คํานํา หนังสือเลมนี้ พิมพเปนครั้งที่ 2 ซึ่งในการพิมพครั้งที่ 1 นั้น พิมพใน สมัยที่พระสังฆราชวีระ อาภรณรัตน เปนผูจัดการแผนกคริตศาสนธรรม ในป ค.ศ. 1991 ซึ่งเปนผลมาจากงานฉลองหิรัญสมโภชสถาปนาอัครสังฆมณฑลกรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 25 พฤศจิกายน 1990 ที่สามเณราลัย นักบุญยอแซฟ สามพราน มีพิธีแตงตั้งผูอานพระคัมภีร 118 คน จาก 31 วัด ฆราวาสที่ไดรับแตงตั้งไดเสนอขอใหจัดอบรมฯ เพื่อเปดโอกาสให พวกเขามาพบปะกันอีก หลังจากปฏิบัติหนาที่ประมาณ 7-8 เดือน เมื่อเราเห็นไดถึงพลัง น้ําใจ และความกระตือรือรนของฆราวาส ที่ ตองการชวยงานของพระศาสนจักรเชนนี้ จึงจัดการอบรมอีกในวันที่ 23-25 สิงหาคม 1991 โดยเนนอบรมพระสมณสาสน พันธกิจของ พระผูไถ (Redemptoris Missio) เนื้อหาในเลมนี้ประกอบดวย กฎหมายพระศาสนจักร พิธีกรรม เกี่ย วกับ ผูอา นพระคัม ภีร ขอพึงใสใจซึ่งปรั บปรุ งจากเอกสาร อบรม ผูอานบทอานวัดพระมารดานิจจานุเคราะห เขียนโดยคุณพอสุทศ ประมวลพรอ ม และคุ ณพอ วีร ศั ก ดิ์ วนาโรจนสุ วิช ผูอํ า นวยการฝา ย 1
อภิบาลและธรรมทูตในสมัยนั้น ไดให Pastoral Directive for Lectors ของอัครสังฆมณฑลซีแอตเติ้ล สหรัฐอเมริกา ซึ่งพิมพใชตั้งแตวันที่ 22 เมษายน 1980 แผนกคําสอนจึงนํามาแปล และทําใหเห็นวาเราเดินมา ถูกทางแลว ผมเห็นวาหนังสือเลมนี้มีประโยชนตอการฝกอบรมผูอานพระคัมภีร จึงจัดพิมพขึ้นมาใหม และเชื่อวาหากเราทุกคนสนใจศึกษาพระวาจาของ พระเจามากขึ้น พิธีกรรมจะมีชีวิตชีวา และคริสตชุมชนของเราจะมีสันติ สุข คุณพอเอกรัตน หอมประทุม ผูจัดการแผนกคริสตศาสนธรรมฯ 17 กุมภาพันธ 2010 วันพุธรับเถา
2
สารบัญ ภาค 1 กฎหมายและพิธีกรรม กฎหมายพระศาสนจักรวาดวย “ผูอานพระคัมภีร” (Lector) ตําแหนงหนาที่ “ผูอานพระคัมภีร” (Lector) พิธีแตงตั้ง “ผูอานพระคัมภีร” (Lector)
5 6 8
ภาค 2 ขอพึงใสใจ ทัศนคติทั่วๆ ไป การแตงกาย แตงตัว ระเบียบที่ควรจัดทําสําหรับสวนรวมและสวนตัว ขอแนะนํา จิตตารมณการชวยงานของพระ
11 12 12 13 16
ภาค 3 คําแนะนําสําหรับผูอานพระคัมภีร คํานํา หนาที่ ความรับผิดชอบ การเตรียมตัว ศักดิ์ศรี จิตตารมณและการฝกฝน ความสํานึกและการสนับสนุน การแตงกาย พิธีแตงตั้ง
18 20 21 21 22 22 23 23 24
3
ระยะเวลา ภาคผนวก
25 27
4
ภาคหนึ่ง กฎหมายและพิธีกรรม
กฎหมายพระศาสนจักรวาดวย “ผูอานพระคัมภีร” (Lector) 1. ฆราวาสที่มีอ ายุ และคุณ สมบัติเ หมาะสมตามประกาศของสภา พระสังฆราชคาทอลิก สามารถรับการแตงตั้งเปนศาสนบริกรขั้น ผู อ า นพระคั ม ภี ร แ ละผู ช ว ยพิ ธี ก รรมตามจารี ต พิ ธี ว า ด ว ยการ แตงตั้งนี้ อยางไรก็ดี มิไ ดหมายความวา ฆราวาสเหลานี้มีสิท ธิ ได รั บ การช ว ยเหลื อ หรื อ การตอบแทนจากพระศาสนจั ก ร (ม. 230,1) 2. ฆราวาสสามารถปฏิบัติหนาที่อานพระคัมภีรระหวางพิธีกรรม โดย การทําหนาที่แทนแบบชั่วคราวเหมือนฆราวาสทุกคนสามารถทํา หน า ที่ พิ ธี ก ร หรื อ นั ก ขั บ ร อ ง หรื อ หน า ที่ อื่ น ๆ ตามที่ ก ฎหมาย กําหนด (ม.230,2)
5
