğ ı k a r ş ı etk iy i b ir yana b ıra k tığ ım ız ö lçü d eb ir b i r le r i ü zerin d e e tk i m eydana g e tire n ­ l e r , y a l n ı z c a b i l i n ç s i z k ö r e t m e n l e r d i r ve g e n e l y a s a b u e t m e n le r in d e ğ i ş k e n o y u n ­ l a r ı i ç i n d e b e l i r i r . B ü tü n b u o l a n l a r d a n h iç b ir ş e y - . . . - b i l i n ç l i isten en b i r erek o l a r a k m e y d a n a g e lm e z . B u n a k a r ş ı l ı k , to p lu m t a r i h i n d e , e t k i n o l a n l a r , y a l n ı z , b ilin ce s a h ip , düşünüp t a ş ın a r a k y a da tu tk u ile h a re k e t eden ve b e l i r l i e r e k le r i iz l e y e n i n s a n l a r d ı r ; h i ç b i r ş e y b i l i n ç l i b ir m ak sat olm ad an , isten en b i r erek b u lu n m ad an m eydana g e lm e z .

Ama bu a y r ı m , t a r i h s e l a r a ş t ı r m a b a k ı m ı n d a n ne k a d a r önem li o l u r s a o l s u n , t a r i h i n a k ı ş ı ­ n ın g e n e l iç y a s a l a r ı n h ü k m ü a l t ı n d a o ld u ğ u g erçeğ in d e h iç b ir d e ğ iş ik lik y a p ­ m a z . ."

(L u d w ig Feuerbach ve K la s ik Alman F e l s e f e s i n i n S on u, S . E . , C .3 , s . 445, a b ç .)

D . S e s i 'n i n y a z a rın ın ta n ım la rı, -o, t a n ı m l a r ı n ı b u a m a ç la d e ğ i l d e , y a l n ı z c a k e n d i i d e a lis t s a p l a n t ı l a r ı n ı h a k l ı gös­ te rm e k a m a c ıy la y a p m ış o lsa bile y a l n ı z c a d o ğ a s ü r e ç l e r i y l e top lu m s ü r e ç l e ­ r i a r a s ı n d a k i tem el f a r k l ı l ı ğ ı v e r i r b i z e .

B i r i n c i l e r b i l i n ç l i i n s a n e t k i n l i ğ i o ls u n

Şubat 1988

o lm asın v a r ik e n , İk in c ile r a n c a k b ilin ç li in san e tk in liğ iy le v a ro la b ilirle r.

Ama b u , b u s ü r e ç l e r i n b i l i n ç l i , y a n i i r a d i , y a n i öznel s ü r e ç le r o ld u ğ u a n la m ı­ n a mı g e l i r ? E n g e l s ' i n y u k a r ı d a k i s ö z le ­ rin d e cevabı zaten v a ro la n bu soru, to p lu m u n m a te ry a list a n la y ış ın a g e tirir b iz i.

G enel o la ra k m atery alizm , düşünce k a r ş ıs ın d a v a r lığ a , ruh k a r ş ıs ın d a doğa­ ya ö n c e lik ta n ıy a n tem el felsefi b ir e ğ ilim o l a r a k m a t e r y a l i z m , M a r k s ' t a n önce de v a r d ı . M a r k s ' m i n s a n d ü ş ü n c e s i n e en b üyük k a t k ı s ı , m a tery alist a n la y ış ı d iy a ­ l e k t i k y ö n te m le b i r l e ş t i r m e k l e k a l m a m a s ı , aynı zam anda d iy alek tik m a tery alizm in ilk e le rin i in san ta rih in e u y g u lay arak , ta rih in m a te ry a list a n l a y ı ş ı n ı d a g eliş­ tirm e sid ir.

Fakat b iz o nu, ta rih in m a tery alist a n l a y ı ş ı n ı , D .S e si y a z a r ı g i b i a n l a r s a k , b u , g erçek te o n d an h iç b ir şey a n la m a d ı­ ğ ı m ı z a n l a m ı n a g e l i r . Ö r n e ğ in b i z k a l ­ k a r , "in san b ilin c i d ış ın d a s iy a s a l süreç olm az" d e r v e b u n u s i y a s a l s ü r e ç l e r i n öz n e l s ü r e ç l e r o l d u ğ u n a k a n ı t o l a r a k i l e r i sürersek, b ize, "in san b ilin c i d ış ın d a to p l u m s a l ü r e tim s ü r e c i o lm az" d e n i l i r ve b u a y n ı m a n t ı k l a t o p l u m s a l ü r e tim s ü r e c i ­ n in öznel o ld u ğ u n a k a n ı t o la r a k g ö s te ri­ lirse , denecek b ir ş e y im iz o lm az ve m atery alist ta rih a n la y ışın d a n da eser k a l m a z . Demek k i , t e o r i s y e n i m i z i n m u h a ­ keme t a r z ı y l a s o r u n a ç ı k l ı ğ a k a v u ş m u y o r , hepten k a r ı ş ı y o r . "İnsan b ilin c in in d ışın d a siy asal s ü r e ç o lm az" i f a d e s i , z a r a r s ı z b i r d ü ş ü n ­ c e n i n m asum b i r a n l a t ı m ı s a n ı l m a m a l ı .

H a y ı r , b u d ü ş ü n c e , g e r ç e k t e , e k o n o m is tle ­ r i n , m e n ş e v i k l e r i n , tüm b u r j u v a k u y r u k ç u l a r ı n m o d e ğ iş m e z ö r n e ğ i n i n , o ü n l ü "g re v c i işçi" ö rn e ğ in in fe lse fi d a y a n a ğ ı o l a r a k öne s ü r ü l ü y o r . N itekim t e o r i s y e n i m iz, b u g r e v c i i ş ç i ö r n e ğ i n i v e r d i k t e n hemen sonra, b iz i, "in san ira d e sin in d ı ş ı n d a ve p r a tik te s ı n ı f ç a tış m a s ın ın ç ık tığ ın ı" i l e r i s ü r m e k le it h a m e d i y o r ; "bunu ile ri sürm ek iç in " d iy e devam ederek, v e önce t ı r n a k için e a l a r a k , sonra da h ız ın ı a lam am an ın e tk isiy le o l m a l ı , b i r de p a r a n t e z a ç ı p iç i n e b i r ü nle m kondurarak, "büyük M a rk sist"(!) d i y e b i r g ü z e l de p a y l ı y o r , ( s . 30) F a k a t b iz b i r k e z , D .S e si y a z a r ı n a , b i r s ü r e iç in de o ls a s o ru n u so y u t p l a n d a t a r t ı ş m a sö z ü v e r m iş b u l u n d u ğ u m u z i ç i n , bu "g re v c i işçi" ö rn e ğ in i k u y ru k ç u lu ğ u n t e o r i s i b ö lü m ü n e , b ü t ü n b u f e l s e f i y a v a n ­ l ı k l a r ı n , ekonomizm v e b u r j u v a k u y r u k ç u l u ğ u ş e k l i n d e k i som ut s i y a s a l s o n u ç l a r ı b ö lü m ü n e b ı r a k ı y o r u z .

D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a r ı n ı k a r ı ş ı k k a f a lı d iy e n ite le rk e n k eyfi d a v ra n m ı­ y o r , y a l n ı z c a b i r g e r ç e ğ i b e l i r t i y o r u z . O,

EKİM

15

in sa n b ilin c i il e to p l u m s a l e tk in liğ i a ra sın d a k i ko pm az d iy a lek tik bağdan k a l k a r a k , bu g erçeğ in s ı n ı f m ü cad elesi s ü r e ç le r in in öznel s ü re ç le r o ld u ğ u n a k a n ı t o lab ileceğ in i san m ıştı.

Y u k arıd a, fena y a n ı l d ı ğ ı n ı g ö s te r m e y e ç a l ı ş t ı k .

Ne v a r k i , sorun b u r a d a b itm iy o r.

D .S e si y a z a r ı ş im d i k a l k ı p b i z e d e s e k i , ben "in san b ilin c i d ış ın d a s iy a s i süreç olm a z " derken, in s a n b ilin c i ile onun to p l u m s a l e t k i n l i ğ i a r a s ı n d a k i d i y a l e k t i k b i r l i k b a s i t g e rç e ğ in i d e ğ il, ö tesin d e b i r ş e y i, s ı n ı f m ü cad elesin in in s a n ir a d e s in in b i r f o n k s iy o n u o l d u ğ u n u , i n s a n i r a d e s i t a r a f ı n d a n b e l i r l e n d i ğ i n i , b u n e d e n l e de ö z n e l b i r e tk e n o ld u ğ u n u a n l a t m a k i s t e ­ dim ; " s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n k e n d i s i i n s a n ira d e s in in ü rü n ü d ü r. S iy asi sü recin nes­ n e l o l d u ğ u n u sö yle m e k i s e , b a ş l ı b a ş m a b i r a c a i p l i k t i r " ş e k l i n d e k i s ö z le r im b a ş k a n e y i a n l a t ı r k i!

Bunu d e d iğ in d e ise , -o n u n o k a r ı ş ı k , b u l a n ı k , m u ğ la k c ü m l e l e r i b u r a y a k a d a r eleştird iğ im iz y an lışı iç e rse de, a sıl o l a r a k b i z e b u son h a t ı r l a t ı l a n a n l a m ı t a ş ı d ı ğ ı i ç i n - , te o r i s y e n i m i z b ü y ü k ö lç ü d e h a k l ı d a o l u r . Bize d e , b u k e z , o n u n o ek le k tik , k a r ı ş ı k d ü ş ü n c e l e r i n i , b i r de bu a ç ıd a n ta rtışm a k d ü şer.

A s l ı n d a b u t a r t ı ş m a d a h a önce (g e ç e n s a y ı ) k ıs m e n y a p ı l m ı ş , s ı n ı f m ü c a d e l e s i s ü r e ç le r in in , s i y a s a l s ü r e ç le r in , n e sn e l ve öznel y a n ı n ne an la m a g e ld iğ i, b iz z a t L e n in 'in ve S t a l i n 'i n g ö rü ş le ri a k t a r ı l a ­ rak g ö sterilm işti.

F ak a t o ra d a sorunun a y r ı c a t a r t ı ş ı l a c a ğ ı sö z ü v e r i l m i ş t i . Şim di b u s özüm ü zü t u t m a n ı n s ı r a s ı .

N esn el v e ö zn e l b a ğ ı n t ı s ı , d i y a l e k t i k v e t a r i h s e l m a te r y a l i z m i n en tem el b a ğ ı n ­ t ı l a r ı n d a n b i r i d i r . Bu i k i k a t e g o r i a r a ­ sın d ak i k arşıtlık , m u tla k ve k a lım lı d e ğ i l , d i y a l e k t i ğ i n tüm d i ğ e r i k i l i k a t e ­ g o rilerin d e old u ğ u g ib i, göreceli ve d e ğ i ş k e n d i r . Bu i k i k a t e g o r i b i r b i r l e r i n i d ış la m a z , te rs in e iç e rir ve k o ş u l l a n d ı r ı r .

K ısa c a b u n l a r ı n il i ş k i s i m ek an ik , m etafi­ z ik d e ğ i l , d i y a l e k t i k t i r .

N esnel o l a n , in s a n ın b ilin c in d e n ve i r a d e s i n d e n b a ğ ı m s ı z o l a n d ı r . Ö znel o l a n ise, nesnel o la n ın in sa n ın b ilin cin d e y a n s ım a s ıd ır. F ak at b u , tarih sel-to p lu m s a l s ü re ç le r sözkonusu ise , n esnel o la n ın i n s a n ı n b i l i n ç l i e t k i n l i ğ i o lm a d a n v a r o l a ­ b i l e c e ğ i a n l a m ı n a g e lm ez . T e r s i n e , n e s n e l s ü r e ç le r , a n c a k öznel s ü r e ç le r le b i r l i k t e , o n l a r l a iç i ç e v a r d ı r l a r . İ l i ş k i m e k a n i k d e ğ il, d iy a le k tik tir . Aynı şek ild e k a r ş ı t ­ l ı k , m u t l a k y a n i m e ta f i z ik d e ğ i l d i y a l e k ­ t i k t i r . E n g e l s ' i n d a h a önce a k t a r ı l a n p a ­ s a j ı , bu kon u d a y e te rli a ç ı k l ı k t a o lduğu iç in , sözü u zatm ak g e r e k s iz d ir .

"S ın ıf m ü cad elesin in k en d isi in sa n i r a d e s i n i n ü r ü n ü d ü r " demek s a f id e a l i z m ­ d i r . Z i r a b u , o nu t o p l u m s a l - n e s n e l y ö n ü n ­

16

EKİM

S a y ı :5

den s o y u t l a y a r a k , m a d d i te m e l in d e n ve i ç e r i ğ i n d e n a y ı r a r a k , s a l t b i r id e o lo j ik b iç im e i n d i r g e m e k t i r . S ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n öznel y ö n ü n ü , onun k e n d is iy le a y n i l e ş t i r m e k t i r . D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a r ı , b i r i d e o lo jik b iç im o l a n " s i y a s e t " k a v r a m ı n ı , s i y a s a l s ü r e ç l e r l e , s ı n ı f m ü c a d e le s i s ü r e ç ­ l e r i y l e a y n ı a n l a m d a k u l l a n ı r k e n , tam d a bunu y a p ıy o r.

S ın ıf m ü c a d e le s i o lg u su nesnel ve öznel e tk e n le rin b ile ş k e s id ir . F a k a t b e l i r ­ ley ici o lan nesnel etk en d ir.

E lb ette, b ilin c in b e lir le y ic i, ta y in e d ici rol oy­ n a d ığ ı ta rih s e l a n la r v a r d ı r . F a k a t bu y a ln ız c a n esn el e tk e n le rin öznel e tk e n le r­ le , nesnel k o şu lla rın öznel k o ş u lla r la t a m a m l a n m a s ı , ö z n e lin n e s n e l l e ö r tü ş m e s i an lam ın a g e lir.

B u, s o r u n a d i y a l e k t i k a n la y ışla b a k ıld ığ ın d a , ç e l i ş k i l i olm ak b ir y a n a , b ir z o ru n lu lu k tu r d a .

D aha önce de b elirtilm işti: "sın ıf m ücad elesin in k en disi" teo risy en im izin s a n d ı ğ ı g i b i i n s a n b i l i n c i n i n d eğil* t o p l u ­ mun m a d d i - i k t i s a d i k o ş u l l a r ı n ı n ürünü­ d ü r . Bu m ü c a d e le n in g e n e l t a r i h s e l y ö n ü v e tem el i ç e r i ğ i , i n s a n b i l i n c i t a r a f ı n d a n d eğ il, bu m a d d i-ik tisa d i k o şu lla rc a b e lir­ l e n i r . P e k i , s o r u n u b ö y le k o y m a k , b i l i n ­ c in ve ira d en in m ü c a d e le d e o y n a d ığ ı h a y a t i r o l ü , b e l i r l i t a r i h s e l a n l a r d a is e ta y i n e d ic i o la n ro lü n ü un u tm ak y a d a kü çüm sem ek an lam ın a mı g elir?

A sla !

Sorunun y u k arıd ak i M ark sist-m atery alist k o n u lu şu , g e rç e k te , s ı n ı f m ü cad elesin d e, b i l i n c i n ve i r a d e n i n o y n a d ı ğ ı r o le ve t a ş ı d ı ğ ı öneme h a k e t t i ğ i g e r ç e k d e ğ e r i v e r m e n in b i r i c i k ş e k l i d i r .

S a b ı r s ı z l ı ğ ı n ı d iz g in le y e m e y e n t e o r i s y e n im iz , ö f k e y le ayağa k alk arak b iz e d iy e b ilir k i, "nesnel o lg u la r ta r a f ın d a n b e l i r l e n e n s ı n ı f m ü c a d e le s i " d e r k e n b e n o n u n m a t e r y a l i s t t e m e lin i z a t e n g ö z e tiy o ­ rum .

Biz de ona d iy o ru z k i, b ö y le b a ş l a y a n c ü m le n i, " . 3. i n s a n i r a d e s i n i n ü r ü n ü d ü r " d i y e s ü r d ü r ü r ve b u r a d a n d a , s ı n ı f m ü cad elesi s ü r e ç le r in in öznel s ü re ç ­ le r old u ğ u so n u cu n a v a r ı r s a n , bu i t i r a z ı n sonucu d eğ iştirm ez.

C ü m le n in b ö y le k u ru lm ası y aln ızca o p o r t ü n i s t b i r i h t i y a t ı n ü r ü n ü d ü r . K a ld ı k i, D .S e si y a z a rın ın buradaki ö f k e li i t i r a z ı n ı b i r a n i ç in h a k l ı k a b u l e t s e k b ile , bu sefer de, g erisin g eri "in san b i l i n c i n i n d ı ş ı n d a s i y a s a l s ü r e ç olm az" t a r t ı ş m a s ı n a , bu b a s it g e rçeğ in , te o risy e n im iz ta ra fın d a n sın ıf m ü cad elesin in öznel b i r o lg u o l d u ğ u n a k a n ı t o l a r a k k u l l a n ı l m a s ı s o r u n u n a dö nm ü ş o l a c a ğ ı z .

D o lay ısıy la te o r i s y e n i m i z için k u rtu lu ş yok. B u la n ık , m u ğ lak , k a r ı ş ı k , ih tiy a c a g ö r e h e r «.arata ç e k i l i r i f a d e l e r i n i n , y e r i g eld ik çe k e n d is in i k u r t a r a c a ğ ı n ı s a n m ış s a o, y a l n ı z c a k e n d i n i k a n d ı r m ı ş v e b iz e d a r k a f a l ı l ı ğ m ı n yeni b ir örn eğ in i su n ­

m a k t a n öte b i r ş e y y a p m a m ı ş t ı r .

A slın d a sorun ve s o r u son d e r e c e y a l ı n : S ın ı f m ü cad elesi b ilin ç ve ir a d e ta ra fın d a n b e lirle n e n öznel b ir e tk e n m id ir ? B ü tü n t a r t ı ş m a b u r a d a n ç ı k ı y o r , ve D .S e si y a z a r ı , b ü t ü n o p o r t ü n i s t i h t i ­ y a t l a r a rağm en, bu soruyu evet öyled ir d iy e c e v a p la m a k ta n g e ri d u rm u y o r. S iy a ­ set ile s i y a s a l sü re c i a y n ile ş tirm e s i de, bu d ü şü n cen in u z a n tısı o lu y o r.

S o ru n b ö y le a n l a ş ı l ı n c a d a , s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n n esn el ve öznel yönü t a r t ı ş m a s ı te o ris y e n im iz e h a liy le "b ir a c a ip lik " o la ra k görü n ü y o r.

E n g els, M a r k s 'ın Ekonomi P o litiğ in E le ş tir is in e K atkı k i t a b ı n ı ta n ıtm a k am a­ c ı y l a , A ğ u sto s 1859' d a y a z d ı ğ ı b i r m a k a ­ l e d e , t a r t ı ş m a m ı z ı a y d ı n l a t ı c ı şu s ö z l e r i sö y lü y o r: "Şubat d ev rim i, p a r tim iz i, p o li­ t i k a s a h n e s i n e ç ı k a r d ı ve b ö y l e l i k l e o n u n s a l t b i l i m s e l a m a ç l a r l a e y le m i o l a n a k s ı z h a l e g e l d i . B u n u n l a b i r l i k t e , tem el a n l a ­ y ı ş ı , p a r t i n i n b ü tü n y a y ı n l a r ı iç in d e b i r k ı l a v u z o l a r a k a r a y ı p b u lm a k m ü m k ün­ dür.

B ü tü n b u y a y ı n l a r ı n için d e, her özel d u r u m d a , e y l e m i n , d a i m a , d o ğ r u d a n doğruya maddi d ü rtü lerd en n a s ıl doğdu­ ğ u , ey lem e e ş l i k e de n s ö z l e r d e n d e ğ i l d e , tersin e, tıp k ı siy asal eylem ve onun s o n u ç l a r ı g i b i , s i y a s a l ve h u k u k i s ö z l e r i n m addi d ü rtü le rd e n n a s ı l ç ı k a r ı l d ı ğ ı gös­ t e r i l m i ş t i r . " ( S . E . , C . I , s . 616-617, a b ç . ) İ n s a n , bu sö zleri o k u d u ğ u n d a te o ris ­ y e n im i z in yüz ifad e sin i görm ek isteğ i duyuyor.

U z la şm a z s ı n ı f k a r ş ı t l ı ğ ı y l a b ö lü n m ü ş b i r to p lu m d a, s ı n ı f m ü cad elesi, şu v e y a bu s ı n ı f ı n b ilin c in d e n y a da ira d e sin d e n d e ğ il, bu uzlaşm az k a r ş ı t l ı k t a n k a y n a k ­ l a n a n m a d d i d ü r t ü l e r d e n d o ğ a r . B ili n ç ve ira d e n in b u m ü c a d e le y i b e l i r l e m e s i b i r y a n a , E n g e ls 'in sö z le riy le " t ı p k ı s i y a s a l eylem ve o n u n s o n u ç l a r ı g i b i " , b u b i l i n ç ve i r a d e n i n k e n d i s i de m a d d i- e k o n o m ik k o ş u l l a r c a b e l i r l e n m i ş t i r , Bu tem el a n l a ­ y ı ş ı n k e n d i s i , M a r k s ' ı n ü n l ü Ö n s ö z 'ü n d e şöyle ifade ed ilm işti: "M add i h a y a t ı n ü r e tim ta rz ı, genel o la ra k to p lu m sal, s iy a s a l , e n te lle k tü e l h a y a t s ü re c in i k o şu l­ l a n d ı r ı r . İ n s a n la r ın v a r l ı ğ ı n ı b e lirle y e n şe y b ilin çleri d eğ ild ir; tam tersin e, o n la rın b ilin c in i b e lirle y e n , to p lu m sal v a r l ı k l a r ı d ı r ."

T e o r is y e n im iz , s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i , g e r ­ ç e k te k e n d i s i de m a d d i- e k o n o m ik k o ş u l l a ­ rın b ir f o n k s iy o n u o lan , b ilin cin b ir f o n k s iy o n u o larak g ö r m e k le , id e a liz m e b atm ıştır.

Devam e d i y o r u z . E n g e l s , Konut S o ru n u i s i m l i y a p ı t ı n d a (1872), Alman P r u d o n c u s u A . M ü l b e r g e r ' in g ö rü şlerin i hedef a lır.

M ü l b e r g e r 'i n y a n ıtın ı y a n ıtla m a k için , y a z d ı ğ ı E k 'te (1873), o n u n , " P ro u d h o n t a r a f ı n d a n fo rm ü le e d i l e n i l k e l e r hemen

Şubat 1988

h e r y e r d e h a r e k e t i n i t i c i r u h u d u r " s ö z le ­ rin e k a rşılık , E n g e ls şu n la rı sö y ler: "B unu r e d d e tm e k z o r u n d a y ı m . ' İ l k o l a r a k , işç i s ı n ı f ı h a re k e tin in 'it i c i r u h u ' h iç b ir yerde 'ilk e l e r 'd e d e ğ il, h er y erd e b üyük s a n a y i n i n g e l i ş m e s i n d e , ve o n u n e t k i l e r i n ­ d e , y a n i b i r y a n d a n s e r m a y e , öte y a n d a n d a p r o l e t a r y a b i r i k i m i ve y o ğ u n l a ş m a s ı n ­ d a y a t m a k t a d ı r . " ( S . E . , C .2 , s . 422, a b ç . ) A .M ü lb e r g e r i d d i a s ı n ı n e y e d a y a n d ı r ı ­ yordu? B azı A vrupa ü lk e le rin d e P ru d o n c u lu ğ u n , A .M ü lb e r g e r t a r a f ı n d a n a b a rtıl­ m ış, n i s p i e t k i s i n e . Y a n i m ü c a d e le il e ona e ş lik eden b ilin c in b i r b i r i n e k a r ı ş t ı ^ r ı l m a s ı n a . T ıp k ı teo risy en im iz g ib i! Ş a ş ı ­ l a c a k b i r y a n yok b u n d a ; s ı n ı f m ü c a d e l e ­ sin e a y n ı id e a lis t b a k ı ş ı n so n u cu d u r b u , Bu i d e a l i s t b a k ı ş h e r d u r u m d a h a r e k e t i n n e s n e l konum u il e o n a e ş l i k e d e n ö z n e l b ilin c in ö rtü ştü ğ ü n ü sa n ır ve d a h a s ı , h a re k e tin k e n d isin in bu b ilin ç te n doğdu­ ğ u n u id d ia e d e r. ( " S ın ıf m ü cad elesin in k en d isi in san ira d e s in in ü rü n ü d ü r") Bu i d e a l i s t a n l a y ı ş , b i l i n c i n m ü c a d e le iç in d e o y n a d ığ ı ro lü a b a r t t ı ğ ı iç in , ilk b ak ışta , çok d e v r im c i görünür.

O ysa, h a r e k e tin mevcut b ilin c in i k u t s a d ı ğ ı , h e r d u r u m d a onu v a r o l a n h a r e k e t i n k a y n a ğ ı o la ra k görd ü ğ ü iç in , g erçek te, k e n d iliğ in d e n c i l i ğ i n ve k e n d i l i ğ i n d e n b i l i n c i n ö n ü n ­ de e ğ i l e n , d e v r im c i b i l i n c i n a k tif ve d ö n ü ş t ü r ü c ü r o l ü n ü h iç e i n d i r e n e k o n o m ist ve k u y ru k ç u b i r g ö rü ş tü r.

S iy a s a l s ü re ç le r s ı n ı f m ücadelesi s ü ­ r e ç l e r i d i r . K a r ş ı t s ı n ı f l a r ı n , şu v e y a b u b ilin c in eşliğ in d e am a, te m e ld e m a d d i d ü rtü lerin b ask ısıy la , f a r k l ı t a l e p ve h ed eflerle h a re k e te g e ç işle rin d e n o lu şa n ç e liş m e li ve ç a t ı ş m a l ı s ü r e ç l e r d i r .

Her s i y a s a l eylem e b e l i r l i b i r b i l i n ç e ş l i k eder.

E n g e ls 'in L u d w ig F e u e rb a c h 'ta k i s ö z le riy le , " i n s a n l a r ı h a re k e te g eçiren ne varsa, hepsi z o ru n lu o la ra k o n la rın b ey n in d en g e çer."

Ne var k i, y in e E n g e l s ' i n s ö z l e r i y l e , "a m a b u n u n b e y i n d e a l a c a ğ ı b iç im , k o ş u l l a r a çok b a ğ l ı d ı r . " E n g e ls b i z e b i r de ö r n e k v e r i r : " İ ş ç i l e r 1848' d e , Ren b ö l g e s i n d e y a p t ı k l a r ı g i b i m a k i n a l a r ı a r t ı k d ü p e d ü z k ı r ı p d ö k m e d ik ­ le r i günden b e ri k a p ita lis t m ak in a la şm a y l a h iç de b a r ı ş m ı ş d e ğ i l l e r d i r . " ( S . E . , C .3 , s . 448) S ın ıf m ü c a d e le s i s ü r e ç l e r i n i n n e s n e l iç e r iğ i ve s e y ri ile , o n la r ın şu v ey a bu s ı n ı f ı n b ilin cin d e y a n s ım a la rı a r a s ın d a k i ay rım , M ark sist-m atery alist a n la y ış a ç ı­ s ı n d a n çok tem el b i r n o k t a d ı r . Bu s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n n e s n e l ve ö z n e l y ö n ü a r a ­ s ı n d a k i a y r ı m ı i f a d e e d e r . Egemen s ı n ı f ­ l a r ı n b ilin ç le r i m ü cad elelerin e denk d ü ş ­ t ü ğ ü , y a d a hemen hemen d e n k d ü ş t ü ğ ü h a ld e , e z il e n s ı n ı f l a r a ç ı s ı n d a n , d a h a s o n r a g ö r e c e ğ im iz g i b i , d u r u m f a r k l ı d ı r .

Ekonomizm y a d a k u y r u k ç u l u k g e n e l l i k l e

EKİM

17

b u f a r k l ı l ı ğ ı a n la m a m a k y a d a önemseme­ m e k te n d o ğ a r .

S ı n ı f m ü c a d e le s i s ü r e ç l e r i o l a r a k s i y a ­ sal sü reçler ile o n la r ın şu veya bu s ı n ı f ı n b ilin c in d e y a n s ım a s ın d a n o lu şan i d e o l o j i k ş e k i l l e r i - k i s i y a s e t b u i d e o lo ji k şek illerd en b ir id ir - b irb irin e k a r ış tır m a ­ m ak g e r e k i r , D . S e s i 'n i n k a r ı ş ı k k a f a l ı y a z a r ı , çok ş e y i b i r b i r i n e k a r ı ş t ı r d ı ğ ı g ib i, b u n la rı da k a rıştırıy o r.

"S ın ıf m ü cad elesin in ken d isi in san ira d e sin in ü rü n ü d ü r" ile " S i y a s e t ... in s a n b ilin c in in fa a liy e tid ir" ifad elerin i aynı an la m d a , a y n ı ş e y i, s i y a s a l s ü re ç le rin öznel s ü re ç ­ l e r o l d u ğ u n u b e l i r t m e k i ç in k u l l a n m a s ı bundan d o la y ıd ır.

S ı n ı f m ü c a d e l e s in e i d e a l i s t y a k l a ş ı m , bu nesnel o lg u ile onun büründüğü ideo lo jik b iç im le rin a y ırd e d ilm e s in i e n g e l­ ler.

O ysa, 18 B r u m a i r 'e y a z d ı ğ ı 1885 ta rih li Ö n s ö z 'd e , E n g els, bu ay rım ı "yasa" o la ra k n ite le r: "ister siy a sa l, iste r d in sel, felsefi, ya da ta m a m e n başka i d e o l o j ik b ir a la n d a yürü tü lm ü ş o ls u n , b ü tü n ta r ih s e l s a v a ş ı m l a r ın , a s ­ l ı n d a , to p lu m sal s ı n ı f s a v a ş ı m l a r ı n ı n az y a d a çok b e l i r g i n b i r i f a d e s i o l d u ğ u n a ilişk in y a sa y ı, k a rşılık o larak , bu sın ıfla rın v a rlığ ın ın , d o la y ısıy la ç a r­ p ışm a la rın ın , bu sın ıfla rın eko no m ik d u ru m la rın ın g e liş m e derecesi ile , bu g e liş m e d e r e c e s i n d e n d o ğ a n ü r e ti m b iç i m ­ l e r i v e b u d e ğ iş im b i ç i m l e r i il e b e l i r l e n ­ d i ğ i n e i l i ş k i n y a s a y ı i l k M ark s b u l m u ş ­ t u r . " ( S . E . , C . I , s . 475-476, a b ç . ) S iy aset ile siy a sa l sü reçler, sın ıf m ü c a d e l e s i s ü r e ç l e r i kopm az b a ğ l a r i ç i n ­ d ed irler, b ir b ir le r in i e tk ile rle r, o lu ştu ­ r u r l a r . F ak at b u n la r a s la a y n ı şe y ler, özdeş ş e y le r d e ğ ild ir . S ın ıf m ücad elesi s ü re ç le ri o la r a k s iy a s a l s ü re ç le r, m a d d ieko no m ik te m e ld e n k a y n a k l a n a n to p l u m s a l nesnel sü reçlerd ir.

S iy aset ise, fa rk lı sın ıfla rın ç a tışm a la rın d a n o lu şa n bu n esnel s ü re ç le rin , bu ç a tışm a y a k a tıla n şu v ey a bu s ı n ı f y a da s ı n ı f g ü ç le rin in b i l i n c i n d e , ş u v e y a b u b iç im d e y a n s ı m a ­ sın d a n o lu şan id e o lo jik b ir b içim d ir.

B irin c isi nesn el-m ad d i b ir süreç ik en , İk in c is i ö zn el-id eo lo jik b i r s ü r e ç tir . İ k in ­ c i s i b i r i n c i s i n i n iç i n d e ve te m e li ü z e r i n d e o r ta y a ç ık a n b ilin c i ifad e e d e r. Bunun k e n d i l i ğ i n d e n b i ç i m l e r i i l e , şu v e y a b u s ın ıfın gerçek te m silc ile ri ta ra fın d a n b ilin ç le , şu v e y a bu s ı n ı f ı n g erçek ve u zun v a d e li ç ı k a r l a r ı n a ve id e o lo jisin e u y g u n o l a r a k fo rm ü le e d il m iş b i ç i m l e r i n i de b i r b i r l e r i n e k a r ı ş t ı r m a m a k g e r e k i r . Bu ik in ci b iç im , b ilin ç li sın ıf siy a se tin i i f a d e e d e r . S ı n ı f s i y a s e t i , şu v e y a b u s ı n ı f ı n , s ı n ı f ç a tış m a la r ın a kendi gerçek ç ık a rla rı ve h ed efleri d o ğ ru ltu su n d a b i l i n ç l i k a t ı l ı m ı d ı r . G e n e l l i k l e , h iç d e ­ ğ ilse m od ern to p lu m la rd a , bu, siy a sa l

18

EKİM

Sayı: 5

p a r tile r a r a c ı l ı ğ ı y l a o lu r.

M ark sist te o rin in k u r u c u l a r ı ve g e liş ­ t i r i c i l e r i , h e r z a m a n , s i y a s a l m ü c a d e le le ­ r i n n e s n e l y ö n ü i l e b u n l a r ı n b u m ü c a d e le ­ lere k a t ı l a n l a r ı n z ih in le rin d e y a n s ım a la r ı a r a s ı n a b i r a y r ı m ç i z g i s i ç iz m e n in önemi ü z e rin d e d u rm u şla rd ır.

B u, m a tery alist t a r i h a n l a y ı ş ı n ı n en tem el u n s u r l a r ı n d a n b i r i d i r v e Alman İ d e o l o j i s i ' n d e n i t i b a r e n s ü r e k l i v u r g u l a n m ı ş t ı r . D . S e s i 'n i n t e o r i s y e n y a z a r ı , b ö y le b i r a y r ı m y a p m a k b i r yana, siy asal m ü cad elelerin k en d isin i in san ira d e sin in b ir ü rü n ü , in san b ilin c i­ n i n b i r f o n k s iy o n u o l a r a k g ö r m e k le , v e ü stelik bunu b ize ta rih in m a tery alist a n l a y ı ş ı a d ı a ltın d a su n m ak la, k a s ı t l ı o lm a d ığ ın a göre, y a ln ız c a teo rik c a h illi­ ğ i n i s e r g i l e m e k t e ve i d e a l i s t ö n y a r g ı l a r ı ­ n ı tek rarlam ak tad ır.

"Bu ik tisa d i tem el ü z e r i n d e o lu şan s ı n ı f m ü c a d eleleri, s iy a s i s ü re ç le r, k e n d i­ l i ğ i n d e n s ı n ı f h a r e k e t l e r i v b . de te k te k g r u p l a r ı n , p a r t i l e r i n v e te k te k s ı n ı f l a ­ r ın irad esin d en b a ğ ım sız nesnel sü re ç le r­ d i r . " ( K ü ç ü k - B u r j u v a P o p ü liz m i ve P r o l e ­ t e r S o s y a liz m i , s . 135) D .S e si y a z a r ı önce be n im b u s ö z le r im i a k ta rıy o r.

S o n r a d a y o r u m lu y o r : "Y ani s ı n ı f l a r , g ru p la r, p a r t i l e r b i r b i r l e r i y l e m ü c a d e le e d iy o rla r am a, bu m ü c a d e le ed en ler, b i r i l e r i t a r a f ı n d a n m ü c a d e le y e i t i l m i ş l e r ­ d i r ! " ( s . 31) E lb e tte bu k ey fi b i r yorum . F a k a t bu k e y f i y o ru m u b i r de e s p r i i z l i y o r : "Robot g ib i ne y a p t ı k l a r ı n ı b i lm e d e n , kavga edip d u ru y o rla r.

Aynen, H acivat ile K a r a g ö z g i b i . " Z. E k r e m ' in " in c e e s p r i " m e ra k ın ı b iliy o ru z a r tı k ; y erin e otu rm am a k l a v e çoğu k ez d e , t e r s i n e , k e n d i d u r u m u n a v e k o n u m u n a u y g u n d ü ş m e k le b irlik te , onun e s p r i l e r i n d e h iç d e ğ i l s e b e lirli b i r "in celik " v a r d ı .

