Parken, Tuinen en Bomen in Wallonie by Camping Spa d'Or

Parken, tuinen en bomen

WALLONIĂ&#x2039;. OMRINGT GT JE MET WARMTE. www.wallonie-toerisme.be

Inhoud Geschiedenis van de tuinen

Bomen in alle soorten (Arboretums - Botanische tuinen - Serres)

06-13

Ruimte, rust en activiteiten (Domeinen - Provinciale Domeinen)

14-17

Steden in het groen (Stadsparken)

18-27

De ene tuin is de andere niet (Tuinen)

28-31

Franse of Engelse tuin (Kastelen)

32-39

Alle eer aan de voorouders (Opmerkelijke bomen)

40-47

Toon het met bloemen (Dorpen vol bloemen)

48-49

De smaak van de bodem (Geneeskrachtige planten - groentetuinen)

50-52

Rozentuinen Nectar uit het groen (Boomgaarden - wijngaarden)

53 54-60

U bent aan zet (tuinbouw)

Bezoek in 2008 meer dan 200 privéparken en -tuinen

Musea in een groen kleedje (‘Musées et Société en Wallonie’)

64-69

Te gast in deze tuin (Logies)

70-71

‘Maisons du Tourisme’ in Wallonië

72-78

Ofﬁce de Promotion du Tourisme de Wallonie et de Bruxelles

Tui is v d de

Geschiedenis van de tuinen

窶連

Ay i

d kw d

w w w.wallon ie20 08.be o

t oe g gevens uit rek na te ek kijken de bro chu hu ure rre nog altijd actue ee el zijn.

oont Het

n Eng plaats waar mensen toefenen, zoals roeien, w

m tads ertjes. teiten

Arboretum van Gedinne © OPT / JL Flémal

De Plantencollecties van het Centre Technique Horticole

Het Centrum beslaat een twintigtal hectare, verdeeld over twee sites (Rue Verlaine en Chemin de la Sibérie). Men ontwikkelde er alle grote tuinbouwtakken :

17 36

Het arboretum van Gedinne

Dit arboretum uit 1903 maakt deel uit van een hele reeks die tegelijk in het hele land werd aangelegd, met het doel na te gaan welke exotische soorten nuttig konden zijn voor de houtproductie. Het heeft een oppervlakte van 10 ha en ligt op een hoogte van 430 m in het ecologische gebied van de westelijke Ardennen. Op 142 percelen staan een honderdtal soorten. Belangrijk is de mooie collectie naaldbomen, die een vijftigtal soorten telt. Sommige bomen zijn meer dan 40 meter hoog (toegankelijk voor gehandicapten). Route de Haut-Fays – Tel.: +32 (0)61/58.74.84

Gembloux, Waalse agrobiokern 16

Het arboretum van de Universitaire Faculteit Landbouwwetenschappen

Opgericht op het einde van de 19e eeuw, maar de meerderheid van de huidige soorten, namelijk bomen en heesters uit de gematige klimaatzone van Europa, Azië en de twee Amerika’s, werd aangeplant tussen 1916 en 1919. Vanaf 1988 voerde de faculteit een herbeplanting uit die in 1992 overschakelde naar een hogere versnelling. Het arboretum bestaat uit verschillende zones die de vrije ruimtes beslaan tussen de gebouwen van de historische kern van Gembloux.

De fruitboomteelt (6 ha) toont een boomgaard met laagstammen met cultivars van appelen en peren, percelen met klein fruit en een boomgaard met oude ziektebestendige variëteiten. De groenteteelt (9,5 ha) produceert het volledige assortiment van onze marktgroenten, zowel op het veld, als onder plastic of onder glas. Er zijn ook bovengrondse producties en teelten en een collecc tietuin met meer dan 200 soorten en variëteiten van eetbare planten en ‘vergeten groenten’ vult deze sectie aan. De bloementeelt (1,5 ha) doet beroep op moderne serres om een belangrijke verzameling tropische en mediterrane planten te telen, naast een groot aantal perkplanten, potplanten en groene planten. De afdeling sierbomenteelt, bosbouw en groene ruimtes (10 ha) bevat de kwekerij van houtachtige planten, de ruimte van het collectiepark en een bosarboretum. De collecties zijn uniek in Wallonië en tellen meer dan 1.000 cultivars van naalden loofbomen, naast een aantal waterplanten. Meer dan 7,5 ha zijn met gras ingezaaid en worden onderzocht door het Centre de Références et de Conseils pour les espaces verts. Chemin de la Sibérie, 4 Tel.: +32 (0)81/62.52.30 cthsecretariat@skynet.be www.cthgx.be

www.wallonie2008.be

07 11

Luik en omgeving 27

In zijn huidige toestand ontstond het in 1932, maar tal van bomen dateren al van 1916. Andere aanplantingen, vooral met experimentele doeleinden, waren er al in 1898, in het buurtschap ‘Dans le Sart’, maar ze zijn vandaag verdwenen. Het arboretum bevindt zich in het staatsbos, 3 km ten noorden van Spa.

De serres en het arboretum van de Botanische Tuin van Luik

De ‘Jardin botanique’ van Luik is met zijn arboretum een van de meest opmerkelijke van het land. Hij ligt op nauwelijks enkele minuten te voet van het station ‘Liège Guillemins’. Het serrecomplex in Victoriaanse stijl werd gebouwd in 1819, twee jaar na de oprichting van de universiteit van Luik. Het is de enige echte botanische tuin in Wallonië.

Bois de la Picherotte – Route des Fontaines Tel.: + 32(0)87/29.90.80

Exotisme is overal troef: vanilleplanten, cacaobomen, cactusachtigen… hier vindt u ongeveer 5.000 tropische planten en 170 soorten bomen en heesters waarvan er vele afstammen van soorten die in de 19e eeuw werden binnengehaald. De serre van de bromeliaceae was de historische plaats waar men ontdekte hoe de bloemen van de vanilleplant werden bevrucht, wat geleid heeft tot de wereldindustrie van de vanillestokken. Rue Fush, 3 – Tel.: +32 (0)4/250.95.80 jardin_botanique_liege@yahoo.fr

Er worden drie formules voor groepsbezoeken aangeboden : • Volledig bezoek aan de Botanische Tuin van Luik (2.30 u). Een wandeling brengt u naar het Parc de la Boverie, waarvan de rozentuin en het Engelse landschapspark het decor vormen voor het Musée d’Art Moderne et d’Art Contemporain en het Palais des Congrès, en nadien gaat de rondleiding verder naar de Botanische Tuin. • Circuit van de parken van Luik in een halve dag (4 u). Parc de la Boverie, Parc d’Avroy en Jardin botanique de Liège. • Circuit van de parken van Luik op een volledige dag. Parc de la Boverie, Parc d’Avroy, Jardin botanique de Liège en de Coteaux de la Citadelle. Rondleidingen voor groepen (enkel na reservering) in het Frans, Nederlands, Engels en Duits. Reserveringen bij het Ofﬁce du Tourisme. En Féronstrée, 92 – 4000 Liège Tel.: +32 (0)4/221.92.21 – ofﬁce.tourisme@liege.be www.liege.be/tourisme www.econet.ulg.ac.be/ebgn/

Het arboretum van Spa – Tahanfagne

Het arboretum van St. Vith in Rodt

Didactisch bospad met een lengte van 2,5 km. Langs het pad bevinden zich verschillende soorten naalden loofbomen en struiken van over de hele wereld. Borden met uitleg in 3 talen. Toegankelijk voor kinderwagens en rolstoelen. 27

Het arboretum van het bos van la Vecquée in Seraing

Het arboretum van la Vecquée is een echt bosmuseum. Het is niet enkel een prachtig park maar ook een kweekk station waar men experimenten uitvoert. Men treft er talrijke soorten aan uit Europa, Azië en Amerika (naalden loofbomen waaronder zeldzame soorten) en verder ook een sequoia uit de familie van de Californische coniferen, die hier geplant werd in 1916. Tel.: +32 (0)4/330.84.29

Het arboretum Tessenire - Parc du Mary-Heid des corbeaux in Esneux

Dit bos- en sierarboretum werd aangelegd in 1918. Het strekt zich uit over een oppervlakte van meer dan 3 ha. Men kan er een grote verscheidenheid aan exotische planten en sierbomen en heesters bewonderen. Een bewegwijzerd pad met didactische borden vergemakkelijkt het bezoek. Het arboretum ligt in het Parc du Mary-Heid des Corbeaux dat 100 ha groot is en dooraderd is met paden die naar het arboretum voeren. Het toeristische paviljoen van ‘la Heid des Corbeaux’ ligt in de omgeving van het wandelnetwerk ‘Tarpan Esneux-Anthisnes’ en het arboretum. Tel.: +32 (0)4/388.30.30

Tel.: +32 (0)80/22.80.52

Het didactische bos- en kunstpad van de Amblève in Halenfeld

Kunst, spelletjes en experimenten voor het hele gezin langs een parcours van 2,6 km. De wandeling begint met een tentoonstelling van de verschillende soorten. Het pad is vooral geschikt voor kinderen die spelenderwijze kennismaken met het bos en zijn bewoners. Sinds 2004 kan de bezoeker er ook 15 kunstwerken bewonderen die een band hebben met het bos en die gemaakt werden door kunstenaars uit de streek. Tel.: +32 (0)80/64.72.70

Foxi - Didactisch pad voor kinderen Stuwdam van de Vesder in Eupen

Langs een parcours van 2,5 km geven didactische borden uitleg over de typische ﬂora en fauna van onze streek. Tel.: +32 (0)87/55.34 .50

Het arboretum Didactisch pad van Lontzen

50 soorten regionale bomen en heesters. Tel.: +32 (0)87/65.26.29

Mausheck Didactisch pad in Bütgenbach

Beschermd sinds 1998. Oude aanplanting van zomereiken en vochtige weiden met moerasspirea. Lengte: 0,8 km. Tel.: +32 (0)80/34.02.46

www.wallonie2008.be

Doorheen Luxemburg 3

Het arboretum Robert Lenoir bij de Molen van Bardonwez in Rendeux

Het arboretum werd in de jaren 1930 aangelegd door de heer Lenoir en bevatte in de tijd een watermolen die gevoed werd door een kanaaltje van de Ourthe. Beetje bij beetje ontstonden kleine eilandjes die aan de site een bijzondere charme verleenden die ze vandaag nog steeds kenmerkt. De bekommernis van Lenoir was veeleer zeldzame exotische soorten verzamelen dan de ruimte aanleggen en dat gaf het arboretum een vrij ongerept karakter dat nog steeds kenmerkend is. De site telt momenteel 3.800 bomen, verdeeld over 1.400 soorten, waaronder verschillende variëteiten lijsterbes, esdoorn, kardinaalsmuts of bloesembomen. De site is onder meer befaamd voor zijn talrijke fruitbomen (appelbomen en kerselaars) en zijn prachtige rododendrons en azalea’s die u in mei in volle bloei ziet. Moulin de Bardonwez Tel.: +32 (0)84/47.79.54

Het arboretum van le Fourneau Saint-Michel in Saint-Hubert

Dit arboretum werd vanaf 1899 aangelegd in het staatsbos van Saint-Michel, in het buurtschap ‘Taille Boreux’. Het ligt op een hoogte van 320 m in de vallei van de Masblette en is een van de meest uitgebreide arboretums van het land, met 67 soorten naaldbomen en 37 soorten loofbomen. De sierlijke westelijke hemlockspar (Tsuga heterophylla) is een van de grootste van België. Het arboretum heeft een didactisch pad van 3 km. Het werd in 1995 vernieuwd door de introductie van nieuwe soorten, het aanleggen van nieuwe paden en het opstellen van informatieve borden.

Mini-arboretum ‘Les arbrisseaux de nos forêts’ in Botassart

Tuin met wilde struiken die werd aangelegd in het buurtschap ‘le Gros Terme’. ç

Musea van le Fourneau Saint-Michel : Tel.: +32 (0)84/34.59.72 info@fourneausaintmichel.be www.province.luxembourg.be

De arboretumwandeling van Chiny

Dit arboretum werd opengesteld in 1996 en zoals de naam laat vermoeden met een originele invalshoek. In tegenstelling tot de klassieke arboretums bestaat dit niet uit één plaats met verschillende soorten bomen. De kennismaking met 60 of 70 soorten gebeurt via een wandeling langs de straten van het dorp, 3 wandelingen in het bos en via een weg die langs de Semois de verbinding maakt tussen de Saint-Nicolasbrug en de aanlegsteiger. Deze natuurwandeling geeft onder meer de gelegenheid om het gedrag van bomen van dezelfde soort te observeren die enerzijds geïsoleerd en anderzijds in bosjes staan.

Het als natuurmonument beschermde arboretum van Marche-en-Famenne

Deze beschermde site die een calvarieberg uit de 13e eeuw, een kapel uit de 14e eeuw en een graf uit de 18e eeuw bevat, wordt doorkruist door een mooie centrale laan die is afgeboord met eeuwenoude lindes. In het onderhout ontdekt men een hele reeks soorten zoals de esdoorn, acacia, Oostenrijkse zwarte den,

criefourmich@yucom.be

Tel.: +32 (0)61/31.54.04

Arboretum Lenoir Rendeux © C. Mottet

www.wallonie2008.be

rode beuk, kastanjeboom, lijsterbes, es, haagbeuk, Europese lariks… Een wandeling van ongeveer 2,5 km, afgezet met bankjes, laat u toe dit arboretum vanuit verschillende oogpunten te bekijken.

‘Le Musée de la forêt’ in Botassart

Dit openluchtmuseum toont u met houten personages de verschillende beroepen die verband houden met het bos.

Avenue du Monument Tel.: +32 (0)84/31.21.35 – info@marche-tourisme.be www.marche-tourisme.be

Het arboretum van Bertrix

Dit bosarboretum werd gesticht in 1914, op een oppervlakte van 4,7 ha, met als doel de studie van exotische soorten. Het bevat 81 verschillende soorten uit de vier uithoeken van onze planeet. Au Sais – Tel.: +32 (0)61/41.44.11

Het botanische en geograﬁsche arboretum van la Gernelle in Bouillon

Opgericht in 1906, met ongeveer 150 inlandse en exotische soorten, zowel naald- als loofbomen. Het arboretum mag uitpakken met een berghemlock (Tsuga mertensiana), die zich kampioen van België mag noemen en een reuzenzilverspar (Abies grandis), vicekampioen van België met een hoogte van 48 meter. Hier ligt ook een geograﬁsch arboretum dat naaldbomen bevat uit de Rocky Mountains (USA). La Gernelle Tel.: +32 (0)61/46.74.11 et +32 (0)61/46.52.11 Arboretum van Bertrix © C. François

Het didactische pad van het Bois du Defoy in Paliseul

Dit pad werd aangelegd door de kinderen van de gemeente Paliseul. Doel van het pad was het omvormen van een site in natuurreservaat en toegevoegde waarde te creëren met een didactisch parcours. Tel.: +32 (0)61/46.52.11

Het arboretum van Virton

Dit arboretum met bescheiden afmetingen (1,42 ha) is een compromis tussen een bosarboretum (door de keuze van de soorten) en een collectiearboretum (vanwege de kleine ruimtes). Oorspronkelijk telde het ongeveer 80 houtachtige soorten. Iedere soort werd op een speciaal gereserveerd perceeltje geplant. Daar bestaan er momenteel nog een veertigtal van, waarvan er een dertigtal geïdentiﬁceerd zijn. Na de originele exotische soorten werden later inlandse soorten aangeplant. Bij de exoten zien we mooie exemplaren van reuzensequoia’s, douglas, tulpenbomen, elzen met hartvormige bladeren, pinus ponderosa, Japanse ceders, Corsicaanse dennen…

De didactische wandeling van de inheemse bomen is een soort tegenhanger van het arboretum van Virton dat zich toespitst op exotische soorten.

Het Parc de la Tannerie en zijn arboretum in Martelange

Op het gerenoveerde domein van een oude leerlooierij die zich bevoorraadde met het water van de Klöppelbach-beek nodigt deze groenruimte de bezoeker uit voor een wandeling langs kleine vijvers en het arboretum met zijn aantrekkelijke kleuren. Het hele jaar toegankelijk. Bewegwijzerde wandeling. Rue de la Tannerie – Tel.: +32 (0)63/60.01.73

Route de Diekirch – Tel.: +32 (0)63/24.56.00

www.wallonie2008.be

Andere arboretums in de provincie Luxemburg • Arboretum (in wording) van Warmifontaine

Het arboretum van het dorp Frassem in Arlon

Dit jonge arboretum (1990) op enkele kilometer van Aarlen verzamelde op een oppervlakte van 2 ha,

• Arboretum van het gemeentepark van Hotton • Arboretum en kasteeltuinen van Deulin • Arboretum en bospark van de heuvel van Deister in La Roche-en-Ardenne • Arboretum van het Collignonbos in Redu

De toegang is vrij en op de site vindt u twee grote borden/plattegronden.

48 soorten inlandse loofbomen. Het werd gerenoveerd in 2006. Nieuw is de bewegwijzering en de plaatjes met uitleg, het aanplanten van nieuwe soorten, de aanleg van een didactische vijver en een kiosk voor de bezoekers om het milieu te bestuderen. Een brochure is beschikbaar bij het Maison du Tourisme.

• Arboretum en pedagogische vijver van Sainte-Cécile • Arboretum en natuurreservaat van Belle Fontaine

De wandeling van de inheemse bomen in het buurtschap ‘La Vierge Jacques’ in Virton

• Arboretum van Vaux-sur-Sûre • Arboretum van het park van Villers-Sainte-Gertrude

Op deze plaats vindt u een groot bord met de plattegrond van de wandeling. U kunt dan de wandeling volgen die bewegwijzerd is met de gele rechthoek. Dit aangenaam circuit van 3,5 kilometer laat u toe kennis te maken met verschillende inlandse soorten terwijl u rondwandelt op de achterzijde van de eerste cuesta van de Gaume. Langs het hele parcours worden de inlandse bomen geïdentiﬁceerd door een oranje stip aan de voet van hun stam en hun naam staat op een plaatje.

