Up/Down mountainbike magazine #3 2013

Page 1

aosta / engeLbeRg / gRindeLwaLd MiLLau / HoLLand www.soulonline.nl

nummer 3 / Jaargang 4 / 2013 / â‚Ź 4,95

BP


Winning WITH Technology CUBE NUMBER ONE IN ENDURO, READY FOR THE MOUNTAINS

CUBE LIFE dealers: Hans Lemmens Tweewielers - Cuijk hanslemmenstweewielers.nl

Kroone Liefting - Limmen krooneliefting.nl

Allizi bikes - Bussum allizi.nl

Bike2Build - VlaardingenEgbert bike2build.nl

Voor meer informatie en alle dealeradressen: www.cube.eu | info@cube-bikes.nl Blijf op de hoogte van al het nieuws over CUBE via:

www.facebook.com/cubebikesnl

www.twitter.com/cubebikesnl

Egberts - Borger egbertegberts.nl

Roger Wijnen - Geleen sportieffietsen.nl

Fietsland - Eersel fietsland.com


Scan QR code for Stereo movie

CUBE Kneepad ACTION TEAM / CUBE Elbowpad ACTION TEAM Om je te beschermen tijdens een valpartij met de mountainbike heeft CUBE ACTION TEAM knie- en ellenboog protectie voor je in het assortiment opgenomen. Deze protectors zijn voorzien van revolutionaire Armourgel®. Het materiaal voelt zacht en flexibel aan tijdens het dragen en beschermt tijdens een valpartij. CUBE ACTION TEAM PROTECTION kan gewoon op 40ºC in de wasmachine. Verkrijgbaar vanaf € 79,95. SHOCK FREEZE SYSTEM Minstens 80% van de schok wordt geabsorbeerd dankzij de speciale structuur van revolutionaire Armourgel® waardoor de impact van de klap tot een minimum wordt gereduceerd. ERGO FLEX SYSTEM Armourgel® voelt comfortabel en flexibel aan tijdens het dragen. De protectors vormen zich naar je lichaam en blijven op de juiste plaats waardoor bescherming optimaal is. AIR CIRCULATION SYSTEM Dankzij het ademende karakter van de protectors blijft de huid onder de bescherming op de juiste temperatuur. Dit resulteert in blijvend comfort gedurende de hele rit. SELF REGENERATIVE In tegenstelling tot andere beschermende materialen kan Armourgel® meerdere klappen verdragen zonder zijn effectief beschermende eigenschappen te verliezen. Na een valpartij kan de protector gewoon opnieuw worden gebruikt.




inhoud / Colofon

inHoUD

ColoFon

Voorwoord

8

up/dates

10

Travelstory: engelberg

14

up/grades Travelstory: trans—Holland

22 28

bike to the future LaPierre e:i

34

Travelstory: grindelwald

38

sneakpeeks 2014

46

Cube stereo's @ biivouac

54

Photo gallery

58

Minitest: Verstelbare zadelpennen

62

Travelstory: aosta

74

soul Media is the proud publisher of:

bladmanagement Jorik van Mechelen jorik@soulonline.nl Tel: 0031-(0)251-674911

6|suRF magazine access kiteboard magazine Motion windsurf magazine taste snowboard magazine uP/DOWN mountainbike magazine wielrenblad white freeski magazine

sales Michiel Funke michiel@soulonline.nl Tel: 0031-(0)251-674911 Financiële administratie administratie@soulonline.nl Tel: 0031-(0)251-674911

Hoofdredactie Bas Rotgans bas@firsttracks.nl

Verspreiding nederland Betapress, gilze Verspreiding belgië AMP, Brussel

uitgevers Arno Weel arno@soulonline.nl Mikel Mac Mootry mikel@soulonline.nl

uP/down Mountainbike Magazine komt in 2013 5x uit. Een abonnement kost € 24,75 of maak gebruik van de abonnee acties in het blad.

Fotoredactie Michiel Rotgans michiel@firsttracks.nl ontwerp OK200 www.ok200.nl

abonnementenservice nederland Soul Media Abonnementen Stetweg 43c 1901 JD castricum Tel: 0031 –(0)251-252350 Mail: abonnementen@ soulonline.nl

woord Bas Rotgans Jorik van Mechelen Michiel Rotgans Simon cauwenberg Ydwer van der Heide

abonnementenservice belgië Partner Press lenniksebaan 451 1070 Brussel Tel: 0032-(0)2-5564140 Fax: 0032-(0)2-5251835 Mail: partnerpress@ ampnet.be

beeld Bas Rotgans Jorik van Mechelen Michiel Rotgans Oskar Enander Ydwer van der Heide

Je abonnement loopt automatisch door totdat je opzegt. Opzeggingen dienen uitsluitend schriftelijk te gebeuren en 6 weken voor het einde van de abonnementsperiode door ons ontvangen te zijn. Verhuizingen kunnen schriftelijk naar onderstaand adres worden opgestuurd of per email naar abonnementen@ soulonline.nl

AostA / EngElbErg / grindElwAld MillAu / HollAnd www.soulonline.nl

Nummer 3 / Jaargang 4 / 2013 / € 4,95

down/time

82

BP

Coverfoto Michiel Rotgans Rijder Bas van Son

uP/down mountainbike magazine is een uitgave van Soul Media Stetweg 43c 1901 JD castricum Tel: 0031-(0)251-252350 Fax: 0031-(0)251-674378 Mail: info@soulonline.nl

© Artikelen uit uP/DOWN Mountainbike Magazine mogen alleen met schriftelijke toestemming van de uitgeverij worden overgenomen. Het ongevraagd opsturen van dia’s en/of foto’s (ook digitaal) geschiedt op eigen risico.

6


facebook.com/RoseBikes

ONTWERP JE EIGEN BIKE BEEF CAKE FR 4

De configurator is de handigste tool op de markt waarmee je je fiets vorm kunt geven. Voor elke bike discipline, voor elk detail aan je fiets, de configurator is gewoon geniaal en helpt je je fiets helemaal op jouw wensen af te stemmen. Bobby Root, freeride legende en drievoudig wereldrecordhouder

rose.nl


V

o

o

R

w

o

o

R

d

Voorwoord / Sleutelrol

8


Up/Down Mountainbike Magazine

sLeuteLRoL Mensen die me een beetje kennen, denken dat ik een tamelijke chaoot ben. Terwijl ik juist met een lichtelijk obsessieve instelling mijn leven organiseer. Als ik dat niet doe, dan zou alles pas echt een rommeltje worden. Zo ga ik nooit de deur uit zonder drie dingen waar ik voor mijn gevoel de wereld mee aankan: portemonnee, telefoon en sleutelbos. En juist laatstgenoemde is me een doorn in het oog. Ik heb namelijk iets met sleutels. Of beter gezegd: ik heb iets met het hebben van zo weinig mogelijk sleutels. Want bij elke sleutel hoort een slot. Sleutels van de voordeur van je huis, nog eentje van je schuur of achterdeur, de sleutel van je auto en in sommige gevallen van een tweede auto, sleutels van het kantoor waar je werkt, de sleutel van je stadsfiets. Noem me een beetje dwars, maar ik ervaar het hebben van een grote sleutelbos als ballast. Ballast die in het dagelijkse leven nodig is of lijkt, maar die ik in een utopische versie van mijn leven liever niet zou hebben. Want er zit ontegenzeggelijk een omgekeerd evenredig verband tussen de hoeveelheid sleutels die ik heb en de vrij beschikbare tijd om te gaan fietsen. In gewone mensentaal: de verantwoordelijkheden die horen bij al die sleutels zorgen ervoor dat er minder tijd is om op de bike te zitten.

nimmer aflatende stroom acceptgiro's en andere verplichtingen van verzekeraars, wegenbelasting en de jaarlijkse APK. En die werkgever heeft je natuurlijk die sleutels alleen maar gegeven zodat je nog 'wat langer kan doorwerken' of 'wat eerder kan beginnen'. Oftewel, allemaal dingen die nu niet precies compatible zijn met zoveel mogelijk fietsen. Daarom vind ik het zo te gek om op reis te gaan. Het is de tijd die ik besteed met hooguit ĂŠĂŠn sleutel op zak: die van mijn auto. En verder zit ik helemaal nergens aan vast. Ik heb dan ook elke keer dat ik op reis ga een kleine ceremonie. Een kleine handeling waarmee ik mijn vrijheid vier en 'de wijde wereld' intrek. Na al mijn spullen te hebben ingepakt en de voordeur voor een laatste keer te hebben dichtgedraaid, verstop ik de sleutels onderin het diepste vak van mijn reistas. En daar haal ik ze pas weer uit op het moment dat ik thuiskom en de voordeur opendraai. Voor de duur van mijn reis heb ik maar twee dingen op zak: portemonnee en telefoon. Vrijheid. En laat vrijheid nu het ultieme gevoel van fietsen zijn. Zo met de zomer op de stoep en de vakantie in je binnenzak daarom een issue barstensvol met reisverhalen. Stop je sleutels diep weg en ga op reis! Je sleutelbos ligt wel weer voor je klaar als je terugkomt. Bike ze!

Bij die sleutel van je voordeur hoort namelijk maandelijkse huur of een hypotheek. Je autosleutel is weliswaar toegang tot een stuk mobiele vrijheid, maar ook tot een

foto's: Michiel Rotgans

9

bas @basrotgans

boven: Joost wichman

onder: Lars Veenstra


Up/Dates

uP/dates

SPECiAliZED EDiTion nED oVErEnD CArVE Als we dan toch in singlespeedmodus zijn, kan het geen kwaad nog eens op de Specialized Editions te wijzen. Speciaal opgebouwde en samengestelde bikes en frames uit de reguliere collectie van Specialized met een bijzonder verhaal. De carve is de relaxte alu xc'er van Specialized. Niet zo race-agressief als de Stumpy hardtail, maar wat vloeiender en meer ontspannen te rijden. Voeg daaraan toe de high-end 'build' waarmee mountainbikelegende Ned Overend singlespeed wereldkampioen werd: singlespeed drivetrain uiteraard, XO-crank, lichte cockpit, carbon wielen. En je hebt ineens een bloedzuivere racemachine die ook nog eens heerlijk rijdt. Is singlespeed te compromisloos, dan is hij ook prima om te bouwen naar 1x10. Nog verkrijgbaar in maat M en l. € 4399,specialized.com

BikESnoB

SMErEn!

Een Amerikaan die uitlegt hoe de fietswereld cultureel in elkaar steekt. Is dat grappig? lees het zelf, maar wij lagen dubbel. Met uitleg waarom fietsen geen 'soul' hebben (zelfs handgemaakt Italiaanse raceframes niet), waarom precies hetzelfde onderdeel kopen de beste upgrade voor je fiets is en waarom het ongezond is om een relatie met je fiets aan te knopen. Bikesnob NYc (bekend van zijn al jaren bestaande blog) maakt genadeloos korte metten met alle heilige huisjes in het fietsen. En zet en passant fanatieke fietsers in hun hemd.

Wij vergeten het ook altijd, maar in dit jaargetijde de onbedekte delen van je lichaam insmeren is natuurlijk een erg goed idee. gelukkig hebben de surfende redacteuren van een van onze zusterbladen een top zonnebrand gevonden: Island Tribe clear gel Sport met factor 40. Island Tribe maakt alleen maar zonnebrand voor sporters en het spul is uitzonderlijk vast tegen zweet en water (al zullen we dat laatste niet zo snel tegenkomen op de fiets). Vanaf nu verkrijgbaar in de webshop van uP/DOWN.

ISBN 9780811869980 uS $ 12,90 amazon.com

EEn lAGEr-UPGrADE Voor JE CrAnk Onder echte die-hard fietsnerds, vooral singlespeeders en fixierijders, staan de lagers van de Amerikaan Phil Wood bekend om hun extreme precisie en duurzaamheid. In gewone mensentaal: ze lopen superlicht en doen dat heel erg lang. Als de lagers van je Shimano Hollowtech II bracketcups versleten zijn, kan je ze bij singlespeedshop.nl laten vervangen door een setje van Phil Wood. De procedure is simpel: je demonteert de lagers, stuurt ze op naar Jelle en die stuurt binnen drie dagen je cups terug voorzien van de nieuwe lagers. Topservice! € 65,singlespeed.nl

€ 19,99 soulwebshop.nl islandtribe.nl

10


Crossmax Enduro Het eerste, specifieke Enduro wiel-band-systeem Vooraan: grip en controle voor een maximum aan vertrouwen Achteraan: respons en tractie voor een betere krachtoverbrenging


Up/Dates

uP/dates

BikEEVEnT@SEA — FiETSEn in ZEElAnD

EUroBikE En BikEMoTion BEnElUx

We zijn er wel een paar keer wezen mountainbiken, maar om eerlijk te zijn staat Zeeland niet erg hoog in ons lijstje van 'plekken waar je een keer gefietst moet hebben'. Op 24 augustus wordt het allemaal wel erg aantrekkelijk gemaakt. Het door Beebikes georganiseerde evenement vindt plaats op Yerseke en begint om 10:00 uur. Naast stands met producten van leveranciers als SRAM, Mavic en Oakley, zijn er ook organisaties als Tour for life en Ride for the Roses te vinden. En nog veel belangrijker: verse mosselen en oesters! Dit alles vindt plaats op de Korringaweg 1 in Yerseke. Entree is gratis

Oke, het is een beetje een missie, maar als je een échte bike-adept bent, dan staat zaterdag 31 augustus in je agenda. Dat is namelijk de publieksdag van de grote vakbeurs Eurobike in het Duitse Friedrichshafen. Daar kan je de allernieuwste nieuwtjes zien op mountainbikegebied. Prima te combineren met een paar dagen biken in de buurt van de Bodensee overigens! Zoek je het liever wat dichter bij huis, dan staat in de utrechtse Jaarbeurshallen de BikeMotion-beurs van 11 tot en met 13 oktober in de steigers. Met misschien wat minder spectaculair nieuws, maar een erg gezellig evenement om alle merken eens even onder één dak te zien.

beebikes.com

eurobike-show.com bikemotionbenelux.nl

CUBE De Duitsers van cube zijn er altijd erg goed in om al hun nieuws stil te houden tot aan de grote Eurobike-fietsshow. De enige teasers die we links of rechts hebben kunnen zien, zijn die van een teamrijder die een elektrisch aangedreven Stereo (althans, dat is wat wij ervan hebben kunnen maken) over een trail jaagt zoals wij nog nooit van een e-bike hebben gezien. En we hebben een spy-shot gezien waarin een alu versie van de zéér geslaagde, maar erg dure, carbon Stereo te zien was. Alleen is niets bevestigd, dus daar moeten we het helaas mee doen.

12


besChikbAAr in 26’’, 29’’ en 650b

Crest 650b 1.520 gr

ArCh ex 650b 1.685 gr

Flow ex 650b 1.850 gr binnenbreedte 25.5 mm

Sabma Suspension Center | Textilstrasse 2 | 4700 Eupen - België | Tel. +32 (0)87 63 19 80 | info@sabma.com | www.sabma.com

Stronger outer blocks

New sidewall finish Best for TL Ready

26”

| 650B | 29”

the next generation

15 % reduced rolling resistance

“DE WEDSTRIJD. De dag is aangebroken. Doordringen in nieuwe dimensies. Ben je er klaar voor? ENERGIE!”


Travel / Engelberg

eR was eens

14


Up/Down Mountainbike Magazine

in engeLbeRg tekst en foto's: Michiel Rotgans

er was eens... een dorpje hier heel ver vandaan. Het dorpje lag op een hoogvlakte en was omringd door bergtoppen tot wel drieduizend meter hoog. bij het dorpje ontsprong de rivier de aa, die richting het zuiden het dal in kabbelde. Het dorpje heette engelberg. een legende vertelde dat een engel de stichting van een klooster had bevolen, wat resulteerde in de eerste nederzetting van engelberg. in de eeuwen die volgden verkreeg het klooster bekendheid tot ver buiten de landsgrenzen van Zwitserland, waardoor het dorp internationaal aanzien kreeg. genoeg van dit sprookjesachtige gebrabbel. Valt er in dit bergdorp een beetje te mountainbiken?

Bas veegt de vloer aan met het worteltapijt.

15


Travel / Engelberg

VAlT ER IN DIT BERgDORP EEN BEETJE TE MOuNTAINBIKEN?

Als echte nette mountainbikers respecteren we de andere trailgebruikers door ze voor te laten gaan.

Om deze vraag te beantwoorden nodigen we twee van Nederlands meest veelzijdige mountainbikers uit: Jarno Veerhoek en Bas van Son. Beiden met een berg aan ervaring op zowel downhill- als crosscountryfietsen en daardoor de perfecte rijders voor deze trip. Bas en Jarno zijn beiden al aanwezig als ik arriveer bij ons hotel. De Ski-lodge is een hip en betaalbaar onderkomen gericht op de wat jongere en sportievere bergsporter. Het wordt gerund door een stel behulpzame Zweden. Door het hele hotel hangen vette actiefoto's van bergsporters in zowel de zomer als de winter. Het hotel is de lokale hang-out voor mensen die iets met mountainbiken hebben en al snel krijgen we wat lokale adviezen voor de komende dagen. De volgende ochtend moet er natuurlijk nog even gesleuteld worden voordat we op pad gaan. We staan bij de auto en geheel onverwachts duikt daar ineens onze vrouwelijke gids op. Dat is goed geregeld, dan hoeven we niet zelf onze speurneus op te zetten. De dame, met een hele lastige naam, die we omdoopten tot Assepoester, heeft een voorkomen waarvan

we zeker weten dat ze ons wel een paar mooie paden zal laten zien. Ze draagt een paar kniebeschermers, flatpedalschoenen, een short, heeft een dikke enduro-bak bij zich, het moet zeker goed komen. De eerste zeshonderd hoogtemeters worden overbrugd met behulp van de Ristisbahn. Daarna volgen nog tweehonderdvijftig hoogtemeters klimmen naar de Brunnih端tte. Na tien minuten getrapt te hebben zijn we Duracellkonijntje Jarno al kwijt. Voor mensen die Jarno niet kennen, deze jongen heeft energie voor tien en gaat altijd twee versnellingen zwaarder de berg op dan jij. Jarno staat boven al uitgerust naar ons te kijken hoe wij het laatste steile stukje op komen ploeteren. Bas en ik zijn verwikkeld in een persoonlijke ego-oorlog om maar niet af te hoeven stappen en uiteindelijk lukt het ons. Vervolgens wachten we op Assepoester tot ook zij arriveert en ons het signaal geeft: "It's al downhill from here!" Ik en de gids doen onze kniebeschermers aan maar Jarno en Bas niet, het is ze niet heftig

16


Up/Down Mountainbike Magazine

Bas van Son vloog als een engeltje de trails af.

genoeg. We slaan een geprepareerd schelpenpad in diew gelukkig al snel overgaat in een singletrail met switchbacks. Het is echt zo'n alpenwei-trail met links en rechts van het pad koeienvlaaien. De trail is niet uitmuntend, niet slecht maar gewoon goed. Flowy met hier en daar een technische sectie die je wakker houdt. Bij een switchback die onmogelijk lijkt, wordt gestopt en gaan Bas en Jarno er met een nosewheelie doorheen. Het pad gaat verder door een weiland met hele luie koeien die weigeren van de trail af te stappen. Je kan hoog of laag springen maar in die zeshonderd kilo wegende beesten is geen beweging te krijgen, dan maar over het gras om de koeien heen. We passeren het topstation van de lift en rijden verder via een trail richting het dorp. De trail heeft van die opstaande randjes aan beide kanten, waardoor je steeds goed moet balanceren op je fiets. Teveel je gewicht naar buiten betekent dat je je wielen niet meer onder je krijgt met een val als gevolg, het is dus opletten geblazen. Bas rijdt

voorop, Jarno als tweede, ik als derde en de gids achteraan. Iedereen rijdt op eigen snelheid naar beneden waardoor we elkaar uit het oog verliezen. Ineens ligt Jarno daar op de grond en het gaat niet goed met hem. "Mijn hand", zegt hij. Wat ik weet van Jarno is dat hij wel tegen een stootje kan dus als hij zegt dat het pijn doet dan kan je dat maar beter serieus nemen. Hij stapt op zijn fiets, kan nog net aan zijn rem gebruiken en rijdt stapvoets naar beneden. Bas heeft inmiddels door dat het mis is en staat te wachten. Bij een riviertje koelt Jarno zijn hand in het water. Je hoeft geen dokter te zijn om de situatie in te kunnen schatten, Jarno kan gaan douchen, voor hem is het Engelberg-avontuur over en uit. Jarno gaat via de geasfalteerde weg terug naar het dorp, wij passeren het dorp en gaan voorbij Engelberg verder het dal in. De trail hierna blijkt mijn persoonlijke favoriet. Met een stuk of twintig switchbacks dalen we een wand af. Moeilijke, makkelijke, er zit van alles bij. Switchbacks heb ik wel onder controle

De toegang tot het switchback-pad.