F a k at ik i n o lu t e o r i s y e n i n e s p r i l e r i , y e r i n e o t u r u p o t u r m a m a l a r ı b i r y a n a , " k ö y lü " k a f a l ı l ı ­ ğ ın d a n o lm alı, b ira z fa z la k a b a c a .

E n g e l s , ö lü m ü n d e n çok k ı s a b i r s ü r e ö n c e , W . S o m b a r t 'a y a z d ı ğ ı m e k t u p t a ş u n ­ l a r ı s ö y l ü y o r d u : " M ark s b a k ı m ı n d a n t a r i ­ h i n tüm g i d i ş i - ö n e m li o l a y l a r s ö z k o n u s u b ilin ç siz o la ra k g erçek leşm iştir, yani o l a y l a r ve s o n u ç l a r ı i n s a n l a r ı n i r a d e s i n e b a ğ lı d eğ illerd i; ta rih in fig ü ra n la rı ya e rişilm iş b u lu n an şeye ta b a n tab an a k a r ş ı t b i r şey i s t i y o r l a r d ı , y a d a bu e r i ş i l m i ş b u l u n a n ş e y ö n c e d e n h iç d ü ş ü ­ n ü lm e m iş s o n u ç l a r a yo l a ç ı y o r d u . " ( S . E . , C .3 , s . 613) P e k a la teo risy en im izin y u k a r ı d a k i k a ­ b a e s p r is in e hedef o la b ile c e k iç e rik te k i b u s ö z l e r i y l e , E n g e ls n e a n l a t m a k i s t i y o r ­ du aca b a? İn sa n b ilin c in in ve ir a d e s in in h i ç l i ğ i n i mi? Hiç de d e ğ i l !

Bu s ö z l e r d e i f a d e s i n i b u l a n f i k i r , y i n e

E ngels t a r a f ı n d a n , d a h a önce, L u d w ig F e u e r b a c h v e K la s ik Alman F e l s e f e s i n i n Sonu i s i m l i y a p ı t ı n d a i ş l e n m i ş t i r . (B k z.

S . E . , C .3 , s . 445-447) Aynı f ik ir k a b a m atery alizm in e l e ş t i r i ­ s i n i i ç e r e n , E y l ü l 1880 t a r i h l i , Jo s e p h B lo ch 'a m ek tu p ta y eniden iş le n ir : "Biz k e n d i t a r i h i m i z i k e n d im iz y a p a r ı z a m a , i l k i n , çok b e l i r l i ö n c ü l l e r l e ve çok b e l i r l i k o ş u l l a r i ç i n d e . H epsi a r a s ı n d a , en s o n u n d a b e l i r l e y i c i o l a n l a r , i k t i s a d i k o şu lla rd ır.

Ama s i y a s a l k o ş u l l a r v b . , h a t t a i n s a n l a r ı n k a f a l a r ı n d a n hiç ç ık m a ­ y a n g e le n e k b i l e , k a r a r l a ş t ı r ı c ı o lm a s a d a g e n e de b i r ro l o y n a r l a r . . . " "Ama i k i n c i o l a r a k , t a r i h , s o n a l so n u ç h e r z a m a n , h e r b i r i b i r s ü r ü özel y a ş a m k o ş u lla r ı ta r a f ı n d a n o lu ştu ru lm u ş b ü yü k b ir s a y ıd a k i b irey sel ira d e n in ç a tış m a la ­ r ı n d a n ç ı k a c a k b iç im d e y a p ı l ı r ; ö y le y s e b i r b i r l e r i n i k a r ş ı l ı k l ı o la r a k en g elley en sa y ısız g ü çler, gü çle rin sonsuz b ir p a ra le lk e n arla r grubu v a rd ır tarih te, k e n d i s i n e de b i r b ü t ü n o l a r a k b i l i n ç s i z ( * ) ve k ö r b i r b iç im d e h a r e k e t e d e n b i r gücün ürü n ü g ib i b ak ılab ilecek b ir b ile ş k e - ta r ih s e l o la y - işte bu g ü ç le rin bu sonsuz p arale lk e n arla r grubu için den ç ı k a r . Çünkü b i r b ire y in is te d iğ i şey b i r b a ş k a b i r e y t a r a f ı n d a n e n g e l l e n m i ş t i r ve b u n d a n d a k im s e n in is t e m e d i ğ i b i r ş e y ç ı k a r . T a r i h g ü n ü m ü z e d e ğ i n i ş t e b ö y le d o ğ a n ı n b i r s ü r e c i b i ç im in d e o l u ş u r v e , özet o la ra k aynı h areket y a sa la rın a b a ğ l ı d ı r . Ama - h e r b i r i k e n d i f i z i k y a p ı s ı v e son k e r t e d e i k t i s a d i d ı ş k o ş u l l a r ı n ( y a d a k e n d i öz k i ş i s e l k o ş u l l a r ı n ı n y a d a genel toplum sal k o ş u lla r ın ) k e n d is in i ittik le ri şeyi iste y e n ç e şitli irad eler yüzünden, bu ir a d e le r is te d ik le r i şeye erişem ez, am a g e n e l b i r o r t a l a m a i l e , o r t a k b i r b i l e ş k e il e k a y n a ş ı r l a r , ( g e n e de k im s e n in bundan-ç) bu ira d e le rin sıfıra e şit o ld u k la r ı sonucunu ç ık a rm a h a k k ı y o k t u r . T e r s in e , h e r b i r i b i l e ş k e y e k a t k ı d a b u l u n u r , ve b u n i t e l i k l e , b i l e ş kede iç e rilir."

(S .E ., C .3 , s . 592-593, a b ç .)

Demek k i , f a r k l ı i r a d e l e r i n ç a r p ı ş m a s ı s o n u c u b u i r a d e l e r i n t e k te k h e r b i r i n d e n f a r k l ı b ir b ile şk e o lu ştu ğ u zam an, b u n ­ d a n , b u te k t e k i r a d e l e r i n s ı f ı r a e ş i t o l d u ğ u s o n u c u ç ı k m a z . B u, b u t e k te k ira d e le rin "aynen, H aciv at ile K aragöz g ib i" o ld u k la rın ı g ö s te r m e z .

E n g e ls 'in sö z le riy le "tersin e, h e rb iri b ile şk e y e k a t k ı d a b u l u n u r , ve b u n i t e l i k l e , b i l e ş ­ kede iç e r ilir ."

Geçen sayı bu sorun ta rtışılırk e n t e o r i s y e n i m i z e s ö y l e n e n l e r ş u n l a r d ı : "Top­ ( * ) B u son dan ç izili

k e lim e n in

altı

E ngels t a r a f ı n ­

Şubat 1988

lu m sal s ü re ç le r s i y a s a l sü re ç le re in d ir g e ­ nem ez, s i y a s a l s ü r e ç l e r i i ç e r i r . S i y a s a l sü reçler ö zn e l sü re ç le re in d irg en em ez, öznel s ü r e ç le r i i ç e r i r . B u n la r ı a n l a y a b i l ­ mek i ç i n , h e r ş e y d e n önce b i r a z o ls u n d iy alek tik b ilm e k g erek iy o r.

F a k a t bu k a d a r ı y e tm e z , ek o l a r a k i d e a l i s t d e ğ i l , d i y a l e k t i k - m a t e r y a l i s t b i r k o n u m d a o lm a k d a g e r e k i y o r . " (E kim , s a y ı : 4 , s . 16) T e o r is y e n im iz ne d i y a l e k t i k b i l i y o r , ne de d i y a l e k t i k - m a t e r y a l i s t b i r k o n u m d a d ı r .

B ü tü n s o r u n d a b u r a d a n ç ı k ı y o r .

F a k a t d a h a s ı , o l u r olm az e l i n e k a le m a l m a s ı n ı e n g e ll e m iy o r o l s a b i l e , o T ü r k ç e de b ilm iy o r.

Bu n e d e n l e , önce o n d a n b aşlam ak g erek iy o r.

B ü tü n ü o lu ştu ra n b ir sü recin , bu s ü re c i m ey d an a g e tire n tek tek u n s u r l a r ­ d an b a ğ ım s ız o lm ası b a ş k a ş e y d ir , b ü tü n u n s u r l a r d a n b a ğ ım s ız olm ası b a ş k a ş e y .

Eğer bu İk in c isi k asted iliy o r o lsa y d ı, " te k te k g r u p l a r ı n , p a r t i l e r i n v e te k te k s ı n ı f l a r ı n irad e sin d e n b a ğ ım sız " ifa d e si y e r i n e , " b ü t ü n g r u p l a r ı n , p a r t i l e r i n ve s ı n ı f l a r ı n ira d e sin d e n b a ğ ım sız ) ifa d e si k u l l a n ı l ı r d ı , ve b u y in e le m e z o r u n l u l u ğ u ­ n u k a l d ı r a r a k b iz e k e lim e t a s a r r u f u d a sa ğ la rd ı.

Peki bu fa rk ın önemi ne? S i y a s a l sü reçlere m e k a n ik d e ğ i l d e , d iy a le k tik y ak laşıld ığ ın d a bu fark m uazzam b ir önem t a ş ı r . S ı n ı f m ü c a d e l e s i n i m a d d i - e k o nom ik te m e lin d e n k o p a r a r a k e le a l d ı ğ ı g erçeğ in i b ir y a n a b ır a k s a k b ile , te o ris y e n i m i z i , s i y a s a l s ü r e ç l e r i "ö z n e l" s ü r e ç ­ l e r o l a r a k görm e tem el y a n ı l g ı s ı n a g ö tü ­ r e n n e d e n l e r d e n b i r i de b u f a r k ı a n l a y a ­ m a m a s ı d ı r . O s a n ı y o r k i , s ı n ı f m ü c a d e le ­ s i, şu v e y a bu s ı n ı f ı n b ir b ir in d e n a y r ı , kopuk y a d a y a n y a n a e y lem id ir, h er b ir sın ıfın , kendi ç ık a r la r ı d o ğ ru ltu su n d a, b ild iğ i y o ld a, d ile d iğ i yöne, d iled iğ in ce g i t m e s i d i r . Ve s ı n ı f m ü c a d e l e s i de b u n l a ­ r ı n t o p l a m ı d ı r ! Onun s ı n ı f m ü c a d e l e s i n i b i l i n ç l i ve i r a d i s a y m a s ı d a b u n d a n d ı r .

B urada ira d e y i s ı n ı f ç ı k a r l a r ı n a b ağ ım lı g ö r ü p görm em enin f a z l a b i r önem i y o k .

Z ira b ü tü n so ru n , c a n a lıc ı so ru n , h er ç ı k a r ı n b i r öteki ç ı k a r , h e r ir a d e n in b i r ö tek i ira d e ta ra fın d a n sözkonusu o lan k a r ş ı t s ı n ı f l a r o ld u ğ u n d a, k a r ş ı t ira d e ve ç ı k a r l a r t a r a f ı n d a n e n g e lle n d iğ i ve s ü r e c i n k a r m a ş ı k , ç e l iş m e li v e ç a t ı ş m a l ı b ir sü re ç old u ğ un u k a v ra y a b ilm e k tir.

Ve b u b i z i , b ü t ü n b u b ö lü m d e y a p t ı ­ ğ ı m ı z t a r t ı ş m a n ı n çok ö nem li b i r d i ğ e r yönüne g e tiriy o r.

Sorm ak g e r e k i y o r t e o r i s y e n g e ç in e n b u h a m k a f a y a : S ı n ı f m ü c a d e le s i s ü r e c i f a r k l ı güç ve ira d e le rin çatışm asıy la olu şan b ileşk e b ir ürünse, o n a sıl "ö zn e l" o la b ilir? Öznel o lan , irad ey e ya da b i l i n c e t a b i o l a n d e ğ i l m id ir ? T o p lu m d a k a r ş ı t s ı n ı f l a r v a ro ld u ğ u n a göre, b u n la r a

EKİM

19

te k a b ü l eden f a r k l ı ir a d e ve b ilin ç le r v aro ld u ğ u n a göre, to p lu m d a b ir te k i r a d e , " b ü t ü n " b i r i r a d e , ç e li ş m e s i z ve ç a tış m a s ız k o lle k tif b i r ira d e o lm a d ığ ın a göre, "in san ira d e sin in ü rü n ü o larak " g ö rd ü ğ ü n s ı n ı f m ücadelesi h a n g i ir a d e n in ürün ü d ü r?

S i y a s a l s ü r e c i "ö zn e l" b i r s ü r e ç o l a r a k g ö rm e k , o n u n ç e l i ş m e l i , u z l a ş m a z k a r ş ı t ­ l ı ğ ı içeren ç a tış m a lı b ir sü reç old uğ u n u a n la y a m a m a k tır. A y rıca b u r a d a , g ö rü n tü ­ ye rağm en, h a tta bu ç a tış m a y a k a t ı l a n l a r ı n ö y le s a n m a s ı n a r a ğ m e n , ç a t ı ş a n ş e y b ilin ç le r y a d a ir a d e le r d e ğ il, o n la r ın şu y a d a b u ö l ç ü d e , şu v e y a b u b iç im i ç i n d e y a n sıttığ ı sın ıf ç ık a rla rıd ır.

S i y a s a l s ü r e ç l e r i n ç e l iş m e li v e ç a t ı ş m a lı n iteliğ in i a n lay am am ak , siy a sa l m ücadelelerden, siy asal ta rih te n h iç b ir şey a n la m a m a k tır. B u ra d a ö z n e llik , te k y a n l ı l ı k , m e t a f iz ik s ö z k o n u s u d u r . S i y a s a l s ü r e ç l e r i n ç e l iş m e l i v e ç a t ı ş m a l ı n i t e l i ğ i ­ n i, d iy a le k tiğ in i k avrayam am ak sözkonu­ sudur.

S ın ıf m ücadelesi k a v r a m ın ın k e n d is i, en k a l ı n k a f a l ı o l a n a b i l e , m ü c a d e le n in o lab ilm esi i ç i n o r t a d a en a z ı n d a n ik i k a r ş ı t gücün olm ası g e re k tiğ in i y e te r li a ç ı k l ı k t a a n l a t ı r . Bu i s e m ü c a d e le s ü r e ­ c i n i n k e n d i s i n i n te k te k u n s u r l a r d a n , y a d a b u n l a r ı n m e k a n ik t o p l a m ı n d a n d e ğ i l , d iy a le k tik ç a tış m a s ın d a n o lu şan b ir b i­ l e ş k e o l d u ğ u n u , te k te k i r a d e l e r i a ş a n n e s n e l b i r ü r ü n o ld u ğ u n u g ö s t e r i r .

Ama - d e n e b i l i r b i z e - b u s ö y l e n e n l e r , s i y a s a l s ü re ç le r s ı n ı f m ücad elesi s ü r e ç le r i için a n l a ş ı l ı r ş e y le r, y a şu " k e n d iliğ in ­ den sın ıf h arek etleri"n in n esn el etk en s a y ı l m a s ı d a n e y i n n e s i o lu y o r ? D .S e si y a z a r ı h iç d e ğ i l s e b u k o n u d a h a k l ı d e ğ i l mi? O nun " b i r i l e r i t a r a f ı n d a n m ü c a d e le y e itilm işler" sö z le rin d e k i alay cılık , h iç o lm a z s a b u k o n u d a y e r i n d e d e ğ i l mi?

C e v a b ım ız : H a y ır, değ il!

N e d e n in i L e n i n 'd e n d in ley elim : " 3 -) y u k a rıd a k i neden lerin sonucu o larak , ' b a r ı ş t a 1 s o y u l m a l a r ı n a h iç s e s ç ı k a r m a ­ dan k a tla n a n , am a o r t a l ı ğ ı n k a r ı ş t ı ğ ı za m an lard a hem b u n alım ın y ara ttığ ı k o şu lla rla ve hem de b i z z a t ' ü sttek i s ı n ı f l a r ı n ' b a ğ ı m s ı z t a r i h s e l b i r e y lem e sü rü k lem eleriy le, y ığ ın la r ın faaliy etin d e o l d u k ç a b ü y ü k b i r a r t ı ş o l d u ğ u zaman."

(S o s y a liz m v e S a v a ş , s . 115) B u n ları L e n in , "Y aln ızca tek te k g r u p l a r ı n ve p a r t i l e r i n d e ğ il, a y r ı s ı n ı f ­ l a r ı n i r a d e s i n d e n de b a ğ ı m s ı z o l a n " üç tem el " n e s n e l" d e ğ i ş i k l i ğ i n ü ç ü n c ü s ü o l a ­ r a k s ö y l ü y o r . A ltı ç i z i l i y e r l e r L e n i n 'e a ittir.

B u n alım ın b ask ısı ve "b i z z a t 'ü s tt e k i s ı n ı f l a r " ', y ı ğ ı n l a r ı b ağ ım sız t a r i h s e l e ylem e s ü r ü k l ü y o r . T e o r i s y e n i m i z in sa n d ığ ı g ib i, y a ln ız c a k e n d i öz ira d e le ri y a d a b ilin ç le ri d eğ il.

Yani

20

EKİM

Say ı:5

y ı ğ ı n l a r , teo risy en im izin a l a y c ı if a d e s iy ­ le , " b i r i l e r i t a r a f ı n d a n m ücadeleye i t i l — m i ş l e r nd i r .

L e n in bu g erçeğ in a ltın ı önem le ç i z i y o r . Z i r a b u g e r ç e ğ i a n l a y a m a ­ yan, m ü c a d e le d e v e d e v r im d e ö n d e r l i k s o r u n u n u , y a n i m ü c a d e le n in v e o n u n en y o ğ u n l a ş m ı ş i f a d e s i o l a r a k d e v r im in ö z n e l k o ş u lla r ın ı, d o la y ıs ıy la da bu k o ş u lla rı h a z ırla m a n ın a n la m ın ı, k a p sam ın ı ve ö n em in i de a n l a y a m a z . Y ı ğ ı n e y l e m l e r i n ­ deki k e n d iliğ in d en n ite liğ i k a v ra y a m a y a n , öncünün b ö y le an la rd a k i ta y in e d ici r o l ü n ü de k a v r a y a m a z . Y ı ğ ı n l a r ı n m ü c a ­ d e le s in i zaten " b ilin ç li" ve "ira d e ü rü n ü " s a y d ığ ı iç in , tüm k u y ru k ç u la r g ib i, k o l l a r ı n ı k a v u ş tu ru p 'a r k a d a n b a k m a k 'la y e tin ir.

D o la y ıs ıy la d a , s ı n ı f m ücadelesi s ü r e ­ c i n i ö z n e l b i r s ü r e ç o l a r a k g ö re n f e l s e f i id e a list a n la y ış, k itle h a rek etlerin d ek i k e n d iliğ in d e n liğ i y a n i n esn elliğ i k a v r a y a ­ m ad ığ ı için , gerçek öznel etk en i de k a v r a y a m a z . Bu i s e , p o l i t i k a d a a r k a d a n sü rü k len m e, yani k u y ru k ç u lu k tu r.

Tüm k u y r u k ç u l a r g e r ç e k p a s i f i s t l e r d i r . K e n d i­ l i ğ i n d e n h a r e k e t i ö z n e l e tk e n o l a r a k g ö r e n teo risy en im iz, p asifizm in t e o r i s y e n i d i r .

L e n in 'in , y u k a r ı d a k i s ı n ı f l a r t a r a f ı n ­ d a n b a ğ ı m s ı z t a r i h s e l ey lem e s ü r ü k l e n e n y ı ğ ı n l a r ş e k lin d e k i sö z le ri, s i y a s a l m üca­ d elen in nesnel d iy a le k tiğ in i kavram ak a ç ı s ı n d a n d a a y d ı n l a t ı c ı d ı r . Her s ı n ı f ı n e y le m i, b i r d i ğ e r i v e ö z e l l i k l e d e k a r ş ı t ı t a r a f ı n d a n k o ş u l l a n d ı r ı l m ı ş t ı r . S ı n ı f mü­ c a d e le le ri t a r i h i b u n u n zen g in b i r ta b lo ­ sunu sunar.

Her d e v r im ö rg ü tlü b ir k arşı-d e v rim e yol açar, ö z lü ifad esi, s ı n ı f m ü c ad elesin in b e l i r l i b i r t a r i h s e l k e sitin e iliş k in o la r a k , bu g erçeğ i d ile

g e tirir.

Alman f a ş i z m i n i , y a ln ız c a işçi s ı n ıf ın ın b u rju v a z i k a r ş ıs ın d a k i z a y ıf lı­ ğ ı n a y o r a n l a r a k a r ş ı , S t a l i n ve D im itrov g e r ç e ğ i n ö te k i y ü z ü n e de v u r g u y a p ı y o r ­ la rd ı: Alman f a ş iz m i aynı zam anda, b u rju v a z in in güçlenen işçi sın ıfı ve d e v r im d e n d u y d u ğ u k o r k u s u n u n ü r ü n ü d ü r ; a rtık , e s k i y ö n t e m le r le , p a r l a m e n t a r i z m ve b u rju v a d em o k rasisi y ö n tem leriy le y ö n e te m e m e s in d e i f a d e s i n i b u l a n z a y ı f l ı ğ ı ­ n ın da ü rü n ü d ü r.

S ı n ı f m ü c a d e l e s i n i n m a t e r y a l i s t te m e li­ n i ve bu n e sn e l d iy a le k tiğ in i k a v r a y a m a ­ y a n l a r , on u şu v e y a b u i r a d e n i n ü r ü n ü g i b i görm e h a t a s ı n a d ü ş e r l e r . B u r a d a k i te k y a n l ı l ı k b a z e n d e v r im i a b a r t m a y a , " s o l " c u l u ğ a , m a c e r a c ı l ı ğ a y o l a ç a r . B azen de t e r s i o lu r, k arşı-d e v rim i ab artm ak t e s l i m i y e t e ve y ı l g ı n l ı ğ a s ü r ü k l e r . " S ı n ı f m ü cad elesin in k en d isi in san ira d e sin in ü rü n ü d ü r" diyen te o risy en im izin ö n d e rlik p ra tiğ i, bu id e a list felsefi an la y ışın fa rk lı ö rn ek lerin i sunar.

O, "TDKP, T ü r k i y e İ ş ç i S ı n ı f ı ve Em ekçi H a l k ı n ı 1 M a y ıs 1981'd e Ü retim i D u r d u r m a y a Ç a ğ ı ­ r ı r " diyen b i r ö n d e rliğ in m e rk e z in d e d ir. (Önemle b e l i r t m e k g e r e k i y o r , çok " s o l" c u görünen bu ç a ğ r ı n ın s a h ip le r i, d a h a bu ç a ğ rın ın m ürekkebi kurum adan, N is a n 1981' d e , d e v r im c i h a r e k e t i n en s a ğ c ı ve te slim iy etçi u n su rla rın d a n o ld u k la rın ı p r a tik le r iy le g ö ste rd ile r) Fakat D . S e s i 'n i n teo risy en y a z a rı, 1984 y ı l ı n d a , "toplum s a ğ a k a y m ı ş t ı r " , " re jim o t u r m u ş t u r " , " f a ş iz m in k i t l e t a b a n ı g e n i ş l e m i ş t i r " d iy e n ve çözümü r e f o r m i s t b u r ju v a z in in e te k le rin e tu tu n m a d a b u la n , b ir ö n d e rliğ in de m erk ezin d edir aynı z a m a n d a . (DEVAM EDECEK)

KÖTÜ BİR SINAVIN GÖSTERDİKLERİ

(B a ş ta r a fı s . 9 ' da)

DÜZELTME

h a re k e tin in ta rih s e l h a f ız a la r ı o lm a la rı, u n u tm am aları g e re k ir.

B elirli siy asal re fo rm vbg. k ısa v a d e li istem lerd e çak ışm a o lsa b ile , s o s y a lis t h a re k e t so sy al-d em o k rasid en a y ­ r ı yürüm ek z o r u n d a d ır . Y u k a rıd a b e l i r ­ tile n n e d e n le r y ü z ü n d e n , bu g ib i durum ­ la r da, o n u n la ittifa k ın ya da ona k o ş u l l u d e s t e k v e r m e n in g e r e k ç e s i o l a m a z .

D evrim ci d e m o k r a s i ve o n u n bugün f a r k lıla ş m ış veya fa rk lıla ş m a sü recin d ek i b a z ı t e m s i l c i l e r i i ç i n k ö tü b i r s ı n a v o l a n seçim lerin g ö s te rd ik le ri b u n l a r d ı r .

*

" T e o r in in Y o k s u llu ğ u " y a z ı s ı ­ n ı n geçen s a y ım ız d a ç ık a n b i r i n ­ c i b ö lü m ü n d e b a z ı d i z g i y a n l ı ş l a ­ rı y e ra lm ıştır.

"E k o n o m i-p o l i t i k " , "e ko n o m ik -p o litik "; "e ko no ­ m e tr i" , "e k o n o m im e tri" şek lin d e ç ık m ıştır.

A y rıca, M a r k s 'm J.W e y d e m e y e r 'e m ek tu b u n d an a l m a n p a s a j ­ d a , " ü r e tim in " k e li m e s i " ü r e t i m i ­ nin" şek lin d e çık m ış; B - a r a b a ş l ı ğ ın m ilk k e li m e s i ("BU") i s e , y a l n ı z c a y u r t d ı ş ı b a s k ı s ı n d a ol­ m ak ü z e r e , f a z l a d a n y e r a l m ı ş t ı r .

D ü zeltir, özür d ile r iz .

Şubat 1988

EKİM

21

8. kuruluş yılında TDKP S.METİN *75'd e k i ö zeleştiri, a r d ı n d a n S o vy e t ve Ç in r e v i z y o n i z m i n i n r e d d i , TDKP 1 y i de d iğ e r k ü ç ü k -b u rju v a ö rg ü tlerd en f a r k l ı la ştırm ıştı. Ö z e llik le İk in cisi TD K P'yi t e o r i d e M a rk siz m e , p r a t i k t e de i ş ç i s ı n ı ­ fın a y a k la ştırm ıştı.

Deyim y erin d ey se 19 8 0 'de TDKP i ç i n d e s o s y a l i s t ö ğ e l e r i n de b i r i k t i ğ i , d e v r im c i d e m o k r a s i n i n d o r u ğ u n u if a d e e d i y o r d u . H a r e k e t a z a m i s ı n ı r l a r ı n a g e l i p d a y a n m ı ş t ı . İ ş t e b u d u r u m , T D K P'n in bu ta r i h t e e s k i, n isp e te n iy i k u r u l­ muş e k l e k t i k t e o r i k v e p r a t i k s i s t e m i n i koruyam am a durum u il e k a rşı k a rşıy a k a ld ığ ın ı da a n la tır. Ö zetle TDKP ş u y a k ı c ı g e r ç e k l e y ü z y ü ze g e l m i ş t i ; y a - "g eri" o la n a , m evcuda y a p ış ıp k a lın a c a k , ki bu, k ü çü k -b u rju v a d e m o k r a s i s i n i n o p o rtü n iz m h a l i n d e y o z l a ­ şıp k ü ç ü k -b u rju v a ra d ik a l ve l i b e r a l to n la rın a a y rışm a sı sü recin e g irm esin i k a ç ın ılm a z h a le g e tire c e k ti, y a d a ile riy e b a k ıp y e n i ve a y r ı b i r y ö n eliş için e g irilecek ti; ki bu da, k ü çü k -b u rju v a ek lek tik teo rilerd en ve k ü ç ü k -b u rju v a d e v r i m c i l i ğ i n d e n i d e o l o j i k - s ı n ı f s a l ve ö r ­ g ü t s e l o l a r a k tam v e k e s i n b i r k o p u ş d e m e k t i.

B u n lard an h an g isin in g erçek leşeceğ i, d a h a d o ğ r u b i r d e y im le h a n g i s i n i n g e r ­ ç e k l e ş t i r i l m e s i g e r e k t i ğ i n i y e t l e r d e n ö te y e b i r ş e y d i . Ve k u ş k u s u z k i İ k i n c i s i y a p ı l ­ m a l ı y d ı . Ne v a r k i , TDKP ö n d e r l i ğ i b u n u yapacak teo rik u fu k ta n ve öngörüden y o k su n d u . B u n la rd a n yoksun o ld u ğ u son­ r a d a n d a h a i y i g ö r ü l e c e k t i . " D e r in le m e s i­ ne te o rik te m e lle r e sah ip " " T ü rk iy e 'd e şi m d iy e k a d a r h i ç b i r z a m a n , h i ç b i r a k ım ve k i ş i t a r a f ı n d a n o r t a y a k o n u lm a m ı ş b i r çizg i" y a n ı l s a m a s ı o n la r ın m evcuda y a p ı ­ ş ı p d u r m a s ı n ı s a ğ l a y a n tem el b i r f a k t ö r ­ d ü . Ö n d e r lik h a r e k e t t e a l t t a n a l t a d a h a 12 E y l ü l ü n ö n g ü n l e r i n d e b a ş l a y a n a ş ı n m a ­ y ı v e d a ğ ı l m a y ı g ö r e m e d i.

12 E y l ü l e b u k o ş u l l a r d a g i r i l d i .

12 E y l ü l TDKP iç i n tam b i r y ı k ı m o ld u . Y u k a rıd a n b a ş l a y a r a k , p a rç a la n m a v e d a ğ ı l m a , d a v a y a i n a n ç s ı z l ı k , u m u ts u z ­ lu k , t e s l i m i y e t ve k a ç ı ş , t a s f i y e c i b i r ru h h a li, a d e ta , k itle se lle ğ iy le k a r a k t e r ize o l a n b u h a r e k e t t e b i r s ü r e ç b o y u n c a y a y g ı n v e k i t l e s e l o l a r a k y a ş a n d ı . Önem­ le b e l i r t i l m e l i d i r k i , bu y ık ım sadece örg ü tsel b ir y ık ım d e ğ ild i, m anevi ve s iy a s i b ir y ık ım o la ra k da y a ş a n ıy o rd u .

K uşkusuz b u n l a r so n u ç tu . A ncak, r a s t ­ l a n t ı s a l o l a r a k b i r a r a y a g e lm iş o l g u l a r

d a d e ğ ille r d i ve h a re k e tin d e ğ e r le n d ir il­ m e s in d e k esin lik le ö nem li b ire r veri o l a r a k e le a l ı n m a s ı g e r e k i r d i .

O lg u la r in c e len d iğ in d e g ö rü lecek ti k i, b u d e n l i y a y g ı n ve d e r i n l e m e s i n e y a ş a n a n eğ ilim ler p r o le ta r y a y a ve e şd e y işle so s y a ­ list b ir sın ıf h arek etin e y a b a n c ıy d ı.

Y aşan an lar b ir b a şk a s ı n ıf ın , k ü ç ü k -b u rju v a z in in , k ü çü k -b u rju v a sosyal sın ıf te m e ll i b i r h a r e k e t i n b a ğ r ı n d a y a ş a n ı y o r ­ du 3 Ve y e n i l e n , b i r kez d a h a , k ü ç ü k - b u r j u v a z i y d i , k ü ç ü k - b u r j u v a d e v r im a n l a y ı ­ şıy d ı. Ç ök e n , k ü çü k -b u rju v a ü to p y a sı h alin d ek i teo rik ve p ra tik siste m d i.

P a r ç a l a n m a v e d a ğ ı l m a g e le c e ğ i o l m a y a n k ü çü k -b u rju v a z iy e özgüydü. Y ık ıla n , in a n ç s ı z l a ş a n , teslim iy et g österen ve k a ç ı ­ şan k ü çü k -b u rju v aziy d i.

T asfiy eci ruh h ali ise, d e v r im in y ü k s e lm e d ö n e m in in genel ve "tip ik " d e v rim c iliğ i o lan k ü ç ü k b u rju v a devrim ciliğ in in ruh h aliy d i.

D e v rim in y ü k s e lm e d ö n e m in d e k o l a y ö r g ü t ­ le n e n v e m ü c a d e le y e a t ı l a n k ü ç ü k - b u r j u v a u n s u r l a r b u k ez t e s l i m i y e t ç i b i r t u t u m l a m ü c a d e l e d e n Ve ö r g ü t t e n k a ç ı y o r d u . B ilin ç a ltın d a ö rg ü tsü zlü k fik ri g e lişiy o rd u .

L en in , y e n ilg in in y e n ile n le r iç in iy i b i r o k u l o l d u ğ u n u s ö y l e r . Ne k i , b u , TDKP ö n d e r l e r i iç in s ö y le n m e m iş tir ! TDKP ö n d erliğ in in 12 E y lü l s o n r a s ı d ışa rd a k a l a n b ö lü m ü , o n c a e ğ i t i c i ve ç a r p ı c ı d erse rağm en, y e n ilg i oku lu n d an h iç b ir şe y ö ğ r e n m e d i k l e r i g i b i b a ş k a l a r ı n a ö ğ r e ­ t e c e k l e r i b i r ş e y de y o k t u . T e r s i n e y e n i l e n d a r b e l e r i n de ş o k u y l a , TDKP ve T D K P'yi de aşan s o r u n l a r ı n ç öz ü m ün de n e r e d e n b a ş l a n a c a ğ ı k o n u s u n d a tam b i r b i l i n ç s i z ­ lik için d ey d iler.

12 E y lü ld e yaşanan ö rg ü tse l, m a n e v i ve s i y a s i y ı k ı m - z a y ı f k i ş i l i k l e r i y l e de b i r l e ş e r e k - o n l a r ı k a d r o ve " k i t l e " b a ğ l a r ı ( i ş ç i s ı n ı f ı i l e k ö k lü ve k a l ı c ı b a ğ l a r d a n y o k s u n l u ğ u n s ö z ü n ü b i l e e t m i y o r u z ) k o n u s u n d a tam b i r kö tü m ­ s e r l i ğ e ve i n a n ç s ı z l ı ğ a s ü r ü k l e m i ş t i .

Y aşad ık ları tip ik y ab an cılaşm a ve y o z la şm a y a , l i b e r a l ve ta s fiy e c i b i r ru h h a li e şlik e tti.

12 E y l ü l ü n hemen s o n r a s ı n d a k a r ş ı devrim ci so sy a l-d e m o k ra si ile y a k ın la ş m a ­ y ı öngören (E c e v it'in A r a y ı ş 'm A r a y ış ı ile ilg ili D S 'n in 12. s a y ı s ı n d a y a z ıla n y azı) y ak laşım lar, günün k o şu lla rın d a ta k tik b ir v ary a sy o n o la ra k doğal sonuç­ la rın a u la ştırılm ıştı (DSP b r o ş ü r ü ) . Bu T D K P 'nin n i s p e t e n i y i k u r u l m u ş e k l e k t i k te o rik ve ta k tik h a t t ı n d a d a b i r g erilem ey i

22

EKİM

Sayı: 5

işa re tliy o rd u .

TDKP h e r b a k ı m d a n b i r t a s f i y e s ü r e c i ­ ne g i r m i ş t i . Ö z e tle , k ü ç ü k - b u r j u v a o p o r t ü ­ n iz m i b i ç im in d e y a ş a n a n y o z la ş m a a y n ı a n d a k en d i için d e kesin b i r ç a tış m a y ı d a b a r ı n d ı r ı y o r d u . Bu a n l a m a gelm ek ü z e r e A ğ u sto s ' 8 6 ' d a k i m ü d a h a l e hem TDKP 1 de y a ş a n a n l i b e r a l y o z l a ş m a y ı d u r d u r a n ve hem de k e n d i s i de y e n i b i r s a f l a ş m a ve kopuşa gebe k ü ç ü k - b u r ju v a d em o k rasisi il e o n u n l i b e r a l to n u a r a s ı n d a k i ç a t ı ş m a ­ y ı a n l a t ı r . Ç atışm a lib e r a l ta s fiy e c ile rin t a s f i y e s i ile s o n u ç l a n d ı .

Bu b i r s o n u ç tu v e a n c a k n e d e n l e r i b i r l i k t e a n l a ş ı l ı p , a ç ı k l a n a b i l i r d i . S o ru ­ n u b ö y le k o y d u ğ u m u z d a d o ğ r u d a n d o ğ r u y a TD K P'nin k ü çü k -b u rju v a sın ıf te m e lli e k l e k t i k t e o r i k v e p r a t i k s i s te m i i l e k a r ş ı k a rşıy a g eliriz.

