ACADEMY® Magazine 2015

ACADEMY

®

B ringing K nowledge

to

the

W orld

Dr. André Kuipers

Een school voor de toekomst

Amanda Gefter MSc.

Fysica is het mechanisme achter de illusie dat er een wereld is

Prof. dr. Abram de Swaan We ain’t seen nothing yet

Mr. Pauline van der Meer Mohr Studenten volgen nu al, rennend langs de Kralingse Plas, colleges

Dr. Mathijs Bouman

© foto: christopher cox

De robot als dienstverlener en multi-inzetbare arbeider

Marc Sluszny

Altijd op zoek naar het extreme succes

2015

Plus een overzicht van meer dan 300 Faculty Members

speakersacademy.nl

ONLINE

Welkom bij Europa's grootste online sprekersinstituut Het grootste sprekersportal en voor iedereen toegankelijk. Per jaar wordt de website bezocht door honderdduizenden unieke bezoekers en biedt hiermee toegang tot ‘de wereld van kennis’. De zoekmachine is eenvoudig in gebruik. U kunt zoeken op naam, alfabet, trefwoord en op maar liefst 25 categorieën; een makkelijke manier om kennis te maken met de Faculty Members van Speakers Academy®. Tevens treft men op de website honderden interessante artikelen en columns, exclusieve interviews, videos en foto’s van onze Faculty Members.

THE GLOBAL HOME OF GREAT INTELLECT

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 3

Wie zijn wij?

S

inds de start in 1997 is Speakers Academy® uitgegroeid tot de absolute marktleider in de sprekersbranche. Met duizenden aanvragen per jaar, honderdduizenden bezoekers op de website en meer dan een kwart miljoen lezers van het eigen ACADEMY® Magazine, heeft Speakers Academy® een unieke positie verworven als toonaangevend sprekersinstituut.

Speakers Academy® beheert de agenda en verzorgt de boekingen en financiële afhandeling voor prominente wetenschappers, politici, kunstenaars, (oud-)sporters, journalisten en topmanagers uit het bedrijfsleven. Zij verzorgen lezingen op het gebied van wetenschap, filosofie, politiek, Europese integratie, communicatie, motivatie, duurzaamheid, innovatie, marketing, sport en avontuur, media, ICT, futurologie, economie et cetera. Uiteraard is een groot aantal van deze experts ook inzetbaar als dagvoorzitter of discussieleider.

Alle zogeheten Faculty Members zijn autoriteiten op hun vakgebied

en brengen met het grootst mogelijke plezier kennis en inzichten over op hun toehoorders. Hiermee ontvouwt zich ook de missie van Speakers Academy®: ‘Bringing Knowledge to the World’.

Binnen 24 uur na indienen van uw aanvraag neemt een van onze Knowledge Ambassadors contact met u op. Met veel kennis van zaken staan zij u bij met het maken van de juiste keuze voor de invulling van uw congres of bedrijfsevenement. Onze professionele, zorgvuldige en adequate werkwijze heeft geleid tot de sterke reputatie van Speakers Academy®.

Met meer dan 60.000 aanvragen en 25.000 boekingen in het korte bestaan van Speakers Academy® is het bewijs geleverd dat kwaliteit zich altijd een weg baant. Inmiddels beheren wij een internationaal bestand dat zijn weerga niet kent en dagelijks wordt aangevuld met sprekers uit China, India, Latijns-Amerika, Europa, Amerika en Rusland. Op onze website treft u duizenden sprekers aan die van onschatbare waarde kunnen zijn voor uw bedrijf of organisatie.

SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE

ACADEMY

®

b ringing K nowledge

to

the

w orld

| 12DE JAARGANG |

Dr. André Kuipers NO 20

Een school voor de toekomst

Amanda Gefter MSc.

|

Fysica is het mechanisme achter de illusie dat er een wereld is

BEWAAREXEMPLAAR

Prof. dr. Abram de Swaan We ain’t seen nothing yet

Mr. Pauline van der Meer Mohr Studenten volgen nu al, rennend langs de Kralingse Plas, colleges

Altijd op zoek naar het extreme succes

Dr. Mathijs Bouman De robot als dienstverlener en multi-inzetbare arbeider

| OPLAGE 40.000

© foto: christopher cox

Marc Sluszny

2015

Plus een overzicht van meer dan 300 Faculty Members

28-11-14 09:59

‘Een wereld op zich’: dat is het karakter van het ACADEMY® Magazine. Elk artikel dat in ACADEMY® Magazine verschijnt, is een waar juweel van vakmanschap. Hierbij wordt de grootst mogelijke zorg besteed aan inhoud, opmaak en fotografie. Eén exemplaar van ACADEMY® Magazine circuleert gemiddeld circa zes maanden bij onze ontvangers en wordt veelvuldig gelezen. Met een oplage van 40.000 exemplaren per editie is dit een supermedium voor meer dan een kwart miljoen geïnteresseerde lezers en potentiële opdrachtgevers. Vraag ons meest recente magazine vandaag nog gratis aan. Stuur een e-mail naar info@speakersacademy.nl of bel 010-4333322.

4 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

De kracht van Speakers Academy® Het team van Speakers Academy® is het meest ervaren team in de Europese sprekerswereld. Met een gezamenlijke ervaring van meer dan 100 jaar heeft zij meer dan 60.000 aanvragen voor haar relaties in behandeling genomen.

Hieronder stellen wij u onze Knowledge Ambassadors voor

Celina Schüller

Maarten Pino MSc

RENé WARMERDAM

MR. NINA KESAR

algemeen directeur

directeur marketing & COMMUNICATIE

directeur SALES

adjunct directeur

Jacques Geluk

Sonja Diener

DESMOND DE JONG BBA

Melanie Martens

Walter Kallenbach

Hugo de Reus MA

ALEXANDRE VD BERCH

BARBARA DE JONGE MSc

DE toegevoegde waarden voor relaties en faculty members Speakers Academy® heeft een transparant prijsbeleid. Duidelijkheid vooraf, geen boekingsfee of verborgen kosten.

Het consultancyteam van Speakers Academy® is het meest ervaren team in de Europese sprekerswereld. Met een gezamenlijke ervaring van zo’n 100 jaar heeft zij tienduizenden aanvragen voor haar relaties in behandeling genomen.

Speakers Academy® hanteert een onbesproken ethisch gedrag naar haar klanten, medewerkers, toeleveranciers, Faculty Members en naar de samenleving, hetgeen resulteert in een onberispelijke reputatie en een ongeëvenaard betalingsgedrag.

Nadat een boeking tot stand is gekomen stemt Speakers Academy® de werkbesprekingen af, controleert de optredens en evalueert de optredens die hebben plaatsgevonden.

In geval van ziekte en/of overmacht draagt Speakers Academy® te allen tijde zorg voor een vervangende spreker of dagvoorzitter. Uiteraard in overleg met u.

Aankondigingen van congressen, seminars of andersoortige bijeenkomsten worden kosteloos vermeld op onze website.

Relaties van Speakers Academy® ontvangen het ACADEMY® Magazine gratis en zo ook de periodieke Nieuwsbrief, waarin de laatste ontwikkelingen worden besproken alsmede de meest recente sprekers worden voorgesteld.

Zo krijgt de relatie een up-to-date kennis van de steeds veranderende sprekersmarkt.

De boeiende en inspirerende werkomgeving op het Speakers Academy® hoofdkantoor garandeert optimale professionaliteit en klantgerichtheid en staat borg voor het hoogst denkbare niveau van dienstverlening.

Kosteloos advies. Onze Knowledge Ambassadors staan 365 dagen per jaar voor u klaar en zorgen ervoor dat u binnen 24 uur een offerte ontvangt.

Een internationaal netwerk dat zijn weerga niet kent en toegang geeft tot meer dan 35.000 sprekers wereldwijd.

010 - 433 33 22

speakersacademy.nl

COLOFON

Inhoudsopgave Nieuwe Website 2 Wie zijn wij?

4 De Kracht van Speakers Academy® 5 Inhoud 6 Colofon 7 Leden Internationale Raad van Advies 8 Voorwoord 9 INTERVIEWS & ARTIKELEN Dr. ANDRé KUIPERS Een school van de toekomst

10

AMANDA GEFTER MSc 14 Fysica is het mechanisme achter de illusie dat ereen wereld is Speakers Academy®

Bezoekadres

Postbus 22307

Schiedamse Vest 67-71

3003 DH Rotterdam

3012 BE Rotterdam

info@speakersacademy.nl

Tel.: +31 10 433 33 22

Grafisch ontwerp Drukwerk Speakers Academy®

Roularta Printing NV,

Don de Bruijn

Roeselare

Onno van Beek

België

Copyright Copyright © 1997-2015 Speakers Academy®. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en / of openbaar worden gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Alle rechten voorbehouden.

Speakers Academy® heeft de grootst mogelijke inspanning gepleegd om de copyrights van de geplaatste artikelen en foto’s aan de makers daarvan te doen toekomen. Speakers Academy® vraagt de auteurs, fotografen en de sprekers copyrightvrije foto’s aan te leveren. In het geval het foto’s betreft die beschikbaar zijn gesteld door externe fotografen, vermeldt Speakers Academy® de naam van de fotograaf op de foto zelf. In een aantal gevallen is het wellicht niet mogelijk (geweest) de fotograaf te achterhalen. Mocht u menen rechthebbende te zijn van een of meerdere foto’s, neem dan contact op met Speakers Academy® via e-mail: info@speakersacademy.nl De interviews, artikelen en columns zijn van onafhankelijke auteurs.

ACADEMY® Magazine neemt een metapositie in ten aanzien van geloof, religie, gender, ras, seksuele geaardheid en aanvaardt geen enkele verantwoordelijkheid voor de statements die worden gemaakt. ACADEMY® Magazine heeft vanuit deze onafhankelijk positie mensen uitgenodigd, die vanuit verschillende gezichtspunten hun visie naar voren brengen.

Fotostock Bedrijven of organisaties die fotomateriaal nodig hebben, kunnen tegen een vergoeding hiervan gebruik maken. U kunt contact opnemen met de informatiedesk van Speakers Academy®: fotostock@speakersacademy.nl Toestemming herdruk / gebruik foto’s en illustraties Voor toestemming van herdruk van artikelen, interviews, columns, foto’s en illustraties, kunt u contact opnemen met Speakers Academy®: permissions@speakersacademy.nl Columnservice Veel van onze sprekers zijn tevens goede schrijvers. In een aantal gevallen bestaat de mogelijkheid om een column te laten schrijven voor uw personeelsblad, huisorgaan, verenigingsblad, corporate magazine, jaarverslag, website, publiekstijdschrift.

Ook kunnen wij op verzoek een column, kort verhaal of gedicht ter ondersteuning van een congres (laten) verzorgen.

Prof. dr. ABRAM DE SWAAN 18 "We ain't seen nothing yet" Ir. MARC CORNELISSEN 22 Ambitie op de Noordpool HEIN VERGEER 26 Kwetsbaar opstellen is de sleutel naar succes Mr. PAULINE VAN DEr MEER MOHR 28 Studenten volgen nu al rennend langs de Kralingse Plas colleges Drs. MAURICE DE HOND 32 Een school van de toekomst Prof. ir. WINY MAAS 36 Kosmopolitische Markthal mag je best een icoon noemen BEACH CLUB punt west 40 In deze beachclub is alles tegelijk mogelijk MARC LAMMERS 44 Betrokken medewerkers leggen de lat hoger dan de directie Dr. MAtHIJS BOUMAN 46 De robot als dienstverlener en multi-inzetbare arbeider PUCK MEERBURG 50 Ik wil gewoon comfortabel bij mijn data kunnen komen Prof. dr. ViCTOR LAMME 54 Meten wat mensen zelf niet bewust weten Dr. PAUL REM 58 Historie tot leven brengen is een dankbaar mètier Mr. ANDRé ROUVOET 62 Hoog eigen risico is een risico MARJA VAN BIJSTERVELDT-VLIEGENTHART 66 Zelf verantwoordelijk zijn haalt het beste uit mensen Prof. drs. JEROEN SMIT 70 Bezit wordt bijzaak DOS WINKEL 72 We maken onze levensbron, de oceaan, op een grandioze manier kapot

Overzicht van meer dan 300 faculty members, handig gerubriceerd per categorie

THOMAS RAU Van eigendom naar eigenslim: het is de prestatie die telt

80

Drs. MARGA HOEK MBA 82 Zakendoen in de nieuwe economie moet een lonkend perpectief zijn Prof. dr. BAS HARING 86 Economie en Lariekoek Drs. AREND JAN BOEKESTIJN 88 Het lot helpt de onverschrokkenen Prof. dr. sWEDER VAN WIJNBERGEN 90 Hoe krijgen we weer groei in Europa?

MICHIEL MULLER Ondernemen is het mooiste dat er is

92

Drs. ALBERT JAAP VAN SANTBRINK Levensechte Sweetie lokt duizend mannen in de val

94

RONALD DE BOER "Ik zit gebeiteld"

98

Dr. ir IONICA SMEETS Wiskunde leert je dingen helder te krijgen

102

PEDRO DE BRUYCKERE Over leren bestaan er veel broodje aap verhalen

106

RICHARD VAN HOOIJDONK The Future of Marketing

108

ALI B Ali B!, wat doe jij nou op een business event?'

110

Prof. dr. PAUL LOUIS ISKE Serieuze opmontering voor betere prestaties

112

TINKEBElL Hoe ik op een bizarre wijze social media expert werd

114

Drs. YURI VAN GEEST Singularity

116

Top Tien, meest geboekte sprekers van 2014 118 De categorieën 119 Bestuur, Beleid & Politiek 120 Communicatie & Public Relations 122 Economie & Financiën 124 Entertainment 126 Filosofie, Religie & Spiritualiteit 128 Futurologen & Trendwatchers 130 Geschiedenis 131 Gezondheidszorg 132 ICT & Nieuwe Media 134 Innovatie & Creativiteit 136 Kunst & Cultuur 137 Leiderschap & Strategie 138 Lifestyle 140 Management 142 Media & Journalistiek 145 Mens & Samenleving 146 Motivatie, Inspiratie, Persoonlijke ontwikkeling 148 MVO & Duurzaamheid 150 Ondernemerschap 152 Presentatoren/Dagvoorzitters 154 Sales 156 Sport, Avontuur & Expeditie 158 Weer 160 Wetenschap 161 COLUMNS & SPOTLIGHTS Jacques Brinkman 17 Albert Boswijk 21 Drs. Pieter de Rijk 25 Paul van Ass 31 Parcival Hofland 35 Luitenant-Generaal b.d. Freek Meulman 39 Mr. Bram Mosckowicz 43 Prof. dr. Herman Pleij 49 Roel Welsing 53 Gyuri Vergouw 57 Dr. ir. Rolf Hut 61 Roelof Hemmen 65 Marc Sluszny 69 Congres 18e eeuw 78 Malinca Verwiel 85 Dr. ir. Koert van Mensvoort 97 Bob Ultee 101 Kruiswoordpuzzel 162

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 7

Leden van de Internationale Raad van Advies van Speakers Academy®

drs. adjiedj Bakas

dr. andré kuipers

dr. Steven van Eijck

prof. dr. bas haring

prof. dr. chris peeters

prof. dr. ir. guus berkhout

drs. harry starren

International Advisory Board

ir. marc cornelissen

ir. f.w. mickey huibregtsen

Drs. generaalmajoor b.d. pieter cobelens

prof. dr. willem vermeend

prof. drs. jeroen smit

prof. dr. wim de ridder

anke plättner

De groei van Speakers Academy® vraagt om periodieke bezinning en herijking en vergt een kritische distantie. Speakers Academy® prijst zich gelukkig dat deze experts en autoriteiten haar terzijde willen staan.

8 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

VO ORWO ORD

Verbeter de wereld, gebruik de Paulus-switch R

ecent heb ik twee boeken gelezen die ik iedereen van harte aanbeveel. Het zijn ‘In Einsteins Achtertuin’ van Amanda Gefter en ‘Compartimenten van Vernietiging’ van Abram de Swaan. Ik reken ze tot de beste en meest indringende boeken die ik de afgelopen 10 jaar heb gelezen. Het is een voorrecht dat we beide auteurs hebben mogen interviewen voor de 2015 Wintereditie van ACADEMY® Magazine.

Gefter geeft een buitengewoon helder beeld van de laatste nieuwe inzichten in de moderne fysica en haar zoektocht naar de grootste mysteries van het universum. De Swaan schetst ons een ‘condition humaine’, die je wereldbeeld (in elk geval het mijne) voorgoed verandert.

Gefters boek is niet makkelijk, maar ze schrijft als Dan Brown en leidt haar lezers stap voor stap door de moeilijke materie van de huidige stand van zaken in de fysica. Aan het eind van het boek heeft ze een kruiswoordpuzzel opgenomen, die je alleen kunt oplossen als je het boek ook écht hebt gelezen. Ze vertelt hierover dat dit vaak is gedaan in de wetenschappelijke wereld, maar ik moet u bekennen dat ik het nog nooit ergens achterin een boek ben tegengekomen. Ik vind het wel een enorm leuk idee en heb het overgenomen in ons magazine.

anders is, verschillend zoals iedereen’. De Swaan rekent eindelijk af met Hannah Arendts beroemde stelling – verwoord in de banaliteit van het kwaad – dat het kwaad in iedereen schuilt. Er is een deel van de mensheid dat nooit zal zwichten voor het kwaad. Er zijn veel goede mensen. Onwillekeurig moet ik denken aan een uitspraak van Paulus die zei ‘is het niet merkwaardig dat we niet het goede doen dat we willen, maar het kwade dat we niet willen’. Ik moet vaak aan deze uitspraak denken en stel me dan een hendel of knopje voor (ik noem dat de Paulus-switch) die naar boven gesteld staat. Door dit knopje naar beneden te zetten zouden we het goede doen dat we willen en afzien van het kwade dat we niet willen. Zo eenvoudig zou het kunnen zijn. Maar hoe weerbarstig is de realiteit.

Naast deze twee zwaargewichten biedt deze editie een handig overzicht van de belangrijkste faculty members van Speakers Academy®, vele interessante artikelen en interviews en … de kruiswoordpuzzel.

Ik wens u bijzonder veel leesplezier.

Abram de Swaan schrijft ronduit briljant. Zonder waardeoordelen schetst hij een beeld van de genocides en democides uit de (nabije) geschiedenis, de drijfveren van de daders en hun voorgeschiedenissen en de omstandigheden waaronder gruweldaden kunnen ontstaan.

Een van de zinnen die mij het meest trof in zijn boek is ‘Zelfs een massamoordenaar is een persoon, een persoon die in veel opzichten

Albert de Booij Oprichter Speakers Academy® & Knowledge Ambassador Foto: Marie Cècile Thijs

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 9

10 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Tekst: Jacques Geluk | © Speakers Academy® | foto: Walter Kallenbach

DUURZ AAM SAMENLEVEN EN SAMEN ONDERNEMEN

Een school voor de toekomst Dr. André Kuipers, astronaut en ambassadeur van de aarde De ruimtevaart en de technieken die zij heeft voortgebracht zijn niet meer weg te denken uit ons leven. Duurzame technologieën zijn nodig om oplossingen te vinden voor de uitdagingen waarvoor de aarde en de mensheid staan. Daarom is het belangrijk dat meer jongeren kiezen voor een technische opleiding. Astronaut André Kuipers is op vele fronten actief om het enthousiasme van jongeren (en volwassenen) aan te wakkeren.

A

stronaut dr. André Kuipers is blij met de groeiende belangstelling voor en acceptatie van de ruimtevaart. We kunnen niet meer zonder. “Ruimtevaart is een integraal onderdeel van ons leven geworden. Voor het samenstellen van het weerbericht en het uitzenden van televisieprogramma’s, maar ook om te navigeren en te communiceren kunnen we niet meer zonder satellieten. Bovendien zijn er steeds weer nieuwe ontwikkelingen.

Eén daarvan is dat het met de nieuwe serie Sentinel aardobservatiesatellieten, waarvan de eerste begin dit jaar is gelanceerd, mogelijk is de aarde heel nauwkeurig met radar in kaart te brengen. Daardoor kunnen we bijvoorbeeld op millimeterniveau verzakkingen registreren.” Een interessante toepassing, die onder meer ook laat zien wat de effecten van de aardgaswinning in Groningen zijn.

Volgend jaar gaat de TROPOMI mee omhoog met een Sentinel-satelliet. “Dat is een Nederlands satellietinstrument dat onder meer heel precies luchtvervuiling kan meten, denk aan: fijnstof, koolmonoxide, stikstofdioxide en methaan. Dankzij die gegevens over onze atmosfeer kunnen we gerichte maatregelen nemen.” Kuipers is trots op deze Nederlandse kennis en kunde, die mede is ontwikkeld door ESA en waarbij ook TNO en het KNMI betrokken zijn. “Het gaat hier niet om bemande ruimtereizen, maar laat wel zien wat de ruimtevaart allemaal kan en doet voor ons. Bijvoorbeeld allerlei dingen goed in kaart brengen, waardoor we argumenten en

bewijzen krijgen die belangrijk zijn in de discussie over het gezond maken en houden van de aarde.”

Techniekpact André Kuipers vindt het belangrijk dat kinderen en jongeren al vroeg meekrijgen hoe leuk en interessant wetenschap en techniek zijn en hoe je daarmee onze kwetsbare planeet kunt beschermen. “Tijdens lezingen op congressen over duurzaamheid en groen ondernemen hoor ik de laatste jaren veel interessante initiatieven. Er zijn veel jonge mensen met

briljante ideeën die heel goed toepasbaar zijn”, constateert Kruipers. Zoals de Nederlander Boyan Slat (20), die een methode heeft ontwikkeld om het plastic uit de oceanen te halen.

“Daarom ben ik hoopvol gestemd over de toekomst van de aarde, want de oplossingen liggen in nieuwe, duurzame technologieën.

Daar zijn mensen voor nodig en daarom is het belangrijk dat meer jongens en meisjes kiezen voor een technische opleiding”, zegt Kuipers.

Hij is ambassadeur van het Techniekpact, dat onderwijsinstellingen, het bedrijfsleven en de ministers van OCW, EZ en Sociale Zaken in

© Foto: marco de swart

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 11

DUURZ AAM SAMENLEVEN EN SAMEN ONDERNEMEN

mei 2013 hebben gesloten om ervoor te zorgen dat meer jongeren sneller kiezen voor een technische opleiding. “In het kader van het Techniekpact heb ik veel contact met de ministeries en doe ik veel met scholen en techniekinstellingen als NEMO. Die contacten zijn heel belangrijk voor mij om het enthousiasme voor wetenschap en techniek zoveel mogelijk te verspreiden. Traditioneel onder jongens, maar tegenwoordig proberen we ook veel meisjes te interesseren. Bij hen is de grootste winst te behalen. Intussen constateer ik gelukkig dat het aantal jongeren dat inderdaad een technische opleiding wil volgen toeneemt. Het MBO loopt nog wat achter, maar over het algemeen is sprake van een positieve ontwikkeling. Langzaam ver-betert

het imago. Techniek is boeiend en je kunt er prachtig werk in vinden.”

College Tour Om de interesse voor wetenschap, techniek en ruimtevaart te verbeteren, is Kuipers op vele fronten actief. Met zijn College Tour bereikt hij veel leerlingen van basis- en middelbare scholen. “Die jongeren zijn ontzettend geïnteresseerd in ruimtevaart en zo kan ik laten zien dat techniek overal in zit en wetenschap heel leuk is. Er zijn veel schoolprojecten die daarmee te maken hebben, maar ook het Cinekid Festival had ruimtevaart als thema. Onlangs is mijn kinderboek ‘Sinterklaas op drift’ uitgekomen, waarin kleine kinderen allerlei dingen aan de weet kunnen komen over

zaken als navigatie, computers en robots. Zo kunnen ze bijvoorbeeld leren hoe belangrijk techniek is om ergens te kunnen komen. Daarnaast komen er volgend jaar kindervoorstellingen, die zijn gebaseerd op mijn kinderboeken over het figuurtje ‘André het astronautje’.”

Volwassenen “In 2015 ga ik ook voor volwassenen het theater in”, vertelt Kuipers. “Ik geef veel lezingen, maar die zijn vooral voor bedrijven, officiële instanties of op congressen, waarbij ik mijn verhaal aanpas aan het publiek. Voor een congres van chirurgen vertel ik een heel ander verhaal dan voor brandweerlieden, bankmedewerkers of ict’ers. Het algemene publiek had echter weinig mogelijkheden om mijn verhaal te horen. Steeds vaker kreeg ik de vraag waar ze mij konden zien. Dat gaat nu gebeuren. Voor hen geef ik colleges in theaters die voor iedereen, jong en oud, interessant zijn.” Kuipers vindt dat leuk om te doen,

‘Jongeren met briljante ideeën stemmen mij hoopvol’

Dr. André Kuipers, in 1987 afgestudeerd als arts aan de Universiteit van Amsterdam, is een Nederlands ruimtevaarder van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA. Hij heeft twee ruimtereizen gemaakt en is inmiddels een aantal malen onderscheiden. In 2004 werd hij benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. De tweede Koninklijke onderscheiding kreeg hij in oktober 2012 in zijn woonplaats Vijfhuizen, bij welke gelegenheid hij Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw werd. Op 3 juli 2013 ontving Kuipers in Moskou de Orde van de Vriendschap van Rusland. Op 30 april 2013 bekleedde hij het ambt van Wapenkoning tijdens de inhuldiging van Koning Willem-Alexander in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Sinds 28 februari 2013 is André Kuipers ambassadeur van het Techniekpact.

Hiermee wil het kabinet meer jongeren verleiden een techniekopleiding te volgen.

Kuipers is presentator van het NTR-wetenschapsprogramma ‘De kennis van nu’. Ook is hij ambassadeur van het WNF, het Emma Kinderziekenhuis, WE Foundation, Stichting Hoogvliegers en NatuurWijs. andrekuipers@speakersacademy.nl

12 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

naast zijn inspanningen voor het Wereld Natuur Fonds voor een duurzamere wereld en zijn werk in dienst van de ruimtevaart voor Netherlands Space Office en ESA/ESTEC. “Theoretisch zou ik nog een keer de ruimte in kunnen, maar dat zal alleen gebeuren in het zeer onwaarschijnlijke geval dat ze acuut iemand nodig hebben. Europa doet maar voor acht procent mee in het internationale ruimtestation ISS en heeft recht op gemiddeld één astronaut per jaar. We hebben zes nieuwe astronauten in Europa, van wie de helft nog moet vliegen. Bovendien heeft een groot aantal Europese landen nog geen astronaut gehad, terwijl wij al drie keer de ruimte in zijn geweest: ik twee keer, Wubbo Ockels één keer.

Nederland mag dus absoluut niet klagen.”

A ADE UR

A S T R ON

& AMB

SS

A

UT

VAN JANUARI T/M JUNI 2015 IN DE THEATERS

Tekst: Jacques Geluk

14 |Fotografie: ACADEMY®Webb MAGAZINE 2015 Chappell

WETENSCHAP

‘Fysica is het mechanisme achter de illusie dat er een wereld is’ Amanda Gefter MSc De Amerikaanse wetenschapsjournaliste Amanda Gefter, adviseur van het blad New Scientist, schrijft over de nieuwste inzichten in de natuurkunde en de kosmologie. Ze vertelt in haar eerste boek ‘In Einsteins Achtertuin’ over de jarenlange zoektocht die ze samen met haar vader heeft gedaan naar de grootste mysteries van het universum.

Wat is realiteit, wat een illusie en welke rol spelen waarnemers? Aan het eind van het boek over een vader, een dochter, de betekenis van niets en het begin van alles, kunnen lezers de puzzel ook letterlijk oplossen.