• Arboretum van Tellin

Arboretum in Bouillon © C.François

Voor meer informatie:

L’Ardenne Authentique! De ofﬁciële website voor toeristische informatie over de provincie Luxemburg: www.ftlb.be La Vierge Jacques in Virton © A. De Coster

Het Domein van het Bois des Rêves in Ottignies/Louvain-la-Neuve

Dit groene paradijs van 50 ha leent zich zowel tot natuurontdekking, wandelingen als ontspanning. Het bestaat uit verschillende bossen en een vochtige zone en is van groot biologisch en botanisch belang. Hetzelfde geldt overigens voor de fauna. Wanneer men er gaat wandelen, dan loopt men langs delen van bossen, een Engels landschapspark met meertjes en een tuin met waterplanten. Met zijn 10 km bewegwijzerde paden is het Domein zowel in trek bij wandelaars als bij kinderen die zich in alle veiligheid kunnen uitleven op het grote speelplein dat speciaal voor hen is aangelegd. In de zomer heeft het publiek ook toegang tot het strand en zijn solarium, het zwembad en het ploeterbad. Allée du Bois des Rêves, 1 - Tel.: +32 (0)10/41.60.72 boisdesreves@skynet.be

Het Provinciaal Domein van Hélécine

Dit uitzonderlijk domein ligt op het voormalige abdijdomein van de premonstratenzers van Heylissem. Deze abdij werd gesticht in 1129 en later herbouwd in Lodewijk XVI-stijl. Men kan er nog het 18e-eeuwse kasteel in neoclassicistische stijl bewonderen. De tuinen werden gerestaureerd in het begin van de jaren 1970 en toen werd ook een plantenlabyrint toegevoegd voor de kinderen. Het domein beslaat 28 ha en biedt talrijke activiteiten op het gebied van sport en ontspanning. Het park omvat een natuurreservaat, een ijskelder uit de 19e eeuw en drie visvijvers. Rue Armand Dewolf, 2 Tel.: +32 (0)19/65.54.91 chateauhelecine@skynet.be www.abcd.be/domainehelecine Musée Armand Pellegrin : Rue du Moulin, 15 – 1357 Opheylissem Tel.: +32 (0)19/65.69.90

www.wallonie2008.be Hélécine © OPT / JL Flémal

NATURE EXTRAORDINARY MUSEUM (NEM) gne Informatiecentrum van het Park van Cheveto en traditie om wetenschap in relatie te breng Het NEM knoopt aan met de humanistische grote de over n buige te zich pistes voor om met de ﬁlosoﬁe en stelt een aantal eenvoudige sleutels te geven om een dialoog tussen l aanta een is idee Het an. besta het vragen rond eit te begrijpen. Een aantal deuren staat versit park en bezoeker te ontwikkelen en de biodi schap. Het NEM telt evenveel minibibliotheken open naar de verbeelding, de rede of de weten jd in zijn eigen taal en volgens zijn eigen leefti als er onderwerpen zijn en elke bezoeker kan r, natuu de voor schrik e lytisch oana psych n, de boeken raadplegen over mythologische diere den die verband houden met de natuur… tuinen uit de hele wereld, verhalen en legen

Hotteme © OPT / JL Flémal

Het Domein van Hottemme in Tour (Heyd)

Dit landschapspark van 150 ha ligt midden in het bosmassief van Hottemme. Het toont een heuvelachtig landschap waarin uitgestrekte weiden en bossen elkaar afwisselen. Het park combineert zowel landschappelijke als biologische kwaliteiten en telt soorten die soms zeldzaam zijn zoals de Turkse hazelaar, de Nordmannspar, de treurbeuk, en bepaalde orchideeën. In het onthaalgebouw vindt u 50 biorama’s van de parkbewoners: zoogdieren, reptielen, amﬁbieën en levende insecten. Deze tentoonstelling nodigt de bezoeker uit om de dieren, planten en mineralen van ons platteland en onze bossen beter te leren kennen. Route de Heyd, 58 – Tel.: +32 (0)86/21.30.11 info.hottemme@skynet.be

Het Domein van Villers Sainte Gertrude

Dit schitterende stukje groen domineert de vallei van de Aisne en herbergt naast enkele waardevolle soorten een kasteel met bijgebouwen die zijn omgevormd tot karaktervolle en charmante gezinsgîtes. Een bewegwijzerd wandelpad voert u langs een vijftigtal soorten bomen waarvan sommige meer dan 200 jaar oud zijn. Tel.: +32 (0)86/49.95.31 contact@villers.info – www.villers.info

Het Provinciaal Domein van Mirwart

De 1.350 ha van het domein zijn grotendeels bedekt met een mooi bos dat zowel naald- als loofbomen bevat. Het telt ook een viskwekerij die bekend is voor de kwaliteit van zijn beekforel. Het bos wordt duurzaam beheerd. De plateaux zijn bedekt met een fraai beukenbos waarin ook enkele eiken staan, en percelen met naaldbomen zoals douglas, spar en lariks. De oevers van de beek zijn op natuurlijke wijze gekoloniseerd door elzen, wilgen en esdoorns. Het domein kan bogen op een opmerkelijke geschiedenis waarvan men op veel plaatsen in het bos sporen terugvindt (hoogoven uit de 16e eeuw, ijskelder, oude bruggen vijvers…). Rue du Moulin, 16 – Tel.: + 32(0)84/36.62.99 domaine.mirwart@province.luxembourg.be www.domaine-mirwart.be

Het Park van het Castel Saint-Pierre in Beauraing

Niet ver van het stadscentrum kunt u wandelen in het aanlokkelijke Parc du Castel Saint-Pierre. Het bevat 27 ha bos, wandelpaden, vijvers en het Castel, een fraaie woning. Het is een leuke plaats om te wandelen, te hengelen, te sporten (Vita-piste) en zich te ontspannen (barbecue- en ontspanningsruimtes). Een klein arboretum met bomen en heesters die typisch zijn voor de Calestienne-streek toont u een vijftig verschillende soorten. U ziet er ook een oude romaanse kapel (beschermd monument) die gewijd is aan Saint-Pierre, vandaar ook de naam van het (eveneens beschermd) park.

De Charmille (haagbeuktunnel) van de Haut-Maret of Berceau de La Reid in Theux

Deze bomentunnel van haagbeuk, eigendom van de provincie Luik, is met haar 573 m een van de langste groene promenades van Europa. Ze werd voor het grootste gedeelte aangeplant in 1885 en bestaat uit 4.700 haagbeuken waarvan 70% meer dan 100 jaar oud is. Dit beschermde natuurmonument werd in 1992 gerestaureerd. Het is uniek in de streek en biedt een uitzonderlijk wandelmoment. Rue des Hauts-Marets Mirwart © OPT / JL Flémal

26 14

Het Domein van Ronchinne in Maillen (Assesse)

Het Provinciaal Domein van Wégimont in Soumagne

Het Provinciaal domein vormt een schitterend groen decor rond een kasteel in Maasstijl dat omringd is

met een slotgracht en grasperken. Op het einde van juni staat het park vol bloemen: geraniums, fuchsia’s, petunia’s, afrikaantjes, salvia’s… waarvan de meerderheid afkomstig is van het domein zelf (elk jaar 30.000 bloemen). Het arboretum ligt achter het kasteel en bevat meer dan 50 boomsoorten. De meertjes in het recreatieve gedeelte worden gebruikt om te hengelen en te roeien. Men kan er tal van sporten en activiteiten uitoefenen. Er is een zwembad, een miniatuurgolf, een trimbaan, maar ook barbecueruimtes, sportvelden… Chaussée de Wégimont, 76 Tel.: +32 (0)4/237.24.00 – wegimont@prov-liege.be www.prov-liege.be/wegimont

Het Domein van Ronchinne was ooit het verblijf van Prinses Clémentine, de derde dochter van Leopold II. Het kasteel dateert uit het begin van de 20e eeuw en het hele domein beslaat 44 ha met bossen en vijvers. Het heuvelachtige park, waar veel rododendrons staan, baadt in een klimaat van ouderwetse charme. De tijd heeft ook zijn sporen nagelaten op een oude Chinese tuin, de oranjerie en de bijgebouwen, maar daarom ogen ze niet minder charmant. In dit domein gedijen wilde en gesnoeide heesters probleemloos naast elkaar. Tel.: +32 (0)81/41.14.05 Wégimont © OPT / JL L Flémal

d NAMEN

www.wallonie2008.be De Tuin van de 2 Torens: op een dikke steenworp van de geurentuin bevindt zich een middeleeuws geïnspireerde tuin tussen de Tour Joyeuse en de Tour César. Hij opende zijn deuren pas in 2007. De bezoeker keert er terug in de tijd en ontdekt er ‘vergeten’ planten en groenten in een kleine wijngaard, een tuin met geneeskrachtige planten, een groentetuin en een liefdestuin, waarmee hij meteen kennismaakt met de vier klassieke onderdelen van de middeleeuwse tuin.

Het Koningin Astridpark

Het Park van Les Sources 10e

Het Park van Amée

Het Louise-Mariepark

nde van de eeuw bezat de abdij van een molen op de plaats waar zich nu het ources bevindt. In het begin van de 20e eeuw een licht koolzuurhoudend bronwater gepron gecommercialiseerd. Pas in 1996 ontstond m een nieuwe publieke groenruimte te creëwijk Salzinnes-les-Moulins die op dat gebied n voorzieningen had. Met de aanleg wilde zo natuurlijk mogelijke groenruimte maken ontane ontwikkeling van lokale soorten en ik van natuurlijke materialen zoals hout en kwaliteit van de oevers van het meer is er jk hoog. De gebruikte materialen dragen bij waliteit van het park, zoals het knuppelpad ochtige zone.

De Tuin van de Verfplanten: niet minder dan 130 planten werden bijeengebracht in Vedrin en ze werden allemaal uitgekozen vanwege hun eigenschap om stoffen te verven. Na het bezoek aan de tuin en een kennismaking met grote en kleine verfplanten, maakt een praktische sessie in het labo van Merlijn u wegwijs in de toepassingen van verfplanten, onder leiding van gespecialiseerde animatoren.

‘Quelques arbres de nos parcs’ Brochure beschikbaar op 0800/935.62 www.nature-namur.be

nes-les-Moulins

Het Park van la Plante Drie thematuinen… De Geurentuin: aangelegd in het park van het Kasteel van Namen, op de top van de Citadel. Deze thematuin telt niet minder dan 350 plantenvariëteiten, die allemaal werden gekozen vanwege hun geureigenschappen en die per kleur gegroepeerd zijn in perken. Van lavendel tot basilicum en een uitzonderlijke verzameling rozen: hier krijgt de bezoeker een nieuwe visie op tuinen voorgeschoteld en van bij zijn aankomst (in het seizoen) wordt hij ondergedompeld in bedwelmende geuren.

Namen © OPT / JL Flémal

LUIK

VERVIERS

Het Park van Avroy

Het Park van Séroule

Dit openbaar landschapspark in het centrum van de stad ligt op een oude Maasarm, de rivier Avroy, die in 1835 gedempt werd om plaats te maken voor de aanplant van bomen. In 1868 kreeg het er een square bij en in 1880 had het zijn huidige afmetingen bereikt. Het park bevat een vijver, een muziekkiosk (1852) en verschillende monumenten en standbeelden. Tal van wegen lopen door de graslanden die hier en daar een bosje vertonen. Men ziet er enkele fraaie exemplaren zoals de Libanese ceder, de moerascipres, de treurbeuk, de Turkse hazelaar, de Judasboom, naast een mooie rij platanen.

In de 18 e eeuw behoorde dit landgoed aan baron de Goer de Herve. In 1875 werd wat restte van het domein van Séroule verkocht aan de zusters Ursulinen. Vandaag behoort het geheel aan de Franse Gemeenschap die het in akkoord met de stad Verviers openstelde voor het publiek. Zo hebben we vlakbij de stad de mogelijkheid om een beetje landelijke rust te vinden, met een bosje, watervallen en visrijke vijvers. Place Général Leman

Het Park van de Harmonie De Société Royale d’Harmonie werd in 1829 opgericht door een jonge muziekliefhebber uit Herve. In 1832 kocht ze een terrein niet ver van de Vesder. In het park verrijzen vandaag nog de resten van de laatste muziekkiosk van Verviers. Hij werd ingewijd op 13 augustus 1854, is beschermd sinds 1982 en werd in 1994 gerestaureerd. Rue de l’Harmonie

Boulevard d’Avroy

Het Park van la Boverie en de Acclimatiseringstuin Al sinds de 14e eeuw wordt deze groene plek bij de samenvloeiing van de Maas en de zogenaamde Dérivation (de aftakking) zeer op prijs gesteld. Het park en de acclimatiseringstuin werden aangelegd in de tweede helft van de 19e eeuw. Het publieke park aan de rand van de Maas werd in 1874 aange-

Luik © OPT / JL Flémal

lekjes in Geheime tuinen en p

past door G. Blonden die de kleine gebouwtjes (stalletjes, restaurant, dierenkooien) verving door grasperken met bomen. Het park diende als decor voor de wereldtentoonstelling van 1905 waar het Palais des Beaux-Arts met het Musée d’Art Moderne en het Cabinet des Estampes werd gebouwd. In het noordwesten behield het zijn landschapstracé. Het zuidwestelijke gedeelte daarentegen werd omgevormd tot gewone tuin. Het aantrekkelijke zit in de pergola en de rozentuin.

e Naimette

De tuinen van de Ru

antische straatjes van de meest typische en rom van ine een om r hie t gaa Het noemt het soms het kle van het centrum. Men ezoomd afg is en k Luik, op een steenworp ﬂan vel heu De straat ligt op de Montmartre van Luik. dsteen, die bedekt zijn e muren in massieve zan hog l en ke dik e, met oud een plattelandstaferee a bijn er at ntengroei, zod rden we er en rs met een weelderige pla naa ste kun heimat van heel wat ontstaat. De straat is de chiedenis geschreven. ges ’s ina pag r paa ook een

De Mont Saint-Martin

en van de geschiedenis is een van de fundament De Crête du Publémont er van bisschop Eraclus, 0 liet Notger, de opvolg om van Luik. In het jaar 100 rtin en nam het heiligd Ma ntSai gewijd was aan zien. kan ten res ele er een kerk bouwen die enk nog dsmuur waarvan men van de herenhuizen op in de versterkte sta de soms sobere gevels ter ach zich gen ber . Vandaag ver ken per aie fra erkelijke bomen en groene terrassen, opm

Rue du Parc

Het Park van Cointe Dit publieke park is een realisatie uit het laatste kwart van de 19e eeuw. Het is een gemengd park met wandelpaden, rocaillewerk, groenperken en een bos- en landschapsgedeelte dat een uitgebreide verzameling bomen en heesters bevat: valse christusdoorn, Himalayaceder, osagedoorn… Vanuit het park heeft men verschillende panoramische uitzichten op de stad Luik.

n de Citadel

De heuvelﬂanken va

egen en maken deel uit de Citadel zijn ideaal gel De heuvelﬂanken van Hier hebben mens en k. Lui toeristische hart van van het historische en hte plek voor fauna en en. Dit is een bevoorrec natuur harmonie gevond parken, paden, tuinen , den aar mg u. Weiden, boo ﬂora in een stadsmilie aan stadsmensen die op en een groen paradijs en wijnstokken bezorg ng. nni spa ont en t mte, rus zoek zijn naar wandelrui

Boulevard Gustave Kleyer Luik © OPT / JL Flémal

Luik

De heuvelﬂ © OPT / Jeanmart

www.wallonie2008.be

VERVIERS (vervolg)

Het Park van het oude Kasteel van les Moines Het Kasteel van Les Moines (monnikenkasteel) heeft in tegenstelling tot zijn naam nooit onderdak geboden aan geestelijken. Het droeg aanvankelijk de naam ‘Villa des Saints Anges’ want het werd beschermd door het beeld van een engelbewaarder. Het goed behoorde toe aan de Jezuïeten tot in 1970. Het gebouw werd nadien omgevormd tot cultureel centrum en er werden plannen gemaakt om het park aan te leggen. In 1994 werd het ‘Château des Moines’ vernield. Nu resten enkel de vroegere portierswoning en een stèle met een kruis dat op de kapel heeft gestaan.

Het Park van la Tourelle Jacques-François Hanlet de Seroule was de eerste burgemeester van Heusy. In 1851 liet hij door architect Charles Thirion op zijn landgoed de toren (la Tourelle) bouwen die zich situeert in het begin van het park. Tussen de rue du Parc en de rue Herla

Het Fabiolapark Deze groene ruimte in het hart van de stad paalt aan het gemeentelijk zwembad en herbergt de ‘Porte d’Ensival’ (toeristisch informatiepunt). Rue Xhavée

en ook nog:

Het Park van la Victoire en de Promenade des Récollets

www.wallonie2008.be uit de 17e en 18e eeuw en herdenkingsmonumenten. Ten slotte belandt men in de ‘jardin du Mayeur’ van het stadhuis, die al bekend was in de 16e eeuw. De ‘tuin van de burgemeester’ werd heraangelegd tussen 1930 en 1937 en kreeg de fontein en het bronzen beeld van de ‘Ropieur’ die de plaatselijke kwajongen voorstelt.

BERGEN

De Tuin van le Waux-Hall Deze tuin werd in het midden van de 19e eeuw uitgetekend door de tuinarchitect Louis Fuchs, op vraag van enkele gegoede burgers van de stad. Hij werd in 1892 aangekocht door de stad Bergen. Dit landschapspark van 5 ha bezit een zeer mooie verzameling bomen. Sommige exemplaren zijn heel bijzonder zoals de zwarte walnoot, de treurwilg, de Turkse hazelaar enz. Het park heeft ook bosjes met eeuwenoude bomen, plassen en grasperken waar wel 100.000 bloembollen de kop opsteken in de lente. Twee mooie vijvers hebben een overvloedige waterfauna en lenen zich tot bootjevaren. Verder is er een trimbaan, een speelplein voor kinderen en een tennisveld. En vergeten we ook de schitterende beelden in openlucht niet (19e en 20e eeuw) die langs de lanen staan. Avenue Reine Astrid

Het Kasteelplein en de Saint-Calixtekapel Dit Bergense park werd al gerestaureerd in de 19e eeuw en nogmaals in het begin van de 21e eeuw. Het bevat talrijke resten van de oude burcht van de Graven van Henegouwen (11e-14e eeuw), waaronder de opmerkelijke kapel van Saint-Calixte (11e-12e eeuw) – die nu fungeert als museum van de site, de Cesartoren, de Park van Séroule © Stad van Verviers

Toeristische dienst van de stad Bergen Grand Place, 22 Tel.: +32 (0)65/33.55.80 benoit.vancaenegem@ville.mons.be thomas.gondry@ville.mons.be – www.monsregion.be

Plein in Bergen © OPT / Jeanmart

ondergrondse kelders (12e-13e eeuw) en het borstbeeld van de schrijver Charles Plisnier (Prix Goncourt in 1937). Deze square biedt ook een weergaloos panoramisch uitzichtpunt op het omliggende landschap, tot aan de Franse grens (heropening in de loop van 2008). Rampe du Château (aan de voet van het belfort) het enige barokbelfort van België, 1661-1669 (op de lijst met werelderfgoed van Unesco).