G e rç e k te n de lib e ra l y o z la ş m a ve t a s f i y e c i l i k TDKP i l e a y n ı s ı n ı f s a l ve d ü ş ü n s e l te m e ld e , a m a f a r k l ı ­ l a ş a r a k o r a y a ç ı k m ı ş b i r s o n u ç t u . K ö k le ri T D K P 'n in s ı n ı f s a l v e M ark sizm k a r ş ı s ı n d a l i b e r a l d ü ş ü n s e l te m e lin e d a y a n ı y o r d u . Bu b ak ım d an da lib e ra l ta sfiy e c ile rin ta s f i­ y e s i b i r çözüm, am a k e s i n b i r çözüm de d e ğ i l d i . TD K P'n in t e o r i k v e p r a t i k s i s t e ­ m in i h e d e f le m e y e n , o n u n te m e l l e r i n e v u r ­ m a y a n v e l i b e r a l t a s f i y e c i l i ğ i b i r o lg u o la ra k s is te m i y a rg ıla m a d a b ir veri o la r a k alm ay an h e r ç a b a , en in d e so n u n d a a y n ı sis te m i ç i n d e k a l m a y a m a h k u m d u .

Bunun b i r d iğ e r yönü ise p ro le te r s o s y a ­ l i s t ö ğ e l e r i n e n i n d e s o n u n d a b u s is t e m le ç a t ı ş m a y a h a z ı r h a l d e b e k le m e s i d u r u m u y ­ du .

O lg u la r, ö rg ü tte y a ş a n a n l i b e r a l yoz­ l a ş m a v e t a s f i y e c i l i k , TD K P'nin e k l e k t i k te o rik sistem in in b a s k ı s ı n e d e n iy le y a ş a ­ n a n s a n c ı l ı te o rik -fe ls e fi ird e le m e le r b iz i ad ım ad ım , TD K P'yi v e k ü ç ü k - b u r j u v a d e m o k r a s i s i n i b i r sis te m o l a r a k y a r g ı l a ­ m a y a g ö t ü r d ü . Bu ç a b a , k o n f e r a n s b ü n y e ­ s i n d e v e k o n f e r a n s ı n b i r b ö lü m ü y le ç a t ı ş ­ m a y ı k a r ş ı s ı n d a h a z ı r h a l d e b u l d u . Bu ç a tış m a , g ö rü n ü rd e k i n e d e n le rin d e n a r ı n ­ d ırıld ığ ın d a , 1979 s o n l a r ı n d a T D K P 'nin bü n y esin d e b irik en p o tan siy el h ald ek i so sy alist ö ğ elerle T D K P'nin o p o rtü n ist k a n a d ı a r a s ı n d a c e r e y a n e d i y o r d u . S o ru ­ nu d a r a l t a r a k koyduğum uzda, bu ç a tış m a , T D K P'yi a d ı n a v e i d d i a s ı n a u y g u n b i r y e n i y ö n e l i ş i ç i n e so k m a k i s t e y e n l e r l e , m ev c u d u u f a k d ü z e l t m e l e r l e k o r u m a y ı e s a s a l a n l a r a r a s ı n d a k i b i r ç a t ı ş m a y d ı . G en iş a n l a m ı y l a i s e , T D K P'nin ş a h s ı n d a p r o l e t e r so sy alist b ir p latfo rm d an b ü tü n b ir k ü ç ü k - b u r ju v a ve b u r j u v a s o s y a lis t teo r i k - p r a t i k s is te m e b i r b a ş k a l d ı r ı y d ı . Ç atışm a ş id d e tli ve yoğun y a ş a n d ı .

Yeni o l a n k aç ın ılm a z o l a r a k i l k önce e s k i n i n ş i d d e t i y l e k a r ş ı l a ş ı r , b e n im s e n ­ m ez. Y e n iy i t u t u c u o l a n k a b u ğ u n d a b o ğ ­ m aya ç a lışır ve yen iy e hayat hakkı

ta n ım a z .

S o ru n d iy a le k tik b ir yönde k o n u r s a TDKP'de o l a n d a b u y d u . T D K P'n in t e o r i k ve t a k t i k s i s t e m i n i n y a r g ı l a n m a s ı i s t e ğ i ve ç a b a s ı h a z m e d ile m e d i ve e z ilm e ­ ye ç a lışıld ı.

O p o rtü n iz m k o n feran sın b ü n y esin i a ş a ra k k ü çü k -b u rju v a b ir ayak direm esi h a lin d e g en elleşin ce ç a tış m a y en i b i r m e c r a y a g i r d i . S o r u n l a r ı n T D K P'yi ve TDKP K o n fe ra n sın ı aşan b ir düzeyde se y re ttiğ in i, T D K P'nin m e vcu t h aliy le , il e r l e m e n i n mümkün o l m a d ı ğ ı n ı , s o r u n u n b ir sis te m sorunu o ld u ğ u n u vb. vb. k a v r a m a y a n y a d a k a v r a m a k is te m e y e n bazı "büyük ş a h siy e tle r" in m ü d a h a le si, hem y e n i b i r k o p u ş u z o r l u y o r v e hem de o p o r tü n iz m i TDKP'de genel b ir e ğ ilim d ü z e y i n e ç ı k a r ı y o r d u . Bu d u r u m u n k o n f e ­ r a n s b ü n y e s in e y a n s ı y ı ş ı , genel ve tip ik b i r yozlaşm a b iç im in d e y d i. E şit k o ş u l l a r ­ d a b i r çözüm d a h i mümkün g ö r ü n m ü y o r d u .

P ro le te r s o s y a lis t k a n a t o la r a k hedefe i k i y o l d a n v a r ı l a b i l i r d i . Ya, m e v c u d u n iç in d e k a l ı n a r a k - k i b u , b i r s ü re d a h a k ü ç ü k - b u r j u v a d e m o k r a s i n i n düm en s u y u n ­ d a y ü r ü m e y i de k a b u l e t m e k t i - M a rk s iz m in o p o rtü n iz m ü z e r i n d e k i z a f e r i n i ummak - k i bu , a y n ı zam anda, k ü ç ü k -b u rju v a popü­ liz m i il e ç a t ı ş m a y ı d a r a l t m a k , TDKP ile sın ırla m a k o lu rd u ya da, TD K P'de g e le c e ğ e a k t a r ı l a b i l e c e k m a d d i v e d ü ş ü n ­ sel k a z a n ım la rı da ta şıy a ra k , aynı z a m a n d a TD K P'nin a d ı n d a ve i d d i a s ı n d a ifad esin i b u lan id e a lle rin de en iy i te m sili o la c a k o la n y e n i ve a y r ı b i r y ö n e l i ş i g e r ç e k l e ş t i r m e k . Bu i s e , TD K P'd e n tam v e k e s i n o l a r a k k op m ak dem ek ­ t i . Bu y a p ı l d ı .

B öylece TDKP'de b i l i n c e ç ı k m a y ı b e k ­ leyen p ro le te r sosyalizm i b ilin c e ç ı k a r ı l ­ m ış ve m a d d i b i r g e r ç e k l i k h a l i n e g e lm iş olu y o rd u .

Ve bu kopuş ö te d e n beri k im ile rin in s ö y le y e g e ld iğ i üzere ne s ı r a ­ dan b ir tep k in in ve ne de k işisel b e k l e n t i l e r i n ü r ü n ü y d ü . T a sta m a m id e o lo ­ j i k b i r k o p u ş t u . B ir b a k ı m a e r k e n b i r kopuş da d eğ ild i. Z ira y aşa n m a sı gere­ k e n le r , k o n fe ra n s b ü n y e s in d e d e, konfe­ r a n s ın d ış ın d a d a , yoğun o la ra k , uzun den eb ilecek b i r sü rece y a y ı l a r a k y a ş a n ­ m ı ş t ı . D a h a s ı d a , ö n g ö r ü l e n l e r T D K P'nin b u rju v a -d e m o k ra t kabuğuna sığ m ıy o rd u .

Yeni öz e s k i k a l ı p l a r a s ı ğ m a z d ı , y e n i ve a y r ı b i r y ö n elişi önkoşuyordu.

E sasen k ü ç ü k -b u rju v a d em o k rasisi b ir b a k ım a iş le v in i tam am lam ış, b i r y a n d a n o p o r tü n iz m h alin d e y o z la şırk e n , d iğ er yandan da TDKP'de p o tan siy el h ald e b ilin c e ç ık m a y ı b ek ley en p r o le te r s o s y a ­ liz m i n e y o lu a ç ı y o r d u . Kopuş b u y o l d a y ü r ü y ü ş ü n s o n u c u d u r . Bu d u r u m , M a r k s i z me v e i ş ç i s ı n ı f ı n a y a k ı n h a r e k e t l e r i n tü m ü n d e kim i b i l i n c e ç ı k m a y ı b e k l e y e n , kim i de i f a d e k a z a n m ı ş h a l e g e le n g e n e l

Şubat 1988

b i r d u r u m d u . Bu b a k ı m d a n d a k o p u şu m u z b e l k i p r a t i k ve ö z ne l y a n l a r ı y l a TD K P'den b ir k o p u ştu r, ancak esasen genel o la ra k k ü çü k -b u rju v a d em o k rasisin d en tam ve k e s i n b i r k o p u ş u a n l a t ı r . Ve s o r u n bu te m e ld e k a v r a n m a l ı d ı r . B u n u n b ö y le o l d u ­ ğ u TDKP de d a h i l , b ü t ü n b i r k ü ç ü k - b u r ­ j u v a l i b e r a l ve r a d i k a l a k ı m l a r ı n y ö n e ­ lişim ize k a r ş ı t a k ı n d ı k l a r ı y e k p a re t u ­ tu m d a n d a a n l a ş ı l a b i l i r . *

TDKP ' y i , t e o r i s i ve t a k t i ğ i y l e ( p r o g r a m a tik g ö r ü ş l e r i y l e ) k ü ç ü k - b u r j u v a dem ok­ ra sisin in ile ri b ir tem silcisi o larak n i t e l e d i ğ i m i z d e , T D K P 'd e k i sa m im i d e v r i m ­ ciler iç e rle d ile r. D ahası da k ız g ın lık la b ize y ö n elik öznel s u ç la m a la r d a b u lu n d u ­ l a r . D e ğ e r le n d ir m e m iz i, k ü ç ü m se m e , k ü ç ü k d ü ş ü r m e , b i r t ü r i n k a r c ı l ı k ve k e n d i l e r i ­ n i n (v e T D K P 'n in ) d e m o k r a s i ve s o s y a l i z ­ me ilişk in iç ten liğ i ve iy in iy etin d en k u ş k u d u y m a k (v e k u ş k u y a y m a k ) o l a r a k a l g ı l a d ı l a r . Ne k i b iz im d e ğ e r l e n d i r m e l e ­ rim izin s a l t k u şk u d u y m ak la b i r i l g is i yok.

Biz T D K P 'nin v e T D K P'li sa m im i d e v ­ r i m c i l e r i n d e m o k r a s i v e s o s y a liz m e i l i ş k i n iy in iy et ve sam im iy etin i ta rtışm ıy o ru z .

S o ru n n i y e t s o r u n u d e ğ i l . Bizim y a p t ı ğ ı ­ m ız s a d e c e ve s a d e c e T D K P 'nin g ö r ü ş l e r i ­ n in sın ıf n ite liğ in in M ark sist açıd an ta n ım la n m a s ıd ır, hepsi bu.

B ir y a n d a n T D K P'yi ( y a n ı s ı r a TKİH, TKP/ML H a r e k e t i v e TİKB) i ş ç i s ı n ı f ı n a v e M a rk siz m e en y a k ı n b i r h a r e k e t o l a r a k g ö rm e k , T D K P 'lil e r in iç t e n v e s o y lu i n a n ç ­ la rla y o la ç ık tık la rın ı s ö y le m e k , am a b ü tü n b u n la r d a n s o n ra ve b u n l a r a r a ğ ­ m en , T D K P 'nin b u r j u v a - d e m o k r a t ö z lü b i r h a re k e t olduğunun v u rg u su n u yapm ak b ir p a r a d o k s m u d u r? K u ş k u s u z h a y ı r . Ç ü n k ü so sy a list olm a konusunda iy in iy et te k b a şın a b u rju v a-d em o k ratik özü o r t a d a n k ald ırm az.

D a h a sı v a r , günüm üzde sad ece M arks is tle r d e ğ il, k ü ç ü k -b u rju v a so sy a listle ­ r i n d e n (TDKP v b . ) , b u r j u v a s o s y a l i s t l e r i ­ n e k a d a r hemen h e r k e s , ş u y a d a b u şek ild e b u rju v a -k a p ita list b i r t o p lu m d a h a re k e t e d ild iğ in i k a b u l ed iy o r (y a d a k a b u l e d e c e k ) . Bu a y n ı z a m a n d a n i y e t v e a m a ç l a r ı n d a n b a ğ ı m s ı z o l a r a k hemen h e r k e s im in - h i ç d e ğ i l s e t e o r i d e - v e r i l i k o ş u l ­ lard a p ro letary an ın tem el b ir kuvvet o l a r a k g ö r ü l m e s i n i d e a n l a t ı r . Bu d ü ş ü n ­ c elerin doğal sonucu d o ğ ru d an d o ğ ru y a h e rk e s i şu y a d a bu y ö n d e n , şu y a d a bu am aca b a ğ l ı o la r a k to p lu m sal h a re k e te p r o le ta r y a n ın -h iç d e ğ ils e - etk in b i r güç o l a r a k k a t ı l a c a ğ ı f i k r i n i n de g e n e l k a b u l g ö rm e sid ir.

EKİM

23

TDKP ve d i ğ e r l e r i y l e g e r ç e k a y r ı l ı k n o k ta s ı bu d e ğ i l d i r .

A y rılık , t o p lu m s a l h arek ete hangi s ı n ı f ı n d a m g a sın ı vurm ası g e rek tiğ i fik ­ r i n i n TDKP ve b e n z e r l e r i n i n y a p t ı ğ ı g i b i yarım a ğ ız lı ve b u rju v a -d e m o k ra t b ir u fu k la ( d e m o k r a t i k d e v r im ) k o şu llan m ış g e n e l k a b u l ü y e r i n e , t e o r i d e ve ö z e l l i k l e de p ratik siy asette bunun, to p lu m sal h a r e k e t i n d e m o k r a t ik h a r e k e t i de y e d e k l e ­ miş b i r p r o l e t e r d e v r im h a l i n d e g e l i ş t i r i l ­ m esi ve b u n u n p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü y l e ta ç la n d ırılm a sı k o şu lu n a b a ğ la n ıp b a ğ lan m am asın ın sav u n u lu p sa v u n u lm am asın d a d ır.

D a h a ş im d id e n b u n a u y g u n b i r çalışm an ın ö n g ö rü lü p ö n g ö r ü l m e m e s in d e d ir.

Bu t a y i n e d ici b ir n o k t a d ı r . Z ira p r o l e t a r y a il e h e r h a n g i b i r s ı n ı f l a i l g i l e ­ n ilir gib i ilg ilen ilm ez.

P ro le ta ry a n ın v e rili k o şu lla rd a to p lu m sal h arek etle n a sıl b ir ro l oynayacağı ve hangi h edeflere y ö n e le c e ğ i tam b ir a ç ık lık la sa p ta n m a lıd ır.

P r o le ta r y a serm aye i k t i d a r ı n ı n y ı k ı l ­ m a s ı n d a n k o p a r ı l m ı ş b i r d e v rim a n l a y ı ­ ş ı y l a s a d e c e k ü ç ü k - b u r j u v a z i ve k ö y l ü l ü ­ ğ ü n ü n durum unu "iy ileştirm e k " ve d ü z e lt­ mek ü z e r e h a z ı r l a n m ı ş b i r p r o g r a m l a mı ( d e m o k r a t i k d e v r im ) s ı n ı r l a n d ı r ı l a c a k t ı r - k i bun u n m an tik i sonucu, " k ü ç ü k -b u rju v a d e m o k r a t i k d i k t a t ö r l ü k " , "D e m o k ra tik Top­ lum " v e "D e m o k ra tik K a p i t a l i z m " d i r ve b u , k ü ç ü k -b u rju v a d em o k rasisin in görüşüdür-^ y o k s a , tüm em ekçi s ı n ı f ve t a b a k a l a r ı n desteğ in d e serm aye ik tid a rın ı y ık m ay ı h e d e f l e y e n b i r p r o l e t e r d e v r im e mi y ö n e l ­ t i l e c e k t i r ? S o ru n t e o r i k ve ö z e l l i k l e p r a t i k o l a r a k b u d u r . Biz İ k i n c i s i n d e n y a n a y ı z ve b u , h e r t o n d a n b u r j u v a v e k ü ç ü k - b u r ­ ju v a s o s y a lis ti ile a r a m ız d a k i a y r ı l ı ğ ı n m erkezi n o k t a s ı n ı o lu ş tu r u r . O lu ştu rm a y a d a d e v a m e d e c e k t i r . Bu n e d e n l e , b u n d a n b ö y le b ü t ü n d i k k a t l e r b u m e rk e z i n o k t a ü zerin d ek i ta rtış m a y a ç e v rilm e lid ir.

S o ru n b ö y le k o n u r s a , k a ç ı n ı l m a z o l a ­ ra k k ü ç ü k -b u rju v a ü to p y ası h alin d e b ir t ü r s u l a n d ı r ı l m ı ş s e ç m e c ilik le k a r ş ı l a ş ı ­ l ı r . K ü ç ü k -b u rju v a b ir teo rik ve p r a t i k sistem i a n l a t a n , b u , " b ir t ü r s u l a n d ı r ı l ­ m ış s e ç m e c i l i k " i n a d ı l i t e r a t ü r d e k ü ç ü k b u r j u v a s o s y a l i z m i d i r . Ve p r o l e t a r y a s o s ­ y alizm i ile h iç b ir y a k ı n l ı ğ ı y o k tu r.

TDKP, " g e r i " i k t i s a d i t e o r i s i i l e , b i r tü r su la n d ırılm ış " d e m o k r a tik d i k t a t ö r ­ l ü k ' ^ h e d e f le m e s i i l e , p r o l e t a r y a n ı n g ü n ­ cel ve t a r i h s e l g ö re v le rin e i l iş k in t e s p i t ­ leriy le, p ratik siy a se tte p ro letary ay a y ü k le d iğ i m isyonla b i r t ü r s u l a n d ı r ı l m ı ş s e ç m e c i lik " ş e k l i n d e k i k ü ç ü k - b u r j u v a s o s ­ y a listid ir. Ö z e tle , T D K P 'nin g e r i i k t i s a d i t e o r i s i ; m e ta e k o n o m is i n in g e l i ş t i ğ i v e s a ğ l a m l a ş ­ tığ ı her yerde v e o ö lç ü d e T ü rk iy e

24

EKİM

S a y ı :5

to p lu m u n u b u r j u v a - k a p i t a l i s t b i r to p lu m a d ö n ü ş tü rd ü ğ ü n ü ve k a r ş ı m ı z d a b u r j u v a k a p ita list b ir ekonom ik ö rgütlenm enin d u r d u ğ u n u y a d s ı y o r . Ya d a b u n u g ö rm e y i pek ön em li say m ıy o r.

TDKP, L e n in 'in d e y i m i y l e , "B u n u n y e r i n e ç e ş i t l i t o p l u m s a l b iç im le n m e le r d e n a n l a m s ı z c a te k te k ö ğ e ­ le r ç ı k a r ı l a r a k -o rta ç a ğ biçim inden b i r şey, " y e n i" b iç im d e n b ir başka şe y a lın a ra k k u r u lm u ş " (H alk ın D o stları, s . 74) k ü ç ü k - b u r j u v a b i r ü t o p y a s u n u y o r .

B u , o n u ( T D K P 'y i) , ekonom ik g e r ç e k l i ğ i n - t a r ı m d a d a , s a n a y i d e de b a ş i ç e r i ğ i n i o lu ş tu r a n ç e liş k in in em ek-serm aye ç e liş k i­ s i o ld u ğ u n u n re d d in e g ö tü rü y o r. Bunun y e r i n e , s o y u t b i r e m p e r y a liz m v e g e r i c i ­ lik le - h alk a r a s ın d a k i çelişk iy i g eçiriy o r, P ro le ta ry a -b u rju v az i ç a tışm a sın ın ekse­ n i n d e b i r s ı n ı f s a v a ş ı m ı n ı n r e d d i is e p r o le ta r y a y ı g e ri g ö rev lere, k ü ç ü k -b u rju ­ v a d em o k rasisin e (d em o k ratik d ik ta tö r lü k ) m ah ku m e t m e k t i r . P r o l e t a r y a n ı n e y le m in i k ü ç ü k -b u rju v a d em o krasisinin ek len tisi h a lin e g e tirm ek tir. D ahası da k a r ş ı- d e v r i m c i s o s y a l - d e m o k r a s i ile y a k ı n l ı ğ a k a p ı a ra la m a k tır.

Somut s i y a s a l g ö r e v l e r s o m u tç a t e s p i t e d i l i r . TDKP k a r ş ı s ı n d a s e r m a y e i k t i d a r ı ­ n ı n d u r d u ğ u n u ve ta m a m l a n m a m ış dem ok­ r a t i k d e v r im g ö r e v l e r i n i n d o ğ r u d a n s e r m a ­ ye i k t i d a r ı n ı n y ı k ı l m a s ı n a v e e ş d e y i ş l e s o s y a liz m e b a ğ l a n d ı ğ ı n ı g ö r e m iy o r . Bu is e onu, k ü çü k -b u rju v azi ile p r o l e t a r y a n ı n ç ı k a r l a r ı n ı n ç a k ı ş t ı ğ ı b i r u zlaşm a p ro g ­ ram ın ı b iz e su n m asın ı doğuruyor.

Bu p r o g r a m b u r j u v a d e m o k r a t ö z lü b i r p r o g ­ r a m d ı r . B ir k ez d a h a ; S o ru n n i y e t s o r u n u d e ğ i l d i r . A s lo la n sın ıfsa l b a k ış ve teo rik -p ro g ra m atik g ö rü şle rd ir. * Bu p r o g r a m p r o l e t a r y a y ı k ü ç ü k - b u r j u v azin in ç ı k a r l a r ı n ı n k a tın a in d iriy o r. * Bu p r o g r a m l a söz d e ne d e n i r s e d e n s i n , s ı n ı f a s o s y a l i s t b i l i n ç d e ğ i l d e m o k r a t ik b ilin ç t a ş ı n ı r . * Bu p r o g r a m l a p r o l e t a r y a s o s y a l i s t b i r k u v v e t o l a r a k ö r g ü tle n e m e z . * S o s y a liz m le s ı n ı f h a r e k e t i n i n - b i l i m s e l y o ru m u y la - b i r l iğ i sa ğ la n a m a z . * Ve k u ru lacak (ya da k u ru lu o lan ) p a r t i , sosy alizm in işç i h a re k e tin e dam ­ g a s ı n ı v u r d u ğ u b i r s ü r e c i n d e ğ i l , TDKP ö n d e rliğ in d e olduğu g ib i, sosy alizm in dem okratik h a re k e te u y a r la m a y a ç a l ı ­ ş ı l d ı ğ ı , e sa se n ise , dem okratik h a r e ­ ketle birleşm e e s p r is in in g e rç e k le ş tiğ i sü recin ürünü, d e v r im c i b ir h alk p a r tis i o lu r. * Bu p r o g r a m l a s e r m a y e i k t i d a r ı h e d e f ­ lenm e m iş o l u n u r . * Ve b u n d a n k ü ç ü k - b u r j u v a z i y i ü r k ü t m e ­ y e n , k ü ç ü k - b u r ju v a z iy e göre a y a r la n m ış b u rju v a-d em o k rat u fu k lu b ir d e v rim a n l a y ı ş ı e ld e e d i l i r .

B ü tü n sorun da en in d e sonunda b u d u r.

T D K P 'li sam im i d e v r i m c i l e r b iz i m le a n c a k d u y g u s a l b i r öğe t a ş ı y a n ve g e r i b ilin c i ifa d e eden n o k t a l a r ü z e rin d e ta rtışm a k ta n sa , b ilim sel b i r k u ş k u c u ­ lu k la , kendi te o rik -ta k tik sistem lerin in gözden g eçirilm esin i de kapsayacak t a r z d a s o r u n l a r a y a k l a ş m a l ı d ı r l a r . Ar a m ı z d a k i a y r ı l ı k i d e o l o jik ve s ı n ı f s a l a y r ı l ı k l a r d ı r . A s ıl s o r u n d a b u d u r . Bu g ö r ü lm e li v e ö y le t a r t ı ş ı l m a l ı d ı r . E l e ş ­ t i r i l e c e k s e t e o r i k - t a k t i k s is te m im iz e l e ş tirilm e lid ir. *

TDKP y a y ı n o r g a n ı , b i r s ü r e d i r s o s y a ­ liz m d e n d a h a s ı k ç a sö zetm eye b a ş l a d ı .

Fakat bu vurgu iç e rik te n yoksundur; i d e o lo jik b ir ilerlem ey i g ö s te r m e s i b i r y a n a , o p o rtü n ist b ir m a n e v ra n ın ifa d e s i­ d ir.

L en in ist K a n a t'm o rtay a ç ık ışı, E K İM 'in i d e o lo jik b a sk ısı ve ta b a n d a d e v r im c i u n s u r l a r a r a s ı n d a y a ş a n a n id e o ­ l o j i k t e r e d d ü t ve h o ş n u t s u z l u k , o p o r t ü n i s t y ö n eticileri, içerik ten yoksun la fla rla d u r u m u i d a r e etm eye i t i y o r . Bu d u r u m , h a l e n TDKP s a f l a r ı n d a k i sa m im i d e v r i m c i ­ leri, "EKİM"in sav u n d u k ların ı b iz de s a v u n u y o r u z " y a n ı l g ı s ı n a i t m e m e l i d i r . B u, o l s a o l s a , M a r k s iz m in , p r o l e t e r s o s y a l i z ­ m in in , k ü ç ü k - b u r ju v a d em o k rasisi ü z e rin ­ deki zaferin in b ir b e lir tis id ir , hepsi b u .

O p o rtü n ist y ö n e tic ile rin a t a r g ö rü n d ü k ­ le ri ad ım lar, iç e rik te n y o k su n lu ğ u b ir y a n a , b iç im v e yöntem o l a r a k d a o p o r t ü ­ n isttir.

H ataların ve zaa fla rın açık , s a m im i, y ü r e k l i b i r k a b u l ü v e d e v r im c i b i r e l e ş t i r i s i y ö n te m i, b u L e n i n i s t y ö n te m , c i d d i y e t t e n ve s o r u m l u l u k t a n y o k s u n b u ad am lara y a b a n c ıd ır.

O n l a r ı n y ö n te m i, k u s u r l a r ı g iz le m e ve " y e n i" ş e y l e r i s a t ı r a ra la rın a serp iştirm e yöntem id ir, tüm o m u rg a sız la rın , o p o rtü n istlerin y ö n te m i­ d i r . Bu y ö n te m le h i ç b i r g e r ç e k i le r le m e sağ lan am az.

D ahası v a r . Bundan y a ln ız c a b ir y ıl önce, y ı l l a r d ı r kongre y a d a k o n feran s to p lay am am ış b ir p a r t in i n , to p la n a b ile n b i r i c i k k o n f e r a n s ı n d a , TD KP'de y a ş a n a n d e rin k ü ç ü k - b u r ju v a b u n a l ı m ı n ı n gerçek n e d e n le rin i ta r tış m a k isted iğ im izd e, e n g e l­ l e n m i ş t i k . Tam b i r k ü ç ü k - b u r j u v a g e r i c i a y a k d ir e m e y le k a r ş ı l a ş m ı ş t ı k . K a l d ı k i , bu ta r tış m a la r la o rta y a ç ık a c a k d eğ erlen ­ d irm e le rin resm i ve b a ğ l a y ı c ı b i r n ite liğ i de o l m a y a c a k t ı . B u n a r a ğ m e n , T D K P 'n in c id d iy e tte n ve so ru m lu lu k tan yoksun ön­ d erleri g ü ç b irliğ i ederek, devrim ci ve ile rle tic i b ir ta r tış m a n ın önüne b a r i k a t l a r k u ra ra k k o n feran sın d a ğ ı l ı ş ı n ı h a z ır la ­ m ışla rd ı.

(Devamı s . 3 ' d e )

Şubat 1988

“Sap ve saman” E k i m 'i n b u n d an önceki s a y ı l a r ı n d a , s ı k s ı k 12 E y l ü l 1 d e n s o n r a , so l h a r e k e t iç i n d e b i r id e o lo j ik y ı k ı m ı n , t e s l i m i y e t i n , sağa sav ru lm an ın y a şa n d ığ ın a d ik k at ç e k i l d i , v u r g u l a n d ı . Bu y ı k ı m ve s a v r u l ­ m an ın şü p h e siz h e rh a n g i b i r so ld a d e ğ il, M arksizm a d ı n a y o l a ç ı k a n b u r j u v a ve k ü ç ü k - b u r j u v a so l i ç i n d e y a ş a n m a s ı , söz d e M arksizm z e m in in d e k a l ı n a r a k M arksizm e sa ld ırıy a dönüşm esi sonucunu v erm ek te­ d i r . G üçlü b i r k o m ü n is t h a r e k e t i n o l m a d ı ­ ğ ı, k o m ü n is t h a r e k e t i n y e t e r i n c e s e s i n i d u y u r a m a d ığ ı için d e b u lunduğum uz k o şu l­ l a r d a , M a r k s iz m -L e n in iz m in d e v r im c i ö z ü ­ n ü , tem el i l k e l e r i n i k o r u m a k , re v iz y o n iz m e k a r ş ı i d e o lo ji k s a v a ş ı m ı y a y g ı n l a ş t ı r m a k , v a z g e ç il m e z ve y a ş a m s a l b i r öneme s a h i p ­ t i r . Ç ü n k ü r e v iz y o n iz m , y ı k ı m , i h a n e t ve b u r ju v a z iy e teslim iy et d em ek tir.

M a r k s iz m - L e n in iz m e y ö n e lik s a l d ı r ı l a r , " b a r ı ş ç ı l g e ç iş", "p a rlam en to n u n ü s tü n lü ­ ğü", "çok p a r t i l i s o s y a l i s t d e m o k r a s i " , "a n ti-S ta lin iz m " d ik ta tö rlü k le d em o k rasiy i karşı k a rşıy a g e ti r m e , " s i v i l to p lu m " , "yeni b ir p o litik k ü ltü r y a ra tm a " v b . gib i biçim lere bürü n m esin e rağ m en , öz o la r a k gelip b i r n o k ta d a b irle ş m e k te d ir: P ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n ü y a d sım a , b u rju ­ v a k u r u m la n k u tsa m a .

P ro leter d ev letin b u rju v a d ev lete, p ro le te r d e m o k ra sisin in b u r ju v a dem okra­ sisin e karşı tu t u m u n u d ile g etiren , " M ark siz m in ö z ü , te m e li" o l a n p r o l e t a r y a d ik ta tö rlü ğ ü n e y ö n e lik sa ld ırıla rın en ö n e m lis i v e y a k ı n t a r i h s e l dönem de en e s k i s i S ov yet r e v i z y o n i s t l e r i n d e n g e lm e k te ­ d ir.

A slın d a Sovy et rev izy o n istlerin in t e z l e r i d e , " y e n i" o l m a k t a n ç o k , B e r n s t e i n c ı l a r ı n , K a u t s k y c i l e r i n M ark siz m e y ö ­ n elik s a l d ı r ı l a r ı n ı n b ir te k r a r ı n ite liğ in ­ d e d ir.

F a k a t, k u l a ğ ı n b o y n u z u ge ç m esi m i s a l i , Sovyet m odern r e v i z y o n i s t l e r i ve E u ro -k o m ü n istler, K a u ts k y 'y i de a ra tır o l d u l a r . Ne de o l s a K a u ts k y l a f o l a r a k d a o lsa , p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü n ü kabul ed iy o rd u : h a tta b ir k ita b ı n ı n a d ı n ı da p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü k o y m u ş tu .

S ovy et r e v i z y o n i s t l e r i , K r u ş ç e v 'l e b i r ­ l i k t e , M a r k s iz m - L e n in iz m e , p r o l e t a r y a d i k ­ ta tö rlü ğ ü n e s a l d ı r ı y a g eçm işlerd ir; am a, söz o larak , p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü n ü l i te r a tü r le r in d e n silm em işlerd i, h a t t a bu k o n u d a E u r o - k o m ü n i s t l e r i n i de e l e ş t i r i y o r ­ l a r d ı . F a k a t , r e v iz y o n iz m in iç in e d ü ş t ü ğ ü k riz yeni y ö n elişleri de b era b e rin d e

EKİM

25

T.GÖKER

g e t i r d i v e id e o lo j ik o l a r a k tü m ü y le E u r o kom ünizm e te s lim olm ak z o r u n d a k a l d ı l a r .

E u r o - k o m ü n iz m in e d ü z ü le n ö v g ü l e r , " t a r i h ­ sel g e li ş m e y i önceden görme" p a y e si, bunun ta rtış m a s ız k a n ı t l a r ı durum unda­ d ı r . Sov yet m odern r e v iz y o n iz m i , d ü n b i r d i z i d e v r i m c i y i e tk i l e y e c e k d ü z e y d e g i z l i b u r ju v a id e o lo jisiy d i; bug ü n ise, k a p it a ­ lizm e a ç ı k t e s l i m i y e t i n i d e o l o j i s i d i r .

K r u ş ç e v le b i r l i k t e b ü y ü k b i r g ü ç v e g e lişm e k a z a n a n m odern r e v i z y o n i z m , h e r yen i a d ım ın a , h er seferin d e teo rik b ir a ç ı k l a m a ve d a y a n a k y a r a t m a k t a n d a g e r i d u r m a m ı ş t ı r . G erçek k o n u m u n u g iz le m e k , t u t u l a n y o lu i n a n d ı r ı c ı , e t k i l i ve k a l ı c ı k ılm ak ih tiy a c ın d a n k a y n a k la n ıy o r b u.

K r u ş ç e v 'i n k e n d i s i , p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ­ ğ ü y e r i n e "tüm h a l k ı n d e v l e t i " f o r m ü l a s y o n u n u g e ç i r i r k e n , tüm r e v i z y o n i s t id e o ­ lo g la r b u nu n d o ğ ru lu ğ u n u ve b ilim s e lliğ i­ n i sö z d e k a n ı t l a m a k iç i n s e f e r b e r o lm u ş ­ l a r d ı . Ş im d ile r d e , T B K P 'nin t u t t u ğ u " y e n i y o l"a teo rik d a y a n a k l a r y a ra tm a k ü zere, T ü r k i y e ' d e o l a n d a b u . R e v i z y o n is t TKP ve T İP , y ü z l e r i n d e k i p e ç e y i b i r a z d a h a a ra la y a ra k , M a rk sist-L e n in ist teo rin in özünü, p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü te o risin i a ç ık ta n re d d e tm e y e b a ş l a d ı l a r ; r e v i z y o ­ n is t y a z a r l a r is e ,, b u n u n teo riy e a y k ı r ı o l m a d ı ğ ı n ı sö z d e i s p a t l a m a k i ç i n , y o ğ u n ve s ı k ı n t ı l ı b ir ç a b a h a r c ıy o r la r . Buna son b i r ö r n e k , G örüş D e r g i s i ' n i n A r a l ı k sa y ısın d a çık an , K enan Somer i m z a l ı , "Sap v e Sa m a n" b a ş l ı k l ı y a z ı d ı r . Y a z a r , h a k l ı o l a r a k "Sap ve S a m a n " ı n a y r ı l m a s ı g e r e k t i ğ i n i s ö y l ü y o r . Biz d e b u y a z ı d a en önem li yanı il e y a z ıd a ile ri sü rü len id d iaların , M a rk s iz m -L e n in iz m a ç ı s ı n d a n a n la m ın ı ird eley erek "Sap v e S a m a n " ı n a y r ı l m a s ı n a y a r d ı m c ı o lm a y a ç ı l ı ş a c a ğ ı z .

Y azar, U ğu r M u m c u 'n u n , C u m h u r iy e t g a z e t e s i n d e , ta m a m iy le a n t i - k o m ü n i s t b i r a m a ç l a y a z ı l m ı ş ; a m a , r e v i z y o n iz m i n d e ç ık m a z la rın a parm ak basan y a z ısın a y a n ı t o la r a k y a z d ığ ı y a z ı s ın d a b i r d izi id d ia d a b u lu n u y o r.