JARNO KAN gAAN DOucHEN

17


Travel / Engelberg

maar om er met een nose-wheelie door heen te gaan, dat is me nog nooit echt gelukt. Bas en Jarno hebben me ge誰nspireerd en ik denk: waarom ook niet. In de wat makkelijkere switchbacks probeer ik ook eens om al leunend op mijn voorwiel de achterkant om te zetten en warempel, het lukt. Naja, het kwam in de buurt. Elke haarspeldbocht opnieuw probeer ik het weer, zowel links- als rechtsom en steeds gaat het ietsjes beter. De echt lastige durf ik nog niet aan. De trail komt uit bij een rivier en deze volgen we tot een station. Hier pakken we onze treinshuttle terug richting Engelberg, hoe vet! Voor de middag staat een trail aan de zuidkant van het dal op het programma. We pakken een gondeltje richting de F端renalp waar met wat geprop drie fietsen en drie mensen in passen. Het kleine gondeltje beklimt een reusachtige wand en even dringt tot mij door hoe nietig je als mens eigenlijk bent in de bergen. Ik heb geen hoogtevrees maar ben gewoon niet zo weg van hoogtes. Wederom vraag ik me af waarom ik ook alweer mountainbiken in de

bergen als hobby had uitgekozen. Natuurlijk valt het gondeltje niet naar beneden en arriveren we veilig op het topje van de berg op achttienhonderd meter, dus ik had achteraf niets om me zorgen over te maken. Vanaf hier hebben we een interessante trail naar beneden. Het is een gigantische rockgarden. Bas vermaakt zich prima, Assepoester doet het rustig aan en rijdt op haar eigen tempo. Ik ben redelijk gaar, laat me een beetje opnaaien door Bas en ga drie keer aardig hard onderuit. Een signaal om rustig aan te doen. Bas komt als een blij kind beneden. Dit is full-on downhill en zeker niet makkelijk. Tot aan het dorp is de trail vrij makkelijk, een crosscountrypad gaat met flow langs de rivier tot aan het hotel. We bedanken onze gids voor het delen van haar lokale wijsheid en parkeren onze fiets in de achtertuin van het hotel voor een biertje op het terras. De Zweden hebben er zin in met het zomerse weer. De barbecue staat aan en wordt volgeladen met hamburgers. Ook Jarno komt voor een biertje naar beneden, een glas optillen met zijn andere hand kan hij nog wel.

OEPS, EN DAN gAAT HET EVEN MIS

18


Up/Down Mountainbike Magazine

Bas test het bikepark.

De volgende ochtend moet er op de parkeerplaats natuurlijk eerst nog gesleuteld worden voordat we kunnen gaan. Ik bouw m'n fiets om, kom er later achter dat een onderdeel niet past en ben genoodzaakt alles weer terug te zetten. Nadat iedereen voor niets een half uur heeft staan wachten gaan we de zelfde wand weer op als de vorige ochtend. Dit keer slaan we een trail in die we later tot 'het wortelmatras' omdopen. Heeft deze naam nog uitleg nodig? Een smal wandelpad is bezaaid met aflopende wortels. Een half uur durende test voor je techniek. Bas legt me uit dat je je stuur opzij naar de berg moet duwen zodat je fiets kantelt en je op de buitenste rij noppen over de wortels rijdt. Je staat wat meer op het pedaal aan de kant van het dal en ook beweeg je je kont deze richting op. Ik probeer het en het werkt. Ik ben verbaasd hoe stabiel je in deze houding op glibberige aflopende wortels kan rijden.

↑ Het bikepark leek door de varens wel een beetje op Canada. ← Pas op, koeien op de trail!

19

In de middag gaan we richting de Titlis, de bekendste berg van Engelberg. Deze is maar liefst drieduizend meter hoog. We kunnen slechts tot de Trübsee gaan, daarboven is alles nog bedolven onder de sneeuw. Jarno gaat

voor de gezelligheid mee lunchen op de top. Het restaurant is vol met Indiërs. Assepoester vertelt dat Indiërs de berg opbrengen in de zomer core-business is voor het liftbedrijf. Mountainbikers is slechts bijzaak, vandaar de lege trails. Eenmaal op de fiets passeren we de Trübsee en rijden we wederom over een stel rotsachtige trails naar beneden. Bas en ik zijn het er over eens. De trails rondom Engelberg zijn zeker niet slecht maar we hebben dikwijls mooiere gereden. Zijn we misschien te verwend? Er rest ons nog één bezienswaardigheid. Het lokale bikepark, in elkaar gezet door een stel enthousiaste locals. De downhiller in Bas komt naar boven als hij de track naar beneden scheurt. De technische secties pakt hij allemaal, de jumps laat hij even voor wat ze zijn. Sommige landingen kloppen niet helemaal, maar dat mag de pret niet drukken. Beneden vertelt Assepoester dat ze nog wat kantoorwerkzaamheden heeft, aangezien ze voor het toeristenbureau werkt. Bas en ik kijken elkaar aan, nog één trailtje dan maar? Het wordt degene met de switchbacks richting


Travel / Engelberg

het treinstation het dal in. Al hoppend ga ik of het nu nodig is of niet nose-wheeliĂŤnd elke switchback in. Oeps, en dan gaat het even mis. Ik heb een OTB'tje (over the bars), kom verkeerd terecht op mijn been en ga vol door mijn kruisbandloze knie heen. Auw, dat was niet fijn. De knie voelt niet perfect aan maar het lijkt mee te vallen. We rijden daarom rustig naar beneden en steken net voor de arriverende trein het spoor over. Een actie die resulteert in een standje van de machinist. In Zwitserland doet iedereen alles volgens de regels, dat blijkt maar weer. 's Avonds hebben we nog een pizza en wat drankjes voordat iedereen de volgende ochtend weer zijn eigen kant op zal gaan. Ik moet Jarno even helpen met het snijden van zijn pizza. Ik zit met mijn benen over elkaar als ik iets heel raars in mijn knie voel. Deze schiet ineens op slot en ik kan hem niet meer bewegen. Met Bas zijn auto word ik naar het hotel gebracht en denk: nachtrust doet het knietje wel goed. De volgende ochtend blijkt het geen haar beter en we gaan naar het ziekenhuis in luzern. De diagnose is een dubbelgeklapte meniscus. Om de knie van het slot te halen blijkt een kijkoperatie nodig. Bas en ik rijden de snelweg op met een dubbel gevoel over onze trip in Engelberg. Naast dat we twee geblesseerden hebben overgehouden aan ons bezoek, hebben we een paar super vette trails gereden en een paar niet zo vette. Ons advies: ga zeker fietsen in Engelberg als je in de buurt bent, maar boek er niet je enige fietstrip per jaar heen. in de winter mag je hier niet skiĂŤn vanwege de winterslaap van dieren, 's zomers mag je wel biken.

Engelberg info: www.engelberg.ch

ZwiTSErlAnD

Interactieve plattegrond: www.engelberg.ch/interaktive-karte Ski-lodge www.skilodgeengelberg.com

Bern Engelberg

20


« Als je Al 10 keer wereldkAmpioen benT geworden, dAn is heT nieT nodig om de ZesTy vAn de bAAs Te sTelen » Gilles Lapierre, baas die altijd voor het beste gaat.

OOK BESCHIKBAAR MET

Lenig en responsief, de nieuwe 2013 Zesty beschikt over een nieuwe geometrie en nieuwe componenten die de veelzijdigheid en rijkwaliteit verhogen. Van technische Marathons tot debuterende Enduro, je kunt bijna alles aan met je Zesty.

ZESTY 914

FuLL Carbon oST + 140mm TapErEd, 12x142 FramE Fox 32 FLoaT 150 CTd adjuST FiT FaCTorY kaShima 15qr TapErEd voorvork Fox FLoaT CTd adjuST bv Lv FaCTorY kaShima dEmpEr Sram nEw x0 TYpE 2 Sram x0 24x38 10v CrankSET maviC nEw CroSSmax ST uST wiELEn roCkShox rEvErb STEaLTh 31.6 ZadELpEn ThomSon STuurpEn EaSTon havEn Carbon STuur

11,1 kg www.lapierreBiKeS.com


Up/Grades

uP/gRades

22


Up/Down Mountainbike Magazine

MAViC CroSSMAx ST 26" / CroSSMAx ST 29" We hebben een beetje een 'dingetje' met wielen. Zeker in combinatie met de juiste banden kunnen wielen zoveel invloed uitoefenen op het gedrag van je bike, dat het de moeite loont er lang en diep over na te denken en te filosoferen. licht versus sterk, met de hand van spaken voorzien versus fabriekswiel. Er zijn zoveel keuzes te maken. Daarom voelt het bevrijdend als je een Mavic crossmax ST uit de doos trekt en‌ Ja, wat eigenlijk? En alles lijkt gewoon te kloppen! Het gewicht is niet het laagste vergeleken met soortgelijke wielsets, maar licht genoeg voor allround gebruik. Sterk zijn ze ook, want we trappen al enkele duizenden kilometers weg, zowel op een setje 26" als een 29"-versie. Van toeren in Nederland tot aan enduro-stages in de Alpen. En ze hebben nog geen krimp gegeven. Eigenlijk bedachten we ons laatst dat we nog eens een keer een paar reservespaken moeten kopen, want je zal natuurlijk zien dat de lokale bikeshop de speciale Zicral-spaken (een aluminiumlegering van Mavic) niet op voorraad heeft. Tubeless maken is dankzij het niet-geboorde velgbed een kwestie van het meegeleverde tubeless ventiel erin schroeven, oppompen en je bent klaar. Voor de zekerheid een beetje sealant, maar we waren verbaasd om te zien hoe lang de banden lucht hielden zonder dichtmiddel. De velgen worden sowieso erg compleet afgeleverd met alle adapters voor 15, 20 en 142x12mm as-standaarden. Maar als we eerlijk zijn, verwachten we dat eigenlijk ook voor een dergelijk prijskaartje. Het ombouwen is in luttele seconden gebeurd. Als je vaak je voorwiel verwijdert, moet je uitkijken dat je de adapterdoppen niet verliest, want die vallen er redelijk makkelijk uit. En waar veel velgfabrikanten de filosofie 'breed is beter' aanhangen, blijft Mavic redelijk eigenwijs 'gewone breedte' velgen maken. En als we voelen hoe ze rijden, kunnen we ze geeneens ongelijk geven. De band ligt er mooi rond op en waarschijnlijk heb je alleen met erg brede banden (breder dan 2.4) moeite om het profiel echt mooi te laten ontplooien. Een goede balans tussen stijf en een beetje vergevingsgezinde flex. Misschien wel het meest allround zijnde product dat we ooit op onze fietsen hebben gemonteerd. ₏ 749,-

23

www.mavic.com


Up/Grades

uP/gRades

Fox ATTACk UlTrA SHorT

THUlE PErSPEkTiV DAyPACk

Vorig nummer vermeldden we de Fox Attack ultra Short al op de nieuwspagina en nu hebben we hem uitgeprobeerd. Wat was het verhaal ook alweer achter deze short? In een notendop, surfshorts zijn onder de motorkap één van de meest high-tech kledingstukken die er bestaan en Fox heeft alles wat ze op dit vlak geleerd hebben doorvertaald naar een mountainbikeshort. Wanneer je de short van dichtbij bestudeert vallen allerlei details op. Zo zijn de naden niet gestikt maar gelijmd. Bij de sluiting ontbreekt er een gulp, in plaats daarvan zit er een elastisch lycra paneel. De stof is enorm flexibel en misschien wel de meest in het oog springende feature is het gewicht. De short zit super lekker en geeft je het gevoel van een tweede huid. Om tot dit lage gewicht te komen is een erg dun stofje gebruikt. Dit lijkt me super fijn op warme dagen, ik vraag me alleen af hoeveel bescherming dit biedt bij een crash op een trail. De pasvorm is niet zo baggy als bij een downhillbroek. Hij valt wel net nog over je knieën dus je krijgt niet de 'german-look' met het blote bovenbeen als je kniebeschermers draagt. De zeem is driedimensionaal gevormd en zit zo fijn als een luier om je bips. Klinkt een beetje als verkoop-blabla maar er is niets zo vervelend als een vouw in je zeem. Smaken verschillen natuurlijk maar wij komen er openlijk voor uit dat we de blauwe kleur erg mooi vinden. Ik denk dat de short mede door zijn gewicht ook in de smaak zal vallen bij crosscountryrijders. Straks hangt elke wedstrijd-xc'er net als Marco Fontana zijn lycra aan de wilgen. We geven toe, het is misschien moeilijk op de foto te zien maar passen is geloven bij de Attack ultra Short. Bottomline: ideaal voor crosscountry of trailrijden op minder ruig terrein en al helemaal op die warme dagen. Hij geeft alleen net te weinig bescherming voor het heftige werk.

De distributeur van Thule, die wij vooral kennen van fietsdragers, vroeg ons om een kijkje naar de Perspektiv-fototas. Ze weten dat we in de bergen vaak op weg zijn met dure fotoapparatuur en vroegen ons daarom naar onze mening over de Perspektiv. In eerste instantie werd ik niet heel enthousiast van de tas omdat er geen voorziening was voor een hydration-pack. Aangezien dat zo’n beetje de eerste behoefte is voor een mountainbiketas. Verder zag de tas er heel gelikt uit en kreeg daardoor het voordeel van de twijfel. gewapend met een bidon op mijn fiets en cameraspullen op mijn rug ging ik op pad. Het was smerig weer met hier een daar een modderplas, dus als de tas deze test zou doorstaan zou het een toppertje zijn. De ontwerpers bij Thule zijn los gegaan op de bescherming tegen de elementen. De naden zijn eerst gelijmd en vervolgens afgedicht met tape. Alle vakken zijn voorzien van waterdichte ritsen en de trekkers schuif je een 'zipper-garage' in, een feature die we kennen van outdoorkleding, zodat de rits ook daar niet kan lekken. last but not least, de stof is behandeld met een waterdichte coating. Dit alles weegt slechts 1,2 kilo. En dat is weinig! Tijdens een klim van een uur zat de tas prima op de rug, het rugpand kreeg een zeven en een half. Bovenaan de trail was de boel goed vast te sjorren met twee straps zodat hij niet over mijn rug ging schuiven tijdens de afdaling. De inhoud van de tas is voor tweederde een opbergplek voor je cameraspullen en is via een klep op de zijkant makkelijk te bereiken. De inhoud is naar eigen smaak in te delen, net als bij elke respectabele fototas. Ik kreeg er twee kleine, één medium grote lens, een body en een flitser in, groot genoeg dus. In het vak bovenop was er genoeg ruimte voor de gebruikelijke extra’s. Aan het eind van de dag was de tas van binnen kurkdroog en vrij van modder. De tas scoort dus erg goed als fototas voor smerige condities, maar het ontbreken van een waterzak is de belangrijkste reden waarom hij niet voldoet voor de bikefotograaf.

€ 109,-

www.foxeurope.com

€ 199,99

www.thule.com

24


8

www.renthalcycling.com

Cosmic Katalog 2013

www.cosmicsports.de


Up/Grades

uP/gRades

TEVA PiVoT

SHiMAno SAinT rEMMEn

Soms valt er een mooie kans op de mat, ook al is dat een paar dagen voor de deadline van de nieuwe uP/DOWN. En die moeten we dan grijpen. In dit geval is het een testmodel van de nieuwe Teva Pivot. Een clipless schoen die doorgaat waar de links (onze favoriete flatpedalschoenen van afgelopen jaar) ophielden. We spraken kort met ontwerper/man achter de schoen chris Hillyer. "We wilden niet simpelweg een spd-compatible versie van de links bouwen. Maar waren op zoek naar een schoen voor de biker die zit tussen een crosscountryrijder en een downhiller. Mensen die nu teveel compromitteren. Xc-schoenen hebben een beroerde grip op rotsen en lopen niet goed bij hike-a-bikes. Downhillschoenen zijn zo zwaar en lomp dat ze niet geschikt zijn om lang mee te klimmen op de fiets. Bij het ontwikkelen was het het moeilijkste om precies de juiste balans te vinden tussen prestaties en comfort. Veel rijders zoeken een schoen die klimt als een xc-schoen, afdaalt als een downhillschoen, wandelt als een trekkingschoen, met het comfort van een hardloopschoen en de looks van een sneaker. We hebben het gevoel dat het gelukt is om de beste combinatie te vinden, maar het vinden van die formule heeft ons wel even bezig gehouden! Het vetste aan de schoen vind ik dat je ermee kan autorijden of dat je er gewoon mee kan rondlopen, zonder dat we hoeven in te boeten op de prestaties van de schoen. Verder vind ik het gaaf dat je de cleats van binnenuit vastschroeft, waardoor je ze zelfs kan verstellen terwijl ze op de pedalen staan en wel via het speciale 'poortje' bovenop de schoen." Wij hebben nu zelf pas een paar kilometer gereden op de Pivots, maar de eerste indrukken zijn erg goed! Krachtoverbrenging is hoog net als het wandelgemak. En als de kwaliteit in de buurt zit van de links - en dat mag je verwachten - dan lijkt Teva een winnaar in huis te hebben.

In de serie 'Zee en Saint voor trailrijders' hebben we dit keer de vorig jaar geïntroduceerde Saint-remmen voor je uitgeprobeerd. De M820 is de vervanger van de M810 en heeft een grondige revisie ondergaan. De M820 bestaat eigenlijk uit dezelfde ergonomische remhendel als de XTR-trail en de remklauw (met dubbele keramische zuigers) van de Zee-rem, twee krachtige remmen waar we inmiddels veel ervaring mee hebben en waar we erg enthousiast over zijn. Door de duurdere remhendel hebben we in vergelijking met de Zee-rem wel ineens de optie om zonder gereedschap de reach aan te passen en de 'free-stroke' te moduleren. Na een afdaling van 1500 hoogtemeters in de Aosta-vallei had ik een 'wtf-moment'. Er bestaat dus toch echt zoiets als teveel remkracht. Knijp je de hendel van de Saint-remmen in dan is het net of je een anker uitgooit. De twee elementen die de XTR- en Zee-remmen zo goed maken zijn bij elkaar opgeteld gewoon teveel van het goede voor een natuurlijke trail. De vering van de fiets reageert erg nerveus en duikt continu door de eerste centimeters van zijn travel en je achterband wil ook alleen maar slippen. Shimano doet hier niets verkeerd, want ze zetten de remmen ook niet in de markt voor niet-downhillers, maar het is toch fijn om te weten dat je in een zoektocht tegen armpump ook te ver kan doorslaan en dat de maximale hoeveelheid remkracht bereikt is. Om de rem te temmen hebben we de standaard organische IcE-tech blokken vervangen door een gesinterde versie. Hierdoor werd de rem iets minder bijterig maar het scheelde niet genoeg. Na de downhilltrack van Pila afgedaald te hebben met mach drie werd wel iets duidelijk, de remmen zijn geschikt voor veel hogere snelheden dan je ooit op een wandeltrail zult bereiken. Op grote brede geprepareerd paden als in een bikepark liggen de snelheden veel hoger en dan komen ze ineens veel beter tot hun recht. Tja, dat is ook niet zo gek met een dedicated downhill-rem. Om remkracht te reduceren zou je ook nog je rotors kunnen vervangen door kleinere maar dit hebben we niet gedaan. Dan zou onze voorkeur eerder uitgaan naar de lichtere XTR-trailrem. De Saint-rem is de meest krachtige rem die wij ooit geprobeerd hebben, maar hoort ook echt thuis op een downhillbike.

€ 129,95

www.teva.com

€ 235,- (p/stuk)

www.ridesaint.com

26


Up/Down Mountainbike Magazine

worD ABonnEE VAn UP/Down MoUnTAinBikE MAGAZinE Als je nu abonnee wordt van uP/DOWN ontvang je voor € 24,75 het magazine 5x per jaar, en één van deze vette welkomstcadeaus! 5 x up/down + Crankbrothers multi-17 tool

5 x up/down + Knog Milkman slot

5 x up/down + duursport energy pack

*winkelwaarde € 27,90

*winkelwaarde €21,90

*winkelwaarde €12,97

5 x up/down + Muc-off Cleaning pack

5 x up/down + Lizzard skin handvatten

5 x up/down + Pedro's pro brush kit

*winkelwaarde €20,95

*winkelwaarde €24,90

*winkelwaarde €23,90

Om abonnee te worden surf je naar www.mountainbikemagazine.nl of bel met 0251-252350. Prijzen zijn inclusief verzend en administratiekosten. Een abonnement kost €24,75 per jaar. Voor deze actie zijn de algemene voorwaarden van Soul Media actief.

27

ben Je aL abonnee? Speciaal voor onze trouwe abonnees zijn deze producten ook beschikbaar op www.soulwebshop.nl tegen een zeer scherpe prijs.


Travel / Trans–Holland

tRans—HoLLand dwaRs dooR nedeRLand

Max bodifee (go Mtb) en Rob van Rheenen stippelden nauwkeurig een driedaagse route uit waarbij ze de mooiste stukjes en de vetste tracks van nederland aaneenknoopten tot een serieuze trans—Holland. daar wilde uP/down natuurlijk bij zijn! Het is de bedoeling deze route in een klein gezelschap te fietsen, zodat het niveauverschil niet te groot is. een verslag van de pilot.

28


Up/Down Mountainbike Magazine

tekst en foto's: Ydwer van der Heide

250 KiLoMeteR onVeRHaRd 29


Travel / Trans–Holland

nijmegen

Afferden

Breda

Best

dag 1 een oVeRVLoed aan bLubbeR en MaCaRoni Start: Breda Finish: Best Afstand: 95 km Om kwart over zes in de ochtend leg ik mijn fiets achter in de auto en zet ik nog snel een koffie ‘to go’. Ik moet naar Nieuwegein waar ik met Max en Rob heb afgesproken om samen verder te rijden naar het startpunt van de Trans-Holland. Hier komen ook de andere twee deelnemers die zich hebben ingeschreven voor deze tocht. Na een korte briefing van het weekend maken we ons klaar voor de eerste rit. Het is goed geregeld: een volgauto kruist regelmatig onze route. Mochten er onderweg problemen zijn, dan is er altijd vervoer of een reserveonderdeel in de buurt.

WE HADDEN OM VEEl MAcARONI gEVRAAgD. NOu, DIE KRIJgEN WE

rob is er als eerste uit en maakt voor ons een ontbijt op bed.