W

Vanuit wat ze dan al heeft geleerd van de natuurkunde, beseft Amanda arren Gefter stelt in een Chinees restaurant in een buitendat het beter is het verhaal te vertellen vanuit haar eigen standpunt wijk van Philadelphia een zo op het oog simpele vraag aan zijn en in haar eigen woorden. “Dat vond ik intrigerend, omdat we eer15-jarige, beschouwende doch rebellerende en ietwat verveelde dochder juist probeerden het universum vanuit meerdere invalshoeken ter Amanda, die schrijfster wil worden en net de filosofie heeft ontdekt: te bekijken. Achteraf was het een openbaring te beseffen dat ik mijn ‘Hoe zou je ‘niets’ definiëren? Wat later legt de radioloog uit dat hij niet verhaal kon vertellen en mijn vader daarbij gewoon kon betrekken. ‘niets’ probeert te definiëren in termen van wat het niet is, maar van Niet als co-auteur, maar als karakter in mijn boek.” Vader en dochwat het wel is: een toestand van oneindige, onbegrensde homogeniteit ter worden in dit waargebeurde verhaal daadwerkelijk onderdeel van (gelijksoortigheid). Dan vraagt hij Amanda in alle ernst: ‘Kun je verklade actuele, belangrijke discussie over ons begrip van de werkelijkren hoe het heelal is begonnen?’ En dat terwijl Amanda, wier moeder heid. De laatste theorieën lijken erop te wijzen dat iedereen in zijn wiskundelerares is, niet in wiskunde gelooft en het vak natuurkunde of haar eigen universum woont en het perspectief van de waarnemer heeft laten vallen. “Mijn vader en ik lijken heel veel op elkaar. Daarom bepaalt hoe de realiteit er uitziet. “Ik wist dat dit boek anders dan wist hij dat ik mij verveelde. Bovendien was ook hij filosofisch ingeanders moest worden. De meeste natuurkundeboeken zijn in feite steld. Iets in zijn filosofische vraag naar het ‘niets’ wekte mijn interesse verslagen van wetenschappelijke lezingen enorm op en raakte me zo dat er een nieuwe of colleges, waarbij je wat notities maakt en wereld voor mij openging, die daardoor van ‘ Niets: een toestand dat is het dan. Ik zag dat niet zo zitten, want niets iets werd.” ik was geen docent, eerder een student en Het is het begin van een zeventien jaar van oneindige , stelde me voor hoe de lezer het zou ervaren. durende zoektocht van vader en dochter onbegrensde Ik wilde niet opschrijven hoe het allemaal naar de beginselen van de fysica en de aard homogeniteit’ werkt. Voor mij was het zinvoller te vertelvan de werkelijkheid, die uiteindelijk uitlen hoe ik al die dingen probeerde te begrijmondt in het boek ‘In Einsteins Achtertuin’, pen en mijn lezers daarbij te betrekken. Ik hoopte dat ze tijdens het waarin Amanda de hele periode tot aan het schrijven van haar boek lezen dezelfde twijfels en ideeën zouden krijgen als ik en erover zoubeschrijft. “Het is een kroniek geworden van de bijzondere avonturen den gaan nadenken. Daarom wilde ik mijn persoonlijke herinnerindie mijn vader en ik hebben beleefd en tegelijk een diepgaande ontgen en de fysische theorieën over de werkelijkheid in het universum dekkingsreis naar de werkelijkheid op het meest fundamentele niveau. en de rol die waarnemers spelen in dit boek samenbrengen.”

Als buitenstaanders op het gebied van fysica haalden wij de meeste informatie uit boeken, maar een in lekentaal geschreven en tegelijk Persoonlijk natuurkundig goed gefundeerd werk over het ultieme karakter van Het persoonlijke deel van het verhaal, waarin de lezer de ontwikkede werkelijkheid, de rol van waarnemers en de relatie tussen iets en ling van Amanda tot wetenschapsjournalist meemaakt en veel meeniets, konden we niet vinden. Dus besloot ik dat, nadat onze reis bijna krijgt over de relatie met haar vader, zorgt ervoor dat het boek prettig ten einde was, samen met mijn vader te gaan schrijven. Dat ging niet leest en de op zich ingewikkelde materie begrijpelijker en zelfs fascigebeuren. De uitgever was niet zo gecharmeerd van het idee van twee nerend wordt. De uitgebreide verklarende woordenlijst in het boek auteurs en dat wierp op de een of andere manier een emotionele blokhelpt daarbij. Amanda vertelt niet alleen hoe en wanneer haar verhaal kade op. Ik wilde het boek niet alleen schrijven, omdat ik dat niet aaris begonnen – de dag in 1995 dat ze de vraag over het ‘niets’ krijgt, 14 dig vond tegenover mijn vader.”

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 15

wetenschap

de fysica is niet het mechanisme achter de werking van de wereld; miljard jaar geleden als het universum ontstaat of het moment dat de het is het mechanisme achter de illusie dat er een wereld is’. lezer begint te lezen – maar ook hoe haar queeste, jaren na die eerste “Dat geeft je iets om over na te denken”, zegt ze nu, bijna een jaar vraag, eigenlijk begint een met een leugentje. Ze werkt bij de Mannadat haar boek is uitgekomen. hattan Bride, een bruidsmodeblad, maar doet zich voor als journa“Toen we dat lijstje afvinkten was de conclusie dus eigenlijk dat we liste van het zieltogende tijdschrift Manhattan, want ze wil dolgraag niets hadden gevonden en we terugkwamen bij het idee van ‘niets’, een congres bijwonen met John Archibald Wheeler, de voorman van waarmee het allemaal was begonnen. de theoretische natuurkunde en haar ‘ultieme held’. Daar heeft ze We hebben ontdekt dat fysici iets als echt definiëren wanneer dat een perskaart voor nodig en die krijgt ze. Haar vader gaat mee naar hetzelfde blijft als je het op een andere manier waarneemt. Als we Princeton. Na het congres besluit ze nog die dag journalist te workijken naar de geboorte van de kwantummechanica, een natuurden. Ze belt de Scientific American of ze een verslag mag schrijven. wetenschappelijk uitleg die gebruik maakt van kwanta (de kleinst Dat hebben ze al, maar als ze een originele invalshoek verzint mag mogelijke hoeveelheden) van energie, blijkt dat één op één elk ze een stuk sturen. Ze denkt aan Wheelers uitspraak dat het unionderdeel dat echt lijkt, in feite een illusie is.” versum een door zichzelf veroorzaakt circuit is en de grens van een grens nul is. En aan het antropisch principe, dat tijdens de bijeenTweede boek komst steeds aan de orde is gekomen. Uiteindelijk is er belangstelling “Ik was best zenuwachtig hoe natuurkundigen en andere wetenvoor een artikel over de winnaar van een prijs voor jonge onderzoeschappers zouden reageren op ‘In Einsteins Achtertuin'. Ik had kers, een loop-kwantumzwaartekrachtspecialist, die ze later zal ontgeen idee wat ze ervan zouden vinden, omdat het toch heel anders moeten. Het zijn de beschrijvingen van gebeurtenissen als deze en is geschreven dan zij gewend zijn. Hun reacties waren allemaal poside voorbereidingen daarop, die de lezer bijpraten over bijvoorbeeld tief. Ik denk dat ze vooral waarderen dat ik echt heb geprobeerd theorieën van Albert Einstein. ‘Hij besefte’, schrijft Amanda, ‘dat er, hun werk te doorgronden.” Het verhaal bijvoorbeeld om het universum bijeen te is echter nog niet helemaal verteld, weet houden en de wetten van het elektromag‘ Iets is echt als het Amanda Gefter nu. “Er is een vraag die netisme op dezelfde manier te laten gelden hetzelfde blijft als we niet hebben gesteld, maar die voor voor elke waarnemer, geen referentiekader mij wel heel echt is: welke rol spelen onze kon zijn waarin licht stilstaat’. je het op een andere geest en ons bewustzijn? In mijn boek gaat manier waarneemt’ het eigenlijk alleen over natuurkunde. Er Twee werelden wordt wel gesproken over waarnemers, In die periode probeert Amanda in twee referenties en hoe dingen overkomen op jou en mij, maar zonder werelden tegelijk, de journalistiek en de natuurkunde, een plek echt in te gaan op hoe mensen dat via hun brein verwerken. De geest te vinden. speelt in deze wereld een belangrijke rol, maar we praten er in relatie “Daarom voelde ik me soms een beetje een indringer en dat vertot de fysica weinig over, misschien doordat we denken dat dit wat klaart ook een beetje de titel van de Engelse versie van mijn boek zonderling zou overkomen. Is de filosofie van de geest wat anders ‘Trespassing on Einstein’s Lawn’. Het boek eindigt als ze met haar dan een subjectieve ervaring? Volgens mij heeft het toch met fysica vader in hetzelfde Chinese restaurant een lijstje met de belangte maken als je je afvraagt in welke realiteit je leeft en of die jouw subrijkste aanwijzingen die hun queeste heeft opgeleverd doorneemt. jectieve ervaring ondersteunt. Ik wil dat graag verder onderzoeken Drie pagina’s verder schrijft ze: ‘We hadden het geheim van het en”, zegt ze lachend, “het zou best eens zo kunnen zijn dat ik aan een universum ontdekt: tweede boek werk.”

Amanda Gefter is een jonge Amerikaanse schrijfster, gespecialiseerd in fundamentele natuurkunde en kosmologie en gefascineerd door neurowetenschappen en de filosofie van de geest. Ze is adviseur van het tijdschrift New Scientist, waar ze eerder werkte als boeken- en kunstredacteur, en oprichtster van CultureLab. In 2012 en 2013 was ze verbonden aan het MIT. In 2014 is haar eerste boek ‘Trespassing on Einstein’s Law’ (‘In Einsteins Achtertuin’) uitgekomen (de Nederlandse versie bij Maven Publishing. ISBN 9789491845154). Gefter heeft een Masters-graad in Filosofie en de Geschiedenis van de Wetenschap van de London School of Economics. Ze woont in Cambridge, Massachusetts. amandagefter@speakersacademy.nl

16 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Jacques Brinkman ToT heT uiTersTe gedreven

Hockeylegende Jacques Brinkman is een winnaar pur sang. Hij wordt recordinternational en verovert ToT heT uiTersTe gedreven twee keer olympisch goud. Zijn glansrijke loopbaan kenmerkt zich ook door incidenten en conflicten, maar zolang hij wint heeft hij vrienden. In 2010 wordt Brinkman als coach ontslagen en keert het tij. Geen club wil hem nog hebben, bovendien zit zijn handelsbedrijf in zwaar weer.

Nu is hij columnist en analyticus en laat hij zich betalen voor zijn ongezouten mening en visie. Dit is het verhaal van een eigengereide topsporter. Een verhaal dat begint met de meest ingrijpende gebeurtenis in zijn leven: de twee herseninfarcten die hem in maart 2014, vlak voor de afronding van dit boek, treffen.

Jacques Brinkman

Jos FriJTers

Jos FriJTers

Jacques Brinkman

ToT heT uiTersTe gedreven

Tekst: Jacques Geluk Fotografie: ROY BEUSKER

18 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

DEMO GRAFIE & SO CIOLO GIE

‘We ain’t seen nothing yet’ Prof. dr. Abram de Swaan

De wereld lijkt in brand te staan, maar eigenlijk is er in vergelijking met vroeger (nog) niet zoveel aan de hand. De terreur door Islamitische Staat (IS) en Boko Haram en conflicten zoals die in de Oekraïne zorgen voor onrust en een vervelend, onaangenaam gevoel. “Desondanks hebben we nu niet te maken met massale vernietigingscampagnes zoals in de vorige eeuw”, zegt socioloog, politicoloog, psychotherapeut en P.C. Hooftprijs-winnaar prof. dr. Abram de Swaan.

‘D

it zijn vreedzame tijden. Heel af en toe worden mensen door andere mensen vermoord…’, schrijft prof. dr. Abram de Swaan in de Inleiding van zijn begin 2014 verschenen boek ‘Compartimenten van vernietiging; over genocidale regimes en hun daders’. Daarin geeft hij als eerste een overzicht van de ergste episodes van massale uitroeiing in de twintigste eeuw – met als absoluut dieptepunt de Holocaust – en legt hij uit onder welke omstandigheden dat telkenmale kon gebeuren.

“De vorige eeuw ging het om soms wel tientallen miljoenen slachtoffers per keer, maar veel mensen – die veelal geen wereldoorlogen in hun hart meedragen – beseffen dat in deze tijd van vrede slechts vagelijk. Nu – en dat is verschrikkelijk genoeg, want één slachtoffer is al te veel – gaat het om honderden of duizenden doden”, zegt De Swaan.

“Maar”, voegt hij er wel aan toe: “We ain’t seen nothing yet.”

“Wie nu in Nederland opgroeit, doet dat in de vreedzaamste samenleving ter wereld in de meest vreedzame periode. Natuurlijk zijn er risico’s, maar meestal gaat het om vechtpartijen en mishandelingen en niet om moorddadig geweld. In Nederland worden per jaar ongeveer 170 mensen vermoord, 1 op de 100.000, in de Verenigde Staten zijn dat er 4,7. Maar zelfs dat land is nu veiliger dan vroeger. Gemeten over een langere termijn zie je dat het geweld haast overal vermindert.” De Swaan beseft, en schrijft ook in zijn boek, dat veel mensen ondanks geruststellende statistieken in angst leven voor terreurbendes en moordenaars, of die nu alleen toeslaan of groepsgewijs. “Islamitische Staat en Boko Haram zijn immers verantwoordelijk voor veel zinloos bloedvergieten. IS is een soort genocidaal regime, nu nog in het klein, maar ik houd wel mijn hart vast. Niemand weet precies wat daar gebeurt. In de verblinde moorddadigheid die zij tentoonspreiden zijn ze echter wel heel herkenbaar. Bovendien ronselen ze overal ter wereld, ook in Nederland, strijders. Dat is wat ongewoon, maar niet nieuw. Heel wat Nederlanders hebben zich tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939) aangemeld voor de Internationale Brigades in de strijd tegen de nationalisten van generaal Franco en zijn later bij het verzet gegaan tegen de nazi-bezetters. Aan de andere kant sloten zich ook mensen aan bij de vrijwillige SS. Ik wil wel een kanttekening maken: de strijders in de Internationale Brigades hadden gelijk, die in de vrijwillige SS en IS niet. Punt uit.”

Volgens De Swaan hebben mensen altijd in groepen geleefd, wat insluiting van de eigen groep mensen en uitsluiting van buitenstaanders kan inhouden. Is dat de reden dat zich onbegrepen en buitengesloten voelende jonge moslims in het Westen radicaliseren en zich wil-

len aansluiten bij een groep die hen als broeders en zusters opneemt en uit is op de vernietiging van andersdenkenden? “Islamieten zijn er, ook in Nederland, in ongelooflijk veel variaties, van uiterst vrijzinnig tot extreem orthodox. Zo hebben de Alevieten hier zich aangesloten bij de Humanistische Alliantie. Waar Nederlandse pubers hun ouders links passeerden in de jaren zestig, zie je dat sommige islamitische jongeren hun ouders nu rechts passeren. Een aantal van die jonge jongens en meisjes is gefascineerd door geweld of zelfs moorddadig geweld.” In zijn boek vermeldt De Swaan de schatting dat slechts 5 procent van alle massamoordenaars psychopaten zijn, zonder geweten.

De Swaan is tegen het buitensluiten van moslims door de autochtone bevolking van ons land. “De meeste moslims zijn gewoon winkelier, docent aan een pedagogische academie of havenarbeider. Ze mogen overal komen. Er is geen enkel beroep dat zij niet mogen uitoefenen.

Ze komen in drommen naar de universiteit. Dat vind ik fantastisch.

Vooral meisjes doen het geweldig, jongens hebben het wat moeilijker, wat een gevolg is van een samenleving als de onze waarin islamitische jongens vooral met vrouwen in gezagsposities te maken krijgen en de suprematie van mannen in veel sectoren afkalft.” De Swaan zoekt naar een nieuw evenwicht, als hij constateert dat het aantal manne-

‘Opkomend fundamentalisme heeft te maken met de machtsverschuiving tussen mannen en vrouwen’ lijke rechters, leraren en gezagsdragers gestaag afneemt.. “Wanneer vrijwel iedere gezagsfiguur in een jongensleven een vrouw is krijgen die knullen, die in de Koran iets heel anders lezen, het verdomd lastig.

Ook in de islamitische landen gaan nu overal meisjes naar school en verwerven ze met hun diploma’s een gunstiger positie op de arbeidsen de huwelijksmarkt.”

Machtsverschuiving Na even nadenken zegt De Swaan: “Ik denk dat het opkomend fundamentalisme, zowel in de Arabische landen als binnen de gemeenschappen in Europa, veel te maken heeft met die machtsverschuiving tussen mannen en vrouwen. Die leidt ertoe dat sommige islamieten zich terugtrekken op de letterlijke interpretatie van de heilige teksten,

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 19

DEMO GRAFIE & SO CIOLO GIE

net zoals orthodoxe christenen in de Verenigde Staten, conservatieve katholieken in Latijns-Amerika en ook nationalistische hindoegroepen. Overal probeert men de oude machtsverhoudingen te behouden. Hier hebben wij mannen die strijd allang verloren en doen we net alsof we dat niet erg vinden.” Lachend: “Toen ik hoorde dat een vrouw bestuursvoorzitter werd van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) heb ik een tiende van een seconde gedacht: ‘Dat kan nooit wat zijn’. De censor in mijn hoofd floot me meteen terug. En het blijkt een dijk van een mens. In grote delen van de wereld bekleden steeds meer vrouwen leidende posities. De verliezende partij zijn wij, maar het is een strijd die ik met veel plezier verlies.” Het huidige fundamentalisme is ook een reactie op de enorme secularisatie. “lk denk dat veruit de meeste moslims in westerse landen hun geloof willen belijden, zich inzetten voor hun winkel of hun baan, en het beste voor hebben met hun gezin.

Ze willen helemaal geen onrust en conflict. De integratie zet door, maar gaat gepaard met kabbelingen van strubbelingen. Het is daarbij van groot belang dat we ons gevoel voor humor behouden, niet meteen op onze achterste benen gaan staan en de dingen wat relativeren.”

Geweldsmonopolie “In de geschiedenis van de mensheid heeft zich een enorme schaalvergroting voorgedaan. Van een paar honderd mensen die in jagersen verzamelingsgroepen leefden, tot de boerendorpjes, en later van de koninkrijken tot de huidige de natiestaten. En nu dan de superstaten, een viertal, met meer dan een miljard burgers of een BNP van meer dan 10.000 miljard. Staten hebben nu het geweldsmonopolie in een bepaald territorium, waarbinnen mensen elkaar niet meer mogen en kunnen aanvallen. Dus hoeven de burgers in zo’n samenleving ook minder alert te zijn, geen degen meer te dragen (hoewel de Amerikanen nog steeds vasthouden aan hun revolvers) en worden ze op den duur wat gelijkaardiger en zachtmoediger omdat de staat de orde handhaaft. Die bouwt daarvoor – en om andere staten van het lijf te houden – wel een enorm wapenarsenaal op en vergroot zijn geweldsen onderdrukkingspotentieel. Dankzij de voortschrijdende techniek kan een land zijn eigen bevolking ook steeds beter in de gaten houden.

Wij burgers vertrouwen erop dat de Nederlandse staat daarvan geen misbruik maakt, maar we kunnen maar beter op onze hoede blijven.”

Wanneer een staat uiteenvalt, kan dat voor zeer gevaarlijke situaties zorgen. “We hebben dat eerder gezien bij de ontmanteling van het Ottomaanse en Habsburgse rijk. De grootste risico’s van deze tijd hebben dan ook te maken met het uiteenvallen van de Sovjet-Unie.

Dat is voor het hartland, Rusland, een enorme schok geweest, een soort collectief trauma. Wij moeten er begrip voor hebben hoe pijnlijk dat nog steeds is. Daarom is het misschien onverstandig dat de Europese Unie juist nu een associatieverdrag wil sluiten met Oekraïne, dat op honderden manieren met de Russische geschiedenis is verbonden en voor de Russen fungeert als een bufferzone tussen het Oosten en het Westen.” Om het gevaar te verminderen, Poetin is immers uit op expansie, is het volgens De Swaan nodig te proberen angst en verontwaardiging even uit te schakelen en na te denken over wat de andere partij wil. “Dat is geen goedpraterij van hun acties en we moeten duidelijk maken dat we niet met ons laten sollen, maar wij kunnen ons effectief verdedigen als wij weten wat hen beweegt en daar ook rekening mee houden. Poetin staat niet alleen, miljoenen Russen voelen zich beledigd, gekwetst en vernederd door het Westen en wij wakkeren zonder veel nadenken die gekwetstheid en dat wantrouwen nog aan.”

Lezingen Uiteraard spreekt Abram de Swaan geregeld over de vergelijkende studie naar de massale massavernietigingscampagnes in de twintigste eeuw (“De strijd tussen de Hutu’s en de Tutsi’s heeft mij wakker geschud”); zijn laatste boek. Hij geeft ook veel voordrachten over zijn vroegere onderwerpen: de opkomst van de verzorgingsstaat in Europa en Amerika sinds 1500. En: “Over de talen in de wereld, een soort zonnestelsel met duizenden maantjes van schriftloze talen aan de buitenkant en in het midden het zwarte gat van het Engels, dat alles opslorpt.” In ‘Woorden van de wereld’ (2002), zijn eigen favoriet, gaat het niet over vernietiging, maar over het bijeenhouden van zesduizend elkaar niet begrijpende taalgroepen door de veeltaligen, die zorgen dat die groepen toch onderling verbonden blijven. Wat heeft hij nu van die levenslange wetenschappelijke omzwervingen geleerd waar een ander ook wat aan heeft? Daarover gaat een nieuw verhaal: ‘De meningen van het gezond verstand’.

Abram de Swaan is universiteitshoogleraar Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam sinds 2001 (vanaf 2007 emeritus). Sedert de zomer van 2014 is hij adjunct professor Psychiatrie aan de Icahn School of Medicine van het Mount Sinai Hospital in New York. Hij was verder onder andere hoogleraar sociologie (1973-2001) en medeoprichter en directeur, en later voorzitter, van de Amsterdamse School voor Sociaalwetenschappelijk Onderzoek. Hij debuteerde in 1968 met ’Amerika in termijnen; een ademloos verslag uit de USA’ en promoveerde in 1973 cum laude op ’Coalition theories and cabinet formations’. De Swaan volgde de opleiding aan het Psychoanalytisch Instituut in Amsterdam en praktiseerde als psychoanalytisch therapeut van 1973 tot 1984. Van 1969 tot 1991 was hij redacteur van het algemeen cultureel maandblad De Gids en maakte met Paul van den Bos een reeks tvdocumentaires en reportages over popmuziek. Hij heeft talrijke publicaties, die zijn vertaald in een tiental talen, op zijn naam staan.. Zijn laatste boek (van vele) is ‘Compartimenten van vernietiging: over genocidale regimes en hun daders’ (2014, uitgever Prometheus Bert Bakker). abramdeswaan@speakersacademy.nl

20 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

ECONOMIE

Experience Economy experienceeconomy

Albert Boswijk Het aandachtsgebied van de experience economy ligt daar waar de emotionele en psychologische waarde van het aanbod (dienst of product) de doorslag geeft om zaken met elkaar te doen. Vandaar dat de psychologie van de klantbeleving een centrale discipline is in ons vak.

I

n feite probeer je steeds opnieuw uit te vinden en te onderzoeken wat de klant als waardevol en betekenisvol ervaart. En hoe je hem op de beste manier ten dienste kan zijn. In de experience economy staat een aantal basis uitgangspunten centraal; 1. Het gaat allereerst om de waarde die de klant of gast ervaart, daarom is beleving van de klant of gast een kernbegrip.

2. De waarde die de klant beleeft dient in alle aspecten van de bedrijfsvoering consistent en ondersteunend tot zijn recht te komen. De onderliggende processen moeten de klantbeleving ondersteunen, versterken en verankeren. We noemen dit het experience ecosysteem.

3. De cultuur, het leiderschap, de competenties van het bedrijf zijn volledig gericht op de klant- en gastbeleving. De medewerkers hebben klantbeleving en hulpvaardigheid in hun DNA. Het belang van de klant staat altijd voorop 4. Het verdienmodel is volledig gebaseerd en ontwikkeld rondom tevreden klanten. De aandacht voor de klant creëert loyale klanten die een ambassadeur voor het bedrijf zijn. De klantbeleving wordt de marketing van je organisatie. In het verdienmodel komen de belangen van alle stakeholders tot hun recht.

Op deze wijze kunnen bedrijven een rol van betekenis vervullen in relevante momenten van het leven van de klant. Tot zover niets bijzonders zult u zeggen, dat wil toch iedereen. Toch blijkt het vaak lastig om alle componenten van de bedrijfsvoering op elkaar af te stemmen en consistent te krijgen. Om een beeld te kunnen vormen waar het precies om gaat hierbij een aantal vragen en uitdagingen dat

ons gesteld wordt. We merken dat de behoeften van onze klanten niet altijd synchroon lopen met de manier waarop wij onze business hebben ingericht. Kun je onderzoeken hoe klanten ons zien en hoe zij het proces graag ingericht willen zien en ontwikkel een dashboard voor de klantbeleving op basis van de kritische momenten de z.g.

Touch points. We hebben een groot aantal klanten geïnterviewd en kwamen tot de conclusie dat de ‘klok’ van de klant anders liep dan de ‘klok’ van het bedrijf. Normaal wordt het evenement of congres (het betreft hier een internationaal congress center) achteraf geëvalueerd. We hebben vanuit de klantbeleving 4 momenten van belevingsevaluatie geïntroduceerd. Direct na de contractfase, bij de voorbereiding, tijdens het evenement en achteraf. Op deze wijze kan onze opdrachtgever veel sneller ingrijpen en bijsturen als dit nodig is en wordt de opdrachtrelatie nauwer aangehaald en kan alweer gewerkt worden aan het volgende evenement. Deze klantbelevingsmonitor heeft vergaande consequenties op het proces en is zelfs gekoppeld aan de beloning van de medewerkers.

Een ander voorbeeld is uit de zorg Welke emoties maken patiënten en hun familieleden mee bij een ziekenhuisbehandeling en hoe kunnen we daar in onze dienstverlening beter op inspelen? Hoe ziet de patiënt beleving eruit, wat zijn de kritische momenten? Experience economy is niets anders dan de economie van de klantbeleving maar dan wel doorgevoerd in alle aspecten van de bedrijfsvoering. Het is dus geen window dressing aan de voorkant en het opleuken van je bedrijf, want dat werkt in de praktijk alleen maar averechts.

Albert Boswijk is een internationaal veel gevraagde spreker, organisatieadviseur en oprichter van het European Centre for the Experience and Transformation Economy. Hij publiceerde samen met Ed Peelen het boek “Een nieuwe kijk op de Experience Economie”( Pearson 2005) en de Economie van Experiences (Boswijk, Peelen, Olthof Pearson 2012) en leverde verschillende bijdragen aan het Handbook for the Experience Economy (Sundbo, Sorensen RUC 2013) albertboswijk@speakersacademy.nl Tekst en fotografie: Albert Boswijk

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 21

Tekst en Fotografie:

MARC CORNELISSEN 22 | Ir. ACADEMY® MAGAZINE 2015

EXPEDITIE

“Ambitie op de Noordpool”Een (witte) wereld te winnen Ir. Marc Cornelissen 80° 37’ 59.8” N / 111° 25’ 19.8” W - 11 april 2014 Temperatuur: -32,8 °C Er is geen ontkomen aan, geen omweg te vinden. Met deze ijsmuur zullen we zaken moeten doen. Mijn maatje Petter Nyquist verkent een lage doorsteek. Net geen drie meter schat ik. Dit is te doen. Uit de muur steekt een enorme ijsplaat fier omhoog in de strak blauwe lucht. Een kathedraal van ijs, een ode aan de enorme natuurkrachten die hier aan het werk zijn geweest. De Noordpool toont zich hier veel minder kwetsbaar dan ik haar vaak heb gezien. Hoewel ik niet altijd geniet van deze obstakels, ben ik blij ze te zien. De enorme hoeveelheid ijs die we hier treffen staat in schril contrast tot het jonge en fragiele ijs dat ik de afgelopen jaren in toenemende mate heb aangetroffen rondom de Geografische Noordpool. Hier voor de Canadese kust tekent zich een ander beeld af…

H

et Noordpoolgebied is volop in verandering. Betere toegankelijkheid en toenemende geopolitieke belangen zijn het gevolg.

Met welke toekomstscenario’s moeten we rekening houden? Hoe treft de volgende generatie de Noordpool aan en hoe brengen we ontwikkeling en bescherming met elkaar in evenwicht? Het zijn belangrijke en interessante vragen.

Canadese kust een ijsband vormt waar oud en dik ijs vastgehouden wordt. In deze regio’s zal naar verwachting ook ’s zomers nog decennia lang pakijs te vinden zijn. Voor het Wereld Natuur Fonds uitgevoerde modelstudies bevestigen dit beeld. Terwijl grote delen van de Noordpool steeds minder zeeijsbedekking hebben, is dit het gebied waar het ijs het meest toekomstbestendig blijkt. Reden genoeg om de ijscondities te blijven monitoren en nu alvast voor te sorteren op een bijzondere status en bescherming van dit gebied, de zogenaamde ‘Last Ice Area’.