U ğ u r Mumcu, TBKP p r o g r a m ı n d a p r o l e ­ t a r y a d ik ta to r y a s ı fo rm ülasyonunun te rk e d ilm e s i üzerin e, ta m a m iy le doğru b ir d eğ erlen d irm ed e b u lu n arak , "L e n in iz m in özü p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü d ü r . P r o l e t a r y a d ik ta tö r lü ğ ü a m a c ın ı te rk eden b i r d ü ­ ş ü n c e y e . M a r k s i s t - L e n i n i s t d e n ile m e z . P r o ­ l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü , L en in izm ile dem ok­ r a t i k sosy alizm in (siz b u r ju v a sosyalizm i

26

EKİM

S a y ı :5

d iy e o k u y u n !) yol a y r ım ın d a b u lu n a n b i r işaret le v h a sıd ır" d iy o r.

Y azar ise, p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü sav u n u lm ad an d a , M ark sist-L en in ist o lu n ab ileceğ in i k a n ıt­ lam ay a ç a lış ıy o r .

Y a z a r , sö z e , "A yrım ç i z g i s i " a l t b a ş l ı ğ m d a şu sö zlerle b a ş lıy o r : "M ark sist p r o le ta r y a d i k t a t o r a s ı te o ri­ sin d e hem ağ a ç la rı g ö rm e k , hem de o r m a n ı g ö zd en y itirm e m e k i ç i n , d e v l e t t i p i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t o r a s ı il e d e v l e t b iç im i o la ra k p ro letary a »d i k t a t o r a s ı . a r a s ı n d a b i r a y r ı m ç i z g i s i çekm ek g e r e ­ k ir." (1 ) Y a z a r, d a h a so n ra d a , "d ev let tip i o la ra k p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü "n d e n ve " d e v l e t b iç im i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t ö r lü ğü"nden neyi a n lad ığ ın ı da ş ö y le açık lıy o r: "D evlet t i p i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a to ra sı, b u rju v a d ev let y e rin e geçecek y e n i b i r d e v l e t t i p i d i r . D ev let t i p i o l a r a k p ro le ta ry a d ik ta to ra sı teo risin in p ro leter d e v le tin s ı n ı f s a l n ite liğ in i olum lam aktan b a ş k a b ir an lam ı y o k tu r ... P ro le ta ry a n ın eg e m e n liğ in i, b i r b a ş k a d e y işle gerçek s o s y a lis t d em o k rasiy i s im g e le r."

"D ev let b iç im i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t o r a s ı y s a 'i s m i y l e m üsem m a' g e r ç e k p r o l e ­ tary a d ik tato rasıd ır.

M a r k s 'm ( G otha P ro g ram ın ın E leştirisi) d i l i y l e söy le m e k g e r e k i r s e , 'k a p i t a l i z m d e n kom ünizm e d e v ­ r im c i d ö n ü şü m d ö n e m i 'n d e , b u y e n i d e v l e t t i p i n i n b ü r ü n e c e ğ i 'd e v r i m c i d ik ta to ra ' b iç im id ir."

Y azarın a n la tırk e n d ü ştü ğ ü s ı k ı n t ı l a ­ r a r a ğ m e n , s ö y l e n e n l e r a ç ı k t ı r : "D evlet tip i o la ra k p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü ", b a ğ la şık la rın ı da iç in e alan , sadece d e v le tin s ı n ı f s a l a n la m ın ı d ile g etire n " s o s y a l i s t d e m o k r a s i y i s i m g e l e r " , " d e v le t b iç im i o la ra k p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü " is e , "gerçek p r o le ta r y a d ik ta tö r lü ğ ü " n ü , d a h a a ç ı k i f a d e ile " d i k t a t ö r l ü ğ ü " d i l e g e tirir. Ö nce, özel b ir n o k tay ı belirtm ek g e r e k i r , y a z a r , n e g e le n k ü l t ü r d ü z e y i b a k ı m ı n d a n ne d e , M a r k s i s t b i l g i b i r i k i m i b a k ım ın d a n s ır a d a n b ir in san d e ğ ild ir.

B ir d i z i M a r k s i s t k l a s i ğ i T ü r k ç e y e ç e v i ­ r e n , ç e ş i t l i d e r g i l e r d e M a r k s ' m ve Le­ n i n ' i n e s e r l e r i ü z e r i n e y a z ı l a r y a z a n ve k e n d in i M ark sist b i r a y d ın o la r a k gören b i r i d i r . D iğ e r ş e y l e r i n y a n ı s ı r a o k u y u c u o n u , M ark sist d e v le t, dem okrasi ve p ro le ­ ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n ü n işle n d iğ i, "P aris Komünü Ü z erin e " ( M a r k s - E n g e l s - L e n i n ) v e "P ro letary a D evrim i v e Dönek K a u t s k y " k itap ların ın ç e v ir m e n i o la ra k ta n ır.

F a k a t, s ın ıf sa v a şım ın ın c a n a lıc ı sorun­ l a r ı göndem e g e l d i ğ i n d e , y a z a r , s ı r a d a n b i r i n s a n g i b i , M a rk siz m le a z ço k y ü z y ü z e o lm u ş g e n e l b i r po litik k ü ltü r d ü zey in e sah ip in sa n la rın ra h a tlık la

an lay acağ ı k av ram ları k arıştırm a k ta , ke lim e o y u n l a r ı il e i ş i n i ç i n d e n ç ı k m a y a ç a l ı ş m a k t a d ı r . (*) Her ş e y d e n önce v u r g u l a m a k g e r e k i r k i, y a z a rın p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü n ü , " d e v l e t t i p i " v e " d e v l e t b iç im i" o l a r a k a y ı r a r a k a y r ı a n l a m l a r y ü k le m e s i s a h t e b ir ay rım d ır ve M a r k s iz m - L e n in iz m in dev let ö ğ re tisin in b u r ju v a yorum una d a ­ y a n m a k ta d ır.

(* )Ş ü p h esiz y a z a rın d ü şü n celeri yeni d e ğ i l d i r . O, y ı l l a r ö n c e s i n d e d e , sö z d e p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü n ü n n a s ıl "h a l­ k ın d e v le ti"n e d ön ü şeceğ in i, 1957-60 D e k l e r a s y o n u 'n d a yer alan "b a rışç ıl s o s y a l iz m e geçiş"in an lam ı üzerine y a z ı l a r y a z ı y o r d u . F a k a t , r e v iz y o n i z m h a l a K ru şç e v ve B r e j n e v ' i n k o y d u ğ u s ı n ı r l a r iç in d e y d i, y en i b i r y ö n elişe tam a n l a m ı y l a g i r m e m i ş t i . B u r j u v a z i n i n 12 E y l ü l ile b i r l i k t e ş i d d e t l i i d e o lo ji k ve p o l i t i k s a l d ı r ı l a r l a , b u r j u v a d e ­ m o k ra t k a f a l a r d a k i b i l i n c i tam a n l a ­ m ı y l a b a s k ı a l t ı n a a l m a s ı ile S o vy e t m odern revizyonizm inin y en i y ö n e lişi b irleşin ce, r e v iz y o n iz m , a ç ık düzen s a v u n u c u l u ğ u n a , k ü ç ü k - b u r j u v a dem ok­ rasi ö z l e m le r i, b u rju v a d em okrasisi ö z le m le r in e d ö n ü ştü .

A y n ı d e ğ iş im y a z a rd a da y a şa n m a k ta d ır.

B ir çok r e v i z y o n i s t y ö n e lim in i z l e r i n i t a ş ı y a n "L en in ist D ik ta to ra S o r u n s a l ı Ü z e rin e B ir İ r d e l e m e G ir iş im i ( İ l k V a r g ı l a r ) " b a ş l ı k l ı y a z ı d a y a z a r , h iç o lm a z s a b i r d izi ta r ih s e l doğruyu d a te k ra rla m a k z o r u n d a k a l ı y o r , " E m p e ry a liz m ç a ğ ı n ­ da" L e n in 'in , b a r ı ş ç ı l g e ç işi, "g erçek ­ le ş m e s i o la n a k sız o la sılık ", o la ra k g ö r d ü ğ ü n ü te s lim etm ek z o r u n d a k a l ı ­ y o r , K a u ts k iz m i "re fo rm c u d ü ş l e r " o l a ­ ra k n ite liy o rd u . Y azar, te rs in i a n d ı­ ra n ç e ş itli d eğ erlen d irm elere rağm en, 12 E y l ü l ö n c e s i n d e , b i l i n ç l e r i n k a r ş ı ­ d e v r im t a r a f ı n d a n ta m a n l a m ı y l a b a s k ı a ltın a a lın m a d ığ ı dönem de şu n la rı sö y ley eb iliy o rd u : "L e n in i ç i n d e v r i m , h a n g i y o l d a n o lu rs a o lsu n , b u r ju v a dev let m ak in esi­ n in , b ü r o k r a tik ve a s k e rs e l a y g ı t ı n y ı k ı l m a s ı d e m e k t i r . " (Yeni ÜLKE, s a y ı 3, s . 104, 1978, a l t ı n ı ç iz e n y a z a r ) "Ö y le y se p r o l e t a r y a k e n d i d i k t a t o r a s ı n ı k u rm a sı iç in , 'İ k in c i E n te rn a s ­ yonal k a h ra m a n la rı 'n m reform ist b i r d ü ş ü n d e n b a ş k a b i r ş e y o lm a y a n b u ' b a r ı ş ç ı l ve d e m o k r a t i k ' y o lu ö n e r m e k , p ro le ta ry a y a k a rş ı b u rju v a z i s a f la r ın ­ d a y e r a lm a k a n l a m ı n a g e l i r , ( a g y . , s . 10) Y a z a r b ö y le c e y ı l l a r ö n c e s i n d e n b u g ü n k ü konumunu d a ta n ım la m ış o lu ­ yor.

Şubat 1988

D evlet, to p lu m u n s ı n ı f l a r a b ö lü n m e s in in so n u c u o l a r a k o r t a y a ç ı k a n , b i r s ı n ı f ı n d iğ e r s ı n ı f vey a s ı n ı f l a r ı b a s k ı a ltın d a tu tm ay a yarayan e g e m e n lik o rg a n ıd ır.

D evlet h e r t o p lu m d a egemen ü re tim i l i ş k i ­ lerin e d a m g a sın ı v u ran s ın ı f ı n d a m g a sın ı t a ş ı r . Köleci to p lu m d a d e v l e t , k ö le s a h i p ­ l e r i n i n , fe o d a l to p l u m d a t o p r a k a ğ a l a r ı ­ n ın , k a p ita list to p lu m d a b u rju v azin in , s o s y a l i s t to p lu m d a is e p r o l e t a r y a n ı n d a m ­ g a sın ı ta ş ır.

D e v le t, h e r to p l u m d a d e ğ i ş i k t i p l e r ve b i ç i m l e r a l m a s ı n a ra ğ m e n özü a y n ı d ı r : egem en s ı n ı f ı n d i ğ e r s ı n ı f l a r ı - e v e t z o r y o l u y l a - b a s k ı a l t ı n d a t u t a n e g e m e n lik a y g ı t ı d ı r . T a rih in g ö rd ü ğ ü d ev let t i p l e r i , k ö le c i, f e o d a l , b u r j u v a ve p r o l e t e r o lm a k üzere d ö rt t a n e d i r . B u rju v a d ev let t i p i , s ı n ı f ı n e g e m e n lik a y g ı t ı o l a r a k te k t i p o l m a s ı n a r a ğ m e n , egemen s ı n ı f ı n g e r e k s i ­ n i m l e r i n e s ı n ı f l a r i l i ş k i s i ve m ü c a d e l e s i ­ n i n d u r u m u n a g ö r e ç e ş i t l i b iç i m l e r a l a b i ­ l i r . D e m o k ratik c u m h u r i y e t , k r a l l ı k , a n a ­ y a s a l m o n arşi, im p a ra to rlu k , f a ş is t d i k t a ­ t ö r l ü k g i b i y ön e tim b i ç i m l e r i a y n ı s ı n ı f ı n d ev let tip in in (b u rju v a z in in ç ı k a r l a r ı n a y a n ı t v e r e n ö r g ü tle n m e , p o l i t i k z o r a r a c ı ) d e ğ işik b içim le rin i m eydana g e tir ir .

Aynı şe k ild e s o s y a lis t d ev let de, k a p i t a l i z m d e n kom ünizm e g e ç iş a r a c ı o l a ­ r a k g e ç ic i b i r ö r g ü tl e n m e o l m a s ı n a r a ğ ­ m en, tip o la r a k p ro le te r d ev let tip i o lm asın a rağ m en , ü lk en in k o şu lla rın a , s ı n ı f s a v a ş ı m ı n ı n gelişim ine b a ğ l ı o la r a k d e ğ i ş i k b i ç i m l e r (k o m ü n , k o n s e y , s o v y e t , h a l k d e m o k r a s i s i v b . ) a l a b i l i r . D e ğ iş ik b içim ler a lm asın a rağm en öz a y n ı d ı r : P ro le ta ry a n ın k ap italizm d en komünizme g e ç i ş t e tüm b i r t a r i h s e l dönem b o y u n c a , " s ı r t ı y e r e g e t i r i l e c e k h iç k im s e , h iç b i r s ı n ı f a n l a m ı n d a ' h iç k i m s e 1" k a l m a y a n a k a d a r p r o l e t a r y a n ı n d e v r im c i d i k t a t ö r l ü ­ ğ ü . L e n i n , " B u r j u v a d e v l e t b i ç i m l e r i son d e r e c e ç e ş i t l i d i r , a m a ö z l e r i b i r d i r . B ü tü n b u d e v l e t l e r , son çö züm lem ede, şu y a d a bu b iç i m d e , am a z o r u n l u o larak , b ir b u r ju v a z i d i k t a t o r a s ı d ı r . E lb ette k a p i t a ­ liz m d e n kom ünizm e g e ç iş de, siy asal b içim ler b a k ım ın d a n b ü y ü k b i r bo llu k ve g en iş b ir çeşitlilik g ö s te r m e k te n geri k a l m a z ; am a h e p s i n i n ö z ü , z o r u n l u o l a r a k b ir o la c a k tır: p ro le ta ry a d ik ta to r a s ı" ( 2 ) derken bunu a n la tıy o rd u K a ld ı k i , d e v l e t b iç im i v e d e v l e t t i p i a r a s ı n d a m u tla k b i r a y r ı m y a p m a k b i l e o la n a k lı d e ğ ild ir . M arksist o to rite le r, b i r çok y e r d e , d e v l e t t i p i i l e , d e v l e t b i ç i m i n i aynı içerik le k u lla n m ış la r d ır . Ö r n e ğ in L e n in , S o v y e t l e r i a n l a t ı r k e n , " y e n i b i r d ev let b içim i, y a d a d a h a d o ğ ru su y en i b i r d ev let tip i" o la r a k d e ğ e r le n d ir ir k e n , b ir başka yerde, "SOVYETLER p r o l e t e r d ik ta to ra sın m Rus biçim id ir" d iy o rd u .

A y n ı ş e k i l d e , ko m ün , y e n i b i r d e v l e t t i p i

EKİM

27

o la ra k n itelen d irild iğ i g ib i, p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n ü n " s i y a s a l b iç im i" o l a r a k da d eğ erlen d irilm iştir.

Bu s ö y l e n e n l e r , ş ü p h e s i z d e v l e t b i ç i m i ­ nin p o litik b ak ım d an önem siz olduğu s o n u c u n a g ö t ü r m e m e l i d i r . A k s in e , M a k s i s t l e r , d e v l e t i n b iç im i s o r u n u n a d a y a k ı n b ir ilg i g ö ste rm işle rd ir. B u rad a v u r g u la ­ m ak iste d iğ im iz , y a z a rın , p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü n ü , p ro le ta ry a n ın d e v r im c i i k t i d a r ö r g ü t ü n ü , d e v r im c i ö z ü n d e n b o ­ ş a l t m a k ve b u r j u v a z i t a r a f ı n d a n k a b u l e d i l e b i l i r b i r d u r u m a so k m a k a m a c ı y l a , p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü n ü , d e v l e t t i p i ve b iç im i o la ra k sah te b ir ay rım a ta b i tu ttu ğ u d u r 3 Böyle b i r s a h t e a y r ı m a y a z a r n e d e n g e r e k d u y m u ş t u r ? D em ok rasi v e d i k t a t ö r l ü ­ ğü (gerçek p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü ve s o s y a lis t dem okrasi a y rım ı h a t ı r l a n s ı n ) , b i r b i r i n e k a r ş ı t ş e y l e r g ö s t e r e r e k ; am a a y n ı z a m a n d a , sö z d e , p r o l e t a r y a d i k t a t ö r ­ lüğünden de vazgeçm eyerek, M ark sizm z e m in in d e k a l a r a k , b u r j u v a l i b e r a l y a k ­ la ş ı m l a r ı n ı h a k lı çık a rm a k için ; p ro le ­ ta r y a d ik tatö rlü ğ ü n ü , b u rju v azi ta r a f ı n ­ dan da kabul e d ile b ilir b ir iç e riğ e indirgem ek iç in .

Ama bu, M a rk s iz m i te r k e tm e d e n p r o l e t a r y a d e v r im in e i h a n e t e tm e d e n , b u rju v azin in sa fın a geçm eden o la n a k sız d ır.

Y azarın , b ö y le b ir ay rım a neden b a ş v u r d u ğ u n u a n l a m a k iç in s ö y l e d i k l e r i n i ir d e le m e y e d evam e d e lim .

Y azar E n g e ls 'in " F r a n s a 'd a İç S a v a ş " m A lm a nc a ü ç ü n c ü b a s k ı s ı n a y a z d ı ğ ı g i r i ş t e y e r a l a n , "Eh p e k i , b a y l a r , b u d ik ta tö rlü ğ ü n neye b e n z e d iğ in i b ilm e k i s t e r m is in iz ? P a r i s K o m ü n ü 'n e b a k ı n ı z .

P a ris Komünü, p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü i d i . "( 3 ) ş e k l i n d e k i s ö z l e r i n i a k t a r ı y o r . Ve sonra, b u s ö z l e r i , M a r k s ' m , t a m a m iy le savaş için d e , sa v a şın ay rın tıla rı ve g e l i ş i m i ü z e r i n e k o m ü n c ü le r e y o l g ö s te r m e ­ yi h e d e f le y e n " F ra n s a 'd a İş S av aş"ta p r o le ta r y a d ik ta tö rlü ğ ü terim in i k u lla n m a ­ m a s ı , a m a , " E n t e r n a s y o n a l i n Yedi Y ı l ı " a d lı konuşm ada, komünün, b u rju v azi k a r ş ı s ı n d a y u m u ş a k l ı ğ ı n ı e l e ş t i r m e k ve ko m ü n ü n " k e n d i iç y e t m e z l i k l e r i " n e d e n i y ­ le y en ilm esin i dile g e tir m e k am acıy la s ö y l e d i ğ i , " . . . Komün, s i y a s a l i k t i d a r ı n işçi sın ıfı tarafın d an feth in i te m s il e d i y o r d u . Komün ü z e r i n e çok y a n ı l m a l a r o l d u . O y e n i b i r s ı n ı f h ü k ü m e ti b i ç i m i n i b u l a m a d ı . "( 4 ) s ö z l e r i y l e k a r ş ı l a ş t ı r ı y o r .

B undan h a re k e tle de, "devlet tip i o la r a k p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü " il e " d e v l e t b iç im i o la ra k p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü "n ü n a y r ı ş e y l e r o ld u ğ u s o n u c u n a v a r ı y o r ve e k l i ­ y o r : "Bu a y r ı m ç i z g i s i , M a r k s i s t p r o l e t a r ­ y a d i k t a t o r a s ı t e o r i ve p r a t i ğ i n d e n e y i n b ı r a k ı l a b i l i p , n e y in b ı r a k ı l a m a y a c a ğ ı n ı d a o rtay a koyar.

D evlet b iç im i o l a r a k

28

EKİM

Sayı: 5

p ro le ta ry a d ik ta to ra s ı b ı r a k ı l a b i l i r , gün­ kü o işçi sın ıfın ın k u rtu lu ş h a k k ın ı a n c a k s a v a ş a l a n ı n d a k a z a n a b i l m e s i n e yol a ç a n som ut k o ş u l l a r ı n z o r u n l u s o n u c u d u r .

Ve b u k o ş u l l a r ı n d e ğ iş m e s i il e z o r u n l u l u ­ ğ u n u y i t i r e b i l i r . D evlet t i p i o l a r a k p r o l e ­ ta ry a d ik tato rası b ırak ılam az; çünkü b ü t ü n ö te k i d e v l e t t i p l e r i n d e n çok d a h a d e m o k r a t o l m a s ı b i r y a n a , g e liş m iş s ı n ı f ­ s ı z b i r to p lu m u n k u r u l m a s ı n a y ö n e l i k te k d e v l e t t i p i d i r O ." İşin püf n o k tası da işte b u ra sı.

P ro le ta r y a d ik ta tö r lü ğ ü , g en iş dem okrasi su n m a sı n ed en iy le iy i d i r , bu b ı r a k ı l m a ­ m a l ı . Ama b a ş k a l a r ı n a d i k t a t ö r l ü k u y g u ­ l a d ı ğ ı i ç in z o r u n l u d e ğ i l d i r , b ı r a k ı l a b i lin ir.

B u rju v a ö n y a rg ıla rla şa rtla n m ış b u rju v a d em o k ratın ın ham kafası b ö y le ç a lışır.

D e m o k ra si iy id ir, d ik tatö rlü k k ö t ü d ü r . Y a z a r , h iç de b u k a d a r s ı k ı n t ı ­ l a r a düşm eden, a ç ık b i r şek ild e p r o le ta r ­ y a d i k t a t ö r l ü ğ ü n e k a r ş ı y ı m d e s e y d i , so ­ r u n ç ö z ü l ü r d ü . Ama h a y ı r , O, i k i s a n d a l ­ y e d e b i r d e n o tu r m a k i s t i y o r , hem p r o l e ­ t a r y a n ı n , hem de b u r j u v a z i n i n k i n d e . Ama p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü n ü n , d ik ta tö rlü k y a n ın ı a ta r s a n ız , y a z a rın d iliy le " b ır a ­ k ırd a n ız , p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n d e n b ir şey k a lm a z ki g eriy e.

Ne i d i ğ ü b e l i r s i z b i r " d e m o k r a s i" k a v r a m ı , s ı n ı f s a l içeriğ in d en k o p a rılm ış b ir dem okrasi k a v r a m ı , b u r j u v a d e m o k r a t h a m k a f a iç in b e lk i b ir te s e llid ir am a, bu y a ln ız c a b ir ü to p y a d ır . Yaşam da h iç b ir zam an g e rç e k ­ le ş m e m i ş t i r , h i ç b i r z a m a n d a g e r ç e k l e ş e ­ mez. B a s i t b i r n e d e n l e , s ı n ı f l a r v a r o l d u ­ ğu sürece, ik tid a rı elin e a la n s ı n ı f , b a ş k a la r ın a d ik ta tö rlü k -b u rju v a lib e ra l k a f a l a r a h e r ne k a d a r h oş gelm e se de-, zor u y g u la m a d a n a y a k ta k a la m a z , v a r o l a m a z . S ı n ı f l a r ı n v a r l ı ğ ı de m e k , i n s a n l a r a r a s ı n d a e ş i t s i z l i ğ i n ve u z l a ş m a z s ı n ı f ç ı k a r l a r ı n ı n v a r l ı ğ ı d e m e k t i r , ekonom ik e ş i t s i z l i ğ i n o ld u ğ u y e r d e , p o l i t i k e ş i t l i k o lam az.

Bu d e m e k ti r k i, herkes için d e m o k r a s i o la m a z , d i k t a t ö r l ü k o lm a d a n d a bu e şitsiz lik korunam az. "P ro leta ry a dev­ r im d e n sonra da, d ev lete gereksinim d u y a c a k s a , b u n a ö z g ü r l ü k a d ı n a değ i l , d ü ş m a n l a r ı n ı b a s k ı a l t ı n d a tu tm ak için d u y a c a k t ı r " ( E n g e ls ) Y azar, "d ik tatö rlü k " v e " d e m o k r a s i" g i b i k a v r a m l a r ı n b il i m s e l t a n ı m ı n ı y a p ­ m ak tan k a ç m m a s a y d ı , lib e r a l v a a z l a r ı n ı n b i r ütopya* o l d u ğ u n u , M ark sizm z e m in in d e k a l ı n d ı ğ ı s ü r e c e , d e m o k r a s i il e d i k t a t ö r ­ lü ğ ü n k arşı k a rşıy a k o n u lam ay acağ ın ı görürdü.

Ama b u rju v a şa rtla n m ışlık , b u n u gö rm ey e e n g e l d i r . B u r j u v a l i b e r a l i ­ n i n g e n e l o l a r a k d e m o k r a s id e n b a h s e t m e s i ve d ik tatö rlü ğ ü dem o k rasin in k a r ş ı s ı n a ç ı k a r a r a k , p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n ü re d ­ d e tm e s i, b u r j u v a d e m o k r a s i s i n i k u t s a m a s ı d o ğ ald ır.

L e n in , K a u t s k y 'n i n p r o l e t a r y a d i k t a ­ tö rlü ğ ü n ü y a d s ım a k iç in , d ik t a t o r a sözcü­ ğünü k a rik a tü riz e ederek "b ir k işin in d ik ta tö rlü ğ ü " şe k lin d e y o z l a ş t ı r d ı ğ ı n ı , bu kav ram ın M arksist ta n ım ın ı yap m ak tan k a ç ı n d ı ğ ı n ı v u r g u l a d ı k t a n s o n r a , a r ı ve d u ru b ir tan ım y a p ıy o rd u : "D ik tato ra, doğrudan d oğruya zora d a y a n a n , h iç b ir y a s a i l e b a ğ l ı o lm a y a n b i r i k t i d a r d ı r .

"P ro leta ry a n ın d e v r im c i d ik ta to ra sı, p r o le ta r y a n ın b u rju v a z i ü zerin d e u y g u la ­ d ı ğ ı , zor a r a c ı y l a k a z a n ı l ı p s ü r d ü r ü le n , h i ç b i r y a s a il e b a ğ l ı o lm a y a n b i r i k t i ­ d a r d ı r ."(5) Bu y a l ı n t a n ı m n e y i a n l a t ı r ? D i k t a t ö r ­ l ü ğ ü n " d e m o k r a s i" v e " d i k t a t ö r l ü k " o l a r a k b irb irin in k a rşısın a k o n u lam ay acağ ın ı; p ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü terim in in , zor, b a s k ı , şid d e t y a n ı n ı y a d s ı y a r a k , "devlet tip i o la r a k p ro le ta r y a d ik ta tö rlü ğ ü " ve " d e v l e t b iç im i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t ö r ­ lü ğ ü " ş e k l i n d e a y r ı l m a y a c a ğ ı n ı ; "d ev let b iç im in in ", "d ev let tip iy le " a y rılm a z b i r b ü tü n o lu ştu rd u ğ u n u v b . T ıp k ı b u rju v a d e v letin , "devlet tip i o la r a k " b u rju v a d ik ta tö rlü ğ ü ve " d e v l e t b i ç im i o l a r a k " b u r ju v a d ik ta tö rlü ğ ü şe k lin d e a y r ıla m a m a s ı , ve " d e v l e t b iç im i o l a r a k " b u r j u v a d i k t a t ö r l ü ğ ü o lm a d a n " d e v l e t t i p i o l a r a k " b u r ju v a d ik ta tö rlü ğ ü n ü n olam am ası g ib i.

B u rju v azi, p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ğ ü n d e , k e n d ile ri d ı ş ı n d a h e rk e se ş id d e t ve te rö r u y g u l a n d ı ğ ı y a l a n ı n ı y a y a r a k , k o m ü n i s t­ l e r i , p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü t e o r i s i n i ve p ra tiğ in i gö z d e n düşürm ek için çaba h a r c a m a k t a d ı r . A y n ı y a l a n ı , m od ern r e ­ v i z y o n i s t l e r de d e ğ i ş i k b iç im d e t e k r a r l a ­ y a ra k p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü n ü n "k itlele­ r e hoş g e l m e d i ğ i n i " , " d e m o k r a s i m ü c a d e l e ­ sin i z a y ıf la ttığ ın ı" , " in s a n lığ ın d e ğ işti­ ğ i n i " , s ı n ı f l a r ı n uyum i ç i n d e , d i k t a t ö r l ü k o lm a d a n da sosyalizm i k u r a c a ğ ı n ı v b . söy ley erek p r o le ta r y a d ik ta tö r lü ğ ü d ü ş ü n ­ ce sin in terk e d ilm e si g e re k tiğ in i il e r i s ü r ­ m ek ted irler.

Ama h a y ı r .

P ro letary a d ik ta tö rlü ğ ü , p ro letery an m b u rju v aziy e karşı h içb ir y a s a ile s m a r l a n m a m ı ş "tü fek , süngü, top g i b i deyim u y g u n s a o t o r i t e r a r a ç l a r ­ l a " d i k t a t ö r l ü ğ ü d e m e k t i r . Bu t e r ö r ö ğ e s i ­ n i de i ç e r i r , a m a , p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü te rö re in d irg en em ez. D ik ta tö rlü k , ş id d e tli, şid d etsiz, b a rışç ıl, ask eri, e k o n o m ik , p o l i t i k v b . ç e ş i t l i b i ç i m l e r e b ü r ü n ü r . Hiç şü p h esiz, p ro le ta ry a g erek tiğ in d e b u rju ­ v a z in in ve y a n d a ş l a r ı n ı n p r o l e t a r y a d ik ­ ta tö rlü ğ ü n e k a r ş ı d ire n iş in i, k a r ş ı koyuşunu, şid d et ö ğ esin i de k u lla n a ra k , a c ım a s ız c a b a s t ı r a c a k t ı r , o n l a r ı dem okra­ sid en d ı ş t a l a y a c a k t ı r . Y azar, d ik ta tö r lü ­ ğü "devlet t e r ö r iz m i " o larak sunarak, d i k t a t ö r l ü ğ ü ve t e r ö r ü s ı n ı f s a l i ç e r i ğ i n ­ den kopararak p ro letary a d ik ta tö rfü ğ ü t e o r i s i ve p r a t i ğ i n i t a h r i f e d i y o r . ( * * )

Şubat 1988

Y azar, sadece, p ro le ta ry a d ik ta tö rlü ­ ğ ü n ü " d e v l e t t e r ö r i z m i" y a n ı y l a r e d d e t ­ m ekle de y e t i n m i y o r . O, " d e v l e t b iç im i ve t i p i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü " te o ­ r is in i, p ro le ta ry a n ın ik tid a r ı n a s ıl alm ası g e r e k t i ğ i n e de u y g u l a y a r a k , " d e v l e t b i ç i ­ mi o la ra k p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü "n ü n b ır a k ılm a s ı, ik tid a rın a lın m a sı s ır a s ın d a şid d e tte n v azg eçileceğ i a n la m ın a d a g e lir d i y o r ve u z u n u z u n M a r k s ' t a n a l ı n t ı l a r y a p ıy o r, Y a z a r , " d e v le t b iç im i o l a r a k p r o l e t a r ­ ya d ik tatö rlü ğ ü "n ü n b ıra k ıla b ile c eğ in e , d a h a doğrusu p ro le ta ry a n ın ik tid a r ı b a ­ rışç ıl y o ld an da alab ileceğ in e k an ıt o l a r a k , M a rk s ve L e n i n 'd e n i k i ö r n e ğ e y a slan m ay a ç a lış ıy o r .

B u n l a r d a n b i r i , M a r k s 1 ı n , 1 8 7 0 'l e r d e , A m e rik a v e İ n g i l t e r e ’de b a r ı ş ç ı l g e ç iş

( * * ) B i r z a m a n l a r , K a u ts k y d e , S o v y e t l e r deki p ro le ta ry a d ik tatö rlü ğ ü u y g u la ­ m a l a r ı n ı s ö z k o n u s u e d e r k e n , "d e m o k ratizm " h a s t a l ı ğ ı n a t u t u l a r a k s ı z l a ­ n ıy o r d u : " D ik ta to r a n m , d em o k rasin in e z i lm e s i n i n so n u çların d an b iri de, b u . -Ne b a s ı n ö zg ü rlü ğ ü var, ne konuşm a ö zg ü rlü ğ ü " L e n in i s e o n a ş u y a n ı t ı v e r i y o r ­ du : " S ı n ı f l a r ü stü n d e y e r a lm ış o lan bu ’c i d d i b i l g i n ’ d o ğ r u s u p e k ho ş!

K a u ts k y . . . D i r e n e r e k , ’k a v o n o z i ç i n ­ deki a d a m ’m ayak diretm esiyle: B a rışç ıl, iç s a v a ş s ı z , d i k t a t o r a s ı z , iy i i s ta t is t ik l i b i r dem okrasi v e rin bana, d iy e y i n e l e m e k t e n b a ş k a b i r şey y ap m ıy o r" ( P r o l e t e r Devrim ve Dönek K a u t s k y , s . 125) L e n in , K a u ts k y ile b ö y le alay ederken, b ir başka yerde, y in e , d e v l e t ve p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü n ü n i ş l e n d i ğ i tem el b i r y a p ı t t a , " t a r t ı ş m a ve düşünce özg ü rlü ğ ü " b ak ım ın d an b u r j u v a d e m o k r a s i s i il e p r o l e t e r d e ­ m o k ra sisin i k a rşıla ştıra ra k şu n lara b elirtiy o rd u : " B u r j u v a to p lu m u n i l i k l e r i n e d e k çürüm üş, s a t ı l ı k p arla m e n ta riz m i ye­ rin e ko m ün, d ü ş ü n c e ö z g ü r l ü ğ ü ve t a r t ı ş m a n ı n y u ttu rm a c a h a lin d e yoz­ la şm a d ığ ı ö rg en lik leri koyar.

Bu ö r g e n l i k l e r d e , d ü ş ü n c e ö z g ü r l ü ğ ü ve ta r tış m a , yu ttu rm aca h alin d e y o zlaş­ m az: Ç ü n k ü p a r l a m e n t e r l e r ( b u ö r g ü t ­ le re seçilen ler) k en d ileri çalışm ak , y asa la rın ı k en d ileri u y g u lam ak bu y a s a l a r ı n e tk ile rin i k e n d ile ri den etle­ mek, b u n la r üzerin e, s e ç m e n l e r in e k a r ş ı, doğrudan k en d ileri y a n ıt v e r­ mek z o r u n d a d ı r l a r . " (D e v let v e İ h t i ­ l a l , s . 65-66)

EKİM

29

o l a n a ğ ı n d a n s ö z e tm e si; İ k i n c i s i i s e , L e n i n 'i n 1917 Ş u b a t D e v r i m i’n d e n s o n r a , i k t i d a r ı n S o v y e tle r e geçm esi k o ş u l l a r ı n d a , p r o l e t a r y a n ı n b a r ı ş ç ı l y o l d a n i k t i d a r ı e le a lm a o l a n a ğ ı n d a n sö z e tm e s i.

T e s a d ü f d e ğ i l d i r . Ş im diye k a d a r M a r k s iz m in d e v l e t ve p r o l e t a r y a d i k t a t ö r l ü ğ ü n e ilişk in g ö rü ş ve p r a tiğ in e s a l d ı r a n l a r , - K a u t s k y ’d en K r u ş ç e v ’e , K r u ş ç e v ’d e n E u ro -k o m ü n istlerin e, o n la rd a n günüm üz r e v i z y o n i s t l e r i n e k a d a r h e p s i , M a r k s ’ı n , İ n g i l t e r e ve ABD’y e i l i ş k i n s ö y l e d i k l e r i n i k a n ıt o la ra k k u lla n m ışla rd ır.

L e n in , K a u t s k y ’n i n b u ö r n e k l e r i k u l l a n m a g i r i ş i ­ m in i t e ş h i r e d ip i d d i a l a r ı n ı ç ü r ü t ü r k e n , " E ğ e r K a u ts k y c i d d i ve d ü r ü s t b iç im d e düşünm ek is te s e y d i, ken d i k en d in e s o r a r ­ d ı: Devrime ilişk in ve istisn a n e d ir b ilm e y e n t a r i h s e l y a s a l a r v a r m ı d ı r ? Ve y a n ı t ı : h a y ı r , y o k tu r o lu r d u ." d iy o r ve s o n r a , M a rk s ve E n g e l s ’in P a r i s Komünü ü zerin e y a p t ı ğ ı d eğ erlen d irm elere a t ı f t a b u lu n u y o rd u .