Nadat alle banden zijn gecontroleerd en iedereen klaar is om te gaan, duiken we meteen bij Breda het Mastbos in. Het eerste ritje door het bos is lekker om even in te komen en om te kijken wat het niveau is. Na nog geen vijf minuten hebben we de eerste lekke band. Rob raakt met zijn achterwiel net de stoeprand en heeft een ‘snake bite’. uiteraard hebben we een reserveband en zijn we binnen een paar minuten weer op pad. Het heeft de afgelopen dagen veel geregend en een paar dagen terug zagen de vooruitzichten voor dit weekend er behoorlijk nat uit. Vooralsnog is het nu droog en zien we zelfs af en toe de zon. Maar de ondergrond is drassig en her en der proberen we grote plassen te ontwijken. Een voordeel van de vele regen is dat het lijkt alsof de hele wereld tot bloei is gekomen. Twee weken terug waren er nog geen blaadjes aan de bomen te bekennen. Nu is alles knalgroen en zie je door de bladeren het bos niet meer. De eerste dag is gevarieerd en af en toe veranderen de brede paden in korte singletracks waarbij we door het bos heen slingeren. De extra laagjes tegen de kou kunnen al snel uit, want een korte inspanning zorgt

meteen voor zweet op de rug. Helaas is het van korte duur, de lucht betrekt en het begint toch een beetje te regenen. Echt nat worden we gelukkig niet en eigenlijk is het wel lekker verfrissend. Als we de eerste 27 kilometer gefietst hebben door aaneengesloten stukken bos komen we in Alphen uit. Een mooi dorp waar we bij een hotel aan het kerkplein een kop koffie drinken. Een moment om terug te blikken op de rit: het is bizar hoe je gelijk vanaf het begin zoveel kilometers door het bos kunt fietsen en bijna geen asfalt tegenkomt. We willen niet te lang blijven zitten, want er staat een lunch voor ons klaar in goirle. Hier kunnen we tegelijk een kijkje nemen in de plaatselijke Specialized concept Store en ons vergapen aan nieuw speelgoed en innovaties. Wat een megawinkel is dit! Als je in de buurt bent zeker de moeite waard om eens rond te neuzen. Na de lunch neemt Max de leiding over en vervolgen we onze route vanuit goirle langs een veld het bos in. Onderweg pakken we verschillende tracks mee. Soms zijn ze speciaal aangelegd voor mountainbikers en af en toe zijn het paden waar veel crossmotors langs komen. De route wordt afgewisseld met kleine klimpartijen en bospaden. Op de langere rechte stukken merk ik dat ik moeite heb om de groep bij te houden en fiets ik achteraan. Maar op de kleine technische stukjes ben ik duidelijk in mijn voordeel. Dit is ook wat ik het leukst vind aan deze route. Des te meer van deze stukken des te beter. Als we 65 kilometer hebben gefietst, krijg ik behoorlijk last van mijn rechter knie. Ik had hier al eerder last van en hoopte dat het niet te veel op zou spelen. Ik besluit helaas het laatste stuk van vandaag mee te rijden in de bus. Als we bij de boerderijcamping De Reuten aankomen worden we warm verwelkomd door de eigenaresse. Door de slechte weersvoorspellingen slapen we binnen in een droge slaapzaal, bij de ‘normale’ Trans-Holland wordt er in tenten geslapen. We hadden om veel macaroni gevraagd. Nou, die krijgen we. Ze wist ons vooraf met zekerheid te zeggen dat we die niet op zouden krijgen. uiteindelijk is de bodem in zicht, maar helemaal op komt het zeker niet.

30


Up/Down Mountainbike Magazine

nijmegen

Afferden

Breda

Best

dag 2 eindeLoZe singLetRaCK Start: Best Finish: Afferden Afstand: 90 km We kunnen onze ogen niet geloven. Het zonnetje schijnt en het is heerlijk weer. Met zestien graden ideaal weer om te mountainbiken. Omdat mijn knie nog niet helemaal meewerkt, rijd ik het eerste stuk mee in de bus. Omdat Rob een behoorlijke kennis heeft van het afstellen van fietsen loop ik mijn bike met hem na. Hier en daar verstellen we wat, schuiven we het zadel naar voren en zetten we de achtervering wat harder. Bij de eerste tussenstop haak ik aan en wonder boven wonder gaat het een stuk beter met mijn knie. Ik voel hem nog wel, maar erger wordt het niet. In een lekker licht verzet kom ik makkelijk mee in het tempo. We fietsen langs beekjes en komen op plekken waar waarschijnlijk nog nooit een mountainbiker is geweest. lopend over de stenen die in het water liggen proberen we met droge voeten aan de overkant te komen. Met de zendmast van Milschot op de achtergrond vinden we een afgelegen plek om te lunchen in het weiland. Daarna pakken we het tempo snel weer op en duiken we wat bossen in. Met af en toe een korte klim gevolgd door een afdaling komen we uiteindelijk op de Nederheide. Plotseling zie ik Rob versnellen en voor ik het weet vliegen we door de bochten. Pompend rollen we van de ene bocht in de andere en er lijkt maar geen eind aan te komen. Een mooie harde ondergrond zorgt ervoor dat je goed je snelheid kunt houden en er zit een mooie flow in de track. Dit is absoluut het hoogtepunt, ik heb nog nooit zo’n mooie singletrack in Nederland gezien! Aan het einde heb ik een ‘big smile’ op mijn gezicht. En die knie? Die voel ik niet meer. Helemaal stoked na deze rit kunnen we even bijkomen in een klein theehuis in de gemeente gemert-Bakel. Een huisje met een lange geschiedenis. Zo was het in 1913 een

31

schaftkeet voor de landarbeiders die daar de gronden ontgonnen. later werd het bewoond door verschillende families en in de Tweede Wereldoorlog diende het als noodwoning. In 2005 wilde de gemeente het huisje afbreken, maar het kreeg op het laatste moment een nieuwe functie. Het werd in zijn geheel verplaatst naar de andere kant van De Rips ongeveer zes kilometer verderop. Hier dient het nu als theehuis en je kunt er genieten van overheerlijke appeltaart volgens grootmoeders recept. Na het laatste stuk fietsen steken we met de pont de Oude Maas over. We komen bij de camping voor de tweede overnachting in Afferden. Voordat we het bed in onze knusse trekkershut induiken, genieten we van een heerlijke biefstuk met asperges, iets wat in deze streek en rond deze tijd van het jaar natuurlijk niet mag ontbreken. De lentebok maakt het uiteindelijk helemaal af.

AAN HET EINDE HEB IK EEN ‘BIg SMIlE’ OP MIJN gEZIcHT. EN DIE KNIE? DIE VOEl IK NIET MEER

lopend over de stenen die in het water liggen proberen we met droge voeten aan de overkant te komen.


Travel / Trans–Holland

nijmegen

Afferden

Breda

Best

Vanavond slapen we in een knus trekkershutje.

DIT IS ABSOluuT HET HOOgTEPuNT, IK HEB NOg NOOIT ZO’N MOOIE SINglETRAcK IN NEDERlAND gEZIEN!

dag 3 eCHt KLiMMen in nedeRLand? Start: Afferden Finish: nijmegen Afstand: 65 km Dit is de laatste dag en omdat iedereen na de rit ook weer naar huis moet, willen we niet al te laat van start gaan. Vandaag leggen we in afstand de minste kilometers af, maar er zal ook het meest geklommen moeten worden. Iets waar enkelen van ons, met de kilometers van afgelopen dagen in de benen, toch stiekem tegenop kijken. Nadat we genoeg energie verzameld hebben beginnen we met een klein stuk langs de weg waarna we het Reichswald induiken. We smokkelen een stukje en kijken heel even bij onze oosterburen, aangezien hier toch wel wat serieuze hoogtemeters zijn te vinden en het niet zo veel van onze route afwijkt. Het tempo ligt duidelijk lager dan de voorgaande dagen en door de natte ondergrond moeten we af en toe stukken afstappen omdat we wegslippen. Tijdens de afdalingen is het uitkijken voor de plassen die zich beneden in de dalletjes vormen. Pas bij Milsbeek komen we het Reichswald weer uit en moeten we naar beneden over een technische en steile mountainbikeroute. Een uitdagende afsluiter zo vlak voor de lunch en niet voor iedereen weggelegd. Ik vond de track zo lekker dat ik een paar keer naar boven ben geklommen om hem nog eens te doen.

ik zet mijn tandwielen zichtbaar slijten. Alles kraakt en schuurt en ik weet nu al dat het een grondige schoonmaakbeurt gaat worden. De tracks zijn echter zo leuk dat we het er allemaal honderd procent voor over hebben. De afdalingen zijn voor Nederlandse begrippen best lang en bieden veel snelheid. Sommige stukken hebben om de vijftig meter een vluchtheuveltje, op volle snelheid word je lekker gelanceerd. De finish is bij Heilig landstichting vlak onder Nijmegen, waar we letterlijk uit het bos over de eindstreep komen. Iedereen is gaar maar met een voldaan gevoel kijken we terug naar de afgelopen drie dagen. Soms was het afzien, over het algemeen was het puur genieten op de mooie en diverse tracks in Nederland. Voor fanatieke mountainbikers die eens wat anders willen dan hun eigen standaard rondje een dikke aanrader.

Helaas regent het tijdens de lunch, we maken er daarom maar niet een te lange pauze van. Bovendien hebben we nog een leuke 25 kilometer te gaan met een gevarieerde route tot aan Nijmegen. De route begint langs een veldweg maar wordt al gauw smaller. Sommige stukken zijn onderdeel van officiële mountainbikeroutes en omdat het weekend is komen we dan ook regelmatig andere bikers tegen. De paden zijn nat en de meeste plassen zijn niet te ontwijken. Bovendien zitten we al behoorlijk onder de blubber en heeft iedereen dikke zwarte sproeten op zijn gezicht, dus wat maakt het nog uit. Ik heb het gevoel dat bij elke trapbeweging die

32


ik heb het gevoel dat bij elke trapbeweging die ik zet mijn tandwielen zichtbaar slijten.

High performance Increased durability Eco Friendly INCREASED POWER

Wil je dit avontuur zelf ervaren? De volgende Trans-Holland staat gepland op 30 augustus tot en met 1 september. groepen kunnen de Trans-Holland (of een deel daarvan) in overleg op een andere datum boeken. Meer info: www.go-mtb.nl C3 Dry Ceramic Lube

C3 Wet Ceramic Lube

Drivetrain Cleaner

Your next ride will be your greatest. Whether you’re into cross country, downhill or enduro, drive chain efďŹ ciency is crucial. Our chain cleaning range protects your delicate drive chain componentry against the evils of off-road grime while our C3 Lubes reduce friction for silky smooth gear changes and ultimate performance whatever the weather. Remember, a happy bike means a happy rider.

Muc-Off proudly supports

De lunch vindt plaats op een afgelegen plek in het weiland. Hollandser dan dit tavereel wordt het niet.

W W W. M U C - O F F. C O M


Gear / Bike to the Future

tekst: bas Rotgans

foto's: Michiel Rotgans

yet... t a h t y for ve It.” d a e r aren'tgoIng to lo u o y e ss “I gue our kIds ar but y cfly M y t — Mar 34


Up/Down Mountainbike Magazine

Laat me iets elektrisch zien in combinatie met mountainbiken en ik verdenk het ervan dat het niet werkt. want zeg nou zelf: sensoren in je fiets die voelen of jouw vering harder of zachter afgesteld moet worden, dat kan niet werken! of heeft Lapierre iets door wat wij nog niet begrijpen? we hebben een aantal weken op een Zesty 314 met 'e:i shock' gereden en zijn onder de indruk. onopvallend en tegelijkertijd effectief.

In het begin lijkt het systeem erg complex. Na enige verdieping blijkt het echter eenvoudig en ingenieus in elkaar te zitten. Het systeem schakelt automatisch de demper van je bike tussen dicht, half-open en open (lOcKED, MEDIuM en OPEN, om in de termen van e:i te blijven). Via drie sensoren, bestaande uit een cadanssensor in je crank, een sensor op je vork die oneffenheden van het terrein voelt en een sensor op je balhoofd die ook dienst doet als houder van het ingebouwde fietscomputer-/ systeemschermpje. Dankzij de losse sensoren zou je in principe alle componenten van je fiets, behalve de achterdemper, kunnen upgraden of vervangen en de sensoren gewoon overzetten. Het systeem heeft 0,1 seconden nodig om via de vork te voelen dat er een klap aankomt en de demper te openen. Praktischer gezegd: tot 36 kilometer per uur reageert de demper snel genoeg van helemaal dicht naar helemaal open om het achterwiel te laten reageren op een klap die het voorwiel registreert. De fietscomputer biedt alle gebruikelijke functies met als toetje dat de huidige stand van je demper ook wordt weergegeven.

35

Via een regelaar op je stuur kan je het systeem handmatig schakelen tussen de standen lOcKED, MEDIuM en OPEN, maar de echte magie gebeurt als je het systeem op een van de vijf AuTO-standen zet. Standaard staat de demper in AuTO-stand op OPEN. Stap op en begin met trappen en de demper sluit zich, zodat je de hoogste efficiĂŤntie hebt om je kracht naar je pedalen te krijgen. Stop je met trappen, maar rolt de fiets vooruit dan opent de demper zich weer. Tijdens rollen heb je er als berijder immers geen behoefte aan de efficiĂŤntie voor het trappen te verhogen, maar wil je gewoon je veerweg gebruiken. Voelen de versnellingsmeters op vork en balhoofd dat je oneffenheden in het terrein raakt terwijl je trapt dan zetten ze de demper, afhankelijk van de grootte van die oneffenheden, half of geheel open. De sensor bovenop het balhoofd 'voelt' ook of de fiets stijgt of afdaalt en beĂŻnvloedt daarmee tevens de beslissing of de demper geheel, half of niet open staat. De aanpassingen aan de demper vinden plaats door middel van een servo die de Monarch-demper bedient. Dit alles wordt gevoed vanuit een batterijunit die ter hoogte van de bidonhouder op de onderbuis zit. Volgens opgave van lapierre moet de batterij 25 uur mee kunnen. uit persoonlijke ervaring kunnen we zeggen dat het gebruik tijdens lange weekenden, met tussentijds opladen, geen moment resulteert in een gevoel dat je zonder komt te staan.


Gear / Bike to the Future

HET lIJKT EEN FIETS WAAR EEN SAuSJE 'FORMulE 1 SuSPENSION SET-uP' IN ZIT

Als de vier streepjes op het scherm op zijn, is de batterij nog steeds tachtig procent geladen en schakelt het systeem terug naar een tragere update-snelheid van de demper. De eerste keer dat ik er mee rijd, kom ik er niet eens aan toe de demper op AuTO te zetten. Ik denk nog teveel dat ik mee moet denken en zit me er teveel tegenaan te bemoeien. Pas als ik me durf over te geven aan het systeem op de AuTO1-stand, voel ik - eigenlijk vooral door de mate van efficiëntie waarmee de fiets het parcours aflegt - dat er wel degelijk iets gebeurt in het dempende hart van de fiets. Het is alsof hij onder alle omstandigheden goed staat afgesteld. Zowel tijdens lange klimmen bergop als ruige afdalingen naar beneden. Het lijkt het cTD-systeem (climb, Trail, Descend) van Fox, maar dan volautomatisch. Dit alles werkt zo onopvallend dat het makkelijk is te vergeten hoeveel goede technologie hier aan het werk is. Het lijkt een fiets waar een sausje 'Formule 1 suspension set-up' in zit. Nicolas Voullioz zet e:i al meer dan twee jaar zeer succesvol in tijdens zware enduro-wedstrijden. Maar wij zijn ervan overtuigd dat het ook voor de 'gewone' trailrijder een erg goede aanvulling zou zijn. Vooral voor mensen die geen zin hebben om te klooien met hun demperinstellingen. lange

afdaling met een trapgraag stuk in het midden? De demper staat open en op het moment dat jij begint te hameren op de pedalen, schakelt het systeem naar Medium. Stevige klim naar een piek met een rotsige passage in het midden? De demper staat dicht en schakelt open of half-open bij de oneffenheden en daarna weer dicht. Over een hele dag mooie trails rijden, voel je dat je minder energie verbruikt. En dat is zo onopvallend gegaan, dat je het niet eens hebt gemerkt. Je zou nog kunnen spelen met verschillende AuTO-standen door op meer pedaalrijke dagen een hogere stand te kiezen voor meer efficiëntie, maar in de praktijk voldoet AuTO1 voor alle situaties. Een jubelverhaal dus. Maar laten we even eerlijk zijn: wat zijn de nadelen en wat is het niet? E:i is niet een automatische instelling van de demper. Er komt nog steeds een demperpompje aan te pas voor de juiste druk en de rebound stel je af met een rood draaiwieltje. Het belangrijkste nadeel is natuurlijk dat er extra systemen op je bike zitten die kapot kunnen. De meeste hardware van e:i is buiten schot geplaatst op en in het frame, de bedrading zit weggewerkt in hulzen langs remleidingen en schakelkabels. Het enige apparaat dat een beetje uitsteekt is de computer, maar die

kan je opbergen: het systeem blijft ook werken zonder gemonteerde computer. In geval van nood (het systeem gaat ineens kapot) blijft hij natuurlijk in zijn laatst gebruikte stand staan, maar je kan 'm dan handmatig met een inbus op de demper omschakelen naar Open of locked. Het systeem heeft alleen invloed op de instellingen van de demper, de vork wordt niet gelocked of veranderd. De Zesty 314 kost normaal 2799 euro en is voor die prijs een fantastische watervlugge trailbike met een extreem breed inzetbereik en een prachtig ogend frame. De Zesty 314 e:i is exact hetzelfde afgemonteerd en kost 3299 euro en daarmee komt de meerprijs voor het e:i-systeem op 500 euro (dit geldt overigens voor alle bikes die zijn voorzien van e:i). Dat is natuurlijk veel geld, maar wij zijn ervan overtuigd geraakt dat het zijn meerprijs waard is. Een sublieme fiets wordt er nóg beter van.

36


xicero.com

Dichtbij. Bijzonder. Betaalbaar. Op zo’n 1.000 km van Utrecht ligt de Aosta-vallei. Deze regio in het noordwesten van Italië is dankzij de vele avontuurlijke trails bij uitstek geschikt voor mountainbikers. Daarnaast kunnen buitensporters er rotsklimmen, paragliden en raften.

www.lovevda.nl

Een sportieve vakantie is bovendien verrassend betaalbaar. En wat te denken van de cultuur, het zonnige weer en de heerlijke keuken? Wie er geweest is keert zeker terug naar deze parel van Italië. Geniet van het leven. Love Valle d’Aosta.


Travel / Grindelwald

aLLe Rechtdoor op dezelfde trail, linksaf het bos in of rechtsaf de dubbeltrack op. Hier in deze Zwitserse vallei kan je met geen mogelijkheid de verkeerde kant op gaan. Het maakt hier allemaal niets uit: “alle trails leiden naar grindelwald.� tekst en foto's: Michiel Rotgans

Jorik kan kiezen uit twee smaken trail en neemt de minst geprepareerde.

Leiden 38


Up/Down Mountainbike Magazine

tRaiLs

naaR gRindeLwaLd 39


Travel / Grindelwald

Ik loop door de openslaande deuren van Hotel Kirchbühl het panoramaterras op. Het hotel ligt net even wat hoger dan de meeste gebouwen van het dorp, waardoor je een onverstoord uitzicht hebt over het lütschental. Het dorp wordt omringd door een aantal bekende Zwitserse pieken en gletsjers. Zo ligt er links in het oosten de Wetterhorn, rechts ligt de beroemde Eiger en met mijn rug sta ik naar de Fiescherwand gekeerd. grindelwald staat bekend als het gletsjerdorp en dat is niet zo gek want voor me zie ik uitlopers van de unterer en de Oberer grindelwaldgletscher. Een imposant beeld waar ik even in alle rust van geniet totdat er een Amerikaanse vrouw het terras op komt lopen en schreeuwt: "Oh my god, it's a glacier!" Het hele terras kijkt even om en de vrouw blijkt in extase bij het aanschouwen van dit natuurwonder. "You see that John, it's sooo beautifull!" De vrouw heeft gelijk, grindelwald is niet een standaard bergdorp en is zeker mooi genoeg om daar heel enthousiast van te worden. En iedereen hier op dit terras geniet daarvan op zijn of haar eigen manier. 's Avonds komen bladmanager Jorik en vormgever Koen aan met de auto vanuit Nederland

voor het jaarlijkse biketripje van de redactie. Zoals je in het vorige nummer kon lezen hadden we het qua trails in Abtenau niet helemaal getroffen, hopelijk was dat hier in grindelwald beter. 's Ochtends verzamelen we bij de auto's op de parkeerplaats voor het hotel en hebben we nog even de nodige tool-time om onze fietsen af te stellen. Jorik gaat helemaal volgens de laatste trend op een Pyga OneTwenty met 650B-wielen. Koen beschikt over een liteville 301 en ikzelf haal de Production Privee Shan hardtail van stal. We gaan deze twee dagen zoveel mogelijk trails rijden met behulp van de gondel en de gele postbussen. Omhoog in de gondel kijken we driftig om ons heen op zoek naar wandelpaden. Hier en daar spotten we een mooi trailtje maar over het algemeen zijn de paden erg geprepareerd. geprepareerd als in: een perfecte trail waar elk hobbeltje of kuiltje uit is geëffend, afgetopt met een laag schelpen om zo voor het ideale wandelcomfort te zorgen. Hoe bedoel je Meindl-bergschoenen, op deze paden kan je gewoon op je sneakers nog prima lopen. Daar waar de paden te steil worden, zijn er bielzen overdwars aangebracht

↑ ook deze trail gaat gewoon naar Grindelwald. → De noordwand van de Eiger, één van de zes bekendste noord-hellingen van de Alpen. Dat is het laatste waar koen aan denkt tijdens deze trail.

