AKP ve Kemalizm Roni Margulies
A
KP’nin Kemalistleşiyor veya hatta çoktan Kemalistleşmiş olduğu çokça tartışılan bir konu. Şu veya bu ölçüde Kemalistleşmiş olduğu yaygınca kabul görüyor; tartışma konusu genellikle ne ölçüde ve niye Kemalistleştiği oluyor.
Yeni bir tartışma değil ama bu.
Sekiz yıl önce, AKP hükümetinin onuncu yılında, Zaman gazetesinde Şahin Alpay, “AKP ‘İslamî Kemalist’ midir?” başlıklı yazısında AKP’nin Kemalist olmadığını, ama “Kemalist yasaların ve yapıların” yerinde duruyor olduğunu savunuyordu: Kültürel açıdan bakarsak: AKP kesinlikle Kemalist değildir. Kemalistler, dinin kalkınmaya engel olduğunu, bunun için vicdanlarla sınırlandırılması gerektiğini düşünürler. AKP’liler ise dindar Sünnilerdir ve otoriter laiklik düzeninin bir kısım mağdurlarını temsil ederler. Ne var ki, ... AKP iktidarı Kemalist otoriter laiklik düzeninde pek az değişiklik yapabilmiştir. Ekonomik açıdan bakarsak: Kemalistler bu anlayıştan bir miktar uzaklaşmalarına rağmen, esas olarak devletçidirler. AKP iktidarı ise Türkiye’nin gördüğü en liberal ekonomi politikalarını temsil eder. Siyasal açıdan bakarsak: Kemalistler ilke olarak demokrasiye inanmaz. Şartların zorlamasıyla en çok askerî-bürokratik vesayet altında demokrasiyi kabullendiler. AKP’nin ise kendisinden önceki tüm çevre partileri gibi ‘millî irade’, yani çoğunluk yönetimi anlamında demokrasiye bağlı olduğu muhakkaktır. Öte yandan, on yıllık AKP iktidarına rağmen ‘Kemalist yasaların ve yapıların’ büyük ölçüde yerinde duruyor olması, evet bir ölçüde ‘beyinleri uzun süre ‹güçlü devlet’ tarafından yıkandığı için, başka türlü yönetmeyi bilemeyişleri’ ile açıklanabilir.1
Alpay, 2016 darbe girişiminin ardından “FETÖ/PYD terör örgütüne üye olmak” suçlamasıyla tutuklandığında AKP’nin demokrasiye bağlılığının ne kadar “muhakkak” olduğunu tekrar tekrar düşünmeye vakit bulmuştur kuşkusuz. Ama AKP hükümetinin demokrat olduğunu, “Kemalist yasaları ve yapıları” değiştirmeyi amaçladığını, hatta bir “devrim” gerçekleştirmekte olduğunu zannetmek Alpay’a özgü bir yanılgı değildi 1 Alpay, 2012.
134