B ilin d iğ i g ib i M arks, K u g e lm a n n ’a ü n l ü m e k t u b u n d a , P a r i s Komünü d e n e y l e ­ r i n d e n de y a r a r l a n a r a k , " K ıta ü z e r i n d e g e r ç e k t e n h a l k ç ı h e r d e v r i m in i l k k o ş u l u , b ü r o k r a tik ve a s k e r i m ak in ey i y ık m a y a d a y a n ır" d iy o rd u .

M a rk s ve E n g els, d e v r im i n d ev let i k t id a r ın ı y ık m ay la so n u çlan m asın ı b ü ­ r o k r a s i ve o r d u n u n v a r l ı ğ ı il e i l i ş k i l e n d iriy o rd u .

K a p ita l iz m in henüz tek elci a ş a m a y a u l a ş m a d ı ğ ı b i r dö ne m d e , İ n g i l t e ­ r e ve A m e r i k a 'd a k a p i t a l i z m , " ö z e l l i k l e b e lirtic i o l a n temel i k t i s a d i n i t e l i k l e r i n e d e n iy le , k en d in i -b ü tü n ö lçü ler s a k l ı en y ü k s e k b a r ı ş ç ı l l ı k ve l i b e r a l i z m i l e g ö ste riy o rd u ." İşte bu k o şu llard a bu ü l k e l e r d e b ü r o k r a s i ve o r d u ö r g ü t l e n m e s i ­ n i n g e lişm e m iş o lm a s ı n e d e n i y l e , M a rk s b a r ı ş ç ı l g e lişm e o l a n a ğ ı n d a n s ö z e d i y o r d u .

Fakat günüm üzde, e m p e ry a liz m ç a ğ ın d a i s e , ekonom ik n i t e l i k l e r i n e d e n i y l e b ü t ü n ü l k e l e r " k e n d i n i en d ü ş ü k b a r ı ş ç ı l v e l i b e r a l i z m i l e , m i l i t a r i z m i n en y ü k s e k ve en g e n e lle ş m iş g e liş m e s i il e " k a r a k t e r i z e e d e r . B u n d a n d o l a y ı d ı r k i , L e n in d a h a 1918'd e a r t ı k , ABD ve İ n g i l t e r e ' d e de g e l i ş m i ş b i r b ü r o k r a s i ve o r d u ö r g ü t l e n ­ m esi o l d u ğ u n u , 2 0 . y ü z y ı l d a k i g e l i ş m e l e r l e , ö zellik le e m p e ry a list s a v a ş l a k a n ı t l a n d ı ­ ğ ı n ı söy lü y o rd u . P ro le ta ry a n ın b u rju v a z i­ d en ik tid a rı a lır k e n şid d e t u y g u lam ak zo ru n d a o ld u ğ u, b ütü n ta r ih s e l ö rn e k le rle de k a n ı t l a n m ı ş i l k e s e l b i r önem t a ş ı m a k ­ ta d ır. Çünkü b u rju v azi h içb ir zam an g ö n ü llü o la r a k i t i d a r ı p r o le ta r y a y a v e r ­ mez; " z o r a d a y a n a n d e v r im o l m a k s ı z ı n , b u rju v a d ev let y e rin e p ro leter dev leti g e ç ir m e k o l a n a k s ı z d ı r . " ( L e n in ) Y a z a r ı n i k i n c i k a n ı t ı , L e n i n ' i n , 1917 Ş u b a t ı n d a n s o n r a , S o v y e tl e r d e B o l ş e v i k l e rin ço ğunluğu sa ğ la m a sı, b u rju v azin in

30

EKİM

Sayı: 5

S o v y e t l e r i n i k t i d a r ı n a b o y u n e ğ m e si ve tüm i k t i d a r ı n S o v y e tle r e geç m e si d u r u m u n ­ d a , i k t i d a r ı n "en a c ı m a s ı z " b i r ş e k i l d e , b a r ı ş ç ı l y o ld an p r o le ta r y a y a g eçeb ileceğ i ş e k l i n d e k i g ö r ü ş ü . Y a z a r ş ö y le d i y o r : " K a u tsk y 'e karşı p o le m i ğ i, ö zellik le D e v le t v e D e v r im 1 d e k i kim i p o le m ik f o r ­ m ü l l e r i , L e n i n ' i n de d e v l e t b iç im i o l a r a k p ro letary a d ik ta to ra sın ı fe tişle ştird iğ i i z l e n i m i n i v e r e b i l i r . O y sa L e n in , d e v l e t b iç im i o l a r a k p ro le ta ry a d ik ta to ra s ın m b ır a k ılm a s ın a k a p a lı d e ğ ild ir."

D a h a s o n r a L e n i n ' i n , S o v y e t le r d e ço­ ğ u n lu k sa ğ la n d ığ ı k o şu llard a b arışç ıl g eçiş o la n a ğ ı n d a n sözeden d ü ş ü n c e le rin e a tıf ta b u lu n u lu y o r.

A s l ı n d a b u ö r n e ğ i n , M a r k s iz m - L e n in iz ­ me k a r ş ı k u l l a n ı l m a s ı d a y e n i d e ğ i l d i r .

K a u t s k y , L e n in d a h a h a y a t t a y k e n , L e n i n ' in "en a c ı s ı z g e ç iş " s ö z l e r i n e s ı k s ı k a tıfta b u lu n a ra k alay ed iy o rd u .

Biz sadece, L e n in 'in , s o v y e tle r ik tid a rın ın egem en o lm a m a k la b i r l i k t e a y r ı b i r i k t i ­ d a r o la ra k kend in i o rta y a koyduğu, ik ili i k t i d a r k o ş u lla r ın d a - k i sovyet i k t i d a r ı ­ n ı n v a r l ı ğ ı de m e k , o r d u v e b ü r o k r a s i n i n o r t a d a n k a l d ı r ı l m a s ı d e m e k t i r - b ö y le b i r o la n a k ta n sö zettiğ in i; am a, b u rju v a z in in B o lşe v ik le re ve g e lişe n y ı ğ ı n h a re k e tin e k arşı z o r k u l l a n m a s ı il e b i r l i k t e , bu o lan ağ ın o rtad an k a lk tığ ın ı, ik tid a rı d e v r i m c i ş i d d e t y o lu il e a l m a n ı n k a ç ı n ı l ­ m az o l d u ğ u n u s ö y le m e k le y e t i n e l i m . L e n in , K a u t s k y ' n i n "en a c ı s ı z g e ç iş " i l e i l g i l i a la y la rın a a tıfta b u lu n arak düştü ğ ü d i p n o t t a , "en a c ı s ı z " g e ç i ş i n k o ş u l l a r ı n ı şöyle a ç ı k l ı y o r d u : "G e rç e k te , i ş i a l a y a dökmek iç i n gö z le g ö r ü l ü r b i r ç a b a g ö s te r e n K a u t s k y , b u 'e n a c ı s ı z ' g e ç i ş d e y im i n i b i r çok kez a k t a r ı y o r . Ama b u ç a b a y e r s i z o l d u ğ u n ­ d a n , b ir kaç sa y fa ilerd e a ld atm acay a sa p ıy o r ve y a n l ı ş ak ta rıy o r: 'a c ıs ız ' g e ç i ş ! Bu t ü r y ö n te m le r l e k a r ş ı t ı n a b i r s a ç m a l ı k s ö y le tm e k e l b e t t e g ü ç d e ğ i l d i r .

Bu a l d a t m a c a , şu k a n ı t ı n d a özü b a k ı ­ m ın d an b ir y a n a b ır a k ı l m a s ı n ı s a ğ lıy o r : S o sy a liz m e en a c ı s ı z g e ç i ş , a n c a k y o k s u l ­ l a r ı n g e n e l ö r g ü t l e n m e s i ( S o v y e tle r ) il e ve e ğ er d ev let i k t i d a r ı n ı n k a y n a ğ ı (p ro ­ l e t a r y a ) b u ö r g ü tl e n m e y e y a r d ı m c ı o l u r s a o la n a k lıd ır" (6 ) Y azar, b ü tü n b u n lara ek o larak L e n in 'in , "d ö n ek lik le", " b u rju v a z iy e u ş a k ­ l ı k l a " m ahkum e t t i ğ i K a u t s k y ' y i a k l a m a k ­ tan da g eri k alm ıy o r.

Y azara göre, " K a u ts k y 'n in p ro le ta ry a d ik ta to ra sın ı, 'd e m o k r a s i n i n p r o l e t e r i k t i d a r e v r e s i n d e k i içe riğ i' o l a r a k t a n ı m l a m a s ı çok d o ğ a l ­ d ı r . " K a u t s k y 'n i n h a t a s ı , " d e v l e t b iç im i o la ra k p ro le ta ry a d ik ta to ra sın m t e o r ik v a r l ı k h a k k ı n ı ( a b ç ) y a d s ı " m a s ı v e M a rk s ve E n g e ls 'in "kim i tem el m etin le rin i sansür etm eye k a d a r " i l e r i g i t m e s i y d i .

Eh, bu kadar "hata" k a d ık ı z ın d a da o lu rd u .

Y a z a rım ız , b ü tü n bu s ö y le d ik le rin d e n s o n r a , "G erçek a n l a m d a p r o l e t a r y a d i k t a t o r a s m m , d e v l e t b iç im i o l a r a k p r o l e t a r y a d i k t a t o r a s ı n m b ı r a k ı l m a s ı , ne M a rk siz m in b ı r a k ı l m a s ı a n l a m ı n a g e l i r , ne de L e n i n iz m in " d i y e b i l m e k t e d i r .

B u rju v a z i, M a rk s iz m -L e n in iz m e kaba sa ld ırıla rın ın y a n ısıra , M arksizm -L enin iz m i d e v r im c i içeriğ in d en kopararak, k e n d i s i iç i n k a b u l e d i l e b i l i r b i r d u r u m a g e ti r m e y e de özen g ö s t e r i r .

M a rk siz m in o to rite le rin i a z iz le ştirere k , o n la rın te o ri­ s i n i n d e v r im c i ö z ü n e s a l d ı r ı r . B un u d a , sö z d e M a r k s i s t o l a n r e v i z y o n i s t i d e o l o g l a ­ r ı a r a c ı l ı ğ ı y l a y a p a r . Y azarım ız d a , bu r o le s o y u n m u ş l a r d a n b i r i d i r , B ü tü n rev izy o n istler g ib i y a z a rım ız da, M a r k s iz m - L e n in iz m i rev ize e d e rk e n , M a rk s iz m - L e n in iz m in b i r b ilim o l d u ğ u , d in o lm ad ığ ı, h e r y e n i g e liş m e k a r ş ı s ı n d a d e ğ iş m e y e aç ık o ld u ğ u , ta m a m l a n m a m ış o ld u ğ u v b . g ib i genel doğru a n l a y ı ş l a r a sığ m ıy o r.

Y azar, bu genel d o ğ ru ları k an ıt g ö s t e r e r e k , ta m a m iy le d i y a l e k t i k b i r g e ­ lişm e s e y r i i z le y e n b i l i m i , b i z z a t o t o r i t e ­ ler ta ra fın d a n " M a rk siz m in aşılm ası" o l a r a k y o r u m l u y o r . Y a z a r a g ö re M a rk siz m , K om ünist M a n ifesto il e b a ş l a t ı l a b i l i r ve 1 8 5 8 'd e , ( M a r k s ' i n , G r u n d r i s s e a d l ı e s e ­ r i n d e b ü t ü n b o y u t l a r ı il e o r t a y a k o y d u ğ u , daha doğrusu, önceki y a k la şım la rın ı k a n ı t l a d ı ğ ı ) a r t ı - d e ğ e r te o ris i ile a ş ı l ­ m ı ş t ı r . 1871'd e , P a r i s Komünü d e n e y l e r i n ­ den y ara rla n ılara k , "M arksist d ev let teo risin in y etk in leştirilm esi" ile , daha önceki M arksizm b ir daha a şılm ıştır.

A y n ı ş e k i l d e , L e n in i l e b i r l i k t e M arksizm b ir üçüncü kere a ş ı l m ı ş t ı r .

B ü tü n b u o rijin al "aşılm a te o risi" ile n ih ay et s a d e d e g e l in m e k te ve y a z a r ı m ı z b a k l a y ı a ğ zın d an ç ık a rm a k ta d ır: " A v r u p a k o m ün iz m i, b a ş a r ı d e r e c e s i ne o l u r s a o l s u n , M a r k s iz m - L e n in iz m i b i r a ş m a g irişim i o la ra k d e ğ e r le n d ir ile b ilir.

Ama bu g irişim in ö ncü lü ğ ü n ü , g erçek lik te A v r u p a k o m ü n iz m in d e n ö n c e , 1956 -19 57 'd e n b a ş l a r a y a k SBKP y a p t ı . Ve s ü r d ü r ü y o r . " Demek k i , b u o r i j i n a l " a ş ı l m a t e o r i s i ­ n d e n y a z a r ı n m u r a d ı , A v r u p a k o m ü n iz m in i ve onun ş a h s ı n d a , b u i h a n e t y o lu n u n T ü r k i y e ' d e k i y e n i i z l e y i c i l e r i n i ve t e m s i l ­ c i l e r i n i a k l a y ı p o n o re e t m e k t i r . Ve b u " a ş m a " n m ö n c ü l ü ğ ü n ü d e , A v r u p a komü­ n iz m in d e n a lıp K r u ş ç e v 'i n şah sın d a SB K P'ye v e r m e k t i r .

B i r i n c i s i , M a rk s iz m - L e n in iz m i öze i l i ş ­ k i n s o r u n l a r d a , d e v r im c i s ı n ı f m ü c a d e le ­ s i, p r o le ta r y a d ev rim i, p r o le ta r y a d i k t a ­ tö rlü ğ ü , p ro le ta ry a e n te rn a sy o n a lizm i,

(Devamı s . 3 8 ' de)

Şubat 1988

EKİM

31

Devrimci görev ve Türk Solunun tutumu D i y a r b a k ı r A s k e r i C ezaevi,'nde t u t u k l u üç PKK s a v a ş ç ı s ı n ı n sol b a s ı n d a y a y ın la n m a sı a m a c ıy la kalem e a l d ı k l a r ı (b iz e de u l a ş t ı r ı l a n ) a ş a ğ ı d a k i ya zıyı a yn e n y a y ı n l ı y o r u z . Üzerinde çok t a r t ı ş ı l a n ve çoğu zaman sol ç e v r e le r d e d a h i r e s m i- b u r ju v a id eo lo ji ve p r o p a g a n d a n ı n k a y n a k l ı k e t t i ğ i g e r i c i ö n y a r g ı l a r l a h a k s ı z y e r e s u ç la n a n v e k a r a l a n a n P K K 'nın s a v a ş ı , b i z z a t s a v a ş ç ı l a r ı n ı n a ğ z ı n d a n a n l a t ı l m a k t a , s u ç la m a la r a , ö n y a r g ı l a r a ceva p v e r i l ­ m e k t e d i r . Bu b a k ım d a n y a r a r l ı o lacağı d ü ş ü n c e s i ve so ru m lu lu k b i l i n c i y l e EKİM y a z ı y ı o k u y u c u l a r ı n a ve ka m u oyu na su n u y o r .

PKK ile a r a m ı z d a k i f a r k i l k e s e l d i r , bu b i l i n i y o r . Biz ç a b a l a r ı m ı z ı n m e rk e z in e s ı n ı f s a v a ş ı n ı ve s o s y a liz m i k o y u y o r u z , PKK u lu s a l s o r u n u . A n c a k ş ü p h e s iz k i , h e r u lu s u n , h e r h a l k ı n ö z g ü rlü ğ ü n ü s il a h la elde etme y a da koruma h a k k ı v a r d ı r ve bu ta m am iyle h a k l ı ve m e şru d u r. Diğer b i r n o k ta , b i z T ü rk v e y a K ürt solu d e ğ i l i z ; önceden oluşm uş v e iç in d e b ird en fa z l a m ille t ve m i l l iy e t i n y e r a l d ı ğ ı b e l i r l i b i r s i y a s a l çerçeved e, b e l i r l i b i r s i y a s a l i k t i d a r ı , serm aye ik tid a rın ı yıkm a k ve b ü tü n u lu s la r d a n iş ç ile r in e ş i t l i ğ i n e ve k a r d e ş l i ğ i n e d a y a n a n s o s y a l i s t b i r c u m h u riy e t k u r m a k a m a c ıy la s a v a ş a n T ü rk, K ü rt v d . k ö k e n l i k o m ü n is t ve iş ç ile r d e n o lu şan e n t e r n a s y o n a li s t b i r h a r e k e t i z . Ülkem izde g elişen U lusal K urtuluş M ü c a d e le s i k a r ş ı s ı n d a , d e v r i m c i - d e m o k r a t ve a y d ı n ç e v r e l e r l e b u k e s i m l e r i n y a y ı n o rg a n la rı için d e b u lu n d u k la rı o lu m su z t u t u m l a r a b i r k a ç sö z le d e ğ in m e k i s t i y o r u z .

T ürk so l h a rek etin in d e ğ e rlen d irm esin i yapm a bu y a z ın ın a m a c ı d e ğ i l d i r . Bu y a z ı d a g ü n d e m d e o l a n m ü c a d e le m iz e k a r ş ı y a k la şım a k ıs a c a parm ak b a s a c a ğ ız .

H alk ım ızın ta rih i baş k a ld ın ve b a ş ta n b a ş a k a tlia m la r eşliğ in d e e s a re t z i n c i r l e r i n e v u r m a , k ö le le ş t ir m e ve t a r i h ­ te n s ilm e ç a b a la rıy la ta n ım la n a b ilir. Ü çbin y ı l l ı k i ş g a l ve s ö m ü rg e u y g u l a ­ m a la rı b iz i h a lk o la r a k ta r ih te n silm ed i. Üç b i n y ı l l ı k k a t l i a m c ı , b a s k ı c ı , s ö m ü r ­ geci u y g u lam a m i r a s ı m en son T .C . d e v l e t i d e v r a l d ı ve b i z i t a r i h t e n silm e ç a l ı ş m a l a r ı n ı n en y o ğ u n u n u g ü n d e m l e ş t i r d i . Ü lkem izin y a l n ı z i ş g a l e d il m e k le y e r üstü ve yer a ltı z e n g in lik leri talan e d ilm e k le k alm ad ı.

K ürt h a lk ı, Türk u l u s u n u n u l u s a l y a y ı l m a a l a n ı ve ham m a d d e s i h a l i n e g e t i r i l d i . Üç b i n y ı l l ı k ta rih im iz in en k a ra n lık , en te h lik eli d ö n e m in i h alk o la ra k y aşıy o rd u k . İki s e ç e n e ğ im iz v a r d ı . Ya h e r g ü n e r i y e r e k b a r ı ş i ç i n d e yok o l a c a k y a d a d i r e n e r e k b a ğ ı m s ı z o l a c a k t ı k . H a l k ı m ız PKK ö n d e r ­ liğ in d e ira d e sin i d iren erek var olm a y ö n ü n d e k u l l a n d ı . E v e t, b u g ü n h a l k ı m ı z Türk d e v le ti ile üçbin y ı l l ı k e s a re tte n k u r t u l m a n ı n ve ö z g ü r o lm a n ı n h e s a p l a ş ­ m ası iç in d e d ir.

H alk ım ızın ö zg ü rlü k ve b a ğ ı m s ı z l ı k a r z u s u n a re s m i d e v l e t p o l i t i k a s ı n ı n y a k ­ la ş ım ı h erkesçe b ilin m e k te d ir. H a lk ım ız ın

v a rlığ ım in k ar etm e, en masum b i r u l u s a l t a l e b i k a n ve k a t l i a m l a b a s t ı r m a , z o r l a o l u ş t u r u l m u ş M is a k - ı M illi 'n i n de d o k u n u lm a z lığ ım sav u n m a v s . d i r . Bugün b a ğ rın d a n çık tığ ım ız ü lk e m iz ü stü n d e h a l k o l a r a k h i ç b i r söz h a k k ı m ı z y o k .

D ilim iz le k o n u ş m a m ız , y a s a k l a n m ı ş , tüm u lu s a l d eğ erlerim ize y a b a n c ı l a ş t ı n l m a y a , korkunç b ir asim ilasy o n a ta b i t u tu la r a k ve T ü r k l e ş t i r i l m e y e , ç o c u k l a r ı m ı z a , k ö y le ­ r im iz e v e r d i ğ i m i z K ü rtç e i s i m l e r d e ğ i ş t i ­ r i l m e k t e , K ürt ve K ü r tlü k le i l g i l i h e r şe y silin m ey e, u n u ttu ru lm a y a ç a l ı ş ı l m a k t a d ı r .

2 0 .y ü zy ılın son çey reğ in d e yeryüzünde b u n c a ı r k ç ı , b u n c a b a s k ı c ı v e yok e d ilm e te h lik e s iy le yüzyüze olan b a ş k a b i r h a lk v a r m ıd ır acaba?

Mevcut d u r u m d a h a l k ı m ı z ı yok etm e, k a tlia m la r a ta b i tu tm a, zo ru n lu is k a n , s ü r g ü n v s . v s . n i n tüm y a s a l a l t z e m in i h a z ı r l a n m ı ş ve p r a t i ğ e u y g u l a n m a y a b a ş ­ la n m ıştır.

D evlet tüm b u u y g u l a m a l a r ı m ü c a d e le m iz in g e liş m e s i k a r ş ı s ı n d a i h t i ­ y a ç d u y d u ğ u ş e k i l d e y ü r ü r l ü ğ e k o y m a k ta v e k o y m a y a d e vam e t m e k t e d i r . P i ş m a n l ı k y a sa sı, k elle a v c ılığ ım re sm ileştire n , sa v a şç ıla rın b a şın a m ily o n larca ödül koym a, korucu a d ı a l t ı n d a p a r a l ı m ilisle ­ r i s i l a h l a n d ı r ı p a d a m ö ld ü r m e k i ç i n o r t a yere salm a, b a ş k a ü lk en in s ı n ı r l a r ı n a te c a v ü z ederek sa ld ırm a vs. b u n la rın hepsi y a s a l l a ş t ı r ı l m ı ş t ı r . K ısacası g a y ri in sa n i, u lu s la ra ra s ı hukuk k u r a lla r ın a , s a v a ş k u r a l l a r ı n a u y m a y a n , tüm yol v e y ö n te m le r le b a ş v u r u l m u ş , b u n l a r y a s a l l a ş ­ t ı r ı l a r a k h a l k a d a b e n im s e tilm e y e ç a l ı ş ı l ­ m ı ş t ı r . Tüm b u n l a r m ü c a d e le m iz i d u r d u r ­

32

EKİM

S a y ı :5

m a y a y e t m e d i. G i z le d iğ i sö m ü r g e c i m a s k e ­ s i n i b i r a z d a h a a r a l a n d ı r m a k , g e r ç e k ve ayn b ir askeri ö r g ü tle n m e y e g id erek m ü c a d e le k a r ş ı s ı n d a d a ğ ı l m a y a y ü z t u t a n a s k e r i ve i d a r i ö r g ü tle n m e y e r i n e y e n i ö rg ü tlen m elere y ö n eld i. T abi bu y o lla r la d a s o n u c a g i d e m e y e c e k t i r , g itm e s i mümkün d e ğ i l d i r . " E ş k i y a y ı yok e d e c e ğ iz , k ö k ü n ü k a zıy acağ ız, vurduk, sa k la n a c a k delik a r ı y o r l a r " y o llu iç f e r a h l a t ı c ı p r o p a g a n ­ d a l a r ı a r t ı k s ık s ık k u llan am az o ld u ­ l a r . N asıl kökü k a z ın a c a k s a v a ş ç ı l a r ı n , k a r ş ı l a r ı n d a s a v a ş a n b i r h a l k v a r . Biz d e v rim c ile ri yok etmek için , için d en ç ı k t ı ğ ı m ı z h a l k ı yok e tm e le r i g e r e k i r . B ir h a l k n e k a d a r y o k s u l , k ü ç ü k ve g e r i o l u r s a o l s u n , s a v a ş m a y a k a r a r v e r d i mi, on u h i ç b i r g ü ç a lte d e m e z . İ ş t e Vietnam ö rn e ğ i.

Bizim h alk ım ız da k ö le lik le , söm ürg ecilik le, ta rih se l b ir h e sap laşm a i ç i n d e d i r . S a v a ş ı m ı z ı n çok z o r ve çok k a n lı o lacağ ım b iliy o ru z .

K arşım ızd a d u r a n l a r b ö lg e n i n en b ü y ü k o r d u s u y l a , ır k ç ı, k afatasçı y a p ıy a sa h ip tirle r.

Resmi d e v l e t p o l i t i k a s ı b iz im i ç i n s ı r d e ğ i l . T .C . b iz im le b i r s a v a ş i ç i n d e d i r .

O ld u k ç a e ş i t s i z k o ş u l l a r d a y ü r ü t t ü ğ ü m ü z d e v l e t i n h e r n e h i k m e ts e , b u s a v a ş ı re sm i o l a r a k d i l e g e tir m e y e d i l i v a r m ı y o r . Ama f i i l e n s a v a ş t a o l d u ğ u n u d a g iz le y e m i y o r .

O r d u s u n u n en seçme b i r l i k l e r i n i ü lk e m iz e sevk e tti, askeri v a rlığ ım kat kat a r t ı r d ı . M ily o n l a r c a l i r a h a r c a y ı p s a v a ş d o n a n ı m ı h a r c ı y o r . Korucu a d ı a l t ı n d a m ili s p a r a l ı a s k e r l e r d e n o l u ş a n b i r o r d u ­ yu, K ü rtlerd en o lu ştu rm ay a ç a lışıy o r.

H ü kü m et, M illi G ü v e n lik K o n se y i, MİT v s , d ev letin en y e t k i l i k a r a r o r g a n l a r ı n ı n baş g ü n d e m in i PKK ve gelişen u lu sal m ü c a d e le m iz işg a l e tm e k te , d ev let tüm p o l i t i k a l a r ı n d a b u s a v a ş d u r u m u n a g ö re yönünü b elirlem ek ted ir.

G e liştird iğ im iz m ü c a d e le i l e b u n u d e v le t e d a y a n d ı r m ı ş b u l u n m a k t a y ı z . B u, u n s u r u d e v l e t re s m i a ğ ı z l a i t i r a f etm eye y a n a ş m a s a d a p r a t i k k a r a r ve f a a liy e tle r i y le b u n u g izleyecek durum u k a lm a m ış tır .

Resmi d e v l e t o r g a n l a r ı TRT, b a s ı n ve b u r j u v a p a r t i l e r i hep b i r a ğ ı z d a n m il li b i r l i k ve b e r a b e r l i k v a a z l a r ı v e r m e k te , şo v e n iz m z e h i r i n i b u g ü n e k a d a r g ö r ü lm e ­ miş b o y u t l a r d a T ü r k h a l k ı n ı n k a f a s ı n a şırın g a e tm ek ted ir.

H alk lar a ra sın d a d ü şm a n lık g eliştirm ek , s ı n ı f s a l ç ı k a r l a r ı iç i n h a lk la rı b irb irin e k ırd ırm a k ve ta la n dü zen in i bu şek ild e sürdürm eye ç a l ı ş m a s ı , b u r j u v a z i n i n en s ı k b a ş v u r d u ­ ğu y o l l a r d a n b i r i d i r .

T ürk b u r j u v a z i s i T ü r k ş o v e n i z m i n in a y r a n ı m a la b ild iğ in e k ab artm ay a ç alışm ak ta, e lin d en g elen i ard ın a k o y m a m a k ta , e l i n e g e çen h i ç b i r fırsa tı k a ç ırm a m a k tad ır.

T ü r k ve K ürt h a l k l a r ı a r a s ın d a d ü şm a n lığ ı k ö rükleyip g eliştirm ey i, g ü v en sizliğ i yaym ayı p o liti­

k a sın ın tem el t a ş l a r ı n d a n b iri h alin e g etirm iş b u lu n m a k ta d ır . H ayali b i r te h li­ ke y a y g a r a s ı y l a h a l k ı n u f k u n u k a r a r t m a ­ y a , y edeğine alm ay a ç a l ı ş m a k t a d ı r . V ata­ n ı m ı z ı m ille t im iz i b ö lm ek , y a b a n c ı g ü ç l e ­ r e p e ş k e ş çe k m e k, T ü rk m i l l e t i n i t a r i h t e n s ilm e k i s t i y o r l a r y a y g a r a s ı y l a , o lm a y a n b i r t e h l i k e y l e h a l k ı n iç in e k o r k u s a l m a , v a ta n h a in i ilan e ttiğ i, u lu sa l k u rtu lu şçu g ü ç le r i m i z e ve T ü r k d e v r im c i h a r e k e t i n i n ü z e r i n e sü rm e y o ğ u n ç a b a s ı i ç i n d e d i r l e r .

K im senin T ü r k v a t a n ı n ı m i l l e t i n i b ö l d ü ğ ü falan yokken, ta rih s e l gerçek ler in k a r e d i l e r e k d e m a g o ji ve y a l a n m e k a n iz m a s ı tüm b o y u t l a r ı y l a i ş l e t i l m e k t e d i r . V a t a n ı ve m i l l e t i b ö lü n e n v a r s a , o T ü rk v a t a n ı ve m i ll e ti d e ğ i l d i r . K ü r t l e r i n v a t a n ı ve K ürt h a l k ı b ö lü n m ü ş , a r a ş m a s u n i s ı n ı r ­ l a r çizilm iş, h a lk ım ız b ir b ir in d e n k o p a ­ r ı l m ı ş v e b iz t a r i h t e n s ili n m e y e ç a l ı ş ı l ı ­ y o r u z . T a r i h i to p lu m s a l g e r ç e k l e r i n t e r s ­ y ü z e d i lm e s i a n c a k b u k a d a r o l u r .

Bu ip leri ko p arm ış azg ın şo ve niz m d alg ası k arşısın d a düzen p a rtile rin in tüm ü v atan ın b ü tü n lü ğ ü teh lik e d e d ir.

M illi s o r u n u iç p o l i t i k a a r a c ı y a p m a y a ­ lım .

Hepimiz m illi m ü tab ak at için d e o lalım ; şek lin d e t a v ı r l a r ı m ko ym uş b u ­ lu n m ak tad ırlar.

B u rju v a b a sım ve ü n iv e rsite le rin t a v r ı n a b a k tığ ım ız d a , o b jek tif h a b e rc ilik ve b ilim çev releri o l m a k ta n ta m am e n uzak , u zak tan k u m a n d a l ı , re s m i d e v l e t p o litik a sın ın k atışık sız sav u n u cu lu ğ u n u yap m ak ta h a lk ı y an ıltm ak , y a la n ve y a n lış b ilg ile rle h a lk ı kan em icilerin yed eğ in e a lm a ve ş o v e n iz m i e t k i n b i r şek ild e yaym a a ra ç la rı h alin e g e lm iş b u lu n m ak tad ırlar.

B a s ı n sözü m o na k a m u n u n v i c d a n ı h a k ­ k ın ve h alk ın sesi o lacakk en ırk çı f a ş i s t l e r i n s e s i o l m u ş t u r . Resmi ç e v r e l e r c e b e lirlen en p o litik a la r d o ğ ru ltu su n d a y a y m y a p m a k t a , t a r i h s e l ve t o p l u m s a l g e r ç e k l e ­ r i i n k a r te m e lin d e h a l k m b i l i n c i n i k ö r e l t m e k te , h a l k l a r ı m ı z a r a s ı n d a g ü v e n s i z l i k ve d ü şm an lık y ay m ak ta, ça ğ d ışı b ir tu tu m s ü r d ü r m e k t e d i r . B u g ü n U lu s a l K ur­ t u l u ş ç u G ü ç le rim iz c e v e r i l e n m ü c a d e le n in n e k a d a r ı h a l k a y a n s ı t ı l m a k t a d ı r ? Ü lkede o lu p b i t e n l e r i n , g e r ç e k l e ş t i r i l e n e y l e m l e r i n ne kadarı h a l k a y a n s ı t ı l m a k t a d ı r ? Bu so ru la rı sorduğum uzda, v erilecek cevap o rta y a g erçek lerin h alk tan g izlen d iğ in i g ö z le r ö n ü n e s e r e c e k t i r . G e r ç e k l e ş t i r i l e n b i n l e r c e e y le m , ö z e l l i k l e d e v l e t g ü ç l e r i n e y ö n e l i k o p e r a s y o n l a r , h a l k t a n g iz le n m e k ­ te, h a b e rle r a r a s ın d a yer a lm a m a k ta d ır.

Tüm b u r j u v a ç e v r e l e r ve a y d ı n l a n E r g u n G ö z e 'd e n U ğ ur Mumcu’s u n a k a d a r h e p s i d e v l e t e a k ı l d a n e l i k e tm e k te , PKK’m n ve U lu s a l K u r t u l u ş G ü ç le r im iz in n a s ı l yok ed ileceğ i, n eler y a p ıla c a ğ ı konusunda y o l , yöntem g ö s te r m e k te , d e v l e t i n b i n l e r c e

Şubat 1988

uzm anı y e tm iy o rm u ş gib i, b u n la r h alk d ü ş m a n l ı ğ ı ve ş o v e n iz m in d e ğ ir m e n in e su ta şım a k ta d ır. ilg in ç tir, d e v rim cilik ve d em o k ra tlık a d ın a m an g ald a kül b ır a k m a ­ y a n , b a z ı köşe y a z a r l a r ı , PK K 'y a k a r ş ı K o n t r - G e r i l l a 'y ı h a r e k e t e g e ç ir m e d i d iy e d e v l e t y ö n e t i c i l e r i n e ç a t m a k t a , 12 M a r tt a K o n tr-G erillay ı b iz e karşı k u lla n d ın ız , b iz d e v l e t i n ve m il l e t i n b ü t ü n l ü ğ ü n d e n y a n a y d ık , a sıl d ev leti bölm ek is t e y e n PKK’y a k a r ş ı g ü ç l e r i m e y d a n a s a l m a n ı z g e r e k i r , y a z ı k d e ğ i l mi, b i z i h a k s ı z y e r e süründürdünüz d iy e re k b u rju v a z ile rin e yol g ö s t e r e r e k , dert y a n m a k ta d ırla r.

S a n k i d e v l e t K o n t r - G e r il la g ü ç l e r i n i o r t a ­ ya sa lm a k ta , k a tlia m la rla g ö re v le n d iril­ mekte g e r i k a l m ı ş g i b i .

B a y l a r m e ra k etm esin ler, sözünü e ttik le ri g ü ç le rin o tu zi k i t e k m il i b i r d e n ü lk e m iz e ve ü z e rim iz e s a l ı n m ı ş b u l u n m a k t a d ı r . Ne k a d a r dem ok­ r a t ve h a l k t a n y a n a o l d u k l a r ı m m ü c a d e ­ lem iz gösterm iş, m ask elerin i düşürm üş b u lu n m a k ta d ır.

En g erici faşistin d en , U ğ u r Mumcu g i b i d e m o k r a t g e ç i n e n l e r i n tüm ü K ü rt s o r u n u k a r ş ı s ı n d a y a n y a n a o lm ak tan a y m a ğ ı z l a r ı k o n u şm ak tan s a ­ k ın ca görm em ek ted irler.

A r a l a r ı n d a te k f a r k h a l k ı m ı z ı t a r i h t e n s ilm e d e b a ş v u r u ­ l a n yol ve y ö n te m le r in b i ç i m l e r i y l e i l g i l i ­ d i r . Özde K ürt u l u s u n u yok e d ilm e s i n d e T ü rk leştirilm esin d e hepsi a y m yerde b u ­ lu şm ak tad ır.

Bilim y u v a l a n o l m a s ı g e r e k e n ü n i v e r ­ s i t e ç e v r e l e r i n e b a k t ı ğ ı m ı z d a a y m koro iç in d e o n la rın da e k sik siz y e rle rin i a ld ık la rım g ö r m e k te y iz . T ü r k ü n i v e r s i t e ç e v r e l e r i b ilim a d a m l ı ğ ı a d ı n a , b i l i m i n ı r z ı n a g e ç m e k te , i n s a n l ı k v e b ilim d ı ş ı ş o v e n iz m e , b i r h a l k m t a r i h t e n s i l i n m e s i p o l i t i k a l a r ı n a " b i li m s e l" t e z l e r ve a ç ı k l a ­ m a la rla k a t ı l ı m l a r ı m esirg em em ek ted irler.