40


Up/Down Mountainbike Magazine

om zo traptreden te creëren. Een aantal bielzen is niet zo'n probleem maar bij een afdaling van vijfhonderd hoogtemeters over trappen begin je toch wel te verlangen naar wat flow. geprepareerde trails zijn niet persé slecht of goed maar de mate waarin is van belang voor ons mountainbikeplezier. Zouden we er eentje vinden die goed in de smaak valt? De lift brengt ons hoger en hoger naar First, een station op 2184 meter en vanaf hier kunnen we ruim duizend hoogtemeters ons gang gaan. Met een kaart erbij zoeken we naar het begin van een aantal trails, dit blijkt een zwaardere opgave dan normaal doordat, op de hoofdwegen na, eigenlijk alles nog onder de sneeuw bedolven ligt. We cruisen naar beneden over een doubletrack en moeten zelfs over de resten van een lawine klimmen. De zomer is laat dit jaar en dat is ook hier in Zwitserland te merken aan de hoeveelheid sneeuw die er nog

ligt. We vinden de ingang van een trail, vervolgen deze naar beneden en zijn blij verrast door de kwaliteit ervan. Kennelijk zijn niet alle trails zo geprepareerd als wat we vanuit de lift gezien hebben, je moet gewoon verder van de gebaande paden af gaan. Wat een lekker flowy paadje. De trail begint als een traverse over een bergwand met hier en daar een afgrond en eindigt als een kronkelende slang de vallei in. De trail kruist een asfaltweg waarbij een boardje staat, rechtsaf is naar grindelwald. We staan voor een dilemma, de veilige optie, afslaan naar het dorp, of de leukste optie, rechtdoor de trail vervolgen en niet weten wat voor klim je te wachten staat. We kiezen voor de minst slimme maar leukste optie en gaan rechtdoor. We worden getrakteerd op nog meer van hetzelfde en net voordat we in paniek raken of we wel de goede kant op rijden staat daar weer een bordje met: 'grindelwald'. Het lijkt wel of je hier niet fout kan rijden, bij

elke kruising kom je wel een bordje tegen dat je de weg naar naar het dorp wijst. Eigenlijk is het niet zo heel gek, dit hele dal heeft de vorm van een soort kom en grindelwald ligt op het laagste punt. Hoe dichter we bij het dorp komen hoe 'geprepareerder' de trails weer worden. Hmm, ik zie een patroon ontstaan. Vijf kilometer rondom het dorp strakke paden en daarbuiten natuurlijke trails, dit gegeven nemen we even mee bij het plannen van de volgende tocht. grindelwald is een dorp voor de jetset. De omgeving is super mooi, de hotels zijn super lux en de prijzen zijn super hoog. Met de huidige wisselkoers valt het een beetje tegen hoeveel franken je krijgt voor je euro's en dit maakt het dorp toch wel geschikt voor de biker met wat meer budget. Als echt bikebums halen we wat broodjes en beleg bij de supermarkt en nemen we ze mee de gondel

OH MY gOD, IT'S A glAcIER!

↑ Jorik en koen bevinden zich in de 'line of fire'.

41


Travel / Grindelwald

in. Koen krijgt als taak broodjes te smeren, Jorik heeft als opdracht zijn iPhone met de Runtastic-app af te struinen naar trails en ik zit met mijn neus tegen het raam geplakt om paden te spotten. Jorik is als eerste 'the man with a plan'. We steken door van First (2184) naar grosse Scheidegg (1964) via een dubbeltrack, vanaf daar kun je via een singletrail het dal in, waarbij je een flank van de Wetterhorn traverseert en zo'n duizend hoogtemeters verliest. De trail begint gelijk goed, hij is flowy maar niet zonder af en toe een flinke rotspassage te kruisen. Bij de eerste stop worden highfives uitgedeeld. Alledrie zijn we blij en het mooiste is dat we nog lang niet beneden zijn. Het recept herhaalt zich, flow, rots, rots, flow, switchback, dropje, flow, rots, rots, flow.... en verder. Na een kort klimmetje komen we aan op een punt waar de trail is bedekt met natte sneeuw afkomstig van een lawine. Ik kijk links omhoog en zie een reusachtig grote steile rotswand waar de lawine vanaf is gekomen. Even vraag ik me af hoeveel zekerheid ik heb dat er niet nog meer naar beneden komt rollen en of ik in 'the line of fire' sta. Dit is zo'n moment waarop je denkt: wegwezen! We beginnen aan een trail met een heleboel haalbare en onhaalbare switchbacks. Om erachter te komen welke onhaalbaar zijn moet je ze toch inrijden alsof ze haalbaar zijn. Halverwege kom je er achter of ze lukken en vraag je jezelf af hoe je weer veilig met beide beentjes op de grond belandt. Kortom we vermaken ons wel. De trail gaat verder langs een rivier richting het dorp. We rijden zelfs door een heus bike-parkje aangelegd door wat locals. De volgende trail is

volledig geprepareerd. Een teken dat we bijna weer in grindelwald zijn. 's Avonds worden we vertroeteld door het personeel van Hotel Kirchbühl. Het heel-veel-gangen-menu smaakt uitzonderlijk goed. Kaviaar gewikkeld in hammetjes en koude wortelsoep. Aan luxe geen gebrek voor de mountainbikegoden! "Het kost wat, maar dan heb je ook wat", zou je als Nederlander zeggen.

gElD SPEElT EVEN gEEN ROl TIJDENS DEZE TRIP

De volgende dag hoeven we niet zelf het spreekwoordelijke wiel uit te vinden. Benny staat klaar om ons al het moois van de vallei te laten zien. Benny kijkt een beetje gehaast op zijn horloge want we moeten een bus halen. Bij de bushalte leren we een belangrijk feitje over Zwitserland. Achterop alle gele postbussen kan je je mountainbike hangen en zo heb je voor een appel en een ei een shuttle naar de bovenkant van de pas. Benny legt ons ook uit waarom de reguliere bus een postbus wordt genoemd. Vroeger werden ze simpelweg gebruikt om de post te bezorgen en de naam is nooit veranderd vanaf het moment dat er passagiers mee mochten. We rijden richting de Bussalp op zo'n 1800 meter hoogte. “De kop is er al weer af maar we zijn er nog lang niet”, zo weet Benny ons te vertellen. In een warm zomers zonnetje klimmen we nog zo'n vierhonderd hoogtemeters totdat we boven op de Waldspitz staan. Vanaf hier is het alleen nog maar naar beneden. We schieten wat mountainbikekiekjes met de Eiger op de achtergrond. Je kan een hoop over grindelwald zeggen maar de omgeving hier is qua schoonheid toch wel van een ander kaliber dan bij het

↑ Zonder de iPhone-app van Jorik was koen hier nooit gekomen. ← Half juni en nog niet alle wegen zijn sneeuwvrij.

42


Up/Down Mountainbike Magazine

← Switchbacks, switchbacks en nog eens....

EIgENlIJK HEEFT DIT SADOMASOcHISTIScHE KAPOT gAAN OOK WEl IETS MOOIS gemiddelde bergdorp het geval is. De trail die volgt is er eentje voor in de boeken, speelse passages worden afgewisseld door technische secties met uitdagende crosscountry-stijl klimmetjes. We zien in de verte een groep parapenters die met de lokale thermiek spelen en zo lang mogelijk in de lucht proberen te blijven. grindelwald is een buitenspeelparadijs. We gaan met Benny een soepje eten voordat we aan een nieuwe missie beginnen. Wederom schrikken we van wat je betaalt voor driemaal een soepje, een koffie en wat fris maar goed, geld speelt even geen rol tijdens deze trip. Benny's middagtrail gaat over in een pad dat we gister ook gevonden hadden met behulp van Joriks iPhone-app. Volgens Benny één van de betere uit de omgeving. De Runtastic-app maakt gebruik van de 'open hike and mountainbike map' waar meerdere apps gebruik van maken en dat werkt helemaal zo slecht nog niet. Sterker nog, wanneer je net als wij met je ziel onder de arm naar trails aan het scouten bent, biedt deze app uitkomst. Na enkele uurtjes verder doorgebracht te hebben op de mountainbike zet Benny ons af bij het hotel en we danken hem hartelijk voor zijn lokale wijsheden. Het is kwart over vier, we kijken elkaar aan en sprinten naar de lift voor nog een extra rondje. Bij de lift aangekomen zijn de liftwerkers iets minder enthousiast dan wij aangezien

43

het tijd voor ze was om naar huis te gaan. Na een goed gesprek van Jorik met één van de mensen mogen we dan toch onze fiets aan de gondel hangen, jammergenoeg alleen tot het tussenstation van Bort. Eenmaal bij Bort zitten we slechts 500 meter hoger dan het dorp, en je weet het, in de buurt van grindelwald zijn de trails écht niet zo boeiend. We maken een plan, door middel van een hike-a-bike van vijfenveertig minuten tegen een steile wand aan komen we uit bij de Waldspitz en daar ligt weer één van Benny zijn 'secrets'. De klim gaat zeker niet zonder blikken of blozen, stap voor stap komen we een stukje dichter bij het doel. Het pad is natuurlijk volgens de lokale stijl weer zo gefinetuned dat er om de drie meter een traptrede ligt waar je telkens weer je fiets op moet tillen. Eigenlijk heeft dit sadomasochistische kapotgaan ook wel iets moois. Na twee dagen de lift veel gebruikt te hebben is dit ons verdiende loon. Tijdens de klim lopen we als een stel verwende wijven tegen elkaar te zeiken. Wanneer we boven bij een berghut net genoeg geld bij elkaar weten te harken voor een biertje in de middagzon zijn alle emoties weg en is de klim alweer vergeten. We rapen onszelf en onze fietsen bij elkaar voor één laatste afdaling. "Welke trail gaan we naar beneden?", vraagt Jorik. Ik antwoord: “Ik weet het niet, het maakt allemaal niet uit, alle trails gaan toch wel naar grindelwald...”


Travel / Grindelwald

PYga onetwentY650 (frameprijs inclusief Hope Press Fit Bottom Bracket en headset) € 1950,www.fooh.eu

wiJ VeRbLeVen in Het MountainbiKe HoLidaYs HoteL KiRCHbüHL Hotel Kirchbühl www.kirchbuehl.ch

Mountainbike Holidays www.bike-holidays.com

Parkhotel Schoenegg www.biken-grindelwald.ch

Verdere informatie over biken in de Jungfrau Region vind je onder: www.grindelwald.ch

Bikehotel lauberhorn www.hotel-lauberhorn.ch

Voor het vorige nummer reden we de Pyga OneTen 29’er, een zeer capabele 29'er trailbike die aanvoelde alsof hij veel meer veerweg had dan de 110 millimeter die feitelijk ter de beschikking stond. De OneTwenty650 is het kleine broertje met 10 millimeter meer veerweg en 27,5 inch wielen. Hoewel sommige maten aan de fiets wat gedateerd lijken, zoals een balhoofdhWoek van 70 graden, voldoet het algehele ontwerp uitstekend. Snel, speels en gecontroleerd, het zijn een paar steekwoorden die door ons hoofd schieten. Niet het lichtste frame, niet het goedkoopste, maar een ragger van een allround trailbike. Bij veel andere merken die een vergelijkbare fiets in twee wielmaten maken, heb je een duidelijke voorkeur voor de ene of de andere. In het geval van de Pyga's is het anders: we hebben namelijk geen voorkeur. Het zijn beide verrukkelijk gebalanceerde trailbikes. Je moet gewoon degene kiezen met de wielmaat die je het lekkerste vindt rijden.

ZwiTSErlAnD Bern

Grindelwald

44


Unisex. ROAD and MTB. High level. Professional use. SIZES: S-M (51-56) M-L (53-62) / WEIGHT: 235 g

SPIUK SYNERGIS Veilig op pad met de SPIUK Synergis helm. SPIUK Synergis is namelijk gemaakt van een uiterst sterke lichtgewicht buitenhelm en is voorzien van 24 ventilatiegaatjes voor maximale koeling en een optimale luchtcirculatie. Dankzij de vormbare binnenhelm en de zachte pads is het draagcomfort zeer groot. Compact fix zorgt voor een perfecte pasvorm. Natuurlijk is de SPIUK Synergis ook leverbaar in andere kleuren waaronder zwart, wit, zilver, zwart/rood, rood/wit en goud waardoor er altijd een helm te vinden is die precies bij je fiets en je outfit past. Verkrijgbaar vanaf â‚Ź89,95. Bij het Spaanse merk SPIUK kun je terecht voor een complete outfit voor op de fiets. Helmen, jerseys, vesten, shorts, broeken, handschoenen, sokken, ondergoed, schoenen en zelfs zonnebrillen zijn te vinden in het assortiment.

Vind een SPIUKdealer bij jou in de buurt en ontdek wat jij nodig hebt via www.o-w-d.nl | tel +31 (0)10 340 35 10 www.facebook.com/SPIUKbenelux

www.o-w-d.nl

SPIUKProducts


enduroenduroracerij racerij en enhet hetwielwielmatencircus, matencircus, misschien misschienwel wel de deduidelijkste duidelijkste samenvatting samenvattingvan van negentig negentigprocent procentvan van het hetproductnieuws productnieuwsdat datwe we voorbij voorbijzien zienkomen. komen.Maar Maarals als jejeeven evenverder verdergraaft, graaft,zie ziejeje meer. meer.we wezien ziende deopkomst opkomstvan van 1x11 1x11aandrijflijnen, aandrijflijnen,waarbij waarbijeen een enkele enkelefiets fietszelfs zelfszover zovergaat gaatdat dat er erhelemaal helemaalgeen geenvoorderailleur voorderailleur meer meergemonteerd gemonteerdkan kanworden. worden. dit ditgeeft geeftde deontwerpers ontwerpersveel veel vrijheid vrijheidom omde deseatstays seatstayskorter korter te tehouden houdenen enveel veelspeelsheid speelsheid te tebewaren. bewaren.een eenhele helecategorie categorie waar waardit ditjaar jaarvéél véélleuke leukedingen dingen gaan gaangebeuren gebeuren--zeker zekervoor voor nederlandse nederlandsebikers bikersdie dieéén één fiets fietszoeken zoekenom omalles allesmee meete te doen doen--isisdie dievan vande de110-120 110-120 millimeter millimeterfull-suspensions full-suspensionsop op grote grotewielen. wielen.de despecialized specialized Camber Camberen enCamber CambereVo, eVo, Lapierre LapierreZesty Zestytrail, trail,trek trekFuel Fuel ex, ex,Pyga Pygaoneten29, oneten29,Cube CubeaMs aMs 120, 120,het hetblijken blijkenextreem extreemallallround roundzijnde zijndefietsen. fietsen.Leuk Leukvoor voor rondjes rondjesop opde devaderlandse vaderlandse routes routesén énprima primafietsen fietsenom omop op grotere groterebergen bergenmee meete teraggen. raggen. Kortom, Kortom,2014 2014wordt wordteen eengoed goed jaar jaarvoor voorbikers! bikers!

Sc HW Al BE

sn ea KP ee Ks

Gear Gear//Sneakpeaks Sneakpeaks

De DeThunder ThunderBurt Burtisiseen eenloeisnelle loeisnelle semi-slick semi-slickcrosscountryband crosscountrybandwaarvan waarvan het hetbandprofiel bandprofieltussen tussende deFurious FuriousFred Fred enende deRacing RacingRalph Ralphininzit. zit.Weinig Weiniggrip, grip,maar maar ook ookerg ergweinig weinigrolweerstand rolweerstanddus. dus.De De26” 26”versie versie isis370 370gram gramenende de29” 29”versie versie410 410gram. gram.Dankzij Dankzij het hetronde rondeprofiel profielenende devele velekleine kleinevlakke vlakkenoppen noppenop op het hetloopvlak, loopvlak,rijdt rijdthet heterg ergsoepel. soepel.De Degrotere groterenoppen noppen aan aande dezijkant zijkantzorgen zorgenvoor voorwat watextra extragrip gripininde debocht. bocht.Het Het besloten beslotentestrondje testrondjedat datwe wereden redenwas wasop opsommige sommigeplekken plekken erg ergmodderig modderigenenmet metveel veelboomwortels boomwortelsbezaaid, bezaaid,toch tochhad hadde de band bandeigenlijk eigenlijknog nogopvallend opvallendveel veelgrip. grip.Echt Echteen eengoede goedeband bandvoor voor Nederlandse Nederlandserijders rijdersdie diehet hetallersnelste allersnelstewillen willenzijn zijnop opeen eenrondje. rondje.Het Het liefst liefstmet metdroge drogeondergrond, ondergrond,maar maareen eenregenbui regenbuiofofmodderplasje modderplasjekan kanhijhij best bestaan. aan.Voorlopig Voorlopigalleen alleeninin2.10 2.10breedte. breedte. Voor Voorde deenduro-racers enduro-racerskomt komtSchwalbe Schwalbeook ookmet meteen eenvoorvoor-enenachterachterband-combinatie, band-combinatie,alalnoemen noemenzezehet hetniet nietofficieel officieelzo. zo.De DeRock RockRazor Razorisis een eenhard hardrollende rollendeband, band,die diejejeachter achtermonteert monteertop opparcoursen parcoursendie diedroog droog enenharder harderzijn. zijn.Het Hetprofiel profiellijkt lijktwel weleen eenbeetje beetjeop opThunder ThunderBurt Burtmaar maardan dan een eenvariant variantaan aande deanabolen, anabolen,voorzien voorzienvan vaneen eenrelatief relatiefvlak vlakloopvlak loopvlakmet met veel veelkleine kleinestevige stevigenoppen noppenvoor vooreen eensnelle snelleacceleratie acceleratieenenaan aande debuitenbuitenkant kantdikke dikkedownhill-noppen downhill-noppenvoor vooroptimale optimalegrip gripals alsjejejejefiets fietsplat platininde de bocht bochtlegt. legt.Muddy MuddyMary MaryenenBig BigBetty Bettymaken makenplaats plaatsvoor voorMagic MagicMary. Mary.De De Magic MagicMary Maryisisde denieuwe nieuweallround allrounddownhill-band, downhill-band,een eenzogenaamde zogenaamdeinterintermediate, mediate,waarmee waarmeejejeeigenlijk eigenlijkaltijd altijdwel welgoed goedzit. zit.ErErzitten zittentwee tweebrede brede channels channelsaan aande deranden randenvan vanhet hetloopvlak, loopvlak,om omalle allevastklevende vastklevendemodder modder sneller snellertetelossen. lossen.De Dedikke dikkezijnoppen zijnoppenzorgen zorgenvoor voorvéél véélgrip gripininde debochten. bochten. Deze Dezeband bandisisverkrijgbaar verkrijgbaarininalle allewielmaten wielmatenmet metde debandbreedte bandbreedtevan van 2,35. 2,35.Meest Meestopvallend opvallendisiseigenlijk eigenlijknog nogdat datdeze dezeband bandten tenopzichte opzichtevan van de deRock RockRazor Razoralalwel welals als29 29inch-versie inch-versieverkrijgbaar verkrijgbaarisismet methet hetSuper Super gravity-karkas. gravity-karkas. Dit Ditaanbod aanbodsluit sluitperfect perfectaan aanbijbijwat watde decombinatie combinatievoor voorsnelle snelleenduroenduroracers racerslijkt lijktteteworden: worden:een eendikke dikkedownhill-achtige downhill-achtigeband, band,zoals zoalsde deHans Hans Dampf Dampfofofde denieuwe nieuweMagic MagicMary Maryals alsvoorband voorbandeneneen eenrelatief relatiefsnelle snelleband band met metdikke dikkezijnoppen zijnoppenals alsde deRock RockRazor Razorachter. achter.Het Hetvorig vorigjaar jaarvoor voorhet het eerst eerstgeïntroduceerde geïntroduceerdeSuper Supergravity-karkas gravity-karkaswordt wordtnu nude destandaard standaardininde de hele helegravity-lijn. gravity-lijn.De DeRock RockRazor RazorenenHans HansDampf Dampfzijn zijnmet metdit dittype typekarkas karkas verkrijgbaar verkrijgbaarinin26 26enen27,5 27,5inch, inch,voorlopig voorlopigalleen alleenininhet hetmeest meestallround allround zijne zijnecompound compoundmedium mediumTrailStar. TrailStar.

Schwalbe SchwalbeThunder ThunderBurt Burt

Schwalbe Schwalberock rockrazor razor

Schwalbe SchwalbeMagic MagicMarry Marry

46 46


lA PI ER RE

Up/Down Mountainbike Magazine

DE EVOluTIE VAN TWEE KlASSIEKERS: ZESTY EN SPIcY

Het grote nieuws bij lapierre is de overstap van de populaire en uitmuntende trailbike Zesty (140mm) en endurobike Spicy (160mm) op 27,5 inch wielen. Beide fietsen maken daarbij gebruik van hetzelfde frame met 150 millimeter veerweg. Meest interessante ontwerpverschuiving is dat lapierre de bovenbuizen verlengt in alle modellen - voor meer stabiliteit – en dat meteen combineert met korte stuurpennen, daar houden wij van! Teamrijder en legende Nico Voullioz racete afgelopen jaar op een large Spicy en is nu terug naar een Medium. De Zesty krijgt de naam Zesty AM, want er komt ook nog een Zesty Trail bij. Dit kleine broertje (of is hij groter?) heeft 29" wielen en de veerweg is gekrompen tot 120 millimeter. De reacties op het 'e:i shock'-systeem zijn zó positief (zie onder andere ons verhaal verder in dit nummer), dat lapierre heeft besloten de duurste modellen uit de zeer uitgebreide range standaard te voorzien van dit systeem. Bij lager geprijsde modellen is het nog steeds als optie leverbaar. De Spicy was al een van de beste endurofietsen die je kon kopen, maar hij wordt nog duidelijker naar downhill getuned voor betere prestaties als enduro-racer. Hij wordt wat slacker dankzij het gebruik van een langere vork en krijgt meer compressiedemping, waarmee de bike grotere brokken beter weg moet kunnen slikken. Afhankelijk van hoe hoog je kijkt, in de prijslijst zijn er uitvoeringen die geheel uit Supreme 6 Alloy worden opgetrokken, modellen waarbij de voorste framedriehoek van carbon is en modellen waarbij de staande achtervork ook nog van carbon is. Bij alle modellen is de liggende achtervork van Supreme 6, ter voorkoming van schade. Verder hebben de fietsen mooie detailoplossingen: een achterste remklauw die in de achtervork ligt, een hele nette geïntegreerde bashgaud onder de bottombracket bij de carbon-modellen en kabelgeleiding die je naar eigen voorkeur door of buiten het frame langs kan leiden.