De stadstuinen van het historische centrum van Bergen Het historische centrum van Bergen was al grotendeels verstedelijkt sinds de 15e eeuw, maar vertoont toch tal van groene ruimtes met bomen, die in grote mate toegankelijk zijn voor het publiek. Wanneer men vertrekt aan het toeristisch onthaalpaviljoen van de Place Léopold (rechtover het treinstation) ontdekt men achtereenvolgens de Square Franklin Roosevelt, de Square Saint-Germain (uitgetekend in 1886) met zijn majestueuze kastanjeboom en zijn vrijwilligersfontein uit 1830, het kasteelpark dat werd aangelegd in 1869 op de plaats van het oude grafelijke kasteel, de binnentuin van het Hôtel de Graty (met zijn rozentuin), een domein uit het einde van de 18e eeuw, de Place du Parc uit 1821 in een omgeving met erfgoed

Het Park van Jemappes Op enkele minuten van het stadscentrum vindt u het Gemeentepark van Jemappes dat zich uitstrekt over 20 ha. Het bevat grote visvijvers, een uitgestrekt grasland, een rozentuin, eeuwenoude bomen en hier en daar resten van het verleden van het park, waaronder een kapel en een ijskelder uit het einde van de 18e eeuw.

En de streek… De ‘Closerie du Vieux Cèdre’ in Pâturages (Colfontaine) Het bloemenpark van het domein is beplant met verschillende bomen die opmerkelijk zijn vanwege hun leeftijd, zeldzaamheid of majestueuze omvang. Een prachtige en 300 jaar oude Libanese ceder troont in het midden van het park. Ondanks het feit dat hij gehavend werd door stormen, oogt hij nog steeds zeer mooi. Ook vermeldenswaard zijn de twee rode beuken die geplant werden rond 1750 (en waarvan er een ommuurd werd), de twee taxusbomen, de winterlinde… Tel.: +32 (0)65/51.24.85 www.closeriecedre.be

DOORNIK

Astrid en François-Joseph Navez, het monument van de oorlogsduif dat hulde brengt aan de Belgische postduiventeelt en het monument van de Jagers te Voet. Op de zeer mooie muziekkiosk die na de Eerste Wereldoorlog werd herbouwd in rustieke stijl, worden op bepaalde zondagen concerten gegeven door regionale orkesten.

Doornik organiseert speciale bezoeken rond het thema ‘Parken en tuinen’. Op het einde van de 19e eeuw verloor de stad haar middeleeuwse wallen en werden boulevards en een kroon van parken aangelegd. Hier en daar gedijen prestigieuze soorten uit verre landen. Ontdek deze getuigen van het leven in Doornik, die soms meer dan 200 jaar oud zijn…

Boulevard Audent

De brochure ‘Hier et Aujourd’hui’, bevat 48 kleurenplaten met de meest opmerkelijke bomen in de stad. Ze toont hun plaats van aanplanting en foto’s van de gebouwen waar ze naast staan en waardoor ze een gelukkig huwelijk voltrokken tussen natuur en architectuur. Soms staan er naast de actuele foto’s ook foto’s bij van vóór enkele decennia zodat de groei van de bomen goed te zien is.

En zijn streek…

www.wallonie2008.be

het park ligt de mijnwerkerswijk van de vroegere Charbonnage d’Appaumée, die bestaat uit 186 huisjes uit de jaren 1920. De wijk is het enige wat rest van het industriële complex en is beschermd als architecturaal ensemble.

Het Park Bivort in Jumet Het typisch Engelse landschapspark is eigendom van het Waalse Gewest en kreeg zijn naam van de glasfabriek ‘Bennert et Bivort’. Centraal ligt een meer in druppelvorm. In het park staan tal van zeldzame en opmerkelijke bomen. Een zilveresdoorn hoort bij de drie mooie bomen van Wallonië en België.

Te koop bij het Ofﬁce du Tourisme, Vieux Marché aux Poteries, 14

Choiseul Sem. Ofﬁce © Ofﬁce du Tourisme de Tournai

CHARLEROI

Het Koningin Astridpark

Het ‘Parc Appaumée’ in Ransart Dit openbaar park werd aangelegd op het domein van een oude steenkoolmijn en bevindt zich nabij het complex van de ‘Ecologie Urbaine’ van de stad Charleroi. U vindt er een oranjerie, serres, een bijenkast-school en een natuurlijke tuin. Aan de rand van

Het Park van het Domein van Parentville in Couillet In dit park ligt ook het Centre de culture scientiﬁque van de U.L.B. Bezoekers vinden er een milieuparcours met didactische borden rond bosbeheer, ecologie, milieuproblemen… Een observatorium voor industriele archeologie met een oriëntatietafel biedt een overzicht van het industriebekken van Charleroi. Domaine de Parentville de l’ULB Rue de Villers, 227 Tel.: +32 (0)71/600.300 ccs@ulb.ac.be

Sommige bronnen vernoemen J. Duquesnes als ontwerper van dit schitterende park met bochtige en lommerrijke lanen. Andere noemen het een schepping van de al even beroemde Louis Fuchs. Het heuvelachtige aspect van de lanen en de schijnbaar natuurlijke inplanting van de bomen geven het park een romantisch tintje dat de intimiteit bevordert. De compositie in Engelse stijl is tegelijk spontaan, schilderachtig, doordrongen van romantiek en meer picturaal dan architecturaal. Men treft er waardevolle en exotische boomsoorten aan. Een rode beuk valt op door zijn gekleurde massa die fel afsteekt bij zijn groene buren. Een plaat op de grond herinnert er aan dat het een Vrijheidsboom is die hier op 4 oktober 1930 werd geplant ter gelegenheid van de 100e verjaardag van België. Ook de beelden vallen op: borstbeelden van Koningin C a e o ©O

é a

NIJVEL

Het Park van la Dodaine Dit beschermde en mooi ingedeelde park vertoont twee stijlen – Engels en Frans – en is opgesmukt met tal van beelden. Het heeft ook een rechthoekige vijver en een meer met een oppervlakte van verschillende hectare waar mag op gevist worden. Men vindt er ook twee groepen gebeeldhouwde engeltjes die afkomstig zijn van het oude Hôtel des Postes uit Brussel, een barok portaal en stèles die bekende ﬁguren uit Nijvel evoqueren.

Durbuy © OPT / JL Flémal

In de zomer van 2008 wordt een parcours ‘Histoire dans le parc’ aangelegd.

DURBUY

Boulevard de la Dodaine

Het Park van les Topiaires Nijvel © OPT / JL Flémal

SPA

Het ‘Parc de Sept Heures’ Dit openbaar park werd aangelegd in de helft van de 18e eeuw om tegemoet te komen aan de wensen van de vakantiegangers en mensen die een kuur kwamen volgen. Samen met het ondertussen verdwenen Parc de Quatre Heures was het een van de voornaamste wandelparken van Spa. Het is beschermd sinds 1977 en is nu een niet weg te denken landschapsdeel van het stadscentrum. Naast enkele interessante bomen,

waaronder een opmerkelijke fagus (beuk) en een waterpartij met een fontein, heeft het twee statige dwarswegen met haagbeuken, linden en iepen rondom zijn centrale laan. Het bevat ook gebouwen uit de 19e eeuw die getuigen van de toenmalige eclectische smaak: de Leopoldgalerij, opgetrokken uit ijzer en glas en de paviljoenen van Koningin Marie-Henriette en ‘les Petits Jeux’, waar de dienst voor toerisme is gevestigd. Vanuit het park kan men mooie wandelingen maken op de aanpalende beboste heuvel. Rue de l’Hôtel de Ville, 44

Durbuy, het kleinste stadje ter wereld, mag uitpakken met het grootste vormsnoeipark (meer dan 10.000 m²)... ter wereld! Kom wandelen in de groene lanen van het park dat ingedeeld is in 39 parterres en bewonder de buksboompjes, taxus of hulst, die vorm kregen dankzij een artistieke en ingenieuze snoeibeurt. Meer dan 250 sculpturen, echte kunstwerkjes, vragen om uw aandacht en zullen u beslist charmeren. Eindig uw bezoek in het cafetaria dat een uniek uitzicht biedt op het stadje. Rue Haie Himbe, 1 Tel.: +32 (0)86/21.90.75 topiaires@durbuy.be – www.topiairesdurbuy.be

de ‘Des jardins au creux

Durbuy © OPT / JL Flémal

la main…’

Jardins CIR (Hotton), tum Lenoir (Rendeux), ore Arb g: sda ing ekk Een tuinontd (Barvaux), Durbuy. maine de Hottemme Topiaires (Durbuy), Do personen). epen van minimaal 20 (Arrangement voor gro ute, 4 à 6990 Hotton de la Rivière – Rue Ha Centre d’interprétation – www.cir-ourthe.be – info@cir-ourthe.be Tel.: +32 (0)84/41.35.71

www.wallonie2008.be Spa © R. de la Riva

D De 13

De Tuinen van Annevoie

De Tuin van de wilde planten in Nafraiture

Een tuin van 3/4 ha die uniek is in zijn soort, met meer dan 1.000 planten waarvan sommige zeer zeldzaam zijn geworden. Fabricatie van siropen, plantenextracten, zalfjes, schoonheidsproducten, Elixir de Vresse… Warme snacks en streekproducten. La Chiquetterie – Rue d’Houdremont, 38 Tel.: +32 (0)61/50.11.33 – www.lachiquetterie.be

De Tuin met Winterharde Planten van Frédéric Gabriel in Malmedy

Dit is een tentoonstellingstuin van meer dan 3500 m², waarin men kan wandelen tussen meer dan 6000 winterharde planten, verdeeld over 1800 verschillende variëteiten. Men kan er ook kennismaken met een verzameling van 250 soorten Alpenplanten. Het decor wordt verder verfraaid door een beekje langs een oude molen. Bellevaux, 13b Tel.: +32 (0)80/33.81.83 gabriel.f@swing.be – www.fredericgabriel.be

De Tuinen van het Meer van Bambois in Fosses-la-Ville

De Tuin van Jean Nickell in Malmedy

Deze tuin bevindt zich in Préaix in een prachtige landelijke omgeving. De stijl is hedendaags en toont een mengeling van contrasten die bestaan uit bermen,

een waterval, een groene kamer, lagunes, plassen, een boomgaard, een rozentuin…. Préaix, 3 Tel.: +32 (0)80/79.90.70 – nickell.jean@swing.be

De hangende tuinen van Thuin

Thuin werd gebouwd op een natuurlijke rotshoogte die al meer dan 2000 jaar bewoond is. In de stad zelf is weinig groen te bespeuren. Dat is de reden waarom sommige inwoners hun tuinen hebben ‘opgehangen’ aan de zuidelijke rotshelling. Daar legden ze groentetuinen aan om de mensen van de ‘bovenstad’ te bevoorraden. De terrasvormige tuinen zijn doorsneden met steile geplaveide steegjes, die van de benedenstad naar de bovenstad leiden. Men bereikt ze via de stadswallen die dateren uit de 10e, 12e en 14e eeuw waarin zich postys (poorten) bevinden. Vroeger groeiden er zelfs wijnstokken in de tuinen van de burgerhuizen en het klooster. Sinds enkele jaren zijn ze opnieuw aangeplant. Loop door de kronkelstraatjes voor een tijdloze wandeling en ontdek de geschiedenis van onze tuinen dankzij de didactische borden die er werden geplaatst. Tel.: +32 (0)71/59.54.54

Thuin © OPT / JL Flémal

De tuinen van het Gasthuis OnzeLieve-Vrouw met de Roos in Lessines

Het Gasthuis Onze-Lieve-Vrouw met de Roos werd in 1242 gesticht door Alix de Rosoit, om de behoeftige armen van de stad en de omgeving op te vangen. Het bevindt zich op enkele honderden meter van het stadscentrum. In het hart van het hoofdgebouw is de kloostertuin een oase van rust, bezinning en sereniteit. De huidige vorm is het resultaat van een heraanleg tijdens de jongste eeuwwisseling. Ten zuiden van de vierhoek en omringd door een muur treft men de begraafplaats aan. Het Gasthuis had al sinds de oprichting een eigen begraafplaats. Na het verbod om mensen te begraven in de steden, uitgevaardigd door Keizer Jozef II, werd het kerkhof geleidelijk omgevormd tot groentetuin, met een serre waarin wijnstokk ken groeiden en een tuin met geneeskrachtige planten. Deze ‘kerkhof-tuin’ is ook verbonden met een kleine hangende siertuin die de naam kreeg ‘Jardin du Bon Dieu’ en die een oude ijskelder (19e eeuw) bevat. Het Gasthuis is opgenomen als Uitzonderlijke Erfgoed van het Waalse Gewest en wordt gerestaureerd. Het is vandaag een museum rond oude kunst en de geschiedenis van de geneeskunde. Place Alix de Rosoit Tel.: +32 (0)68/33.24.03 info@notredamealarose.com www.notredamealarose.com

De cottagetuin ‘Le Camaïeu’ in Frasnes-lez-Buissenal

Deze tuin in Engelse cottagestijl toont een rist mixed-borders met meer dan 1200 soorten planten. Traditionele planten bloeien naast zeldzame soorten uit Zuid-Amerika, Zuid-Afrika… Bezoekers stellen de kleuren en de bijzondere sfeer van deze verleidelijke tuin zeer op prijs. Bourliquet, 7 – Tel.: +32 (0)69/86.86.82

De tuinen van het Parc Paradisio in Brugelette

In de vroege middeleeuwen werd op last van SintBernardus zelf een cisterciënzerabdij gebouwd in Cambron Casteau. Van de ooit rijke en machtige abdij resten vandaag slechts de omwalling van meer dan 3 km die de 55 ha van het domein afschermt en enkele indrukwekkende ruïnes, waaronder de toren van de abdijkerk, de monumentale trap naar het kerkplein, de crypte… Op deze mystieke plaats aan de oevers van de Dender ontstond in de jaren 1990 een ornithologische, botanische en bostuin die de naam Parc Paradisio kreeg. Duizenden zoogdieren, vogels, reptielen en insecten kregen er hun vaste stek tussen de vijvers, rivieren, eeuwenoude bomen en bloemperken die de abdijruïnes opﬂeuren. Naast het grote aantal dieren is het park trots op de grote rijkdom aan bloemen en planten (meer dan 100.000 soorten uit de meest diverse milieus). In 2007 creëerde Paradisio een nieuwe tuin : de ‘Droom van Han Wu Di’. In deze uitzonderlijke Chinese tuin van meer dan 3000 m² leeft een koppeltje rode panda’s naast de muntjaks (een hertensoort).

www.wallonie2008.be

Domaine de Cambron Tel.: +32 (0)68/25.08.50 info@paradisio.be – www.paradisio.be Parc Paradisio © OPT / JL Flémal

De nimfentuin ‘La Naïade’ in Péruwelz

Dit privépark van een hectare in Engelse stijl werd in 1927 aangelegd door dokter Bouckaert. Het is een levende getuige van de sierkunst in de jaren 1920. De architectuur werd toevertrouwd aan Léon Rosseels die zorgde voor een landschapsstijl met golvende lanen en een natuur die er op het eerste gezicht ongerept uitzag maar die uitgekiend was samengesteld. Meertjes en twee fonteinen die bevoorraad worden door bronnen, vrolijken de tuin op. In het midden verrijst de Naïade (de nimf), een beeld van Marie-Josée Aerts. U vindt er heel wat water- en rotsplanten maar ook bijzondere bomen. Daaronder de ginkgo biloba, de tulpenboom en de moerascipres. Boulevard Léopold III, 75 – Tel.: +32 (0)69/78.06.72 info@naiade.be – www.naiade.be

a c a ad s o © O

é a

Het Park van het Kasteel van Attre

Het Park van het Kasteel van Enghien

Het Park van Enghien vertelt zijn verhaal, van de familie Arenberg tot Empain, via lanen, tuinen, beelden en fonteinen. Het park dat al ontstond in de 15e eeuw, ligt nu naast het kasteel uit het begin van de 20e eeuw. Het was met de familie Arenberg dat het een hoogtepunt bereikte in de 17e eeuw. Minder dan een eeuw later werd het volledig heraangelegd, verloor daarbij zijn schitterende renaissancetuinen, maar behield de siergebouwen. Nadat het in handen was gekomen van Baron Empain, kocht de stad Enghien het erfgoed in 1986. Sindsdien loopt een uitgebreid restauratieprogramma om de eenheid en de pracht van de 17e-eeuwse tuinen te herstellen. Tijdens een wandeling tonen de resten in dit park hun charmes en oude ornamenten: het Bassin des Dauphins, het Pavillon des Sept Etoiles en zijn barok park, de Mont Parnasse, de Jardin des Dahlias (Europees conservatorium van de dahlia, aangelegd in 1996), de Jardin des Fleurs, de fonteinen en de watertoren… In de vier uithoeken van het domein zijn prachtige, kleine natuurlijke ruimtes met een bijzonder karakter aangelegd, zoals de dreven (drève des soupirs, drève des favoris en drève des trois cerisiers), de tuin met geneeskrachtige planten, de eendenvijver, de spiegelvijver, de reigervijver en het grote kanaal enz. Parc, 5 – Tel.: +32 (0)2/397.10.20 www.enghien-edingen.be tourisme.enghien@skynet.be

Het is een beschermde site waar natuurliefhebbers mooi onderhouden paden vinden die hen door een gevarieerd landschap leiden: beboste heuvels, vijvers, rasvelden en weiden, grote en zeldzame bomen, boommassieven, rododendrons, azalea’s, bloemperken… Reizen in het land van Folon ‘Tentoonstelling van beelden in het park van het Domein Solvay’ Van 25/4 tot 28/9/2008. www.folon2008.be

38 32

Het Park van het Kasteel van Beloeil

Het Park van het Kasteel van Terhulpen

Eigendom van Ernest-John Solvay die het schonk aan de Belgische overheid. Het kasteel van Béthune werd in 1842 opgetrokken door de markies met dezelfde naam die een stulpje in de zin van de Loirekastelen wilde.