Poolreiziger en expeditieleider Marc Cornelissen is al meer dan twintig jaar actief in de poolgebieden en heeft met eigen ogen gezien hoe het Arctisch gebied verandert. Daar heeft hij met zijn expedities, Het is onvermijdelijk dat verdere economische ontwikkeling plaats boeken, lezingen en documentaires altijd al aandacht voor gevraagd. zal vinden in het Noordpoolgebied. Dat is ook de wens van lokale Daar is het niet bij gebleven. Inmiddels werkt hij nauw samen met bewoners en bestuurders. poolonderzoekers om meer gegevens te verzaDe industrie ziet kansen voor nieuwe melen en bij te dragen aan een zorgvuldige, op ‘Ik geloof dat het scheepvaartroutes en havenplaatsen, visfeiten gebaseerde dialoog over het beheer en meerwaarde serij, mijnbouw, olie- en gaswinning. Met de bescherming van het gebied. Marc geeft leiding aan ‘Cold Facts’, een platform voor polair heeft om een frisse name dat laatste is een zeer actueel en gevoelig onderwerp. Cornelissen: “Olieonderzoek en wetenschapscommunicatie. blik en jonge maatschappijen lopen op de muziek vooruit. Boringen en proefboringen vinden nu “Het is ronduit onverantwoord om te stelenergie in een al plaats terwijl er geen effectieve methodes len dat het ijs op de Noordpool binnen enkele project mee te zijn om bij een incident olie tussen het pakijs jaren verdwenen kan zijn. Het is zeer onwaarnemen.’ op te ruimen. Het toont aan hoe belangrijk schijnlijk dat dit gebeurt en leidt alleen maar het is om goed geïnformeerd samen te wertot verwarring en cynisme.” Dit soort uitspraken aan een toekomst voor het gebied. Een gewenste toekomst waarken zijn gretig door de media opgepakt maar inmiddels ook achterbij ruimte voor ontwikkeling wordt geboden maar ook duidelijke haald door de werkelijkheid. De dalende trend in de oppervlakte en grenzen worden gesteld. Als we daarin slagen, is er voor alle betrokhoeveelheid pakijs op de Noordpool is onbetwist maar het is te eenkenen nog een wereld te winnen.” voudig om deze lijn door te trekken en daarmee een voorspelling te doen.

Marc is weer volop in voorbereiding om in het komende seizoen terug te keren in het laatste ijsgebied. Daarbij werkt hij samen met “Wil je robuuste toekomstscenario’s maken voor de Noordpool de lokale Inuit, Canadese zeeijs-experts en de Europese ruimtevaardan moet je vooral ook kijken naar de regionale verschillen en de torganisatie ESA. In de Canadese archipel worden honderden kiloonderliggende mechanismen.” De onderzoeksexpedities waar Marc meters zeeijs in kaart gebracht. dit jaar aan deelnam, bevestigen dat zich voor de Groenlandse en

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 23

Een laboratorium voor samenwerkings- en leiderschapsvraagstukken

Een groot deel van het onderzoek doet Marc samen met de jonge Nederlandse poolreiziger Philip de Roo. Dat gebeurt onder zeer extreme omstandigheden waarbij zij zich met high-tech instrumenten te voet over het zeeijs begeven, metingen verrichten en dagelijks kamp maken bij temperaturen tot -40°C. De combinatie van onderzoek en extreem avontuur zal de expeditie zeer uitdagend maken. De samenwerking tussen twee generaties poolreizigers is daarbij interessant. “Ik geloof dat het meerwaarde heeft om een frisse blik en jonge energie in een project mee te nemen. Het is goed om te kunnen bouwen op basis van jarenlange ervaring. Tegelijkertijd blijf je scherper als je routines, overtuigingen en aannames durft te heroverwegen.”

Behalve dat zijn recente expedities wetenschappelijke experimenten zijn, vormen ze dus eigenlijk ook een laboratorium voor samenwerkings- en leiderschapsvraagstukken. “Grappig is dat ik nu terugkeer naar het gebied waar in 1996 een expeditie stuk liep in de samenwerking. Nu weet ik hoe belangrijk het is om professionele ruimte te creëren en te respecteren.

Sturen op heldere taakgebieden en doelstellingen en daarmee ruimte laten op basis waarvan teamleden eigenaarschap ontwikkelen.“

24 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

De expeditie levert unieke wetenschappelijke gegevens op die het Wereld Natuur Fonds helpen om het draagvlak te vergroten voor de bescherming van het gebied. In de toekomst is het een van de laatste toevluchtsoorden voor Arctische soorten zoals de ijsbeer.

De komende jaren zullen er meerdere expedities volgen die voortbouwen op eerdere resultaten en bevindingen.

voor het eerst publiekelijk gedeeld.

Op basis van foto- en videomateriaal wordt het publiek meegenomen in de onbeschrijflijk mooie natuur en de uitdagende omstandigheden waaronder expedities in de ruimte en op de Noordpool worden uitgevoerd. Dit soort expedities zullen een prachtige metafoor blijken voor ondernemen, samenwerken en grenzen verleggen.

Dit jaar heeft al een eerste, verkennende expeditie plaatsgevonden. De resultaten zijn veelbelovend en hebben nut en noodzaak voor een vervolg aangetoond. Zo wordt er in de komende expeditie een stuk pakijs bezocht dat de zomer heeft overleefd en in het voorjaar uitgebreid onderzocht is. Een unieke kans om een nog beter beeld te krijgen van de levenscyclus van het ijs.

Geïnteresseerde bedrijven kunnen lid worden van de Arctische Cirkel. Deze bedrijven dragen bij aan het werk in het Arctische gebied en worden actief betrokken bij de expedities.

duo presentatie De expeditie en WNF werken samen in een breder pool programma. Hierbinnen vallen naast de expeditie, ook het zenderen van ijsberen op Spitsbergen en en het voorkomen van mens en ijsbeer conflicten in kleine dorpen in de Russische poolgebieden.

De mogelijkheid bestaat om een duopresentatie bij te wonen van astronaut André Kuipers en Marc Cornelissen, een absolute primeur.

Samen geven ze een kijk op de Aarde, het Arctische gebied en de uitdagingen en kansen die zich daar voordoen. Vanuit de ruimte en met de voeten op de grond ontvouwt zich een genuanceerd, verrassend en inspirerend perspectief.

Wat beiden gemeen hebben, is dat zij ambassadeur zijn van het Wereld Natuur Fonds.

André en Marc delen de overtuiging dat economische ontwikkeling en natuurbescherming hand in hand kunnen gaan. Sterker nog, het beschermen van natuurwaarden is randvoorwaardelijk.

Marc vertelt over recente en toekomstige onderzoekspexpedities in het ‘laatste ijsgebied’. De resultaten uit de verkennende expeditie van dit jaar zijn bijzonder en worden dan

Philip de Roo (L) en Marc Cornelissen (R)

Speakers Academy® is sponsor en kennispartner van de aanstaande onderzoeksexpeditie. Vanuit het Rotterdamse kantoor wordt deze op de voet gevolgd en het publiek en directe betrokkenen over de voortgang en uitkomsten geïnformeerd. Ook vinden er na afloop besloten bijeenkomsten plaats waarin wordt teruggekeken op de veldmissie en inhoudelijke thema’s verder worden uitgediept. marccornelissen@speakersacademy.nl

fake speech

Humorspion

'Ik in de huid van een ander en kom daar glansrijk mee weg' Pieter de Rijk

26

gepikt logo, mijn cover story de aankondiging in het programma, aangevuld met de eerste paar minuten van mijn speech.

Maar verder is er niets veranderd: nog steeds kruip ik in de huid van een ander en kom daar glansrijk mee weg.

februari 1986, de dag van de Tocht der Tochten. Ik heb alleen geen startbewijs. Toch sta ik in Leeuwarden, in de regenjas van mijn netste broer, met een sigaartje, en met de journalistenpas die ik gisteren zelf heb gemaakt, professioneel geplastificeerd bij de Multicopy. Voor deze ene dag is mijn naam Müller, Jens Müller. Het staat er in gotische letters, onder mijn paspoortfoto.

De krant waar ik voor werk? Der Hamburger Tagesanzeiger. Ik hoop dat die bestaat.

In het geval van de Elfstedentocht was het om mijzelf een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Ik had immers mijn hele leven al aan imitaties gedaan; hoe kon ik dat talent beter benutten dan voor dit grote doel? Tegenwoordig benut ik het in dienst van mijn opdrachtgevers.

Op hun verzoek ‘infiltreer’ ik in settings waar het publiek ernst verwacht. Daar doe ik er eerst een schepje bovenop (‘pff, wat een zwaar verhaal!’), om dan, geheel onverwacht, met een bevrijdend halfuurtje topcabaret te komen – zonder uit mijn rol te vallen. Je zou mij humorspion kunnen noemen. Mijn naam is De Rijk.

Pieter de Rijk.

Een tijdje loop ik heen en weer voor het perscentrum. Dan herken ik de imponerende gestalte van journalist Joop Niezen. Ik loop op hem toe, duw hem de pas onder zijn neus en zeg: “Müller, Hamburger Tagesanzeiger, ich möchte mal eine Strecke mitfahren damit die deutsche Leser mal erfahren was das eigentlich ist, Elfsteden.” Hij kijkt me aan, ik staar rustig terug. ‘Okay,’ zegt hij, ‘dat gaan we regelen’. Tien minuten later sta ik buiten met een startbewijs voor de Tocht. En als Pieter de Rijk rijd ik hem vervolgens uit.

Het is de stunt die ik nog steeds vele malen per jaar uithaal wanneer ik op congressen, seminars, recepties en feestelijke bijeenkomsten word aangekondigd als Duitse staatssecretaris of Amerikaanse investeerder. En de toehoorders vliegen er altijd in. Eerst is men geïmponeerd (‘dat ze die vent hebben kunnen krijgen!’), daarna verbaasd over de humor van de aanvankelijk zo serieuze spreker – want ik ben een cabaretier die zich vermomt als saaie piet.

Mijn zelfgemaakte journalistenpasje is tegenwoordig een powerpoint slide met

Speakers Academy®/Foto: Walter Kallenbach

Pieter de Rijk won in 1993 de Publieksprijs van het Leids Cabaretfestival. Hij toerde met theaterprogramma’s, trad veelvuldig op voor radio en tv, en ontwikkelde in 1998 zijn unieke act als internationale fake spreker – vaak een Duitser voorstellend, maar ook geregeld een Amerikaan, Brit of Fransman. Bij de Speakers Academy® behoort hij sinds die tijd tot de meest geboekte sprekers, en de waardering voor zijn maatwerkoptredens is altijd hoog. Zie voor zijn vele gedaantewisselingen en de enthousiaste reacties van zijn opdrachtgevers de pagina ‘referenties’ op zijn website, pieterderijk@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 25

Fotografie: hein vergeer 26 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

IN NOVATIE

Innovatieve ondernemer D

Hein Vergeer

at innovatie een belangrijke rol speelt in het leven realiseerde Hein Vergeer zich al tijdens zijn actieve sportcarrière. Hij was een van de schaatsers die de klapschaats afkeurden waardoor het 10 jaar duurde voordat de schaatssport kon profiteren van deze belangrijke innovatie.

bewegen een zeer belangrijke rol spelen, kunnen we de kosten voor de gezondheidszorg binnen de perken houden. Als ambassadeur van Active Aging houdt hij zich bezig met het ontwikkelen van nieuwe concepten op dit gebied. Waarbij hij iedere keer opnieuw op zoek gaat naar andere businessmodellen om de activiteiten te kunnen financieren. Zijn passie voor dit onderwerp gebruikt hij om betrokken partijen te overtuigen dat het nu tijd is om veranderingen door te voeren. Dat men anders moet durven denken en doen. Dat men van de platgetreden paden af moet om de uitdagingen die nu voor ons staan het hoofd te kunnen bieden.

Innovatie Juist deze geschiedenis heeft hem gevormd en er zorg voor gedragen dat hij zich in zijn zakelijke leven veel bezighoudt met innovatieve concepten. Het heeft hem doen beseffen dat je aan de top niet zomaar iets verandert, maar dat je van onder af aan moet beginSamenwerken nen en veel uithoudingsvermogen moet hebben om veranderingen Wat iedere keer weer naar voren komt is samenwerken. We leven in door te kunnen voeren. een maatschappij van hokjesdenken. Dit vind je overal terug, bij de Dit ervaart hij nog iedere dag, zo is hij met zijn organisatie betrokoverheid, in het bedrijfsleven en natuurlijk ook in de sport. ken bij het in de markt zetten van een cashless betaalsysteem, dat Mensen hebben er moeite mee om zaken te delen en vinden het lasnaast belangrijke management informatie en sturing mogelijkhetig om zich kwetsbaar op te stellen. Toch heb je juist elkaar nodig den voor de organisatie, nieuwe business modellen creëert door om een optimaal resultaat te bereiken. Belangrijk daarbij is comgebruik te maken van de verzamelde data (big data). municatie. Veel mensen denken dat Daarnaast is hij als ambassadeur ze goed communiceren, niets is echvan de Landelijke SOS Hulpdienst ‘Kwetsbaar opstellen is ter minder waar. We kunnen heel goed betrokken bij de ontwikkeling van de SOS Alarm app, die mogelijkheden de sleutel naar succes’ vertellen, maar luisteren zeer slecht.

Dat geeft vaak wrijving, als men zich biedt om belangrijke informatie bij eens echt in de ander en zijn mening zou verdiepen zouden veel een calamiteit direct naar de alarmcentrale te sturen, waardoor er processen veel beter kunnen lopen. In zijn sportcarrière was het veel tijd gewonnen kan worden bij de aanrijtijden. Tevens voorziet Henk Gemser die hem dit besef bijbracht. Gemser liet mensen met dit systeem in de mogelijkheid om gecertificeerde vrijwillige eerelkaar samenwerken, bijvoorbeeld de ouderen met de jongeren. Of ste hulpverleners, die zich in de buurt van de calamiteit bevinden, degene die goed was op de korte afstanden te laten samenwerken te verzoeken om hulp te verlenen tot de officiële hulpdiensten ter met degene die goed was op de langere afstanden. Het resultaat was plaatse zijn. Hierdoor kunnen veel levens gered worden. 'verrassend', het gehele team ging veel beter presteren. Natuurlijk wilde je zelf graag winnen maar je gunde het je teamgenoot ook. Als Verandering je samen naar een resultaat toewerkt geeft dat voldoening bij veel Anders durven denken en doen vraagt veel inspanning. Veel menmensen als je dit resultaat ook daadwerkelijk bereikt. sen vinden veranderen uitermate lastig. Dat heeft hij ook ervaren door zijn deelname als coach aan het tv-programma 'De afvallers Motivatie XXL'. Voor Vergeer waren gezond eten en voldoende beweging Deze samenwerking en het behalen van resultaten werkt, zo is de een vanzelfsprekendheid. Door het begeleiden van de kandidaervaring van Vergeer, zeer motiverend. Natuurlijk moet je met ten gingen zijn ogen echter open en besefte hij dat er heel veel elkaar tegenslagen overwinnen voordat je werkelijk resultaat moet gebeuren om onze bevolking gezond te maken. Juist in deze bereikt, maar juist die tegenslagen en vooral de inzichten die daar tijden waarin de vergrijzing verder toeneemt en mensen lanuit voort komen motiveren je om er nogmaals tegenaan te gaan. ger leven is vitaliteit een belangrijk gegeven. Immers door volZijn motto is dan ook “zonder tegenslag geen overwinning”. doende aandacht te geven aan gezond leven, waarbij voeding en Hein Vergeer is een Nederlands oud-schaatser. Hij is twee keer wereldkampioen allround schaatsen geworden. De eerste keer was in Hamar (Noorwegen) in 1985 en de tweede keer in Inzell (Duitsland) in 1986. In dezelfde jaren is hij ook Europees kampioen geworden. Wedstrijden werden toen nog in de open lucht gereden. Sinds 2002 houdt hij zich bezig met naar de markt brengen van innovatieve concepten, waarbij de hedendaagse techniek een belangrijke rol speelt. Deze concepten geven nieuwe inzichten en brengen met nieuwe business modellen met zich mee. heinvergeer@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 27

tekst: jacques geluk

oostveen 28 | Fotografie: ACADEMY® ineke MAGAZINE 2015

E DUC ATIE

‘Studenten volgen nu al, rennend langs de Kralingse Plas, colleges’ Mr. Pauline van der Meer Mohr Virtueel studeren is sterk in opkomst. Bestaande universiteiten kunnen zich niet veroorloven die ontwikkeling te negeren en integreren nu al steeds meer onlinetoepassingen in hun curriculum. Mr. Pauline van der Meer Mohr, voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam, blikt – ook tijdens de interactieve lezingen die zij geeft – vooruit op de universiteit van de toekomst. Tegelijk kijkt ze naar de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt. Die is al verbeterd en deze trend zet door. “We zijn er nog niet. Vrouwen moeten zich beter leren profileren op een manier die bij hen past en mannen moeten de signalen van vrouwen beter leren interpreteren.”

“A

ls studenten de beste opleidingen van de beste hoogleraren gemakkelijk én gratis online kunnen volgen, moeten universiteiten als de onze nadenken over hoe ze overeind kunnen blijven”, zegt mr. Pauline van der Meer Mohr, die in januari haar eerste lustrum viert als voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. “In Amerika denken universiteiten en bedrijven die de opleidingen aanbieden inmiddels na over verdienmodellen.

Die komen er voorlopig op neer dat de cursussen gratis blijven, maar studenten betalen examengeld als ze een diploma willen halen. Als tien procent dat doet is de cursus, volgens de wet der grote getallen, terugverdiend.”

Online studeren is ontstaan in de Verenigde Staten, waar veel studenten zich het studiegeld van 30.000 à 40.000 dollar per jaar niet kunnen veroorloven. Zeker omdat een goede baan na hun studie niet meer vanzelfsprekend is en ze een studieschuld van een paar ton – “Amerika heeft een verre van sociaal leenstelsel” – niet zomaar kunnen terugbetalen.

“Jonge ondernemers zijn in dat gat gesprongen en hebben content en modellen ontwikkeld die online studeren mogelijk maken.

Dat geldt natuurlijk niet alleen voor Amerika. Waarom zouden studenten hier genoegen nemen met onze, overigens uitstekende hoogleraren, als ze ook les kunnen krijgen van professoren van Harvard?” Op de vraag wanneer online studeren een echte bedreiging gaat vormen, zegt Van der Meer Mohr:

“Nu komen studenten blanco binnen en volgen ze de door ons aangeboden studieonderdelen, die samen de opleiding vormen.

Morgen krijgen we wellicht te maken met studenten die al zes vakken hebben gedaan via het online platform van Harvard, die ze – via een vrijstelling – in hun curriculum willen inbrengen. Daar kun je niet mee fröbelen, want hun prestaties moeten voldoen aan de eisen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Kun je dan het Harvard-stempel zomaar overnemen?

De volgende stap is dat studenten al negentig procent van hun studie hebben gedaan en de laatste tien procent hier willen doen.

Ten slotte krijgen we te maken met studenten die volledig online hebben gestudeerd en niet eens meer naar ons toekomen. Zij gaan

campusgebaseerde omgeving iets te bieden dat online niet of minder beschikbaar is.”

Concurrerend Volgens Pauline van der Meer Mohr heeft de Erasmus Universiteit binnen Europa een zeer mooi, internationaal georiënteerd programma-aanbod dat, mede door de lage collegegelden in Nederland, zeer kosteneffectief en dus concurrerend is. “We moeten onze relevantie, ook tegenover internationale studenten, voortdurend testen. Belangrijk om te benadrukken is dat het hier goed wonen en toeven is. Rotterdam kent een rijk studentenleven, want gewoon leven, lachen en huilen met elkaar hoort ook bij de levensfase die deze jonge volwassenen doormaken.

Bovendien hebben wij een emancipatoire functie voor kinderen uit allochtone gezinnen die in achterstandswijken ‘Door vrouwen te wonen en vaak de eerste generatie vorbetuttelen remmen men die hoger onderwijs volgt. Zij kunwerkgevers onbewust nen hier volledig emanciperen en een kostbare ervaring meekrijgen.” Tegelijk hun ontwikkeling’ realiseert zij zich dat online studerende jongeren weliswaar de gezelligheid van rechtstreeks de arbeidsmarkt op. Wanneer het studentenleven missen, maar via socigrote ondernemingen erkennen dat studen- ale media en fora wel elkaars werk kunnen ten online kennis vergaren en hun educatie beoordelen en samen aan opdrachten kunbij elkaar sprokkelen bij over de hele wereld nen werken. “Ook zelf whatsapp ik vaak met verspreide instituties – en dat niet erg vinden mijn kinderen in plaats van te bellen. Chatomdat ze toch nog een interne opleiding krij- ten vervangt bijna de gewone dialoog en gen – ontstaat een soort cafetariamodel. En toch ervaar ik deze gesprekken niet als mindaar sta je dan met je mooie curriculumop- der rijk. Deze ontwikkeling staat nog in de bouw en word je als universiteit snel minder kinderschoenen, maar gaat razendsnel en zal relevant”, constateert de bestuursvoorzitter. door studenten al snel als volwaardig alterna“Dan komt het er op aan studenten in een tief worden ervaren.”

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 29

E DUC ATIE

topfunctie in het bedrijfsleven. “Dat ligt venden en werkgevers die flexibel werken ‘Blended learning’ Dit gezegd hebbend is het niet verwon- aan verschillende factoren. Ze passen niet wel faciliteren krijgen daar gemotiveerde derlijk dat de Erasmus Universiteit haar de goede strategie toe, maken verkeerde en daardoor productievere werknemers studenten het beste uit twee werelden wil keuzes of blijven te lang hangen in onder- voor terug. Vrouwen houden het in zo’n bieden. Dat gebeurt eigenlijk al. Van der steunende functies. Anderen gaan pas vol- situatie veel langer vol. Inmiddels is ook Meer Mohr: “We integreren al veel ICT- tijds werken als de kinderen groot zijn, het éénverdienersmodel passé en is het gedreven onderwijs in het curriculum. waardoor ze later lastiger op hun niveau gewoon dat beide partners werken en voor Veel hoorcolleges nemen we op en stellen kunnen instromen. Ook tegenwerking, de kinderen zorgen. Steeds meer verlichte die beschikbaar via livestreams. Studenten niet goed uit de verf kunnen komen in een werkgevers stellen zich ook op dat gebied kunnen tijdens een rondje rennen om de bepaalde werkomgeving of onderwaarde- welwillender op en reageren positief als Kralingse Plas of zelfs in bed via de oorte- ring kunnen een rol spelen. Dat vind ik nog mannen een papadag willen of één van de lefoon naar de colleges luisteren. Dat bete- het kwalijkst: als vrouwen wel willen, maar ouders met een ziek kind naar de dokter wil onder werktijd. Dertig jaar geleden was kent dat meer tijd vrijkomt voor het geven niet kunnen doorstoten.” van kleinschalig en intensief werkgroepon- De universiteit kan daar wat aan doen door dat ondenkbaar.” Van der Meer Mohr conderwijs, waarbij we met de studenten aan de studenten tijdens hun studie al bewust te stateert dat de situatie voor werknemers, slag gaan. Begeleid door een tutor werken maken van het krachtenveld waarin ze zowel mannen als vrouwen, de afgelopen vijftig jaar met lichtjaren is verbeterd ze aan opdrachten. Daarmee behalen en dat die trend doorzet, maar tegelijk we goede resultaten. Teruggaan naar ‘Erasmus universiteit biedt dat er nog veel moet gebeuren. Vroude menselijke maat, maakt een wereld wen krijgen bijvoorbeeld nog steeds van verschil als het gaat om studiestudenten het beste minder betaald dan mannen, vaak succes.” De komende tien jaar zullen uit twee werelden’ zonder dat de werkgevers dat weten. de ‘gewone’ universiteiten zeker niet “Ze geloven het niet en als ze de data verdwijnen, al was het maar omdat de behoefte aan hoger onderwijs wereldwijd straks terechtkomen. “Als ze zijn afgestu- zien schrikken ze zich kapot.” Ze wijst een blijft toenemen. “Wij hebben niet zoveel deerd denken deze vrouwen de hele wereld sluipend ongelijkheidsmechanisme aan middelen als Harvard en hebben ervoor aan te kunnen. Dat is ook zo. Ze ondervin- als oorzaak. “Vrouwen blijven ook in dit gekozen samen op te trekken met onze part- den geen discriminatie en tegenwerking opzicht te lang in een functie hangen, zijn ners in Leiden en Delft, waarbij wij profite- en hebben geen last van glazen plafonds, minder zichtbaar of niet assertief genoeg. ren van de technische snufjes van de Willie omdat ze denken dat hun generatie daar Dat vertraagt ongemerkt hun carrièrevergeen last meer van heeft. Jaren later kan loop. Dan zijn er ook werkgevers die voor Wortels van de TU.” dat zomaar anders zijn. Daar geef ik vaak de vrouwen gaan bedenken dat ze het met lezingen over. Zelf heb ik altijd een vol- hun gezinnetje al druk genoeg hebben voor Vrouwen Pauline van der Meer Mohr praat niet tijds baan gecombineerd met een gezin bepaalde grote projecten, waarvoor bijalleen bevlogen over de universiteit van de en eventuele problemen overwonnen. Dat voorbeeld veel moet worden gereisd. Het toekomst. De positie van vrouwen ligt haar gaat gemakkelijker als je een baan hebt komt niet bij ze op te vragen wat die vroueveneens na aan het hart. “De universiteit waarin je de baas bent over je eigen tijd en wen daar zelf van vinden. Vrouwen moelevert mensen af met voldoende bagage in de gelegenheid hebt (deels) thuis te wer- ten zich handiger profileren op een manier hun knapzakje om de weg naar de arbeids- ken. Helaas houden sommige bedrijven, die bij hun eigen stijl past. Mannen moeten markt en de top te vinden. Tegenwoordig uit angst voor misbruik, vast aan een aan- de signalen van vrouwen beter leren interstuderen meer jonge vrouwen, vaak zelfs wezigheidsplicht. Ze letten meer op het preteren, want door te blijven bevoogden sneller en beter, af dan mannen. Toch posi- aantal gewerkte uren dan op het werk dat en betuttelen remmen zij, ook onbewust tioneren veel vrouwen zich niet voor een hun medewerkers afleveren. Leidingge- en ongewild, hun ontwikkeling.”

Mr. Pauline van der Meer Mohr is sinds januari 2010 voorzitter van het College van Bestuur van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij studeerde rechten aan de Erasmus Universiteit en het Europees Universitair instituut in Florence en behaalde een master in ‘advanced dispute resolution’ aan de Universiteit van Amsterdam. Zij werkte eerder in verschillende functies in de advocatuur en het internationale bedrijfsleven (o.a. bij Shell, TNT en ABN AMRO). Pauline van der Meer Mohr spreekt geregeld over thema’s als: de universiteit van de toekomst, vrouwen aan de top en goed bestuur in de context van medezeggenschap, reputatie en leiderschapscultuur. paulinevandermeermohr@speakersacademy.nl

30 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

ECONOMIE

Mind management, da’s logisch toch?!

Paul van Ass

H

et heeft mij verbaasd bij mijn aanstelling in 2010 als bondscoach van het Nederlandse heren hockeyteam, dat het wel of niet hebben van diploma’s om training te geven zoveel ophef kreeg. Uiteraard is het lastig als je als bondscoach nog nooit hockeytraining hebt gegeven in je leven, maar er is een reden dat de KNHB geïnteresseerd in me was. In drie seizoenen als hoofdcoach van het eerste herenteam van HGC heb ik twee van de Rabohoofdklasse finales en ook de EHL finale bereikt. Dit alles met een ploeg die niet tot de top van de hoofdklasse werd gerekend. Naar mijn idee ontstond dit succes niet alleen door het trainen, maar ook doordat het team in verbinding stond met elkaar. De keuze voor mij als bondscoach door de KNHB had voornamelijk te maken met de aanname dat ik kennelijk goed in staat ben om mensen met elkaar in verbinding te brengen en hen goed te laten samenwerken.

Ik denk dat trainingsleer zeker niet verwaarloosd moet worden bij het willen bereiken van de top, maar goede training schept slechts de voorwaarde om te komen tot pres-

tatie. De echte uitdaging zit in je mindset.

Het is voor een coach dus heel belangrijk dat je daarop kunt inspelen. Voor het creëren van een juiste mindset in het team dat je coacht is tot dusver, naar ik weet, nog geen opleiding Mijn aanpak voor succes is het bereiken van de psyche van de jongens. Ik begin op individueel niveau en stel hen vragen als: ‘Wie ben jij? Wat zijn je primaire drijfveren? Hoe reageer jij onder druk? Weet je dit eigenlijk van jezelf? Ben je in staat om te verbinden?

Wat kom je brengen, of kom je alleen maar halen?’

Zo krijgt iemand inzicht in zijn eigen functioneren. Als ze leren hun eigen mind te managen, kunnen ze daarna aansluiten bij de mindset van het team.

Daarna wordt er veel aandacht besteed aan het belang van samenwerken en het een bestemming geven aan de mindset van het team. Dit doe ik door verhalen te vertellen, metaforen te gebruiken en soms zelfs door muziek en films te gebruiken. Ik maak zo onze missie en visie voelbaar binnen het team.

Deze instelling bleek tijdens de Olympische

Spelen in Londen (2012) een enorm succes, we wonnen de zilveren medaille!

Je ziet deze manier van werken ook terug in het managementboek van Rich Karlgaard, ‘The Soft Edge’ (2014). Hij schrijft in zijn boek dat het de hoogste tijd is om als bedrijfsleven meer aandacht te geven aan ‘the soft edge’ van een organisatie. Dit houdt in dat er meer moet worden ingespeeld op de menselijke kant zoals: vertrouwen, slimheid, teamwork etc.