Eenmaal op de berg vielen vooral de enorme rust én de speelsheid van de Spicy op. Het blijft een magistrale fiets waar iemand (lees: Nico) heel erg veel tijd in heeft gestopt om 'm zo getuned te krijgen. Alle onderdelenkeuzes kloppen, de fiets past als een maatpak en boezemt de rijder veel vertrouwen in. Alle hoeken zijn precies goed en hij rijdt als een beest. controle, stuurgedrag, alles lijkt te kloppen. Dit moet een van de allersnelste fietsen in dit segment zijn. De Zesty AM die we daarna rijden staat op 2.25 Nobby Nics. De fiets verdient, zeker hier in de bergen, een band die meer aankan. Ondanks niet passend rubber, voel je dat het de fiets ontbreekt aan ballen, iets wat de Spicy juist zo verschrikkelijk goed maakt. Als we wisselen naar de Zesty Trail, valt het misschien nog meer op. Wat een fiets is dit! Een heerlijk scheurijzer. De grotere efficiëntie, die de Zesty AM zou moeten hebben ten opzichte van de Spicy, komt in deze fiets daadwerkelijk tot zijn recht! En hij staat op dezelfde Nobby Nics, weliswaar in een 29'er uitvoering, maar toch. De Zesty Trail is loeisnel, rijdt lichtvoetig en speels, accelereert de bocht uit en zou van deze bikes onze eerste keuze als allround trailbike zijn. Ben je op zoek naar iets dikkers, dan is de Spicy een van de allerbeste endurobikes die te koop is. Je zou 'm rechtstreeks uit de doos kunnen racen. Maar wat maakt dat dan van de Zesty AM? Hij valt met twee van die sublieme broertjes eigenlijk een beetje tussen wal en schip en wordt daarmee een beetje verdrongen naar een plekje op de reservebank.

lapierre Zesty Carbon Alu Ei

lapierre Team Spicy Carbon Ei

47


cOMPROMISlOOS ENDuROWEDSTRIJDMATERIAAl

Sc HW Al BE

sn ea KMPA eVeIc Ks

Gear Gear//Sneakpeaks Sneakpeaks

De wielset is 'Mavic-typisch'De extreem goed Zij Dat Mavic diep in het enduroracen Thunder Burtdoordacht. is een loeisnelle scheiden heel sterk de functies die het voorwiel en achterzit, is bekend. En dat ze het dicht bij semi-slick crosscountryband waarvan wiel hebben en richten het het bandprofiel wiel daar dan ook naar in. Zo Fred huisendurokunnen zoeken ook. De sponsoring tussen de Furious heeft het voorwiel vierentwintig hetWeinig achterwiel van Fabien Barel, Anne-caroline chausson en de Racingspaken Ralph en in zit. grip, maar racerij maar twintig. De ontwerpers vanrolweerstand Mavic merkten dat en überripper Jerome clementz is al een ook erg weinig dus. Dehun 26” versie pro-rijders stijvere voorwielen dan29” achterwielen wildenDankzij hebtekenen aanhet de wand. Maar ook de support van het is 370 gram en de versie 410 gram. wielben. Een hele rijden met en eendepaar en enkele Trans-Provence event toont aan waar zij denken dat hetdag ronde profiel velepro-rijders kleine vlakke noppen op matencircus, tientallenhet fietsfanaten leverde enkeleDe wanklank de sport heen gaat. Met de release van een gecombiloopvlak, rijdt het geen erg soepel. grotereop. noppen Nog niet een geburpte band.wat Datextra zou je al in een neerde wiel- en bandenset aaneens de zijkant zorgen voor grip desucces bocht. Het misschien welcrossmax Enduro WTS tonen kunnen noemen. ze helemaal hun toewijding aan de jongste discipline. WTS besloten testrondje dat we reden was op sommige plekken de duidelijkste Het meest toegankelijke product uit dezebezaaid, lijn is detoch crossmax staat voor Wheel Tyre System en Mavic laat daarbij ook zijn erg modderig en met veel boomwortels had de Enduro-schoen. Waar je twee noggoede met een eerste stap in het aanbieden eigenlijk nog opvallend veeljaar grip.geleden Echt een band voor samenvatting van van mountainbikebanden zien band zaklampje op zoek moest naar eenwillen paar schoenen én Het (in het wielrennen maken ze al eventjes banden). Ze pakken Nederlandse rijders die het allersnelste zijn op eendie rondje. negentig procent van goede hadden én fatsoenlijk loopgedrag het meteen professioneel aan door verschillende voor- en liefst met drogekrachtoverbrenging ondergrond, maar een regenbui of modderplasje kan hij uitdagende boden, begint de markt achterbanden te introduceren, en aan.tijdens Voorlopig alleen inhike-a-bikes 2.10 breedte. het productnieuws dat werespectievelijk de chargebest wat alternatieven te bieden! In essentie is en de achterenduRoam Xl. De charge is een voorband met een hele zachte Voor de opeens enduro-racers komt Schwalbe ook met een voorvoorbij zien komen. Maar als roschoen een mutantze met Mavic Furyzo. als De moeder compound en heel erg veel grip en een achterband met band-combinatie, al noemen hetde niet officieel Rock en Razor is Alpine band, Xl alsdie vader: een contagrip-buitenzool die we grip aangraaft, de zijkanten en een je achter monteert op parcoursen diealdroog je even verder zie je goed rollend middenstuk. Deeen hardderollende kenden vanprofiel de Alpine met een Burt ratchet, voorband is een geweldige grippy band en liefhebbers van en harder zijn. Het lijkt Xl, wel gecombineerd een beetje op Thunder maar dan meer. we zien de opkomst van eenaan nogde iets stijvere middenzool vooral hogere die met zachte compounds komen hier volop aan hun trekken. grip, een variant anabolen, voorzien vaneneen relatief vlaksnit loopvlak je enkel beschermt. Klinkt als muziek in deen oren. grip en grip. uiteraard levereen je iets in op rolweerstand, maar veel kleine stevige noppen voor eenons snelle acceleratie aan We de buiten1x11 aandrijflijnen, waarbij hopen alleen dat ze voor ook een zwarte variant als je volle bak een kapotgereden haarspeldbocht inrijdt,kant is dikke downhill-noppen optimale grip als jeuitbrengen je fiets platvoor in de enkele fiets zelfs zover gaat dat de mensen die niet met Mavic-knalgeel aanMary. De het fijn om te weten dat je voor in ieder geval hard kan rembocht legt. Muddy Mary en noodzakelijk Big Betty maken plaats voor Magic hun voeten hoeven te lopen. mengeen en sturen. De Roam Xl als achterband is echter een Magic Mary is de nieuwe allround downhill-band, een zogenaamde interer helemaal voorderailleur heel ander verhaal: het had de nacht voor de test vrij hard mediate, waarmee je eigenlijk altijd wel goed zit. Er zitten twee brede meer gemonteerd kan worden. geregend en de berg was nat. Kortom, we gleden alle kanchannels aan de randen van het loopvlak, om alle vastklevende modder ten op met de Roam. Erveel is natuurlijk niemand die je verbiedt sneller te lossen. De dikke zijnoppen zorgen voor véél grip in de bochten. dit geeft de ontwerpers de charge ook op je achterwiel te monteren en dat was Deze band is verkrijgbaar in alle wielmaten met de bandbreedte van vrijheid om de seatstays korter onder dergelijke omstandigheden waarschijnlijk dan ook2,35. de Meest opvallend is eigenlijk nog dat deze band ten opzichte van optie geweest. Het onder enduro-omstandighedenderijRock Razor al wel als 29 inch-versie verkrijgbaar is met het Super te houdenbeste en veel speelsheid den met minimalistische achterbanden moeten we eerstgravity-karkas. nog te bewaren. een hele categorie eens wat beter trainen en tot die tijd overlaten aan de echte Dit aanbod sluit perfect aan bij wat de combinatie voor snelle enduropro's.véél In die zin is de bandenset dat lijkt te worden: een dikke downhill-achtige band, zoals de Hans waar dit jaar leuke dingenprecies wat Mavic zegt racers het is: een wedstrijdset om te presteren bij enduroraces.Dampf of de nieuwe Magic Mary als voorband en een relatief snelle band gaan gebeuren - zeker voor met dikke zijnoppen als de Rock Razor achter. Het vorig jaar voor het eerst geïntroduceerde Super gravity-karkas wordt nu de standaard in de nederlandse bikers die één hele gravity-lijn. De Rock Razor en Hans Dampf zijn met dit type karkas fiets zoeken om alles mee te verkrijgbaar in 26 en 27,5 inch, voorlopig alleen in het meest allround zijne compound medium TrailStar. doen - is die van de 110-120

millimeter full-suspensions op grote wielen. de specialized Camber en Camber eVo, Lapierre Zesty trail, trek Fuel ex, Pyga oneten29, Cube aMs 120, het blijken extreem allround zijnde fietsen. Leuk voor rondjes op de vaderlandse routes én prima fietsen om op grotere bergen mee te raggen. Kortom, 2014 wordt een goed jaar voor bikers!

Mavic Crossmax Enduro

Schwalbe Thunder Burt

Schwalbe rock razor

Schwalbe Magic Marry

4846


SP Ec IA lI ZE D

Up/Down Mountainbike Magazine

Hét grote nieuws bij Specialized was de introductie van de nieuwe Epic, of beter gezegd: van twee Epics. Specialized ziet de opkomst van twee soorten xc-racers. Rijders die lange marathons en duurwedstrijden rijden en daar een fiets voor nodig hebben die nét iets comfortabeler en stabieler is en meer flexibiliteit biedt voor de drivetrain. Daar is vanaf nu de 'gewone' Epic voor. Maar ze zien ook racers die behoefte hebben aan een korte en zenuwachtige knalbak voor de meer explosieve xc-parcoursen. Speciaal voor die mensen is de Epic Wc ontwikkeld (met Wc van World cup). Een halve graad stijlere stuurhoek, 5 millimeter kortere seatstays en dus algemeen wat zenuwachtiger, maar ook explosiever te rijden dan de 'gewone' Epic. En nu komt het: 1x only! Daar past dus geen voorderailleur meer op. Hierdoor ontstond voor de ontwerpers de mogelijkheid om een kneiterdikke rechter chainstay te maken die alle kracht uit de aandrijflijn superefficiënt kan doorspelen naar het achterwiel. Hoezo compromisloos? Het goede nieuws is dat die Epic Wc ook zo rijdt. Hard en compromisloos. En dat is precies wat je graag wil van zo'n gruwelijke racebak. grappig genoeg was de zenuwachtigheid van de fiets inspirerend. Het motiveerde je om keihard te rijden. Als een soort hazewindhond die staat te bibberen op zijn pootjes. Bloedsnelle pootjes, dat wel. Als we de twee Epics naast elkaar houden zijn wij eigenlijk meer fan van de Wc. De ongeëvenaarde toewijding aan racen is precies wat de Epic zou moeten hebben. O ja: een Epic Wc S-works in large weegt uit de doos (zonder pedalen of bidonhouder) 8,9 kilo. Wij zijn meestal niet zulke weightweenies, maar hier worden we wel een beetje stil van. De grote presentatie van Specialized en de enorme testvloot die klaar stond, stelde ons wel in staat om eens backto-back door het deel van het Specialized-assortiment te rijden dat wij heel interessant vinden. We begonnen met de vernieuwde carbon camber (die qua geometrie precies hetzelfde is als de alu-variant), een 110 millimeter allround trailbike. Eigenlijk gewoon een 'mountainbike' dus. Wie had gedacht dat 29'er wielen en 'maar' 110 millimeter veerweg zó leuk kunnen zijn?! We hebben het wel eens eerder gezegd, maar meer Nederlanders moeten deze (of een dergelijke) fiets eens uitproberen. Wij zien op de vaderlandse routes teveel mensen op crosscountry-racers rondrijden, terwijl ze veel gelukkiger zouden worden van een dergelijke fiets. Waarschijnlijk niet omdat ze dan sneller zijn, maar vooral omdat hun rondjes er leuker van worden. Wil je nog meer leuks? Dan moet je bij Specialized de Evo-versie pakken van die fiets die je al leuk vond. Zo ook de camber Evo: breder stuur, kortere voorbouw, dikkere banden, 10 millimeter veerweg extra voor en achter. Een knalrecept. Dit zou wel eens een hele snelle endurofiets voor de 'lage landen' kunnen zijn. Er is een carbon versie, maar wij denken dat de meeste mensen budget-gedwongen voor de alu zullen gaan. En die rijdt zo goed, dat daar helemaal niets mis mee is! De camber werd vorig jaar al niet meer in een 26" uitvoering gemaakt. De fiets boven de camber, de 'gewone' Stumpjumper komt vanaf dit jaar alleen nog maar

in 29". Het gerucht deed de ronde dat voor elke verkochte 26" Stumpy er zeven werden verkocht (!) van de 29'er versie. Kennelijk zitten Stumpjumper-rijders niet meer te wachten op 26". We reden op een 26" en 29" versie van de Stumpjumper Evo en - ondanks een licht nostalgisch gevoel - moeten we ook hier toegeven: de 29" is, in ieder geval op het typische allmountain terrein waarop we hebben gereden een fijnere fiets. gecontroleerder, sneller en met meer overtuiging walst de fiets door het terrein. De speelsheid van de 26" slaat in zo'n directe vergelijk tussen deze twee broertjes door naar zenuwachtigheid. Is het dan een en al gejubel over 29'ers? Nee, niet helemaal. Want de rondjes die we reden op een 26" en 29" Enduro (de 29" stond al heel erg lang op ons wensenlijstje om te rijden, maar dat was tot dusver vanwege extreem lage beschikbaarheid nog niet mogelijk) laten zien dat de 29'eroverheersing bij een dergelijke hoeveelheid veerweg wat ons betreft nog niet zo eenduidig is. Beide Enduro's zijn geweldige fietsen voor dit segment, maar er is zeer overtuigend nog tijd en plaats voor de 26" Enduro.

titeL

49

Voor een uitgebreider verhaal over alle nieuwtjes die we bij de presentatie van Specialized hebben gezien verwijzen we je graag naar de website van uP/DOWN: updown.soulonline.nl

Specialized Camber EVo

Specialized Epic wC


Sc HW TR Al EK BE

sn eca AKN PYe Oe NK s

Gear Gear//Sneakpeaks Sneakpeaks

Het grootste nieuws van canyon is snel en voornamelijk in carbon. enduroHet zou een marathon-fully racerij met 100 millimeter veerweg moeten die ook niet wars is en hetzijn, wielvan een rondje trailrijden. Om het matencircus, gewicht te drukken zijn de achterste draaipunten vervangen misschien wel door verende scharnierpunten uit carbon, iets wat we in het de duidelijkste verleden wel eens bij bijvoorbeeld cannondale Scalpels hebben gezien. Ook de floating link die we samenvatting van een paar maanden geleden testten op de Nerve Al 29 negentig procent van heeft moeten wijken in het kader van gewichtsbesparing en het geldige argument dat het bij zulke het productnieuws dat we korte veerwegen toch relatief weinig oplevert. En de laatste interessante feavoorbij zien komen. Maar als ture: een voorbereiding voor montage van een batterij die een elektronische schakelgroep elektronisch veersysteem je even verder graaft, zieof je zou moeten aandrijven. canyon is al klaar voor meer. we zien de opkomst van de toekomst...

1x11 aandrijflijnen, waarbij een enkele fiets zelfs zover gaat dat er helemaal geen voorderailleur meer gemonteerd kan worden. dit geeft de ontwerpers veel vrijheid om de seatstays korter te houden en veel speelsheid te bewaren. een hele categorie waar dit jaar véél leuke dingen gaan gebeuren - zeker voor nederlandse bikers die één fiets zoeken om alles mee te doen - is die van de 110-120 millimeter full-suspensions op grote wielen. de specialized Camber en Camber eVo, Lapierre Zesty trail, trek Fuel ex, Pyga oneten29, Cube aMs 120, het blijken extreem allround zijnde fietsen. Leuk voor rondjes op de vaderlandse routes én prima fietsen om op grotere bergen mee te raggen. Kortom, 2014 wordt een goed jaar voor bikers!

De Thunder Burt In onze is een ogen loeisnelle het semi-slick crosscountryband grootste nieuwswaarvan bij het bandprofielTrek tussen heeft deeens Furious niet Fred met en de Racing Ralph wielmaten in zit.teWeinig maken.grip, Tenmaar ook erg weinigeerste rolweerstand heeft Trek dus.deDe prijzen 26” versie is 370 gram enop deveel 29”populaire versie 410modellen gram. Dankzij naar het ronde profiel beneden en de weten vele kleine te krijgen. vlakkeEen noppen op het loopvlak, rijdt voorbeeld: het ergeen soepel. 29'erDehardtail grotereSuperfl noppen y aan de zijkant 9.6, zorgen waarvan voor wat het vergelijkbare extra grip in de model bocht. vorig Het besloten testrondje jaar nog dat2.499 we reden euro was moest op kosten, sommige is plekken door erg modderig en watmet slimme veel ingrepen boomwortels in marges bezaaid, en toch efficiëntere had de band eigenlijk productie nog opvallend verlaagd veel naar grip. 1.899 Echt een euro. goede Daar band wordtvoor Nederlandse rijders onze portemonnee die het allersnelste vrolijk willen van! Ten zijntweede op een willen rondje.zeHet bij liefst met droge Trek ondergrond, steeds verder maarafeen vanregenbui modeljaren of modderplasje en zullen ze fikan etsen hij best aan. Voorlopig introduceren alleenopinhet 2.10moment breedte.dat het model of de markt Voor de enduro-racers er klaar voorkomt is enSchwalbe niet als deook kalender met een zegt voordat en ze achtermoeten band-combinatie, uitkomen al noemen met watze nieuws. het niet Iets officieel waar wij zo.groot De Rock voorstander Razor is een hard rollende van zijn. band, Verder die zijn je achter er natuurlijk monteert de nieuwe op parcoursen 29'er versies die droog van en harder zijn. de Fuel Het profiel EX (120lijkt millimeter wel een full-suspension) beetje op Thunder en Burt Remedy maar(140 dan een variantmillimeter aan de anabolen, full-suspension). voorzien van En de een27,5 relatief versies vlakvan loopvlak Remedy met veel kleine stevige (ook 140noppen millimeter voorfully) een snelle en de acceleratie afgeslankteen nieuwe aan de Slash buitenkant dikke downhill-noppen (160 millimeter enduro-racebak). voor optimale grip Weals hebben je je fiets ze nog platniet in de bocht legt. gereden, Muddy Mary maaren ons Bigvermoeden Betty maken is dat plaats de twee voor meest Magic Mary. interesDe Magic Marysante is devan nieuwe dat stel allround de 29'er downhill-band, Fuel EX, dat een een zogenaamde bloed-efficiënt intermediate, waarmee trailwapen je eigenlijk lijkt te worden, altijd welengoed de Slash zit. Erzijn. zitten De Slash twee brede had channels aan altijd de de randen juistevan papieren het loopvlak, om eenom goede alle vastklevende enduro-racer modder te sneller te lossen. worden, Demaar dikkewas zijnoppen een beetje zorgen zwaarlijvig voor véél vergeleken grip in de met bochten. de Deze band is concurrentie. verkrijgbaarVolgens in alle wielmaten Treks opgave met zou de bandbreedte het alu-framevan 350 2,35. Meestgram opvallend afgevallen is eigenlijk moeten nog zijn, datondanks deze band dat ten het opzichte is klaargevan de Rock Razor maakt al wel voorals 27,5" 29 inch-versie wielen. verkrijgbaar is met het Super gravity-karkas. Dit aanbod sluit perfect aan bij wat de combinatie voor snelle enduroracers lijkt te worden: een dikke downhill-achtige band, zoals de Hans Dampf of de nieuwe Magic Mary als voorband en een relatief snelle band met dikke zijnoppen als de Rock Razor achter. Het vorig jaar voor het eerst geïntroduceerde Super gravity-karkas wordt nu de standaard in de hele gravity-lijn. De Rock Razor en Hans Dampf zijn met dit type karkas verkrijgbaar in 26 en 27,5 inch, voorlopig alleen in het meest allround zijne compound medium TrailStar.

Trek Fuel Ex xTr 29'er

Schwalbe Thunder Burt

Schwalbe rock razor

Schwalbe Magic Marry Trek Fuel Ex 29'er

5046



RO SE

Gear / Sneakpeaks

Eigenlijk is het belangrijkste nieuws bij Rose de indiensttreding van een nieuwe hoofdontwerper voor de mountainbikes, Max Sistenich. Iemand waarvan we het vermoeden hebben dat hij het merk in de toekomst meer zal pushen. De 145 millimeter fully granite chief krijgt 27,5 wielen én de stuurhoek zakt een graad onderuit. Dat belooft een slack en low enduro-apparaat te worden. Naar beneden voelt de fiets erg speels aan. Omhoog helpen de grotere wielen snelheid te behouden. Je kan er met gemak een paar uur mee klimmen. Een aanpassing die in eerste instantie alleen visueel opvalt, maar wel veel invloed heeft, is de montage van de achtervering. De veer staat nu in lijn met de seatstay, waardoor er minder druk op de demper nodig is en je de hele veerweg kunt gebruiken. Naast de granite chief introduceert Rose de Sky Fire, een '26 x 185mm enduro on steroids' (heette dat vroeger niet een freerider?). Als fietsconcept misschien niet enorm interessant voor veel Nederlanders, maar het geeft wel aan waar Max en zijn collega's naar toe willen. Wat minder rechte buizen en meer flow in het hele frame. En dat zal de Rose-bikes visueel ten goede komen.