Chaussée de Bruxelles, 111 – Tel.: +32 (0)2/653.64.04 chateaudelahulpe@mrw.wallonie.be www.chateaudelahulpe.wallonie.be

Het landhuis zit verstopt in een groen paradijs van 220 ha, omgeven door bosjes en een Franse tuin met decoratieve beelden. Het domein maakte aanvankelijk integraal deel uit van het Zoniënwoud en behield de allure van een gigantisch bospark met prachtige vijvers, grasvelden en een sublieme groene ‘kamer’, die zo uitgestrekt is als een balzaal. Kasteel van Terhulpen © OPT / Kouprianoff

Het Park van het Kasteel van Seneffe 33

Dit buitenhuis werd tussen 1763 en 1768 gebouwd in opdracht van Graaf Julien Depestre, naar plannen van architect Laurent Benoît Dewez. Het kasteel is het centrum van een opmerkelijk geheel uit de 18e eeuw met bijgebouwen, een oranjerie, een neoklassiek theater, een ijskelder en een Franse tuin in een park van 22 ha. Het kasteel geeft onderdak aan het Museum van de Edelsmeedkunst van de Franse Gemeenschap en beschikt over een Europese verzameling goud- en zilversmeedkunst. Het park heeft een oppervlakte van 22 ha en werd gerestaureerd volgens de inzichten van de eerste eigenaars. Het vertoont opnieuw de originele lijnen met een scenograﬁe die het originele grondplan respecteert, maar ook rekening houdt met de lessen uit het verleden. Achter het kasteel bevindt zich een groot bassin, verlengd met twee armen en een fontein die 15 m hoog spuit. Tussen het kasteel en het grote bassin verlengen lanen met leilinden de galerijen van het voorplein. Achter het Theater vindt men het meest ‘ongerepte’ deel met diverse boomsoorten. De vijver heeft opnieuw zijn originele vorm en werd verlengd in druppelvorm Domaine du Château de Seneffe Musée de l’Orfèvrerie – Rue L. Plasman, 7-9 Tel.: +32 (0)64/55.69.13 info@chateaudeseneffe.be www.chateaudeseneffe.be

Seneffe © OPT / JL Flémal

Het Park van het oude kasteel Koninklijk Museum van Mariemont in Morlanwelz

Een verrassend museum temidden van een prachtig park. China en Japan kregen er een plaats naast het antieke Egypte, Griekenland en Rome. Een evocatie van het verleden van Henegouwen leidt tot de mooiste verzameling ter wereld van Doorniks porselein, en daarnaast is er nog een uitgebreide bibliotheek. Buiten staan tussen de bomen, bloemen en grasvelden monumentale bronzen beelden, werken van Belgische beeldhouwers uit de 19e en 20e eeuw en daar verrijzen ook de romantische ruïnes van het kasteel van Karel van Lotharingen. Het Domein van Mariemont werd aangelegd door Maria van Hongarije en kwam in de 19e eeuw in handen van een belangrijk geslacht van industriëlen: de familie Warocqué. Het park in Engelse landschapsstijl mengt op een harmonische wijze grasvelden, vijvers, eeuwenoude bomen en exotische soorten, met monumentale beelden en de romantische ruïnes van het Paleis van Karel van Lotharingen. Hoewel er niets rest van de tuinen uit het verleden, zijn weinig parken zo goed gerestaureerd als deze site waar nog altijd prachtige beuken, linden en naaldbomen uit vervlogen tijden staan.

Het Park van het Kasteel van Louvignies in Soignies

Het kasteel is geïnspireerd door de Franse neorenaissance en reﬂecteert de architecturale bewegingen van de 19e eeuw. In zijn huidig uitzicht (dat dateert van 1870) bevat het park een middeleeuwse donjon, de ‘Tour des Sarrasins’ en het oude versterkte kasteeltje. Het Engelse park vormt samen met het kasteel van Louvignies een typisch 19e-eeuws geheel. Van 1870 tot 1873 heeft men er 600 hoogstambomen geplant. Momenteel telt men nog 26 bijzondere bomen zoals tulpenbomen, zilvertreurwilgen, moseiken, catalpa’s, rode beuken… De oude groentetuin beslaat 1 ha en is ommuurd. Hij bestaat uit vier vierkante perken, afgezet met buxus, en een honderdtal perenbomen verdeeld over 46 verschillende soorten. Rue de Villegas, 1 Tel.: +32 (0)2/771.08.95 et +32 (0)67/41.04.19 info@chateau-louvignies.be www.chateau-louvignies.be

De tuinen van het Kasteel van Freÿr/Meuse in Hastière

De kasteeltuinen van Freÿr zijn beschermd als ‘Uitzonderlijk Erfgoed’ van het Waalse Gewest. Ze beslaan 10 ha temidden van een ongerept ogende natuur. Ze bieden uitzicht op de hoge rotsen aan de

www.wallonie2008.be

overzijde van de Maas – een paradijs voor alpinisten. Deze tuinen op een zachte helling langs de Maas worden beschouwd als ‘de meest Franse’ van België. Ze hebben hun ontstaan in 1760 te danken aan Guillaume en Philippe de Beaufort Spontin. De meditatietuin bekoort de bezoeker door het rustige geluid van de fonteinen, de schaduw van de leilinden en de geuren van de sinaasappelbomen. Men vindt er de oudste oranjerieën van het land met bijna 300 jaar oude bomen die afkomstig zijn van het hof van Lotharingen. De boventuin is afgesloten door de Frédéric-zaal: een paviljoen dat lijkt weggelopen uit de wereld van Mozart, dat Lodewijk XVI en Oostenrijkse rococo vermengt en verfraaid met pleisterwerk door de gebroeders Moretti. De tuinen beslaan verschillende niveaus en geven uit op de Maas. Haagbeuk vormt een doolhof van 6 km dat gewijd is aan het kaartspel. Freÿr, 12 Tel.: +32 (0)82/22.22.00 www.freyr.be – info@freyr.be

Chaussée de Mariemont, 100 Tel.: +32 (0)64/21.21.93 info@musee-mariemont.be www.musee-mariemont.be Mariemont © OPT / JL Flémal

Kasteel van Freÿr © FTPN / Genard e

Het Park van het Kasteel van Rossignol in Tintigny

Het kasteel van Rossignol is een oude versterking die in de 16e eeuw werd vernield door het Franse leger en in 1609 werd herbouwd. Momenteel is het een cultureel centrum. Het park van 12 ha met diverse en soms zeldzame soorten, biedt ook een permanente tentoonstelling van hedendaagse kunstenaars. Er wordt verder een zomers muzikaal evenement gehouden met een internationale reputatie: het Gaume Jazz Festival.

De tuinen van het Kasteel van Franc-Waret in Fernelmont

Het kasteel van Franc-Waret is een typisch Naamse aristocratenwoning uit de 18e eeuw. Het architecturale geheel van baksteen en blauwe hardsteen verrijst in het midden van formele Franse tuinen en een groot landschapspark dat werd aangelegd in de 19e eeuw. De klassieke vierhoek met slotgrachten die afgeboord zijn met rode beuken, is aan de ene kant geﬂankeerd door geometrische vormen en aan de andere kant door golvende grasperken met solitaire bomen of toefjes. Sommige zijn zeer opmerkelijk zoals de eerbiedwaardige tulpenboom, de grote weymouth-den, een zeer oude kastanjeboom… Bij deze erfenis voegden zich recent ‘natuur’-tuinen. Ze werden aangelegd in 1994 en vormen 12 thematische eenheden, verdeeld over 3 ha. Het betreft hier biologische gecultiveerde tuinen waaronder een watertuin, een tuin met

aromatische en geneeskrachtige planten, een Japanse tuin, een rozentuin met oude variëteiten, een groentetuin met groenten van vandaag en gisteren… alles bijeen een mooi en kleurrijk patchwork.

www.wallonie2008.be

Rue du Village, 58 – Tel.: +32 (0)81/83.45.99

Het Park van het Kasteel van Lavaux-Sainte-Anne

Het burcht van Lavaux-Ste-Anne werd gebouwd rond 1450. Het was typisch voor de late middeleeuwen en had diepe slotgrachten, een indrukwekkende donjon, torens, een ophaalbrug en kantelen. Van defensieve burcht werd het in de 17e eeuw omgevormd tot woonslot. Er werd een binnenhof toegevoegd, arcades en salons in Franse stijl. Het kasteel werd gerestaureerd in de jaren 1930 en telt momenteel drie nieuwe musea: het Museum over het Leven van de kasteelheren, het Natuurmuseum en het Museum over het Landelijke Leven in de Famenne. Op het binnenhof van de boerderij werd een mooie, kleine Franse tuin aangelegd. Men vindt er kruiden, geneeskrachtige en aromatische planten, gegroepeerd per ecologische afﬁniteit. Aan de rand van het kasteel is er een vochtige zone, toegankelijk via een ludiek en didactisch parcours voor groot en klein. Ze toont drie natuurlijke werelden: de vijver, het moeras en het weiland. Rue du château, 8 – Tel.: +32 (0)84/38.83.62 info@chateau-lavaux.com www.chateau-lavaux.com

Het Park van het Prinsenkasteel in Chimay

De zogenaamde ‘maillon vert’ is een wandeling van 2,2 km naar de Aquascope van Virelles, die u meeneemt door een Engels parklandschap langs de vallei van de Eau Blanche, in het park van het Prinsenkasteel van Chimay. Tijdens de renaissance telde het park Frans gestructureerde perken. Een hele rist bloemen en geneeskrachtige planten zorgden toen voor een ongewoon botanisch reservaat. Sommige zeldzame soorten zijn er nog altijd, zoals de ‘Tulipa Silvestris’, de gele bostulp.

Modave © OPT / JL Flémal

Rue du Château, 14 Tel.: +32 (0)60/21.44.44 info@chateaudechimay.com www.chateaudechimay.com

Het Park van het Kasteel van Modave

Op zijn 60 meter hoge rotsplateau kijkt het kasteel van Modave trots neer op de hele vallei van de Houyoux. Het huidige aspect, waarin nog oudere elementen zitten zoals de middeleeuwse donjon, danken we aan Graaf Jean-Gaspard-Ferdinand de Marchin die het restaureerde tussen 1652 en 1673. De inrichting is buitengewoon. Voor de hoofdgevel strekt zich een voorplein uit met een elegant bassin en een fontein. Men betreedt het plein via verschillende dreven. Het Franse park werd heraangelegd in de 19e eeuw en strekt zich samen met de tuinen uit naast het kasteel. Het lager gelegen park toont bloemperken met rozen, is omzoomd met buxus, haagbeuk en hulst, en is opgesmukt met een paviljoen waarin een hydraulische machine steekt uit de 19e eeuw. Tel.: +32 (0)85/41.13.69 info@modave-castle.be – www.modave-castle.be

Kasteel van Lavaux Sainte Anne © OPT / JL Flémal

De tuin van het kasteel van Fosteau in Leers-et-Fosteau

De versterkte kasteelhoeve van Fosteau ligt op een plateau in het landschap van Haspengouw. Ze dateert uit de 14e eeuw en had een verdedigingsmuur met een ophaalbrug over de grachten. De indrukwekkende vierkantshoeve werd geﬂankeerd door twee peperbustorens en kreeg in de loop der eeuwen tal van bijgebouwen. De Franse tuinen volgen elkaar op in terrasvorm, tot aan de vijver. Ze bevatten een permanente tentoonstelling van beelden. Rue du Marquis, 1 Tel.: +32 (0)71/59.23.44 info@fosteau.be – www.chateaufosteau.be y

Het Park van het Kasteel van Waleffe in Faimes

Het kasteel van Waleffe is een architecturaal geheel dat werd ingeplant in een uitzonderlijk wallenlandschap. De architectuur van de kasteelgebouwen, maar ook van de kasteelhoeve en de aanpalende exploitatie, de boomgaarden, de weilanden en de bossen… alles draagt bij om van deze plek iets bijzonders te maken. Het huidige kasteelpark werd heraangelegd in de 19e eeuw op de plaats van mooie Franse tuinen uit de 18e eeuw. Een tweehonderd jaar oude haagbeuklaan en een laan met wilgen zijn de laatste sporen van dat park. Het voorplein toont een groen plateau met zes taxuspiramides en twee driehoekige perken met eenjarige bloemen die rechtover elkaar liggen. (bezoeken op aanvraag). Aan wandelaars biedt de gemeente vier circuits voor een kennismaking met de dorpen die deel uitmaken van de gemeente Faimes. Rue de Borlez, 45 Tel.: +32 (0)19/56.60.34 waleffe@belgiancastle.com www.belgiancastle.com

Het Park van het Kasteel van Jehay in Amay

Het kasteel van Jehay verrees samen met de kapel, de tuin en het dorp in een landschap van bossen, vijvers en weilanden in de buurt van de beek van Paix-Dieu. De site telt twee mooie lanen die zijn afgeboord met kastanjebomen. Al in de middeleeuwen werd deze plek aangeduid als een ‘sylva’ (belangrijk bos) door de monniken van Aulne. Momenteel is het kasteel nog steeds omgeven door een van de mooiste parken van de provincie Luik. Het strekt zich uit langs weerskanten van een axiale laan, die vervoegd wordt door een laan met zilverlindes en afgesloten is met een monumentaal portaal met een hek in gietijzer. Haagbeuken, groepen taxus, alleenstaande bomen en een arboretum bieden een kijk op een tuin waarin niets aan het toeval is overgelaten. Een 200 jaar oude heg van haagbeuk, een restant van de eerste tuin, vormt een scherm rond de slotgrachten. Het park en de tuinen werden uitgetekend door de oude eigenaar van het kasteel van Jehay, Graaf Guy van den Steen, en tal van bronzen beelden en siersmeedwerk werd door hemzelf gerealiseerd. Elk jaar, van juni tot eind september, wordt het park verlevendigd door kunstwerken in openlucht op het thema van de natuur. Rue du Parc, 1 – Tel.: +32 (0)85/82.44.00 info@chateaujehay.be http://culture.prov-liege.be

Het Park van het oude kasteel van Maria van Hongarije in Binche

Gezien de trieste toestand van het oude gravenkasteel van Binche, besloot Maria van Hongarije op de plaats van het castrum een weelderig paleis te bouwen, dat evenwaardig was aan de Franse kastelen. De bouw begon in 1545, onder leiding van Jacques Dubroeucq en er waren bijna 5 miljoen bakstenen voor nodig. Het paleis was afgewerkt in augustus 1549, net op tijd voor het verblijf van Keizer Karel en zijn zoon. Maar 5 jaar later werd het in brand gestoken door de soldaten van de Franse koning Hendrik II. Deze site valt sinds 1936 onder monumentenzorg en momenteel worden er archeologische opgravingen verricht op de plaats waar in de 18e eeuw het gemeentepark lag. De toren van de weergang (langs de stadsmuur) biedt een weergaloos uitzicht op het omliggende platteland.

Kasteel van Maria van Hongarije in Binche © Tourisme de Binche

Rue des promenades, 2 Tel.: +32 (0)64/33.67.27 tourisme@binche.be www.binche.be Fousteau © Foto Bertrand Empain

www.wallonie2008.be

Alle In 2003, na een werk van 10 jaar, inventariseerde het Waalse Gewest 25.000 bomen. Die bomen, alleenstaand of in rijen, zijn voortaan samen met een reeks hagen beschermd. Sommige staan in bossen of velden, andere gedijen door toedoen van de mens naast kerken, boerderijen, kastelen of andere symbolische en topograﬁsche plaatsen. Ongeacht of ze inheems of exotisch zijn, die bomen hebben nu een statuut dat verder reikt dan hun verschijning als plant. Ze zijn opgenomen in ons erfgoed, in onze cultuur. Hun ‘bijzonderheid’ is bepaald door hun afmeting, hun zeldzaamheid, maar ook hun historisch, esthetisch of landschappelijk belang. Ze kenmerken zich vaak door hun leeftijd en hun afmetingen, maar daarom zijn het niet altijd de mooiste. Tijdens hun lange leven kenden ze natuurlijke, historische en

Musson

klimaatturbulenties die hun fysionomie onuitwisbaar getekend hebben.

Een twintigtal bijzondere bomen werden geïnventariseerd in de gemeente Musson. U kunt ze vinden op www.musson.be

Soms waren ze onderdeel van het (bij)geloof van onze voorouders of justitiesymbolen. Op praktisch gebied werden ze gebruikt om grenzen of plaatsen af te tekenen. Deze bomen worden vaak geassocieerd met ons religieus erfgoed: kruisen, calvariebergen, kapellen, kerken… Andere hebben een band met onze geschiedenis of folklore. Ook hebben heel wat bomen een herdenkingsfunctie zoals de zogenaamde Vrijheidsbomen of Onafhankelijkheidsbomen. Dit levende erfgoed is helaas niet eeuwig. Ziekte, stormen, menselijke stommiteiten en andere oorzaken zorgen ervoor dat deze groene kathedralen ter ziele gaan, zelfs al kan hun leven eeuwen aanslepen.

Saint-Léger De ‘Grand Touffu’ in Meix-le-Tige is een prachtig bosje uitlopers van een beuk (wandeling nr. 24 van het Syndicat d’Initiative van Saint-Léger). De ‘Chaussée des Géants’ in Meix-le-Tige biedt een wandeling door het bos, op zoek naar bijzondere bomen.

Enkele voorbeelden van opmerkelijke bomen in Wallonië 2 Rouvroy De winterlinde van de calvarieberg in Dampicourt is zowel uitzonderlijk vanwege zijn rijzig voorkomen, zijn omvang als zijn leeftijd. Alhoewel geen precieze gegevens over de leeftijd bekend zijn, toont een foto uit het begin van de 20e eeuw dat hij toen al even indrukwekkend was als vandaag. Zijn hoogte bedraagt ongeveer 30 m en zijn stamomtrek 4,70 m.

Etalle In Chantemelle is de lindelaan naar de kapel van Notre-Dame de Lourdes, gebouwd in 1895, beschermd sinds 1990.

De ‘Hêtre du Hussard’ in Saint-Léger. In 1914 kerfde een Franse huzaar met zijn bajonet de afbeelding van een soldaat van zijn regiment in twee beuken die vlakbij elkaar stonden. Later werd het uniform blauw en rood geschilderd. Naarmate hij groeide, heeft de boom de afbeelding een beetje vertekend waardoor de huzaar een buikje kreeg en een beetje koddig oogt. (wandeling nr. 9 van het Syndicat d’Initiative van Saint-Léger).