In de traditionele benadering gaat er echter veel aandacht uit naar de strategische kant (markt, klanten, concurrenten) en naar de ‘hard edge’ (supply chain, logistiek, kosten etc.). Uiteraard is dit naar mijn mening noodzakelijk en prima, net zoals het voor een bondscoach ook zaak is dat er een goed trainingsprogramma is en dat er tactische plannen worden gemaakt. Toch komen naar mijn mening de winst en blijvend succes het meeste voort uit de mindset van het individu en het bouwen aan de mindset van het team. Je moet ze blijvend weten te verbinden. Ik denk dus dat een diploma voor mind management zeker geen verkeerde zou zijn voor veel managers!

Paul van Ass was vanaf 2010 bondscoach van het Nederlands heren hockeyteam. Met zijn nieuwe spelopvatting – en een nieuw selectiebeleid – heeft hij deze ploeg naar de Olympische finale in Londen (2012) geleid. Zij eindigden toen op de 2e plaats.

Tijdens de Hockeyworld league in India (2014) behaalden de heren een gouden plak en op het WK in Den Haag (2014) zilver.

Van Ass heeft een achtergrond in het bedrijfsleven. Met zijn bedrijvengroep stond hij in 1998 in de top-100 van Elsviers snelste groeiers. In 2000 stond zijn bedrijvengroep in de Quote 1000 grootste bedrijven. paulvanass@speakersacademy.nl

Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 31

onderwijs & ontwikkeling

Tekst: drs. Maurice de Hond Fotografie: MAGAZINE Marcel Krijger 32 | ACADEMY® 2015

onderwijs & ontwikkeling

Een school voor de toekomst Drs. Maurice de Hond In de afgelopen twintig jaar is door de enorme opkomst van internet onze relatie met kennis en informatie ingrijpend veranderd. Google, dat 15 jaar geleden gestart is, wordt inmiddels per dag 6 miljard keer geraadpleegd. Alles wat je wilt weten is onmiddellijk te vinden. Per maand wordt er bij YouTube, dat nog amper 10 jaar bestaat, 6 miljard uur naar video gekeken. En bij Wikipedia staan er inmiddels 35 miljoen verschillende artikelen.

D

e snelle opkomst van de smartphone en de steeds snellere verbindingen zorgen er voor, dat waar je ook bent, je de beschikking hebt over al deze kennis. Maar ze zorgen er ook voor dat je makkelijk en snel contact kan leggen met anderen, waar ze zich ook op de wereld bevinden.

Kinderen die nu opgroeien doen dat, mede door die bovenstaande ontwikkelingen, in een andere wereld dan kinderen die 20 à 30 jaar geleden opgroeiden. Televisie en (spel-)computers spelen daarbij ook een steeds nadrukkelijkere rol in het leven van hele jonge kinderen.

De laatste paar jaar zien we nu zelfs kinderen, die al rond hun 2e jaar actief beginnen te zijn met apps op een smartphone en tablet.

Kinderen die nu naar de basisschool gaan, zullen zo rond 2030 hun opleidingstraject hebben afgemaakt. Hoe de wereld er dan uitziet is niet te voorspellen. Maar zeker is dat de verschillen dan ten opzichte van nu minstens net zo groot zijn als die van nu met 16 jaar gelden.

Een belangrijke component van het onderwijs is om kinderen voor te bereiden op de toekomst. Naast de sociaal-emotionele ontwikkelingen en de socialisatie gaat het op scholen vooral om het opdoen van vaardigheden en kennis.

Maar als je bij het primair of voorbereidend onderwijs in Nederland rondkijkt dan is er weinig veranderd ten opzichte van 20 jaar geleden en lijkt er weinig nagedacht te zijn over hoe je kinderen van vandaag goed voorbereidt op die zo ingrijpend veranderende wereld.

Sir Ken Robinson heeft een geweldige lezing over dat onderwerp gegeven. Die is inmiddels meer dan 12 miljoen keer bekeken. Niet alleen de inhoud van het onderwijs is sterk achterhaald, maar ook de opzet en aanpak. Die heeft nog alle kenmerken van een industriële aanpak.

Leerlingen van dezelfde leeftijd krijgen hetzelfde aanbod en er wordt amper ingespeeld op talenten van kinderen, zeker niet als die buiten de bestaande vakken vallen.

Daarom heeft een aantal mensen ruim twee jaar geleden, Stichting Onderwijs 4 Nieuwe Tijd (O4NT) opgericht. En een nieuw schoolmodel gecreëerd. Dat model is de Steve JobsSchool genoemd of O4NT-school en in de wandelgangen de iPad-school.

Zeven bestaande basisscholen zijn daarmee in augustus 2013 gestart. Inmiddels zijn er 22 basisscholen in Nederland actief, waaronder een aantal nieuwe, zoals De Ontplooiing in Amsterdam De kern van de aanpak van de school kan als volgt omschreven worden:'Kinderen voorbereiden op de toekomst, met behulp van de

technologie van vandaag, gebaseerd op hun individuele talenten en mogelijkheden'.

Daarbij is het laatste gedeelte het cruciale onderdeel. Het startpunt van de aanpak van de school is het kind. Iedere leerling heeft een leerkracht die de rol heeft van coach/mentor. Elke zes weken vindt er een gesprek plaats tussen die coach, de leerling en de ouder(s) over het individuele ontwikkelingsplan van het kind. Er wordt dan doorgenomen wat er de afgelopen 6 weken is gerealiseerd en welke doelen er gesteld worden voor de komende zes weken. De specifieke omstandigheden van de leerling buiten school en de kerndoelen van de school worden daarbij meegenomen. Daardoor is het te volgen traject in de volgende 6 weken eigendom van de leerling met een duidelijke betrokkenheid van de ouder(s).

Om kinderen dat individuele ontwikkelingsplan te laten volgen moet de structuur van het aanbod ingrijpend veranderd worden: in de scholen van O4NT krijgen alle leerlingen de beschikking over een iPad, die ze ook naar huis meenemen. Het eerste uur op de schooldag brengen ze samen met hun coach in hun stamgroep door met zogenaamde kringactiviteiten. De kinderen variëren daarbij 3 à 4 jaar in leeftijd.

Daarnaast is het schoolgebouw verdeeld in ateliers naar vakgebied zoals: Rekenatelier, Taalatelier, Wereldatelier, Creatief atelier, Spelatelier e.d. In ieder atelier is een van de leerkrachten de vakdocent en verantwoordelijk voor het aanbod. Dat wordt doorgaans aangeboden in de vorm van workshops, die soms ook gegeven worden door leerlingen of ouders. Maar de invulling kan ook een inloopspreekuur zijn waar leerlingen hun vragen/problemen kunnen voorleggen aan de leerkracht.

Daarnaast is er een stilteplein of -ruimte waar de leerlingen voor zichzelf kunnen werken, zoals voor het oefenen van rekenen en taal met adaptieve programma’s die op basis van de prestaties van de leerlingen moeilijkere of makkelijkere opdrachten geven. Deze programma’s hebben een dashboard aan de achterkant zodat de leerkracht de prestaties van de kinderen kan volgen. Tevens zijn er projectruimtes waar de leerlingen met elkaar aan projecten kunnen werken.

Vanuit het niveau waarop ze zich bevinden en hun individueel ontwikkelingsplan kiezen de leerlingen (al dan niet samen met hun ouders) uit het aanbod aan workshops en activiteiten. Daarbij werken ze circa een derde van de tijd zelf of met anderen op het stilteplein of in de projectruimten.

'Kinderen zijn al vanaf hun 2e actief bezig met apps, smartphones en tablets'

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 33

onderwijs & ontwikkeling

Deze aanpak heeft een aantal ingrijpende gevolgen: • Doordat de leerlingen circa een derde van hun tijd voor zichzelf of met anderen werken is het aantal leerlingen dat in de ateliers aanwezig is kleiner dan in een gemiddelde klas.

• Doordat leerlingen hun reken- en taalvaardigheden met een aantrekkelijk adaptief programma oefenen, kost dat weinig tijd en energie voor de leerkracht. Daarbij worden de leerlingen bij de snelheid van hun ontwikkeling niet gehinderd door de snelheid van de groep.

• Bij de workshops zitten alleen die leerlingen voor wie die workshop relevant is. Als ze de kennis al hebben schrijven ze zich er niet voor in. Evenmin als ze er nog niet aan toe zijn.

• De verbinding tussen de wereld thuis en op school is veel sterker. De iPad die mee naar huis genomen wordt brengt de school dichterbij.

Evenals het zeswekelijkse gesprek en het samen inplannen van de workshops met vader en/of moeder.

• Kinderen blijken deze vorm van onderwijs doorgaans veel aantrekkelijker te vinden. Niet alleen omdat ze een deel van de tijd met de iPad actief zijn, maar ook omdat ze door die zeswekelijkse gesprekken mede eigenaar zijn van hun leertraject en dat het traject tevens inspeelt op hun behoeften en mogelijkheden van dat moment.

Ieder kind zit daarbij op zijn eigen niveau.

De O4NT-aanpak wordt op de scholen uitgevoerd met hetzelfde budget, hetzelfde aantal leerkrachten in hetzelfde gebouw, zonder extra kosten voor ouders, maar wel met een andere 'state of mind'. Niet meer een aanpak kiezen die voorgeschreven wordt vanuit een lesmethode (vaak voor veel geld aangeschaft bij een uitgever) die alle kinderen min of meer tegelijk moeten ondergaan, maar uitgaan van de behoefte van het individu. Daarnaast moet de aanpak veel meer gekozen worden vanuit het vertrouwen in kinderen.

Dit is in feite een proces dat in de zakenwereld 'mass customisation' heet.

Het gebruik maken van technologie om aanbod te personaliseren, terwijl de kosten gelijk zijn aan de massaproductie.

De ervaringen in het eerste jaar zijn – heel – positief. Alleen al in Almere is het aantal scholen binnen een jaar gekomen op 4 met in totaal 1000 leerlingen. En zoals de directeur van de eerste school in Almere in een video over deze aanpak zegt: “Ik geloof in deze aanpak omdat ik zowel bij het niveau van leerlingen, leerkrachten en ouders alleen maar gelukkigere mensen zie.” Een Schotse professor, die de scholen bezocht, meldt: “I have seen the future of education.” Er is veel aandacht in de media wereldwijd en er komen vele bezoekers uit het buitenland. Maurice de Hond spreekt met grote regelmaat in binnen- en buitenland (onlangs nog in Moskou, Berlijn en Skopje) over deze nieuwe vorm van onderwijs. Een goed voorbeeld van hoe nieuwe technologie wordt gebruikt om met een nieuwe aanpak of nieuwe producten/diensten te komen, in plaats van de nieuwe technologie toe te voegen aan een oude aanpak.

Tien beloften aan het kind

©Foto: o4nt

• We beloven goed naar je te luisteren als jij zegt wat je wilt leren, en goed te kijken hoe jij het beste leert.

• We zullen je helpen goede vragen te stellen, zodat je zelf kunt bepalen wat je wilt leren.

• We zullen je helpen om nog beter te worden in datgene waar je al goed in bent.

• We zullen je steeds uitdagen om ook moeilijkere dingen te proberen en nieuwe dingen te leren.

• We beloven je dat jij zelf mag kiezen wat en wanneer • • • • •

je iets gaat doen; we helpen je bij die keuze als je sommige dingen steeds uit de weg gaat.

We zullen je helpen bij het omgaan met anderen zonder te pesten en gepest te worden.

We zullen je leren hoe je goed kunt samenwerken met anderen.

We beloven techniek van nu te gebruiken, om je voor te bereiden op de wereld van morgen.

We zullen je leren om je fantasie te gebruiken om dingen te kunnen maken.

We beloven je dat je goed voorbereid bent op je volgende school en je verdere leven als je van onze school afkomt.

©Foto: o4nt

Drs. Maurice de Hond is opiniepeiler en ondernemer. Hij zet zich sinds 2013 in voor een nieuwe vorm van onderwijs, waarbij kinderen op scholen individuele lessen krijgen ondersteund door een iPad. Inmiddels is verspreid door het land al een aantal zogenoemde Steve Jobs-scholen actief en is er internationale belangstelling voor het concept en de bijbehorende software. Op dit moment runt hij www.peil.nl, een opiniepanel dat actuele ontwikkelingen in de samenleving op de voet volgt. Raadpleeg de website voor een uitgebreide biografie. mauricedehond@speakersacademy.nl ©Foto: marcel krijger

34 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

TECHNOLO GIE & ONT WIKKELING

Drones: the next big thing?

Parcival Hofland

D

e eerste keer dat ik een lezing hield over drones was op 27 november 2013 in Sociëteit De Witte te Den Haag. Ik was bloednerveus, maar had mijzelf gelukkig een maand lang kunnen voorbereiden. Zowel inhoudelijk – ondersteund door zelf ge-edite videobeelden – als op locatie, had ik al enkele malen de lezing gehouden voor wie er maar toevallig rondliep.

Van de opening, waarbij ik in een verdonkerde zaal binnenloop achter een verlichte drone aan die ik zelf bestuur, tot en met het einde waarbij ik middels praktijkbeelden van ongelukken de ernst van de risico’s onderstreep en het belang van zelfs al een ‘brommerrijbewijs’ voor hobbyisten benadruk. Het ging gelukkig allemaal goed.

Delen van deze lezing zijn te zien op mijn profiel op de Speakers Academy® website, zoek op ‘drones’ en u vindt mij zo.

Wat mij echter toen al opviel – genoeg om daar nu nog iets over te schrijven – is dat het idee over de mogelijkheden van drones enorm afwijkt van wat er werkelijk kan en mag. Omdat ik zelf eigenaar ben van twee drone-bedrijven en dagelijks nieuwsberichten verspreid over de laatste ontwikkelingen hieromtrent, mag ik wel zeggen dat ik redelijk goed geïnformeerd ben. Het leek mij een aardig idee in dit korte stukje enkele zaken rondom drones in het juiste licht te zetten voor u.

©Foto: Parcival Hofland

Iedereen zijn persoonlijke drone.

U heeft het vast wel eens gehoord. Dat klinkt geweldig en vooral als iets uit de toekomst. En dat is het dan ook. Drones, of in dit geval wellicht beter gezegd ‘multirotors’, kunnen niet tegen regen (op een enkel zeer kostbaar systeem na). Vliegen op batterijen (lipo’s) duurt altijd kort. Het is een balans tussen gewicht en batterijkracht. Meer batterijen is langer vlie-

gen. Maar dit betekent ook meer gewicht, is korter vliegen, etc. Een ‘personal drone’ moet heel erg licht zijn om lang te kunnen vliegen en klein in verband met de veiligheid op straat; een zucht wind en hij waait dus al weg.

Wist u dat de meeste, kostbare professionele drones (multirotors) vandaag de dag slechts maximaal 15 minuten kunnen vliegen met een camera eronder? Dat valt tegen, niet?

U heeft vast wel een keer een filmpje gezien

van DHL, Google of UPS die een pakketje bezorgen met een drone. Of op tv iets over een ambulance-drone bij DWDD die mensenlevens gaat redden. Allemaal onzin. A: drones zijn nog lang niet veilig genoeg om boven mensen te mogen vliegen. B: ze kunnen niet lang genoeg vliegen en als ze iets moeten tillen, halveert de vliegtijd nog eens. C: Er zijn geen regels voor en de regels die eraan zitten te komen (medio 2015) zullen drones in het dagelijks verkeer die autonoom rondvliegen niet toestaan.

Waar drones wél heel goed in zijn, is gratis media-aandacht genereren. Dat hebben de pakketbezorgers van deze wereld in ieder geval goed in de gaten. Voor tonnen aan gratis publiciteit levert een pilotproject met drones op. In die zin zijn drones vandaag de dag zeer lucratief. Aandacht gegarandeerd!

En als u nu denkt: 'wat een teleurstellend verhaal, ik dacht dat drones de toekomst waren en dat leek mij wel spannend'. Maakt u zich dan geen zorgen, drones zullen absoluut in de toekomst onderdeel uitmaken van het straatbeeld. Zelfs vandaag de dag zijn er de meest waanzinnige toepassingen van drones actueel, die uw en mijn fantasie ver te boven gaan. Echt. Drones zullen onze wereld veranderen. Hoe, waarom en wanneer? Boekt u mij maar. Ik kom het u graag vertellen.

Eind 2012 raakt Parcival Hofland in de ban van de drone. Als ondernemer waagde hij al vaker de sprong in het diepe, altijd geïnspireerd door vooruitstrevende, nieuwe technologie en concepten.

Na een intensieve en lange ondernemerstocht langs drone-ontwikkelaars, operators, wetgevers, toezichthouders, piloten en bouwers, besluit Hofland zijn eigen plan te trekken. Naast zijn professionele drone-operator business AIRfootage.nl, dat zich vooral toelegt op technische dronediensten, richt hij Droneworkshop.nl op, uitsluitend voor particulieren. Hij vindt het schokkend dat er zware opleidingseisen zijn voor professionals in de branche maar niets voor particulieren, die van de wetgever zelfs meer mogen met hun drone dan de opgeleide professional. parcivalhofland@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 35

Tekst: Jacques Geluk © Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach

STEDELIJKE ONT WIKKELING

‘Kosmopolitische Markthal mag je best een icoon noemen’ Prof. ir. Winy Maas

“De Rotterdamse Markthal is al in de eerste maand na de opening op 1 oktober 2014 door een miljoen mensen bezocht.

De reacties zijn overweldigend. Burgemeesters van andere steden willen ook zo’n hal”, constateert architect Winy Maas van het Rotterdamse architectenbureau MVRDV. Dat is bijzonder. Nederland kent immers geen cultuur van markthallen.

“We zijn gewend naar buitenmarkten te gaan, draaiorgel en harinkje erbij en dan hebben we het naar ons zin.”

“D

e internationale nieuwsgierigheid voor het pas gerenoveerde Rijksmuseum haalt het niet bij die voor de Markthal”, zegt architect Winy Maas glimlachend. Onder andere de New York Times en tv-station CBS hebben al aandacht besteed aan het markante, hoefijzervormige gebouw op de plek waar Hoogstraat en Binnenrotteplein samenvloeien. Niet alleen de veertig meter hoge, natuurstenen boog, met aan beide zijden over de volle breedte appartementen, is indrukwekkend. Het 11.000 m² grote kunstwerk van Arno Coenen en Iris Roskam aan de binnenzijde van de boogvormige hal, dat meer dan levensgrote afbeeldingen laat zien van de verse producten die de ondernemers in de hal verkopen, imponeert eveneens. Beelden van deze kleurrijke hal gaan de hele wereld over.

“De Markthal is nu een hype. We moeten kijken wat het gaat worden”, zegt Maas, die er eigenlijk alle vertrouwen in heeft dat de interesse blijvend is. “Consumenten zijn supermarkt-moe en kleine ondernemers krijgen hier de kans clusters te vormen. In de hal kunnen we experimenteren met een mix van individuele winkeliers, collectieven, groothandels en regionale coöperatieven. Geniaal”, aldus de architect die het project vanuit MVRDV superviseert. “Er was geen marktcultuur en we moeten die van nul opbouwen, maar nu al is de eerste slag gemaakt. Zoveel mensen hebben de ruimte, de architectuur en het aanbod al bekeken en bewonderd, producten gekocht of gewoon genoten van het uitzicht vanaf de terrassen boven de drukke markt! Het is een mooi signaal, dat ook nieuwe ondernemers aantrekt. Er is nog ruimte en we kunnen wellicht meer plaatsen creëren door in te dikken en meer kleinere kramen in te richten. Dat zorgt ook nog eens voor meer aanvoer van pro-

ducten over de marktvloer en dus extra bedrijvigheid. Een derde etage zou ik ook wel willen”, zegt Maas. "Hoe meer kramen, hoe diverser het aanbod."

Voor iedereen “Het pakket voedingsmiddelen en dranken dat de ondernemers aanbieden moet goed en gemiddeld niet te duur zijn. De hal is er voor iedereen, niet alleen voor de elite. Doordat sprake is van lichte onderlinge concurrentie ontstaat vanzelf een evenwichtige mix van aanbod en prijzen. Ontwikkelaar Provast, waar-

‘Je moet gebouwen durven maken die boven het maaiveld uitsteken’

© Foto: provast, mvrdv

mee we in dit project samenwerken, houdt ook dat de komende drie jaar volgens contract goed in de gaten. Dat is nieuw. Normaal beheert een belegger alleen gebouwen, hier is Provast tevens een soort marktmeester. In feite begeleiden we samen een experiment, want dat is het.

Wij mogen de komende tijd nog gevraagd en

ongevraagd verbeteringen aanbrengen. Verder werken we aan een fotoproject over hoe de bewoners het leven bij de hal ervaren en aan een soort roman over de Markthal, Daarnaast nemen we deel aan de discussie over de verdere invulling van het Binnenrotteplein, het grootste plein van Nederland. Er komt een fietskelder, maar we zijn er nog niet. Nog een paar kloeke gebouwen erbij zou een goed idee zijn.

Dat komt de maat van het plein ten goede, dat dan bovendien meer wordt gebruikt. Er moet hier altijd wat gebeuren, ook als de Markthal dicht is en er geen buitenmarkt zoals op dinsdag en zaterdag is.” Rotterdam is nooit af, constateert Winy Maas. “Gelukkig maar.”

Over het totaal is hij tevreden. “De binnenruimte is prettig, het geluid is goed, de geuren overheersen niet en mogen wellicht wat sterker. Het moet een soort stadje zijn, waarin mensen zich vrij voelen. Het ontwerp van de marktkramen is expres wat terughoudend en robuust, zodat de slager gewoon grote hammen kan ophangen of een os kan slachten en het bloed over de vloer kan laten lopen. Nu steeds meer bewoners hun appartementen betrekken, ben ik benieuwd hoe zij gaan reageren en wat daarvan, via de binnenramen, bijvoorbeeld door de spotjes die ze gebruiken, in de hal is te zien. Het feit dat er mensen rondom de hal wonen, maakt dit gebouw nog meer van het volk, van iedereen en komt het nog dichter bij mijn hart. Als het een abstracte doos zou zijn geweest in een weiland, weet ik niet of ik datzelfde gevoel zou hebben gehad. Nu staat het midden in de stad.”

Icoon “Ik vind het prima als je de Markthal een icoon van Rotterdam noemt. Dat woord was taboe doordat architecten voor ons miljarden spen-

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 37

STEDELIJKE ONT WIKKELING

Weetjes…

Cijfers – De Markthal bestaat uit: 100 verseenheden (van gemiddeld netto 20m²) op een vloer van 4.000 m² • Koeling-, opslag- en preparatieruimten (op -1 verdieping) 1.000 m² • Circa 15 voedingsmiddelen (gerelateerde) winkels 3.400 m² • Circa 8 horecazaken 2.000 m² • Supermarkt 1.500 m² • Slijterij en drogisterij 300 m² Emotie – Winy Maas is, behalve van spraakmakende gebouwen overal ter wereld, ook de architect van de Glazen Boerderij in Schijndel, een eigentijdse kopie van een langgevelboerderij. In het glazen omhulsel zijn de elementen van zo’n boerderij gebrand. Zelden heeft een gebouw zowel emoties opgeroepen. Sommigen vinden het foeilelijk, anderen juist prachtig. Maas ziet het als een compliment dat het gebouw zoveel reacties oproept.

deerden aan gebouwen met veel pretentie die eigenlijk vooral decoratief waren in plaats van inhoudelijk. Door hen stond het grote publiek sceptisch tegenover megalomane of kosmopolitische projecten. Maar als Nederland niet kosmopolitisch mag zijn, verhuis ik. Dan is de lol eraf. Je moet ruimtelijke dingen aan de orde stellen, gebouwen durven maken die boven het maaiveld uitsteken en meewerken aan het creëren van een cultuur die dat mogelijk maakt en waarin we met elkaar opbouwend kritisch zijn.

Ik hoop echt dat de kortzichtigheid in Nederland niet kan blijven bestaan.”

Samen met Maas blikken we terug op de gebeurtenissen sinds 2004, het jaar waarin de gemeente Rotterdam een prijsvraag uitschrijft voor een ondergrondse parkeergarage, een markthal en woningen op een locatie aan de Hoog-

straat. Architectenbureau MVRDV en Provast komen met een gedurfd plan en mogen het project ontwikkelen en uitvoeren. “Het feit dat de gemeente wilde dat er, naast zoveel mogelijk woningen, een grote stedelijke parkeergarage moest komen, vind ik getuigen van goed beleid waarvoor ik mijn petje afneem. De grote vraag was hoe we met ons concept een cultuuromslag konden begeleiden. Ook bij marktmensen. In Spanje en Frankrijk komen initiatieven voor markthallen vanuit coöperaties, van onderaf.

Hier kennen we die traditie niet. Dus moeten we die opbouwen door eigenlijk een privé-hal te creëren, die tegelijk een publieke ruimte is.

Het idee was een boog van woningen te bouwen, zodat de hal groter kon zijn, en meteen een soort perspectief te bieden. Een droom, zoals te zien is in de kerk van San Lorenzo in Rome of de Sixtijnse Kapel. Eerst dachten we aan een LEDscherm, maar dat is afgesprongen op de prijs.

Een gemiste kans voor onze industrie.”

Trompe l’oeil Maas: “We bedachten dat we afbeeldingen zouden kunnen branden op metalen platen, die we aan het plafond zouden bevestigen. Bij de Glazen Boerderij in Schijndel is die techniek in glas toegepast. In samenspraak met de ontwikkelaar hebben we zes kunstenaars gevraagd met een methodologie en aanpak te komen op basis van een door ons geschreven programma van eisen. Het moest een trompe l’oeil bevatten met realistische weergave van producten van de Markthal en een perspectief door de woningen heen op de toekomstige omgeving. Uiteindelijk hebben we gekozen voor het voorstel van Iris Roskam en Arno Coenen van Mothership, dat technisch goed was doordacht, recht deed aan de gewenste schaalvergroting en inspeelde op het feit dat er mensen woonden achter de ramen in de boog. Die zeggen nu dat ze achter een aardbei of een paprika wonen. Roskam en Coenen waren bovendien steeds bereid tot een dialoog met ons en begrepen dat ze met hun ‘Hoorn des overvloeds’, zoals het kunst-

werk heet, niet alleen de elite moesten overhalen naar de Markthal te komen. Alle bezoekers kunnen nu het idee krijgen dat ze in het gras liggen en ervaren dat de producten kleiner lijken naarmate ze hoger op het plafond staan. Dat is wat we met trompe l’oeil bedoelen.” Het resultaat is, mede dankzij de medewerking van regionale kunstenaars van Mothership, zoals Winy Maas had verwacht. “Het kunstwerk was wel een discussiepunt met de belegger. Die vond het wat druk, maar dat moest ook, want anders

© Foto: bas czerwinski

zou het geen publiekstrekker zijn. De afbeeldingen zijn echter wel wat gecensureerd”, lacht hij.

“En je ziet het niet, maar er zit heel veel techniek in dit gebouw. Overal zitten gaatjes van 1,2 mm voor de akoestiek en er zijn kleppen onder de glasvezelkabels verborgen die samen zo groot zijn als een vliegtuig.”

“We hebben tien jaar lang met heel veel mensen, van kunstenaars, kraamontwerpers en bouwers tot technici en de gemeente Rotterdam aan dit project gewerkt. Gelukkig merken we na afloop vrijwel niets van de Nederlandse zeikcultuur. Vrijwel iedereen reageert positief.

Dat is het kosmopolitische gevoel dat Rotterdammers met elkaar delen en dat kunnen we best gebruiken.” Een van de volgende projecten van MVDRV is de bouw van een enorme woontoren in het Duitse Mainz, die misschien niet toevallig verrijst aan de Rotterdamer Platz..

Prof. ir. Ing. Winy Maas is een van de oprichters/directeuren van het wereldwijd opererende architectenbureau MVRDV, gevestigd in een monumentale, ruim 100 jaar oude voormalige drukkerij aan de Rotterdamse Dunantstraat. Maas is bovendien hoogleraar aan en directeur van The Why Factory, een onderzoeksinstituut voor de toekomstige stad dat hij in 2008 aan de TU Delft oprichtte. Sinds 2013 is hij gasthoogleraar aan de Universiteit van Hong Kong en daarvoor onder andere het ETH in Zürich, Berlage Instituut, MIT en de universiteiten van Ohio State en Yale. Winy Maas houdt wereldwijd lezingen, neemt deel aan internationale jury’s en is betrokken bij de economische ontwikkeling van Rotterdam. winymaas@speakersacademy.nl

38 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

LEIDERSCHAP

Quo vadis?

Strategie en leiderschap in succesvolle organisaties Luitenant-Generaal b.d. Freek Meulman ‘Werken in een organisatie’ is vorm geven aan een geloofwaardige, geaccepteerde en haalbare visie.

Het gaat erom dat de strategie van de organisatie wordt omgezet in doelgerichte en doeltreffende maatregelen en activiteiten, kortom in positieve en in meetbare resultaten.

D

e resultaten worden met name bereikt door optimale inzet en betrokkenheid van de meest strategische factor in die organisatie: het personeel. En dit vraagt om oprechtheid, loyaliteit, wederzijds respect, goede communicatie, 'employer support' en strategische visie en leiderschap.