De Thrill Hill is een nieuwe carbon 115mm fully, ontwikkeld in samenwerking met het Rose ultraSports-team.... Juist, dat wordt kilometers vreten. Net als bij de lux van canyon ziet Rose af van een draaipunt op de achterbrug, de flex van het carbon maakt het draaipunt op de achterbrug niet meer nodig. Hierdoor wordt het totale frame stijver en lichter. Opvallend is dat er gekozen is voor 27,5" wielen. En Rose is niet de enige, we zien het onder andere ook bij giant, Merida en Scott. Ze bieden nieuwe op xc georiënteerde fietsen aan. Het laatste nieuws is niet direct fietsennieuws, maar wel belangrijk omdat je een Rose nu eenmaal direct via de website bestelt. De configurator is aanzienlijk vereenvoudigd en kent drie uitvoeringsniveaus om je fiets in te richten: good, Better en Best. Daarna kan je elk afzonderlijk onderdeel nog bijstellen, maar het scheelt heel wat geklik bij het samenstellen van je fiets.

↓ rose Thrill Hill

rose Sky Fire

rose Granite Chief

52


V O O R 2 2 : 0 0 B E S T E L D M O R G E N I N H U I S

GRATIS BEZORGING V A N A F

NEW

L 5 0 . -

E T Y L E SPORTDRINK

WEL DE VOORDELEN, GÉÉN CALORIEËN Het is inmiddels alom bekend dat een verstoorde vocht- en elektrolytenbalans een nadelig effect heeft op je prestatievermogen en is veelal de veroorzaker van krampverschijnselen. Zorgen dat je vocht- en elektrolytenbalans op optimaal niveau blijft is dus van groot belang. Elyte Sportdrink is een unieke nieuwe drank van Amacx die je hierbij kan helpen.

Ideaal voor optimalisatie van de vochtbalans Helpt tegen prestatieverlies & krampverschijnselen Verkrijgbaar mét & zonder cafeïne Bevat de essentiële mineralen Praktisch géén calorieën! Lost goed op in water Geen kleurstof Lekker frisse smaak

25

SERVINGS

8.

95

volg ons op facebook facebook.nl/Duursport.nl

NEW AMACX Protein Bar Een absolute Protein-traktatie!

AMACX Recovery Drink

Amacx introduceert de nieuwe innovatieve Protein Bar. Bijzonder rijk aan Protein (27,3 gr) en super laag suikergehalte (2,5 gr) per Bar! Ideale voedingwaarde, heerlijke smaak en bijzonder scherp in prijs!

De kickstart voor je herstel! Amacx Recovery Drink geeft je herstel direct de juiste kickstart! Een zeer waardevolle toevoeging voor elke fanatieke sporter die zijn of haar prestaties naar een hoger niveau wil brengen. Nu verkrijgbaar in de smaak: Forrest Fruit

NEW

VAN

17.50

NEW

12X 65 GR

19.95

TASTE

VOOR

14.95

HIGH 5 Energy Source 2,2 kg Optimale opname, maximale energie!

BORN Block 16x4 gram

Door de unieke 2:1 formule bestaat deze drank, naast Maltodextrine ook uit Fructose. Hierdoor ontstaat 50% meer opname van koolhydraten, wat resulteert in een grotere energielevering, en dus meer energie om een topprestatie neer te zetten.

Kauwtablet die écht power levert! De kauwtablet bevat een vernieuwde samenstelling van complexe koolhydraten, natuurlijke antioxidanten, het spiermineraal magnesium en natuurlijke fitmakers. De Block is ontwikkeld in samenwerking met de renners van het World Tour Cyclingteam Argos-Shimano.

3+1

IN PRIJS VAN

OP = OP

VOOR

29.95

GRATIS p/st

4.50

GRATIS KADO BIJ ELKE BESTELLING! W

W

W

.

VERLAAGD

43.95

}

D

U

U

R

S

P

O

R

T

.

N

L


Travel / Millau

tekst: bas Rotgans

foto's: Michiel Rotgans, antoine bussier

enduRo in steReo EEN TEAM–ENDuRO, lEuKER DAN IN JE EENTJE!

These Stereo's go to 11!

54


Up/Down Mountainbike Magazine

This one time, at bike camp…

Meedoen aan een Frans enduro-evenement blijft een mooie uitdaging. Op een paar kromme Engelse zinnen uit google Translate na is alleen al de Franstalige website een groot mysterie. Het inschrijfformulier en de briefing over wat je kan verwachten ook. Kortom, we weten dat er wordt verwacht dat we met zijn tweeën racen in 'teamverband' en dat er wordt geslapen in zogenaamde bivaks, een spartaans onderkomen bovenop de berg. O, en het evenement duurt drie dagen, we moeten ons op donderdagmiddag melden op een parkeerplaats aan de rand van het Zuid-Franse Millau. Omdat we in teamverband gaan rijden, lenen we twee identieke cube Stereo's. Identiek? Bijna identiek. Alleen de wielmaat verschilt van de Stereo Super HPc Sl, een 29'er met 140 millimeter veerweg versus een 27,5'er met 160 millimeter. Wij zijn benieuwd hoeveel je merkt van de verschillen en of de grotere wielmaat de 20 millimeter verschil in veerweg compenseert.

dag 1 stage 1

stage 3

De start van de stage is een kleine klim gevolgd door wat snel zigzag-werk en daarna een lange afdaling met medium-krappe haarspeldbochten. We rijden - letterlijk - door de ruïne van een oud kasteel en over ernstig overgroeide trails naar beneden. Net als we in ons ritme komen, begeeft de band van de 27,5'er het en - "rijden we door, repareren we hier?" - strompelen we de stage uit. Ondanks de pech zit de sfeer er meteen goed in: wat is het leuk om met zijn tweeën te rijden!

Het begin van de stage is trappen geblazen, het middenstuk volgt over een glooiende rots die bijna als een rivier naar beneden golft, het heeft een klein beetje geregend en op sommige plaatsen is de rots verraderlijk glad. Als 'achterste' hoef ik niet de lijn te zoeken, maar rijd ik gewoon achter Michiel aan. Michiel gokt verkeerd en klapt hard onderuit. Ik schiet langs 'm en wacht verderop, samen rijden we de stage uit. In de laatste rockgarden pakken de grote wielen nog snel even de voorsprong. Maar overall was de 29'er hier ook sneller.

29 - 1 : 27,5 - 0 door pech

stage 2 Zigzaggend knallen we langs een steile wand naar beneden. De krappe haarspeldbochten zijn allemaal te rijden met de 29'er, maar Michiel is er sneller vandoor op zijn 27,5'er. Af en toe staat hij even te wachten. Het is wel duidelijk wie er op deze stage in het voordeel is. Op een paar moeilijke steile stukjes naar beneden voel ik wel de enorme reserve die je krijgt doordat je meer 'tussen' de wielen zit, dan erop. Een prachtige stage en de omgeving is meer dan de moeite waard. 29 - 1 : 27,5 – 1 door de haarspeldbochten

55

29 - 2 : 27,5 – 1 voordeel in rockgardens en op de 'steenrivier'

stage 4 Het is einde van de dag en het relatief kort nachtje in de tent begint zijn tol te eisen. Het begin van de stage is vlak en er moet veel worden getrapt. Daarna wordt het smaller en technischer met veel stof, boomwortels en letterlijk één haarspeldbocht van betekenis die ik met onvoldoende energie instuur, waardoor ik blijf hangen. Michiel rijdt me voorbij en ik eindig de stage een beetje chagrijnig (vooral op mezelf omdat ik harder had moeten trainen). 29 - 2 : 27,5 - 2 haarspeldbocht


Travel / Millau

dag 2 stage 5 Na een rustig nachtje is de start van deze stage in het bos op 850 meter hoogte. En daar begint het plots te sneeuwen, dus het terrein wordt glibberig! Op het kaartje is te zien dat het een lange afdaling wordt. We droppen in en komen letterlijk alles tegen wat er in een goede enduro-stage hoort te zitten: drops, tegenklimmetjes, haarspeldbochten, rockgardens, doorsteken van beekjes, ga zo maar door. Het natte sausje zorgt er twee keer voor dat ik ondersteboven in de berm lig, maar ook Michiel loopt te spartelen. Aan het eind van de stage rijden we nog precies bij elkaar, onbeslist. Wat trouwens wel aangeeft hoe klein de verschillen tussen beide fietsen zijn. 29 - 2,5 : 27,5 - 2,5 haarspeldbocht

stage 6 Is een welkome verlichting in de vorm van een wat makkelijkere stage na het geweld van de vorige. Veel lange rotsige partijen en de 29'er is hier duidelijk in het voordeel. Hij loopt over de knobbelige ondergrond gewoon weg bij de

27'er. Het regent zachtjes door, dus de extra grip van de grote wielen is erg welkom. Zou het dan werkelijk dat dit de snellere endurofiets is? 29 - 3,5 : 27,5 - 2,5 rockgardens

stage 7 Wat een horrorstage! Het begin gaat nog aardig vriendelijk, maar na een paar bochten duikt het pad steil de berg af en keren we door middel van de meest verschrikkelijke haarspeldbochten die ik ooit heb gezien. Scheve platen van graniet die schuin tegen elkaar geleund staan. Er zijn bochten bij waarin je rustig drie tot vier meter hoogte verliest. Het lijken meer drops die in een bochtje lopen dan bochten. Ik ontdek opeens dat de mysterieuze schaafplekken die ik aan de binnenkant van mijn benen heb, blijken te worden veroorzaakt door een wrijvende achterband als ik heel erg ver achter mijn zadel ga hangen. Eigenlijk hebben wij (en onze fietsen) het er allebei moeilijk mee, maar de 29'er zit het meest in de weg.

stage 8 Vanwege de regen hebben de organisatoren besloten de race te verleggen. In plaats van een stage die nog moeilijker is dan de vorige mogen we stage 6 nog een keer rijden. Nu we beter weten waar we heen willen - en moeten – gaat het gas er hard op. De 29'er ligt nog steeds voor, maar het verschil is kleiner. Vannacht slapen we weer op een hoogvlakte waar het ernstig koud is. Ik ben blij een dikke slaapzak en donsjas bij me te hebben. 's Nachts uit het mini-tentje wurmen om buiten te plassen lijkt een soort Everest-expeditie. 29 - 4,5 : 27,5 - 3,5 nog meer rockgardens

29 - 3,5 : 27,5 - 3,5 haarspeld'bochten' from hell

56


Up/Down Mountainbike Magazine

← Tweepersoons start. De achterste rijder draagt de chip voor tijdswaarneming. ↑ De winnaar, 27,5 is een betere racebike. ↗ Je spullen drogen terwijl buiten de temperatuur erg snel dropt naar het vriespunt blijft tricky.

dag 3 stage 9

stage 11

De eerste stage heeft veel trapstukken. gevolgd door afdalingen die over oude terrasakkertjes lopen, dus vlakke stukken met af en toe een steil dropje en wat haarspeldbochten. Het is op dit soort gebalanceerde stages dat opvalt hoe dicht de twee Stereo's eigenlijk bij elkaar liggen. gelukkig is de finish in het piepkleine Trèves en kunnen we op het dorpspleintje een 'grand crème' bestellen.

Tijdens het technische klimmetje naar de start merk ik nog goed het voordeel van de grote wielen. Als een voertuig op rupsbanden kruipt de Stereo naar boven. Eenmaal daar aangekomen weten we genoeg: deze stage wordt lANg! Er zit een stevige klim in het midden en de laatste dertig procent van de afdaling bestaat uit een niet-eindigende serie haarspeldbochten. Het... houdt... niet... op. Het zijn er waarschijnlijk meer dan zestig, maar het zouden er ook rustig honderd kunnen zijn. De 29'er heeft het nakijken en niet zo'n beetje ook.

29 - 5 : 27,5 - 4 mix van trappen en sturen

stage 10 Een leuke uitdagende stage die eerst door een bos loopt en verder naar beneden over rotsige hellingen waarbij je snel en hard moet sturen om de leuke route te volgen. De grote banden hebben veel grip op de bosgrond, maar niet genoeg om de wendbaarheid van de kleinere wielen de baas te kunnen als het krap wordt. De 27,5 wint, maar op het nippertje. 29 - 5 : 27,5 - 5 wendbaarheid pakt meer voordeel dan grip

57

29 - 5 : 27,5 - 6 haarspeldbochten elimineren het voordeel van de 29'er definitief

Het Biivouac-evenement is simpel. Té leuk om niet mee te doen! Stel je een beetje flexibel op en zorg voor een gelijkwaardig teammaatje. Het wordt een weekend om nooit meer te vergeten. De eindconclusie over de Stereo's? De verschillen zijn klein. Om te racen kiezen we toch de 27,5'er. De verhoogde wendbaarheid van de kleinere wielen zorgt voor een betere handling. Maar als je van toeren in uitdagende omgevingen houdt, dan gaan we voor de 29'er. Het vermogen om overal overheen te kruipen en het comfort en controle van de grote wielen besparen op de lange termijn veel energie. Biivouac moet van jaar tot jaar groeien. De organisatoren willen het evenement volgende jaar herhalen en er eentje op een nieuwe locatie aan toevoegen. Meer info en inschrijven: www.biivouac.com


A

l

l

E

r

y

Gallery

G

rijder: Rikard Lindby

locatie: engelberg, Zwitserland

fotograaf: oskar enander

58


A

l

l

E

r

y

Up/Down Mountainbike Magazine

59

locatie: engelberg, Zwitserland

fotograaf: oskar enander

G

rijder: Rikard Lindby en oskar enander


A

l

l

E

r

y

Gallery

G

rijder: Lars Veenstra

locatie: bensink Compound, Voorst, nederland

fotograaf: Michiel Rotgans

60


A

l

l

E

r

y

Up/Down Mountainbike Magazine

61

locatie: bensink Compound, Voorst, nederland

fotograaf: Michiel Rotgans

G

rijder: Joost wichman en Lars Veenstra


Minitest / Verstelbare Zadelpennen

dRoP it

tekst en foto's: bas en Michiel Rotgans

Verstelbare zadelpennen, ook wel bekend als 'dropper seatposts', zijn een hot topic in het mountainbiken. Met ĂŠĂŠn druk op de knop gaat je zadel omhoog en omlaag als een bureaustoel. eĂŠnmaal geprobeerd wil je nooit meer zonder. wat is er nu zo baanbrekend aan?

De korte variant van het antwoord op deze vraag: 'de pennen zijn relevanter dan ooit.' En dit heeft weer te maken met dat steeds meer mountainbikes een superbreed inzetbereik hebben en zowel geschikt zijn om lang mee te klimmen als heftig af te dalen. Door een verstelbare zadelpen aan je fiets toe te voegen, maak je van je crosscountry-achtige klimfiets met een enkele duimbeweging een bijna volwaardig downhillbeest. Werd dit enkele jaren geleden nog gezien als een onzinnige gadget, inmiddels is de dropper-seatpost niet meer weg te denken op serieuze trail-, allmountainen endurofietsen. Sterker nog, ook in andere disciplines zijn de eerste pennen al gesignaleerd. Zo beginnen crosscountryrijders het nut (lees: de tijdswinst) er van in te zien op de

steeds meer technisch wordende parcoursen en tijdens de wereldbekerwedstrijd downhill in Pietermaritzburg gebruikten downhillers er eentje om harder te trappen op de vlakke stukken. Het is simpel, bij lange klimmetjes ben je sterker met je zadel in een hoge stand en bij technische afdaling moet je je kont kunnen bewegen staand op de trappers, een hoog zadel belemmert je dan alleen maar. De laatste drie jaar hebben we menig persoon geadviseerd over de aanschaf van een pen en steeds kwamen deze mensen superblij terug van een trip naar de bergen. Zo blij dat ze hem zelfs in Nederland op hun fiets gemonteerd hielden, al was het alleen maar om die fiets makkelijk in en uit de auto te hijsen. Daarom een tussenstand van de meest voorkomende pennen anno 2013.

62


Up/Down Mountainbike Magazine

stuKJe gesCHiedenis Paul Turner, de oud-eigenaar van RockShox, begon nadat hij het merk had verkocht zijn eigen fietsmerk Maverick. Omdat hij verstand had van glijdende onderdelen en afdichtingen had hij de perfecte kennis om de eerste pen te maken, genaamd de Speedball. Maverick gaf later het ontwerp in licentie aan crankbrothers die het verkocht als de Joplin. De Joplin had een hoop aanhangers, maar het was ook deels een drama: als er op een gegeven moment iets kapot ging kon je service verlenen tot je erbij neer viel, maar het was moeilijk de pen weer te reanimeren. Anno 2013 zijn er zo'n tien fabrikanten die pennen aanbieden en er komen er meer en meer bij. Hoe weRKt Zo’n ding nu eigenLiJK? Dat vroegen we aan onze favoriete Belgische bike-ingenieur Simon cauwenbergh: "Denk even terug aan hoe je het zonder dropper zou doen. Je maakt de snelsluiting aan je zadelpen los, verstelt de hoogte van je zadel en maakt hem dan weer vast. Ongeacht of je je zadelpositie verhoogt of verlaagt heb je dus een blokkeringsmechanisme nodig, zoals je snelsluiting. Verder wil je natuurlijk niet stoppen met rijden om te verstellen, dus je hebt iets nodig om de zadelpen naar beneden te duwen, je gewicht en iets dat hem terug naar boven duwt, een veer. In de meeste gevallen werkt deze op lucht. Verder wil je natuurlijk niet dat je zadel alle kanten op draait, deze moet netjes met z’n neus naar voren blijven wijzen. Dus je hebt ook een geleidingssysteem nodig. Als laatste moet al die techniek ook beschermd worden tegen alle vuiligheid waar jij je fiets door ragt, waarvoor we nog enkele pakkingen (seals) toevoegen en we hebben alle elementen voor een dropper!" ReMote VeRsus non-ReMote? Koop je een zadelpen, ga er dan voor eentje met een afstandsbediening op het stuur en niet een hendel onder je zadel. Als het bedieningsgemak toeneemt gebruik je hem veel meer, zelfs onder wat ruigere omstandigheden. En dit is nu net die meerwaarde die je van zo'n upgrade verwacht. Weet je nog dat de shifters van een racefiets vroeger op het frame zaten gemonteerd? Er is een reden dat dat niet meer het geval is. KabeLbeVesting Bij de pennen in onze test zie je drie opties wat betreft de bevestiging van de kabel aan de pen. De meest bekende, die aan de zadelklem. gemakkelijk te produceren voor fabrikanten. Alleen zit je met een bewegende kabel die kan gaan klapperen tegen je frame tijdens het rijden en een extra lus wanneer het zadel in de onderste stand staat. Inmiddels is dit niet meer de mooiste optie omdat er pennen zijn die een bevestiging hebben halverwege op de behuizing van de pen, zo groeit je kabel niet als

63

je zadel zakt. De allermooiste bevestiging is de interne kabelvoering zoals bij de Reverb Stealth of KS lEV Integra, alleen moet je frame daar wel geschikt voor zijn en kan het – afhankelijk van het systeem - het nodige geklooi opleveren bij onderhoud en demontage van je zadelpen. tRaVeL 125 millimeter lijkt de standaard en de meeste pennen zijn daarop gebaseerd. Sinds een jaar zijn er ook pennen met 150 millimeter voor de wat grotere mountainbikers of mensen die graag hun zadel erg laag hebben bij het afdalen. 100 millimeter vinden we net te weinig. Overigens, we hebben een prototype van een specifiek carbon crosscountry-model van KindShock voorbij zien komen en die had slechts 60 millimeter. Kennelijk hebben xcracers minder nodig, want travel komt ook bij deze producten met gewichttoename. diaMeteRs In mountainbikeland is er een wirwar aan zadelpendiameters ontstaan. We weten dat BBB een standaard pen aanbiedt in maar liefst 30(!) verschillende diameters. gelukkig is het nog niet zo erg en zijn we over het algemeen beperkt tot de 30.9 en 31.6 standaard. De kleine 27.2 diameter is een maat die we wel eens tegenkomen bij oudere, stalen of titanium frames. X-Fusion en Kindshock maken hier droppers voor, helaas maar in 100mm travel want ze krijgen de techniek niet verwerkt in de kleinere behuizing. Sommige merken als cube (enkele modellen), Scott (in ieder geval de oudere Ransom) en liteville kiezen voor oversized tubing en gaan voor 34.9. De Reverb is sinds kort in 34.9 te verkrijgen maar je kan ook gewoon een zogenaamde shim (een opvulstuk) gebruiken om van bijvoorbeeld 30.9 naar 34.9 te gaan. grote merken die 30.9 aanhangen zijn Specialized, Merida en Scott, voor 31.6 zijn dat Trek, Rose, canyon, cube en lapierre maar een merk als canyon doet weer beide. Kortom altijd goed checken voor je een pen wil aanschaffen. Voorheen was het niet echt mogelijk om het kleine stukje van 30.9 naar 31.6 te overbruggen met een shim, maar we hebben er één gevonden van www.problemsolversbike.com. We hebben hem niet getest maar in dat geval zou je voor de 30.9 kunnen gaan. Deze dekt negentig procent van alle frames. seRViCe? Een dropperpost is net als een voorvork of demper, een bewegend onderdeel dat te maken krijgt met vuil en vroeg of laat onderhouden moet worden om goed te functioneren. Vroeger gingen de pennen na één weekje vakantie al kapot, dat is bij de huidige pennen gelukkig al een stuk verbeterd. Bepaalde merken hebben hun pen zo ontworpen dat je de service gemakkelijk zelf kan doen, andere merken hebben juist een gesloten systeem gemaakt waar je

maar beter van af kan blijven. Voor elk merk geldt, vroeg of laat moet de dropperpost voor een grote beurt terug naar het desbetreffende servicecentrum. weLKe Hebben we niet getest? In Nederland is de éne pen is wat makkelijker te verkrijgen dan de andere. We hadden graag nog meer pennen willen proberen, maar om de een of andere reden lukte het niet altijd. Thomson heeft iets voor ons in petto, maar of het zich nog in de testfase bevindt of dat het product simpelweg nog niet verkrijgbaar is, is ons niet helemaal duidelijk geworden. Volgens de geruchten moet het een pen worden die zeer weinig servicebeurten nodig heeft. Een nieuw klein merkje dat Blackx heet heeft een dropper genaamd de Jewel. De Nederlandse importeur had zijn importschap gelijk maar weer opgezegd nadat elke verkochte pen met problemen weer terugkwam. Een afrader dus. Zo weten we via via dat giant een prima pen in huis heeft, alleen hebben we hier helaas geen testmodel van kunnen lenen. En dan is er nog de aloude gravity Dropper. Een oer-spartaans ontwerp dat schijnbaar niet kapot te krijgen is en extreem simpel te onderhouden is. Alleen in performance loopt deze zwaar achter op de rest van het huidige aanbod, maar dat is als vloeken in een kerk voor de aanhangers die er bij zweren, zeker als je bij veel andere pennen ziet dat service de grootste uitdaging vormt.