Meix-devant-Virton De ‘linde’ van Gérouville is een grote vreemde paddenstoel in het dorpscentrum. De overlevering wil dat bij de stichting van het dorp in 1258 iepen werden geplant op de vier hoeken van het dorpsplein. In de loop der tijden werden ze vervangen door lindes die ook hun naam gaven aan het plein. In 1877 werd de laatste overlevende beschadigd door een storm. De boom werd neergehaald en de stam aangekocht door de houtzagerij Lambiotte uit Brussel. De nieuwe eigenaar liet de stam uithollen om er een drankkiosk van te maken. Pas in 1922 keerde de boom terug naar zijn geboorteplaats. Hij staat nu aan de rand van het plein en kreeg een strodak. De afmetingen zijn indrukwekkend: 7,50 m stamomtrek, 1,50 m binnendiameter en 4,50 m hoog.

8 Marche-en-Famenne

Twee treurhoningbomen (Sophora Juponica Pendula) Rue Victor Libert,7 (voor het justitiepaleis).

Bende (Jenneret) Waha

Een lange lindelaan verbindt Bende met Jenneret: ‘la drève du centenaire’. De bomen werden geplant in 1930 om het honderdjarige bestaan van België te herdenken.

Een eerbiedwaardige en eeuwenoude linde met gaten in zijn vermolmde stam (voor de Saint-Etiennekerk).

Grandhan

Hargimont

Een prachtige winterlinde uit 1825 verrijst vlakbij de kerk.

Een Amerikaanse eik (Quercus Rubra) - op het kerkplein, rechtover de kerk.

Chêne-à-Han: beschermde site, gevormd door twee oude lindes (aan het kruispunt van Grandhan, Enneilles, Somme-Leuze en Septon).

Nassogne Lindelaan: aangeplant in 1804 rond de collegiale kerk Saint-Monon.

Palenge (Borlon)

Grune

De zogenaamde ‘hêtre à viné’: 200 jaar oude beuk met kruis. Om hem te vinden: neem het kleine pad halfweg op de baan Palenge - Borlon.

Lindelaan die deel uitmaakt van het kasteeldomein en die men kan zien op het uitzichtpunt van les Goffes, maar ook wanneer men voor het kasteel passeert. De laan is 100 m lang en telt 318 lindes.

Marcourt De twee lindes bij de kapel van Saint-Thibaut zijn beschermd. Ze werden geplant tijdens de bouw van de kapel in 1639.

5 Gouvy Een bezoek aan Cherain loont de moeite vanwege de zeer oude en eerbiedwaardige eik in het dorpscentrum. Hij wordt elk jaar gevierd op 15 augustus tijdens ‘La fête du Vieux Chêne’.

Vielsalm Het gemeentepark van Vielsalm heeft meerdere bijzondere bomen waaronder een prestigieuze Ame-

Aywiers © OPT / JL Flémal

rikaanse eik, beschermd als boom van de Honderdste verjaardag van België. Ook bezienswaardig: een zomereik, een Californische hemlock, een gewone beuk en een vijftiental lindes.

Ragnies © PBVW / Photos Scripto

Guerlange (Aubange)

Arlon

Rechtover de boerderij van Noedelange verrijst een eerbiedwaardige linde die meerdere eeuwen oud is. Vandaag groeit de boom niet meer. Hij is 19 m hoog en de stamomtrek meet 7 m. In de holle stam kunnen 7 volwassenen plaatsnemen. De linde is beschermd door het Waalse Gewest.

Een scherm van cornoeljebomen (square Elisabeth). De 450 meter hoge heuvel van Knipchen die de stad domineert, geeft een prachtig panorama. De ‘Montée royale’, een beschermd monument, voert naar de Saint-Donatkerk, die de Capucijnen gebouwd hebben in 1626. Ze plantten er twee schermen van haagbeuk die later vervangen werden door kornoeljebomen. De traditie wil dat ze 350 jaar oud zijn.

Aubange Aan de fontein in de rue de la Cour vertrekt een bewegwijzerde wandeling (4,5 km) die leidt naar een reeks bijzondere bomen in het gemeenbos van Rachecourt.

www.wallonie2008.be

Tel.: +32 (0)63/38.86.54

Liernu (Eghezée) Een grote duizend jaar oude zomereik. De grootste en oudste van België.

Bouillon De meest beroemde eik van Bouillon is de ‘gros chêne français’ (de grote Franse eik). In 1870 was Pruisen in oorlog met Frankrijk en wilden de Duitsers de bewuste eik neerhalen om met het hout affuiten te maken. De boom werd gered door Belgische houtvesters die de bezetters de toegang tot ons grondgebied ontzegden. De boom staat er nog altijd, ondanks een hevige blikseminslag die de helft van de schors op zijn stam wegnam, op een hoogte van 10 meter… (langs wandeling nr. 21 van Groot-Bouillon). De eik van les Mouches is de grootste boom van Bouillon. Hij wordt mild van water voorzien door de vijver van de boerderij van les Mouches. Men beweert dat hij een tijdgenoot is van Keizer Karel… (langs wandeling nr. 22). (mogelijkheid om de twee wandelingen te combineren en de twee bomen op hetzelfde circuit te zien).

Harlue Een laan met bomen leidt van de beek la Marka naar de ingang van de kerk en het kasteel

Ermeton-sur-Biert (Mettet) Een zomerlinde zou uit de 14e eeuw stammen. Hij draagt de naam ‘Sabot de St-Nicolas’ (klomp van Sinterklaas). Deze boom gaf de grens aan tussen het graafschap Namen en het prinsbisdom Luik.

Saint-Gerard

Han-sur-Lesse (Rochefort) Bij de afgrond van Belvaux bevindt zich de grootste gladde iep van België. De iep van het ‘trou de Faule’ verrijst op enkele stappen van de afgrond van Belvaux, op het domein van de grotten van Han.

Rochefort Bij de kapel van Lorette, de calvarieberg en St-Sépulcre, een laan met 49 lindes.

De Saint-Rochkapel en het heuveltje beplant met lindes.

13 Sorinnes (Dinant) De linde die haar schaduw werpt op de niskapel van Notre-Dame in Dréhance, is bedekt met nagels.

Corroy-le-Château (Gembloux) De aanplantingen in het park dat het kasteel omringt, dateren waarschijnlijk uit het begin van de 19e eeuw. De mooie truffeleik zou ouder kunnen zijn en het is de grootste van België. Een mooie lindedreef zou eveneens ongeveer 150 jaar oud zijn. Elders in het park vindt men 4 moerascipressen op een rij langs de slotgracht en een plataan die de moeite van een kijkje loont.

Porcheresse © OPT / JL Flémal

Foy-Notre-Dame

Havelange

Twee zomerlindes staan aan weerszijden van een van de kapelletjes langs de chemin des Pèlerins de Dinant.

Ongeveer een honderdtal opmerkelijke bomen en hagen zijn opgenomen op de keerzijde van de wandelkaart van Havelange. De bomen kunnen dus bekeken worden tijdens de verschillende wandelingen of via twee circuits van 30 en 50 km (vertrek aan de ‘Ferme des Tilleuls’ in Havelange, naast de kerk, en aan het ‘Maison qui bouge’ bij het kruispunt van Maffe). Bij deze circuits hoort een routeboekje dat informatie geeft over de bomen en bepaalde aspecc ten van het bouwkundig erfgoed (Kaart en boekje beschikbaar bij het Maison du Tourisme).

Mont-sur-Meuse (Yvoir) In het Bois du Mont zou de eik met de afbeelding meerdere beeldjes van de Maagd opgeslokt hebben.

Yvoir De linde van de forge Aminthe Rue du Blacet, 46

Barvaux-Condroz (Havelange) De oude linde van Barvaux-Condroz gaf haar naam aan het buurtschap ‘au Tiyou’. Het is een van de grootste lindes van Wallonië en heeft een topograﬁsch statuut.

Porcheresse “L’arbre des soldats”, cinq tilleuls (de boom van de soldaten), vijf lindes houden de herinnering levendig aan vijf Franse soldaten die hier in de tijd van Napoleon de dood vonden.

Barvaux (Ramezée) De ‘Chêne au Gibet’ (eik) is beschermd.

Conjoux (Ciney) De linde van Conjoux is beschermd.

Sart Tilman © OPT / JL Flémal

Crombach (St. Vith)

Beaumont

Oude sparren die in 1885 werden geplant, verheffen zich nog ﬁer in Crombach, vlakbij de 69 douglassparren uit 1881. Dit is de oudste aanplanting van douglassparren in België. Alle bomen zijn gemarkeerd met gele punten. Rond het perceel met de douglassparren staan gewone sparren. Van op het wandelpad kan men de twee soorten gemakkelijk onderscheiden.

Een tulpenboom in de buurt van de kerk van Strée heeft een stamomtrek van 3,43 meter. Een gewone plataan langs de vijver van Barbençon heeft een stamomtrek van 5,04 m.

Froidchapelle In de omgeving van het oude station van Froidchapelle en niet ver van de kapel van Notre-Dame des Lumières verrijst een zomereik met een holle stam en een omtrek van 4,47 m.

St. Vith In het mooie eikenbos bij St.Vith bevindt zich de ‘Antoniusbaum’, die onderdak geeft aan een beeld van de heilige. De legende zegt dat het aan de heilige Antonius te danken is dat de boom de bombardementen tijdens de oorlog overleefde. Het eikenbos bevindt zich op het laatste gedeelte van het circuit.

Voor het grondgebied van de Laars van Henegouwen heeft de provincie Henegouwen vier kaarten uitgegeven met de bijzondere bomen in de gemeentes:

Momignies In het centrum van het dorp Macon werd een eerste linde geplant in de 15e eeuw. De boom werd in 1714 vervangen door de huidige linde. Het was een ‘justitieboom’ en aan de voet ervan zetelde de gemeentelijke overheid. De boom is beschermd sedert 1942. In de omgeving : educatief informatiepad over geschiedenis en architectuur in Macon en bewegwijzerde tochten op het grondgebied van het dorp.

Ten westen van Chimay wordt een monumentale linde in verband gebracht met een oude ijzersmelterij die al eeuwenlang verdwenen is. De boom heeft bijna vier eeuwen weer en wind getrotseerd aan de voet van het dorp Bailièvre. Het is een van de meest indrukwekkende lindes van Wallonië. De Place du Wicher of Vici, die volledig toegankelijk is voor bezoekers, heeft een speelplein en is omringd door 72 lindes. Het geheel van het plein is beschermd sinds 1976.

Sivry-Rance De Boom van de 4 Broers, een wintereik, bevindt zich in het Veengebied, in het Massartbos. Hij dateert van 1820 en heeft een stamomtrek van 6,01 m. De lindes van Montbliart op het dorpsplein. De grootste heeft een omtrek van 3,28 m. De ‘Chêne de la Jeunesse’ in Sautin (350 jaar). Het gaat om een zomereik die ‘de eik van de jeugd’ wordt genoemd vanwege zijn leeftijd. De stamomtrek bedraagt 5,36 m.

Hermalle-sous-Huy (Engis) In het park van het kasteel van Hermalle: gladde iep van 31 meter hoog en een stamomtrek van 4,96 m, beschermd sinds 1978 en een tulpenboom van 32 m hoog en met een stamomtrek van 3,6 m.

twee lijfwachten. Het geheel - kapel, bomen en omgeving – zijn beschermd sinds 1991. Te zien tijdens de kapellenwandeling.

Celles (Faimes) Donceel Een plataan, ongeveer 350 jaar oud, afgezet met een hek in 1925.

Aineffe (Faimes) Een laan met kastanjebomen, beschermd sinds 1990, die toegang geeft tot het kasteel van Otreppe de Bouvette (privé). De gang is te zien vanaf de steenweg.

Borlez (Faimes) De twee wilde kastanjebomen beschermen de Sainte-Agraphakapel sinds onheuglijke tijden als

De kapel van Notre-Dame de Miséricorde en haar twee lindes zijn beschermd sinds 1991. Ze getuigen van het verleden, de levenswijze en de gedachten van vroeger, van de tradities, gebruiken, voorspoed en tegenspoed van hen die ons voorafgingen.

Vieux-Waleffe (Villers-le-Bouillet) De mooie kapel van Notre-Dame du Bon Secours staat geïsoleerd op het einde van een weg, in de schaduw van zes mooie lindes. Aan de fraaie kapel hangt een legende vast.

36 In het kasteel van Trazegnies in Courcelles het binnenplein van het kasteel van Trazegnies kunnen bezoekers een plataan bewonderen die door markies de Trazegnies werd geplant op 7 november 1735. Hij is ofﬁcieel erkend als de mooiste van België, haalt een hoogte van 44 meter en een stamomtrek van 4,6 m. Het park werd volledig heraangelegd en verkreeg daarmee opnieuw de luister die het sinds de 19e eeuw verloren was. Château de Trazegnies - Place Albert Ier, 32 Tel.: +32 (0)71/45.10.46 chateaudetrazegnies@skynet.be www.chateaudetrazegnies.be

Malmedy

In 1996 werd Malmedy verkozen tot de mooiste met bloemen opgesierde stad van Europa. Tel.: +32 (0)80/79.96.35

De bloemen- en groenwedstrijden in het Waalse Gewest Entente Florale Europe

Burg Reuland

Ouren, een dorpje in het driegrenzenland, won in 2001 de zilveren medaille van de Entente Florale.

ASBL Hesbaye-Meuse-Condroz Tourisme

Tel.: +32 (0)80/32.91.31 p

Wedstrijd voor met bloemen opgesierde gevels

21 37

Thuin

Het met bloemen opgesierde dorp Ragnies, een van de mooiste dorpen van Wallonië.

Eupen

De hoofdstad van de Oostkantons werd gekozen tot mooiste met bloemen opgesierde stad tijdens de Entente Florale van 1992. Tel.: +32 (0)87/55.34.50

Challenge ‘Luxembourg, province propre et ﬂeurie’

In de provincie Waals-Brabant

Enkele van de met bloemen opgesierde steden en dorpen, de zogenaamde ‘villages ﬂeuris’ 31

Bergen

Courtil, Bovigny en Halconreux, de 3 verenigde dorpen hebben al de 2e prijs weggekaapt van de Challenge ‘Luxembourg, province propre et ﬂeurie’ in 2005, 2006 en 2007.

Moeskroen

Dommartin

Bewust van de waarde van hun erfgoed, creëerden de dorpelingen een van de eerste ‘villages ﬂeuris’ van het Waalse gewest, nog voor het begrip algemeen bekend werd.

Aubange

La Calamine

Het dorp Hergenrath, in net noorden van de Oostkantons, heeft in 2003 de eerste prijs gewonnen van de Europese Entente Florale. Om de twee jaar, in augustus, trekt er een groot bloemencorso door de straten van Hergenrath. Tel.: +32 (0)87/65.95.15

Rachecourt, een typisch straatdorp langs een heuvelﬂank, was al meerdere keren laureaat van de Challenge ‘Luxembourg, province propre et ﬂeurie’. Niet te missen is het appelfeest begin oktober: ‘Tout Rachecourt dans les pommes’.

Gouvy

Weris © PBVW / Foto s Scripto

‘De mooiste Dorpen van Wallonië’ vzw Rue Haute, 7 in 5332 Crupet Tel.: +32 (0)83/65.72.40 info@beauxvillages.be - www.beauxvillages.be

De sm 7

De Tuin van de Farmaceutische Planten van de Abdij van Notre-Dame d’Orval

Herba Sana © OPT / JL Flémal

Het Gallo-Romeinse Malagne in Rochefort

Herba Sana, een didactische tuin in het hart van de Hoge Venen

Herba Sana is een tuin die gewijd is aan de (her)ontdekking van de geneeskrachtige planten en hun eigenschappen. De tuin is opgebouwd rond een didactische wandeling die beroep doet op de zintuigen (De Tast-, Kleuren, Smaken- en Geurentuin) en toont de rijkdom en de diversiteit van de plantenwereld: de geneeskrachtige flora (± 200 geïdentificeerde soorten), de sierflora (ongeveer 400 voorgestelde soorten), de wilde flora die typisch is voor de veenbiotoop (ongeveer 100 geïdentificeerde soorten). Dankzij diverse didactische borden (omschrijving, identificatie, anekdotes) heeft de wandelaar een globale benadering van de planten. Laboratoires ORTIS Hinter der Heck, 46 – 4750 Elsenborn Camp Tel.: +32 (0)80/28.13.89 isabelle.cornette@ortis.com – www.herba-sana.be

Het Huis van de Geneeskrachtige Planten in Flobecq

Vanaf de 16e eeuw werden in Flobecq hele velden aangeplant voor kruidenverkopers. In de jaren 1930 besloeg de oppervlakte tot 500 ha! Het ‘Maison des Plantes médicinales’ nodigt u uit voor een bezoek aan zijn binnentuintje, dat baadt in het licht, en zijn 200 herbariums die voorzien zijn van zeer informa-

tieve didactische borden. Wie heel nieuwsgierig is, kan ook nog genieten van de odorama’s en een aperitief op basis van engelwortel proeven. Rue Georges Jouret, 9d – Tel.: +32 (0)68/54.46.00 (Maison du Pays des Collines) maisondesplantesﬂobecq@skynet.be www.maisondesplantes.be

De ‘Jardins de la Grange’ in Ellezelles

De asbl ‘Les Jardins de la Grange’ werd opgericht in 2000 en heeft als doel mensen te sensibiliseren voor de natuur en bij te dragen tot het behoud van de inlandse ﬂora en fauna. Om dat doel te bereiken, heeft de vzw een reeks thematuinen aangelegd die toegankelijk zijn voor het publiek (een vlindertuin, watertuin, vogeltuin, tuin met geneeskrachtige planten, groentetuin, kreupelhouttuin...). Geïnspireerd door de middeleeuwse tuinen, brengt deze tuin oude varieteiten van planten en groenten die zeldzaam zijn geworden: geneeskrachtige en aromatische planten, vergeten groenten, wilde en eetbare planten... Tevens worden materialen uit de onmiddellijke omgeving gebruikt (wilg, kastanjehout, hazelaar) om boorden, pergola’s, steunen en afsluitingen te maken. Mont, 12 – Tel.: +32 (0)479/25.29.34 info@lesjardinsdelagrange.be www.lesjardinsdelagrange.be

