Eşitlik Arayışının İki Uğrağındaki Göçmenler ve Mezar Kazıcıları Olarak Milliyetçiler Polat S. Alpman
I. Siyasal Olanın Yeniden Siyasallaştırılması Siyaset sosyolojisi ya da teorisi ile uğraşanların çoğu, Türkiye’deki siyasal alan üzerine düşünmenin kendine özgü zorlukları olduğundan söz edildiğine sıklıkla tanık olmuştur. Bu önerme pek doğru sayılmaz ve Türkiye, dünyadaki birçok ülkeyle benzer siyasal gelişmeleri tecrübe eden, geç modernleşmenin ve uluslaşmanın krizlerini yaşayan ülkelerden biridir. Ortalama okur-yazarlık niteliğinin, ülkedeki yaygın vasatlık ile belirlendiği düşünüldüğünde Türkiye’nin biricikliğine ilişkin atfedilen olumlu-olumsuz bütün özcü yakıştırmaları anlamak mümkündür, ancak bu durum, Türkiye’de olup bitenleri anlamayı zorlaştırmaktan başka bir işe yaramaz. Özcülükle malul bu biriciklik arayışının, Türkiye’deki siyasal alanı açıklamaya yönelik bazı imkânlar sunduğu konusundaki yaygın kanaatin nedenlerinden ilki, siyaset yapma tekniklerindeki küresel eğilimlerin yeni biçimleriyle yakından ilişkilidir. Bu küresel eğilimler olgusal düzlemde genellikle faşizm, nasyonalizm/milliyetçilik, otoriterleşme ve aslında toparlayıcı bir kavram olarak popülizm ve bunların türevleriyle açıklanmaya çalışılıyor. Bu kavramlara eşlik eden ırkçılık, aşırı-sağcılık, milliyetçilik ve göçmen düşmanlığı gibi tanımlamalar ise olgusal düzlemdeki gelişmeleri bu eksende analiz etmenin imkânlarını sunuyor. Peki, içinde yaşadığımız yüzyılın siyasal niteliğine yön veren gelişmeleri açıklamak için işlevsel olan bu kavramlar gerçekte kimleri niteliyor, kimleri ilgilendiriyor, kimlerin işine yarıyor ve hangi ihtiyaçları karşılıyor? Bu kavramlar gerçekten içinde yaşadığımız gerçekliği açıklamak için yeterli derinliği ve analiz gücünü içeriyor mu? Siyasal olanın, bu kavramlar üzerinden yeniden siyasallaştırılması, siyasî-iktisadî mücadeleler açısından ne anlama geliyor? Bunlar, cevaplanması kolay olmayan, ancak üzerinde düşünmekten vazgeçilmemesi gereken sorulardır. Bu soruların cevaplanabilmesi için, öncelikle bir kriz çağında yaşadığımız hususunda yapılan uzun analizlerin gerçekçiliğini, tarihsel ve sosyal bağlamını tartışmak gerekir. Aslında günümüzde yaşanan küresel gerilemeyi popülizm ve sağcılıkla ilişkilendirmek tek başına yeterli değildir. Bu gelişmeler, küresel kapitalizmden ve milli/
67