3. เมื่อพระศาสนจักรมีความจําเปน และเมื่อขาดศาสนบริกร แมวา ฆราวาสที่ไมไดรับแตงตั้งเปนผูอานพระคัมภีรหรือผูชวยพิธีกรรม ก็สามารถปฏิบัติหนาที่ได กลาวคือ อานบทอานในพิธีกรรม เปน ประธานวจนพิ ธี ก รรม โปรดศี ล ล า งบาปและแจกศี ล มหาสนิ ท ตามที่กฎหมายกําหนด (ม.230,3) 4. กอนที่ผูใดจะรับศีลบวชเปนสังฆานุกรถาวรหรือชั่วคราว เขาตอง รับแตงตั้งเปนผูอานพระคัมภีรและผูชวยพิธีกรรม และตองปฏิบัติ หนาที่เปนชวงเวลานานพอสมควร (ม.1035,1)
ตําแหนงหนาที่ “ผูอานพระคัมภีร” (Lector)
ศาสนบริก ร ผูอานพระคัม ภีร (Lector) เปนตํ าแหนงหนา ที่ ทางการขั้นแรก ซึ่งพระศาสนจักรใหแกสามเณรใหญที่ใกลจะไดรับการ บวชเปนพระสงฆในอีกไมกี่ปขางหนา ตําแหนงหนาที่ทางการขั้นที่สอง คือ ผูชวยพิธีกรรม (Acolythus จากภาษากรีก แปลวา ผูติดตาม กลาวคือติดตามชวยสังฆานุกรและพระสงฆในเวลาประกอบพิธีกรรม) ผูที่ไดรับตําแหนงขั้นนี้ตอไปก็จะไดรับการพิจารณาใหรับศีลบวชเป น สังฆานุกร (Diaconus) และพระสงฆ อนึ่ง ตํ า แหนงหนา ที่ทั้งสองขั้นดั งกลา ว ป จ จุ บั นพระศาสนจั ก ร ไมไดสงวนไวใหสามเณรใหญโดยเฉพาะเทานั้น แมฆราวาสก็อาจไดรับ หนาที่นี้ ถาหากพระสังฆราชผูปกครองเห็นวาจําเปนและเหมาะสม ดังที่ เราไดกลาวมาแลว 6
“ผูอานพระคัมภีร”
หนาที่ : ของผูอานพระคัมภีร โดยเฉพาะเจาะจงคือ “อานบท อานจากพระคัมภีรตางๆ (ยกเวนบทพระวรสารซึ่งสงวนไวเปนพิเศษแก สังฆานุกร) ในเวลาประกอบพิธีมิสซาบูชาขอบพระคุณ หรือในพิธีกรรม อื่นๆ นอกนั้นยังอาจประกอบหนาที่แ ทนนัก รอ งเพลงสดุ ดี (Psalmist) โดยอานหรือขับรองเพลงสดุดีที่มีแทรกในระหวางบทอานพระคัมภีร ทํา หนาที่แทนสังฆานุกรหรือนักรองเพลงสดุดีในการประกาศขอตั้งใจตางๆ ในบทภาวนาเพื่อมวลชน เปนผูนําสัตบุรุษในการรองเพลงและการรวม จิ ต ใจในพิ ธี ก รรม” ในสมณกฤษฎี ก า (Motu Proprio) Ministeria Quaedam ยังกําหนดหนาที่อื่นๆ ไวอีกวา “ยังอาจทําหนาที่สอนอบรม สัตบุรุษใหเขามารับศีลศักดิ์สิทธิ์ตางๆ อยางเหมาะสม ทั้งยังสอนและ เตรียมผูทําหนาที่ผูอานฯ ชั่วคราวในพิธีกรรมดวย” สําหรับชีวิตสวนตัว ของศาสนบริกรผูอานพระคัมภีรนั้น พระศาสนจักรเตือนให “รําพึงถึง พระวาจาในพระคัมภีร (ที่ตนอาน) และดําเนินชีวิตตามแบบอยางแหง คําสั่งสอนนั้นดวย”
7
พิธีแตงตั้งผูอานพระคัมภีร
หลังอานพระวรสาร พระสังฆราชนั่งที่อาสนที่เตรียมไว สวมหมวก สูง สังฆานุกรหรือพระสงฆผูทําหนาที่นี้เรียกผูสมัครพรอมๆ กันวา สังฆานุกร ผูที่จะรับแตงตั้งเปนผูอานพระคัมภีรเชิญยืนขึ้น ผูสมัคร อยูครับ / คะ พระสังฆราช ลูก ที่รั กทั้งหลาย พระบิดาเจาไดท รงใชพระบุตรเยซู คริสตมาบังเกิดเปนมนุษย เปนผูเปดเผยธรรมอันล้ําลึก ใหเราทราบถึงแผนการที่ทรงกอบกูมนุษยชาติ และเปน ผูจัดการใหแผนการอันเรนลับนี้สําเร็จลุลวงไป องคพระคริสตเจาไดทรงสั่งสอนใหเราทราบความจริง เรื่องนี้ทุกขอแลว จึงทรงมอบใหพระศาสนจักรมีหนาที่ ประกาศขาวดีใหประชาโลกทั้งมวลไดทราบ เมื่อลูกรับตําแหนงเปนผูอานพระคัมภีร เปนผูเผยแผ พระวาจา ลูกสมัครเขามาชวยเหลือภารกิจอันนี้ของ พระศาสนจั ก ร จึง นั บ วา ลู ก เข า มารั บ หนา ที่พิ เ ศษใน ทา มกลางประชากรของพระเป นเจา มีตํา แหนงเป น ผูรับใชความเชื่อ อันมีพระวาจาเปนรากฐาน ลู ก จะต อ งประกาศพระวาจาระหว า งที่ มี ก ารชุ ม นุ ม ประกอบพิธีทางศาสนา ลูกจะประกาศใหมนุษยทุกๆ คนที่ยังไมทราบไดทราบขาวดี อันนําความรอดมาให มวลมนุษย 8