De groentetuin van het versterkte kasteel van Ecaussinnes-Lalaing

De groente- en bloementuin van Ecaussinnes-Lalaing ligt al enkele eeuwen op een hoogte die de vallei van de Sennette domineert en geniet dankzij een omheiningsmuur van een microklimaat. De tuin in vierkantsvorm is een hectare groot. Hij bevat afwisselend grasperken met fruitbomen en perken waar fruit, bloemen of groenten worden gekweekt. De tuin ligt naast het kasteel, is ermee verbonden door een tunnel en is een voorbeeld van een hoofse groentetuin uit de 17e eeuw. Het is ook de eerste in zijn soort die op de monumentenlijst werd geplaatst. De structuur op verschillende niveaus die de siertuin van de gebruikstuin scheidt, kwam er tijdens de renaissance, terwijl de beelden, priëlen, decoratieve zuilen en groencompartimenten uit de 17e eeuw dateren en het geheel een charmant en mooi uitzicht geven. Fondation van der Burch Rue de Seneffe, 1-2 Tel.: +32 (0)67/44.24.90 info@chateaufort-ecaussinnes.be www.chateaufort-ecaussinnes.be

planten van onze streek zijn geïdentiﬁceerd en hun culinaire of geneeskrachtige eigenschappen, hun nut voor de honingproductie of sierwaarde is telkens gespeciﬁceerd. Rue du parc Saint-Adrien – Tel.: +32 (0)71/50.22.28

De Rozentuin ‘Pierre-Joseph Redouté’ in Saint-Hubert

Daniel Schmitz Roses in Malmedy

De rozentuin van het Kasteel van Havré (Bergen)

De middeleeuwse tuin van la Posterie in Courcelles

Achter de beschermde gevel van het culturele centrum verbergt zich de tuin van la Posterie met meer dan 500 soorten planten. Hij is aangelegd op de site van de Saint-Martinkerk en bevat een herbularius of tuin met geneeskrachtige planten, een tuin met snijbloemen en een hortus of groentetuin. De logica van de beplanting wordt gerespecteerd zoals bij onze voorouders: de perken nodigen uit om kennis te maken met de farmacie uit de tijd van de burchten en de middeleeuwse kloosters. Oude fruitbomen zomen de tuin af. Het zijn soorten die op verdwijnen staan zoals de mispelboom en de sorbeboom. In dit natuurlijk milieu is er ook een bijenkast en een slakkenkwekerij. Centre culturel La Posterie Rue Monnoyer, 46 – Tel.: +32 (0)71/45.66.87

De pilootnatuurtuin in Gerpinnes

In het centrum van het dorp nodigt een aangename tuin die uitsluitend bestaat uit lokale soorten, u uit om de verschillende biotopen te ontdekken van de hagen, bosjes, plassen, bloemenweides, oude boomstronken, oude muren en ruderale milieus. De

Het Botanisch Conservatorium van Wallonië en Levend Museum van de aardappel in Genappe

Deze didactische tuin met zijn talrijke plantencollecc ties is vooral gericht op het behoud en voortbestaan van gekweekte soorten. Het is het enige levende museum van de aardappel en telt heel wat oude variëteiten. Het toont ook de mooiste verzameling Allium (sieruien) van Noord-Europa en sommige variëteiten gaan terug tot de middeleeuwen. Op 1500 in openlucht gekweekte soorten zijn er 25 in Wallonië beschermde soorten, 60 zijn beschermd in Europa en 15 beschermd door de CITES (conventie rond bedreigde plantensoorten). Wij hebben ook een schitterende collectie tulpen, geraniums, alpineplanten, daglelies, pioenrozen, euforbia, nieskruid, aromatische planten en kruiden. Rue Fievez, 1 – Tel.: +32 (0)2/633.20.25

www.wallonie2008.be

Het Gallo Romeinse Malagne © Malagne

De didactische boomgaard van Chenois in Virton

De didactische boomgaarden van de Boven-Maas

De ‘Vergers et Ruchers Mosans’ in Dinant

Observeer door grote glasramen - en dus volledig veilig - de wereld van de bijen. Kijk naar de werkbijen in de 100 % transparante bijenkast. Een emotievolle kennismaking. Proeverij van bijenkastproducten. Fruit, honing, ambachtelijke bereidingen, bijen en imkersmateriaal. Chaussée Romaine, 109 Tel.: +32 (0)82/22.24.19 www.vrm.be – ruchers.mosans@edpnet.be

De didactische boomgaard van Tronquoy in Longlier 16

Het Domein van la Pommeraie in Gembloux

Het Domein van la Pommeraie (de appelboomgaard) werd gesticht in 1936 en breidde zich in de loop der jaren verder uit. Momenteel staan op 15 ha niet minder dan 23.000 fruitbomen. Met het oog op de gezondheid en de bescherming van het milieu wordt het gebruik van pesticides tot een minimum herleid. De methodes worden u uitgelegd tijdens uw bezoek en u ontdekt langs de wandelpaden in de boomgaard een twintigtal oude en nieuwe fruitvariëteiten. Ten slotte wordt u uitgenodigd om appelen en peren te proeven en ook om van enkele huisgemaakte aperitieven te genieten.

Longlier © OPT / JL Flémal

www.wallonie2008.be

Chaussée de Namur, 73 Tel.: +32 (0)81/61.08.71 info@lapommeraie.be www.lapommeraie.be

De boomgaarden van Brunehaut in Rongy

Teelt van appelen en peren met respect voor het milieu. Dat gebeurt door integrated crop management: de inzet van nuttige insecten tegen schadelijke insecten, behoud van de fauna en inzetten van roofdieren, natuurlijke bevruchting door insecten, enkel plukken wanneer de vruchten volledig rijp zijn. Volledig bannen van pesticiden die giftig zijn voor mens en natuur. Productie van appelen, peren, appelen perencider uit geïntegreerde teelten. Appelfeest tijdens het 1e weekend van oktober. Rue de l’Eglise, 23 – Tel.: +32 (0)69/34.41.17

De Boomgaarden van la Gaumette in Papignies

Boomgaarden in het Pays des Collines. Rue Pierre Fontaine, 64 Tel.: +32 (0)68/33.23.90

De Lieveheersbeestjesboomgaard in Buzet

Pommeau, cider, oude variëteiten van appelen met integrated crop management.

De Distilleerderij van Biercée in Ragnies

Prachtige tuin, uitgetekend door Wirtz, die beschouwd wordt als de grootste hedendaagse tuinarchitect. Samengesteld met hagen van decoratieve appelbomen die tijdens de bloesemperiode een schitterend spektakel bieden en in de nazomer duizenden kleine appeltjes dragen.

Longlier © OPT / JL Flémal

Rondleidingen: van september tot november: zaterdag en zondag (10 -16 u) – reserveren verplicht. Chaussée de Nivelles, 624 – Tel.: +32 (0)71/84.42.63

De Namècheboomgaard in Loverval

De oude Namècheboomgaard maakt deel uit van een loofbos van 800 ha. De hoogstamboomgaard beslaat ongeveer 10 ha en wordt onderhouden door de vereniging ‘La Basse douce pensée’. Hij telt verschillende oude en lokale fruitsoorten en toont een uitgebreide fauna. De boomgaard is open voor het publiek en er zijn wandelpaden aangelegd. Rondleidingen op reservering. Rue de Villers – Tel.: +32 (0)71/59.90.35

Ferme de la Cour – Rue de la Roquette, 36 Tel.: +32 (0)71/50.00.50 – visit@distilleriedebiercee.com www.distilleriedebiercee.com

De Abdij van Aulne in Thuin

De oude boomgaard van de monniken wordt heraangelegd en omgebouwd tot een hedendaagse boomgaard. Voorplein met bloemen.

De Distilleerderij van Biercée © OPT / JL Flémal

Rue Vandervelde, 275 – Tel.: +32 (0)71/59.54.54 thuin@ofﬁce-tourisme.org – www.thuin.be

De Boomgaard en het historische park van de Ferme du Caillou in Genappe

De boerderij, de boomgaard en het park zijn beschermd sinds 1951. In de boomgaard herinnert een monument aan de laatste avond (vóór de Slag van Waterloo) van de zogenaamde ‘grognards’, de gardesoldaten van Napoleon. In het park werd een klein knekelhuis opgericht met beenderen die op het slagveld zijn gevonden. Laatste Hoofdkwartier van Napoleon Chaussée de Bruxelles, 66 – Tel.: +32 (0)384.24.24

De Hoptuin van de brouwerij van Erquelinnes

De Abdij van Aulne © OPT / JL Flémal

tuin is van Wallonië. De tuin is een verlengstuk op de activiteiten van de brouwerij van Erquelinnes. Deze brouwerijactiviteit met een eerder toeristische dan economische roeping geniet nu al van ruime bekendheid, niet alleen in de streek maar ook in de rest van België en zelfs in het buitenland.

Deze tuin rechtover de familiebrouwerij van Erquelinnes bevat ongeveer 300 hopplanten, naast andere aromatische planten, diverse soorten hoogstambomen, en ook een tentoonstelling van brouwerijmateriaal.

In deze ambachtelijke brouwerij gebeuren alle etappes van het brouwen ter plaatse en het publiek heeft doorlopend toegang tot de site.

Op toeristisch gebied is dit een belangrijke realisatie, vooral als men weet dat dit de enige didactische hop-

Rue de Maubeuge, 197 Tel.: +32 (0)71/55.86.66 – angelus.br@swing.be

Longlier © OPT / JL Flémal

De Waalse wijngaarden

De wijngaard ‘Le Poirier du Loup’ in Torgny

De wijngaard ‘Le Poirier du Loup’ strekt zich uit op de zuidelijke helling van Torgny. Dit authentieke dorpje bestaat hoofdzakelijk uit huizen in okerkleurige natuursteen en hun holle dakpannen geven het geheel een zuiders tintje. Het is de parel van de Gaume en overigens lid van de vereniging van Mooiste Dorpen van Wallonië. Al in de tijd van de Romeinen werd hier wijn verbouwd. Het hoogtepunt werd bereikt in de 14e en 15e eeuw. Na een langzaam verval verdween de wijnbouw op het einde van de 19e eeuw, om rond 1942 een kleine heropleving te kennen, weliswaar slechts op enkele aren. Momenteel is bijna 1,35 ha beplant in het hart van het dorp. Een van de wijngaarden is ‘Le Poirier du Loup’ die op 92 are vier verschillende wijnstokvariëteiten heeft: Rivaner, Pinot Blanc, Pinot Noir, en Auxerrois. Deze laatste soort gedijt het best in de Gaume. De wijngaard werd aangelegd in 1991 met als doel om de wijnbouw verder uit te breiden in het microklimaat van dit meest zuidelijke dorp van België. Place Albert Paul, 5 Tel.: +32 (0)63/23.94.47

Het ‘Domaine vinicole du Chenoy’ in Emines

Dit project ging van start in 2002, toen het Domein werd aangekocht. Het bevat twee mooie boerderijgebouwen uit de 18e eeuw, temidden van 11 ha gronden die 15% helling vertonen en zuidelijk gericht zijn. De ondiepe klei-en-sliblaag van de bodem rust op een rotslaag waarin kalksteen, zandsteen en schist elkaar afwisselen. Een zeer geschikte bodem voor de wijnteelt. Een eerste aanplanting van 25.000 wijnstokken gebeurde in april 2003 op 6 ha (rode Regentwijnstok en 6 interspeciﬁeke variëteiten). In april

www.wallonie2008.be

Emines © OPT / JL Flémal

2004 werd opnieuw 2 ha beplant met 7000 wijnstokken (Pinotin). Nog in april 2004 werden 1000 Muskat Bleu-wijnstokken aangeplant om te experimenteren met de productie van tafeldruiven. Ten slotte werden in april 2005 de 2 resterende hectare beplant met enerzijds 4.000 Rondo-wijnstokken en anderzijds 4.000 wijnstokken Cabernet Sauvignon. Rue du Chenoy, 1b – Tel.: +32 (0)81/74.67.42 grafe.p@domaine-du-chenoy.com www.domaine-du-chenoy.com

De Wijngaarden van de Maasvallei

Momenteel resten slechts enkele gepassioneerde liefhebbers die wijn verbouwen in de Maasvallei. Het zijn mensen die hard werken en een wisselvallig resultaat boeken, maar die de traditie en een folklore die een plaats verdient in onze wereld, in stand houden. Het is mogelijk om kennis te maken met het werk van een van deze wijnbouwers. Na het bezoek zullen het aﬂeggen van de wijnstokken, het snoeien, de vruchtzetting en de rijping geen geheimen meer hebben voor u. Tel.: +32 (0)85/31.44.48 (bezoek op reservering)

s.b e

De Wijngaard van de Ferme Bleue in Comines

De wijngaard van de ‘Blauwe Hoeve’ bevindt zich in het hart van een natuurdomein van bijna 2 ha. Hij ligt vlakbij een landelijke gîte met dezelfde naam: ‘La Ferme Bleue’. Dankzij de opmerkelijke omgeving werd de gîte door de Fédération des Gîtes de Wallonie geklasseerd als ‘tuingîte’. De wijngaard geniet van een microklimaat: - een maximaal aantal zonne-uren: de wijngaard bevindt zich in de streek die het hoogste aantal zonne-uren heeft van België, wat uiteraard de bloei van de wijnstokken ten goede komt;

Emines © OPT / JL Flémal

- bescherming door natuurlijke schermen: de wijngaarden zijn aan de noord-, oost- en westkant beschermd door een breed scherm van bomen die de koude winden tegenhouden. Wanneer de zon schijnt, is de temperatuur op de wijngaard altijd een paar graden hoger dan in de omgeving. (Enkel groepen en op reservering) Rue Fosse aux Chats, 74 Tel.: +32 (0)57/44.50.29 www.lecluse.be

Tervigne in Trazegnies

Steenkoolmijnberg omgevormd in bos. Beplant met nobele soorten, zoals eik, beuk, populier, spar en wilde kersenboom. Aanleg van een wijngaard van 1 ha. Wijnstokken: Pinot noir - Müller - Thurgau - Riesling Gamay. Wijnproductie: de wijn ‘Clos du Château de Trazegnies’ kreeg al meer dan eens een onderscheiding tijdens een wedstrijd. (Enkel voor groepen). Château de Trazegnies Place Albert Ier, 32 Tel.: +32 (0)71/45.10.46 chateaudetrazegnies@skynet.be www.chateaudetrazegnies.be

www.wallonie2008.be

De Distilleerderij van Biercée in Ragnies

De Distilleerderij van Biercée, die vooral bekend is voor haar ‘Eau de Villée’, heeft enkele jaren terug Regent-wijnstokken aangeplant op 10 are. Men produceert er een wijn met de naam ‘Clos des Zouaves’, tegelijk een knipoog naar de folklore van Thuin. Elk jaar nemen de volledig in het rood geklede ‘Zouaves’ deel aan de wijnoogst. Ferme de la Cour – Rue de la Roquette, 36 Tel.: +32 (0)71/50.00.50 visit@distilleriedebiercee.com www.distilleriedebiercee.com

‘Au ﬁl des saisons’ De evenementenagenda van de tuinbouw- en tuinwereld

e Bzoekin 8 0 2 e mera dn 0 2irpé -v a pek r n en t-uinen Sinds 14 jaar is de jaaragenda van de vzw ‘Open Tuinen van België – Jardins Ouverts de Belgique’, de bijbel voor de tuinliefhebbers die de Belgische steden en het platteland doorkruisen op zoek naar privétuinen die hun deuren openstellen. Dat gebeurt doorgaans tijdens de periode van april tot eind november. Met dit initiatief wil de vzw iedereen de gelegenheid bieden om kennis te maken met allerlei tuinen, groot en klein, en in alle stijlen. Dat gebeurt in een gezellige sfeer waarbij men van gedachten kan wisselen met de eigenaars of ontwerpers. Een beetje in de zin van het Engelse National Garden Scheme. Om de tuinliefhebber te helpen bij het maken van zijn keuze, geeft de agenda van elke tuin een korte beschrijving en vermeldt ook zijn speciﬁeke kenmerken door middel van een logo. De tuinen zijn in de agenda opgedeeld per provincie. Ze zijn ook opgenomen op een lijst met vermelding van hun naam of deze van de eigenaar, het adres, een liggingsplan en de openingstijden. Sommige tuinen kan men slechts op aanvraag bezoeken. Om toegang te krijgen tot deze tuinen moet men lid worden van de vzw. Dat kan gewoon door de Agenda 2008 te bestellen die in maart verschijnt (geldig voor 1 of 2 personen).

Voor alle verdere informatie of om de Agenda ‘Au ﬁl des saisons’ en/of het jaarboek 2008 van de Waalse boom- en plantenkwekers te bestellen, kunt u zich richten tot de Waalse tuinbouwfederatie:

Fédération Wallonne Horticole FWH & APHW asbl Chaussée de Namur, 47 – 5030 Gembloux Tel.: +32 (0)81/62.73.10 – Fax : +32 (0)81/62.73.09 – aphw@fwa.be – www.fwhnet.be

Open Tuinen van België vzw Hoogstraat, 33 – 3890 Gingelom (Vorsen) Tel.: +32 (0)11/88.76.11 – www.jardinsouverts.be info@jardinsouverts.be

ea a in

Regionaal Museum voor Archeologie en Geschiedenis in Visé Tentoonstelling : ‘Parken en tuinen langs de Beneden-Maas’, van 17/05 tot 22/06.

De gezamenlijke actie van de musea die lid zijn van de vereniging MSW en die deelnemen aan het themajaar ‘Parken, Tuinen en Bomen in Wallonië’, vertaalt zich in twee avondevenementen onder de titel ‘Nuits blanches pour se mettre au vert’, wat vrij vertaald kan worden als ‘zoek het groen op in het duister’. Appel of peer, wortel of prei, iep of linde, ze nodigen u uit tussen teelt en tuin. Ga door het hek voor een leuke, ontspannende en gezellige avond. De tuinen, parken, groentetuinen en boomgaarden worden onder de loep genomen in 29 Waalse musea. Afspraak op 22 maart voor de lentenachtevening en op 20 september voor de herfstnachtevening. Op het programma staan originele animaties en activiteiten.

MSW-deelnemers aan het themajaar 2008 Kasteel van Thozée in Mettet

Evenementen : circuit van de parken en tuinen langs de Beneden-Maas met bezoeken aan privétuinen in mei. Lezingen over de geschiedenis van de tuinen in juni, waaronder de renaissancetuinen op 26/06 om 20 u. Avondevenement op 20/09. Tel.: +32 (0)4/374.85.63 jplensen@skynet.be – www.museedevise.be

Silexmuseum in Eben-Emael Huis van de Metallurgie en de Industrie in Luik

Evenement : parcours ‘Van boom tot boom’, rally met observatie van de kenmerken van lokale boomsoorten. Van april tot oktober 2008. Tel.: +32 (0)4/286.92.79 eben.ezer@cybernet.be – www.musee-du-silex.be

G.M.V – Loisirs in Eben-Emael Abdij van Stavelot

Tentoonstelling over de bomen van de streek. Tel.: +32 (0)4/286.92.70 moulin@aigs.be – www.gmvloisirs.be

Evenement: 7 rondleidingen ‘Nature gourmande’ van maart tot oktober (behalve in juli), elke 4e zondag van de maand met uitdelen van zaaigoed van doorlevende bloemen. Tentoonstelling: Culturen: wanneer culturen (teelten) deel uitmaken van de cultuur. Van 6 tot 28 september 2008, op zaterdag van 14 tot 19 u, op zondag van 11 tot 19 u. Tel.: +32 (0)85/31.42.86 info@gastronomica.be – www.gastronomica.be

Domein van Berinzenne, Museum van het Bos en het Water ‘Pierre Noé’ in Spa Evenement : ‘De bomen en het woord’. We zitten aan de voet van een boom en kijken naar zijn groene kruin. We luisteren naar de beuk, de iep of nog andere bomen: ze praten met ons. Avondevenement op 20/09: vertellingen en animaties vanaf 20 u.