Sommigen zullen wellicht denken dat Defensie een organisatie is zonder winst oogmerk en dat derhalve de doelstellingen en de inzet van de beschikbare personele, materiële en financiële middelen te veel uiteenlopen met ‘profit-organisaties’. Optimalisatie van de dagelijkse bedrijfsvoering staat hoog in het vaandel en ‘winst’ is ook binnen Defensie een strategisch oogmerk. ‘Winst’ kan worden gedefinieerd als de bijdrage die Defensie, tezamen met anderen, levert aan het collectieve gevoel van interne en externe veiligheid van de Nederlandse bevolking en de mogelijkheden die de organisatie aan de politiek biedt om de internationale rechtsorde op geloofwaardige wijze te handhaven en te bevorderen. In die zin is winst niet altijd concreet meetbaar, maar wel een belangrijke factor die direct invloed heeft op het gevoel van veiligheid van alle Nederlanders en de rol die Nederland op veiligheids- en defensiegebied in de wereld wil en kan vervullen.

Luitenant-Generaal b.d. Freek Meulman weet vanuit een breed scala aan operationele, opleidings- en beleidsfuncties binnen Defensie in het algemeen en de Koninklijke Luchtmacht in het bijzonder wat de betekenis is van strategie, leiderschap en de mens in de organisatie. Zo was hij onder meer Plaatsvervangend Bevelhebber van de

© Fotografie: Ministerie van Defensie

Koninklijke Luchtmacht en Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten. Als ‘people manager pur sang’ heeft hij zich altijd gericht op het halen van het beste uit zijn personeel. Niet alleen door de spreekwoordelijke ‘arm om de schouder en aai over de bol’, maar juist ook door haalbare doelstellingen te definiëren, helder te communiceren, initiatief te enthousiasmeren en door sturend en waar nodig corrigerend op te treden, hoe moeilijk dit laatste soms ook is.

De combinatie van strategie en leiderschap kan wel worden omschreven als ‘de kunst’ om richting te geven aan de activiteiten van de mensen in de organisatie en hen daarbij te motiveren en te steunen om efficiënt en effectief te presteren. Dit is exact datgene waar Freek Meulman met u over kan en wil spreken.

Zijn opleidingsachtergrond is onder meer de Koninklijke Militaire Academie (sociaal psychologische opleidingsrichting), Hogere Stafvorming, Air University in de Verenigde Staten met als kenmerk ‘strategie en strategievorming’ en de Leergang Topmanagement Defensie.

Verder heeft hij uitgebreide ervaring in een breed scala aan functies (operationeel, personeel, financieel, conceptueel en beleidsmatig) op diverse niveaus binnen Defensie, alsmede uitzendervaring in Afghanistan. Dit leidt tot een breed pallet aan raakvlakken met elke organisatie. Hij kijkt ernaar uit met u van gedachten te wisselen over de onderwerpen: strategie, leiderschap, de mens in de organisatie, en om ervaringen te delen of handreikingen te doen om het succes van uw organisatie verder te vergroten.

Freek Meulman begon in 1975, nadat hij zijn middelbare school had afgerond, een opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda. Na een periode van 37 jaar bij de Koninklijke luchtmacht ging hij in 2013 met leeftijdsontslag. Hij was onder meer Commandant van de Groep Geleide Wapens de Peel, Deputy Commander Air op het ISAF-hoofdkwartier in Kabul en Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten. Vanaf 15 juni 2010 tot en met 30 mei 2013 was luitenant-generaal Meulman Hoofd Permanente Militaire Vertegenwoordiging bij de NAVO en het EU Militaire Comité. Tegenwoordig is hij inzetbaar als spreker voor lezingen en presentaties. Tijdens deze fascinerende lezingen en presentaties neemt hij u mee naar zijn tijd bij de Koninklijke Luchtmacht en deelt hij zijn kennis en ervaring met het maken van keuzes in uw carrière, management development, cultuurveranderingen, leiderschap, strategie en communicatie. freekmeulman@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 39

Tekst: Jacques Geluk

Foto: enith stenhuys 2015 40 | © ACADEMY® MAGAZINE

Michel Schreuders (staand) en Matthijs Zeelenberg

HOSPITALIT Y & ondernemerschap

Zaken doen, eten, dansen en ontspannen in uniek natuurgebied aan de Grevelingen’ Michel Schreuders en Matthijs Zeelenberg Restaurant en beachclub Werelds aan het Strand is, te midden van unieke natuur, gesitueerd op een idyllisch schiereiland tussen villa’s, luxueuze hotelsuites en het Grevelingenmeer. Eten, drinken, ontspannen, loungen en dansen op een 900 m² grote, door architect Matthijs Zeelenberg ontworpen locatie, die onderdeel is van het in aanbouw zijnde eco-resort PuntWest. “Kwaliteit en dienstverlening staan voorop, want hospitality is meer dan gastvrijheid”, zegt uitbater en creatief ondernemer Michel Schreuders, die zijn droom vanaf 2015 nog intenser leeft.

W

tie, bar, lounge en restaurant met directe toegang tot het terras, het erelds aan het Strand, dat volgend voorjaar zijn deuren opent, strand en een zwembad. Een steiger verbindt de club met de passanis het derde grote project van uitbaters Michel en Miranda tenhaven. Op de eerste verdieping bevinden zich Schreuders. “Het wordt een beachclub nieuwe twee vergaderruimten en twee grote buitenterstijl, waar het ene moment deejays draaien, ter‘In de beachclub rassen met prachtig uitzicht. Het hoteleiland en wijl de ruimte op een ander tijdstip in gebruik is alles tegelijk de beachclub zijn bovendien bij uitstek geschikt is als zakelijke ontmoetingsplek”, zegt Michel voor een romantisch verblijf. Boven het water Schreuders. De horeca grenst aan het gebied mogelijk’ van de Grevelingen, aan het eind van de tachtig waar 72 strandvilla’s komen, die voor het overmeter lange steiger, is een trouwpaviljoen gepland. grote deel al zijn verkocht. Uit de kunstenaarsimpressies blijkt dat ‘Werelds’ middenin het resort is gesitueerd op een schiereiland tusFusion Cuisine sen de villa’s en het Grevelingenmeer. “Ik wil benadrukken dat ons Het restaurant vormt, samen met de centrale bar en een groot terras, restaurant op zichzelf staat. We kunnen natuurlijk niet bestaan van de kern van het geheel en zal geënt zijn op de Fusion Cuisine. Profesde bewoners van die zeventig woningen, daarom wordt Werelds aan sionele koks van Werelds aan het Strand combineren ingrediënten het Strand laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk.” uit verschillende culturen. Zeegerechten, in het bijzonder lokale pro“Jan Tieleman, eigenaar van Tieleman Keukens en vaste, tevreden klant van ons restaurant Werelds aan de Kade in Oud-Beijerland, vroeg mij of ik de horeca bij zijn bedrijf wilde overnemen. Dat is in 2012 gebeurd. Inmiddels is lunchroom Werelds InSide vijf dagen per week volgeboekt en is er alleen op maandag nog wel eens ruimte voor een onaangekondigde gast”, aldus Schreuders. “Toen Tielemans hoorde van de plannen van de Ouddorpse architect Matthijs Zeelenberg, de visionair achter het Punt-West Hotel & Beachresort , moest hij meteen aan mij denken. Ik kwam vervolgens op het idee voor de ‘beachclub nieuwe stijl’.”

Kans pakken Met twee goed draaiende zaken, een drukke cateringtak en binnenkort dus ook een unieke beachclub leeft Michel Schreuders zijn droom. “Zo’n kans moet je pakken, Ouddorp heeft tenslotte de meeste zonuren van Nederland.” De creatieve ondernemer houdt ervan de handen uit de mouwen te steken en hoopt dat zijn aanpak de hospitality-sector inspireert. “Mensen willen helpen is niet genoeg in de horeca. Je moet het echt in je hebben om het je gasten helemaal naar de zin te maken.” Voor Schreuders is hospitality veel meer dan gastvrijheid. “Je moet je hoofd boven het maaiveld uitsteken en het verschil maken met kwaliteit en dienstverlening.”

Werelds aan het Strand heeft de klanten heel wat te bieden: een recep-

© Foto: NOdar

ducten als schaal- en schelpdieren, zullen de kaart domineren, met Aziatische elementen om de maaltijden een licht zomers karakter te geven. In de winter zullen medewerkers van het restaurant een heerlijke kop erwtensoep bij de open haard serveren. Schreuders belooft de bezoekers van zijn toekomstige restaurant ook een ‘zeer goede’ wijnkaart met ruim negentig wijnen en een ruim assortiment aan cocktails. In het midden van het terras van Werelds aan het Strand komt een ‘pool’ van 84 m². Gasten kunnen genieten van de luxe van

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 41

© Foto: NOdar

cabañas en strandbedden op het zandstrand en van comfortabele ligbedden langs het zwembad. Heerlijke hapjes en drankjes, maar ook lunches, maken een ontspannen verblijf aan het water compleet.

Werelds aan het Strand is ook een geschikte locatie voor vergaderingen, bedrijfstrainingen, (meerdaagse) productpresentaties, zakelijke ‘buiten de deur’-bijeenkomsten, personeelsuitjes en training- en coachingsessies (B2B) en eveneens voor bruiloften, jubilea, verjaardagen, vrijgezellenfeesten, groepsarrangementen, buitenactiviteiten en als pitstop voor toertochten (B2C). “Eigenlijk is alles hier tegelijk mogelijk”, zegt Michel Schreuders.

Resort op unieke natuurlocatie Punt-West Hotel & Beachresort is gesitueerd in een historisch duinlandschap op het puntje van het eiland Goeree-Overflakkee, direct aan het zandstrand dat aansluit op het 150 hectare grote natuurgebied De Punt. Een unieke locatie aan een idyllische baai, pieds dans l’eau, oftewel met de voeten in het water. Alle exclusieve strandvilla’s kijken uit op het water van de Grevelingen en zijn opgebouwd volgens een bijzonder, duurzaam concept. Daarbij is gebruik gemaakt van natuurlijke materialen en duurzame technieken. Op een strandeiland in de baai bevinden zich nog zes luxueuze strandvilla’s, twintig luxueuze hotelsuites en restaurant-beachclub Werelds aan het Strand.

© Foto: enith stenhuys

Michel Schreuders is een creatieve horecaondernemer. Sinds 2006 is hij eigenaar/uitbater van het luxueuze grand-café en restaurant Werelds aan de Kade in Oud-Beijerland en Werelds Catering. In 2012 is daar lunchroom en cateringbedrijf Werelds InSide bijgekomen. Zijn volgende project is Werelds aan het Strand, een restaurant en beachclub aan het Grevelingenmeer. michelschreuders@speakersacademy.nl

42 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Natuurliefhebbers komen in deze omgeving aan hun trekken. De onderwaterwereld van de Grevelingen, met 110 km² Europa’s grootste zoutwatermeer, is uniek. Door de open verbinding met de Noordzee is een gevarieerd planten-en dierenleven ontstaan. Er zijn verschillende soorten anemonen, wieren en schelpdieren te vinden, maar ook een diversiteit aan waterdieren, zoals botervisjes, groene en zwarte grondels, palingen en platvissen als schol, schar en bot. Zelfs bruinvissen en zeehonden kom je hier geregeld tegen. Het Grevelingenmeer is daarnaast één van de schoonste en helderste zoutwatermeren van Zuidwest-Europa en is dan ook een geliefde plaats voor duikers en andere watersporters. In de omgeving van het meer leven ongeveer 150 vogelsoorten. Rondom het resort, in natuurgebied De Punt, ligt een belevingsbos met prachtige wandelpaden, waterpartijen, bloemenweiden, een historische bunkerroute en een vogelkijkhut, die uitkijkt over de baai. Ten slotte zijn er eilanden met wilde paarden en runderen en in de buurt liggen rustieke havenplaatsjes, die een bezoek zeker waard zijn, bijvoorbeeld met een sloep of boot van de beachclub.

Bij de realisatie en het beheer van het resort door Zeelenberg Ontwikkelingsmaatschappij staat natuurbehoud voorop. De bestaande begroeiing wordt zoveel mogelijk ontzien en waar mogelijk hersteld en zelfs verbeterd. Het ontwerp is gemaakt volgens de morfologische randvoorwaarden die dit bijzondere gebied zo kenmerken.

Matthijs Zeelenberg is architect. Zeelenberg Architectuur is onder zijn leiding uitgegroeid tot een vooraanstaand bureau, dat – samen met de Zeelenberg Ontwikkelingsmaatschappij – zowel nationaal als internati© Foto: enith stenhuys onaal opereert in vele bouwsectoren. Bij alle projecten staat de beleving van de toekomstige gebruiker centraal. Aangevuld met ervaring en vakkennis. Zowel ontwerptechnisch als ook op exploitatiegebied. De afgelopen 30 jaar werden wereldwijd vele grote vrijetijdsprojecten gerealiseerd. Hotels, resorts, bungalowparken en gebiedsontwikkelingen, waaronder Port Zélande en de Loohorst in Limburg. Totaal zijn meer dan 40.000 recreatie-eenheden gerealiseerd en vele andere projecten voor een totale investeringswaarde van ca. 6 miljard euro. matthijszeelenberg@speakersacademy.nl

spotlight on . . .

‘Het is beter staande te sterven dan knielend te leven’ Mr. Bram Moszkowicz

I

n het zuidelijke Maastricht groeide Abraham Moszkowicz in de jaren zestig op.

Hij is de jongste zoon van Max Moszkowicz senior. Senior was de allereerste echt bekende strafpleiter die ons land kent en Bram trad al snel met trots in zijn vaders voetsporen. Zijn vader was niet alleen zijn leermeester, maar ook zijn steun en toeverlaat. Al snel breidde het kantoor uit tot een familiefirma, waarbij Bram de scepter zwaaide over het kantoor in Amsterdam.

Bram stond 25 jaar lang in het gehele land duizenden cliënten bij. Veel van zijn zaken waren spraakmakend door de ernst van de zaak of de persoon van de verdachte. Velen zullen zich de zaken van Bouterse, Klaas Bruinsma, Cor van Hout of Willem Holleeder nog herinneren. De zaak van politicus Wilders werd zelfs op de nationale televisie live uitgezonden. In die zaak wraakte Bram de rechtbank niet alleen succesvol, maar fileerde hij ook de getuige en raadsheer Schalken die zich vervolgens genoodzaakt zag af te treden.

Door zijn flamboyante optreden in zaken werd hij door de pers op de voet gevolgd en gaf hij aan diverse media de soms noodzakelijke tekst en uitleg.

Ruim een jaar geleden heeft Bram zijn toga definitief aan de wilgen moeten hangen. Hij kan echter bogen op zijn jarenlange ervaring en is dan ook nog altijd een graag geziene gast in diverse talkshows.

Op grond van al zijn ervaringen besloot hij om samen met schrijver Leon de Winter een spannende trilogie genaamd 'Maffiamaat' te schrijven. Het eerste deel zal binnenkort in de boekhandel liggen.

brammoszkowicz@speakersacademy.nl

© Foto: roy beusker

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 43

SPORT EN BEDRIJFSLEVEN

‘Betrokken medewerkers leggen de lat hoger dan de directeur’ Marc Lammers Bedrijven en sportteams hebben volgens voormalig hockeybondscoach Marc Lammers meer kans op succes als ze de mensen op de werkvloer en in het veld laten meepraten, meedenken en meebeslissen over de doelen voor het volgende jaar. “Die doelen geven een richting aan. De weg er naartoe is belangrijker dan ze te bereiken.” Lammers heeft ook nog een tip voor bedrijven die bezig zijn met hun jaarcijfers: vergelijk ze met de concurrentie en de markt, niet met voorgaande jaren.

I

Tekst: Jacques Geluk | © Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach

44 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

n het bedrijfsleven en de sport zijn doelen vaak heilig, maar tegelijk te vaag of ze liggen te ver weg. Werknemers en sporters kunnen daar niets mee. “Een doel is voor mij een richting die je met z’n allen uitgaat. Je mag, maar hoeft het niet per se te halen”, zegt Marc Lammers. “Als je het zo ziet is het absoluut niet nodig dat een doel specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden (smart) is, het mag ook specifiek, meetbaar, onacceptabel, onrealistisch, tijdgebonden en hilarisch (smooth) zijn.” Het is belangrijk dat een directeur of coach de mensen op de werkvloer of in het veld laat meepraten en -denken en de doelen voor het volgende jaar of seizoen laat bepalen, vindt Lammers. “Dan krijg je de hoogste betrokkenheid.

Wanneer ik bedrijven bezoek waar dat gebeurt, valt me op dat de medewerkers de lat hoger leggen dan de directie. Ze zien ook meer kansen.”

Lammers realiseert zich dat het voor directeuren en coaches, die hun teams altijd van bovenaf hebben geleid, niet altijd gemakkelijk is de knop om te zetten. “Ouderen hebben daar vaak, maar niet altijd, meer moeite mee. Ze hebben veel gewoontes en waardes opgebouwd en zijn het niet gewend het initiatief van onderaf te laten komen. Jongere directeuren weten vaak al beter dat met betrokken medewerkers, die bovendien eigenaar mogen zijn van wat ze doen, betere resultaten zijn te behalen.”

Het gaat, zegt de ervaren coach, niet om ‘prove’ (bewijzen), maar om ‘improve’ (verbeteren).

“Bedrijven en sportteams moeten medewerkers en spelers leren buiten de bekende kaders te denken en zich te onderscheiden. Door te trainen, keuzes te maken, prioriteiten te stellen en zich te focussen op wat zij belangrijk vinden kunnen ze zich blijven verbeteren. Van die uitstraling moeten ze eigenaar worden, wat zich uit in hun gedrag en handelingen. Wie dat voor elkaar krijgt heeft een lerende organisatie. Dat is de toekomst.” Lammers: “Werk

SPORT EN BEDRIJFSLEVEN

ook niet met feedback, want bij terugkoppeling krijg je te horen wat niet goed is gegaan.

Dat levert veel verwijten, maar geen oplossing op: het is al gebeurd. Praat liever over ‘feed forward’, vooruitkoppeling.”

Marc Lammers houdt van praktijkvoorbeelden en is voorstander van de zogenoemde ‘lean’-strategie, waarbij bedrijven terugkeren naar de essentie van het productieproces en waarde laten stromen. “Bij Toyota in Japan spoten ze gedurende vooraf bepaalde periodes 40.000 auto’s blauw, rood of bruin, omdat de directie dacht dat dit goedkoper en efficiënter was. Maar in de praktijk moesten ze grote hallen kopen en de daar gestalde auto’s voorfinancieren, terwijl bijvoorbeeld Nederlandse klanten die een zwarte auto wilden lang moesten wachten omdat die niet op voorraad was.

Alles veranderde toen de directie besloot de piramide om te draaien en de werknemers onderin de organisatie te vragen wat volgens hen beter zou kunnen. Elke week mochten ze twee uur lang filosoferen. Tijdens een van die bijeenkomsten kwam een lopende-bandarbeider met het idee een machine te maken met door speciale software aangedreven draaiende spuitkoppen, waardoor op afroep auto’s in de juiste kleuren konden worden gespoten. Hallen, voorraden en voorfinanciering waren niet meer nodig en de klant hoefde hooguit twee maanden op zijn auto te wachten.”

Persoonlijk leerproces “Voor mij is het ook een persoonlijk leerproces geweest om deze ideeën te omarmen. De eerste jaren dat ik het damesteam coachte vertelde ik constant wat ze moesten doen. Elke keer als ze in mijn ogen fouten maakten werd ik boos.

Tot mijn ‘mental coach’, want ook de coach heeft een coach, aan mij vroeg wiens schuld het nou eigenlijk was dat het team verloor of de speelsters niet deden wat ik zei. Ik gaf hen de schuld, maar hij legde die bij mij. Ik had de opleiding, de kennis, de ervaring. Dat bestond toch niet? Mijn ‘mental coach’ adviseerde me het eigenaarschap en de verantwoordelijkheid terug te geven. Ik moest de speelsters betrekken bij de strategie en het beleid door open vragen te stellen – Waarom zit je in dit team? Wat vind je kicken en gaaf? Wat wil je bereiken? – en daarna met hen praten over het hoe, de uitvoering. Datzelfde geldt voor bedrijven.” Lammers heeft gemerkt dat het bedrijfsleven vaak mooie plannen en doelen heeft en best afspraken wil

maken met verantwoordelijke medewerkers, maar vergeet te praten over de consequenties als iemand zich daaraan niet houdt. “Vroeger werden straffen door de directie of de coach uitgedeeld, maar in een organisatie waar de medewerkers of sporters het mede voor het zeggen hebben kan dat niet. Een van mijn speelsters kwam met de oplossing: ‘Wanneer iemand iets niet of verkeerd doet moet diegene daarop worden aangesproken door het team. Als dat drie keer gebeurt moet zij bijvoorbeeld een clinic geven ten bate van het gehandicaptenhockey.

Iets van waarde teruggeven. Na vijf keer moet ze een barbecue organiseren voor het team en als het dan nog fout blijft gaan moet uiteindelijk

‘Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus’ de coach ingrijpen. Die kan een waarschuwing geven, diegene er in het uiterste geval uitgooien en haar adviseren een individuele sport te kiezen, want kennelijk past een teamsport niet bij haar.”

Jaarcijfers Aan het einde van het jaar berekenen veel bedrijven hun jaarcijfers, wat je kunt zien als de einduitslag van een toernooi. “Het probleem is dat ze te veel bezig zijn met resultaten en te weinig met het proces. Ze leggen de schuld bij de omstandigheden en niet bij zichzelf. Het ongelooflijke is bovendien dat ze nog steeds hun cijfers vergelijken met die van voorgaande jaren.

Daarmee moeten ze stoppen. Het is belangrijk hun resultaten naast die van de concurrentie en de markt als geheel te leggen. Wanneer een bedrijf een omzetverlies noteert van 10 procent, maar de markt als geheel er 20 procent op

achteruit is gegaan, is het tijd voor een feestje.

Dan heeft de onderneming ten opzichte van de markt goed gepresteerd! Het grootste gevaar aan het einde van het jaar is dat bedrijven zo’n situatie toch negatief beoordelen en met allerlei doemscenario’s komen, die dan vaak ook uitkomen. Directeuren moeten geen stress en spanning opbouwen, wat tot faalangst leidt, maar teruggaan naar zichzelf ”, zegt Lammers, die zes teamcirkels tekent: “Cirkel 1 ben jezelf als directeur/coach, cirkel 2 is het team. Die twee hebben het meest met elkaar te maken. Cirkel 3 bestaat uit andere mensen (scheidsrechter, concurrentie, aandeelhouders). Cirkel 4 staat voor de omstandigheden, cirkel 5 voor het resultaat en cirkel 6 voor de gevolgen daarvan.”

“Vanuit cirkel 1 heb ik, zoals al eerder zei, het Nederlandse damesteam lang onder druk gezet om resultaat te behalen. Ik dreigde met van alles en zaaide angst in mijn sportbedrijf. Ook dat is veranderd toen ik niet meer sprak over het behalen van resultaten, maar terugging naar mezelf. Van daaruit heb ik de Sinterklaasspanning geïntroduceerd. We bereiden ons bij wijze van spreken voor door een gedichtje te maken, een pakje met onbekende inhoud in te pakken, een strik er omheen te doen. We kregen er zin in, bouwden een prettige spanning op en hadden voor 100 procent invloed op onze eigen taken, rollen, houding en gedrag. Die Sinterklaasspanning, die het bedrijfsleven zou moeten overnemen, leidt tot een grotere kans om te winnen. Niet door te streven naar het halen van de jaardoelen, maar door te focussen en een goede voorbereiding.” Lammers lacht en zegt dan enthousiast tot besluit: “Winnaars hebben een plan, verliezers een excuus.

Betrek mensen bij het plan, maar leg het niet op, want dan komen zij met excuses. Winnaars laten iets gebeuren. Verliezers wachten tot er iets gebeurt.”

Marc Lammers is vanaf 2001 acht jaar lang bondscoach geweest van het Nederlands dameshockeyteam, waarmee hij in 2008 goud behaalde tijdens de Olympische Spelen in Peking. Daarvoor heeft hij als hockeyspeler zelf vijf interlands gespeeld en het Spaanse damesteam gecoacht, dat als vierde eindigde tijdens de Olympische Spelen van Sydney in 2000. Lammers, Mastercoach van de Internationale Hockeyfederatie (FIH), was vervolgens coach geweest van Den Bosch Heren 1 en de laatste twee jaar van het Belgische, dat nu vierde staat op de wereldranglijst. Sinds september is Lammers consultant voor het bedrijfsleven, het onderwijs en voetbalclubs. In die hoedanigheid heeft hij al advies mogen geven aan Manchester United, Chelsea, Sunderland, PSV, Feyenoord en Red Bulls Salzburg.

marclammers@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 45

Tekst: Jacques Geluk ® 46 | © ACADEMY® MAGAZINE 2015 Walter Kallenbach Speakers Academy | Foto:

ECONOMIE

De robot als dienstverlener en multi-inzetbare arbeider Dr. Mathijs Bouman “Nu gaat het nog niet zo goed met onze economie, maar Nederland kan in 2015 zomaar een van de best presenterende landen in deze hoek van Europa zijn”, verwacht econoom dr. Mathijs Bouman. Hij baseert zich vooral op de aantrekkende huizenmarkt, maar ook op de lagere euro, de dalende olieprijs en de sneller dan verwachte afname van de werkloosheid. Voor de langere termijn is er meer goed nieuws: robotisering kost straks banen, maar levert andere op en is een uitgelezen kans om onze concurrentiekracht te vergroten.

“D

e dalende huizenprijzen sinds 2011 zijn volgens het Centraal Plan Bureau (CPB) een belangrijke factor in het verklaren van de afgenomen consumptie en de lagere economische groei in de afgelopen jaren”, zegt econoom Mathijs Bouman. die vooral bekend is als columnist, RTL Z-beurscommentator en van zijn lezingen.

“Eerder waren veel Nederlandse huizenbezitters gewend uitgaven te doen op basis van de overwaarde van hun huis, maar toen dat niet meer kon en ze zich realiseerden dat ze te veel hadden uitgegeven, gingen ze besparen.

Daardoor zijn de consumentenbestedingen ingestort. Nu onze huizenmarkt een aardig herstel vertoont, verwacht ik op basis van de huidige cijfers en de voorspellingen van economen, banken en het CPB dat Nederland volgend jaar in dit deel van Europa een van de best presenterende landen kan zijn.” Ook de sneller dan verwachte afname van het aantal werklozen helpt. “Dat is heel goed voor de koopkracht en het consumentenvertrouwen.” Bouman nuanceert het sombere beeld dat ontstaat door berichten over massa-ontslagen. “Daarover lees je, maar nergens staat hoeveel mensen bij andere bedrijven zijn aangenomen.”

We zijn aan de beterende hand, maar het gaat – eind 2014 – nog niet zo goed met onze economie. “We hebben nog last van het trauma van de financiële crisis en liggen als het ware nog met gebroken benen in bed. Tekenen van herstel, zoals betere winkelverkopen, zijn kleine positieve rimpelingen binnen de grote negatieve rimpel die in 2008 is ontstaan. Na de financiële crisis kregen we bovendien te maken met de eurocrisis. Doordat mensen

hun huizen voor te veel geld hebben beleend, bedrijven nog terughoudend zijn met investeren en overheden zuinig aandoen zullen de groeicijfers niet extreem hoog zijn”, zegt Bouman. “Alle economische crises van na de Tweede Wereldoorlog waren, meestal door onrust in de wereld veroorzaakte oliecri-

‘Wij waren het zwakste gebied van de wereld met de sterkste munt’ ses, die voor heel andere trauma’s zorgden.

Deze keer was het een traditionele crisis in de kredietsector, die helemaal hoort bij het moderne kapitalistische systeem en onder andere te vergelijken is met die van de jaren dertig van de vorige eeuw. We hebben nu langer last van de nawerking, maar zoals gezegd begint het stabieler te worden op de financiële markten. Het zal echter nog lang duren voor we terug zijn op gemiddelde groeiniveaus van twee procent.”

Euro De recente waardedaling van de euro is volgens Bouman eveneens een stap in de goede richting. De Amerikanen hebben, zegt hij, lang de schuld bij de buren gelegd (‘Beggar thy neighbour’ noemen ze dat), de koers van de dollar dankzij dit zeer exotische monetaire beleid laag gehouden en zich mede daardoor uit de recessie kunnen exporteren.

Hun tekort op de handelsbalans is erdoor

verkleind. “Doordat de Britten en de Japanners hun munt ook hebben verzwakt en de Chinezen hun munt standaard laag houden waren wij de verliezers van de valutaoorlog.

Het enige gebied in de wereld waar de valutakoers van de munt niet of elk geval minder werd gemanipuleerd was Europa. Wij hebben een strengere centrale bank.” Terugkijkend zegt Bouman: “Een euro van 1,40 dollar sloeg echt nergens op. We waren het zwakste gebied van de wereld met de sterkste munt.