Met je zadel naar beneden kom je over de meest technische stukken heen.


Ks LeV

Minitest / Verstelbare Zadelpennen

op maat afstellen met oDi-grips Vaste aanhechting in 360 graden te draaien ongekende werking en kwaliteit Verkrijgbaar in 27.2-diameter Verkrijgbaar als integra-versie

Service / Service / Service diameters en travel: 31.6 (100,125 en 150mm)* 30.9 (100,125 en 150mm)* 27.2 (100mm) * ook verkrijgbaar met interne geleiding (lEV-integra model). gewicht: 500-570 gram Prijs: â‚Ź 335,- tot â‚Ź 380,- (150mm) www.kssuspension.com

KS (KindShock) is van origine een Taiwanese producent van niet zo opvallende dempers, maar heeft de laatste jaren bekendheid op de zadelpennenmarkt gekregen dankzij de SuperNatural. Met alles wat ze geleerd hebben van deze pen hebben ze hun tweede generatie pen ontworpen, genaamd de lEV. De lEV voelt aan als kwaliteit onder je gat. Er is nul speling, hij reageert snappy op impulsen van de bediening, heeft een mooie machinale afwerking en houdt je zadel in een houdgreep. Ondanks dat de aansturing werkt met een versnellingskabel voelt het bijna hydraulisch aan. KS gaat het gevecht niet aan om op maat afgesteld te worden met je remhendelklem, de carbon bediening is te integreren met een lock-on grip van ODI. Wij hadden een handvat van lizardskin en daar werkte hij ook prima mee. Wie weet welke merken nog meer. Het minpunt is wel dat de bediening net even te dicht op je duim komt te zitten waardoor hij toch wat lastig te bereiken is. We hebben hem liever een centimeter meer naar binnen op het stuur. De lEV is, weliswaar in slechts 100mm, te verkrijgen in de diameter van 27.2. Perfect voor dat titanium frame. De bevestiging van de kabel kan 360 graden rondom worden gedraaid door de zadelklem te roteren. Omdat de bevestiging ook nog eens gefixeerd is kan je voor elk frame een mooie kabelgeleiding creĂŤren. We hadden graag net als bij de bediening van de commandpost ook zo'n noodle gezien, die de kabel op het stuur ietsjes mooier geleidt, maar die kan je voor

een paar euro los kopen. Qua performance is de lEV een topper. Hij glijdt erg soepel op en neer en wanneer hij vast staat, staat hij ook vast. Erg positief dus allemaal. Hebben we dan geen echte minpunten? Jawel! En dat betreft service. Van alle merken in deze test is KindShock de enige zonder een servicecentrum in Nederland. Zadelpennen hebben vroeg of laat onderhoud nodig en dat wordt met de lEV een dure grap, je zal hem dan naar Zwitserland of Engeland moeten sturen en daar ga je al. De kabel vervangen, wat negen van de tien problemen oplost, is prima zelf te doen maar de pen echt uit elkaar halen is een ander verhaal. We hebben de video op de site gevolgd maar de pen is er niet echt beter van gaan functioneren. Reden: hij werkt zo goed omdat de binnenkant door 'rocket scientists' is ontworpen, zelf er aan sleutelen is een no-go. Als KS dit 'serviceprobleem' voor de Nederlandse consument zou kunnen oplossen was er misschien een andere winnaar geweest in deze test.

64


crankbrothers heeft in onze ogen de dropper niet verzonnen maar wel groot gemaakt met de, inmiddels klassieke, Joplin. Enkele jaren geleden struikelde je over de Joplins, vandaag de dag dienen de klassieke modellen meer als muurdecoratie in menig 'man cave'. De Joplin was uit de doos een erg goed product, maar werd geteisterd door een golf van problemen. Bij de tweede generatie pennen van crankbrothers, in de vorm van de Kronolog, gingen de ontwerpers terug naar de tekentafel om het drastisch anders aan te pakken. geïnspireerd door de concurrenten ontwikkelden ze een pen met een luchtveer, die een hydraulische feel zou moeten hebben en net zo makkelijk te onderhouden zou moeten zijn als een mechanische pen. Wanneer je de pen uit de doos op je fiets schroeft word je meerdere malen gewaarschuwd om een beetje speling op de kabelspanning van de bediening te laten zitten. Het bedieningsmechanisme is goed doordacht. Het is klein, elegant en zowel links als rechts en onder als boven te monteren. In eerste instantie lijkt het manchet waar de kabel aan de pen is bevestigd erg groot en rijst het vermoeden dat dit problemen zal opleveren op fietsen met een hoge zitbuis, in de praktijk viel dat bij onze testfietsen reuze mee. Er is nog de optie om intern een spacer te verwijderen maar dat gaat dan wel ten koste van je travel. De pen gaat soepel omhoog en naar beneden. Het gevoel is niet zo hydraulisch als crankbrothers zegt, maar het is zeker niet slecht. Bij het omhoog komen schiet de pen tweederde van de

65

travel omhoog en vervolgens remt hij de laatste centimeters af om je zaakje te beschermen. Na tien dagen er prima mee te hebben gereden in de Alpen was daar het eerste incidentje. Hij kwam niet meer de laatste centimeter van zijn travel geheel omhoog. laten we de boel eens open schroeven, dachten we. En ja, dat is zo makkelijk als ze zeggen mits je een 'spanner' in je gereedschapskist hebt. We ontdekten wat vuil, poetsten dat weg, klein beetje nieuw vet er in en binnen tien minuten deed hij het weer perfect. Dit was toch wel een eye-opener. Toen ging de pen mee naar Schotland. Als een pen de modder van Schotland overleeft, dan weet je dat het elk terrein ter wereld aankan. Na drie dagen goed werken werd de omhoog gaande beweging langzamer, dat was wel te verwachten met alle modder daar. De vijftien minuten durende servicebeurt was wederom genoeg om de pen weer werkend te krijgen. Alleen ontdekten we slijtage aan de achterkant van de glijbuis. Het blokkeringsmechanisme liet daar zijn sporen achter. Horizontale groefjes waar vuil in bleef hangen en dit bij elke beweging mee naar binnen smokkelde, het was niet zo handig. De rest van de trip moest ik de pen nog twee keer van binnen schoonmaken, het aantal servicebeurten nam progressief toe. De pen had het zeker te verduren in de condities daar, maar dit was me toch wel net even teveel. Kortom, voor onderhoudsgemak een tien, maar te gevoelig voor slijtage en daar is hij dan net weer wat te duur voor. Aan de slag gebroeders crank!

Eén bediening die overal is te plaatsen Vaste aanhechting, zowel voor als achter te positioneren Zelf gemakkelijk te onderhouden

Slijtage op de glijbuis die te snel toeneemt diameters en travel: 31.6 (125mm) 30.9 (125mm) gewicht: 480-570 gram Prijs: € 299,www.crankbrothers.com

CRanKbRotHeRs KRonoLog

Up/Down Mountainbike Magazine


x–Fusion HiLo

Minitest / Verstelbare Zadelpennen

Prijs Bediening in elke richting Betaalbare service

lekkende seal Veert uit als je de fiets aan het zadel optilt diameters en travel: 27.2 (100mm) 31.6 (125mm)* 30.9 (125mm)* * ook verkrijgbaar in Sl (super light) versie

gewicht: 422 gram Prijs: € 199,- (27.2) € 219,- (Hilo) € 299,- (Hilo Sl) www.bikesuspension.nl www.xfusionshox.com

X-Fusion is niet het eerste merk dat in je opkomt wanneer je het over verstelbare zadelpennen hebt, maar de Taiwanese budget-suspensiemaker heeft een volwaardige line-up aan droppers. Om de één of andere reden heeft de pen iets weg van de Joplin. Aan de behuizing of het manchet is het lastig te zien, maar de bediening is identiek en de glijbuis heeft er ook iets van weg. We vallen met de deur in huis, nummer één reden om voor de Hilo te gaan is de prijs. De pen kost net over de tweehonderd euro en dat is goedkoop in de wereld van verstelbare pennen. Top is ook dat ze een versie van 27.2 diameter aanbieden, weliswaar met maar 100 millimeter verschil in hoogte maar fijn dat ze ook aan die groep fietsbezitters denken. We monteerden de Hilo Sl op onze fiets en hij deed gelijk wat hij moest doen. De bediening functioneerde bij de Joplin al goed en doet dat nu nog steeds. Hij is makkelijk weg te moffelen onder of boven je stuur, links of rechts en zit niet in de weg van je andere controls. De meeste bedieningen werken in een bepaalde richting, het joystickje van de Hilo kan je letterlijk alle kanten op duwen en doet wat hij moet doen. Op een stuk asfalt niet zo boeiend, maar wanneer je op ruig terrein in alle haast met je duim naar het knopje zoekt werkt het ideaal. Na drie dagen rijden functioneerde de X-Fusion nog precies zoals in het begin, de bewegingen zijn uitzonderlijk soepel. Op de vierde dag zat er alleen een druppeltje olie op de manchet… Was dit ook niet een probleem bij de Joplin, het

gegeven dat de afdichtingen gingen lekken? Na het schoonmakenis het druppeltje nog wel eens teruggekomen maar de post ging er niet minder door werken. Wat ook opviel was dat wanneer de pen in lage positie staat en je je fiets optilt aan zijn zadel de dropper uitveert. Ook dit had de Joplin. Op zich niet zo'n probleem maar ik heb het idee dat je hiermee het blokkeringsmechanisme aan de binnenkant extra belast en dat het voor de levensduur van de pen toch niet echt goed is. goed om te weten is dat je in Nederland een solide partij hebt, genaamd Bikesuspension.nl, die je alle service van de wereld kan bieden voor een betaalbare prijs. De X-Fusion Hilo is misschien niet het beste jongetje van de klas, maar wel de meest betaalbare.

66


Vanaf het allereerste begin had Rockshox met de Reverb de pretentie 'erop en eroverheen' te gaan. Veel van de ambities bleken waar, maar er waren ook wat kinderziektes. De grootste problemen zaten in de zeer kwetsbare verbindingen onder het zadel en aan de bediening. Inmiddels is dit de derde generatie van de Reverb, maar het is een publiek geheim dat hij lopende de generaties meerdere subtiele updates heeft gehad. Inmiddels is het zo'n goede dropperpen dat het niet verbazingwekkend is dat het de grote publiekslieveling is geworden. Vanaf het allereerste begin zijn rijders de links- of rechtsbenoemde bedieningen ondersteboven onder hun stuur gaan hangen, omdat de knop dan precies onder je duim valt en daarmee op een nog wat meer ergonomische plek zit. Dit heeft geen enkele invloed op de functie, maar als je er een bestelt dan weet je dat een linker-remote betekent dat hij links bovenop het stuur wordt gemonteerd. Wil je 'm linksonder monteren, dan moet je een rechterremote bestellen. De uitgaande snelheid van de Reverb is te regelen met behulp van een stelschroef op de bediening en de zadelpen blijft op elke gewenste hoogte van het verstelbereik staan. Het grootste verschil met alle andere zadelpennen is de hydraulische bediening van de remote in plaats van een versnellingskabel, een systeem dat in de praktijk erg goed werkt. Zolang het luchtvrij is aangesloten! Wil je een beetje autonoom met de Reverb kunnen omgaan, dan is het dus noodzakelijk dat je leert

67

ontluchten. Hiervoor gebruik je de speciaal hydraulische vloeistof die in de meegeleverde bleedkit zit. Het is een simpel klusje dat met behulp van de SRAM techvideo's snel onder de knie te krijgen is, maar we kunnen ons voorstellen dat het voor sommige mensen een intimiderend klusje is. Het luchtvrij houden van de bedieningsleiding is weliswaar een simpel klusje en SRAM geeft zelf aan dat het onderhoud van het interne werk zelf te doen zou moeten zijn, maar in onze ervaring is het vaak nog steeds makkelijker om je pen op te sturen. gelukkig heeft SRAM daar een goed service-apparaat voor ingericht.

Betrouwbare pen op maat te koppelen aan SrAMshifters en Avid-remhendels voor een opgeruimde cockpit Hydraulische bediening

Specifieke links en rechtshandige bediening Min of meer noodzakelijk om te leren ontluchten diameters en travel: 31,6 (100 en 125mm) 30,9 (100 en 125mm, 150mm alleen als Stealth)* 34,9 (100 en 125mm, 150mm alleen als Stealth)* gewicht: 535 gram Prijs: € 346,- (reverb) € 400,- (reverb Stealth) € 411,- (reverb Stealth met Connectamajig)

* verkrijgbaar in Stealth-versie met interne kabelgeleiding.

www.rockshox.com

RoCKsHox ReVeRb

Up/Down Mountainbike Magazine


krijgbaar rkrijgbaarin in alth-versie ealth-versiemet met erne ternekabelgeleiding. kabelgeleiding.

Betrouwbare Betrouwbarepen pen op opmaat maatte tekoppelen koppelenaan aanSrAMSrAMshifters shiftersen enAvid-remhendels Avid-remhendels voor vooreen eenopgeruimde opgeruimde cockpit cockpit Bediening 'overbrugt' alle andere hendels Hydraulische Hydraulischebediening bediening Bediening is om te bouwen van links naar rechts Specifieke Specifiekelinks linksen en Solide gevoel bij het inscharechtshandige rechtshandigebediening bediening kelen van de drie trappen Min Minof ofmeer meernoodzakelijk noodzakelijk Drie trappen om omte teleren lerenontluchten ontluchten diameters diametersen entravel: travel: Prijskaartje 31,6 31,6(100 (100en en125mm) 125mm) 30,9 30,9trappen (100 (100en en125mm, 125mm,150mm 150mm Drie alleen alleenals alsStealth)* Stealth)* 34,9 34,9(100 (100 en en 125mm, 125mm,150mm 150mm diameters en travel: alleen alleen als als Stealth)* Stealth)* 30,9 (100 en 125mm) 31,6 (100 en 125mm) gewicht: gewicht: 535 535gram gram gewicht: 620 gram Prijs: Prijs: €€346,346,-(reverb) (reverb) Prijs: €€375,– 400,400,-(reverb (reverbStealth) Stealth) €€411,411,-(reverb (reverbStealth Stealthmet met Connectamajig) Connectamajig) www.ridefox.com www.rockshox.com www.rockshox.com

RoCKsHox ReVeRb

Fox doss

uik ik jejede despeciaal speciaal ninde demeegeleverde meegeleverde mpel pel klusje klusjedat datmet met hvideo's ideo's snel snelonder onderde de kunnen kunnenons onsvoorstelvoorstelmensen menseneen eenintimiintimirij vrijhouden houdenvan vande de waar aar een eensimpel simpelklusje klusje tathet hetonderhoud onderhoudvan van oen en zou zoumoeten moetenzijn, zijn, tetvaak vaaknog nogsteeds steeds testuren. sturen.gelukkig gelukkig dservice-apparaat service-apparaat

Minitest / Verstelbare Zadelpennen

Over de afkomst van de naam DOSS doen meerdere verhalen de ronde. Een ervan is de afkorting Drop On Steep Stuff (in sterkere versies van het verhaal wordt het laatste woord ook vervangen door Shit). Een andere is dat de ingenieur die oorspronkelijk het project opstartte Doss van achteren heette. Fox koos er in ieder geval voor om een dropper met drie standen (full, -40 millimeter en down) te maken in plaats van een volledig telescopische verstelling. In theorie klinkt het erg beperkt. Maar als je genoeg met droppers rijdt, weet je dat dat eigenlijk de enige drie standen zijn die je wil hebben. Met een telescopische dropper houd je toch - als je op zoek bent naar de middelste stand - twijfel of je wel in een goede positie zit. Daar is met de DOSS geen twijfel over. Waar wel twijfel over blijft is óf je nu de middenstand hebt aangeklikt. De DOSS is ook de enige dropper die met een soort dubbele hendel komt. De kortste van de twee hendels maakt het mogelijk de pen te verlagen tot de middelste stand, de langste verlaagt 'm helemaal tot onderin. Het gekke is dat om 'm te verhogen vanuit de de middelste stand je wél weer de lange hendel moet gebruiken. Al met al een iets te verwarrende besturing en wij gebruikten na een tijdje dan ook alleen maar de lange hendel om de pen te ontgrendelen en dirigeerden daarna met onze kont het zadel naar de gewenste middelste stand. Wilde je van hoog naar helemaal laag, dan hield je de hendel een fractie van een seconde langer ingedrukt 8/6/13 8/6/13 4:40 4:40PM PM

tot je het zadel voorbij de middenstand hebt gedrukt. Klinkt ingewikkeld, maar werkt in de praktijk zeer intuïtief. De vele kritiek die Fox heeft gekregen op het ontwerp van de hendel, delen wij niet. Toegegeven, er zijn mooiere hendels om te zien. Maar het is wel de enige hendel die erg probleemloos over alle shifters en remmen in je cockpit steekt en zelf erg weinig ruimte inneemt. Een mooie oplossing voor mensen die met een full cockpit rijden (niet op maat afgestelde hendels en voorderailleur). Bovendien kan je een en dezelfde bediening ombouwen naar je eigen voorkeur: links, rechts en boven of onder het stuur. Tot nu toe voelt onze test-DOSS, ondanks de nodige kilometers in het terrein, erg betrouwbaar en voelt het niet alsof hij voorlopig service nodig heeft. Blijft het belangrijkste nadeel: het heftige prijskaartje dat aan de DOSS hangt.

68


De Specialized- en Fox-dropperpennen lijken in het gebruik op elkaar. Dat komt het meest door de drie trappen met de trail-surfstand die 25 millimeter lager is dan de volledig uitgeschoven stand. Het blijft een kwestie van smaak of je dat fijn vindt of niet. De reacties van alle mensen die de pennen getest hebben zijn 50-50 verdeeld. Sommige mensen vinden het heerlijk en passen het meteen toe in hun bike-routine, andere rijders kunnen er niet zoveel mee. De bediening kan je, net als bij de Kindshock lEV, supermooi integreren in de lock-on klemmen van je handvaten. Ook hier weer: sommige mensen vinden het wel en anderen niet een lekkere plek om hun bediening te hebben. Ongemerkt is dat de command Post door de jaren heen een aantal keer geüpdatet is, maar Specialized noemt het nieuwe model zelf de tweede generatie. De travel is vergroot en de seals (die altijd al vrij goed waren) zijn verbeterd. De uitgaande snelheid controleer je door middel van luchtdruk en daar is een 'dingetje' mee: voor een optimale werking moet er 10-25 psi in de pen. Dat is een druk die zó laag is dat het met een demperpomp niet goed te meten is en je 'm dus meestal te hard oppompt. De kamer van de pen is zo klein dat het met een 'gewone' fietspomp eigenlijk ook niet goed te doen is. Het nadeel? Vaak staat de pen te hard en schiet hij nogal ongecontroleerd hard naar buiten. Niet een heel prettig gevoel in de buurt van je edele delen. Wij hebben in de praktijk nog geen ervaringen met een command Post

69

die een dringende servicebeurt nodig heeft. De post blijft probleemloos werken en dropt soepeltjes. Aangezien Specialized zijn serviceapparaat erg goed op orde heeft, moet service te zijner tijd geen probleem zijn. De nieuwste generatie van de Specialized-dropper heeft inmiddels ook een model waarbij de bedieningskabel door het frame te leiden is. Deze heet IR.

Probleemloze werking Bediening integreert met handvat Drie trappen

Drie trappen diameters en travel: 30,9 (75, 100 en 125mm) 31,6 (75, 100 en 125mm) gewicht: 543 gram Prijs: € 299,90 www.specialized.com

sPeCiaLiZed

CoMMand Post bLaCKLite

Up/Down Mountainbike Magazine


UP/DOWN SHOPGUIDE

A bike behind the ‘dijk’.

Gewoon voor heel snel spul! Look

Een fietsspeciaalzaak met een uitgebreide kledingcollectie voor dames en heren.

BIKE ACTION

Zilverstraat 6, Alkmaar 072-515 2684 www.bikeaction.nl

Giant

Koga

Bulls

Focus

500m2 fietsplezier en wellicht wel de mooiste fietsenwinkel van Amsterdam! Ir. v/d Banstraat 14 Petten T: 0226.381367 E: info@beukersbikecentre.nl

www.beukersbikecentre.nl

BEEKHOVEN BIKES

Draaierweg 16, Amsterdam-Noord 020-6317120 www.beekhovenbikes.nl

tie

carbonrepara

Speciaalzaak race en mountainbike. Titel Tweewielerwinkel van het Jaar. Service, kwaliteit en deskundigheid.