Prehistosite van Ramioul in Ivoz-Ramet

Tel.: +32 (0)87/77.63.00 info@berinzenne.be – www.berinzenne.be

Tentoonstelling: ‘Revenons à nos moutons’: dieren, planten en de mens die duurzame ontwikkeling ontdekt. Didactische expo voor het hele gezin (juliaugustus).

Museum van de Aardbei en de promotie van het land van Wépion

Evenement: (juli-augustus) opzetten van een prehistorische boerderij met ateliers voor groot en klein. Ontdek het leven van onze boerenvoorouders. Avondevenement op 20/09.

www.wallonie2008.be

Museum van de ﬁjnproeverij in Hermalle-sous-Huy

Tel.: +32 (0)4/275.49.75 info@ramioul.org – www.ramioul.org

Tentoonstelling : parken, tuinen en aardbeivelden. Het bos van Marlagne, De parken van de Maasvilla’s en de aardbeivelden in Wépion. Evenement : Opmerkelijke bomen. Wandelingen door de aardbeivelden. Tel.: +32 (0)81/46.20.07 info@museedelafraise.be – www.museedelafraise.be

Archéoparc van het Gallo-Romeinse Malagne in Rochefort

Museum voor Natuurgeschiedenis in Bergen

Evenementen : 3 zondagen op het thema van Gallo-Romeinse tuinen (rondleidingen, verkoop van zaad van oude of vergeten soorten...).

Tentoonstelling : de dieren in de parken en tuinen, een benadering via de verzamelingen van het museum. (op reservering)

Avondevenement op 22/03: verhalen en legendes in de nacht, kennismaking met ogaminscripties en Keltische symbolen, voorlezing van antieke teksten, fakkeltochten, afsluiting met een groot vuur.

Tel.: +32 (0)65/40.11.40 – b.pasture@mrw.wallonie.be www.lesmuseesenwallonie.be

Getuiigenismuseum van het Pays des Collines in La Hamaide

Salamandertoren in Beaumont

Evenement : activiteiten rond de nieuwe didactische boomgaard met opgebonden fruitbomen (snoeien, didactische borden…) in relatie tot het thema van 2008: het bos.

Tel.: +32 (0)84/22.21.03 info@malagne.be – www.malagne.be

Getuigenismuseum van de Viroin in Treignes

Het Gallo Romeinse Malagne © Malagne

Provinciaals museum Félicien Rops in Namen Tentoonstelling : De boom. Kunstenaars zijn altijd al gefascineerd geweest door bomen: de levensboom, de boom van de verleiding, de boom als metafoor voor het menselijk lot, de boom en de vrouw. In samenwerking met het Maison de la Culture de la Province de Namur. Van 13/09 tot 31/12. Avondopening op 20/09: gratis rondleiding op de tentoonstelling om 18 u, om 18.45 u proeverij van appelsap afkomstig van het Kasteel van Thozée. Sluiting om 20 u. Tel.: +32 (0)81/22.01.10 rops@ciger.be – www.ciger.be/rops/musee/

Malgré Tout-museum in Treignes Evenement: kennismaking met het museumpark: ‘Het park van de prehistorie’, dat we voorstellen via een spel met een vragenlijst. Avondevenement op 22/03.

Evenement : de Tuin van de geuren en smaken van het Ecomusée. Proeverij van soep en voorstelling van tuinkruiden. Avondevenement op 20/09. Tel.: +32 (0)60/39.96.24 bbarbier@skynet.be – www.ecomuseeduviroin.be

Museum van de Fotograﬁe in Charleroi Evenement : opening van het park van het Museum van de Fotograﬁe (voorheen Karmelietenpark) vanaf 10/05. Avondevenement op 20/09. Tel.: +32 (0)71/43.58.10 mpc.info@museephoto.be – www.museephoto.be

Kasteel van Trazegnies

Tentoonstelling : de specifieke flora op de site des Polis waar de Salamandertoren zich bevindt. Tel.: +32 (0)71/58.81.91 officetourismebeaumont@skynet.be www.lesmuseesenwallonie.be

Koninklijk Museum van Mariemont in Morlanwelz ‘Voir avec le nez’ (zien met de neus), een geurenwandeling in het park van Mariemont in het kader van de tentoonstelling: ‘Parfums uit de oudheid. De roos en wierook in het Middellandse Zeegebied’, van juni tot december. ‘Schatten van het park van Mariemont’, een archeologische en historische wandeling in de voetstappen van Maria van Hongarije, Karel van Lotharingen, de Aartshertogen Albrecht en Isabella en meer recent de familie Warocqué. Avondevenement op 22/03. Tel.: +32 (0)64/21.21.93 – info@musee-mariemont.be www.musee-mariemont.be

Avondevenement van 22/03: de keuken van grootvader en avondevenement van 20/09: de keuken van grootmoeder. Tel.: +32 (0)68/64.51.55 Ecomuseedupaysdescollines@skynet.be www.ellezelles.com/ecomusee/

Folkloremuseum in Moeskroen Evenement : uitzonderlijke opening van de museumtuin (in aanleg) die een groentetuin zoals vroeger bevat, een boomgaard, 40 soorten bomen, een honderdtal planten voor huishoudelijk, economisch en/of sociaal gebruik. Animaties tijdens de ‘Printemps des Musées’. Avondevenement op 22/03 bij het licht van petroleumlampen. Animaties overdag met de tuin als thema op 20/09. Tel.: +32 (0)56/86.04.66 Musee.folklore@mouscron.be www.mouscron.be/musee/

Kennismaking met de bijna driehonderd jaar oude plataan op het binnenplein van het kasteel, de mijnberg die omgetoverd werd in bos en beplant werd met nobele soorten en een wijngaard van bijna 1 ha. Tel.: +32 (0)71/45.10.46 chateaudetrazegnies@skynet.be www.chateaudetrazegnies.be

Tel.: +32 (0)60/39.02.43 cedarc@skynet.be – http://users.skynet.be/cedarc/

www.wallonie2008.be Mariemont © OPT / JL FFlémal

Euro Space Center in Transinnes

Museum van het Water en de Fontein in Genval

Evenementen :

Tentoonstelling: ‘Fonteinen in parken en tuinen’, fototentoonstelling die de diversiteit van de fonteinen in de Europese parken en tuinen illustreert. Avondevenement op 22/03.

20 en 21/03: ‘Bomen voor Moeder Aarde’ : aanplanten van bomen en lezing over de resultaten van de satelliet Envisat. 20 en 21/06: ‘Laat de stenen spreken’: lezing over Stonehenge en de dolmen van Wéris, ateliers rond sprookjes, legendes en ambachten: de steenkappers. p

20 en 21/09: ‘Nuit blanche à l’Euro Space Center’ avondruimtewandeling met fakkels door velden, weiden en bossen. Lezing: Equinox en natuurlijk evenwicht. 20 en 21/12: ‘Ieder zijn voeding’, ﬁlmclub: ‘La Soupe aux Choux’, gevolgd door een proeverij van koolsoep. Lezing : Hoe eten astronauten? Tel.: +32 (0)61/65.64.65 info@eurospacecenter.be – www.eurospacecenter.be

Musea van le Fourneau Saint-Michel in Saint-Hubert/Nassogne Drie tentoonstellingen op het thema ‘Parken, Tuinen en Bomen’:

‘Tuin van de zintuigen’, maak zintuiglijk kennis met geneeskrachtige of aromatische planten, van 1/05 tot 30/10. Evenementen : ‘Het feest van de berk’: extractie van berkensap en proeverij, fabricatie en gebruik van klompen en bezems in berkenhout: de bezoeker wordt acteur, op 22, 23 et 24/03 (WE van Pasen). ‘Traditionele landbouw, natuurlijk!’: demonstraties van landbouwtechnieken met gebruik van oude machines, symbolen van een harmonieuze ontwikkeling tussen mens, dier en bodem. Van 1/03 tot 30/11 (precieze data nog vast te leggen).

‘Wezens van hout’, uitzonderlijke verlenging van dit initiatieparcours rond relaties tussen mensen en bomen, van 1/03 tot 31/05.

‘Zoek het groen op in het duister’: nacht van 22 op 23/03: ‘Verhalen en legendes in parken en tuinen’: vertellingen bij het vuur of in de natuur. We luisteren naar traditionele verhalen die ons doen huiveren.

‘Vermomde voorwerpen. Dit is (misschien) geen ﬁctie’, een parcours rond de visie op landelijkheid rond installaties in het natuurpark… van 1/03 tot 30/11.

Tel.: +32 (0)84/21.08.90 musees@province.luxembourg.be www.fourneausaintmichel.be

Tel.: +32 (0)2/654.19.23 admin.musee@belgacom.net www.lemuseedeleauetdelafontaine.be

Abdij van Villers in Villers-la-Ville Evenement : ‘De lente van de Abdij’, paasmaandag 24/03. Gezinsdag met allerlei animaties. Tel.: +32 (0)71/88.09.80 accueil@villers.be – www.villers.be

Kasteel van Lavaux-Sainte-Anne Evenement : bezoeken aan het kasteel en het Natuurmuseum + wandeling voor een kennismaking met de vochtige zone: hoe pakte de mens deze vochtige zones aan? Voorbeeld: gebruik van zeegras in de vochtige zone. Tel.: +32 (0)84/38.83.62 info@chateau-lavaux.com – www.chateau-lavaux.com

Le bois du Cazier in Marcinelle Evenement : kennismaking met de ‘Herinneringsdreef’: animatie rond de 12 voorgestelde boomsoorten. Avondevenementen op 22/03 en 20/09.

Stichting Folon in Terhulpen Tentoonstelling van beelden op het domein van Terhulpen. Een veertigtal bronzen beelden worden geïntegreerd in het groen van het Solvaypark. Zij nodigen uit tot dromen en beschouwingen op een domein dat een uitzonderlijke ﬂora en fauna bezit: 450 soortenplanten werden geïnventariseerd, waaronder 17 zeer zeldzame Tel.: +32 (0)2/653.34.56 Fondation.folon@skynet.be www.fondationfolon.be

Musea van de Gaume in Montauban-Buzenol Beboste site ‘Het Bos van de 4 Heemskinderen’, kennismaking met het archeologische park en het lapidair museum met fakkels, op 22/03 om 19 u en op 20/09 om 20 u. Tel.: +32 (0)63/57.03.15 courrier@musees-gaumais.be www.musees-gaumais.be

Tel.: +32 (0)71/88.08.56 info@leboisducazier.be – www.leboisducazier.be

Musées et Société en Wallonie asbl (MSW) Maison des Musées, Moulins de Beez Rue du Moulin de Meuse, 4b à 5000 Namur Tel.: +32 (0)81/42.00.50 maisondesmusees@msw.be – www.msw.be Fourneau Saint-Michel © OPT / JL Flémal

gast

De ‘ruiter’-gites of -gastenkamers

De themagites en -gastenkamers

De ‘natuurontdekking’-gite of -gastenkamer

De themagîtes of -gastenkamers voldoen aan de voorwaarden om een speciaal label te krijgen in functie van de activiteiten of de speciale infrastructuur die ze aanbieden. Sommige activiteiten dienen op voorhand gereserveerd en worden georganiseerd volgens de beschikbaarheid van de eigenaar. Voor sommige activiteiten of toegang tot een bepaalde infrastructuur dient betaald te worden. Een contact met de eigenaar beantwoordt al uw vragen.

De huurder vindt er de infrastructuur om zijn paard onder te brengen, in de weide of in een box. Soms bestaat de mogelijkheid om paarden te huren. De eigenaar stelt activiteiten voor in functie van zijn infrastructuur en uitrusting, zoals initiaties (in de manege of in de natuur), uitstapjes of langere tochten (op kaart of vergezeld), en dat in functie van een vastgelegde kalender of op aanvraag van de klant.

NIEUW

De ‘bio-natuur’-gite of -gastenkamer

De ‘Natuur’-verblijven

De ‘erfgoed’-gite of -gastenkamer De ‘Erfgoed’-gîtes en -gastenkamers zijn ideaal om kennis te maken met de geschiedenis van de streek. Het zijn plaatsen waar geschiedenis werd geschreven of die vasthangen aan een lokale legende. De eigenaar vertelt er u alles over en neemt u ook mee naar andere plaatsen met erfgoed in de streek.

NIEUW De ‘tuin’-gite of –gastenkamer Verblijven in ‘Tuin’-gîtes of –gastenkamers betekent in de eerste plaats kennismaken met een tuin vol kleuren en geuren. Uw gastheer is een verwoed tuinier en zal u als een vriend door zijn tuin loodsen. Proﬁteer van een rustig moment in een prachtige tuin. Overal wachten u verrassingen. De heer des huizes zal u alles vertellen over de esthetische en botanische kwaliteiten van zijn tuin en de poort openzetten van zijn geheime tuin… Beschermde tuinen, wilde tuinen, stukjes getemde natuur…

www.gitesatheme.be De ‘panda’ gîte of gastenkamer

De ‘hengel’-gites of -gastenkamers

www.wallonie2008.be

‘M ‘M Maisons ai du Tourisme’’ in Wallonië KORTRIJK

Comines-Warneton

www.wallonie2008.be BRUSSELS AIRPORT

MAASTRICHT LEUVEN

FLANDRE

TGV

Beauvechain

MT de Picardie Flobecq TGV ROUBAIX

Mouscron

Mont-de-l'Enclus

Estaimpuis

Lessines

Ellezelles

Celles

TGV MT du Tournaisis

Tournai

Rebecq

Silly

Ath

Tubize

Enghien

Frasnes-lez-Anvaing

Pecq LILLE

PAYS BAS

RÉGION DE BRUXELLES CAPITALE

Braine-le-Comte

Brugelette

Chièvres

Lens

Soignies

Rumes Brunehaut

Beloeil

Péruwelz

Jurbise

MT de la Région de Mons TGV 31 Quaregnon Hensies Boussu

VALENCIENNES

Mons

Colfontaine Dour

Les Bons Villers

Sombreffe

Frameries Quévy

Honnelles

1. Maison du Tourisme du Pays de Bastogne 2. Maison du Tourisme de la Gaume 3. Maison du Tourisme d'Ourthe et Aisne

Berloz Waremme Geer

Éghezée

Fernelmont

Braives

5. Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l'Ourthe

MT Hesbaye-Meuse

Ouffet

Ohey

9. Maison du Tourisme de la Haute Lesse

Froidchapelle

11. Maison du Tourisme de la Forêt d'Anlier

FRANCE

12. Maison du Tourisme du Pays de Bouillon

Doische

13. Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise 14. Maison du Tourisme du Pays de Namur

Büllingen

Trois-Ponts Amel Lierneux

Érezée

Hotton

MT du Pays du Val de Salm et des Sources de l'Ourthe Burg-Reuland

La Roche-en-Ardenne

Rendeux

Gouvy

MT du Pays de Marche et de Nassogne

Sankt Vith

Vielsalm

Manhay

MT du Pays d'Houffalize La Roche-en-Ardenne Houffalize

8 Nassogne

GIVET Tenneville Tellin

Bertogne Saint-Hubert

Viroinval MT du Pays de la Haute-Lesse

Couvin Gedinne

Libin

16. Maison du Tourisme Sambre-Orneau 17. Maison du Tourisme de l'Ardenne namuroise

Bastogne MT du Pays de Bastogne

Sainte-Ode

MT du Pays de Saint-Hubert

Daverdisse

15. Maison du Tourisme du Val de Lesse Beauraing-Houyet-Rochefort

18. Maison du Tourisme des Vallées des Eaux Vives

Stavelot

Wellin MT de la Botte du Hainaut Momignies

MT des Cantons de l’Est Stoumont

MT d'Ourthe et d'Aisne

MT Condroz-Famenne Somme-Leuze

MT de la Vallée des Eaux Vives Chimay

Waimes

Durbuy Havelange

Beauraing

Provincie Namen

Bütgenbach

Malmedy

Spa

Ferrières

Hamois

Rochefort MT du Val de Lesse Beauraing-Houyet-Rochefort

Sivry-Rance

10. Maison du Tourisme du Pays d'Arlon

Theux

Hamoir

Clavier

Ciney

Houyet

Jalhay

Aywaille

Marche-en-Famenne Hastière

Philippeville

ALLEMAGNE Raeren

MT du Pays des Sources

Sprimont MT d'Ourthe-Amblève Anthisnes Comblainau-Pont

Beaumont Cerfontaine

Plombières Kelmis Aubel Lontzen MT du Pays de Herve Welkenraedt 26 ThimisterClermont Herve

Soumagne SaintBeyneNicolas TGV Liège Heusay Dison Limbourg 27 MT du Pays de Vesdre 25 Fléron Eupen Seraing Olne Chaudfontaine 20 Pepinster MT des Thermes et Coteaux Baelen Verviers Trooz

Esneux

Marchin

7. Maison du Tourisme du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume 8. Maison du Tourisme du Pays de Marche et de Nassogne

Blégny

Neupré

Nandrin

MT de Huy-Meuse-Condroz Modave 28 Tinlot

13 Onhaye Dinant MT de la HauteMeuse dinantaise

Florennes

6. Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert

Huy

Walcourt

Oreye Juprelle Crisnée Ans Awans Herstal Remicourt Fexhe-le- MT du Pays de Liège Haut-Clocher

Faimes

Wanze

Héron

14 Manage Andenne JemeppeChapelle- MT du Pays de Charleroi Namur sur-Sambre lezBRUSSELS TGV La Louvière Herlaimont SOUTH MT du Pays de Namur Courcelles 36 CHARLEROI Morlanwelz Sambreville AIRPORT Gesves Floreffe Farciennes Charleroi FontaineAiseauBinche l'Évêque Presles TGV Anderlues Fosses-la-Ville MontignyChâtelet Estinnes le-Tilleul Assesse Profondeville Gerpinnes Lobbes Ham-sur-HeureMerbes37 Thuin Nalinnes le-Château Anhée MT du Val de Sambre Mettet Yvoir et de Thudinie Erquelinnes