Op dit moment gaan we wat meer richting de juiste waarde.” Op de vraag wat die zou moeten zijn antwoordt hij: “1,15 dollar lijkt me veel logischer en eigenlijk kan Europa zelfs goed een euro gebruiken die precies een dollar waard is.” Het maakt Europese export goedkoper en import duurder. Dat laatste drijft de momenteel veel te lage inflatie op.

Ook de Nederlandse economie kan profiteren van een goedkopere euro, die niet meteen, maar wel volgend jaar extra groei kan opleveren.

Olie De dalende olieprijs is een andere gunstige ontwikkeling voor onze economie en met name voor de petrochemische industrie. Nog niet zo lang geleden verwachtten sommige analisten nog dat de prijs naar 150 of zelfs 200 dollar per vat zou kunnen gaan, inmiddels horen we daar niemand meer over. “Dat komt in de eerste plaats doordat de Amerikanen veel schaliegas winnen. In Europa is men daar huiverig voor, vanwege de effecten op het milieu en de kwaliteit van grondwater. Een andere reden is de terugval van de economische groei in opkomende

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 47

ECONOMIE

markten. Bovendien bieden de OPEC-landen de laatste tijd meer olie aan. In september voerden ze de productie zelfs op terwijl de olieprijs daalde.” Is dit geen vreemde situatie? “Meestal is het andersom. Normaal gaat de olieprijs omhoog wanneer er onrust is in de wereld, tenzij er zoals nu door een samenloop van omstandigheden overaanbod is.”

Robotisering Robotisering zal zeker banen kosten, maar er komen andere voor in de plaats. “Minister Asscher heeft onlangs een redelijk weloverwogen speech gehouden, waarin hij de voors en tegens benoemde. Op de momenten dat hij politiek interessante uitspraken deed, gingen die echter de negatieve kant op. Minder banen en meer ongelijkheid, vreesde hij. Ik denk juist dat Nederland zeker niet bang moet zijn voor robotisering. Sterker, het is een uitgelezen kans industriële activiteit terug te krijgen en op productiegebied weer te kunnen concurreren met lagelonenlanden.” Wel waarschuwt Bouman dat we van nieuwe technologie altijd te veel te snel verwachten. “Dat zal hier ook zo zijn. Automaten waren er al in de negentiende eeuw, een robot moet meer zijn. Hij moet ingewikkelde handelingen kunnen overnemen in een fysieke ruimte en wat mij betreft interactie hebben met zijn omgeving en in staat zijn te reageren op impulsen. Er zijn in sommige industrieën al robots die ‘zintuiglijke waarneming’ gebruiken om informatie over het productieproces door te geven aan andere robots of machines. Als wij in onze fabrieken straks robots hebben die de ene dag scheerapparaten en de andere broodroosters

kunnen maken, ook in kleine oplagen, hebben we een groot voordeel ten opzichte van de grote productiehallen in Azië. De lijntjes zijn korter, er is meer flexibiliteit, de kwaliteit is beter en het proces is veel duurzamer, doordat we producten op ons eigen continent

‛Robot geeft mensen zelfstandigheid terug' maken.” Bouman vindt het ‘een hele goeie’ dat minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) door regels aan te passen de ruimte wil geven aan de zelfrijdende auto, die eigenlijk ook een soort robot is, en Nederland daarin een voortrekkersrol wil laten spelen.

“Daar zal onze industrie van profiteren.”

Robot als dienstverlener De interessantste rol die een robot in de toekomst kan spelen is wellicht die van dienstverlener. Bouman: “Als je je billen niet meer zelf kunt wassen, door wie word je dan liever geholpen? Door je schoondochter of een billenwasrobot, die dat efficiënt maar op een menselijke manier doet? Dat laatste is misschien wel veel prettiger. Vaak vergeten we dat veel mensen het helemaal niet fijn vinden altijd maar om hulp te moeten vragen.” Een dienstverlenende robot, die niet alleen een deel van de persoonlijke verzorging op zich neemt, maar ook stofzuigt en andere klusjes opknapt, zorgt er volgens econoom Bouman voor dat mensen hun persoonlijke zelfstan-

digheid kunnen behouden en minder afhankelijk zijn van andere mensen. Die hebben dan tijd over om op bezoek te komen en een praatje te maken, want gezelschapsrobots zijn wat dat betreft hooguit een speeltje. Bouman weet niet hoe deze ontwikkeling maatschappelijk uitpakt, maar het zou heel dom zijn om die buiten de deur te houden. “Het is een interessante markt om geld aan uit te geven en onze intelligentie op te botvieren.” Voor het zover is moet er echter nog heel wat gebeuren.

“Het is echter wel een ontwikkeling waarbij de Nederlandse welvaart, met een vergrijzende bevolking, erg gebaat zal zijn. We kunnen immers niet verwachten dat iedereen die nu van school komt verpleger wil worden om de problemen van straks op te lossen.”

Ten slotte bekent Mathijs Bouman dat hij conjunctuur vorsen niet altijd leuk vindt, maar dit soort dingen wel. “De bron van onze welvaart is de technologische ontwikkeling. Dat is geen gegeven, maar een positief ongeluk dat ons de laatste 300 jaar, mede dankzij het ongeorganiseerde private initiatief, is overkomen.”

Om dit wonder in stand te houden moet de overheid volgens Bouman niet alleen zorgen voor een goed rechtssysteem, maar vooral jongeren faciliteren om een goede opleiding te volgen en eerder te kiezen voor een bètavakken. “Dankzij de crisis gebeurt dat al vaker, maar het niveau van het beste onderwijs in Nederland is niet goed genoeg. We moeten zorgen voor meer excellent onderwijs en jongeren stimuleren in het buitenland te studeren (en terug te komen voordat hun kinderen naar de middelbare school gaan).”

Dr. Mathijs Bouman is econoom, journalist, al bijna 10 jaar beurscommentator bij RTL Z en geeft lezingen over de economie, de crises, de recessie en allerlei positieve aspecten van onze economie. Na zijn promotie in 1998 heeft hij als onderzoeker en docent gewerkt bij de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit en de Universiteit Leiden. Daarna is hij de journalistiek ingegaan, onder meer als adjunct-hoofdredacteur van FEM Business. Tussen 2003 en 2005 werkte hij voor de Nederlandsche Bank. In 2013 heeft Bouman de Gouden Stier gewonnen voor de beste financieel commentator. Bouman heeft ook boeken gepubliceerd, waaronder ‘Hollandse Overmoed, waarom de beste economie van de wereld ontspoorde’ (2006) en ‘De elektrische spijkerbroek en andere avonturen in de economie’ (2010). mathijsbouman@speakersacademy.nl ©Speakers Academy®/Foto: Walter Kallenbach

48 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

spotlight on . . .

De zucht naar identiteit Prof. dr. Herman Pleij

E

en tijd geleden raakte ik betrokken bij de verkiezing van de grootste Nederlander. Twee avondvullende tv-shows en een tiental op prime time uitgezonden documentaires over de genomineerden maakten onverwachte golven van emotie los. Honderdduizenden Nederlanders mengden zich in de strijd over de vraag of Rembrandt, Erasmus, Willem van Oranje dan wel Johan Cruijff of Pim Fortuyn de grootste Nederlander aller tijden moest heten. Nu was die vraag op zichzelf onzinnig: Anne Frank groter dan Anthonie van Leeuwenhoek? Vincent van Gogh minder dan Michiel de Ruyter? Toch was er wel degelijk rendement. De bezinning op het verleden, de identificatiemogelijkheden met groten op zeer uiteenlopende terreinen en de rijke verhalenschat rond deze helden bleken te beantwoorden aan een sterke behoefte aan nieuwe houvasten.Al die heftige emoties waren van heel diverse aard. Velen vonden het opwindend om te weten wat er achter zo’n loze naam van een straat, plein, school of rondvaartboot schuilging. Ook voelde men zich graag erfgenaam van de deugden die een beroemde plaatsen landgenoot belichaamde. Dat Erasmus een ooit levende Rotterdammer was geweest en niet alleen de naam van een brug, werd onmiddellijk verbonden met het lokale zelfbeeld van rusteloze ondernemingszin, durf en warsheid van loze omgangsvormen: men had dat dus niet van een vreemde. Verder bleek de confrontatie met het levende erfgoed aanleiding te geven tot spontane uitingen van warme saamhorigheidsgevoelens. Bovendien lag er ook nog eens troost in al die fraaie verledens, waartoe de vaderlandse bodem kennelijk had uitgenodigd: daar hoorde men dus bij. En ten slotte

werd het vermogen tot relativeren bevorderd, misschien wel het voornaamste wapen tegen absolutisme en extremisme. Deze effecten wogen op tegen de onzin van die competitie. Dat was maar een middel om zeer velen te bewegen na te denken over hun verleden en de herkomst van hun eigen gedachten en gewoonten. Niet alleen de wegvallende ideologieën in de westerse wereld hebben die zucht naar het hervinden van een eigen identiteit bevorderd. Ook de pijlsnel voortschrijdende technologie, de centralisering van communicatie en landsbestuur, het opgaan in Europa en de snelle multiculturele diversifiëring van de bevolking werkten algemene gevoelens van identiteitsverlies in de hand. Zonder ergens bij te horen kan men immers moeilijk bestaan. Tot grote schrik van velen werd echter van hogerhand verzekerd, dat zo’n Nederlandse identiteit niet te vinden was. Dat beweerde Máxima tenminste, toen nog kroonprinses.

Natuurlijk had ze gelijk. Maar deze open deur benam het zicht op collectieve mentaliteiten. Die kennen soms lange tradities, komen niet uit de lucht vallen en bestaan uit waarden, normen en gedragsvormen die weliswaar niet door iedereen gedeeld worden maar toch in hoog aanzien staan. Buitenlanders herkennen die als typisch Nederlands en wij doen het omgekeerde als we over de grens kijken.

Hun collectieve karakteristieken vullen onze zelfbeelden aan. Beweren zij dat we gierig zijn, dan noemen wij dat zuinig. Zo kleeft aan iedereen een kwalificatie, ingegeven door de geboortegrond. Het is heel leerzaam om de tradities daarachter te verkennen. Of houden die botte Hollanders daar soms niet van?

Prof dr. Herman Pleij studeerde Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde in 1979 op 'Het Gilde van de Blauwe Schuit. Literatuur, volksfeest en burgermoraal in de late middeleeuwen' (herdrukt in 1983 en 2009).

Deze studie gaat in het bijzonder over carnavalsteksten en de betekenissen van het tijdelijk vestigen van omgekeerde werelden. Van 1981 tot 2008 was hij hoogleraar in de Historische Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was daar van 1990 tot 1992 decaan van de Faculteit der Letteren. In 1993 werd Herman Pleij onderscheiden door de Belgische regering met de Francqui-leerstoel voor buitenlanders en in 2000 door de Katholieke Universiteit Brussel met een eredoctoraat. Bij zijn afscheid van de universiteit werd hij koninklijk onderscheiden als Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Herman Pleij is vooral geïnteresseerd in volksliteratuur en -cultuur, toneel, de rederijkers, de betekenis van de vroege drukpers, de ontwikkeling van een burgermoraal en van Nederlandse identiteiten in het algemeen. hermanpleij@speakersacademy.nl

© Foto: evert-jan daniels

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 49

Tekst: Jacques Geluk

Academy | Foto: Walter Kallenbach 50©| Speakers ACADEMY® MAGAZINE 2015 ®

INFORMATIETECHNOLO GIE

‘Ik wil gewoon comfortabel bij mijn data kunnen komen’ Puck Meerburg Google, Apple en Microsoft hebben Puck Meerburg, een 15-jarige programmeur uit Delft, in het vizier. De winnaar van onder meer de Google Code-In Grand Prize en de Apple Design Award ontwikkelt nieuwe en verbetert bestaande apps, heeft zichzelf als kleine jongen Engels geleerd en beheerst een groot aantal programmeertalen, waaronder JavaScript, Python, C, C++, Assembly, PHP, SQL, enz. Puck heeft inmiddels talloze interviews gegeven, spreekt – zoals pas nog in Dublin – mensen toe en is drie jaar lang gevolgd door VPRO-programmamaakster Tessa Boerman voor de in oktober 2014 uitgezonden documentaire ‘Puck en het raadsel van de codes’.

‘H

oi! Ik ben Puck Meerburg en ik ben geboren in 1999 (het jaar waarin Linux 2.2 uitkwam, HTTP/1.1 werd bedacht, de Blackberry uitkwam en The Matrix voor het eerst in de bioscoop was)’. Al tikkend op een oud zwart beeldscherm met groene letters stelt Puck Meerburg (15) zich voor aan het begin van de documentaire die de VPRO recent over hem heeft uitgezonden. Ondanks zijn leeftijd is hij een ervaren allround programmeur, die de belangstelling heeft gewekt van grote internetbedrijven als Google en Apple. “Puck was 2 jaar toen we hem, net als later zijn broer Wolf (nu 13), een oude iMac alles-in-één-computer hebben gegeven. Hij zat al vaak achter mijn computer en ik was bang dat documenten kwijt zouden raken”, zegt moeder Marjolijn de Haan, terwijl Puck poseert voor de fotograaf. Zelf herinnert hij zich dat niet. Wel weet hij dat hij op 6-jarige leeftijd op een forum al PHP-advies gaf en een jaar later begon met programmeren. Als er een iPod Touch in huis komt, wil Puck meteen leren hoe hij daarvoor moet programmeren. Zijn moeder schrijft hem, als hij 10 jaar is, in voor een iPhone-programmeercursus bij de Universiteit van Leiden. Hij snapt het meteen en slaagt er zelfs in de leraar af en toe te corrigeren.

Rekenmachine “Recent pas heb ik de Commodore 64 opgepakt, die van mijn opa is geweest. Alleen zitten er geen accessoires bij, waardoor ik er niets op kan zetten. Dus heb ik een kabel gemaakt waarmee ik hem kan koppelen aan

mijn computer. Ik houd van oudere apparatuur en de hardware die erin zit, met hele lage limieten, zoals 64 kB RAM-geheugen of 1 MB opslag”, zegt Puck, van wie ook bekend is dat hij graag gebruik maakt van Internet Relay Chat (IRC), een ‘simpel en daardoor superhandig’ chatsysteem uit 1988. Soms lijkt het alsof de tijd echt heeft stilgestaan.

“De processor in de grafische TI-84+ rekenmachine die ik nu op school moet gebruiken zat ook al in de ZX-Spectrum, die – net als de Commodore – dateert uit het begin van de jaren tachtig van de vorige eeuw. Sinds 1996 is bovendien het model niet echt veranderd.

Het probleem is dat deze dingen dus al 20 jaar

‘Ik vind het leuk uit te vinden hoe dingen werken en hoe ik ze kan gebruiken zoals ik dat wil’ bestaan en alle wiskundige methodes zijn afgestemd op dit apparaat en daarvan afgeleide instrumenten.” Die methodes aanpassen is volgens Puck niet specifiek duur, maar wel lastig te implementeren. “Er zijn andere rekenmachines die ongeveer even duur zijn en meer kunnen. Ook Texas Instruments zelf maakt apparaten die beter en misschien zelfs veiliger zijn, maar op school kunnen ze geen uitzonderingen maken. De enige reden daarvoor die enigszins logisch klinkt is dat er programma’s zijn die programma’s verbergen en dat het tijdens examens lastig te controleren

is of die op jouw apparaat draaien. Nu hoeven ze maar één type rekenmachine te onderzoeken.” Hij draait zich om en laat de door hem geschreven emulator zien die het besturingssysteem van de rekenmachine nabootst in de browser van zijn laplop.

Imperfecties Puck vindt het ’t leukst uit te vinden hoe dingen werken en hoe hij ze kan gebruiken zoals hij dat wil. “Ik ben altijd op zoek naar imperfecties. Zeker op scholen gaat alles maar langzaam vooruit. Ze hebben geen idee van programmeren. Daarom zorg ik er gewoon voor dat ik op een comfortabele manier bij mijn eigen data kan komen”, zegt Puck, terwijl hij meteen met een voorbeeld komt: “Mijn school maakt gebruik van het Magister schooladministratiesysteem, dat in Nederland een marktaandeel heeft van 70 procent.

Magister draait op Silverlight, een grafische interface van Microsoft voor webbrowsers.

Het lijkt wel of ik mijn Magister-agenda niet mag gebruiken. Op mijn Windows-mobiel werkt de app niet eens. Bij leerlingen die de mobiele app wel kunnen gebruiken om hun rooster te raadplegen zijn sommige lessen gewoon niet te zien, waardoor ze ten onrechte denken dat die zijn uitgevallen. Dat gebeurt de hele tijd. Ik vond dat het beter moest kunnen en heb zelf uitgezocht hoe de communicatie tussen Magister, de computer en de server in elkaar zit. Ik heb mijn eigen app gemaakt, waarmee ik nu ook op mijn mobiel het lesrooster kan bekijken. Magister vindt dat niet leuk, omdat ze bang zijn dat

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 51

INFORMATIETECHNOLO GIE

ik ook cijfers zou kunnen veranderen.” Maar daar is geen sprake van, want Puck wil geen problemen.

Toekomst Op dit moment is Puck bezig met het ontwikkelen van een smart watch, die meer is dan alleen een klok. “Hij moet ook notificaties van mijn mobiel doorgeven, wat vraagt om een verbinding met internet. Het is echt voor mezelf, ik ben niet van plan er verder wat mee doen.” Ook wat zijn toekomst betreft heeft hij nog geen vastomlijnde ideeën. “Ik weet nog niet wat ik wil gaan doen met mijn website Puckipedia. Wel denk ik dat ik na het vwo een vervolgstudie doe. Dat kan van alles zijn. Informatica is niet per se de beste opleiding voor mij, maar als ik bijvoorbeeld voor Google zou willen werken is zo’n papiertje wel een plus.”

Zeker is het nu nog helemaal niet dat hij voor een van de grote spelers wil gaan werken, ook al hebben ze hem nu in het vizier. “Het feit dat ik door die bedrijven ben ontdekt heeft vooral te maken met toeval”, weet Puck. “Ik ben een paar keer in het nieuws geweest en als gevolg daarvan gevraagd voor andere dingen.” Krantenberichten, maar vooral onderscheidingen zorgen voor publiciteit. In 2013 wint hij de

Puck Meerburg (1999), beter bekend als Puckipedia op internet, is een jonge Delftse programmeur. Hij is leerling van 4 vwo en maakt in zijn vrije tijd apps voor iPad, iPhone

Apple Design Award en ontvangt hij een speciale studentenbeurs van Apple, die de wedstrijd elk jaar organiseert. “Dit jaar moest je een app maken over jezelf en de andere apps die je hebt gemaakt showcasen. Ik was één van de 150 deelnemers die een toegangsticket, maar geen vliegticket, kreeg voor de Appleconferentie in Amerika”, zegt Puck, terwijl hij de kubusvormige trofee laat zien die hij heeft gewonnen. “Deze is niet van aluminium, maar van hetzelfde plastic als de oude laptops. In de hele wereld zijn er drie van deze scholarship trophy’s, twee in Amerika en één hier bij mij in Delft.” In 2013 is Puck finalist voor de Grote Prijs van de Google Code-in, dit jaar is hij een winnaar. “Voor deze wedstrijd moet je, naast je schoolwerk, taken uitvoeren voor één van de tien deelnemende open source-organisaties.

Ik heb er begin 2014 een reis van een week naar Google in Californië aan overgehouden, veel dingen gezien en heel veel goodies gekregen.

Een extra koffer was niet overdreven”, lacht hij.

“Die studenten die aan de wedstrijd deelnemen zijn in feite goedkope krachten die voor oplossingen zorgen. De mentoren van deze organisaties, die veelal draaien op vrijwilligers die het leuk vinden eraan te werken, stoppen er zelf wel veel tijd in. Ze waren verbaasd dat Puck zo snel klaar was met zijn taken dat hij auto-

matisch zijn medestudenten ging helpen”, zegt moeder Marjolijn.

Zijn eigen toekomst mag dan nog onzeker zijn, Puck heeft wel een idee hoe de trends er op IT- en programmeergebied uitzien. “Alles wordt kleiner, sneller, efficiënter. Dankzij aangepaste software worden apparaten slimmer. Een aantal grote spelers, met processormakers Intel en AMD voorop, zal nog belangrijker worden. Als zij stoppen kunnen er geen computers meer worden gemaakt, want zij zijn de enige leveranciers.

De bedrijven die microprocessors maken voor mobieltjes, tablets en 3D-printers leveren die straks misschien ook wel voor koelkasten. Maar dan moeten ze wel uitkijken voor bugs in het computerprogramma. Dat wordt trouwens ook een probleem bij chips in zelfrijdende auto’s. Je wilt niet dat daar een fout in zit.” Puck denkt dat het ‘embedded’gebeuren straks het belangrijkst is en dat er vooral behoefte zal zijn aan programmeurs die software maken om hardware mee aan te sturen. Zelf richt de 4 vwo-leerling zich voorlopig op de nabije toekomst: “Begin december begint de 'Google Code-In' weer en ik doe mee aan de Informatica Olympiade. De eerste ronde is thuis. De internationale Olympiade is in Kazachstan.”

Weetjes…

Hobby’s: Boogschieten,

retro-apparatuur, dieren en

en andere apparaten. Daarnaast verzorgt hij

natuurlijk programmeren

webpagina’s en doet hij alle voorkomende

Eerste onderscheiding:

programmeerklussen. De afgelopen jaren heeft hij onder andere de Apple Design Award en de Google Code-In Grand Prize gewonnen. puckmeerburg@speakersacademy.nl

52 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Internet Held 2011 van BNN Voorkeur: Puck houdt het meest van ‘de echte nerderige dingen’

marketing

Verbinden is het nieuwe verkopen Roel Welsing

R

oel Welsing is uitgeroepen tot Marketeer of the Year.

Als hoofd marketing van Triodos Bank Nederland is hij medeverantwoordelijk voor de groei van 40.000 klanten naar meer dan 260.000 in tien jaar tijd. De financieel dienstverlener wordt door klanten en niet-klanten gezien als een van de meest inspirerende merken van Nederland, met de allerhoogste klanttevredenheid in de sector.

De langlopende merkcampagne Volg je hart, gebruik je hoofd heeft een Gouden Effie opgeleverd. Roel wil met dit handzame boek marketeers en ondernemers overtuigen van de kansen. Met inspirerende voorbeelden en slimme tips die het marketingrendement van verantwoord ondernemen tastbaar maken. Aangevuld met interviews met vijf topmanagers van Manutan, La Place, Asito, Bavaria en Philips, die laten zien wat succesvol verantwoord ondernemen voor hen en hun organisatie betekent.

"De Triodos-campagne laat zien dat met een stijlvolle toonzetting en consequente benoeming en verbeelding het bijzondere karakter van de Triodos Bank effectief, met aantoonbaar resultaat, aan een breed publiek kenbaar is gemaakt."

Ben Knapen, voorzitter Hoofdjury Effie Awards 2014

‘dit boek maakt nieuwe ideeën los’ Matthijs Bierman Directeur Triodos Bank roelwelsing@speakersacademy.nl

© Foto: onno f. roozen

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 53

WETENSCHAP

‘Meten wat mensen zelf niet bewust weten’ Prof. dr. Victor Lamme In 2010 betoogt hoogleraar en hersenonderzoeker Victor Lamme in zijn boek ‘De vrije wil bestaat niet’ al dat onze gedachten en ons bewustzijn maar voor een klein deel verantwoordelijk zijn voor het aansturen van ons handelen.

“Het zijn de onbewuste, instinctieve processen in de diepere structuren van ons brein die ons gedrag bepalen.” Niet verwonderlijk dus dat gedragsbeïnvloeding in het algemeen en de vakgebieden neuromarketing, -management, en -politiek in het bijzonder, zich snel ontwikkelen.

N

euromarketing is hot. Voor bedrijven en overheden is het belangrijk te weten wat consumenten en burgers echt willen. Ze proberen er meestal achter te komen via methodes als ‘eye-tracking’ (ogen volgen en zien waar ze blijven hangen) en EEG-onderzoek. “Wij zijn in 2011 wereldwijd als eerste begonnen met het scannen van de dieper liggende gebieden in de hersenen, waar onze emoties en drijfveren vandaan komen. Zo kunnen we precies zien wat iemand echt vindt, voelt of zelfs droomt. Dat is belangrijk voor marketeers en campagnemakers, want als je mensen gewoon vraagt welke reclame werkt of wat ze willen kopen, voorspelt hun bewuste antwoord niet goed of ze zullen doen wat ze zeggen”, zegt Victor Lamme, hoogleraar cognitieve wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en – naast marktstrateeg Martin de Munnik, sociaal-psycholoog en bedrijfskundige Walter Limpens en universitair hoofddocent Steven Scholte – partner van onderzoeks- en adviesbureau Neurensics.

Prikkels Wat mensen denken en zeggen is dus niet altijd wat ze van binnen vinden of voelen. “Natuurlijk kun je op basis van bestaande technieken en kennis over psychologie en gedragsbeïnvloeding bedenken of iets zal werken. Dat is soms afdoende, maar als je dingen wilt weten waarvan mensen zich niet bewust zijn, moet je het hele brein meten. Dat doen we door de hersenactiviteit te scannen terwijl we de proefpersonen beelden, logo’s, producten, reclames en verpakkingen laten zien. We meten zowel positieve (verwachting, vertrouwen, begeerte, lust) als negatieve emoties (angst, afkeer, boosheid, gevaar) en zaken als aandacht, relevantie, waarde, impact en bekendheid.

Door meetresultaten te analyseren en te vergelijken met die van reclameboodschappen die achteraf effectief zijn gebleken, weten we welke prikkels de netwer-

54 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Tekst: Jacques Geluk © Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach

WETENSCHAP

ken in ons brein activeren, wat mensen echt beweegt. Daardoor is hun handelen beter te voorspellen. Kritiek van neurosceptici dat de scans alleen laten zien waar activiteit plaatsvindt en niet wat er gebeurt, pareert Lamme.

“Wij kijken altijd naar patronen en kunnen zo verschillende emoties onderscheiden. Wie denkt dat het onzin is houdt zijn literatuur niet bij en degenen die het willen verbieden voeren een achterhoedegevecht.”

Lamme weet inmiddels dat onopvallende, niet te uitgesproken reclames het effectiefst zijn. “Leuke commercials, zoals ‘Even Apeldoorn bellen…’, worden bekroond, maar hebben niet altijd het beoogde effect. Bijna niemand weet om welk merk het gaat en de spotjes hebben ook niet geleid tot een stijging van de verkoop van verzekeringen door Centraal Beheer. Op basis van de analyse van de scangegevens adviseren we onze klanten, vaak grote ondernemingen, overheden en instellingen, zodat ze hun campagnes en reclame-uitingen effectiever kunnen maken. Ze kunnen een nieuwe spot maken of door montage en muziek dingen aanpassen.”

Lamme constateert dat het aantal aanvragen voor scans flink toeneemt. “Ons bedrijf groeit en we zijn nu bezig met het opzetten van vestigingen in het buitenland.”

Stoppen met roken De FMRI-scan is ook een goed hulpmiddel om te voorspellen of iemand echt gaat afvallen of stoppen met roken. Rokers zitten er vaak naast als je hen vraagt of een campagne als ‘Roken is zóóó…’ gaat werken. “Een campagne moet relevant zijn voor de roker en informatie geven over wat roken met je doet en wat een stopcursus inhoudt. Bij een negatieve benadering, met afschrikwekkende beelden, is het belangrijk dat er een handelingsperspectief inzit. Mensen moeten weten hóe ze er vanaf kunnen komen, zonder te veel negatieve emoties te verzenden. Met de functionele scan kun je meten hoe de informatie aankomt en inwerkt, want het brein kan wél goed voorspellen of de campagne effectief is en het deze keer wel gaat lukken te stoppen.

Ook hieruit blijkt dat ons onderbewuste het grootste deel van onze uiteindelijke keuzes en handelingen bepaalt.” Lamme denkt niet dat mensen na de scan ineens hun bewuste mening veranderen. “Met de scan overtuigen we mensen niet. We voorspellen gedrag

en of dat zo is blijkt op het moment dat ze dat gaan uitvoeren.” Er zijn nog meer toepassingen. “Een fMRI-scan werkt niet als leugendetector, maar leest het geheugen uit.” Dat is handig voor politie en justitie. “Iemand kan bewust ontkennen dat een moordwapen van hem is. Uit de scan kan blijken dat het brein het wapen wel herkent en dat liegt niet. Zo kun je ook aan het brein zien of iemand pedofiel is of een andere seksuele afwijking heeft.”

‘De kunst is op de juiste knoppen te drukken in het brein van de consument of de burger’ Nieuw boek Victor Lamme is bezig met een nieuw boek, waarin hij zijn zoektocht naar het bewustzijn in het brein vervolgt. “Dat is ingewikkeld, maar het blijft een interessante vraag wat die hele gedachtenmachine eigenlijk is en waarvoor die dient.” Hoe zijn boek er uiteindelijk gaat uitzien weet de hersenonderzoeker nog niet. Hij is pas begonnen. “Je maakt tevoren een plan, maar tijdens het schrijven kom je op allerlei grappige en boeiende voorbeelden en gaat het een eigen leven leiden.