Düğmeye b a s ı l d ı ğ ı n d a ü l k e n i n tüm ü n i v e r ­ siteleri, ü l k e n i n ve v a t a n ı n b ö lü n m e z l i­ ğ i y l e , b ö l ü c ü l ü k t e h l i k e s i ü z e r i n e k o n fe ­ ra n sla r vs. d ü z e n le m e y a r ı ş m a hizm et etm e k te k u s u r b ı r a k m a m a k t a d ı r l a r . N am us­ lu b i r s e s i ş it m e d i k b u ç e v r e l e r d e n . Ne k ad ar acı ve k o r k u n ç b i r d u r u m b u .

B u ru n la rı d ib in d e iç i ç e o ld u k la rı 15 m ily o n a y a k ı n b i r h a l k ı n v a r l ı ğ ı i n k a r e d i l i r k e n ve t a r i h t e n silm e p l i t i k a l a n son s ü r a t u y g u l a m a y a s o k u l u r k e n , b ilim a d a m ­ l ı ğ ı n ı n n a m u s u n a s a h i p k im s e n i n s e s i n i iş i t m e d i k . Ne k a d a r k o r k u n ç ! Bu ç e v r e l e r b il im d ü n y a s ı n ı n y ü z k a r a l ı ğ ı n a so y u n m u ş ve b u n u s ü r d ü r m e y e d e v a m e t m e k t e d i r l e r .

Her g ü n b u n u b a s ı n d a T R T 'd e , m e c lis t e , s iy a s i p a r tile r d e , ü n iv e rs ite le rd e , B u lg a­ r i s t a n ' d a k i T ü r k l e r i n i s m in in d e ğ i ş t i r i l d i ­ ğ i , b a s k ı y a p ı l d ı ğ ı , b u n u n zu lü m o l d u ­ ğu, u lu sla ra ra sı h u k u k k u r a l l a r ı n a ve in sa n lığ a u y m ad ığ ı y o ll u y a z ıla r ve a ç ık la m a la r b irb irin i k o v alam ak tad ır. Şovenizm d a l g a s ı n ı n k a b a r m a s ı n d a T ü r k ­

EKİM

33

l ü ğ ü n ş a h l a n m a s ı n d a b u n d a n iy ic e y a r a r ­ la n ıld ığ ı, tüm ç e v r e l e r i n aynı yerden y ö n le n d irild iğ i o rta d a d ır.

B u lg aristan T ü rk leri konusunda bunca y a y g a ra kopa­ r a n l a r ı n , b u r u n l a r ı d ib in d e olan b ite n le r i n e d e n g ö r m e z lik t e n g e lm e k te , s a ğ ı r s u l t a n ro lünü oynam ayı k ılım k ıp ırd a tm a m a y ı t e r c i h e t m e k t e d i r l e r n e d e n ? Bu k a r a m iz a h ö r n e ğ i , bu ç i f t e s t a n d a r t , a c a b a d ü n y a ­ n ın başka y erlerin d e y aşan m ış m ıd ır?

H alk o l a r a k d i lim i z y a s a k l a n m ı ş t ı r , bu A n a y a s a y a k a d a r s o k u lm u ş , K ü rtç e o l a n k ö y lerim izin , ç o c u k la rım ız ın v s . isim le ri d e ğ i ş t i r i l m e k t e , b u n l a r i ç in n iy e u l u s l a r ­ a r a s ı hukuk k u r a lla r ı in s a n lık d e ğ e rle ri v s . b u ç e v r e l e r i n a k ı l l a r ı n a g e lm e m e k te ­ d i r . Y oksa u l u s l a r a r a s ı h u k u k k u r a l l a r ı ve u lu sla rın k a d e rle rin i ta y in hakkı i ç>3 i n d e K ü r t l e r iç«S in özel b i r m a d d e mi v a r d ı ? Bu k u r a l l a r K ü r t l e r i ç in u y g u l a n ­ maz mı d e n m iş ti? E v et o l d u k ç a i ğ r e n ç , d ü n y a d a b e n z e r i g ö rü lm e m iş i k i y ü z l ü b i r tu tu m t a k ı n m a k t a d ı r l a r b iz e k a r ş ı . Şu anda b u lunduğum uz D iy a rb a k ır A skeri C e z a e v in d e z i y a r e t ç i l e r i m i z l e K ü rtç e ko ­ n u ş m a m ız y asa k tır.

T ü r k iy e 'n in h içb ir c e z a e v i n d e g ö r ü lm e y e n b i r u y g u l a m a v a r .

Z iy a re tç ile rin K ürtçe k o n u şm am alarım s a ğ l a m a k iç in z i y a r e t y e r i n d e s i y a s i p o l i s gö rev len d irilm iş b u lu n m a k ta d ır. B u lg a ris ­ t a n ' d a b a s k ı ve zulüm v a r d e n i l m e k t e d i r , yaygara k o p a rılm a k ta d ır.

P ek i, b urada zulüm ve v a h ş e t yok mu? Y a l n ı z D i y a r b a ­ k ır C e z a e v in d e v ah şetin k u rb a n la rın ın sa y ısı 4 0 'a u laşm ak tad ır.

Niye b u n c a zu lü m ve b a s k ı d e n i lm iy o r ? Y oksa i ş i n iç i n e K ü r tlü k g i r d i ğ i n d e d e v r i m c i l i k ve d e m o k r a t l ı k , i n s a n h a k l a r ı ve h u k u k u n s a v u n c u s u o lm ak s ı n ı n son mu b u l u y o r ?

B ö l ü c ü lü k t e t a k ı n ı l a c a k t a v ı r d a m il l i b i r l i k ve m u t a b a k a t s a ğ l a n m a l ı d ı r , ş i a r ı ­ n ı n ne a n l a m a g e lc jiğ i, b u r j u v a z i n i n b u n u niye s l o g a n l a ş t ı r d ı ğ ı n a k ı s a c a d eğ in elim ; ne ü z e r i n d e m illi m ü t a b a k a t ? K ü rt h a l k ı ­ n ın e sa re tin in d ev am ın d a, ta rih te n s i l i n ­ m e s in d e , m evcut re sm i p o l i t i k a n ı n y ü r ü ­ tü l m e s i n d e hep b e r a b e r ve b i r l i k o l a l ı m .

U y g u l a n ı l a c a k ve y a s a l s t a t ü y e k a v u ş t u ­ ru lm u ş, b a s k ı işk en ce, k a tlia m , m ecburi i s k a n v s . de h e p im iz b i r l e ş e l i m . Ç a t l a k , ayn s e s ç ı k m a m a l ı d a n b a ş k a b i r şe y d e ğ i l d i r b u m illi b i r l i k ş i a r ı . E v e t, K ü rt h a l k ı n ı n ö z g ü r l ü k ve b a ğ ı m s ı z l ı k ö z le m in i ve h a k k ım yok etm ede e l e l e verelim d e n i l m e k t e d i r . Bu ş i a n b u r j u v a z i n i n tüm k a n a l l a r ı , re s m i d e v l e t ç e v r e l e r i , b a s ı n ve ü n i v e r s i t e l e r i , h e p s i b u yok e d i l i ş i n , slo g a n ım m illi b irlik ve b e ra b e rlik la f la r ıy la c ila la y ıp , k itle le ri buna h a z ır ­ la m a ç a b a s ı n d a el e le y ü r ü m e k t e d i r l e r .

Resmi ç e v r e l e r b a s ı n , TRT, ü n i v e r s i t e ­ l e r v s . b u tu tu m i ç i n d e y k e n , s o l , d e v r i m ­ ci s a f l a r d a k e n d i n i g ö r e n k e s i m l e r i n t a v r ı ne o l m a k t a d ı r . Ü s tle r in e d ü ş e n i y a p m a k t a

34

EKİM

Sayı: 5

m ı d ı r l a r ? Bu s o r u y a a c ı d a o l s a v e r e c e ­ ğim iz y a n ı t h a y ırd ır.

T ü r k i y e sol ve d e v r im c i ç e v r e l e r i s ı n ı f m ü c a d e le s i g e r e ğ i şo v e n iz m in k a r a r l ı d ü ş m a n ı o lm a k , h a l k a g e rçek leri u la ş tırm a k , b u rju v a z in in h a lk ı a l d a t m a m e k a n iz m a s ı k a r ş ı s ı n d a d u r m a k ­ t ı r . B u r j u v a z i n i n g ü ç le n m e s i, ş o v e n iz m in d a l b u d a k s a lm a s ı, s ı n ı f m ü cad elesin in önündeki en büyük düşm an ve e n g e l o l d u ğ u n u u z u n u z u n a n l a t m a y a g e r e k yok sam nz. Şimdi T ü r k i y e s o lu n u n ü lk e m iz d e g e l i ­ ş e n U lu s a l K u r t u l u ş M ücadelem ize k a r ş ı t a v r ı n a k ı s a c a e ğ ile l im : Ö z e llik le y a y ı n o la n a ğ ı b u lu n a n b a z ı dev rim ci-d em o k rat çev relerin ta v rı o ldukça y etersiz ve g erid ir.

H a lb u k i bu k e s im le r d e n h alk o l a r a k b ü y ü k b e k le n tim iz v a r d ı . D e v rim im iz in d ı ş m ü t t e f i k l e r i n i n b a ş ı n d a T ü r k d e v r i m c i h a r e k e t i g e l m e k t e d i r . M ü c a d e le ­ m izin s i l a h l ı d i r e n i ş a ş a m a s ı n a g i r m e s i ­ n i n ü z e r i n d e n e p e y z a m a n g e ç ti ve çok m esafeler k a te ttik . Tabu o la r a k , d o k u n u l­ maz b e l l e n e n "K ü rt s o r u n u " re sm i d e v l e t ç e v r e l e r i ve b u r j u v a b a s ı n d a k o n u ş u l m a y a ve t a r t ı ş ı l m a y a b a ş l a n d ı .

T ü r k - s o l ç e v r e l e r i n i n de te s lim e t t i ğ i g i b i K ürt s o r u n u t a b u o lm a k t a n ç ı k t ı . Ç ı k t ı a m a , b u ç ı k ı ş t a d e v r im c i ç e v r e l e r i n y a y ı n l a r ı n ı n p a y ı ne o ld u ? S o ru n u t a b u o lm a k t a n ç ı k a r a n t a r t ı ş a n d e v l e t i n re sm i ç e v r e l e r i ve b u r j u v a b a s ı n ı d ı r . S o ru n u g ö rm e m e z lik te n gelem ez d u r u m a d ü ş t ü l e r ve çözüm y o l l a r ı a r a r k e n , b irb irle rin e a k ı l v e r i r k e n , K ü r t s o r u n u n u işle m e k z o r u n ­ da k a ld ıla r.

S o ru n u g ü n d e m l e ş t i r m e l e r i , is i m l e n d i r m e s i o n l a r ı n i s t e d i ğ i v e a r z u l a ­ d ı ğ ı b i r şe y d e ğ i l d i t a b i . S o ru n u g ü n d e m l e ş t i r e n ve t a b u o lm a k ta n ç ı k a r a n tem el u n s u r , g e l i ş t i r d i ğ i m i z h a l k m ü c a d e le m iz in d a y a tm a sıd ır.

Neden K ürt sorunu 15 A ğ u sto s 1984 ö n c e s i b ö y le g ü n d e m le ş m e m işti? Y a z ı l ı p ç iz il m iy o r d u d a , b u t a r i h t e n s o n r a e l i n e k a le m k a ğ ı d ı a l a n , k a le m sa llam ay a b a şla d ı.

Bu ta b ii ki b ir t e s a d ü f d e ğ i l d i r . G e lişen h a l k m ü c a d e le m iz gerçeği k a rşısın d a p o litik alar ü re tm e k z o r u n d a k a l m a l a r ı n ı n , m e vcut p o l i t i k a l a ­ r ı n i h t i y a c a c e v a p verem ez h a l e g e lm e s in ­ den ö tü rü d ü r.

Bu b a ğ la m d a , soruna b ak tığ ım ızd a T ürk d e v r im c i dem okrat y ay ın ve ç e v re le rin in g e l iş m e n in çok g erisin d e k a l d ı ğ ı n ı , uzun sü re sessizliğ e g ö m ü le r e k , bek le g ö r tu tu m u g ü ttü ğ ü , b u r j u v a b a s ı n ı n s o r u n a el a t m a y a g ö s t e r ­ diğ i cesareti, gösterem ediğini gördük.

Böyle mi o lm alıy d ı?

T ab ii ki h ay ır.

H e rk e s te n önce b u k e s i m l e r i n s o r u n a d a h a y a k ı n d a n s o r u m lu lu k ve e n t e r n a s y o n a l i z m b ilin c in e y a k l a ş ı p ird elem eli, g e rç e k le ri o r t a y a s e r i p h a l k ı a y d ı n l a t m a l ı y d ı l a r . Bu y ap ılm ad ı.

Uzun s ü r e s e s s i z l i k duvarı a şıla m a d ı. Şu nu u n u t m a y a l ı m k i , s ı n ı f m ücadelesinde sessiz k alm ak , h a k lın ın

y an ın d a a ç ık ta n ta v ır a lıp , savaşa k a tılm a m a k , o rta d a kalm ak , b u rju v a z iy e m eydanı te s lim e tm e k , k itle le ri onun e tk i l e m e s i n e , ö rg ü tley ip yön len d irm esin e b ı r a k m a k d e m e k t i r . İ ş t e ü lk e m iz d e g e l i ş e n U lu s a l K u r t u l u ş M ücadelem iz k a r ş ı s ı n d a sol çev relerin tav rı bu o lm u ştu r.

M eydanı k a fa ta s ç ı h alk d ü şm a n la rın a b ı r a k m ış tır .

Sol çev relerin b a z ıla rı ölü m den kaçar g i b i "K ü rt s o r u n u n d a n k a ç ı p , b ö l ü c ü l e r i d e s te k le m e , v a t a n h a i n i d a m g a s ı n ı y e m ek­ te n k u rtu lm ak iç in ren k sizliğ i te rc ih e tm iş , t a r i h i n o n l a r a d a y a t t ı ğ ı g ö r e v l e r i ­ ne s ı r t ı n ı ç e v i r m i ş , s a ğ ı r s u l t a n m i s a li g ö r m e m e z lik te n , d u y m a m a z l ı k t a n g e l m i ş t i r .

Sol ç e v r e l e r i n bu so ru n la i l g i l i ç if te s ta n d a r t u y g u la d ık la r ın ı, h alk d ü şm an la­ rın d a n g e le c e k sa ld ırıla rı g ö ğ ü s le m e y i göze a l a m a d ı k l a r ı n ı m e vcut s t a t ü k o l a r ı n ı ris k e sokm am aya can h a v liy le ç a b a l a d ı k ­ l a r ı n ı g ö r m e k te y i z .

Niye ç i f t e s t a n d a r t u y g u l a n ı y o r ? Sos­ y a l ş o v e n iz m in b a t a ğ ı n d a n k e n d i n i k u r t a ­ r a m a y a n l a r , t e o r i k s o y u t l a m a l a r l a b ol b o l u lu sla rın k a d e rle rin i özgürce belirlem e h a k k ı ilk esin in e d e b iy a tın ı y a p ıy o r la r .

Ama iş o n l a r ı n b u r j u v a z i n i n ç ı k a r l a r ı n a d a y a n d ı m ı, b u r j u v a z i l e r i n i n y a n ı n d a y e r a l m a k t a n g a y r i b i r ş e y görm ez g ö z l e r i , bu defa işg a lle rin , h a k sız sa v a şla rın "h ak lılığ ın ı" sü slü la fla rla k itlelere l a n s e etm eye b a ş l a r l a r . B u n u n ö r n e k l e r i t a r i h t e b o l c a g ö r ü l d ü ve y a ş a n d ı . Y a ş a ­ n a n bu ta r ih s e l o la y la r d a n d e rs ç ı k a r ı l ­ m ası g ere k ir.

Türk s o lu n u n u lu sla rın k ad erlerin i ta y in h a k k ı k o n u su n d a neden çifte s t a n ­ dart u y g u l a d ı ğ ı n ı s o r d u k . Bu s o r u n u n c e v a b ı n ı u z u n c a i r d e l e y e c e k d e ğ i l i z . Bu k e s im in Kemalizm z e h i r i n d e n h e n ü z k a f a l a ­ rın ı a rın d ırm a d ığ ı, ü lk e m iz in t a r i h s e l , t o p l u m s a l g e r ç e ğ i n i n s o m u tlu ğ u n u k a v r a ­ y a m a d ığ ın ı M isak -ı M illi d ı ş ı n d a b ir d ü ş ü n c e y e u z a n a c a k c e s a r e t i g ö s te r e m e d i­ ğ i n i s ö y le m e k le ö z e t l e y e b i l i r i z s o r u y u . T ü r k so lu K em alizm in k u y r u ğ u n a t a k ı l m a y a hep b ö y le m ahkum mu k a l a c a k ? T ü rk s o l u n u n k a d e r i mi o l a c a k b u ? A r t ı k b u n u n a ş ı l m a ­ s ı n ı n z a m a n ı ç o k ta n g e l d i de g e ç t i .

D iğe r ü l k e l e r d e g e l i ş e n U lu s a l K u r t u l u ş M ü c a d e le l e r in e o l d u k ç a s ı c a k b i r i l g i v e d e s t e k g ö r d ü k . T ü r k sol ç e v r e l e r i n d e n , V ie tn a m , F ilis tin K urtu lu ş S a v a ş l a r ı n d a o ld u ğ u g i b i b u n u n y a p ı l m a s ı g e r e k i r ve b u b i r g ö r e v d i r . G e lişe n U lu s a l K u r t u l u ş m ü c a d e l e l e r i n e s e s s i z k a l ı n a m a z . Ö r n e k le ­ d iğ im iz b u m ü c a d e le le r d e y a y ı n o r g a n l a r ı m ü c a d e l e y i h a l k a t a n ı t m a k ve y o ğ u n b i r y a y ın örneği se rg ile d i, to p la n tıla r y ü rü ­ y ü şle r, d a y an ışm a, g eceleri vs. g ib i e t k i n l i k l e r l e d e s t e k l e n d i . H alen de d ü n y a ­ d a k i bu tü r m ücadeleler d e s te k le n iy o r.

Biz de b u desteği o n a y lıy o r co şk u y la k atılıp destek liy o ru z.

Ama a k lım ız ın

Şubat 1988

a lm a d ığ ı, d ü n y an ın b a ş k a b ö lg e le rin d e g e l i ş e n m ü c a d e l e le r e v e r i l e n d e s t e k , g ö s­ t e r i l e n k a r d e ş l i k ve s e m p a ti n e d e n K ürt h a l k ı n ı n k u r t u l u ş m ü c a d e le s in d e g ö s t e r i l ­ m iy o r .

G en e ld e Kemalizmin d u v a r l a r ı a ş ı l m a m ak la b e r a b e r , resm i ç e v re le rin ve g e r ic i­ l e r i n h ı ş m ı n ı ü s t ü n e çekmemek iç in s u s u ­ y o r , g e le c e k s a l d ı r ı ve b a s k ı l a r g ö ğ ü s l e ­ n e m iy o r , r i s k e g ir ilm e k is t e n m i y o r . A y d ın ve d e v r i m c i o l m a n ı n n a m u s u b ö y le d a v ­ r a n m a y ı g e r e k t i r m i y o r . B ir İ s m a i l B e ş ik ­ ç i ’n i n t u t a r l ı ve n a m u s lu t a v r ı ö r n e k g ö sterilerek b ilim a d a m la rın ın nam usu bunu g e rek tiriy o r d e m e k le , B e ş ik ç iy e a l k ı ş t u t m a k l a iş b i t m i y o r . U n u t m a y a lım , b i r g ü l l e b a h a r g e lm e z . Bilim a d a m l a r ı ­ n ı n T ü r k i y e ’d e k i n a m u s s a v u n u c u s u Be­ ş i k ç i y a l n ı z o l a c a k d i y e b i r f e t v a mı v a r . Neden B e ş i k ç i l e r ç o ğ a l m ı y o r , n e d e n k a fa la rın pası ve z e h i r i ak ıtılm ıy o r.

T ü r k i y e b a s ı n o r g a n l a r ı , d e r g i l e r v s . h iç mi k a p a t ı l m a d ı . Y a z a r l a r , b ilim a d a m l a r ı i n s a n h a k l a r ı s a v u n u c u l a r ı h iç mi z i n d a ­ na tık ılm a d ı.

Hem d e h a d d i n d e n f a z l a y a p ı l d ı b u n l a r . T ü r k sol v e a y d ı n ç e v r e ­ l e r i K ürt h a l k ı n ı n k u r t u l u ş s o r u n u n u n e ­ d e n k e n d i n e y a s a k b ö lg e d u r u m u n a g e t i r ­ m eye, b u r j u v a z i n i n a r z u l a d ı ğ ı u y s a l l ı ğ ı neden sü rdürüyor.

Bu sorun için de gazete ve d e r g ile r k a p a t ı l s a y d ı , i n s a n l a r i ç e r i t ı k ı l s a y d ı , b u n l a r göze a l ı n s a y d ı so l s o r u n u a l n ı n ı n a k ı y l a g ü n d e m e g e t i ­ r i p h a l k ı a y d ı n l a t a b i l e c e k t i . Bu m a z a r e t o l a m a z . D evlet b u k o n u d a çok h a s s a s t ı r .

Y a y ı n ı m ı z a iz in v e r m e z , b i z i i ç e r i t ı k a r v s . B öyle y a ş a m s a l b i r s o r u n d a h a l k ı n d o stları ac ıy ı, fe d a k a rlığ ı, y iğ itliğ i g ö s te r m e y ip ne g ü n e s a k l a y a c a k l a r . Dev­ r im c i a y d ı n o l m a n ı n ı o n u r u , n a m u s u n e y i g e r e k t i r i y o r s a o y a p ı l m a l ı y d ı . Bu y a p ı l ­ m ış d e ğ i l , h a l e n de y a p ı l m ı y o r . G elişm e­ le r in , g erçeğ in s ü re k li g e risin d e k a lıy o r .

T arih durup s i z i b e k le y e c e k d e ğ ild ir.

T a r i h s e l g e li ş m e le r e a y a k u y d u r a m a y a n l a r ta rih ç e y a d s m a c a k la rd ır .

M ücad elem ize h a k e t t i ğ i i l g i g ö s t e r i l ­ m em ekte, g e l i ş m e l e r i o b j e k t i f o l a r a k i z l e n m e m e k te d ir . Çoğu çevre b ir a raştırm a z a h m e tin e d a h i k a t l a n m a m a k t a d ı r . V ie tn a m l a r a , A f r i k a , L a t i n A m erika ü l k e l e r i n e araştırm a iç in g ö rev liler y o llan ırk en , o ra d a k i k u rtu lu ş h a re k e tle rin in g ö rü şleri a lın ıp a k t a r ı l ı r k e n , bol bol tercüm eler y a p ılırk e n , burnunun d ib in d e g elişen m ü c a d e le m iz e b u y a k l a ş ı m g ö s te r ilm e m e k te ­ d ir.

B izim le i l g i l i h a b e r ve y o r u m l a r a k a y n a k l ı k eden g e n e llik le b u r j u v a b a s ı n ı ve haber k a y n a k la rı o lm ak tad ır.

Niye ülkeye g elinm iyor, g e r ç e ğ im iz b izd en , h alk ım ızd an ö ğ r e n il m i y o r ?

Y oksa d e v l e t b ı r a k m a z , gezm eye i z in v e r m e z , y a y ı n l a t ­ maz g erek çesin e mi sığ ın ıla c a k y in e ?

D e v r im c i lik , s o l c u l u k n e g ü n e s a k l a n a c a k ,

EKİM

35

bu m e s le ğ i b u r j u v a z i n i n i z n i o r a n ı n d a mı s ü r d ü r m e k g e r e k e c e k ? E v e t, s o r u l a r ı ço­ ğ altm ak mümkün!

Ama, h içb iri ta rih önünde d e v rim c ile rin so ru m lu lu ğ u n u h a f if ­ letm ez g e r e k ç e l e r d i r b u n l a r .

S olun b i z i b iz d e n ö ğ r e n m e d i ğ i n i , m ü c a ­ d e le m iz e ve h a l k g e rç e ğ im iz e h a l a y a b a n ­ c ı o l d u ğ u n u , y a k l a ş ı m ı n ı n y ü z e y s e l ve b u rju v a haber k ay n a k la rın ın e tk isin d e o ld u ğ u n u s ö y l e y e b i l i r i z . Köy k o r u c u l u ğ u y ­ la ilg ili v e re c e ğ im iz örnek de bunu a ç ı k l a m a k iç in y e t e r l i o l a c a k t ı r .

D evrim ci ve ay d ın o lm an ın ölçütü n ed ir?

Bu s o r u y a v e r i l e c e k c e v a p b ilin m e z d e ğ i l d i r . Y eter k i b u b ilin en cev ab ın g e r e k l e r i y e r i n e g e t i r i l s i n . Her ş e y i n b i r b e d e li v a r d ı r . Dünya i n s a n l ı ğ ı h a l k l a r sa h ip o l d u k l a r ı , y a r a t t ı k l a r ı h er şey in b e d e l i n i ö d e m i ş l e r d i r . H iç b ir ş e y e em ek­ siz , b e d e lsiz s a h ip o lu n am az. A y d ın la r , d e v rim c ile r, h a lk ın d o s tla r ı o lm a la r ın ın g e r e k l e r i n i ve a y d ı n n a m u s u n u k o r u y a b i l ­ m e l e r i n i n b e d e l i n i ö dem ek ten k a ç m a m a l ı ­ d ır.

K a ç ıld ığ m d a h içb ir şeye sah ip o l a m a y a c a k ve b i r h iç o l m a k ta n k u r t u l a m a ­ y a c a k la rd ır.

K o ru c u lu k s i s te m i ö y le b a s i t , s ı r a d a n , a l a l a d e b i r ö r g ü tle n m e ve o lu şu m d e ğ i l ­ d i r . H alk t a r i h i m i z d e b u n u n ö r n e k l e r i de y a ş a n m ı ş t ı r . A b d u lh a m it d ö n e m in d e K ü r tl e r d e n H a m id iy e A l a y l a r ı o l u ş t u r u l m u ş , b u b i r l i k l e r hem K ü r tle r e k a r ş ı k u l l a n ı l m ı ş , hem de E rm e n i h a lk ın ın k a tlia m ın d a b ü y ü k o r a n d a bu g ü ç le re rol v e r ilm iş tir .

Bugün de bu h ain ve korkunç p la n " k o r u c u l u k s is te m i" a d ı a l t ı n d a g ü n d e m l e ş t i r i l m i ş t i r . Ü lkem izde s a v a ş K ü r t l e ş t i rilm ek , K ü rtler b ir b ir in e b o ğ azlatılm ak i s t e n m e k t e d i r . P a r a l ı M ilis b i r o r d u l a n m a ya gid ilm ek ted ir.

D evlet kendi ordu g ü ç l e r i y l e h a l k g ü ç le r i m iz a r a s ı n d a ta m ­ pon b i r g ü ç o l a r a k K ü r t l e r d e n o l u ş t u r d u ğ u bu p a ra lı a sk e rle ri koym ak, o rd u su n u tah rip ten alık o y m ak istem ek ted ir.

Bu ö r g ü tle n m e u l u s a l b irliğ im iz e k asted en , b i r l i ğ i m i z i n b a ğ r ı n a s o k u lm a k i s t e n e n b i r h a n ç e r g i b i d i r . Şimdi s o r a l ı m b u k o r k u n ç p l a n k a r ş ı s ı n d a t a v r ı m ı z ne o l m a l ı d ı r ?

E lim iz kolum u z b ağ lı d ev letin u lu sa l k u r t u l u ş h a r e k e t i m i z i b o ğ m a s ı n ı mı s e y r e ­ delim ? H a y ı r , b u n u y a p m a y a c a ğ ı z , y a p a ­ m a y ı z . B ir h a l k ı n k u r t u l u ş y ü k ü o m u z la r ı m ı z d a d ı r . Bu s is te m e y ö n e lip d a ğ ı t m a k z o r u n d a y ı z . H alk b i r l i ğ i m i z m ü c a d e le m iz in g e l e n e k l e r i b u n u d a y a t m a k t a d ı r . Bu s i s t e ­ mi d ağ ıtm am ızın te k aracı d e v r im c i ş i d d e t d e ğ i l d i r . Ş id d e t en son b a ş v u r d u ­ ğu m uz y o ld u r.

S ila h la rın ı b ıra k m a la rı iç in a r a l ı k s ı z ç a ğ r ı l a r ı m ı z , i k n a ç a b a l a ­ r ı m ı z o l d u , o lm a y a d evam e t m e k t e d i r . Bu çab alarım ıza te p k i o ld u k ça da o lu m lu o ld u .

Y üz le rc e i n s a n s i l a h ı n ı k u r t u l u ş g ü ç le r i m i z e te s lim e t t i .

B ir k e s im i de

36

EKİM

Sayı: 5

dev lete geri v erd i.

Ve h alk ım ız bu s is te m e h i ç b i r z a m a n g ö n ü l l ü o l m a m ı ş t ı r .

B e lli h a i n ve f e o d a l ç e v r e l e r i n d ı ş ı n d a kim se devlete y a n a ş m a m a k t a d ı r . D evlet z o rla h a l k ı s i l a h l a n d ı r m a k t a , b ize k a r ş ı dik m e y e ç a l ı ş m a k t a d ı r . İ ş t e b iz im h e d e f a l d ı k l a r ı m ı z d ev letle iş b ir liğ in d e n v a z ­ geçm eyen h a i n k e s i m d i r . G e r i l l a o p e r a s ­ y o n la rın d a b a z ı k o ru y u c u la rın a ilesin d en öle n k a d ı n ve ç o c u k l a r d a o l m a k t a d ı r .

K a d ın ve ç o c u k l a r h i ç b i r z a m a n h e d e fim iz d e ğ ild ir.

Böyle b i r ş ey h içb ir zam an d ü ş ü n ü le m e z . A d a m la r s i l a h l ı d ı r , n ö b e t t e ­ d i r . K en d ilerin i k o r u m a k ta d ır la r . B a z ıla ­ r ı n ı n id d ia e ttiğ i gibi b u n la r s ila h s ız , s iv il v s . d e ğ ild ir . S ila h lı d ev let g ü ç le ri­ d i r . Ç ı k a n s i l a h l ı ç a t ı ş m a l a r d a k a d ı n ve ç o c u k l a r d a ö l e b i l m e k t e d i r . Bu a r z u l a d ı ğ ı ­ m ız b i r d u ru m d e ğ i l d i r . A ncak m ü c a d e le ­ m izin g e le c e ğ i a ç ı s ı n d a n k o r u c u l a r a y ö ­ n e lm e y i sü rd ü receğ iz.

B u n ları d ev letin g ü ç l e r i n d e n a y r ı o l a r a k g ö r e m e y iz . B u g ü n o n l a r , y ü z l e r ö l ü y o r , ö le c e k ! Y a r ı n o n b i n l e r i n , y ü z b i n l e r i n ö lü m ü n ü e n g e lle m e k iç in b u ölüm ü göze a l a c a ğ ı z . D evlet b u p a r a l ı o r d u y u o l u ş t u r u r s a b u g ü n ö l e n l e r on v e y a y ü z le rle ifad e e d iliy o r s a , y a r ı n b u n l a r y ü z b i n l e r l e i f a d e e d i l e c e k t i r . Bunu gö rm e­ mek i ç in k ö r olm ak g e r e k i r . A m e r i k a 'n ı n V i e t n a m 'd a s a v a ş ı V i e t n a m l a ş t ı r m a s ı ne çabuk u n u tu ld u .

D e v r im c ile r in g ö r e v i k ö y l e r e , k a s a b a ­ la r a in ip , propaganda yapm ak, h a lk ı ö r g ü t l e m e k t i r . Bu ç a l ı ş m a a l a n ı m ı z a s i ­ la h lı, te lsiz li, m u h b ir, ajan k o ru cu lar y e r l e ş t i r i l i r s e , b i z b u r a l a r a g ir e m e y e c e k , h a l k ı ö r g ü t l e y e m e y e c e k , en a z ı n d a n b ü y ü k z o r lu k la r la k a r ş ı k a r ş ı y a geleceğ iz. Bun­ la rın kö y lerd e sila h la n d ırılm a sın a ve h a l k ü z e r i n d e b a s k ı k u r m a s ı n a s e y i r c i mi k a l a c a ğ ı z . A d am ların s i l a h l a r ı n ı b ı r a k ­ m a s ı n ı mı b e k l e y e c e ğ i z . Y oksa b u h a l k ı n k u r t u l u ş d a v a s ı n d a n v a z mı g e ç e c e ğ iz ?

B u n la rın h a lk d ü şm a n lığ ın d a n v a z g e ç ir ilm esi iç i n e ld e n g e le n y a p ılm a k ta d ır. İ f l a h o l m a y a n l a r a yö nelim söz k o n u s u d u r .

Hedef olan çoğunun, sa v a şç ıla rım ız ın k an ın d a eli v a rd ır. Çoğu a rk a d a şın d ü ş m a n ı n e l i n e g e ç m e s in d e r o l ü v a r d ı r .

H a i n l e r a f f e d i lm e z , a f f e tm e y e c e ğ iz . Kimse b u n u b i z d e n b e k l e m e m e lid ir .

Gelelim sol ç e v r e l e r i n y a k l a ş ı m l a r ı n a ; katliam cılar, kan dökücüler, T R T 'd e , gazetelerd e k an lı m a n z a ra lar g ö sterip , k a t l i a m y a p t ı ğ ı m ı z ı , c a n i o ld u ğ u m u z u v s . i ş l e y e r e k d u y g u s ö m ü rü s ü y a p m a k t a , h ü ­ m a n i s t g e ç i n m e k t e d i r . Tüm ç e v r e l e r i n a y n ı ağ ız la k o n u ştu ğ u n u görüyoruz.

T arih b i l i n c i n i y e b ö y le k a r a r t ı l ı y o r . K ü r t le r e y ö n e l i k k a t l i a m l a r ne ç a b u k u n u t u l d u ? Bu d ev let ne z a m a n d a n b e r i b ö y le masum o ld u ? D a h a d ü n D e r s i m 'd e o n b i n l e r k a d ı n - ç o c u k , g e n ç - i h t i y a r d e n ilm e d e n d e v ­ le t ç e k a t l i a m l a o r t a d a n k a l d ı r ı l d ı . K a t l i ­

a m l a r a k a r ş ı o la n ç e v r e l e r i m i z n e d e n b u k a t l i a m l a r ı k ı n a r tu tu m t a k ı n m ı y o r l a r ? Şu i ş e b a k ı n , tüm ü n i v e r s i t e l e r , b a s ı n v s .

E r m e n ile r e y ö n e li k k a tlia m la rı ö rtb as etm ek i ç in y ı r t ı n ı p d u r u y o r . Bu ç e v r e l e r ne z a m a n d a n b e r i i n s a n c ı l o l d u l a r . E v e t d u ru m a p a ç ı k o r t a d a . K a d ın ve ç o c u k l a r ö lü y o r, bu b i r s a v a ş t ı r . H angi s a v a ş t a s i v i l l e r ölmemiş? Ama ü lk e m iz d e ö le n b u i n s a n l a r ı n s o r u m lu s u b i z d e ğ i l i z . Sorum lu d ev letin k e n d is id ir. B u n la rı s i l a h l a n d ı ­ rıp , ü s tü m ü z e sald ırtan , korucu ve a ile le r in i ken d in e k a lk a n y a p a n , o n la r ın a r d ı n a s ı ğ m a n d e v l e t t i r . Korucu ö r g ü t ­ le n m e s in e g id ilm e d e n önce b iz im b u t ü r e y le m le r im i z olm uş d e ğ i l d i r . D evlet k a d ı n ­ la rı, ç o c u k la rı k en d isin e sip e r ed erek , o n la rın d ö k ü le n kanı üzerin d e siy asi çık a r sağ lam ay a a l e y h im i z d e kam uoyu o lu ştu rm ay a ç a lışm a k ta d ır.