4. Maison du Tourisme du Pays d'Houffalize-La Roche-en-Ardenne

Visé Dalhem MT de la Basse-Meuse Oupeye 30

Donceel LIEGE AIRPORT Grâce-Hollogne Verlaine Flémalle St-GeorgesVillers-lesurBouillet Burdinne Meuse MT des Vallées de la Burdinale Engis et de la Mehaigne Amay

MT Sambre-Orneau La Bruyère

Fleurus

Le Roeulx

Saint-Ghislain

Quiévrain

Écaussinnes

33 Seneffe MT du Parc des Canaux et Châteaux Pont-à-Celles

Bernissart

Provincie Luxemburg

MT du Pays de Villers-la-Ville Chastre Gembloux Villersla-Ville

Nivelles MT du Roman Païs

Leuze-en-Hainaut Antoing

AACHEN

Bassenge

MT de la Hesbaye brabançonne Hélécine La Hulpe Grez-Doiceau Wavre Lincent Rixensart Waterloo 40 Jodoigne Chaumont-Gistoux Orp-Jauche 41 MT des Ardennes Braine-leIncourt Lasne Château Brainebrabançonnes Ottignies-Louvainl'Alleud Hannut la-Neuve 38 39 MontSaintMT de Waterloo Ittre Ramillies Guibert Walhain Perwez 29 Court-SaintGenappe Wasseiges Étienne 42

Libramont-Chevigny

Vaux-sur-Sûre

Bièvre MT de l'Ardenne namuroise

Provincie Henegouwen

19. Maison du Tourisme Condroz-Famenne

Paliseul

Fauvillers

Bertrix

31. Maison du Tourisme de la Région de Mons 32. Maison du Tourisme du Tournaisis

MT du Pays de Bouillon

Vresse-sur-Semois

Neufchâteau

33. Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux

Provincie Luik

MT de la Forêt d'Anlier

34. Maison du Tourisme de la Picardie

20. Maison du Tourisme du Pays de Vesdre

35. Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut

21. Maison du Tourisme des Cantons de l'Est

36. Maison du Tourisme du Pays de Charleroi

22. Maison du Tourisme d'Ourthe-Amblève

37. Maison du Tourisme du Val de Sambre et de Thudinie

Martelange

Léglise

Herbeumont MT du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume

23. Maison du Tourisme du Pays des Sources

CHARLEVILLE-MEZIERES

Habay

Provincie Waals-Brabant

26. Maison du Tourisme du Pays de Herve

38. Maison du Tourisme de Waterloo

27. Maison du Tourisme du Pays de Liège

39. Maison du Tourisme du Roman Païs

28. Maison du Tourisme de Huy-Meuse-Condroz

40. Maison du Tourisme des Ardennes Brabançonnes

29. Maison du Tourisme des Vallées de la Burdinale et de la Mehaigne

41. Maison du Tourisme de la Hesbaye brabançonne

30. Maison du Tourisme de la Basse-Meuse

42. Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon

MT du Tournaisis

SEDAN

GRAND DUCHÉ DE LUXEMBOURG

Attert

Chiny Arlon

Florenville

24. Maison du Tourisme Hesbaye-Meuse 25. Maison du Tourisme des Thermes et Coteaux

Bouillon

Tintigny Étalle

2 Meix-devant-Virton Virton

MT du Pays d’Arlon

10 Saint-Léger

LUXEMBOURG

Messancy

TGV MT de la Gaume

Musson

Aubange

Rouvroy DUDELANGE

e DM ‘ aisons du Tourisme’ De opdracht van een Maison du Tourisme is drieledig. Het zorgt voor het onthaal van toeristen, geeft informatie over de streek die onder zijn bevoegdheid valt en ondersteunt de toeristische activiteiten in dat gebied. U vindt hun verschillende activiteiten in verband met het themajaar op de website:

www.wallonie2008.be

Provincie Luxemburg 1. Maison du Tourisme du Pays de Bastogne (Bastogne, Bertogne, Fauvillers, Sainte-Ode, Vaux-sur-Sûre) Place Mc Auliffe – 6600 BASTOGNE Tel.: +32 (0)61/21.27.11 – info@bastogne-tourisme.be – www.bastogne-tourisme.be 2. Maison du Tourisme de la Gaume (Etalle, Meix-devant-Virton, Musson, Rouvroy, Saint-Léger, Tintigny, Virton) Rue des Grasses Oies, 2b – 6760 VIRTON Tel.: +32 (0)63/57.89.04 – mtg@soleildegaume.com – www.soleildegaume.com 3 - Maison du Tourisme du Pays d’Ourthe et Aisne (Durbuy, Erezée, Hotton, Manhay, Rendeux) Grand-Rue, 16 – 6940 BARVAUX-SUR-OURTHE Tel.: +32 (0)86/21.30.81 – info@ourthe-et-aisne.be – www.ourthe-et-aisne.be 4. Maison du Tourisme du Pays d’Houffalize – La Roche-en-Ardenne (Houffalize, La Roche-en-Ardenne) Place du Marché, 15 boîte 37 – 6980 LA ROCHE-EN-ARDENNE Tel.: +32 (0)84/36.77.36 – info@coeurdelardenne.be – www.coeurdelardenne.be 5. Maison du Tourisme du Pays du Val de Salm et des Sources de l’Ourthe (Gouvy, Vielsalm) – Avenue de la Salm, 50 – 6690 VIELSALM Tel.: +32 (0)80/21.50.52 – info@vielsalm-gouvy.org – www.vielsalm-gouvy.org 6. Maison du Tourisme du Pays de Saint-Hubert (Saint-Hubert, Libramont, Tenneville) – Rue Saint-Gilles, 12 – 6870 SAINT-HUBERT Tel.: +32 (0)61/61.30.10 – info@saint-hubert-tourisme.be – www.saint-hubert-tourisme.be 7. Maison du Tourisme du Pays de la Semois entre Ardenne et Gaume (Chiny, Florenville, Herbeumont) Pavillon du tourisme – Place Albert Ier – 6820 FLORENVILLE Tel.: +32 (0)61/31.12.29 – info@semois-tourisme.be – www.semois-tourisme.be 8. Maison du Tourisme du Pays de Marche et de Nassogne (Marche-en-Famenne, Nassogne) Place de l’Etang, 15 – 6900 MARCHE-EN-FAMENNE Tel.: +32 (0)84/34.53.27 – infotourisme@marche.be – www.maisontourisme.nassogne.marche.be

9. Maison du Tourisme du Pays de la Haute-Lesse (Daverdisse, Libin, Tellin, Wellin) – Place de l’Esro, 63 – 6890 REDU (LIBIN) Tel.: +32 (0)61/65.66.99 – hautelesse@swing.be – www.haute-lesse-tourisme.be 10. Maison du Tourisme du Pays d’Arlon (Arlon, Attert, Aubange, Martelange, Messancy) – Rue des Faubourgs, 2 - 6700 ARLON Tel.: +32 (0)63/21.94.54 – info@arlon-tourisme.be – www.arlon-tourisme.be 11. Maison du Tourisme du Pays de la Forêt d’Anlier (Habay, Léglise, Neufchâteau) – Maison Bourgeois – Grand Place, 3 – 6840 NEUFCHATEAU Tel.: +32 (0)61/27.50.88 – info@foret-anlier-tourisme.be – www.foret-anlier-tourisme.be 12. Maison du Tourisme du Pays de Bouillon (Bertrix, Bouillon, Paliseul) – Quai des Saulx, 12 – 6830 BOUILLON Tel.: +32 (0)61/46.52.11 – info@bouillon-tourisme.be – www.bouillon-tourisme.be

Provincie Namen 13. Maison du Tourisme de la Haute-Meuse dinantaise (Anhée, Dinant, Hastière, Onhaye, Yvoir) – Avenue C. Cadoux, 8 – 5500 DINANT Tel.: +32 (0)82/22.28.70 – info@dinant-tourisme.be – www.dinant-tourisme.be 14. Maison du Tourisme du Pays de Namur “Vallées d’Art et de Traditions” (Andenne, Assesse, Fernelmont, Floreffe, Fosses-la-Ville, Gesves, La Bruyère, Namur, Ohey, Profondeville) – Pavillon du Tourisme – Square Léopold – 5000 NAMUR Tel.: +32 (0)81/24.64.49 – maison.tourisme.namur@ville.namur.be – www.pays-de-namur.be 15. Maison du Tourisme du Val de Lesse Beauraing-Houyet-Rochefort (Beauraing, Houyet, Rochefort) – Rue de Behogne, 5 – 5580 ROCHEFORT Tel.: +32 (0)84/34.51.72 – info@valdelesse.be – www.valdelesse.be 16. Maison du Tourisme Sambre-Orneau (Gembloux, Jemeppe-sur-Sambre, Sambreville, Sombreffe) – Rue Sigebert, 3 – 5030 GEMBLOUX Tel.: +32 (0)81/62.69.66 – mtso5030@hotmail.com – www.sambre-orneau.com 17. Maison du Tourisme de l’Ardenne namuroise (Bièvre, Gedinne, Vresse-sur-Semois) – Rue Albert Raty, 83 – 5550 VRESSE-SUR-SEMOIS Tel.: +32 (0)61/29.28.27-26 – tourisme.vresse@belgacom.net – www.ardenne-namuroise.be 18. Maison du Tourisme des Vallées des Eaux Vives (Cerfontaine, Couvin, Doische, Florennes, Philippeville, Viroinval, Walcourt) Rue de la Falaise, 3 – 5660 COUVIN Tel.: +32 (0)60/34.01.40 – valleesdeseauxvives@scarlet.be – www.valleesdeseauxvives.be 19. Maison du Tourisme “Condroz-Famenne” (Ciney, Hamois, Havelange, Somme-Leuze) – Rue de l’Eglise, 4 – 5377 HEURE-EN-FAMENNE Tel.: +32 (0)86/40.19.22 – info@valleesdessaveurs.be – www.valleesdessaveurs.be

Provincie Luik

Provincie Henegouwen

20. Maison du Tourisme du Pays de Vesdre (Dison, Limbourg, Pepinster, Verviers) – Rue de la Chapelle, 30 – 4800 VERVIERS Tel.: +32 (0)87/30.79.26 – info@paysdevesdre.be – www.paysdevesdre.be

31. Maison du Tourisme de Mons (Bernissart, Boussu, Colfontaine, Dour, Frameries, Hensies, Honnelles, Jurbise, Lens, Mons, Quaregnon, Quévy, Quiévrain, Saint-Ghislain) Grand-Place, 22 – 7000 MONS Tel.: +32 (0)65/33.55.80 – michel.vasko@ville.mons.be – www.monsregion.be

21. Maison du Tourisme des Cantons de l’Est (Amel, Büllingen, Burg-Reuland, Bütgenbach, Eupen, Lontzen, Kelmis, Malmedy, Raeren, Sankt Vith, Waimes) Place Albert Ier, 29 A – 4960 MALMEDY Tel.: +32 (0)80/33.02.50 – info@eastbelgium.com – www.cantons-de-lest.be 22. Maison du Tourisme “Ourthe-Amblève” (Anthisnes, Aywaille, Comblain-au-Pont, Esneux, Ferrières, Hamoir, Lierneux, Ouffet, Sprimont, Stoumont) Route de Louveigné, 3 – 4920 SOUGNE-REMOUCHAMPS Tel.: +32 (0)4/384.35.44 – info@ourthe-ambleve.be – www.ourthe-ambleve.be 23. Maison du Tourisme du Pays des Sources (Jalhay, Spa, Stavelot, Theux, Trois-Ponts) – Place Royale, 41 – 4900 SPA Tel.: +32 (0)87/79.53.53 – info@pays-des-sources.be – www.pays-des-sources.be 24. Maison du Tourisme Hesbaye et Meuse (Amay, Donceel, Engis, Faimes, Saint-Georges-sur-Meuse, Verlaine, Villers-le-Bouillet) Rue Paix-Dieu, 1b – 4540 AMAY Tel.: +32 (0)85/21.21.71 – hesbayemeuse@skynet.be – www.tourisme-hesbaye-meuse.be 25. Maison du Tourisme des Thermes et Coteaux (Beyne-Heusay, Chaudfontaine, Fléron, Trooz) Parc des Sources – Maison Sauveur – Au Gadot, 24 – 4050 CHAUDFONTAINE Tel.: +32 (0)4/361.56.30 – info@thermesetcoteaux.be – www.thermesetcoteaux.be 26. Maison du Tourisme du Pays de Herve (Aubel, Herve, Olne, Plombières, Thimister-Clermont, Welkenraedt) Place de la Gare, 1-3 – 4650 HERVE Tel.: +32 (0)87/69.36.70 – info@paysdeherve.be – www.paysdeherve.be 27. Maison du Tourisme du Pays de Liège (Flémalle, Liège, Seraing) – Place Saint-Lambert, 32-35 – 4000 LIEGE Tel.: +32 (0)4/237.92.92 – mtpaysdeliege@prov-liege.be – www.prov-liege.be/tourisme 28. Maison du Tourisme du Pays de Huy – Meuse – Condroz (Huy, Clavier, Marchin, Modave, Nandrin, Tinlot) – Quai de Namur, 1 - 4500 HUY Tel.: +32 (0)85/21.29.15 – mthuy@pays-de-huy.be – www.pays-de-huy.be

32. Maison du Tourisme du Tournaisis (Antoing, Ath, Beloeil, Brugelette, Brunehaut, Celles, Chièvres, Ellezelles, Enghien, Flobecq, Frasnes-lez-Anvaing, Lessines, Leuze-en-Hainaut, Mont-de-l’Enclus, Pecq, Péruwelz, Rumes, Silly, Tournai) Placette aux Oignons, 20 – 7500 TOURNAI Tel.: +32 (0)69/35.42.85 – info@tournaisis.be – www.tournaisis.be 33. Maison du Tourisme du Parc des Canaux et Châteaux (Braine-le-Comte, Chapelle-lez-Herlaimont, Ecaussinnes, Estinnes, La Louvière, Le Roeulx, Manage, Morlanwelz, Seneffe, Soignies) Place Mansart, 21-22 – 7100 LA LOUVIERE Tel.: +32 (0)64/26.15.00 – maisondutourisme@lalouviere.be – www.parcdescanauxetchateaux.be 34. Maison du Tourisme du Pays de la Picardie belge (Comines-Warneton, Estampuis, Mouscron) Place Gérard Kasiers, 15 – 7700 MOUSCRON Tel.: +32 (0)56/86.03.70 – mtpicardie@skynet.be – www.picardiebelge.be 35. Maison du Tourisme de la Botte du Hainaut (Beaumont, Chimay, Sivry-Rance, Froidchapelle, Momignies) Rue de Noailles, 6 – 6460 CHIMAY Tel.: +32 (0)60/21.98.84 – info@botteduhainaut.com – www.botteduhainaut.com 36. Maison du Tourisme du Pays de Charleroi (Charleroi, Aiseau-Presles, Châtelet, Courcelles, Farciennes, Fleurus, Gerpinnes, Les Bons Villers, Pont-à-Celles) Place Charles II, 20 – 6000 CHARLEROI Tel.: +32 (0)71/86.14.14 – maison.tourisme@charleroi.be – www.paysdecharleroi.be 37. Maison du Tourisme Val de Sambre et Thudinie (Binche, Erquelinnes, Fontaine-l’Evêque, Ham-sur-Heure/Nalinnes, Lobbes, Merbes-le-Château, Thuin) Place Albert Ier, 2 – 6530 THUIN Tel.: +32 (0)71/59.54.54 – info@mtvaldesambre.org – www.valdesambre-thudinie.be

29. Maison du Tourisme des Vallées de la Burdinale et de la Mehaigne (Berloz, Braives, Burdinne, Crisnée, Geer, Hannut, Héron, Lincent, Oreye, Remicourt, Wanze, Waremme, Wasseiges) Ferme de la Grosse Tour – Rue de la Burdinale, 6 – 4210 BURDINNE Tel.: +32 (0)85/25.16.96 – mtourismeburdinale-mehaigne@skynet.be – www.burdinale-mehaigne.be 30. Maison du Tourisme de la Basse-Meuse (Bassenge, Blégny, Dalhem, Oupeye, Visé) Rue des Béguines, 7 – 4600 VISE Tel.: +32 (0)4/374.85.55 – info@basse-meuse.be – www.basse-meuse.be

www.wallonie2008.be

Provincie Waals-Brabant 38. Maison du Tourisme de Waterloo (Braine-l’Alleud, Genappe, La Hulpe, Lasne, Waterloo) Chaussée de Bruxelles, 218 – 1410 WATERLOO Tel.: +32 (0)2/352.09.10 – info@waterloo-tourisme.be – www.waterloo-tourisme.be 39. Maison du Tourisme du Roman Païs (Nivelles, Braine-le-Château, Ittre, Rebecq, Tubize) Rue de Saintes, 48 – 1400 NIVELLES Tel.: +32 (0)67/22.04.44 – info@tourisme-roman-pais.be – www.tourisme-roman-pais.be

In België CENTRALE ZETEL

40. Maison du Tourisme des Ardennes brabançonnes (Chaumont-Gistoux, Grez-Doiceau, Ottignies-Louvain-la-Neuve, Rixensart, Wavre) Rue de Nivelles, 1 – 1300 WAVRE Tel.: +32 (0)10/23.03.52 – info@mtab.be - www.mtab.be 41. Maison du Tourisme de la Hesbaye brabançonne (Beauvechain, Hélécine, Incourt, Jodoigne, Orp-Jauche, Ramillies) Hôtel des Libertés - Grand-Place, 1 – 1370 JODOIGNE Tel.: +32 (0)10/22.91.15 – hesbaye.brab@skynet.be – www.mthb.be 42. Maison du Tourisme du Pays de Villers en Brabant wallon (Chastre, Court-Saint-Etienne, Mont-Saint-Guibert, Villers-la-Ville et Walhain) Rue de l’Abbaye, 55 – 1495 VILLERS-LA-VILLE Tel.: +32 (0)71/88.09.80 – info@paysdevillers-tourisme.be – www.paysdevillers-tourisme.be

In het buitenland NEDERLAND

www.wallonie2008.be 78

Wist u dat de roots van veel stripverhalen in WalloniĂŤ liggen ?