Het boek schrijft jou.” Wel weet Lamme dat hij zal schrijven over de manier waarop men-

sen zich laten beïnvloeden door de wereld om hen heen, die gebruik maakt van allerlei marketinginstrumenten. Zoals ‘nudging’: mensen een vriendelijke duwtje in de goede richting geven. “Ook de overheid en bijvoorbeeld gezondheidswerkers kunnen hiermee vrij onopgemerkt mensen helpen makkelijke en betere keuzes te maken. Met scans zijn de effecten daarvan te voorspellen.”

Lamme maakt zich zorgen over sommige bewustwordingscampagnes. “Een mooi voorbeeld is de SIRE-campagne tegen asociaal gedrag, waarin schreeuwende en op de openbare weg ruziënde mensen de hoofdrol spelen.

De campagnemakers willen mensen bewust maken van het feit dat dit gedrag slecht is.

Maar ze bereiken ongemerkt precies het tegenovergestelde: door te laten zien dat mensen dit doen, zend je het signaal uit dat dit ‘normaal’ gedrag of de sociale norm is. En doordat mensen gedrag nu eenmaal heel snel van elkaar overnemen is het effect van de campagne precies het omgekeerde van de doelstelling: het asociale gedrag zal erdoor toenemen in plaats van afnemen. Het is dus veel beter te laten zien wat goed is”, zegt Lamme. “In het verlengde hiervan is het interessant dat het management van een bedrijf neuromarketingprincipes kan inzetten om een vorm gedragsbeïnvloeding te realiseren, die hun medewerkers creatiever en effectiever maakt. Daarvoor is niet per se een scan nodig. Bestaande kennis over ‘nudging’ en hoe het brein werkt is voldoende. Het is ook hier belangrijk positief gedrag te benadruk-

Weetjes…

Voorbeeld – “Burrhus Frederic Skinner (1904-1990), een

Amerikaanse psycholoog die er vanuit ging dat de prikkels die een mens opneemt er als gedrag uitkomen, is een voorbeeld voor mij”, zegt Victor Lamme. Skinner staat bekend als grondlegger van het ‘behaviourisme’, waaruit experimentele en toegepaste gedragsanalyse zijn voortgekomen.

Opmerkelijk – De vrije wil van de hersenonderzoeker is

niet groter of kleiner dan die van anderen. Booking.com gebruikt slimme trucs als je een hotelkamer wil boeken.

Ineens flitst op dat er andere mensen ook naar je hotel kijken en dat er nog 1 kamer beschikbaar is. Zo zetten ze je onder sociale druk en manipuleren ze hebzucht en angst.

“Ik weet hoe het werkt, maar toch heb ook ik die neiging zo snel mogelijk te boeken.” Wie beslist in dat geval, de professor of zijn brein? Het antwoord is duidelijk.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 55

WETENSCHAP

ken, door werknemers die het niet goed doen wat af te zonderen en degenen die het goed doen te etaleren. Mensen kopiëren nu eenmaal heel graag het gedrag van anderen.” Volgens Lamme steekt vooral de overheid in op het rationeel handelen van de mens – als je het maar vertelt en uitlegt gaan ze wel het goede doen – en hamert zij op bewustwording en transparantie. “Dat laatste is misschien wel het slechtste idee van de laatste 20 jaar, omdat je ook daarmee meestal het omgekeerde bereikt van wat je wilt en zeker geen vertrouwen wekt.

Als je ziet hoe een worst wordt gemaakt, wil je hem ook niet meer eten!”

Over dat soort zaken en hoe je wel op de goede knoppen in het brein van consumenten en burgers kunt drukken, praat ik graag tijdens mijn lezingen. Hoewel dat in ‘De vrije wil bestaat niet’ ook aan de orde kwam, komt juist dat onderwerp ter sprake in mijn tweede boek, waar ik ook vooral kijk hoe je die kennis vertaalt naar de praktijk van de marketeer, de manager of de politicus.”

Weten hoe dingen werken Lamme heeft geneeskunde gestudeerd omdat hij het leuk vindt te weten hoe dingen werken.

Patiënten behandelen is nimmer zijn ambitie geweest. “Een van de minst bekende onderdelen van het menselijk lichaam is het brein.

Ik voelde me zo aangetrokken tot mysterieuze vraagstukken rond bewustzijn en het onbewuste dat het een passie werd. Ik ben gepromoveerd op onderzoek naar de werking van de visuele cortex, het gebied in de hersenen waar signalen uit de ogen worden verwerkt.

Hoe kun je met 1,5 kilo vet en eiwit bewuste ervaringen opdoen en hoe werkt het algemene bewustzijn? Daar wil ik steeds meer over ontdekken en delen. Bijvoorbeeld door lezingen te geven of te schrijven. Voor wetenschappelijke tijdschriften is dat saai, maar als ik lekker weg kan schrijven is dat heerlijk. Dat geldt voor boeken, maar ook voor kortebaanwerk, zoals het vrij associëren in columns.” In 2012 is ‘Het brein van Beatrix’ uitgekomen, een bundel gedurfde columns over hoe je wordt gehersenspoeld door het nieuws. “Wat uit puur wetenschappelijk oogpunt boeiend is, is het aanvragen van subsidies, want dan moet je de subsidiegevers enthousiast maken met wat je schrijft.” Dat is gelukt want voor zijn onderzoek naar wat bewustzijn precies is heeft hij 2,3 miljoen euro gekregen van de Europese Unie.

56 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Prof. dr. Victor Lamme is hoogleraar cognitieve neurowetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, expert op het gebied van perceptie en bewustzijn, auteur van het boek ‘De vrije wil bestaat niet’, columns en wetenschappelijke artikelen en partner in Europa’s eerste neuromarketing onderzoeks- en adviesbureau Neurensics.

Lamme heeft geneeskunde gestudeerd aan de UvA en is gepromoveerd aan het Interuniversitair Oogheelkundig Instituut (IOI-KNAW, 1992, cum laude). Vervolgens was hij postdoc-onderzoeker aan het MIT in Boston, KNAW fellow in Amsterdam en hoofdonderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Neurowetenschap (NIN-KNAW).

Sinds 2002 is hij terug bij de Universiteit van Amsterdam. victorlamme@speakersacademy.nl

leider S C HA P

Leiderschap met emotie en commitment Gyuri Vergouw

D

e emotionele binding van managers en medewerkers met een project of organisatie is van cruciaal belang, of zoals managementgoeroe Tom Peters zegt: ‘Mensen kunnen serieuze emotie, commitment en energie ruiken van een kilometer afstand.’ Wat wil je ook als we dagelijks te horen krijgen dat men ‘er nog even naar gaat kijken’, ‘het ‘meeneemt’ en 'er later op zal terugkomen’ of ‘het echt heel erg interessant vindt’. De vrijblijvendheid straalt er dan vaak vanaf af. Dat voelen we, dat merken we en het heeft vaak desastreuze gevolgen voor organisaties. En dat terwijl we in deze tijd juist managers, medewerkers, sporters en trainers zoeken met waarachtige authenticiteit, betrokkenheid en bevlogenheid. Mensen met hart voor de zaak die ‘er voor gaan’.

Iedereen zal zeggen gecommitteerd te zijn, maar waar is die zo broodnodige betrokkenheid als je het echt nodig hebt, bijvoorbeeld vlak na een reorganisatie? Waar blijven de passie en het engagement als een project plots niet zo soepel loopt als gedacht of als het voor de organisatie even tegenzit in de markt? Niet voor niets zoeken organisaties naar eigenaarschap en ‘afspraak is afspraak’. Dat blijkt in de praktijk altijd weer lastig te zijn. Als manager zoek je naar oplossingen om de medewerkers achter je plannen en in de gewenste richting te krijgen. De essentie ligt in commitment: een vrijwillige maar niet vrijblijvende afspraak.

Veel van de voorwaarden om het gewenste commitment te creëren zijn common sense, maar zelden common practice.

Toch biedt de geschiedenis voldoende voorbeelden waarbij een gemeenschappelijk doel en een emotionele binding met de doelstellingen van leiding en medewerkers tot grote successen hebben geleid. Neem het maanproject van de Amerikaanse president John F. Kennedy. Een van de meest uitdagende projecten uit de geschiedenis van de mensheid. Het was Kennedy die het begrip commitment op de kaart zette. In zijn toespraak over de wens als eerste natie een man op de maan te zetten vraagt hij hiervoor steun bij het Amerikaanse volk, waarbij vooraf open en concreet alle consequenties worden uiteengezet. Men mag nee zeggen, maar als men ja zegt heeft het duidelijke consequenties.

Het project wordt uiteindelijk binnen het gestelde budget, binnen de gestelde tijd en met het gewenste resultaat afgeleverd.

Kom daar tegenwoordig eens om!

Er zijn voldoende voorbeelden dichter bij huis te vinden, zowel in negatieve als positieve zin: van de vaak moeizaam verlopende grote (ICT)-projecten in ons land tot het succes van bondscoach Louis van Gaal op het WK van 2014. We kunnen er veel van leren. De oplossing ligt in waarachtig leiderschap dat op vrijwillige, maar niet vrijblijvende basis afspraken weet te maken. Dat is lastig genoeg, maar biedt voordeel aan alle betrokkenen.

© Foto: sanders & rozenmeijer

Gyuri Vergouw is organisatieadviseur, econoom, auteur en sportkenner. Hij heeft grote reorganisaties begeleid bij multinationals en overheden. Hij is een internationaal gevraagd spreker en heeft leiderschapsprogramma’s verzorgd voor managers in landen als Zuid-Korea, Engeland, Suriname en Duitsland. Als auteur breekt Vergouw in 2000 internationaal door met zijn boek ‘De Strafschop’, dat alle aspecten van het falen van Nederlandse spelers op dit cruciale onderdeel belicht. Zijn meest succesvolle managementboeken zijn ‘De digitale manager’ (top 10 managementboek.nl) , ‘Sabbatsverlof’ (top 10), ‘Bondscoach!’ (top 20), Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen (top 20) en ‘Commitment’(top 40). Zijn kennis van de managementaspecten van het voetbal bezorgden hem de bijnamen ‘Professor Penalty’ (Barend & Van Dorp) en ‘voetbalprofessor’ (NCRV). gyurivergouw@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 57

Tekst: Jacques Geluk © Foto: Peggy Jansen dank aanMAGAZINE de rijksvoorlichtingsdienst 58 |met ACADEMY® 2015

KUNSTHISTORIE

‘Historie tot leven brengen is een dankbaar métier’ Dr. Paul Rem Kunsthistoricus dr. Paul Rem wil als conservator met authentieke meubelstukken en toebehoren een verhaal vertellen over hoe het leven op Paleis Het Loo er door de eeuwen heen heeft uitgezien. Het is zijn missie verleden en heden te verbinden, zodat bezoekers van het museum zich herkennen in wat ze zien en er ook nu nog wat mee kunnen. “Voor hen doen we het allemaal, hen willen we blij maken”, zegt Rem, die na ruim twintig jaar zijn enthousiasme nog steeds graag deelt. In het museum, maar ook op tv en tijdens lezingen.

“I

in zijn werk als conservator in het voormalige koninklijke paleis, dat k houd ervan iets levends te vertellen over dode dingen, want ik sedert 1984 een museum is. “Ik ben geïnteresseerd in hoe families – heb geen enkele illusie dat de verzameling die ik koester, mijn het had ook een boerenfamilie kunnen zijn – onder bepaalde omstangeliefde 3.000 meubelen, op zichzelf enig enthousiasme opwekt. Weidigheden functioneren en de uiterlijkheden die daarbij horen. Daar nigen lopen daar sinds de jaren zeventig, toen er brede aandacht was reken ik ook de door het koningshuis steeds weer bevestigde tradities voor antiek en het meubel, nu nog warm voor. Het kan ook anders! onder, want die zijn belangrijk voor de continuïteit. Ik heb gemerkt Door de passende objecten erbij te zoeken kan ik het meubel in zijn dat over alles is nagedacht.” samenhang laten zien en vertelt het een verhaal waarin mensen wel zijn geïnteresseerd, vooral als er raakvlakken zijn met het heden.

Geschiedenis Daarom probeer ik belangstellenden in begrijpelijke taal iets over De conservator vindt het onbegrijpelijk als een bekende politica zegt vroeger mee te geven dat hen nog steeds kan boeien, omdat het ook dat ze niets om geschiedenis geeft. “Ze beseft niet dat alles wat zij nu zinvol is”, zegt kunsthistoricus dr. Paul Rem in de prachtige ambivandaag doet, morgen geschiedenis is. Jaartallen zijn niet belangance van het ruim 300 jaar oude Paleis Het Loo in Apeldoorn, waar rijk, maar je moet je wel interesseren voor waar het allemaal vandaan hij conservator is van de deelcollecties meubelen, goud en zilver, intekomt. Anders ontken je je eigen achtergrond, identiteit en de culrieurtextiel en sculpturen. tuur van waaruit je alles doet. Zonder dat heeft niets zin en dan vlieg Hij is opgeleid voor de monumentenzorg, maar eenmaal afgestuje doelloos rond.” Voor Rem geldt dat nog meer dan voor anderen. deerd levert hem dat geen baan op. “Geen probleem. De architec“Als conservator heb ik te maken met een historische collectie. Ik zou tuur is de moeder aller kunsten en meubelen zijn daarvan een direct heel slecht zijn in mijn métier, als de achtergrond en de herkomst van aftreksel.” Paul Rem studeert af op de negentiende-eeuwse verboude meubelen en attributen die ik wil laten wing van Paleis Soestdijk. “Als kind fascineerde het mij al dat er een familie is die ‘ Door een meubel in zijn zien mij niet zouden boeien. Eens in de zoveel tijd ga ik naar Paleis Noordeinde en voorrechten en privileges schijnt te hebsamenhang te laten neem ik in het archief allerlei oude rekeben, maar waarbij het instituut dat zij verzien vertelt het een ningen door. Aan de hand van nummers tegenwoordigt groter is dan zij. Het was in kan ik bijvoorbeeld een oude tafel terugde jaren tachtig niet hip om je als intellecverhaal’ vinden en uitzoeken in welke kamer die tueel bezig te houden met het koningshuis stond. Ook kan ik onderzoeken of de koning bepaalde spullen in zijn en de monarchie, dus heb ik juist voor dit onderzoek gekozen. Niet privé omgeving heeft gebruikt, of ze zijn smaak vertegenwoordigden dat ik zo recalcitrant ben, maar het was terra incognita, onbekend of alleen maar door zijn intendant waren uitgezocht. Het is aan mij terrein.” Paul Rem doet eerst, met toestemming van de koningin, de collectie open te leggen en de voorwerpen te presenteren in een onderzoek in het Koninklijk Huisarchief naar de 'boeiende' bouwgebreder verband om zo de relevantie voor de huidige museumbezoeschiedenis van Paleis Soestdijk. Daarna schrijft hij een nederige brief ker te vergroten.” met het verzoek of hij, mocht er ooit gelegenheid zijn, een keer mag komen kijken in het paleis om de theorieën uit zijn onderzoek te staZilveren schaal ven. “Plotseling kreeg ik het bericht: ‘Morgen! De prinses (Juliana, Paul Rem staat op, pakt wat papieren en foto’s en zegt: “We overwegen red.) is dan in Keulen’. Geweldig, want vrijwel niemand was er ooit een zilveren schaal aan te kopen. In het Koninklijk Huisarchief zoek binnen geweest. Het werd een enorm vruchtbare dag en ik voel me ik uit of het monogram met de letter A toebehoort aan prins Alexandankbaar dat ik als onbekende student deze kans kreeg.” Paul Rem der, de tweede zoon van koning Willem III, of aan Anna Pauwlona, blijft bij de monarchie en uiteindelijk komen al zijn interesses samen

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 59

KU N STHISTORIe

de echtgenote van koning Willem II. Aan de hand van het jaarmerk kan ik nagaan wanneer de schaal is gemaakt en ook de zilversmid heeft zijn merkje achtergelaten. Wanneer ik dat allemaal boven water heb gekregen vraag ik me af of de collectie voor Het Loo van belang is en vervolgens of de 400.000 bezoekers die ons jaarlijks bezoeken er blij van worden. Als een stuk alleen interessant is voor het depot, zeg ik niet doen! Wanneer ik die schaal nodig heb om te laten zien hoe de tafels waren gedekt tijdens koninklijke diners en de prijs redelijk is zeg ik ja. Tenminste wanneer het object voldoet aan zo’n twintig condities. Het moet bijvoorbeeld oud-Oranjebezit zijn, ertoe doen, toepasbaar zijn en helpen een verhaal te vertellen. Ik reis als het ware met de teletijdmachine van Suske & Wiske terug naar die periode om zo dicht mogelijk bij de werkelijkheid te komen. Alles moet kloppen. Tot en met de menukaart aan toe. Het grappige is dat je dan bezoekers aantekeningen ziet maken en dat ze ideeën opdoen voor hun eigen diners thuis.” Het liefst toont Rem meubelen en toebehoren die echt op Het Loo zijn gebruikt. “Dat is ons uitgangspunt, maar hoewel hier een basis-zilverkamer was, gingen veel stukken heen en weer tussen de verschillende paleizen. Als een niet-geregistreerd object eraan bijdraagt dat bezoekers hun eigen maaltijden in relatie kunnen zien met de historische koninklijke maaltijden, laten we het toch zien.”

Augusta Victoria “Misschien dat we binnenkort meer met Duitsland gaan doen. Ik heb gezien dat Augusta Victoria, die als echtgenote van keizer Wilhelm II koningin van Pruisen en keizerin van het Duitse Rijk was, op 20 november 1907 op Het Loo een galadiner kreeg aangeboden. Dat is dan een mooie aanleiding de hofmaarschalk bij een volgend bezoek aan het archief te vragen of gegevens bewaard zijn gebleven, waaruit blijkt welk servies toen is gebruikt en of zij dat nog hebben. Daarna kijk ik of er genoeg bouwstenen zijn om bezoekers te laten zien hoe de tafel tijdens dat diner was gedekt en aan de hand van de meubelen in samenhang met de overige objecten te vertellen hoe het eraan toeging.

Zo’n tentoonstelling kan een aanleiding zijn voor een groter verhaal over Duitsland, dat toen bestond uit allerlei koninkrijkjes en prinsdommen die onderdeel werden van het keizerrijk. Dat betekende dat als de koning van Saksen hier kwam dineren, er minder groots werd

uitgepakt dan bij een bezoek van de keizer en de keizerin. Dan vind ik het interessant welke serviezen ze hadden. Ook via de tafeldecoratie werd diplomatie bedreven. De serviezen zullen ongetwijfeld Duits zijn geweest en waren misschien wel afkomstig van de Königliche Porzellan-Manufaktur in Berlijn.”

Enthousiast als altijd vertelt Paul Rem dat niet alle exposities ver teruggaan in de tijd. Ook recente gebeurtenissen kunnen het onderwerp zijn. “In 2013 hebben we getoond hoe het diner er uitzag dat koningin Beatrix, op haar laatste dag in functie, heeft laten aanrichten in het Rijksmuseum. Zelfs de vloerbedekking uit het museum en ook de regalia, zoals de kroon en de jurk van koningin Maximá, zijn naar hier gehaald. Als Napoleon, Lodewijk XIV of Willem van Oranje vroeger een banket gaven mochten gewone mensen na afloop komen kijken. Het was te mooi om meteen af te ruimen. Dat was geen ogen uitsteken, men gunde hen een blik op wat zij anders nooit hadden kunnen zien.”

Naam Paul Rem heeft naam en faam verworven met zijn werk, waardoor hij geregeld uitnodigingen krijgt mee te werken aan televisieprogramma’s om gebeurtenissen rond het Koninklijk Huis in historisch perspectief te zetten of voor het geven van lezingen en presentaties. “Het museum is een organisatie zonder winstoogmerk, dus extra publiciteit is meegenomen. Ik weiger echter aperte dingen te zeggen over de huidige Oranjes, want ik ben geen royalty watcher, maar het is fijn om aan de hand van objecten – naast de 3.000 meubelen zijn er tienduizenden stukken, variërend van vitrages en tapijten tot kussens en kamerschermen – bepaalde zaken uit te leggen. Op Het Loo, maar ook in mijn columns, waarin ik eveneens vaak voorwerpen van toen naar het nu breng. Het gaat erom wat mensen ermee deden en wat je er in deze tijd nog aan kunt hebben. Dat maakt verhalen en tentoonstellingen interessant.” Na ruim twintig jaar kent hij de collectie door en door en ziet en legt hij verbanden, die hij vroeger niet opmerkte. “Nu kan ik de beste beslissingen nemen. Als we een historische tafel reconstrueren, denk ik nu: mijn hemel, ik heb er ook geschenken bij die de keizerin gaf op de dag dat ze hier was. Dat maakt het allemaal nog veel aantrekkelijker en de bezoekers nog blijer.”

Dr. Paul Rem studeerde Kunstgeschiedenis en Klassieke Archeologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam en studeerde af op de verbouwing van Paleis Soestdijk in de periode 1815-1821. Hij promoveerde op zestiendeeeuwse kerkinterieurs in Dordrecht en Rotterdam na de Beeldenstorm. Als conservator bij Paleis Het Loo beheert hij sinds 1993 de deelcollectie kunstnijverheid: meubelen, verlichtingsornamenten, interieurtextiel, goud, zilver, sculpturen en klokken en organiseert hij tentoonstellingen.

Rem is verder onder meer keurmeester meubelen van TEFAF Maastricht, auteur van diverse publicaties, deskundige in diverse televisieprogramma’s en enthousiast spreker. paulrem@speakersacademy.nl

© Foto: paul kramer

60 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

WETENSCHAP

‘Beter communiceren?

Sloop je babyfoon!’

Dr. ir. Rolf Hut

N

aast me op de A10 rijdt een Amsterdamse metro.Ikhebfantastischzichtopdeonderstellen: remmen, schokdempers, aandrijfassen. Het soort grote techniek dat het kind in mij wakker schudt. Ik vraag me af wie de metro gemaakt zal hebben en realiseer me dat het een grote groep mensen samen is geweest. Iemand de remmen, iemand anders de schokdempers, iemand de aandrijfas. Er zijn geen 'metrobouwers' en toch heel veel tegelijk.

Ik heb het makkelijk: als wetenschapper moet ik goed mijn onderzoek doen en dat publiceren. Ik hoef niets te weten van het werk van HR-medewerkers of bestuursvoorzitters van de universiteit. De metrobouwer die aandrijfassen maakt, moet naast dat hij expert moet zijn in aandrijfassen ook iets weten over schokdempers. Anders kan hij niet communiceren met de schokdemperbouwer. Metrobouwers moeten 'T-shaped' zijn: gevormd als een letter T: diep op één gebied maar breed op veel gebieden.

De term T-shaped heb ik van softwarebedrijf Valve. Bij Valve verwachten ze van programmeurs dat ze zich verdiepen in de basis van ontwerpen. Ontwerpers moeten een klein beetje kunnen boekhouden. Boekhouders moeten de basis van programmeren begrijpen. T-shaped medewerkers kunnen beter met elkaar meedenken en hebben meer begrip voor elkaars wereld.

Hoe word je T-shaped? Je kan natuurlijk als ontwerper 'boekhouden voor dummies' erbij pakken. Dat heeft voor mij nooit gewerkt: ik ben geen boek-leerling. Ik moet dingen zelf doen, zelf proberen. Daarom ben ik zo blij met mijn Volkskrant column waarin ik eens per maand laat zien dat je techniek thuis in kan zetten om mooie dingen te maken. Elke maand kies ik expres een onderwerp waarvan ik vind dat ik 'er toch iets over moet weten'.

Vorige maand heb ik mijn eerste (android) app

geschreven. De maand daarvoor heb ik een antenne geklust om het bereik van onze babyfoon te vergroten. Zowel de programmeertaal Java (voor apps) als de werking van antennes had ik nog nooit bestudeerd. Door de maandelijkse deadline heb ik me op deze gebieden kunnen verbreden.

'Er zijn zat mensen die prima uit boeken leren en minder leren van zelf doen' Vanochtend had ik voor mijn (wetenschappelijke) werk overleg met een wetenschapper die expert is op het gebied van water meten met satellieten. Hij begon over de antennes op verschillende satellieten en ik begreep hem niet.

Maar door mijn gepruts met de babyfoon-

antenne begreep ik net genoeg om de goede vragen te stellen. Door mijn T-shape begrepen we elkaar!

Ik heb het makkelijk als wetenschapper: ik hoef niet T-shaped te zijn. Ik kan in mijn eigen hoekje van de wetenschap mijn eigen ding doen. Als ik echter wel T-shaped ben, kan ik uitreiken naar andere wetenschappers en kan ik makkelijker samenwerken.

Ik ben een stuk meer T-shaped geworden omdat ik maandelijks een project moet opleveren. Mocht die verplichting vanuit de krant ooit wegvallen, dan zal ik er alles aan doen om het maandelijkse ritme toch vast te houden.

Door dat ene project per maand kan ik mijn eigen diepgang, mijn eigen expertise, veel beter in teams tot zijn recht laten komen. Door een dag per maand met de babyfoon te klooien ben ik een betere wetenschapper geworden.

Rolf Hut is wetenschapper aan de TU Delft en lost zijn problemen met een ‘MacGyverinstelling’ op. Hij maakt meetapparatuur van consumentenelektronica. Hij zoekt nieuwe inzichten in bestaande openbare databronnen en motiveert studenten om te leren door te ontdekken, te bouwen en te doen. Daarnaast is hij duizendpoot en heeft hij een brok energie die hij gebruikt om evenementen op te zetten. Hut is publiek spreker over techniek en wetenschap en schrijft een maandelijkse column in de Volkskrant over techniek voor in huis. rolfhut@speakersacademy.nl

© Foto: tedx Delft

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 61

gezondheidszorg

‘Hoog eigen risico is een risico’ Mr. André Rouvoet “Aan het einde van elk jaar, wanneer zorgverzekeraars zorg inkopen en premies vaststellen, laaien de discussies hoog op. Dat hoort erbij. Sommige mensen zijn boos dat ze niet altijd zelf kunnen kiezen bij welke specialist of in welk ziekenhuis ze zonder bijbetaling terechtkunnen. Anderen vinden de premies of het eigen risico te hoog, maar willen niet bezuinigen”, zegt mr. André Rouvoet, voorzitter van branchevereniging Zorgverzekeraars Nederland. “Tijdens lezingen kan ik goed uitleggen hoe het zit. Dan vinden ze het nog niet altijd leuk, maar ze snappen het wel.”

Z

orgverzekeraars hebben een zorgplicht, moeten voldoende zorg inkopen en zijn wettelijk gehouden beslissingen te nemen over kwaliteitsverbetering en kostenbeheersing. Dat levert voortdurend dilemma’s op.

“Alle patiënten zijn verzekerden, maar niet alle verzekerden zijn patiënten. Het belang van jonge en gezonde mensen is zo weinig mogelijk premie betalen, dat van degenen die in het ziekenhuis terechtkomen is goede zorg.

Voor basiszorg, eerste hulp en spoedhulp kan iedereen overal en in de buurt terecht.

Bij complexe behandelingen ligt dat anders.

De tijd dat mensen voor alle behandelingen overal terecht konden en iedere zorgaanbieder vanzelf een contract kreeg is voorbij. Juist vanwege de kostenbeheersing kopen verzekeraars zorg steeds scherper in, waarbij de kwaliteit van de aanbieders een grote rol speelt. Vanuit de zaal krijg ik altijd de vraag waarom. Ik begin dan met een wedervraag: ‘Waar gaat u naartoe wanneer u te maken heeft met ernstige brandwonden?’ En dan roept vrijwel altijd iedereen: ‘Beverwijk’. En niet: 'ons lokale ziekenhuis'. Dat is interessant. Waarom zou dat dan voor darmkanker anders moeten zijn?”, aldus Rouvoet die in zijn directe omgeving iemand kent die voor een zeldzame aandoening op slechts één plek in Nederland terecht kan. “Zouden we voor de paar honderd patiënten die daaraan lijden in alle 94 ziekenhuizen noodzakelijke dure apparatuur neerzetten, dan wordt die vier van de vijf dagen niet gebruikt, maar betalen alle verzekerden er wel voor. Door deze behandeling op één plaats te concentreren verbetert de kwa-

62 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

liteit en blijven de kosten beheersbaar. Als ik het zo breng, begrijpen mensen het.”

“De keuzevrijheid voor verzekerden is dat zij zelf hun polis en de bijbehorende voorwaarden kunnen kiezen. Wie voor een wat goedkopere naturapolis kiest neemt voor lief dat zijn zorgverzekeraar met een (groot) aantal zorgaanbieders contracten heeft afgesloten, maar niet met allemaal. Het staat mensen vrij toch naar een niet-gecontracteerde zorgverlener gaan, ze lopen alleen de kans (een deel van) de behandeling zelf te moeten betalen.