เมื่อมีลูกเปนผูชวยเหลือ เชนนี้ มนุษ ยจะเขามารูจั ก พระผูเปนเจาผูทรงเปนพระบิดา และรูจักองคพระบุตร คือพระเยซูคริสตเจา ซึ่งพระบิดาทรงใชมา แลวจึงจะ เขาไปรับชีวิตนิรันดรไดดวย ฉะนั้น เมื่อลูกจะประกาศ พระวาจาใหผูอื่นไดฟ งนั้น ลู กเองจึงตอ งมีใจวานอน สอนงาย ยินดีที่จะรับฟงการดลใจของพระจิตเจา หมั่น ไตรตรองคิดคํานึงถึงพระวาจานั้นอยูเสมอ ลูกเองก็จะ มีความรักตอพระวาจายิ่งวันยิ่งมากขึ้น ลูกจงพยายาม ดําเนินชีวิตของลูกเองใหทุกคนไดเห็นวา องคพระเยซู คริสตเจา พระผูกอบกูนั้นประทับอยูในตัวลูกดวย (ฟงเทศนจบแลว ทุกคนยืนขึ้น พระสังฆราชถอดหมวก เชื้อเชิญสัตบุรุษใหภาวนา)
พระสังฆราช พี่นองที่รักทั้งหลาย ใหเราพรอมใจกันออนวอนขอพระ บิ ด าเจ า ได ท รงพระกรุ ณ าประทานพรให ผู รั บ ใช พระองค ท า น ซึ่ ง จะรั บ หน า ที่ เ ป น ผู อ า นพระคั ม ภี ร เหลานี้ ขอให เ ขาเอาใจใส ป ฏิ บั ติ ห น า ที่ ที่ ไ ด รั บ นี้ อ ย า งดี คื อ ประกาศขาวดีถึงองคพระคริสตเจา และถวายเกียรติ แดพระบิดาผูประทับในสวรรค (ทุกคนภาวนาในใจ) 9
พระสังฆราชภาวนาตอไปวา
ทุกคน
ขาแตพระบิดาเจา องคบอเกิดความสวางและความดี ทั้งปวง พระองคทรงใชพระบุตร พระวจนาตถผูท รง ประทานชีวิต มาเปดเผยใหทราบวาทรงรักมวลมนุษย ขอไดทรงพระกรุณาอวยพระพรพี่นองเหลานี้ที่ไดเลือก มาทํ า หน า ที่ผู อา นพระคั ม ภีร ขอไดโ ปรดให เ ขาหมั่ น คํานึงถึงพระวาจา จะไดมีความรูจริง และประกาศพระ วาจาใหพี่นอ งไดอยางถูก ตอง ทั้งนี้ ขอพึ่งพระบารมี พระคริสตเจาของขาพเจาทั้งหลาย อาแมน
ผูสมัครแตละคนเขามาหาพระสังฆราช พระสังฆราชมอบหนังสือพระคัมภีรให กลาววา
พระสังฆราช จงรั บ หนั งสื อ พระคั ม ภีร และประกาศพระวาจาของ พระเจาใหถูกตอง เพื่อวาพระวาจานี้จะไดมีอิทธิพลล้ํา ลึกยิ่งๆ ขึ้นในจิตใจมนุษย ผูสมัคร อาแมน
10
ภาคสอง ขอพึงใสใจ
ทัศนคติทั่วๆ ไป 1.
ชีวิตของผูอานตองมีความพยายามไปสูความบริบูรณเสมอในเรื่อง พระธรรมคําสอน อันเนื่องมาจากพระวาจา พยายามเสมอที่จะ เปนผูเหมาะสมกับการอานพระวาจา 2. มีจิตใจรักพระวาจา และมีความเชื่อในสิ่งที่ตนอานในพระคัมภีร 3. ควรมีพระคัมภีรหรือหนังสือบทอานตางๆในมิสซาเปนของสวนตัว 4. รูจักใชปฏิทินคาทอลิก และรอบรูเทศกาลตางๆ ซึ่งสัมพันธกับ บทอานตางๆ 5. สามารถรับรูอยางเปนจริงเปนจังในเกียรติแหงหนาที่การอานพระ วาจา 6. เมื่อมีโอกาสยินดีใชพระวาจาเพื่อสองสวางชีวิตของตนและของ ผูอื่นเปนการเผยแผสัจธรรมของพระใหกวางไกลออกไป 11
7.
เป น ผู รั บ ใช พ ระวาจาอย า งซื่ อ สั ต ย ไม บิ ด เบื อ นสิ่ ง ที่ อ า น และ แสวงหาความรูที่ถูกตองเสมอเมื่อมีโอกาส 8. “ขอใหพระวาจาเดน สวนผูอานดอยลง” 9. เก็บรักษาพระคัมภีรและหนังสือบทอานดวยความเคารพ 10. ฝกหัดเสมอ มีการตระเตรียมการอานอยางดี ถามเมื่อไมแนใจ
การแตงกาย แตงตัว 1.