D e v le tin b u m ask esin i ve gerçek yüzünü k itle le re g ö ste rm e g ö r e v i y l e b i r l i k t e k a r ş ı k a r ş ı y a o l a n d e v r i m c i - d e m o k r a t k e s i m le r e b a k t ı ğ ı ­ m ı z d a , o n l a r d a g e le n e k h a l i n e g e t i r d i ğ i , su sk u n lu ğ u n u b o z m a k ta , dev letle aynı n o k t a d a b iz e s a l d ı r m a k t a d ı r . B a z ı g ü ç l e r , P K K 'y a sald ırm ak iç in p u s u y a y a t m ı ş , s a l d ı r ı i ç in f ı r s a t k o l l a m a k t a d ı r . B unu sol a d ı n a y a p a n l a r ü s t e l i k a ç ı k t a n a ç ı ğ a t a v ı r a lm a y ü r e k l i l i ğ i n i g ö s t e r e m i y e n l e r , b ir kaç e y le m le k a d ı n ve ç o c u k l a r ı n ö lü m ü n ü b a h a n e e d e r e k m ü c a d e le y i b i r k a le m d e y a n lış g ö rm e k te n ve m ahkum etm e k te n ç e k in m e m e k t e d i r. So run ş u v e y a bu e y le m in y a n lışlığ ı veya d o ğ ru lu ğ u d e ğ i l d i r . S orun m ü c a d e l e n in ö z ü n e n a s ı l y a k l a ş ı l d ı ğ ı d ı r . K ürt h a l k ı n ı n k u r t u l u ş m ü cad elesi h a k lı m ıd ır, destek len m eli m i d i r v e y a k a r ş ı t a v ı r mı t a k m ı l m a l ı d ı r . So ru n b ö y le k o n m a l ı d ı r . Y a k l a ş ı m l a ­ rın ın ö z ü n ü g ö z le r d e n s a k l a m a k , h a k l ı m ü c a d e le m iz k a r ş ı s ı n d a k i o lu m su z t u t u m ­ l a r ı n ı s a k l a m a k iç in b i r k a ç eylem ön p lan a ç ık a rıla ra k , bu karşı tutum a h a k lılık k a z a n d ırılm a y a ç a lış ılm a k ta d ır.

Bu y a k l a ş ı m g e r ç e k ç i d e ğ i l v e k im s e y i k u r t a r m a z . PKK g e r ç e ğ i ve m ü c a d e le m iz s a d e c e b u b i r k a ç eylem d e ğ i l d i r . B i n l e r ­ ce eylem im iz için d e s a y ı s ı on u b i l e b u l m a m a k t a d ı r . K e n d ile r i n c e y a n l ı ş g ö r ­ düğü b ir p a rç a y a s ı ğ ı n ı l a r a k , b ü tünün h a k l ı l ı ğ ı b i r t a r a f a a t ı l m a k t a d ı r . Biz h iç kim se b i z i e leştirm esin dem iyoruz, her konuda, h e r ş e y d e b iz im g i b i d ü ş ü n ü n d e m iy o r u z , d o s t l a r ı m ı z ı n e l e ş t i r i s i n e a y n ı zam anda ih tiy a c ım ız v a r . E k sik siz h a t a ­ s ı z kim se o lm a z , v a r s a b u n l a r e l e ş t i r i l ­ s in . K a rşı o ld u ğ u m u z ,k e n d ile rin c e y a n l ı ş gördüğü b a z ı a y r ı n t ı veya p a r ç a la rd a n y o la ç ı k a r a k b ü tü n ü n fed a e d ilm e s id ir.

B a z ı ç e v r e l e r h a l k m ü c a d e le m iz in a l e y h i n ­ de k e n d i l e r i n i i k n a etm ede b ü y ü k b i r çaba iç in d e d irle r.

H alk d ü şm an ların ın y a p t ı k l a r ı n a sessiz k a l ı n ı r k e n , g e ç i ş t i r i -

Şubat 1988

l i r k e n ç i z g i l e r i n i n h a k l ı l ı ğ ı n ı g ö ste rm e k iç in b iz e k a r ş ı o lm a y a a ç ı k ve h a z ı r b e k l e m e k t e d i r . B a z ı k e s im le r d e o l a y l a r ı n g e r ç e ğ i n i a r a ş t ı r m a d a n ö ğ re n m e d e n b u r j u ­ v a h ab er k a y n a k la r ın ın etk isiy le d eğer­ l e n d i r m e v e y o r u m l a r a g i t m e k t e d i r . Köy k o r u c u l a r ı n a y ö n e l ik e y le m le rim iz d e o l d u ğu g ib i.

M ücad elem ize ilg i g ö ste rilm e d iğ in i, a d e t a k i t l e l e r d e n g iz le m e y e ç a l ı ş ı l d ı ğ ı n ı , s u s k u n l u ğ a g ö m ü ld ü ğ ü n ü s ö y l e m i ş t i k . Bu­ nun n ed en lerin e, d e r i n l i ğ i n e g irm e m ek le b eraber b ir p arça da o lsa parm ak b a s m ı ş t ı k . M ücadelem iz b u g ü n ön p l a n a ç ık m ıştır.

Bu n e s n e l b i r g e rç e k lik tir.

B u nu g ö rm e m e z lik te n gelm ek z e v a h i r i k u r ­ t a r m a z . Sol k e n d i e y l e m s i z l i k , t a s v i y e c i , te slim iy e tç i ç iz g is in i ta s fiy e eden, onun i f l a s ı n ı i l a n e d e n m ü c a d e le m iz e b u n d a n ö t ü r ü de l a k a y t k a l m a k t a d o s t ç a y a k l a ş m am ak tad ır. Şu iş e b a k ı n ; h a n g i sol d e r g i y i e le a l ı r s a k , b i r k a ç ö ğ r e n c i o l a y ı ­ n a , greve, anti-d em o k ratik u y g u la m a la rla m ü c a d e le v s . b o l b o l iş le n m e k te s a y f a l a r d o ld u ru lm a k ta d ır. B unlar y a p ılm a s ın de­ m iyoruz, y ap ılm a lıd ır, g ö r e v d i r . A n cak g ö r e v s e ç m e c ilik ve e s a s a n l a m d a y e r i n e g e t i r i l m i ş o lm a z . Ü lkem izde g e l i ş e n b i n l e r ­ ce eylem d e v l e t i a c i z l i k i ç i n d e b ı r a k a n g e l i ş m e l e r h a l k ı m ı z ı n g ö r k e m li b a ş k a l d ı ­ rısı, d e v l e t i n h a l k a y ö n e lim le r i v s . b u ö ğrenci o l a y l a r ı , g re v le rd e n v s .d e n d a h a mı ö n em sizd ir. Ü lk e m iz d e k i g elişm eler, g e l i ş e n m ü c a d e le ve o l a y l a r l a i l g i l i n e l e r i ş l e n d i . Sorm ak h a k k ı m ı z d ı r s a n ı r ı z .

S a n ı r ı z y a ş a m ı n g e r ç e ğ i so l ç e v r e l e r i n elin d e n a r t ı k b ü tü n s a h te sav u n m a maze­ r e tle r in i alm ış düzeye g e lm iştir.

Kimse k e n d i s i n i şu g e r e k ç e y l e de k u r t a r a m a z .

P K K 'n ın ç i z g i s i n i ve ö n d e r l i ğ i n i t a s v i p e tm iy o r u z o n u n i ç i n t a r a f s ı z k a la c a ğ ız v s . y o l l u l a f l a r g e v e le m e k te k im s e y e z e r r e kadar h a k lılık k a z a n d ırm a z.

Bugün, F K Ö 'n ün A r a f a t ö n d e r l i ğ i n i ç i z g i o l a r a k d o ğ r u b u lm u y o r u z , b u ç i z g i y e k a r ş ı b i z k a rşıy ız d iy e F ilistin h a lk ın ın h ak lı savaşm a sırt çe v irm e m iz mi g e rek ir?

T a b i i k i h a y ı r . Bu h a l k ı n h a k l ı m ü c a d e ­ lesi sonuna kadar d estek len ecek tir ve de ste k liy o ru z .

A y n ısın ı T ürk so lu da y a p m a k t a d ı r . Ama i ş T ü r k b u r j u v a z i s i n e y ö n e lm e , K ürt h a l k ı n ı n h a k lı sa v a ş ın ı d e s te k le m e n o k t a s ı n a g e l d i m i, T ü r k s o lu b in b ir dereden su g etirerek destek ten kaçm ak, k riş i k ır ıp b u rju v a z iy le yüzyüze gelmemek iç i n o lm ad ık ca m b a z lık la r, g ö ste rile r serg ilem ek ted ir.

T ü r k s o l u n u n b i r k ı s m ı d a m ü c a d e le ­ m izin e z i l m e s i n i y e n i l m e s i n i a d e t a d ö r t gözle b e k l e m e k t e d i r . PKK e z i l i r , y e n i l i r s e , e y le m s iz li k ve t e s l i m i y e t ç i ç i z g i l e r i i f l a s ­ t a n k u r t u l a c a k k e n d i l e r i n c e ve b a ğ ı r a c a k ­ l a r " b iz d e m e d ik mi s i l a h l a b i r ş e y e ld e e d ilm e z , t e r ö r ve a n a r ş i so n u ç g e tirm e z "

EKİM

37

d i y e . E v e t, t e s l i m i y e t ç i , t a s f i y e c i , e y le m ­ siz liğ i tem el g ıd a sı y ap m ış, ruhsuz k esim lerin b a z ıla rı y e n ilg i günüm üzü b e k l e m e k t e d i r . Ş u n u n h e s a b ı n ı k e n d i s i il e y a p m a k ta d ır.

M ücad ele v e PKK e z i l i r , y e n i l g i y e u ğ r a r s a , K ürt h a l k ı n ı n g e le c e ğ i ne o l a c a k . Bu h a l k ı b e k le y e n n e d i r ? T ü r k D evrim ci h a r e k e t i n e y a n s ı m a s ı ne o l a c a k ?

Bu s o r u n l a r l a , h a l k ı n k a d e r i il e i l g i l i d e ğ i l d i r l e r . Y e te rk i d e v r i m c i l i k i d d i a l a r ı ­ n ı s ü r d ü r m e o r t a m ı b u l s u n . Y a z ıp ç i z s i n , k e n d i l e r i n i ta t m i n e t s i n l e r .

B urada b ir p aran tez açalım : Sol ç e v r e l e r d e y a z ı p çizme o l a n a ğ ı n ı l e g a l o la ra k k u lla n ab iliy o r la r s a , bunu b u r ju v a ­ z iy e d a y a ttığ ı eylem v e m ü c a d e l e s i n i n ü r ü n ü o l a r a k d e r l e m i y o r . B un u b u r j u v a z i ­ ye d a y a ta n ü lk e m iz d e gelişen U lu s a l K urtu lu ş M ü cad elesid ir.

B u rju v azi ileri cephede d a h a r a h a t h a re k e t se rb e stisin e k a v u ş m a k iç in c e p h e g e r i s i n d e v i d a l a r ı k ıs m e n de o l s a g e v ş e t i p h o ş g ö r ü l ü olm a zorunda h issetti k en d isin i.

Bunun da b ö y le b i l i n m e s i , d o ğ r u a l g ı l a n m a s ı g e r e k ­ lid ir!

E v e t, e l e ş t i r i m i z i ve d u r u m u s e r g i l e m e ­ miz k ita p la rı d o ld u racak b o llu k ta d ır.

B urada b ir kaç say fay la s ö y le y e c e k şey lerim iz v a r d ı . E n te rn a s y o n a lis t görev ve so ru m lu lu k la rın ı y erin e g etirm esin i T ü r k s o l u n d a n istem e d u r u m u n d a y ı z ; b i r kez d a h a T ü r k s o lu K emalizmin k u y r u ğ u n a ta k ılm a k ta n , onun m ahku m u o lm ak tan k e n d isin i k u r t a r m a l ı d ır . H alk ım ıza k a r ş ı g ö r e v l e r i m i z v a r d ı r . Dönem l a f a z a n l ı k v s . d e ğ i l , p r a t i k a d ım a t t ı r m a y ı g e r e k t i r m e k ­ t e d i r . G ö r e v le r k e n d i s i n i d a y a t t ı r m ı ş t ı r .

T ü r k s o lu b u n d a n d a h a f a z l a k a ç a m a z .

K açış b u r ju v a z in in s a f l a r ı n d a y e r a lm a k , s a f l a r ı n ı güçlendirm ekten b a ş k a b i r sonuç ve rm e y e c ek tir.

M evzuat m ü s a i t d e ğ i l d i r . Y a z a m ıy o r u z .

B a s k ı l a r y o ğ u n l a ş a c a k , m evcu t l e g a l o l a ­ n a k la r ım ız s ı n ı r l a n ı r , g e lişm eleri y a z a ­ m ıy o r u z v s . y o llu y a k l a ş ı m l a r t e r k e d i l ­ m e l i d i r . G örevim iz z o r o l a n ı b a ş a r m a k t ı r .

K olay o l a n ı h e r k e s b a ş a r ı r . Ama k o l a y a da b içilecek değer her zam an ucuz o lm u ştu r.

T arih i y a p a n la r z o rlu k la ra göğüs germ e c e saretin i g ö ste re n le rd ir.

K o la y c ıla r ve k o r k a k la r t a r i h i n k a r a n l ı k d e h lizlerin d e y itip g itm işle rd ir.

T ürk so lu n u n k ö tü b ir m iras ve g elen eğ i v ard ır: Bu g e le n e k k ı r ı l m a l ı ve t e r k e d i l m e l i d i r . B u g ü n e k a d a r T ü rk b u r j u v a ­ zisi sopayı g ö sterd iğ in d e T ürk so lu kuyruğunu b a c a k la rı a r a s ın a k ıs ıp kena­ ra ç e k ilm iş ve s i n m i ş t i r . B u r j u v a z i n i n s o p a y ı g ö s t e r d i ğ i d ö n e m le r ve a l a n l a r d a ne z a m a n a k a d a r b ö y le t a v ı r t a k m ı l m a y a de v a m e d ilecek tir.

Bu tu tu m u n h içb ir to p l u m s a l s o r u n u ç ö z m e d iğ i, u m u t s u z l u k , te slim iy e t, ve t a s f i y e c i l i k t e n b a ş k a b i r şe y d o ğ u r m a d ı ğ ı b u n c a z e n g in d e n e y im d e n

38

EKİM

S a y ı :5

so n ra d a h a y eterin ce a n la şılm a m ış m ıd ır?

A n laşılm ası i ç in daha ne kadar acı ç e k ilm e s i lazım .

U n u tu lm asın , b e la n ın önünden k açm akla b ela sav u ştu ru lm az.

S a v u ş t u r m a k iç i n ü s t ü n e g itm e k g e r e k i r .

Sonuç o l a r a k ş u n l a r ı s ö y l e y e c e ğ iz : Siz ü stü n ü ze d ü şen i, g ö rev in izi y a p m a sa n ız d a m ü c a d e le m iz s ü r e c e k t i r ! H a l k ı m ı z i r a ­ de sin i savaşm a k a r a r ı yönünde o rta y a k o y m u ş t u r . Kimse h a l k ı m ı z a d ı n a k a r a r verecek durum da d e ğ ild ir.

Kimse y e d e k b ir kart o larak K ürt k a r t ı n ı c e b in d e t a ş ı y a m a y a c a k t ı r ! T ü r k s o lu h a l e n K ürt k a r t ı n ı elin d en b ır a k m ış d e ğ ild ir . H a lk ı­ m ız a d ı n a k a r a r v erm e y e t k i s i n d e k e n d i ­ s i n i g ö r e n l e r v a r d ı r . Bu h a l k ı m ı z ı n k e n d i ö zgür g eleceğ in i kendi e lle riy le y a ra tm a özgücüne ve y e t e n e ğ i n e güvenm em e h o r g ö r m e d i r . Kemalizmin z e h i r i n i b e y i n l e r i n ­ de n a k ı t a m a m a d ı r . S o s y a l - ş o v e n , s o s y a l em p ery alist (sosyal s ö m ü r g e c i) çizg iy i d ağ ıtam am ad ır.

B ey in lere v u ru lan bu z i n c i r l e r p a r ç a l a n m a l ı d ı r . Bu y a p ı l m a d ı k ­ ç a sol a d ı n a b i r a d ım d a h i i l e r l e n e m e z .

Biz h a l k ı m ı z ı n öz i r a d e s i , ö n c ü g ü c ü o l a r a k k a r a r ı m ı z ı s a v a ş a r a k ö z g ü r olm a yönünde k u lla n d ık 3 Bu karar hakkı h a lk ım ız a a ittir.

Türk s o lu h alk ım ız a d ı n a k a r a r v erm e d u r u m u n d a d e ğ i l d i r .

A nc a k şu k o n u d a k a r a r ı n ı v e r m e s i l a z ı m .

Bu h a k l ı s a v a ş ı m ı m ı z d a b iz im le e n t e r n a s y o n a l i s t b i r d a y a n ı ş m a i ç i n d e mi o l a c a k ?

T ü r k s o l u n u n v e r e c e ğ i k a r a r b iz im i ç in önem lid ir.

Biz Türk s o lu n u bu h a k lı m ü c a d e le k a rşısın d a tarih in k a ra n lık s a y f a la r ın d a d eğ il, a y d ın lık s a y f a la r ın d a

"SAP VE SAMAN"

(B a ş ta r a fı s . 3 0 'd a ) L en in ist tip te p r o le ta r y a p a r t i s i v b . g ib i b ü tü n tem el n o k t a l a r d a te r k e t m e k , o nu a ş m a k d e ğ i l , y a l n ı z c a o n a i h a n e t e tm e k ­ tir; onu yeni b ir d ü z e y e y ü k s e l tm e k d eğ il, ken d in i b u rju v a z iy e u ş a k lık d ere­ k esin e d ü ş ü rm e k tir. İ k i n c i s i , b u i h a n e t e ve u ş a k l ı ğ a b i r t a r i h s e l kök a r a n ı y o r s a , b u sö z d e " a ş m a g irişim i"n in gerçek öncüsü sa p ta n m a k i s t e n i y o r s a , a ş a ğ ı y u k a r ı 60 s e n e d a h a g eriy e, B e r n s t e i n 'e b a k m a k g erek iy o r.

Y a z a rım ız ın sö zleriy le, " b a ş a r ı derecesi ne o lu rsa o lsu n ", bu tü r b ir aşm a g irişim i ilk kez ondan gelm işti.

Bu g i r i ş i m i b ir i k i n c i kez K a u ts k y d e n e d i .

S o sy alist Ekim D evrim i o n ları tarih e g öm d ü. "Ama b u g i r i ş i m " , "1956-1957'd e n b aşlay arak " K ru şç e v y ö n e tim in d e k i SBKP ta ra fın d a n y e n i d e n g ü nd em e g e tirild i.

y e r a l m a s ı n ı i s t i y o r u z . T ü rk s o lu b u r j u ­ v a z i s i n i n y a n ı n d a y e r a l ı r s a m ü c a d e le m iz daha k a n lı ve d a h a ç e t i n g e ç e c e k t i r .

H alk o l a r a k ü ç b in y ı l d ı r e s a r e t v e a c ı n ı n en k o r k u n c u n u y a ş a d ı k . D a h a f a z l a s ı n ı y a ş a m a k is t e m i y o r u z . T ü r k so lu b u r j u v a ­ zisin in k a r ş ıs ın d a yer a l ı r s a , h a lk ım ız ın u ğ r a y a c a ğ ı k a tlia m la r, çekeceği a c ı l a r , d a h a az o l a c a k . T ü r k i y e d e v r i m i d a h a y a k ın la ş a c a k , b u rju v a z in in a la ş a ğ ı e d il­ m esi d a h a k o l a y l a ş a c a k t ı r .

T ü r k so lu b u r j u v a z i s i n e k a r ş ı m ü c a d e ­ leyi y ü k s e l tm e z , h alk ı o n la rın e lin e b ı r a k ı r s a , K ürt h a l k ı n ı n a c ı ve k a y ı p l a ­ r ı f a z la o la c a ğ ı g ib i, T ürk h a l k ı n ı n d a a c ı ve k a y ı p l a r ı fa z la o l a c a k t ı r . T ü rk i­ y e 'd e d e v rim süreci u z a tıla c ak , ta tile ç ık a rıla c a k tır.

T ü rk h a l k ı n ı n e v l a t l a r ı b u rju v azin in sav aş m a k in a sın m d iş lile ri o l a r a k ü lk e m iz e s ü r ü l e c e k , h a l k l a r ı m ı z ı n e v l a t l a r ı b i r b i r i n e d a h a çok b o ğ a z l a t ı l a c a k l a r d ı r . Bu u n u t u l m a s ı n ! D a h a çok k a n d ö k ü lm e s i ve a c ı l a r ı n ç e k i l i p ç e k ilm e m es i k o n u s u n d a k a r a r ve rm e s o r u m l u l u ğ u s iz e a i t t i r . Bu s o r u m l u l u k t a n k a ç a m a z s ı n ı z .

I r k ç ı l ı k ve şo venizm k a r ş ı s ı n d a , d e v l e ­ t i n h a l k ı m ı z a y ö n e l ik u y g u l a m a l a r ı k a r ­ ş ısın d a Türk so lu n u n ü stü n e düşeni y a p m a s ı d ile ğ im iz le b u y a z ı m ı z ı n o k t a l ı ­ yoruz.

30.9.1987 M u z a ffe r AYATA, M u s ta f a KARASU, Mehmet ŞENER A s k e r i C e z a e v i 3 5 . K oğuş, DİYARBAKIR

D o ğ ru su k a p i t a l i z m v e b u r j u v a z i h e s a b ı n a b ir h a y li b a ş a r ı da k a z a n d ı. Y azarım ızın d a önem le v e ö z e n le v u r g u l a d ı ğ ı g i b i , b u y o l , b u g ü n G o rb aço v ö n d e r l i ğ i n d e s ü r d ü ­ rü lü y o r.

Ama "Sap ve Sam an"ı k a rşıtırm a y o l u y l a b u r j u v a z i y e u ş a k l ı k , b u r j u v a z i ve o n u n d ü z e n i y l e b i r l i k t e t a r i h e göm ülm ek­ te n k u r t u l a m a y a c a k .

DİPNOTLAR (1) G ö rü ş, A r a l ı k - 1 9 8 7 , s a y ı : 1 3 , s . 3 4 (2) D evlet ve İ h t i l a l , Bilim ve S o sy a liz m Y a y ı n l a r ı , s . 50 (3) P a r i s Komünü Ü z e rin e - M a r k s , E n g e l s , L e n i n , Sol Y a y ı n l a n , s . 53 (4) P a r i s Komünü Ü z e rin e , s . 343 (5) P r o l e t e r Devrim ve Dönek K a u t s k y , B ilim ve So sy a liz m Y a y ı n l a n , s . 19 ( 6 ) a . g . e . , s . 56-57

Şubat 1988

ÎS!m -

EKİM

39

EK İM 'I COŞKUYLA KARŞILADIK

Söze g a z e te m iz ME k im Min çık ışı ve a d ı y l a b a ş l a m a k i s t i y o r u m . G a z e te y i b e n ve a r k a d a ş l a r ( s a b ı r s ı z l ı k l a b e k l i y o r d u k ) b ü y ü k b i r c o ş k u y l a k a r ş ı l a d ı k . Ö z e llik le g azeten in b e lir tild iğ i sü re iç e risin d e ç ık ­ m a s ı (A .A z a d y o l d a ş ı n " Ö r g ü tü n b a z ı a c i l g ö re v le ri h a k k ın d a " k i y a z ı s ı n d a , g azete­ nin k ı s a b i r s ü re içinde ç ı k a c a ğ ı sö y le­ n i y o r d u ) y o l d a ş l a r a o l a n g ü v e n im iz i p e ­ k i ş t i r d i . G eçmişte de b a z ı ş e y l e r i n v a a d le rin in y a p ı l ı p , fa k a t yerin e g etirilm ey i­ ş i, y a d a z a m a n ın d a y a p ılm a m a s ı bizd e bu k o n u y a d a b ir a z k u ş k u y la bakm am ıza neden o lm u ş tu . B ir a r k a d a ş ı n g azetey i "ç ö ld e s u s u z k a l m ı ş b i r i n s a n a u z a t ı l m ı ş b ir bardak su gibi" diy e nitelenm esi z a n n e d e r s e m g a z e te m iz i n b i z d e k i e t k i s i n i en i y i b i r ş e k i l d e i f a d e e d i y o r .

Ne y a l a n s ö y le y e y im . G a z e te n in ç ı k a ­ c a ğ ı n ı b i l i y o r d u k ve k e n d im iz c e is m in in ne o la b ile ceğ i ü zerine tah m in ler y a p ıy o rd u k .

F a k a t h iç b i r i m i z i n a k l ı n a "Ekim" a d ı g e lm e m iş ti. "Ekim" a d ı n ı n " y ö n e l i ş i m i z i " , " d e v r im a n l a y ı ş ı m ı z ı " k e n d i n d e s o m u t l a m ası a y r ı c a g ü n ü m ü z d e Ekim ve o n u n d e ğ e r l e r i n e en y o ğ u n s a l d ı r ı l a r ı n y a p ı l ­ d ı ğ ı b i r s ı r a d a g a z e te m iz e b ö y le b i r a d ı n verilm esi, çok i s a b e t l i v e y e r i n d e b i r seçim o l m u ş t u r .

G azetem iz y a p t ı ğ ı m ı z d e ğ e r l e n d i r m e l e r e g ö r e , k e n d i ç e v r e m iz d e ve d i ğ e r k e s i m l e r ­ de n i n s a n l a r c a ( t a b i u l a ş t ı r a b i l d i ğ i m i z v e s o n u ç la r ın ı a la b ild iğ im iz k a d a r ı y l a ) ge­ r e k i ç e r i k o l a r a k ( d i l i , k o n u l a r ı n s e ç im i, s e v i y e s i ) g e r e k b iç im o l a r a k ( b o y u - h a c m i - b a s ı m ı - a d ı ) g e n e ld e b e ğ e n i l i y o r . Size b u m e k tu b u y a z d ı ğ ı m d a e lim iz d e en son 3 . s a y ı v a r d ı . D ö rd ü n c ü s a y ı h e n ü z g elm e­ m işti.

D o l a y ı s ı y l a d e ğ e r l e n d i r m e b u üç s a y ı ile i l g i l i .

G azetem iz b iz im d ü ş m a n l a r a k a r ş ı en g ü ç l ü id e o lo ji k s i l a h ı m ı z . F a k a t b u s i l a h ı d ü ş m a n la ra e tk ili b ir şek ild e k u lla n a b il­ mek i ç in z a m a n ı n d a v e y e t e r l i m i k t a r d a e lim iz d e o lm a s ı g e r e k i y o r . Ö rn ek v e r e c e k o l u r s a k , s e ç im le r e i l i ş k i n t a v r ı m ı z ı n ne o l a c a ğ ı b i z e s e ç im le r d e n s o n r a u l a ş ı r s a , bunun b ir iş e y a r a m a y a c a ğ ı h erh ald e a n la şılır.

G e rç i t a v r ı m ı z ı n ne o l a b i l e c e ğ i n i ç ı ­ k a r a b iliy o r d u k ve bu d o ğ ru ltu d a p r o p a ­ ganda ç a lışm ası y ü rü tü y o rd u k (g azete e lim iz e g e ç t i ğ i n d e de f a r k l ı d ü ş ü n m e d i ğ i ­ miz a n l a ş ı l d ı ) am a t a r a f t a r l a r ı n ve d i ğ e r in sa n la rın bu konudaki ta v rım ız ın ne o ld u ğ u n u y a y ı n o r g a n ım ız d a y a z ı l ı o la ­ r a k g ö r m e le r i (som ut o l a r a k ) d a h a e t k i l i ve i n a n d ı r ı c ı o l u y o r .

(Bu h e r k o n u d a

böyle.)

A y r ı c a g a z e t e n i n ( ş im d iy e k a d a r ) ih tiy a c ın a ltın d a g elm e si (d ah a sonra t a m a m l a n s a b i l e g ü n c e l l i ğ i n i ve e t k i s i n i önem li ö lç ü d e y i t i r i y o r , a n l a m ı k a l m ı y o r ) , z a m a n ın d a u la şa m a m a sı d iğ e r f a a liy e tle ­ r i m i z i de a k s a t ı y o r . Ç özüm ünün ne d e r e c e siz le re b a ğ lı o lu p o l m a d ı ğ ı n ı b il m iy o r u m . F a k a t b il m e ­ n i z i is t e d i m . B ir y a y ı n o r g a n ı n ı n b a s ı m ı ­ n ı n ve d a ğ ı t ı m ı n ı n ve b u k o n u d a y e t k i n ­ l e ş m e n i n , b i r ö r g ü t ü n en tem el s o r u n l a ­ r ı n d a n b i r i o l d u ğ u n u , um utm am ak g e r e k t i ­ ğ in i düşünüyorum .

G a z e te m izin "A n ıları m ü c a d e le m iz d e y a şıy o r" a d l ı k ö ş e s in d e " o k u y u c u b i l g i e k s i k l i ğ i m i z i g id e rm e d e . . . b iz e y a r d ı m c ı o l m a l ı d ı r " d e n i y o r . B ende İ b r a h i m E s k i y o l d a ş l a i l g i l i b i r y a n l ı ş a i ş a r e t etm ek istiy o ru m . İb rah im Eski y o ld aşa a it y a z ı d a y o l d a ş ı n " s a n a t o k u lu ö ğ r e n c i s i " o lduğu y a z ılı.

Biz k o n u y u a ra ştırd ık y o ld a ş ın g erçek te " Y ıld ırım B e y a z ıt L ise­ s i" ( d ü z l i s e ) ö ğ r e n c i s i o l d u ğ u n u ö ğ r e n ­ d ik .

S. Metin y o l d a ş ı n ik in c i sa y ıd a k i "K ü rtlerin ö z g ü r l ü ğ ü ..." a d l ı y a z ı s ı ge­ r e k g ü n c e l l i ğ i a ç ı s ı n d a n g e r e k s e m e s e le y i e le a l ı ş ı , soru n un sadece s a lt teo rid e v e y a p r o g r a m a i l i ş k i n "UKKTH"nın k a b u l e d i l i p e d ilm e m e si o l m a d ı ğ ı ( k a l d ı k i b u y azıd a d a b e l i r t i l d i ğ i g ib i k im ilerin ce "M isak -ı M illi" sın ırla rı için d e b ir "UKKTH"dır. Veya s a l t b i r ö z e r k l i k s o r u ­ n u d u r) p ra tik te de, her a la n d a bunun i ç in m ü c a d e le e d ilm e s i g e r e k t i ğ i v e b u n a i l i ş k i n ş i a r l a r ı " h a r e k e t i m i z i n " , " U lu s a l S o ru n " konusunda da "küçük b u rju v a" a n la y ışta n k o p tu ğ u n u n m e se ley e " M a rk ­ sist" a ç ıd a n y a k la ştığ ın ın güzel b ir ö rn eğ i.

S .M etin y o l d a ş y a z ı s ı n ı n b a şlığ ın d a " K ü r t l e r i n ö z g ü r l ü ğ ü s a v u n u l m a d a n dem ok­ r a t ve e n t e r n a s y o n a l i s t o l u n a m a z " d i y o r .

Benim b u n a ek lem ek is t e d i ğ i m L e n i n 1 in " ...T ü m gerçek ve t u t a r l ı d e m o k ra tla rın so sy al-d em o k rat o lm a la rı g e re k ir" sözü.

D o l a y ı s ı ile g ö r e v b i z l e r e d ü ş ü y o r . B izd e b ö lg e m iz d e b u ş i a r l a r ı y a y m a k ve y e r l e ş ­ tir m e k i ç in e lim iz d e n g e l e n i y a p a c a ğ ı z .

D eğinmek i s te d i ğ i m b ir b a ş k a konu ise, güncel o lan " A v ru p a k o m ü n iz m i", i k i n c i o l a r a k d a g e ç m işin " r e v i z y o n i s t " g ü n ü m ü z ü n " r e f o r m c u - l i b e r a l " a k ı m l a r ı i le yeni o rta y a çık an T ro çk ist a k ım la rın S t a l i n ' e s a l d ı r m a s ı o l a y ı . G a z e te d e k i b a z ı y a z ı l a r d a , d o ğ r u d a n o lm a s a d a - A .A z a d

(Devamı s.UO'da)

40

EKİM

Say ı:5

tzMtR

YENİ YÖNELİM HAKKINDA DÜŞÜNCELER

B iz le r İ z m i r 'd e n yeni y a p ıla n m a y ı y a k ın d a n iz le y e n T K İ H 'l i l e r o l a r a k , b u y a p ı l a n m a h a k k m d a k i o lu m lu -o lu m s u z gö­ r ü ş l e r i m i z i b i l d i r m e y i g ö re v b i l d i k . Gö­ r ü ş l e r i m i z i üç a n a b a ş l ı k a l t ı n d a t o p l a ­ y a r a k k a le m im iz in g ü c ü o r a n ı n d a b i l d i r ­ meye ç a l ı ş a c a ğ ı z o 1- Y a k ı n Geçmişe Genel B ir B a k ı ş " ve " P la tf o r m T a s l a ğ ı " 2 -G azete 3TDKP i ç e r i s i n d e k i s a f l a ş m a . *

*

T ü r k i y e ' d e g e r ç e k te n s ı n ı f a y ö n e lik b i r ç a l ı ş m a n ı n y a p ı l a b i l m e s i iç in g e ç ­ m iş in c i d d i ve b il im s e l b i r e l e ş t i r i s i n i n y a p ı l m a s ı c e s a r e t i s t e y e n d e v r im c i b i r s o r u m l u l u k t u r . " Y a k ın Geçmişe Genel B ir B ak ış" d eğerlen d irm esiy le b unun y o lu ­ nun a ç ıld ığ ın ı düşünüyoruz. " P la tf o rm T a s l a ğ ı " n d a i s e , T ü r k i y e ' d e ş im d iy e kadar dar b ir çerçeveyle b ak ılm ış o lan , bu yüzden de, hep e k s i k y a n l ı ş ve d e ğ işm e z o l a r a k e le alın m ış bazı ta h lille rin y a n lış lığ ı (y a rı-fe o d al, y a rı-k a p ita list) o rtay a kon m u ş ve buna b a ğ lı o larak da T ü r k i y e ' n i n ö n ü n d e k i d e v r im in s o s y a l i s t d e v r im o l a c a ğ ı b e l i r t i l m i ş t i r . " P la tf o r m T a s l a ğ ı " b i z d e b i r t a k ı m soru iş a r e tle r i o lu ştu rd u b a ş la n g ı ç t a , a n c a k çok f a z l a e n e r j i g e r e k t i r m e y e n b a z ı ç a l ı ş m a l a r so n u c u b u s o r u l a r ı n " P la tf o rm T a s l a ğ ı " n d a k i n e p a r a l e l çö­ z ü lm e s i b iz i s e v i n d i r d i , g ü v e n im iz i a rtırd ı. " P la tfo rm T a s la ğ ı" n d a k afam ızın a ç ılm a d ığ ı ik i n o k ta v ar.

B irin cisi K ürt s o r u n u y l a i l g i l i d e ğ in m e y i k ı s a b u l d u ğ u m u z ; İ k i n c i s i y s e S o v y e t le r B i r l i ­ ğ i m e s e le s in e d e ğ in ilm e m iş o l d u ğ u d u r .

Her ne k a d a r d a h a s o n r a b u m e s e le le r e d e ğ i n i l e c e ğ i b e l i r t i l m i ş s e d e , b i z bu ik is in i ö n celik li gö rüyoruz.

G azetelerd ek i (l.v e 2 .s a y ı EKİM) y azıla rın g ü n c e lliğ i ve d o y u ru cu lu ğ u b i z i s e v i n d i r d i . A ncak G u a v e r a y a z ı s ı n ı e k s i k b u l d u k . Bu e k s i k l i k G u a v e r a 1 n m düşüncesinden s o y u tla n a ra k s a lt k işisel y ö n l e r i y l e e le a l ı n m ı ş o l m a s ı d ı r . Dün­ yada k ü ç ü k -b u rju v a d e v rim ciliğ in in y a y g ı n l ı k k a z a n m a s ı n a y a r d ı m c ı o la n G u a v e r a ' n m s a l t k i ş i s e l y ö n l e r i y l e ele a lm a k ek sik lik tir; y a n ısıra dünya k o m ü n is t h a r e k e t i n e v e r d i ğ i z a r a r l a r d a a ç ık ç a o rta y a k o n u lm alıy d ı.