BIKES 4 YOU

Weerdingerstraat 48 - Emmen 0591-514691 www.bikes4you.nl

BIKESHOP.NL

Dealer van Kona, Lapierre en GT

Speciaalzaak voor mountainbike alle disciplines Service reparatie en onderhoud van alle merken Voor vork-onderhoud, wielen, remmen etc. Dorpsstraat 92 | 5731 JK Mierlo | www.johnknoops.nl | info@johnknoops.nl | 049-2663519

Goodbikes

Passion for bikes

JOHN KNOOPS

Dorpstraat 92 - Mierlo 0492-66 35 19 www.johnknoops.nl

PIJNEN RACE

Molenstraat 4, Ossendrecht 0164-672763 www.pijnenrace.nl

Heezerweg 270, Eindhoven T. 040-2122003 E. info@goodbikes.nl www.goodbikes.nl www.goodbikesonline.nl

BIKESHOP.NL

BIKESHOP.NL


UP/DOWN SHOPGUIDE

De fietsspecialist van het noorden!

VERDOES FIETSEN

Drs. Bijlweg 242, Den Helder 0223-614 797 www.verdoesfietsen.nl

EGBERT EGBERTS

Hoofdstraat 63a, Borger 0599-234 224 www.egbertegberts.nl

DÁÁR STA JE DAN! mtbgig_02bikers_210x74.indd 1

CLIMB ANY MOUNTAIN NOW!

Hoe uitgerust ben je, als je online je onderdelen, accessoires, voeding en onderhoudsmiddelen bestelt? MTBGIGANT hanteert scherpe prijzen, lage tot geen verzendkosten, snelle levering, 14 dagen afkoelperiode, goede service én garantie. Kortom, alles wat je nodig hebt om te komen waar je wilt!

www.mtbgigant.nl 16-06-2010 22:14:15


UP/DOWN SHOPGUIDE

WWW.BAKKERRACINGPRODUCTS.NL Notubes Custom wielsets 26”+29” vanaf 429,-!

APELDOORN

HIGH END BIKE PARTS FOR HIGH END PEOPLE

RIJWIELPALEIS BILTHOVEN Koperwieklaan 1, Bilthoven 030-2280713 www.rijwielpaleis.nl

Cannondale, Cube, Specialized

UP/DOWN TRAVELGUIDE

We ride what we sell and sell what we ride...

mountainbike-oostenrijk.nl

Al 40 jaar de speciaalzaak op de Overtoom in Amsterdam Overtoom 488-490, Tel 020 612 64 93, info@kapteintweewielers.nl

HAARLEM

Saalbach Hinterglemm “Joker Card” verkrijgbaar Bike wash Afsluitbare garage Ruime appartementen


Up/Down Mountainbike Magazine

UP/Down MoUnTAinBikE MAGAZinE iS ook TE lEZEn oP JE iPAD

WWW.SOULONLINE.NL / ISSUE 02.2012 / € 6,95

NINE QUEENS 2012

FREESTYLE DAMES BESTORMEN HET KASTEEL

NO WORDS

ACHTER DE SCHERMEN BIJ CANDIDE THOVEX

DE GEHEIMEN VAN OBEREGGEN PERFECT PARK & HEERLIJK ETEN

MATERIAAL: SKISTOKKEN & AIRBAGS WAT JE MOET WETEN

DREAM BIG. DREAM DEEP. HELISKIING IS LIKE SEX

CITY BIG AIR ANTWERPEN FREESKI ACTIE MIDDEN IN DE STAD

white_2_2012_cover.indd 1

Download de tijdschrift.nl app gratis in de app store en lees daar ook al onze andere magazines.

73

26-11-12 10:18


Travel / Aosta

a o s t a Simon Cauwenbergh op een sneeuwvrije trail in het hooggebergte van de Aostavallei, check de sneeuwgrens aan de overkant.

74


Up/Down Mountainbike Magazine

D E A c H T E R K A N T V A N D E M O N T B l A N c 75


Travel / Aosta

bergtoppen van vierduizend meter en hoger, prachtige vergezichten, authentieke bergdorpjes, gastvrije locals, de italiaanse keuken, de Mont blanc waarvoor je je niet kan verstoppen en een netwerk aan trails waar je u tegen zegt. Leest u even mee?

tekst: simon Cauwenbergh foto's: Michiel Rotgans

PeLgRiMs naaR de Zon We rollen door België, luxemburg, Frankrijk en Zwitserland, in totaal zo’n goede duizend kilometer, om uiteindelijk via de Mont Blanctunnel in de Aostavallei aan te komen. Voor mezelf, Michiel Rotgans en Arno de Ruyver begint het avontuur nu echt. Trouwens, de samenstelling van dit gezelschap vormt een mijlpaal in de nog korte geschiedenis van uP/DOWN, de Belgen zijn in de meerderheid! We komen aan als de duisternis de omliggende toppen verhult en speculeren bij een nachtelijk biertje in de hotellobby over wat de komende dagen ons zullen brengen. Met de wekker op 'veel te vroeg' val ik als een blok in slaap, een goed bed is goud waard. De volgende ochtend wordt ingezet met een stralende zon aan een bijna wolkeloze hemel boven bergtoppen die nog onder een stevige laag sneeuw verborgen liggen. Het is vroeg maar de ochtendkilte is reeds verdreven, ik twijfel nog om al dan niet mijn windstopper in de rugzak mee te nemen. Met wat koffie en enkele croissants achter de kiezen sleutelen we aan de fietsen, heerlijk in de zon, te midden van een decor bestaande uit vergezichten die zo op een postkaart zouden passen.

omliggende bergen als de binnenkant van hun broekzak. Zij hebben voor ons een driedaags programma opgesteld: twee dagen met gids en één dag met kaart en gps. Hoewel Arno en ik een voorliefde voor kaarten en ontdekken hebben, is het toch een hele geruststelling dat we met de gidsen op pad kunnen. Zo kunnen we in de beperkte tijd die we hebben zonder zoeken de beste trails uit de regio ontdekken. Bovendien zijn ze beiden gediplomeerde berggidsen die voor onze veiligheid kunnen instaan, zou het fout lopen. Ook niet onbelangrijk. Terwijl we met het busje van PleinAirMTB het eerste stuk van de berg oprijden, vertellen Matteo en Riccardo over de bijzonder lange winter dit jaar. Veel bergpassen boven de 2000 meter zijn nog steeds ingesneeuwd en we kunnen ze niet oversteken. Eigenlijk is dit ook voor hen de eerste week waarbij het lijkt alsof de zomer begonnen is. Beiden spreiden ze hun indrukwekkende kennis van de omgeving tentoon: namen van bergtoppen, verre dorpjes aan deze en de overkant van de vallei... Overal kennen ze lekkere trails die verborgen liggen te wachten op ons. Zelfs wanneer we overstappen van het busje op onze tweewielers om de klim verder te zetten, blijven ze gretig vertellen over een leven als mountainbikegids in de Aostavallei. Blijkbaar zijn alle weggetjes in deze regio nog toegankelijk voor ons (in tegenstelling tot die in Zwitserland bijvoorbeeld) op voorwaarde dat je hoffelijk bent voor de andere gebruiker. Een compromis waar we prima mee kunnen leven.

ontMoetingen Met enkele giganten die boven de 4000 meter uitsteken, een hele rits kleppers (red. 'grote exemplaren' voor de noorderburen) van meer dan 3000 meter rondom ons en een vallei op 600 meter komt het imposante karakter van de omgeving prachtig tot zijn recht. De opties lijken wel onbeperkt in deze resem (red. 'reeks' voor de noorderburen) van zijvalleien, bergpassen en wandelwegen. Daarom zijn we zeer verheugd Matteo en Riccardo van PleinAirMTB te mogen begroeten, zij kennen als gids de

uP Binnensmonds vloekend dat we de zonnecrème vergeten zijn, lijkt het kwik al met het streepje van dertig graden celsius te flirten, maar we blijven klimmen totdat het uitzicht op de omringende bergen even majestueus is als in onze verbeelding. Plots staan we bij de open deuren van een kaasrijpingskelder, het deurgat nog geblokkeerd door een berg sneeuw. Terwijl wij het uitzicht staan te bewonderen halen Matteo en Riccardo een feestmaal aan lokale producten boven: een groot stuk

→ U wilt hier van dat trapje rijden met de afgrond rechts van u. Mag dat?

76


Up/Down Mountainbike Magazine

← Thuis is de zomer niet wat het moet zijn, in italië is het goed toeven! ↓ Altijd weer die verdomde Mont Blanc die zorgt voor horizonvervuiling.

77


Travel / Aosta

78


Up/Down Mountainbike Magazine

down Het begin van de afdaling ziet er helemaal niet uit als een trail, maar eerder als een ruw en steil weiland vol rotsblokken en bulten, doorsneden door een kabbelend stroompje. Matteo wijst in de verte en geeft aan waar we heen moeten. De pret kan beginnen. We zijn de lastige klim snel vergeten wanneer we bunnyhoppend en lachend in deze speeltuin onze eigen weg naar beneden zoeken. Dennenstammen, rotsblokken en kleine ruïnes flitsen steeds sneller voorbij terwijl de grijns op onze gezichten steeds breder wordt en nog zijn we maar halfweg de eerste afdaling! We lanceren onszelf het bos in voor het tweede deel. Wanneer we vriendelijk enkele wandelaars laten voorbijgaan, worden we er voor het eerst deze dag aan herinnerd dat we niet de enigen zijn op deze berg. Het bos schotelt ons een hele andere (even steile) ondergrond voor, we maken dankbaar gebruik van de veerweg van onze fietsen om tegen warp-snelheid over boomwortels, rotsen en omgevallen stronken te knallen terwijl de dennenappels en -naalden alle kanten uitvliegen als we een bocht aansnijden. Wanneer de bomen langzamerhand plaats maken voor huizen en het pad verandert in een geasfalteerde weg, rijden we zo het centrum van Aosta binnen.

kijken we al uit naar wat er komen gaat. Net als deze ochtend doen we het laatste deel van de beklimming op de fiets over doubletracks tot we anderhalf uur en 600 hoogtemeters later lichtjes aangebrand (die zonnecrème!) met uitzicht op de Mont Blanc en de Pic Noire halt houden om te beginnen aan de volgende afdaling van epische proporties. We worden begroet door een flinterdun singletrackje welke de bergwand netjes doorklieft als een bruine slang die gezapig de berg ronddraait. Het imaginaire beest stelt ons een uitdaging voor die we onmogelijk kunnen weigeren; elk voor onszelf proberen we de flow van de trail te vertalen in zoveel mogelijk snelheid, springend over rotsjes en kabbelend water dat zich verstopt achter elke bocht en elk dipje in de trail. Voor we er erg in hebben passeren we weer de boomgrens en kan de technische uitdaging opnieuw volop beginnen. Nog geen halve minuut verder staan we te gapen naar een rotstuin waar de trail ons overheen voert. Mogelijke lijnen worden bekeken en overwogen, alleen Arno en Mateo slagen erin om zonder voetje aan de grond aan de overkant te geraken. Dieper het bos in daalt de hellingsgraad nog wat extra, terwijl boomwortels en haarspeldbochten er een waar feestbanket van elkaar opeenvolgende uitdagingen van maken. We halen elk onze beste stuurmanskunst en al dan niet bestaande trial-skills boven en genieten twee uur lang van een sublieme afdaling tot Michiels derailleur beslist er genoeg van te hebben en in de spaken van het achterwiel draait. Een kwartier en wat zwarte vingers later sjezen we als finale over het lokale 'fiolet' speelterrein naar een oud Romeins aquaduct en het einde van de dag.

oP Z’n itaLiaans Alvorens weer het PleinAirMTB-busje in te stappen stelt Riccardo voor om de innerlijke mens ook iets te gunnen en voor we het weten zitten we in de schaduw op een heerlijk rustig terras in de binnentuin van een café, met een drankje in de ene en een hapje in de andere hand, dit is pas vakantie! lichtelijk ongerust kijk ik op mijn klok om te merken dat de namiddag al behoorlijk gevorderd is als onze gidsen ons geruststellen dat het met zulk goed weer geen probleem is om tot een stuk in de avond de bergen in te trekken. Ik ben denk ik al helemaal down met de Italiaanse Alpen en hun timing... Fietsen en mensen worden weer in het busje geladen om het eerste deel van de volgende beklimming aan te vatten, nu van een andere bergflank. Reikhalzend

de PRet VeRdeRgeZet christian en Rinaldo lossen Matteo en Riccardo af en nemen ons de volgende ochtend mee naar Saint-Nicolas, een authentiek bergdorpje op een wederom prachtige bergflank. Terwijl de ochtendlijke zonnestralen hun best doen om de temperatuur al boven de twintig graden celsius te duwen, genieten wij op het terras bij het lokale bergrestaurant van een lekkere cappuccino om de benen wakker te maken. Vandaag zijn de trails iets minder steil en na een korte beklimming volgen we de bergflank een zijvallei in. Vergeleken met gisteren zijn deze trails opvallend anders; evenzeer erg leuk om te rijden, maar daarenboven toegankelijk voor elke mountainbiker, ook voor wie weinig ervaring heeft. Als ik christian

Fontina-kaas, heerlijke gezouten en gedroogde Motsetta-ham en enkele 'Saousesses' en 'Boudins' (worstjes waarvan je misschien niet wil weten wat er allemaal inzit, maar welke wel overheerlijk smaken!). Dit alles vergezeld van een homp brood met vijgen en rozijnen. We worden gesoigneerd, zoveel is duidelijk.

Arno en Simon in achtervolging.

← ← Arno op één van de meest technische secties van de week. ←

Een rondje door het nog maagdelijke bikepark van Pila om de dag af te sluiten.

79


Travel / Aosta

↑ Simon Cauwenbergh met zijn laPierre Froggy. ↓ Arno de ruijver met zijn Trek Slash.

erover aanspreek, vertelt hij dat dit een belangrijk onderdeel van de filosofie van PleinAirMTB vormt. Het gaat erom dat iedereen het mountainbiken kan ontdekken en net zoals bij skiën, kan leren van een gids of instructeur terwijl je onderweg bent in een prachtige omgeving. Net zoals wintersport kan mountainbiken een integraal deel zijn van een zomervakantie met de hele familie... Eens we onze neus weer dalwaarts draaien, zitten we in geen tijd op de achtbaan naar het Aostadal, de snelheid gaat de hoogte in terwijl we door en over riviertjes via singletracks naar beneden razen alsof het een van de betere enduroraces betreft. We krijgen nog enkele prachtige technische passages in de schoot geworpen: een rotswand die zo uit Whistler lijkt weggelopen (een exemplaar om met veel remcontrole voorzichtig vanaf te rijden) en trappen uitgehakt in de berg naast een afgrond van een honderdtal meters diep, die ons herinneren aan het feit dat we wel degelijk in de Alpen zijn. VeRsCHiL Moet eR ZiJn Als toetje van de dag brengt het busje ons hierna naar Pila, welbekend van het freeride-bikepark. De stoeltjeslift naar de hogere trails is helaas nog gesloten omdat er boven teveel sneeuw ligt, maar de afdaling naar Aosta is vanuit Pila sowieso de moeite. Daar komt nog bij dat wij als allereersten dit jaar de afdaling mogen maken. In geen tijd zitten we op aangelegde trails waarop we van kombocht naar kombocht springen om al pompend met nét de juiste snelheid de aangelegde jumps te springen. Het contrast met de natuurlijke trails van deze ochtend kon niet groter zijn. De snelle opeenvolging van goed aangelegde jumps en berms zorgen voor een echt pretpark-gevoel en de bijhorende adrenalinestoot, zeker nu er nog niet voor elke bocht twintig remputten liggen is dit wederom met volle teugen genieten. Het post-ride pintje en de 'gelato' op een terras in het centrum van Aosta vervolledigen ook nu weer een heerlijke dag biken. soLo Er is iets bijzonders aan op pad gaan met een route uitgestippeld op een kaart. Het voelt heel puur en sereen. Kaarten zijn als vrouwen, ze tonen je de weg, maar als je er niet mee weet om te gaan, ben je alsnog verloren. Je kan er eindeloos met bewondering naar kijken of ze hartsgrondig vervloeken... De route is in ieder geval foutloos uitgestippeld zodat we na

een beklimming van enkele uren, langs prachtige uitzichten, de 'col du Petit Mont Blanc' bovenkomen. Enig speurwerk en een welverdiende (zelf meegenomen) lunch later beginnen we aan de meest memorabele afdaling van de week. We traverseren op de eerste bergwei over een smalle singletrack waarvan we de loop al vanaf grote afstand kunnen ontwaren. De remmen worden even gespaard terwijl we het gaspedaal zo ver mogelijk indrukken. Onvermijdelijk duiken we na een tijdje het bos weer in en worden we getrakteerd op haarspeldbocht na haarspeldbocht, na haarspeldbocht en haarspeldbocht… Deze scenario's wisselen elkaar nog enkele malen af als de trail uiteindelijk wat breder wordt en de finale aankondigt. Hij wordt wat minder steil en met Michiel op m’n hielen probeer ik Arno in te halen. Bijtrappen is amper nodig indien ik het remmen goed time en doseer, terwijl ik met enkele creatieve lijnkeuzes langs en over rotsblokken en waterafvoergoten raas. Als er al iets als de 'zone' bestaat dan zit ik er in, mede dankzij deze ongelooflijke trail. Het was hard werken om boven te raken, maar dit juweeltje van een afdaling blijkt het dubbel en dik waard. VeRdiCt Naar mijn gevoel hebben we na drie dagen nog maar het topje van de ijsberg gezien wat betreft de mogelijkheden in de Aostavallei; als je van natuurlijke trails houdt ga je hier zeker je gading vinden. Wij vonden het ook heel prettig en praktisch om met de gidsen van PleinAirMTB op pad te zijn. Zij hadden prima ingeschat naar wat voor trails we op zoek waren. Deel van de reden dat we aangetrokken werden door de Aostavallei is ook het weer, algemeen kan je stellen dat het mountainbikeseizoen hier begint in maart en pas eindigt in november. Er zijn tevens drie bikeparken in de buurt: Pila, la Thuile en Brueille-cervinia, de liften in Pila zijn normaal gesproken open van half juni tot half september. Verder verbleven we in het hotel 'le charaban', dat sinds dit jaar gericht is op het ontvangen van bikers, met een garage waar je je fiets kan stallen en een menu afgestemd op sportievelingen. Als je de vrouw des huizes lief aankijkt wil ze zelfs nog wel een lunchpakketje voor je maken...

80


Up/Down Mountainbike Magazine

WORSTJES WAARVAN JE MISScHIEN NIET WIl WETEN WAT ER AllEMAAl INZIT

Genieten van het uitzicht zoals alleen de italianen dat kunnen.

Valle d’Aosta

italië

rome

PleinAirMTB www.pleinairmtb.com Aosta Toerism www.lovevda.it/turismo Hotel le charaban www.lecharaban.it The italian job

81


Down/Time

down / tiMe Mountainbiken is een individuele sport, dat zou je tenminste zeggen. Na het avontuur van de Biivouac Team challenge, zie elders in dit nummer, ben ik daar toch een beetje anders over gaan denken. Door met zijn tweeĂŤn een trail af te scheuren en elke actie tijdens de special samen te ervaren wordt het van een individuele sport ineens een teamsport. Ineens krijgen gesprekken onderaan de berg een andere wending. "Jij kwam me echt hard voorbij zetten op dat rechte stuk" of "Zo, jij ging in die bocht bijna onderuit. Je wist 'm nog knap te houden", dat zijn uitspraken die je anders nooit zou doen. In tegenstelling tot andere sporten, zoals golfsurfen, zit je elkaar op een trail- of crosscountryparcours niet in de weg. Terwijl schijn-relaxte surfers elkaar geen golf gunnen wanneer ze gezamenlijk in de line-up liggen om samen hun sport te bedrijven. Je kan een berg afdalen in elkaars wiel maar de trail wordt er niet minder om. Sterker nog, bij Biivouac deelde je de trail met honderdtwintig gekke Fransen en de laatste had minstens zoveel lol als de eerste. Om deze reden is het rijden van treintjes ook zo populair bij het biken. Je maakt van een solosport een teamsport. En geef toe, met meerdere personen een berg beklimmen en elkaar door de pijnlijke momenten heen sleuren is veel leuker dan wanneer je dit alleen doet. Ik was altijd een fervent surfer maar ben door de frustratie in het water toch minder gaan surfen en meer gaan biken. Ik heb de surfspots met honderdtwintig gefrustreerde Fransen die je geen golf gunnen ingeruild voor trails met honderdtwintig gekke Franssen die de trails graag met je delen. Een goede deal, lijkt me zo. Een gedeelde trail is dubbele pret!

tekst en foto: Michiel Rotgans

82


STRIVE AL. PODIUM PROVEN.

DE CANYON STRIVE AL 9.0 VANAF NU VOOR EEN SPECIALE PRIJS OP CANYON.COM/STRIVE

Door het soepele functioneren van de naaldgelagerde 270° Box presteert de Strive AL uitstekend in de afdaling. Dankzij de Anti-squat-kinematica is hij ook bergop enorm efficiënt. Daarom is het de eerste keuze van onze Canyon Factory Enduro team rider Fabien Barel, hij is zeer succesvol begonnen aan de eerste races van het seizoen. (1e plaats Riva del Garda, 1e plaats Punta Ala). Canyon Nederland | netherlands@canyon.com | Servicecenter +31 (0) 308881415 | www.canyon.com


Direct naar de site

www.bike-holidays.com De beste bikehotels en tips van experts voor de perfecte fietsvakantie! OOSTENRIJK | ITALIË| ZWITSERLAND 63 HOTELS | 27 REGIO’S | 3 LANDEN


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.