ราบเรียบที่สุด สะอาด เรียบรอย ไมดึงความสนใจของผูฟงจาก พระวาจามาสูความสวยงามของการแตงกายของตน 2. ใสชุดที่พระศาสนจักรทองถิ่นกําหนด หากผูนั้นไดรับการแตงตั้ง และผ า นการอบรม เป น ต น ควรใส ชุ ด ผู อ า นในวั น อาทิ ต ย วั น สมโภช และพิธีโอกาสพิเศษตางๆ 3. สวมรองเท า เสมอเมื่ อ อ า นในสถานที่ ท างการในพิ ธี เพื่ อ ให เหมาะสมกับศักดิ์ศรีของสถานที่ และพิธีกรรมตามสมควร 4. การแตงกายเปนการแสดงการใหเกียรติแ กผูฟง อีกทั้งเปนการ แสดงออกซึ่งความเชื่อในจิตใจของผูอาน
ระเบียบที่ควรจัดทําสําหรับสวนรวมและสวนตัว 1.
แบงความรับผิดชอบเพื่อผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนอาน และไมควรละ ทิ้งหนาที่ หรือเลือกโดยไมจําเปน 12
2.
งานอะไรที่ไมมีในตารางผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันอาน ก็ขอใหได เตรียมตกลงกันตั้งแตเนิ่นๆ โดยดูจากปฏิทินลวงหนา 3. หากใครไมมีหนังสือสําหรับเตรียมอาน หรือเตรียมศึกษาที่บาน ควรถายเอกสารไวลวงหนา 4. บทที่ตัวเองจะเปนผูอาน ผูอานควรทราบเหตุการณแวดลอมที่เกิด เหตุการณในบทอานนั้น ทั้งนี้เพื่อตนเองจะไดผลและเขาใจจาก พระคัมภีรตอนนั้นกอน แลวจึงถายทอดดวยการอานอยางเขาใจ ใหคนฟงเขาใจโดยงาย 5. ควรมีดินสอหรือปากกาไวที่วางหนังสือ เพื่อใชเวลาเตรียมบทอาน 6. ควรอานบทอานละ 1 คน ไมควรอานคนเดียวทั้งบทอานที่ 1 และที่ 2 และบทภาวนาเพื่อมวลชน ทั้งนี้ เพื่อใหแตละคนมีสวนรวมอาน พระวาจามากขึ้น
ขอแนะนํา 1.
2.
ผูอา นไมค วรใหเ พื่ อ นพี่นอ งรอยาวเกินเหตุ เมื่ อ จะเริ่ม อา นพระ วาจาในพิธี อย า งไรก็ ดี ใหป ระธานและสั ตบุ รุ ษ นั่ งใหเ รีย บรอ ย พรอมที่จะฟง ผูอานอานดวยความมั่นใจ จากการเตรียม และความเขาใจอยาง ดีในสิ่งที่ตนอาน และเชื่อในสิ่งที่ตนกําลังจะอานใหเพื่อนพี่นองฟง ขณะอานพระคัมภีรในพิธีควรพนมมือหรือวางมือบนหนังสือ 13
3. ผูอานควรไวตอเครื่องมือ (ไมโครโฟน) วาระดับเสียงดังเบาของตน สามารถปรับใชกับความใกลไกลของไมค จนแนใจวาขาวสารของ พระสามารถไดยินถึงทุกคนในที่ชุมนุมนั้น ตรวจไมโครโฟนกอน เวลามิสซาเริ่ม โดยไมทําใหเกิดความวุนวายเกินควร ในขณะที่คน อื่นจะสวดภาวนาในวัดหรือที่ชุมนุมนั้น 4. ออกเสียง ควรอานใหถูกตองตามหลักภาษา และชัดถอยชัดคํา โดยเฉพาะข อ ความสํ า คั ญ มากๆ หรื อ ข อ ความสรุ ป บทนั้ น และ วรรคตอนตางๆ สื่อความหมายดวยน้ําเสียงที่ราบเรียบ โดยเขาใจ ความหมายของบทอานนั้น 5. ศัพทที่มิใชคําไทย ควรไดรับการออกเสียงที่ถูกตอง เมื่อไมแนใจก็ ศึกษา ไตถาม 6. โดยปกติไมตองอานขอความนําของบทอาน ทั้งไมตองอานบทอาน ที่ 1 และ ที่ 2 คงอานแตชื่อหนังสือของพระคัมภีรเทานั้น และเริ่ม อานเนื้อหาตอไดเลย 7. ผูอานตองจําไวเสมอวา พระวาจาของพระเขียนเสร็จสมบูรณมา เปนพันป จงอานเพื่อสื่อขาวสารศักดิ์สิทธิ์ มิใชอานรายงานขาว ประจําวัน ควรมีการสื่อกับผูอานดวยสายตาตามสมควร ควรอาน ดวยอากัปกิริยาที่เปนธรรมชาติของตนอยางราบเรียบ ไมอานชา หรือเร็วเกินไป ในการนี้ การเตรียมดวยความเขาใจลวงหนาจะมี บทบาทชดเชยไดมากที่สุด ทําใหผูอานสงบและอานเหมือนออกมา 14
8.
9.
10.
11.