T ak tik s o r u n la r , ö zellik le b iz i ilg i­ le n d irm e si açısın d an öğrenci g e n ç li k

iç e ris in d e k i s o r u n la r a d eğ in ilm esi; o la ­ n a k v a r s a d i l e ğ i m i z d i r . Ç ü n k ü e lim iz d e bu k o n u y la ilg ili y e te rli k a y n a k yok.

TDKP i ç e r i s i n d e k i s a f l a ş m a y l a i l g i l i o l a r a k H . F ı r a t y o l d a ş ı n " K ü ç ü k - B u r ju v a P o p ü liz m i" a d l ı k i t a b ı n ı ve " B e l g e l e r 2"y i o k u d u k . Bu s a f l a ş m a n ı n ve a r k a ­ sın d an g irişile n yeni y ap ılan m an ın T ü r k i y e d e v r im in e ivme k a z a n d ı r a c a ğ ı n ı d ü ş ü n ü y o r u z ve b u k o n u d a e lim iz d e n g e l e n i y a p a c a ğ ı m ı z ı s a m im iy e tl e b e l i r t i ­ yoruz.

G a z e te le r in d ü z e n l i e lim iz e u l a ş m a s ı en b ü y ü k d i l e ğ i m i z d i r . Ü zerim ize d ü ş e n s o r u m l u l u k l a r ı y e r i n e g e tir m e y e h a z ı ­ rız . İZ M İR 'd e n b i g r u p T K İH 'li

E K İM 'İ COŞKUYLA KARŞILADIK

(B a ş ta r a fı s .3 9 'd a ) y o l d a ş ı n "S eçim ler ve R e v i z y o n i s t - L i b e r a l Sol" g i b i - b u k o n u l a r a i l i ş k i n ş e y l e r v a r am a, y e te rli o lm a d ığ ı d ü şü n cesin d ey im .

Bu k o n u l a r a i l i ş k i n y a z ı l a r ı g a z e te m iz i n d a h a s o n r a k i s a y ı l a r ı n d a d a e le a l ı r s a ­ n ı z , b i z l e r iç in y a r a r l ı o l a c a k t ı r .

Son o l a r a k , b u n d a n b ö y le b ö lg e m iz in d e ğ işik kesim lerin d en (iş ç i, ö ğ re n c i, öğ­ re tm e n ...) sizlere zam an, zam an am a d ev am lı h a b e r le r , iste k le r, ö n e r i l e r ve e le ş tir ile r in y a z ı l ı p ile tile c e ğ in i bilm enizi i s t e r i m . H a b e r d e n a n l a d ı ğ ı m ı z g e ç m iş te k i gib i "falan işy e rin d e n b ir ta ra fta r", " d e s t e k l i y o r u z " , " y a n ı n ı z d a y ı z " g i b i mü­ c a d e l e y i i le r le tm e a m a c ı o lm a y a n , d i ğ e r in s a n la rc a fa y d a la n ıla c a k , ders ç ı k a r ı l a ­ cak ve ö ğ r e n i l e c e k b ir yanı o lm a y a n "kuru", "so y u t", am acı "kendi ken d in i ta t m i n " o l a n y a z ı l a r d e ğ i l . B öyle o l s a y d ı s i z l e r i h a b e r l e r i m i z l e b ı k t ı r a b i l i r d i k . Bu­ n u n iç in h a b e r l e r i n s a y ı s ı ve z a m a n ı ( s ı k l ı ğ ı ) g ü n ü n ş a r t l a r ı n a ve m ü c a d e le ­ n i n s e y r i n e g ö re d e ğ i ş e c e k t i r . S ı r f y a z ­ m ak iç in y a z m a y a c a ğ ı z .

E l e ş t i r i l e r i m i z de ( k e n d im iz c e e k sik buld u ğ u m u z k o n u l a r d a ) b iç im d e n z i y a d e ( o ld u ğ u k a d a rıy la b iç im d e de iy iy e u l a ş m a k g e r e k i y o r ) öze i l i ş k i n k o n u l a r d a y a p ı c ı ve ö n e r i d ü z e y i n d e o l a c a k t ı r .

S ü re ç i ç e r i s i n d e h e r k o n u d a (b iç im d e ve özde) d a h a y e t k i n , d o y u r u c u ve e t k i l i b i r "Ekim" ç ı k a r ı l a c a ğ ı n a ve b u n u n iç i n h e rk e sin ü zerin e d ü şen i y a p a c a ğ ı n a y ü ­ rek ten in a n ıy o ru m .

A. A y k u t 22 .1.1988

Şubat 1988

EKİM

41

tm s. "ZOR OLAN SIN IF ORDUSUNU YARATMAKTIR" A liağ a y ö re sin d e , b i r d em ir-çelik f a b ­ rik a sın d a çalışan EKİM ta ra fta rıy ım .

D a h a ö n c e k i m e k tu b u m d a d a b e l i r t t i ğ i m g ib i, fa b rik a m ız d a , ik i s e n d ik a n ın s ü r ­ t ü ş m e s i s o n u c u n d a y e t k i a l a n T ü r k - M e ta l S e n d i k a s ı , 15.12,1987 t a r i h i n d e sö zle şm e y e o t u r d u , a y n ı g ü n de s ö z le ş m e y i b i t i r d i . İk in ci günün sabahı işçilere sözleşm e b i t t i m ü j d e s i n i g e t i r e n ve çok i y i b i r sözleşm e y a p ı l d ı d i y e n s e n d i k a y a n l ı s ı b i r k a ç i ş ç i , y a r ı n d a b a ş k a n ı m ı z g e lip sizlerle görüşecek d iyerek g ittile r.

Bu d u r u m u ö ğ r e n e n d ü r ü s t ve d e v r im c i i ş ç i ­ le r, ik i gün sonra kendi arala rın d a g ö r ü ş ü p , sözleşm e ile i l g i l i d u r u m u ö ğ r e n ­ mek iç i n k ala b a lık b ir işç i g ru b u y la s e n d i k a ş u b e s i n e g i t t i l e r 3 Ş u b e d e , s ö z le ş ­ me h a k k ı n d a y a p ı l a n t a r t ı ş m a l a r d a i ş ç i ­ l e r t a r a f ı n d a n y ö n e l t i l e n s o r u l a r ı n çoğu c e v a p s ız k a l d ı , g eri k a la n a d a y eterin ce cevap v erilm ed i.

B ir g ü n o l s u n g e li p i ş ç i l e r l e en u f a k tem a sta b u lu n m a y a n , iş y e ri s o r u n l a r ı n ı n n e l e r o l d u ğ u , i ş ç i ü c r e t l e r i n i n n a s ı l ve h a n g i d ü z e y d e o l d u ğ u k o n u s u n d a en u f a k b i l g i e d in m e y e b i l e g e r e k görm e ye n T ü r k Metal S e n d i k a s ı s ö z le şm e y i de b i r g ü n d e b i t i r d i . Bu d u r u m d a n d a a n l a ş ı l ı y o r k i , se n d ik a , iş ç ile ri b ir v isk i şiş e s in e , ik i d ilim et p a rç a sın a , 150 gram çerez u ğ r u n a s a t t ı 3 Hemen b i r k a ç g ü n s o n r a t e m s i lc i o l a y ı g ün dem e g e l d i . İ ş y e r i n d e dört te m silcin in s e ç ilm e s i g erek iy o rd u . İ ş ç ile r t a r a f ı n d a n te s p it ed ilen a d a y l a r şu b ey e k a y ı t olm aya g i t t i l e r . K a r ş ı l ı k l ı k o n u şm a la rd a n sonra, sen d ik a başkanı b i z e , " S iz le r b i r y ı l ı d o l d u r m u ş o l a r a k görünm üyorsunuz, b ir y ılı d o ld urm an ız ş a r t t ı r . Aynı zam anda y a s a l o la ra k d a b ö y l e d i r v e b iz d e p r e n s i p t i r . Hiç b e n i z o rla m a y ın " d iy erek u tan m ad an y a la n s ö y led i.

O y sa b i z l e r , y a sa la rı, ondan d a h a i y i b i l d i ğ i m i z d e n e m in d ik . A m a ç la r ı a ta m a y o lu ile te m s ilc i g e t i r m e k t i 3 A r d ı n ­ d a n çok i y i b i r sö zleşm e y a p t ı k l a r ı n ı b elirte re k , sö z le şm e d e n b a h se ttile r.

Bu a r a d a sözleşm e h a k k ı n d a b i r s ü r ü a ç ı k v e rd ile r.

Daha önce işv e ren in işçiy e v erd iğ i ik ram iy elerd en b irin in sözleşm e d ı ş ı b ı r a k ı l d ı ğ ı n ı s ö y le y e n b a ş k a n İ b r a ­ him Ç e t i n b a ğ : "Ama n a s i p o l u r s a 3 a y sonra s iz e ik r a m i y e verilecek .

Z a te n a l d ı ğ ı m ı z h a k l a r i k i i k r a m i y e y i g e ç iy o r " d e d i. A llah a ş ü k ü r k i, sö z c ü k le ri, ne k a d a r z a v a llı o ld u k la r ın ı g ö steriy o rd u . İşy e rin e g elip , işç ile re , s e n d ik a n ın a d a y ­ larım ızın a d ay lığ ın ı k a b u l etm ed iğ in i, a ta m a y a p a c a k l a r ı n ı , b i r i k r a m iy e m iz in de e lim iz d e n a l ı n m ı ş o ld u ğ u n u s ö y le d ik .

Ve s e r v i s l e r e binm eme k o n u s u n d a i ş ç i l e r i ik n a e ttik . İşç ile r g ru p la r h alin d e id a ri b in a y a yürüyerek işveren v ek illerin e b a ğ ı r d ı l a r . Ocak k ı s m ı n d a ç a l ı ş a n i ş ç i l e r

p o ta la ra hurda d o ld u rm ad ılar.

D iğ e r b ö lü m d e k i i ş ç i l e r de i ş i y a v a ş l a t t ı l a r . Bu d u r u m u g ö re n a m i r l e r , hemen d ö r t e l d e n te l e f o n a s a r ı l a r a k , s e n d i k a y ı a r a y ı p , "Biz bu ik ram iy e y i v eriy o ru z, oraya g e le n h erk esle ne b u n ları konuşuyorsunuz.

Hemen g e l i n , i ş ç i l e r i t o p l a y ı n ve i k n a e d i n " d e d i l e r . A kşam a d o ğ r u b i r t a k s i i le g e le n s e n d i k a b a ş k a n ı İ b r a h i m Ç e t in b a ğ i ş ç i l e r e ş u n l a r ı s ö y l e d i : " S e v g ili i ş ç i l e r , b a z ı a ş ı r ı u ç l a r v a r d ı r , s i z l e r i k ö tü y e k u l l a n ı r l a r . B u n l a r a k u l a k v e r m e y i n . Biz dediğim izi y a p a rız . ' 8 8 fde g e ç m i ş te k i b ü t ü n h a k l a r ı n ı z ı ve i k r a m i y e n i z i b e r a b e r a l a c a k s ı n ı z ," K onuşm asını b itird ik te n sonra, i ş ç i l e r d e n p e ş p e ş e g e le n s o r u l a r a l t ı n d a b o ğ u lu p k a l a n b a ş k a n , b ü t ü n b u s o r u la r ı c e v a p sız b ı r a k t ı . Y alnızca şunu k a b u llen d i: " İ s t e d i ğ i n i z b iç im d e s a n d ı k koyup, seçim y a p a r ı z , a m a d a h a önce aday o larak g e le n a rk a d a şla rı kabul e tm iy o ru z ."

Z a te n a m a c ım ız d a b u y d u , s e n d i k a y a g i d e n l e r te m s ilc i olm a n i y e t i n d e d e ğ ild ile r.

Hemen işçilerle ko n u şu lu p a d a y la r te sp it ed ild i.

Y a p ıla n seçim sonucunda işç ile rin iste d iğ i dört ad ay da te m s ilc i o l d u . S e n d i k a n ı n a d a m l a r ı b ü y ü k b ir hayal k ır ık lığ ın a u ğ ra tıld ı.

S endika b a şk a n ın m ' 8 8 ' d en önceki bü tü n h a k la r a lın a c a k v a a d le ri g erç ek leş­ mem iş, tam t e r s i n e , b i r s ü r ü k e s i n t i l e r y a p ılm ıştır.

S o n u ç ta , s e n d i k a c ı l a r ı n b u i ş v e r e n y a n l ı s ı tu tu m u i ş ç i l e r i n h u z u r u n ­ d a b i r kez d a h a k a n ı t l a n m ı ş , d e v r im c i i ş ç i l e r e o la n g ü v e n i n d a h a d a a r t m a s ı n ı sa ğ la m ıştır. Önemli o l a n , i ş ç i l e r i n s ı n ı f s e n d i k a l a ­ r ı n ı y a r a tıp , o n la rı p a r ti ilk e le ri doğ­ r u l t u s u n d a e ğ i t i p , d e v r im in v e s o s y a l i z ­ min k a lıc ı k a d r o la r ın a d ö n ü ştü rm ek tir.

Y oksa n iy e tim iz g ö s t e r m e l ik ş e y l e r y a p m a k y a d a d ü z e n in s ı n ı r l a r ı i ç e r i s i n d e s ı r f d e m o k r a t ik r e f o r m l a r l a d u r u m u d ü z e ltm e k d e ğ i l d i r . Amaç b u o l s a , b iz im b u k a d a r ç ı r p ı n m a m ı z a ne g e r e k v a r . Her t a r a f so lc u lu k la d olu. E sas olan b i r şey v a r ; am acım ıza ve sın ıfım ız a la y ık o la n ı y a p m a k , sosyalizm i in ş a e tm e k tir. B u n la r ı s ö y l e r k e n , d a h a önce de s ö y le d iğ im g i b i , k e n d isin e bu s ı n ı f ı n ad am ıy ım diy en h e r iş ç i a r k a d a ş ı m ; m ü c a d e le m iz , ş u v e y a b u m e n f a a t p e ş i n d e koşm a d e ğ i l , b u d ü z e n i n s ı n ı r l a r ı iç e ris in d e b i r dem okrasi m ücade­ l e s i d e ğ i l ; m ü c a d e le m iz , k a l ı c ı , to p lu m u e t k i l e y i c i ve s o s y a liz m i h e d e f l e y i c i n i t e ­ l i k t e o l m a l ı d ı r . Ki v a r o l a n d ü z e n y ı k ı l a b ilsin .

N iyet s i l a h p a t l a t m a k o l s a , k a r a k o l basm ak o ls a , bu o k a d a r zor b i r şey d e ğ i l . Zor o la n s ı n ı f o r d u s u n u y a r a t m a k ­ t ı r . İ ş t e b iz b u n u n p e ş i n d e y i z v e b u n u gerçek leştireceğ i z .

17.1.1988 A .Ç ak m a k

42

EKİM

Say ı:5

YURTDIŞINDA ONBEŞLER ANILDI EKİM t a r a f t a r l a r ı y u r t d ışın d a , F .A l m a n y a ' n m B ie l e f e ld ve Köln, İ s v i ç r e ' ­ n in B a s e l k e n t i n d e y a p t ı k ­ l a r ı t o p l a n t ı l a r l a , M u s ta fa Suphi ve 14 y o ld a şın ı k atled ilm elerin in 6 7 .y ı l d ö ­ nümünde a n d ılar.

A y rıca " E K İ M - Y u r td ış ı T a r a f t a r l a ­ r ı " im z a l ı b i r de b i l d i r i d a ğ ıtıld ı.

B ie le f e ld ve K ö ln ’d e k i to p la n tıla ra y ak laşık 150 k işi k a tıld ı.

B a s e l 'd e k i t o p l a n t ı y a ise ç e ş i t l i g r u p ­

lard an to p la m 2 0 0 kişi k a t ı l d ı . Köln ve B i e l e f e l d ’deki to p la n tıla r b a şa rılı b ir şek ild e gerçek leş­ t i r i l i r k e n , B a s e l'd e k i top­ l a n t ı , sü re k li ta b a n y itir ­ m enin ve id e o lo jik a c i z l i ğ i n v e rd iğ i h ırç ın lık la , son g ü n l e r d e iy ic e s a l d ı r g a n l a ­ şan TDKP’d e n b ir kaç k işin in provakasyonu ile k a r ş ı k a r ş ı y a k a l d ı . Der­ nek y ö n e t i c i s i a r k a d a ş l a r ı n h e rh a n g i b ir o lay d an k a y ­ g ı l a n m a l a r ı n e d e n iy le , top­

FİL İSTİN 'D E BARUT ATEŞ ALDI

(B a s ta r a fı s .ltk jd e ) Ö z e llik le İ s r a i l i ç i n d e k i fa b rik a la rd a çalışan ve i ş g a l b ö l g e l e r i n d e n g e lm iş olan 1 0 0 b in in ü z e rin d e k i işç in in y arısın ın , aç lığ ı b i l e göze a l a r a k , i ş l e r i n i t e r k e t m e s i ; çok s a y ı d a i ş ­ le tm e d e ü r e tim in ü ç te b i r o ran ın d a düşm esi İsra illi k a p ita listle ri kara kara d ü ş ü n d ü r m e k t e d i r . B ir çok i ş le tm e , F ilistin li, A rap işçilerin yerin e Lübnan, K ıb r ıs , Y u n a n ista n , P o rte­ k iz ve h a t t a T ü r k i y e 'd e n işg ü cü g e tir e b ilm e k iç in h ü k ü m e te b a ş v u r m u ş t u r .

A y a k l a n m a n ı n g ü ç lü ve y ay g ın o lm asın ın önem li b i r n e d e n i de FK Ö 'nün 1987 N i s a n ı n d a k i F i l i s t i n U lu s a l K o n s e y i 1 n d e , FK Ö'yü o l u ş ­ tu ra n ö rg ü tler a ra sın d a g ü n l ü k v a r o lm a ve k u r t u l u ş m ü c a d e le s i te m e lin d e b i r l i ­ ğ i n g ü ç l ü b i r b iç im d e s a ğ ­ la n m ış olm ası; ortak b ir s i y a s i m ü c a d e le ç i z g i s i ve F K Ö 'nün d e m o k r a t i k l e ş t i r i l ­ m esi t a l e b i n i n k a b u l ü ve sila h lı F ilistin k u rtu lu ş m ü cad elesin i tasfiy e y i am a ç l a y a n Ü rdü n P l a n ı ' n m red d ed ilm iş o lm a s ıd ır .

FKÖ, L ü b n a n 'ı te rk e tmek zorunda k a ld ığ ın d a a l m ı ş o ld u ğ u y a r a l a r ı s a ra b ilm iştir.

L ü b n a n ’d a k i F ilistin K am p ların a Amal M i l i s l e r i ve İ s r a i l ’in s i l a h ­

l ı s a l d ı r ı ve k u ş a t m a l a r ı ­ n ı h e r şe y e r a ğ m e n k a h r a ­ m a n c a g ö ğ ü s le m e le r i ; i ş g a l a l t ı n d a k i bölg elerd e d ir e ­ n işin a r a l ı k s ı z ö rg ü tlen ip g e n işletilm esi; B a tı-Ş eria ve Gazze Ş e r i d i ’ n d e k i a y a k la n m a n m durup d u ru r­ ken p a tla m a d ığ ın ın ; y ıl­ l a r d ı r sü ren ille g a l müca­ d e le ve ö rg ü tlen m elerin sonucu o ld u ğ u n u n g ö ste rg e ­ sid ir.

D ah ası, A r a f a t ’ı n b e lirttiğ i gib i, b a ş la n g ıç ta ay ak lan m a önem li ö lç ü d e k e n d iliğ in d e n g e liş m e s in e rağm en, ş im d i ö r g ü t le n m iş d u r u m d a d ı r . K e n tle r d e , k a ­ sa b a la rd a ve k am p lard a k u r u l m u ş o l a n Halk Komite­ l e r i a y a k l a n m a y ı FKÖ ile doğrudan b ağ lan tılı, o larak y ö n le n d iriy o rla r.

E v e t, F i l i s t i n ' d e b a r u t a t e ş a l m ı ş t ı r . FK Ö 'yü d ı ş ­ ta b ı r a k ı p , s ila h lı F ilistin k u r tu lu ş m ü cad elesin i t a s ­ f iy e e d e r e k b ö lg e d e s ü k u n u ve istik ra rı, A BD 'nin ve b a ş t a B a t ı A lm a n y a olm ak üzere B a t ı l ı e m p e ry a lis tle ­ r i n O r ta D o ğ u ’d a k i ç ı k a r ­ l a r ı n ı ve g e r i c i , sa tılık A ra p r e j i m l e r i n i n b e k â s ı n ı am açlay an Camp D av id A n d l a ş m a s ı ç o k ta n a y a k l a ­ n a n F i l i s t i n ve A ra p h a l k ­ la rın ın a y a k la rı a ltın d a e z ilm iştir.

la n tı ip ta l ed ild i.

EKİM ta ra fta rla rı y ak laşık 80 k i ş i y l e a y r ı k ı s a b i r to p ­ la n tı y a p tıla r.

B ie le f e ld ve K ö ln 1 d e k i to p la n tıla rd a , O n b e ş le r in h a y a t ı ve s a v a ş ı m ı a n l a ­ tıld ı, o n la rın a n ıs ın a b ir o z a n a r k a d a ş p a r ç a l a r sö y ­ le d i, d ia g ö s te rild i, S u p h ilerin davası ü z e r i n e ko­ n u şm a la r y a p ıla r a k d in le ­ y icilerin s o ru la rı y a n ıtla n ­ d ı . Bu t o p l a n t ı l a r d a , S u p h i l e r i n d a v a s ı n d a n ne a n ­ la ş ılm a s ı g e rek tiğ i o rta y a k o n d u ve b u r j u v a , k ü ç ü k b u rju v a so sy alistlerin in y a k la şım la rı e le ştirild i. Ş im d i, y e n i Camp D a v id b a rış a n d la şm a la rı, h iç o lm a z s a a y a k l a n m a y ı b a s ­ tırıp , a te ş i k ü llen d irecek " g e ç iş a n d la şm a la rı" ABD ve M ı s ı r t a r a f ı n d a n g ü n d e ­ me g e t i r i l m i ş d u r u m d a . ABD b i r O r ta Doğu B a r ı ş Konfe­ ra n sın a ay ak lan m a b a s t ı ­ r ılm a d a n , ateş ta v s a tılm a ­ d a n y a n a ş m a y a c a ğ ı n ı d ile g etiriy o r.

G o rb a ç o v , 2 7 .Kongre R a p o r u ’n d a v u r g u ­ la d ığ ı g ib i, "O rta A meri­ k a " , "Güney A f r i k a " d a o l ­ d u ğ u g i b i O rta D o ğ u 'd a k i " a te ş i söndürm e"de em per­ y a listle rle "k o llek tif a r a ­ y ı ş l a r " i ç i n d e . W a sh in g to n Z i r v e s i ’n d e R e a g a n ' l a b a ş b a ş a bu a r a y ı ş l a r ı n s ü r ­ d ü rü ld ü ğ ü ABD ile SSCB a r a s ı n d a bu k o n u d a k i f a a ­ liy e tin y o ğ u n l a ş t ı ğ ı n ı A ra­ fat b e lirtiy o r, F i l i s t i n ve A rap h a l k ı ­ nın isy a n a te şi em perya­ l i s t l e r i n ve r e v i z y o n i s t l e r i n n i y e t ve i r a d e l e r i y ö n ü n d e s ö n d ü r ü l e b i l e c e k mi? S i l a h a sa rılm ış b ir h a lk ın ve u lu su n k u rtu lu şu em perya­ listle rin d ü n y a h e g om on ya s t r a t e j i l e r i n i n dam a t a ş l a r ı mı o l a c a k ? F i l i s t i n d i r e n i ş i bunun cev ab ın ı verecek.

Ama h e r ş e y e ra ğ m e n i ş g a l a l t ı n d a k i B a t ı - Ş e r i a , Gazze Ş e r i d i ve h a t t a İ s r a i l i ç i n ­ de i ş l e r a y a k l a n m a ö n c e ­ sin d en m u tla k a f a r k l ı o la ­ ca k tır .

Şubat

1988 EKİM

43

Aysel Zehir E k i m 'i n 4. s a y ı s ı n d a , G a r b i s A l t m o ğ l u 'n u n d u r u ­ muna a tıfta b u lu n u la ra k " O n la r c a d e v r i m c i n i n i ç e r ­ deyken vey a ç ı k t ık ta n son­ r a 'd o ğ a l ö l ü m 'e ( ! ) u ğ r a ­ d ı k l a r ı " g erçeğ in d en sözed i l m i ş t i . A ysel Z e h i r , b u n a aday o n larca d e v r im c i d e n sadece b i r i .

A ysel Z e h i r , l i s e y ı l l a ­ r ı n d a d e v r im c i d ü ş ü n c e l e r e ilg i duym uş, k ı s a sürede ö ğ r e n c i g e n ç l i ğ i n m ü c a d e le ­ s i n d e öne ç ı k m ı ş b i r d e v ­ r i m c i d i r . Henüz 16 y a ş ı n ­ d a y k e n , 1980 y ı l ı n ı n Tem­ muz a y ı n d a T ü r k i y e İ h t i ­ l a l c i K o m ü n istle r B i r l i ğ i ' nin d ü zen led iğ i kanunsuz b ir gö steriy e k a tıld ığ ı gerek çesiy le g ö zaltın a al m d ı , y a p ı l a n işk en celere rağ m en , düşm an k a r ş ı s ı n d a iy i b ir s ın a v v e rd i. İk in c i k ez 1981 y ı l ı n d a g ö z a l t ı n a a l ı n d ı ve i ş k e n c e c i l e r Ay­ s e l Z e h i r ' i hemen t a n ı m a ­ la rın a ra ğ m e n O, g e r ç e k k im liğ in i d a h i uzun sü re söylem edi. E le k triğ e , f a l a ­ kaya, ask ılara ra ğ m e n d ü ş m a n A y s e l 'i d e ğ i l , Ay­ sel d ü ş m a n ı te s lim a l d ı . İşk en d ek i ta v r ın d a n d o lay ı da, pek çok d e v r i m c i n i n s a y g ı s ı n ı k a z a n d ı . O dö­ n em lerd e, te c r ü b e li, i l e r i , ö n d e r g e ç i n e n p e k çok k i ş i iş k e n c e d e çözülürken, 17 y a ş ı n d a k i b u ge n ç d e v r im c i d i r e n i ş i n en i y i ö r n e k l e r i n ­ den b i r i o ld u .

A ysel Z eh ir, 3 y ıla y ak ın süren tu tu k lu lu k sü resin ce k a ra rlılığ ın d a n h iç b ir şey k ay b etm ed i, d ü şm an ın sa ld ırıla rın ı, b o y u n e ğ d ir m e g i r i ş i m l e r i n i k a ra rlılık la g ö ğüsledi.

1984 y ı l ı n ı n N i s a n - H a z i r a n a y la rın d a M e tris A s k e ri C e z a e v i 'n d e b i r g r u p d e v ­ r i m c i n i n y a p t ı ğ ı ölüm o r u ­ c u n a A ysel Z e h i r ' d e k a t ı l ­ d ı. Ölüm o r u c u b i t i r i l d i ­ ğ in d e 4 devrim ci y a ş a m ın ı y itirirk e n , A y s e l, sakat k a ld ı.

1981 y ı l ı n d a sapasağ­ lam y a k a l a n a n A ysel Z e h i r , 1984 A ğ u s to s u n d a görm e, iş itm e ve b e y i n i n f o n k s iy o ­ nunu yerin e getirem em e g ib i b ir dizi r a h a t s ı z l ı k ­ l a r l a o la r a k ta h liy e o ld u .

D ışarıd a y a p ıla n te d a v i­ lerd en olu m lu b ir so n u ç alın a m a d ı, za y ıfla y a n h a ­ f ı z a s ı , ö z e l l i k l e de k a y ı t h a f ı z a s ı d ü zeltilem ed i, t e r ­ s i n e o lu m s u z y ö n d e d a h a da ile rle d i.

D oktorlar, A y s e l 'i n bu d u r u m u n u n ölüm o r u c u s ü ­ re sin c e bey in h ü c re le rin in b e s le n e m e m e s in d e n ile ri g e ld iğ in i, t ı b b ı n T ü r k iy e '­ d e k i o l a n a k l a r ı n ı n A y s e l 'i n d u r u m u n u d ü z e lt e m e y e c e ğ i n i b e l i r t t i l e r . A y s e l 'i n a i l e s i ç o c u k la r ın ı y u r t d ı ş ın d a te­ d a v i e ttir m e k iç i n g i r i ş i m ­ le rd e b u lu n m u şsa d a , dev­ let, "sak ın c a lı" o ld u ğ u iç i n pasaport verm eyerek A y s e l 'i ölüme terk etm iş b u lu n u y o r.

Aysel Z e h i r ' e m a d d i ve m anevi her tü rlü y a rd ım d a b u lu n m ak , say g ıd e ğ e r s a ­ v a ş ç ıla r ım ız a sah ip ç ı k t ı ­ ğ ım ız ın g österg esi o la c a k ­ tır.

D Ü Ş M A N Onlar ümidin düşmanıdır, sevgilim, akar suyun, meyve çağında ağacın, serpilip gelişen hayatın düşmanı. Çünkü ölüm vurdu damgasını alınlanna: — çürüyen diş, dökülen et —, bir daha geri dönmemek üzre yıkılıp gidecekler.

Ve elbette ki, sevgilim, elbet, dolaşacaktır elini kolunu sallaya sallaya, dolaşacaktır en şanlı elbisesiyle: işçi tulumuyla bu güzelim memlekette hürriyet...

Bursada havlucu Recebe, Karabük fabrikasında tesviyeci Haşana düşman, fakir köylü Hatçe kadına, ırgat Süleymana düşman, sana düşm an, bana düşman, düşünen insana düşman, vatan ki bu insanlann evidir, sevgilim, onlar vatana düşman...

N Hf ^ MT7T

S a y ı :5

EKİM

44

Filistin’de barut ateş aldı H. AKARSU İs ra il işg a li a ltın d a k i B a t ı - Ş e r i a v e Gazze Ş e r i ­ di* n d e y a ş a y a n F i l i s t i n l i l e ­ r i n i k i a y önce b a ş l a y a n a y a k l a n m a s ı de v a m e d i y o r . İş g a l k u v v etlerin in b a r b a r ­ l ı ğ ı , zulm ü i s y a n a t e ş i n i s ö n d ü rm e y e y e t m i y o r . K u ru ­ luşunun 40 ., Gazze ve B a tı- Ş e r ia *nm işg a lin in 2 0 .y ı l ı n d a e m p e r y a liz m in O r ta D o ğ u 'd a k i i l e r i k a r a ­ k o lu tam b i r ç a r e s i z l i k ve açm az iç in d e b u ld u k e n d i­ n i . İ s r a i l y ö n e t im in in t e p e sin d e k ile r ça re siz lik lerin ­ d e n b i r b i r i n e d ü ş t ü . Yöne­ t i c i s ı n ı f l a r 40 y ı l ı n en z o r l u iç k r i z i n i y a ş ı y o r .

P eres, Ş a m ı r ’e "sen y a l a n c ı s ı n " ; Ş a m ir de P e ­ res* e "s en y a l a n c ı l a r ı n en büyüğüsün" d iy e ç ı k ı ş ı p , köpürüyor. "İşçi" p a r t i l i p o lis b a ­ k a n ı Chaim B a r-L e w İ s r a i l ­ ' i n g e le c e ğ i iç i n k a r a n l ı k b i r t a b l o ç i z i y o r . "Durum a r t ı k h iç b ir zam an a y a k ­ la n m a öncesi g ib i o lm aya­ cak" d iy e re k nesnel b ir g e r ç e k l i ğ i ve k e n d i u m u t­ s u z l u k l a r ı n ı , m o ra l ç ö k ü n ­ tü sü n ü dile g e tiriy o r. Öte yandan ABD ve b a ş t a B a t ı A lm a n y a olm ak ü zere A v ru p alI em p ery alist d e v le tle r ve M ısır bu ile r i k a ra k o ld a k i isy an ı n a sıl b a stıra b ile c eğ in in p la n la ­ rıy la m eşg uller.

M ü b a re k elin d ek i b ir " b a r ış p la n ı" il e e m p e r y a l i s t l e r i n k a p ı l a ­ r ı n ı ç a lıy o r. İ s r a i l yö n etici s ı n ı f l a ­ r ı n ı , e m p ery alist d estek çi­ l e r i n i ve g e r i c i A ra p r e j im ­ l e r i n i b ö y lesin e k o rk u ta n , u m u tsu zlu ğ a ite n ; F ilistin v e A ra p h a l k l a r ı n ı n i s y a ­ n ın ı b ö y lesin e g en işleten etk en ler h e r ş e y d e n önce İ s r a i l ' i n to p l u m s a l iç y a ­ p ısın d a d ır.

1967 öncesi sın ırla r i ç i n d e İ s r a i l ’de h a l e n 3,5

m ily on İsra illi ve 700 b i n d e n f a z l a F i l i s t i n l i ve A ra p y a ş a m a k t a d ı r . Y a n i, işg al bölg eleri d ışın d a k i to p la m İsra il nüfusunun %17*si A ra p v e F i l i s t i n l i ­ d i r . B a t ı Ş e r i a ’d a y a ş a y a n 800 b i n , G a zze, Ş e r i d i *ndek i 650 b i n F i l i s t i n l i A r a p l a b i r l i k t e to p la m 2 ,1 m ily o n ­ lu k b i r n ü f u s , 3,5 m ilyon Y a h u d i il e y a n y a n a , k a r ş ı k a rş ıy a d u rm ak tad ır. İşg al sonrası Gazze Ş e r i d i ’n i n %40’ı n ı kapsa­ y a n en v e r i m l i t o p r a k l a r a İs ra illile r y e rle ştirilm iştir.

A y rıc a iş s iz liğ in , y o k su llu ­ ğ u n y o ğ u n o ld u ğ u b u b ö l ­ gede, h a lk ın ö nem li b i r geçim k a y n a ğ ı o l a n b a l ı k ­ ç ı l ı k , b a lık avlam a a l a n ı ­ n ın , İsra il ta ra fın d a n 5 m i l lik b i r s a h i l ş e r i d i ile s ı n ı r l a n m a s ı y l a geçim k a y ­ n a ğ ı o lm a k ta hemen hemen çık m ıştır.

B a t ı - Ş e r i a ’n m y a r ı s ı n a y a k ın ı işg a l so n ra sı g a sped ilerek , bu to p ra k la r ü zerin e 50 b in Yahudi y e rle ştirilm iştir. İşgal b ö lg elerin d e ve İ s r a i l için d e F ilis tin li iş ç i­ ler, en fazla aynı işi

y a p a n b ir İ s r a i l l i işçin in ü c r e t i n i n ü ç te i k i s i n i a l a ­ b i l m e k t e d i r . U lu s a l b a s k ı , a ş a ğ ıla m a , h o rlam an ın s ı ­ n ı r ı y o k t u r . D ir e n i ş ç i b i r F ilis tin li işç in in , " a ç lık ta n ölm ek, zu lü m a l t ı n d a ö l­ m ekten d a h a i y i d i r " , d ü ­ şü n cesi, d ire n işç i işç ile rin o rtak s e s id ir.

B ıçak ç o k ta n kem iğe d a y a n m ıştır. İsra il b a s ı­ n ın ın , ay ak lan m ay ı; İ s r a ­ i l l i l e r l e A ra p ve F i l i s t i n l i ­ le r a ra sın d a k i ilişk ileri, to p l u m s a l ve s i y a s a l y a p ı ­ lanm ayı Güney A f r i k a ’y a b e n z e tm e s i d o ğ r u d u r . Kendi a n a v a ta n ların d a işg a lc ile ­ r i n ç iz m e l e r i a l t ı n d a y a ş a ­ mak F i l i s t i n h a l k ı n a , y a ö z g ü r l ü k y a zulüm ve ölü m , seçen eğ in i d a y a tm ış ­ tır.

F ilistin lile rin a y ak lan ­ m a l a r ı n ı n bö y lesin e s a r s ı c ı ve g ü çlü o lm asın d a, ilk kez, İ s r a i l iç in d e k i F ilis ­ tin lile rd e n , A rap lard an , ile ric i İ s r a il kam uoyundan işg a l b ö lg elerin d ek i a y a k ­ la n m a y a a k tif destek g el­ m esi e t k i l i o l m u ş t u r .

(Devamı s . k 2 'd e )