จากความเขาใจอยางดีแลวของตน และเปนที่ยอมรับสังเกตเห็นได จากผูฟงวา นี่คือพระวาจาของพระเจา มิใชวาจาของขาพเจา ในพิธีกรรมหรือมิสซาปกติ การนั่ง ยืน หรือคุกเขาพรอมๆ กัน เปน สิ่งสําคัญ โดยปกติเปนหนาที่ของพิธีกรอีกคนหนึ่ง แตบอยครั้ง มักจะตกเปนหนาที่ของผูอานตอนนั้นๆ ดวย จึงควรที่ผูอานจะรู อยางถองแทกอนลวงหนาในพิธีกรรมนั้น (โดยเฉพาะในวันพิเศษที่ มีพิธีกรรมแตกตางออกไป) โดยการศึกษา ไตถาม จดจําไว และ นําทุกคนใหยืน นั่ง คุกเขาอยางพรอมเพรียงกัน บทสดุดีเปนบทประจําที่มีในการอาน ตนฉบับเปนเหมือนฉันทลักษณ เมื่อแปลมาเปนกลอนหรือรอยกรองไทย จึงยิ่งควรมีการ เตรียมวรรคใหดียิ่งกวาการอานรอยแกวธรรมดา เพื่อใหขอความ ความหมาย และรู ปแบบ รสชาติของรอ ยกรองไทยคงอยูอยา ง เต็มที่ หากสดุดีบางบทตรงกับเนื้อหาในบทเพลง สามารถรองบท เพลงแทนได เชน สดุดีที่ 23 เปนตน ผา นหน า พระแทน หรื อ ประธานทั้งกอ นและหลั ง ควรทํ า ความ เคารพเสมอ ในบางโอกาสมีผูที่มีศักดิ์เปนบริกรศีลศักดิ์สิทธิ์ของ พระศาสนจักรตามศีลบวชขั้นตอนตางๆ อาจจะตองเปนหนาที่ของ ทานเหลานั้นที่จะอานแทนเรา บทเสริมในโอกาสสมโภช ปจจุบันไมคอยใหความสําคัญ จึงละเวน ได 15
12. พยายามรองอั ลเลลูยา (อยาอา น) แมใ นมิสซาผูตาย ยกเวนใน เทศกาลมหาพรต ที่ไมขับรองเพลงอัลเลลูยา
จิตตารมณการชวยงานของพระ
เราทุกคนมาขอรวมงานของพระคนละหนาที่ เปนพระที่มอบให เราไมควรตีความวาพระหรือพระศาสนจักรเปนหนี้บุญคุณที่เรา จะตองทวงเมื่อมีโอกาส 2. การเอาชีวิตทั้งชีวิตถวายเปนบูชา ก็ยังมิอาจทดแทนโลหิตสักหยด ของพระคริ ส ตเจ า ได การให ทั้ ง ชี วิ ต เวลา บางครั้ ง ทรั พ ย ท าง สติปญญาหรือทรัพยสินฝายวัตถุแกพระหรือพระศาสนจักร ไมมี วันพอเพียงกับพระเมตตายกโทษตอเราไดเลย จึงควรที่เราทุกคน หลั ง จากได ทํ า อะไรให พ ระแล ว คิ ด ได ว า “เราเป น คนใช ที่ ไ ม มี ประโยชนอะไร เราทําตามหนาที่เทานั้น” (ลก 17:10) 3. ทุกคนที่มารวมงานเปนพี่นองกัน ไมควรที่จะกระทําหรือพูดอะไร ในทางที่จะกอใหเกิดการแบงแยกขึ้นกอน เหตุวาเราทุกคนยังคง เปนมนุษยผูออนแอที่ลอแหลม และเปราะแตกหักงายซอนอยูใน จิตใจและความเปนมนุษยของเรา การหวังการอภัยยกโทษตอง ประกอบดวยการเปนทุกขเสียใจ เปลี่ยนแปลงความประพฤติและ จิตตารมณมาประกอบดวยเสมอ ยิ่งเราเปนผูนําพระวาจาสื่อสาร ไปดวยการอาน ยิ่งตองมีชีวิตแงนี้ที่สํารวมมากกวากลุมกิจกรรม อื่น ควรเปนแบบอยางแหงความรัก เอกภาพ ความไมตองการ
1.
16
ชวงชิงอะไรกันอีก ไมตองการอะไรอีก นอกจากไดสื่อพระวาจาไป ถึงผูอื่น งานนี้เปนสิ่งเล็กนอยในสายตาของผูไมมีจิตตารมณ แต ทวายิ่งใหญในน้ําพระทัยของพระเสมอ 4. ควรที่สมาชิกทุกคนภูมิใจในพระวาจาที่ไดเฉลิมฉลองดวยการอาน และแบงปน มากกวาภูมิใจที่เปนกลุมของเรา 5. ในชวงเวลาที่เหมาะสม สมาชิกควรจัดการเขาเงียบสงบจิตใจใน ระหวา งสมาชิก ในสถานที่ที่สงัด และถื อ เป นโอกาสฟนฟู จิตใจ ศึกษา อาศัยพระวาจาของพระเปนศูนยกลาง และพักผอนรวมกัน และใหความรวมมือไปกับทุกคน (ปรับปรุงจากเอกสาร “อบรมผูอานบทอานวัดพระมารดานิจจานุเคราะห โดยคุณพอสุทศ ประมวลพรอม”
17
ภาคสาม คําแนะนําสําหรับผูอานพระคัมภีร
คํานํา 1.
ภาพที่มีความหมายของพระศาสนจักร ที่สภาสังคายนาวาติกันที่ 2 ไดยกขึ้นมาพูดคือ กิจกรรมของพระศาสนจักร ซึ่งเปน “ศีลแสดง ความเป น หนึ่ ง กล า วคื อ ประชากรศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ ร วมกั น เป น หนึ่ ง เดียวกัน และจัดตั้งขึ้นภายใตอํานาจของบรรดาพระสังฆราชของ เขา” (พระธรรมนูญเรื่องพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ ขอ 26) อีกแงมุมหนึ่ง พระศาสนจักรเปนหมูคณะพี่นองชายหญิงที่มีศักดิ์ศรีและหนาที่ เท า เที ย มกั น แต มี พ ระพรพิ เ ศษแตกต า งกั น (พรสวรรค ความสามารถ) เพื่ อ ตอบสนองความต อ งการของคริ ส ตชุ ม ชน ความร่ํ า รวย และความหลากหลายของพระพรพิเ ศษทั้ง หลาย เหล า นี้เ ดนชั ด ขึ้ นเมื่ อ มีชี วิต อยูใ นพระศาสนจั ก ร กลา วคื อ การ ปฏิบั ติหนา ที่ตางๆ อยา งมีประสิท ธิภ าพ (หัว ขอสํ าคั ญของสภา 18
สั ง คายนา โดยเฉพาะอย า งยิ่ ง พระธรรมนู ญ เรื่ อ งพิ ธี ก รรม ศักดิ์สิทธิ์) 1.1 นอกจากเน น ถึ ง ศาสนบริ ก ารและหน า ที่ ใ นการสั่ ง สอน ศาสนาแล ว พระสั ง ฆธรรมนู ญ ว า ด ว ยพิ ธี ก รรมยั ง ได ชี้ ใ ห เ ห็ น ถึ ง ความสํ า คั ญ ของการประกาศพระวาจาและ วจนพิ ธี ก รรมอี ก ด ว ย พระเยซู เ จ า ประทั บ อยู ภ ายใน คริสตชุมชนแบบพิเศษระหวางสวดบทขอบพระคุณที่พระ แทน (โตะ แหงศีล มหาสนิท ) ฉั นใด พระเยซู เ จา ก็ สํา แดง พระองคระหวางการอานพระคัมภีรจากบรรณฐาน (โตะ แหงพระวาจา) ฉันนั้น 1.2 การอานพระวาจาไมใชสิทธิพิเศษของผูรับศีลบวชเทานั้น แตเ ปนหนา ที่ข องผูอา นพระคัมภีร ซึ่งมีหนาที่โดยตรงใน พิ ธี ก รรม คื อ อ า นบทอ า นจากพระคั ม ภี ร ต า งๆ ยกเว น พระวรสาร พระเยซู เ จ า เองทรงคุ น เคยกั บ พระคั ม ภี ร พระองคปฏิบัติศาสนบริการนี้ในศาลาธรรม ในพระวรสาร ของนักบุญลูกา เลาวาพระองคทรงยืนขึ้นและอาน เมื่ออาน จบแลว “พระองคท รงมวนหนั งสื อ สงคื นใหแ กเจาหนา ที่ แลวทรงนั่งลง” (เทียบ ลก 4:16-22) 1.3 คริสตชนทุกคนไดรับการเชื้อเชิญใหอานและรําพึงถึงพระ คัมภีร อยางไรก็ตาม บางคนไดรับพระพรพิเศษใหประกาศ 19
พระวาจา โดยถู ก เรี ย กให เ ป น ผู อ า นพระคั ม ภี ร แ ละเป น ศาสนบริกรผูอานพระวาจาทามกลางกลุมภาวนา
หนาที่ 2.
ผูอานพระคัมภีร มีหนาที่ตองประกาศพระวาจาของพระเปนเจา ท า มกลางประชากรของพระองค เมื่ อ พวกเขาร ว มกั น ถวาย สักการบูชา (บูชามิสซาศักดิ์สิทธิ์ ทําวัตร และพิธีอื่นๆ) 2.1 คําแนะนําทั่วไปของหนังสือมิสซาโรมัน (ขอ 66) คือ เมื่อไร ก็ตามที่ผูอานพระคัมภีรอยูรวมพิธี แมแตมิสซาประจําวัน ตอ งใหผูอา นปฏิบั ติหนาที่มากกวา จะเปนสังฆานุก รหรื อ พระสงฆ โดยหลักการแลวไมควรที่จะใหผูที่ไมไดรับการ แตงตั้งใหเปนผูอานพระคัมภีรเปนผูปฏิบัติหนาที่นี้ 2.2 ในกรณีที่นัก ขั บรอ งเพลงสดุดีไ มอ ยู ผูอานพระคั ม ภีรทํ า หนาที่แทน 2.3 เมื่ อ ไม มี สั ง ฆานุ ก รหรื อ นั ก ขั บ ร อ งเพลงสดุ ดี ทํ า หน า ที่ นี้ ผูอานพระคัมภีรเปนคนรวบรวมขอตั้งใจของหมูคณะในบท ภาวนาเพื่อมวลชน 2.4 ผูอานพระคัมภีรสามารถเชิญชวนอยางเหมาะสมใหผูที่มา รวมชุมนุม รวมรองเพลง และสามารถนําผูอื่นดวยรูปแบบ ของการมีสวนรวมที่เหมาะสม 20
2.5 หลั ก การทั่ ว ไป หน า ที่ สํ า คั ญ ของผู อ า นพระคั ม ภี ร คื อ ประกาศพระวาจาของพระเปนเจา ไมใชยุงอยูกับกิจกรรม อยางอื่น
ความรับผิดชอบ
3. ผูอานพระคัมภีร มีหนาที่ประกาศพระวาจาใหทุกคนไดยินขาวสาร ของพระเปนเจา ดวยความเชื่อ กิริยาทาทางในการอานพระคัมภีร และชีวิตของพวกเขา พวกเขาตองระมัดระวังวา ไมมีอะไรที่พวก เขาทําเปนเหตุใหประชาชนไมเอาใจใสหรือปฏิเสธขาวสารของพระ เปนเจา เพื่อใหเกิดผลดียิ่งขึ้น พวกเขาตองสนับสนุนพระวาจาของ พระเปนเจาดวยชีวิต เชนเดียวกับการประกาศของพวกเขา
การเตรียมตัว 4.
การเตรียมอานอยางดีเปนสิ่งจําเปนเสมอ ไมใชเพียงแคคุนเคย คูมือเทานั้น แตตองศึกษาและภาวนาสวนตัวดวย 4.1 สวนหนึ่งของการตระเตรียมที่ดี คือไปถึงวัดกอนพิธีจะเริ่ม เพื่อตรวจความเรียบรอย 4.2 ใช เ วลาชั่ ว ขณะหนึ่ ง ทบทวนและภาวนา (ส ว นตั ว และ แบงปน) กอนอานบทอาน
21
ศักดิ์ศรี
5. สภาสังคายนาวาติกันที่ 2 พระธรรมนูญเรื่องพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ (ขอ 29) ขอรองใหศาสนบริกรทําหนาที่ดวยความเคารพและสงา งาม หนาที่ของผูอานพระคัมภีร และความคาดหวังของสัตบุรุษ เรียกรองคุณลักษณะเหลานี้
จิตตารมณและการฝกฝน
6. เมื่อทําหนาที่ศาสนบริกร ผูอานพระคัมภีรตองไดรับการฝกอบรม อยางเพียงพอ ใหเขาใจความหมายของพิธีกรรม เขาใจความหมาย ของพระคัมภีร และการพูดในที่ชุมชน 6.1 ผูอานพระคัมภีรควรอานดวยสําเนียงที่เหมาะสมกับเนื้อหา ผูฟงและสถานที่ประกอบพิธี 6.2 ผูอานควรมีความคุนเคยกับการใชไมโครโฟน และหนังสือ บทอาน 6.3 ผูอานควรจะเดินถือพระคัมภีรไปยังที่อานดวยความสุภาพ 6.4 แมเริ่มฝกฝนเปนผูอานพระคัมภีรแลว มิไดหมายความวา จะทําหนาที่ไดอยางดี ตองฝกบอยๆ 6.5 การฝ กฝนแบบตอเนื่ อง เชน ศึกษาพระคัมภีร ฝก ปฏิบั ติ วิจารณตัวเอง ภาวนารวมกัน เขาเงียบ รวมกลุมกันตาม โอกาส เปนสิ่งสําคัญที่ชวยเสริมสรางผูอานใหทําหนาที่ไดดี ยิ่งขึ้น 22
ความสํานึกและการสนับสนุน 7.
ศาสนบริการของผูอานพระคัมภีร เปนบทบาทหนึ่งในพิธีกรรมของ พระศาสนจักร หากผูอานไมเอาใจใสปฏิบัติหนาที่อยางดี ก็มีผล ตอผูมารวมพิธี และพิธีกรรมเอง 7.1 การแบ ง ป น พระวาจานี้ ผู อ า นพระคั ม ภี ร ต อ งการความ ชวยเหลือจากสมาชิกของคริสตชุมชน ผูกําลังฟงพวกเขา 7.2 พวกเขาต อ งการคํ า แนะนํ า จากพระสงฆ คณะกรรมการ พิ ธี ก รรมของวั ด ควรให ค วามช ว ยเหลื อ ผู อ า นพระคั ม ภี ร ตองการการสนับสนุนและรับรูของพระอัครสังฆราช ซึ่งทํา หนาที่เปนประธานของศาสนพิธีทั้งหมดในสังฆมณฑล 7.3 ผูที่รับผิดชอบพิธีกรรมของวัดตองเอาใจใสเรื่องตําแหนงของ ผูอานพระคัมภีรในขบวนแห ที่นั่ง เครื่องแตงกาย พิธีแตงตั้ง ฯลฯ
การแตงกาย
8. จะใชหรือไมใชเครื่องแตงกายพิเศษ ไมใชเรื่องสําคัญ แตควรใช เวลาศึกษาเหตุผล เพื่อตัดสินใจเลือกอยางใดอยางหนึ่ง
23
พิธีแตงตั้ง
9. พระอัครสังฆราชเปนผูแตงตั้งผูอานพระคัมภีร ซึ่งไดรับการรับรอง จากพระสงฆเจาอาวาส พิธีแตงตั้งนี้เปนสวนหนึ่งในพิธีมิสซาบูชา ขอบพระคุณ พรอมกับพิธีแตงตั้งศาสนบริกรอื่นๆ 9.1 ในพิธีมิสซาบูชาขอบพระคุณ พิธีแตงตั้งผูอานพระคัมภีรตอ จากภาควจนพิธีกรรม กลาวคือ หลังจากบทเทศน - ประธานจะกลาวถึงบทบาทของศาสนบริกรในชีวิต และ สักการบูชาของคริสตชุมชน - ประธานแนะนําผูสมัครถึงความรับผิดชอบของพวกเขา - บทภาวนาของประธาน - ก า ร ม อ บ สั ญ ลั ก ษ ณ ที่ เ ห ม า ะ ส ม กั บ บ ท บ า ท ข อ ง ศาสนบริกร - ผูสมัครรับสัญลักษณนั้น 9.2 ใบแต ง ตั้ ง ผู อ า น ผู อ า นพระคั ม ภี ร ค วรรั บ ใบแต ง ตั้ ง ซึ่ ง มี กําหนดเวลาแนนอน 9.3 พิธีแตงตั้งผูอานพระคัมภีร ดูไดจาก “THE INSTITUTION OF READERS (BISHOPS’ COMMITTEE ON LITURGY, MINISTRIES IN THE CHURCH, STUDY TEXT III ; WASHINGTON, DC : USCC PUBLICATIONS OFFICE, 1975, PP.51-53) OR INTERIM (COMMISSIONING) RITE “NATIONAL BULLETIN ON LITURGY ; OTTAWA : 24
CANADIAN CATHOLIC CONFERENCE ; VOL 9, NO. 53, MARCH – APRIL, 1976, PP.90-92) 9.4 หลังจากพิธีแตงตั้งแลว ควรจัดใหผูอานพระคัมภีรมีโอกาส ฟนฟูจิตใจตามสมควร
ระยะเวลา
10. การรับใชพระเปนเจาในพระศาสนจักร โดยประกาศพระวาจานี้ ควรทําดวยความมั่นคง สม่ําเสมอ และอุทิศตน ถึงแมจะไมใชการ แตงตั้งถาวร 10.1 กําหนดระยะเวลาทําหนาที่นี้คราวละ 2 ป 10.2 เมื่ อ สิ้น สุ ด วาระ ผูอ า นพะคั ม ภี รค วรประเมิ นผล รั บ การ อบรม และหากเห็นสมควรก็สามารถรับการแตงตั้งอีกครั้ง หนึ่งได 10.3 ถาผูอานรูสึกวาไมสามารถปฏิบัติหนาที่นี้ตอไป ก็สามารถ ลาออกได 10.4 บุคคลที่ในเวลาตอมาปรากฏวาไมเหมาะสมที่จะเปนผูอาน พระคัมภีร (ความสามารถการทํางานรวมกับคนอื่น หรือ การเปนพยาน) ควรจะออกจากหนาที่ เขาอาจชวยงานอื่นๆ ของวัดได
25
สรุป
“ฝนและหิมะลงมาจากทองฟา และไมกลับไปที่นั่นถาไมไดรดแผนดิน ทําใหแผนดินอุดม ทําใหพืชงอกขึ้น เพื่อใหผูหวานมีเมล็ดพันธุ และใหผูกินมีอาหารฉันใด ถอยคําที่ออกจากปากของเรา จะไมกลับมาหาเราโดยไมเกิดผล ไมทําตามที่เราปรารถนา และไมบรรลุจุดประสงคที่เราสงมาฉันนั้น” (อสย 55:10-11) ARCBISHOP RAYMOND G. HUNTHAUSEN 22 APRIL 1980 ARCHDIOCESE OF SEATTLE
26
ภาคผนวก การแตงตั้ง ผูอานพระคัมภีร คุณสมบัติ
1. 2. 3. 4. 5.
เปนคาทอลิกที่ดีและมีความศรัทธา เปนฆราวาสชายหญิงที่ไดรับศีลกําลัง และมีอายุ 18 ปขึ้นไป ไดรับการรับรองจากสภาภิบาลและพระสงฆเจาวัด สามารถปฏิบัติหนาที่ไดอยางสม่ําเสมอ ผานการอบรมซึ่งทางอัครสังฆมณฑลกําหนด
หนาที่ 1.
อานบทอานจากพระคัมภีร (ยกเวนพระวรสาร) ในเวลาประกอบ พิธีมิสซาบูชาขอบพระคุณหรือในพิธีกรรมอื่นๆ 2. ประกาศขอตั้งใจตางๆ ในบทภาวนาเพื่อมวลชน 3. เปนผูนําสัตบุรุษในการรองเพลง 4. สอนและเตรียมผูทําหนาที่ผูอานชั่วคราวในพิธีกรรม 27
5. รําพึงถึงพระวาจาในพระคัมภีร (ที่ตนอาน) และดําเนินชีวิตตาม แบบอยางคําสอนนั้น (คุณพอสําราญ วงศเสงี่ยม, พิธีกรรม 3 หนา 215-216) ** มีวาระ 2 ป และสามารถรับการแตงตั้งใหมได **
เนื้อหาการอบรม
1. 2. 3. 4. 5.
บทบาทของฆราวาสในพิธีกรรม พิธีกรรมเบื้องตน พระคัมภีรเบื้องตน พิธีมิสซาบูชาขอบพระคุณ ภาคปฏิบัติ
28
1 3 3 3
คาบ คาบ คาบ คาบ