Rouvoet hecht aan een goede uitleg: “Als er geen contract is tussen een zorgverzekeraar en een aanbieder, zijn er geen afspraken te maken over prijs en volume. Zo’n behandelaar kan dan onnodig behandelen en verwij-

‘De tijd dat iedereen voor alle behandelingen overal terecht kon is voorbij’ zen. Op dit moment moet dan toch 80 procent worden vergoed. Dat betekent dat we in dat geval de kosten niet beheersen en de premie niet omlaag kan. Daarom is aanpassing van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet nodig, zodat zorgverzekeraars de mogelijkheid krijgen minder of zelfs niets te vergoeden. Het goede nieuws is dat anderen niet hoeven meebetalen voor aanbieders die bijvoorbeeld onnodige zorg of zorg van onvol-

doende kwaliteit leveren. Overigens heeft dit niets te maken met 'afschaffing van de vrije artsenkeuze'. Flauwekul. Ook nu krijg je bij een naturapolis immers niet honderd procent vergoed.”

Premie en eigen risico André Rouvoet begint lezingen vaak met de uitslag van een onderzoekje naar het grootste probleem in de zorg. “Dan zegt het Nederlandse publiek dat de premie te hoog is en tegelijk dat niet te veel mag worden bezuinigd.

Ook dat is een dilemma. Een lage premie met overal en altijd de beste zorg is onmogelijk.”

Het hoge verplichte eigen risico van 375 euro in 2015 – 15 euro meer dan dit jaar en 225 euro meer dan in 2008 – zit ook veel mensen dwars. “De zorgverzekeraars gaan daar niet over. Het kabinet bepaalt de hoogte van het eigen risico. Het is nu zo hoog dat mensen niet verwachten dat ze dat bedrag vollopen, waardoor sommigen kiezen voor een extra vrijwillig eigen risico van 500 euro. Dat scheelt premie. Het probleem is dat velen zich niet afvragen of ze 875 euro kunnen betalen als ze in het ziekenhuis terechtkomen, want uiteindelijk moet die zorg wel worden betaald.”

Voor het principe van een eigen risico is volgens Rouvoet wat te zeggen, omdat het een zekere remmende werking kan hebben, zodat mensen niet voor elk wissewasje naar de dokter gaan. “Naarmate het bedrag hoger is, is het negatieve effect voor chronisch zieken harder en scherper en dreigt uitholling van de solidariteit. Ik zou liever een verlaging zien.” Of een hoog eigen risico ervoor zorgt dat de remmende factor te groot is en mensen ook

gezondheidszorg

noodzakelijke zorg mijden die ze niet kunnen betalen, is niet helemaal duidelijk doordat daarbij andere factoren een rol kunnen spelen.

Achterban Rouvoet spreekt ook voor aanbieders van zorg.

“Ik zet ze wel eens bewust in een rol waarvan zij zich niet bewust zijn. Een dagvoorzitter introduceerde mij door te zeggen dat ik de enige in het panel was zonder achterban. Bij wijze van ingeving antwoordde ik: ‘U vergist zich. Sterker: ik ben de enige die kan zeggen dat iedereen in de zaal mijn achterban is. Het zijn allemaal verzekerden’. De aanwezige fysiotherapeuten, apothekers en andere zorgverleners waren boos op de verzekeraars, omdat ze geen of slechte contracten krijgen, maar in hun rol van verzekerde zoeken ze net als iedereen naar ze een mooie goedkope polis. Kostenbeheersing en bezuinigingen zijn niet in hun belang als aanbieders, maar wel als privépersonen. Alles dat verzekeraars doen om verzekerden een lagere premie in rekening te brengen, wordt ergens gevoeld. Mensen mogen boos zijn, maar ze kunnen niet beide hebben.” Aan een algemeen publiek legt hij uit dat fysiotherapeuten teleurgesteld zijn, omdat ze vanwege scherp inkopen op kwaliteit en kostenbeheersing door de verzekeraars wellicht hun praktijk moeten sluiten. “Ik vraag dan of ze als verzekerden meer premie willen betalen voor twee extra praktijken als er al zes in hun wijk zijn of voor een extra apotheek. Dan begrijpen mensen waarom wij soms nee zeggen tegen een zorgaanbieder.”

Volgens Rouvoet groeien de zorgkosten nog steeds, maar minder snel. “Bij ziekenhuizen was de groei enkele jaren geleden nog 4 à 5 procent per jaar, voor dit jaar is 1,5 procent afgesproken en vanaf 2015 1 procent per jaar. In de curatieve zorg in ziekenhuizen is sprake van groeibeheersing. In de langdurige zorg gaat het om grote hervormingen, gecombineerd met een bezuinigingstaakstelling. Als ik een lezing geef van een uur vertel ik dat we in dezelfde tijd in Nederland 8,3 miljoen euro uitgeven aan zorg. Het volgende uur ook, enz. Dat gaat 24/7 door. Zo belang-

TEKST: JACQUES GELUK Fotografie: zorgverzekeraars nederland

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 63

gezondheidszorg

rijk vinden we zorg. Bij 9 of 10 miljoen euro per uur voelen we dat in de premie. Als we dat niet willen moeten we accepteren dat kosteneffectieve maatregelen nodig zijn en dat die ergens worden gevoeld. Nederland staat met zijn zorgstelsel al vijf jaar op 1 in de European Health Consumer Index.

Dat zegt niet alles, wel veel. Het enige punt waarop we nog niet goed scoren is die kosteneffectiviteit.”

Portefeuille Als Kamerlid heeft Rouvoet altijd wel zorg in zijn portefeuille gehad. “In 2004 heb ik, als woordvoerder van de ChristenUnie, de Zorgverzekeringswet in de Tweede Kamer behandeld. Daarmee werd met de komst van een verplichte basisverzekering een nieuw stelsel ingeluid, met een voor iedereen gelijk basispakket, uitgevoerd door de gezamenlijke zorgverzekeraars, en verdween de scheiding tussen particuliere en ziekenfondsverzekerden. In 2005 werd de jeugdzorg van de AWBZ overgeheveld

dat de discussie verheldert. Ik geef mensen de ruimte hun verhaal te houden. Mijn rol is het faciliteren van de sprekers, het bedienen van het publiek en ervoor zorgen dat er wat luchtigheid in het programma zit. Er is geen onderwerp zo zwaar dat je er niet over kan lachen.”

Mis politiek niet “Zonder enige zurigheid of bitterheid kan ik zeggen dat ik de politiek niet mis. Na exact 5.000 dagen in het parlement en op de dag af zeventien jaar in de actieve Haagse politiek, heb ik 17 mei 2011 afscheid genomen. Mijn vertrek was niet gepland. Ik was verknocht aan het politieke bedrijf. Dat was hele-

maal mijn wereld, maar toen ik de beslissing genomen had voelde het goed. Ik heb er nooit spijt van gehad”, vertelt Rouvoet.

“Ik was wel ineens ambteloos burger, had geen aanbiedingen liggen, maar vrij snel na de zomer kwam Zorgverzekeraars Nederland. “Het is een andere wereld met private verzekeraars, maar tegelijk veel publieke raakvlakken en randvoorwaarden waaraan ik zelf gehecht ben. Bovendien heb ik veel te maken met Den Haag en veel verschillende groepen. Het appelleert aan de vaardigheden die ik ook als minister en politicus moest hebben. De wereld van de zorg boeit me mateloos en het besturen ligt me. Daarover vertellen en debatteren is leuk.”

‘Zorgaanbieders zijn óók verzekerden’ naar de provincies, maar was daar eigenlijk een vreemde eend in de bijt. Als demissionair minister heb ik na de evaluatie van die maatregel in 2010 snel geschakeld en toch de hoofdlijnen voor een nieuw jeugdstelsel naar de Kamer gestuurd, met als kern de jeugdzorg te laten aansluiten op het jeugdwerk dat de gemeente al lang lokaal doet.

Denk aan consultatiebureaus, de schoolartsendienst en andere activiteiten binnen de Centra voor Jeugd en Gezin. Dan kan alles dat kinderen, jongeren en gezinnen betreft op gemeentelijk niveau bij elkaar komen. Door alles in een hand te brengen zijn ook jonge volwassenen beter te helpen.

De lokale democratie moet controleren of alles goed gebeurt, niet de Tweede Kamer.”

Rouvoet heeft lang afgehouden over de wet te spreken, vanwege zijn betrokkenheid als minister, maar nu doet hij dat geregeld. “Als dagvoorzitter helpt het dat ik de materie en veel van de sprekers ken, maar ik geef er dan zelf geen mening over, hooguit wat feiten als

64 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Mr. André Rouvoet is sinds 2012 voorzitter van de branchevereniging Zorgverzekeraars Nederland, als opvolger van Hans Wiegel die de functie heeft vervuld sinds de fusie tussen de Vereniging van Zorgverzekeraars en het Kontaktorgaan Landelijke Organisaties van Ziektekostenverzekeraars op 1 januari 1995. Rouvoet is Tweede Kamerlid geweest voor de RPF en vanaf 2001 voor de fusiepartij ChristenUnie, waarvan hij in 2002 fractievoorzitter werd. In het kabinet Balkenende IV (2007-2010) was hij minister van Jeugd & Gezin en vice-premier. Nevenfuncties zijn op dit moment onder meer voorzitter van de Commissie Voorkomen Seksueel Misbruik in de Jeugdzorg en van de Maatschappelijke Adviesraad van de PO-raad. Rouvoet is een ervaren spreker en dagvoorzitter, die kennis en humor perfect weet te combineren. andrerouvoet@speakersacademy.nl

DAG VO ORZ IT TE RS C HA P

Onafhankelijke gespreksleider prikkelt sprekers en toehoorders Roelof Hemmen Roelof Hemmen, presentator van het RTL Nieuws en B.L.T. op BNR Nieuwsradio, leidt al jaren als onafhankelijke dagvoorzitter en discussieleider congressen en bijeenkomsten over vrijwel alle denkbare thema’s. De veelzijdige journalist bereidt zich intensief voor, zodat hij altijd weet waarover hij praat en snel kan reageren. Die betrokken aanpak blijkt een succesformule te zijn.

D

oor zijn ruime ervaring als algemeen radio-, televisie- en dagbladjournalist is Roelof Hemmen in staat zich informatie snel eigen te maken. “Bovendien is mijn interessegebied enorm groot. Er is dan ook vrijwel geen onderwerp waarin ik geen zin heb, wanneer ze mij vragen als dagvoorzitter of discussieleider”, zegt hij. “Voortdurend komen er nieuwe thema’s bij. De laatste tijd krijg ik bijvoorbeeld steeds meer aanvragen voor het leiden van bijeenkomsten over financieel-economische onderwerpen, waarschijnlijk doordat ik die geregeld behandel in mijn actuele lunchprogramma B.L.T. op BNR Nieuwsradio.”

Tijdens de voorbereidingen gaat Hemmen flink de diepte in, zodat hij weet wat hij moet weten en begrijpt waarover hij het heeft. “Ik moet die kennis ook paraat hebben als een discussie of gesprek aan de gang is, waardoor ik kan aanvoelen waar het schuurt of wringt en snel kan reageren. Interactie en directe communicatie zijn belangrijk om mensen te prikkelen en uit te dagen. Uiteindelijk gaat het over hen – en wat het besprokene voor hen én anderen betekent – en moet iedereen de zaal verlaten met het gevoel dat ze meer weten en er echt iets is gebeurd.”

Onafhankelijk Bedrijven en organisaties die Hemmen inhuren om hun congressen of bijeenkomsten te leiden waarderen zijn manier van voorbereiden.

Hij heeft wel een idee waarom: “Er is vooraf altijd contact en ik denk graag mee. Achter alles zit een verhaal, dus wil ik weten waarom iets belangrijk is en vanuit die gedachte benader ik de debatten of congressen die ik leid”, vertelt Hemmen, die zich realiseert dat een dagvoorzitter of discussieleider een bijeen-

komst kan maken of breken. “Daarom appreciëren ze het feit dat ik mij altijd voor 100 procent inzet en onafhankelijk opstel”, benadrukt Hemmen, wiens kwaliteiten als dag-

voorzitter en gespreksleider het best in deze zin zijn samen te vatten: Afstandelijk en toch betrokken, met humor en altijd met verstand van zaken.

TEKST: JACQUES GELUK © foto FDmedia groep

“Roelof is als moderator van toegevoegde “Ik vond het prettig om met Roelof samen waarde geweest voor een event dat wij te werken. Hij is professioneel, snel, ad rem. organiseerden. Wij waren onder de indruk We hebben onder de bezoekers ook gepeild van de manier waarop hij zich heeft wat zij van Roelof vonden. De score 3,9 op verdiept in de zeer technische materie. een schaal van 5 is mooi natuurlijk.”

Roelof legde op een prettige wijze het vuur aan de schenen van de panelleden, betrok op energieke wijze de genodigden in de zaal bij het debat en met zijn humor en professionele uitstraling was hij mede verantwoordelijk voor een geslaagde bijeenkomst.”

Ferry van Leyen Senior Consultant Marketing & Communicatie Clients & Markets Deloitte

Fenna van Dijk Associate Partner, advocate Kennedy Van der Laan roelofhemmen@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 65

Tekst: Jacques Geluk

® Speakers Academy | Foto: 66 | © ACADEMY® MAGAZINE 2015 Walter Kallenbach

mens & S A ME N L EVING

‘Zelf verantwoordelijk zijn haalt het beste uit mensen’ Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart zet zich met hart en ziel in voor kwetsbare mensen in de samenleving. Eerst als verpleegkundige, daarna als politica en nu als directeur/bestuurder van het Ronald McDonald Kinderfonds en voorzitter van de Stichting Lezen en Schrijven. Tegelijk gelooft ze erg in de persoonlijke verantwoordelijkheid van mensen en het stimuleren daarvan. “Wat nu de participatiesamenleving heet, noemden wij bij het CDA al de verantwoordelijke samenleving en eigenlijk vind ik dat een betere omschrijving”, benadrukt ze.

“H

et is mijn absolute overtuiging dat het beter is het initiatief dat mensen tonen te stimuleren en ruimte te geven, dan ze te betuttelen. Ik geloof zeer in het nemen van persoonlijke verantwoordelijkheid. Dat kan zwaar, maar ook heel mooi zijn en het beste uit mensen halen. Als mensen geen verantwoordelijkheid ervaren, door van bovenaf doorgevoerde reorganisaties en een teveel aan regels, haken ze af. Ze doen hun werk nog wel, maar kunnen er hun ziel en zaligheid niet inleggen. Gelukkig groeit het vertrouwen, wordt er meer naar gestreefd niet alles dicht te regelen en ontstaat weer ruimte voor eigen initiatief en verantwoordelijkheid.

Dat past heel erg binnen het concept van de verantwoordelijke samenleving”, zegt Marja van Bijsterveldt. “De overheid is in die visie het sluitstuk van de samenleving en niet het startpunt. Het begint bij mensen en hun verbanden. De overheid moet er zijn voor mensen die het anders niet redden en hen stimuleren waar mogelijk zelf verantwoordelijkheid te nemen voor het leven dat ze willen leiden.”

Als beweeglijke en onrustige puber is de in Rotterdam geboren en in Rhoon opgegroeide Van Bijsterveldt op een gegeven moment wel klaar met haar leven in de schoolbanken. Dat is best opmerkelijk, wanneer je bedenkt dat ze een paar decennia later eerst staatssecretaris van Onderwijs en vervolgens minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt en in die hoedanigheid probeert jongeren ervan te weerhouden vroegtijdig de school te verlaten. De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat ze niet gaat luieren, maar kiest voor een

opleiding tot verpleegkundige A. “Ik houd van hard werken en met mensen bezig zijn en dat kon ik in de gezondheidszorg tien jaar lang goed combineren.” In die periode wordt ze lid van het CDJA. “Ik merkte dat ik veel politieke thema’s interessant vond en raakte al snel meer betrokken bij de partij. De keuze voor het CDA komt deels van huis uit, maar ik herkende me ook in het gedachtegoed. De christendemocratie legt de verantwoordelijkheid dicht bij mensen, is niet van de instituties en de grootschaligheid, veel meer van de menselijke maat. Vertrouwen in mensen

‘Gelukkig groeit het vertrouwen en ontstaat weer ruimte voor eigen initiatief’ is belangrijk. Zij moeten initiatieven kunnen nemen en daar eigenaar van zijn in de (lokale) gemeenschap, zodat ze de verantwoordelijkheid kunnen oppakken en daarvoor ook waardering krijgen.”

Een bijzondere keuze Van Bijsterveldts echte politieke carrière begint als ze is verhuisd naar Almere, waar ze op 28-jarige leeftijd wethouder van Sociale Zaken, Welzijn en Woonruimteverdeling wordt. “Ik was op dat moment nog onervaren en als je de politiek niet begrijpt kun je behoorlijk de mist in gaan. Gelukkig had ik er een soort talent voor en kreeg ik al na een paar maanden het idee dat ik het wethouder-

schap zou overleven.” Na drie jaar valt het college als gevolg van een grote crisis en gaat Marja van Bijsterveldt verder als fractievoorzitter van het lokale CDA en is zij tevens CDAfractievoorzitter in het Regionaal Orgaan Amsterdam. Ze solliciteert naar het burgemeesterschap van Schipluiden. “Dat was meteen raak en daarmee was ik op dat moment met mijn 33 jaar de jongste burgemeester van Nederland. Dit heb ik acht jaar gedaan, een heel mooie tijd en heb toen de stap gezet naar het partijvoorzitterschap van het CDA.” Voor die tijd, speelde nog een gemeentelijke herindeling, die voorzag in een grote gemeente in het Westland. Van Bijsterveldt vond echter dat gras en glas, het mooie veenweidegebied in Midden-Delfland en de glastuinbouw in het Westland niet onder één bestuur gebracht konden worden. Uiteindelijk zijn er, na intensief lobbywerk en steun van de omliggende steden, toch twee gemeenten gekomen.

Vroegtijdige schoolverlaters Binnen de partij speelt zich de opmaat naar de landelijke politiek af. Na het voorzitterschap van Zuid-Holland binnen het landelijke CDJA-bestuur en het voorzitterschap van het CDA Vrouwenberaad doet ze mee aan de allereerste verkiezing voor het voorzitterschap van de partij. Ze wint en is vijf jaar lang voorzitter. “Het was een turbulente periode, met demonstraties op het Museumplein tegen de reorganisatie van de sociale zekerheid. Ik moest ervoor zorgen dat iedereen binnen de partij, zowel landelijk als regionaal, begreep en kon meemaken waar we in Den Haag mee bezig waren.” Staatssecreta-

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 67

mens & S A ME N L EVING

ris van Onderwijs is de volgende stap in haar loopbaan. “Dat was een zware, maar mooie periode. Ik heb veel kunnen doen voor zaken waar ik achtersta, zoals de invoering van de maatschappelijke stage en het terugdringen van het aantal voortijdige schoolverlaters van 75.000 naar 37.500. Daar ben ik trots op. We weten dat jongeren die zonder diploma de schoolbanken verlaten vijf keer zoveel kans hebben op een criminele carrière en twee keer zoveel kans op werkloosheid. Jongeren die in de kaartenbakken terecht komen, komen daar vaak niet meer uit, terwijl ze wel veel talent hebben. Daarom is het zo relevant dat ze weer naar school gaan en een diploma halen, want dat verhoogt hun kansen enorm.

De gemeente Rotterdam wil daarom de leerplichtige leeftijd voor jongeren die geen startkwalificatie hebben verhogen van 18 naar 21 of zelfs 23 jaar. De vraag is of het juridisch kan, het gaat tenslotte om meerderjarigen, maar als ze een uitkering aanvragen omdat ze zonder diploma geen werk vinden, kan de gemeente natuurlijk eisen dat ze als tegenprestatie terug naar school gaan.” Van Bijsterveldt tempert wel de verwachtingen van gezagsdragers die vinden dat ouders hun kinderen moeten stimuleren. “ Natuurlijk zijn ouders als eerste ‘in charge’, maar we beseffen soms onvoldoende dat er ook jongeren zijn die hun ouders nooit meer zien en daarbij zelfs voor jongere broertjes en zusjes zorgen, ergens drie hoog achter. Dat zijn eigenlijk heel krachtige mensen.

Het is bijzonder dat zij überhaupt overleven.

Ze moeten op het goede spoor gezet en ontzorgd worden.”

Als minister van OCW maakt Marja van Bijsterveldt zich niet alleen sterk voor het behoud van de 1040-uren norm in het voortgezet onderwijs, ze maakt ook veel demonstraties mee. Begin 2012 protesteren 50.000 stakende

leerkrachten tegen het uittrekken van 250 miljoen euro om goed presterende leraren extra te belonen, terwijl tegelijk 300 miljoen wordt bespaard op passend onderwijs. “We zijn kampioen in het opvangen van kwetsbare kinderen, maar elke euro kunnen we helaas maar een keer besteden. Het is belangrijk dat we in Nederland ook ruimte geven aan excelleren. Uiteindelijk is de bezuiniging door de nieuwe coalitie aan de kant geschoven. Dat begrijpt ik, het geeft lucht aan de scholen en dat is een goede zaak, want reorganiseren en besparen blijft een pittige combinatie.”

Na haar ministerschap is Marja van Bijsterveldt al snel weer aan de bak. Het Ronald McDonald Kinderfonds komt op haar pad en opnieuw kan ze zich bezighouden met alles waar ze voor staat. De menselijke maat, de kwetsbaren in onze samenleving en het nemen van verantwoordelijkheid.

“Het mooie is dat onze organisatie volledig op eigen kracht draait en geen cent haalt bij de overheid. De financiering komt van het bedrijfsleven en particuliere donateurs. We krijgen steun van heel veel vrijwilligers, die soms al meer dan 25 jaar een aantal uren per week voor ons in de weer zijn. Dankzij de 15 Ronald McDonald Huizen, die gevestigd zijn bij alle academische en enkele perifere ziekenhuizen, kunnen ouders van zieke kinderen altijd dicht in de buurt van hun kinderen verblijven. Wij bieden hen een gastvrij thuis ver van huis. Dat is goed voor de ouders, maar vooral ook voor zieke kinderen die in de nabijheid van hun ouders beter herstellen.

De ouders, die in de keukens van de Huizen zelf hun potje kunnen koken, met hun laptop kunnen werken op een rustig plekje of hun was kunnen draaien in de goed voorziene wasruimten, zijn zeer tevreden. We scoren een 9,4 en dat is heel bijzonder. ”

Marja van Bijsterveldt-Vliegenthart is directeur van het Ronald McDonald Kinderfonds en voorzitter van de Stichting Lezen en Schrijven. Van februari 2010 tot begin november 2012 was zij minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in de kabinetten Balkenende IV en Rutte I. Van februari 2007 tot februari 2010 was Van Bijsterveldt staatssecretaris van Onderwijs in het kabinet Balkenende IV. Eerder was ze onder meer verpleegkundige, gemeenteraadslid en wethouder in Almere, burgemeester van Schipluiden en voorzitter van het CDA. marjavanbijsterveldt@speakersacademy.nl

68 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Lezen en Schrijven Als minister heeft Marja van Bijsterveldt erg ingezet op lezen en schrijven, basisvaardigheden die iedere jongere eigenlijk zou moeten hebben als hij of zij de wijde wereld intrekt.

Zo’n 1,3 miljoen mensen tussen 15 en 65 jaar, de arbeidzame leeftijd, zijn laaggeletterd en komen daardoor moeilijk aan een baan. De mensen die wel werken staan deels stil in hun ontwikkeling. Ze durven zich niet te profileren, uit angst dat anderen ontdekken dat ze nauwelijks kunnen lezen en schrijven. Dat maakt hen niet alleen ongelukkig, maar is – mede vanwege hun geringere productiviteit – ook nog eens slecht voor de samenleving.

“Laaggeletterdheid kost ons volgens onderzoek zo’n 700 miljoen euro per jaar”, zegt Van Bijsterveldt die, nu ze sinds begin 2014 prinses Laurentien is opgevolgd als voorzitter van de Stichting lezen en Schrijven, enorm gedreven is de laaggeletterden te helpen. “Onze samenleving is heel talig. Mensen hebben in vrijwel alle situaties taalvaardigheden nodig, alleen al wanneer je je realiseert hoezeer alles steeds meer digitaal wordt. Als we het erbij laten ontstaat er een tweedeling. Daarom moeten we er alles aan doen laaggeletterdheid terug te dringen. Er was tijdens mijn ministerschap kritiek op mijn lijn om taal centraal te stellen in het onderwijs. Maar taal opent je wereld. Als je niets begrijpt van een geschiedenis- of filosofieboek kom je in het onderwijs ook niet aan vorming toe. We zijn het aan onszelf en onze jongeren verplicht hen niet van school te laten gaan zonder een goed taalniveau. Dat geldt ook voor de vroegtijdige schoolverlaters, van wie – zo blijkt na screening bij het Schoolloket Rotterdam – veertig procent laaggeletterd is. Zoveel jonge mensen kunnen we toch niet aan de kant laten staan? Dat kan Nederland zich niet permitteren.”

spotlight on . . .

Marc Sluszny

‘It is not how good you are, only how good you want to be!’

© Foto: Christopher Cox / Marc sluszny

M

arc Sluszny is een Belgische avonturier. Hij probeert steeds mentale en fysieke grenzen te verleggen door middel van extreme sporten. Hij behoorde tot het nationale Belgische team in verschillende sportdisciplines en verbrak meerderde wereldrecords.

In 1982 maakte Marc Sluszny deel uit van het Nationale Belgische Davis Cup Team (tennis) en in 1988 zwom hij solo het kanaal over van Dover tot Cap Blanc-Nez (10h30min). In 1994 verbrak hij het Wereldrecord bungee springen vanuit een hete luchtballon (6720 m).

Daaropvolgend werd hij in 1995 Belgisch kampioen sky surfing en behaalde hij de vierde plaats op het Wereldkampioenschap in Eloy, Arizona. Als lid van de Belgische Himalaya expeditie beklom hij in 1997 de Annapurna (8091 m) zonder zuurstof. In 2000 verbrak hij het Belgisch record aerobatics deltavliegen. In 2002 was hij lid van het Belgisch Olympische schermteam (en eindigde achtste op het WK en twaalfde het EK voor ploegen).

Als eerste Belg ooit nam Marc in 2003 deel aan de 'Rolex SidneyHobart Race', een oceaan zeilrace. Twee jaar later, in 2005 reed hij meerdere 24-uurs autoraces uit, onder andere de 24 uur van Daytona en de Nürburgring. In 2006 vloog hij in een watervliegtuig van kust

tot kust over de Verenigde Staten. In 2008 was hij teamleider van de eerste Belgische duikexpeditie naar het wrak van de Britannic (op 120 m diepte).

In 2009 werd hij vierde op het Wereldkampioenschap Powerboatracen. En in 2011 was hij piloot van het Nationale Belgische bobsleeteam, zowel met de tweemansbob als met de viermansbob (en deed mee zowel aan het EK als het WK). In dat zelfde jaar verscheen ook zijn veelgeprezen docufilm 'Sharkwise' over zijn duikavonturen met de Witte haai.

Om de schoonheid van zijn queeste te delen bracht Marc Sluszny een reeks prachtige fotoboeken uit. Daarnaast is hij auteur, samen met Ann Van Loock van verschillende thrillers, over zijn intrigerende verhalen waarbij fictie en non-fictie hand in hand gaan. Marcs leven en filosofie zijn inspirerend. in 2012 zette hij het wereldrecord Vertical Run op 100 meter in 15,56 seconden vanaf de Belgacom Toren in Brussel. Verwezenlijk je dromen, verleg je grenzen en overwin je angsten, zowel in het dagelijkse leven als in de zakenwereld. marcsluszny@peakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 69

economie

70 | ACADEMY® MAGAZINE © Foto: Ernst-Jan Daniels 2015

economie

Bezit wordt bijzaak

Van ontwrichting naar vernieuwing Prof. drs. Jeroen Smit Misschien herkent u dit: tot vier jaar terug wilde ik muziek bezitten. Hebben! Van mij! Ik kocht stapels cd's (daarvoor natuurlijk platen en cassettebandjes). Ik kocht ook wel eens wat op iTunes, maar vond het toch prettiger om naar mijn stapels plastic doosjes te kunnen kijken, dat voelde als meer waarde voor het uitgegeven geld.

I

n het najaar van 2010 is dat abrupt gestopt. Ik heb geen cd meer gekocht. Sinds mijn abonnement op de online-muziekbibliotheek van Spotify verlangt niets in mij nog naar het bezitten van muziek.

Voor 10 euro per maand kan ik online bijna overal bij. Het luisteren naar mijn favoriete muziek is nog nooit zo makkelijk en prettig geweest: het is efficiënter, goedkoper en milieuvriendelijker. Ik kan het delen en heb bovendien kastruimte over.

paradigma-verschuiving Wat is hier gebeurd? Inderdaad: hier vindt een diepe en opwekkende paradigmaverschuiving plaats. Voor het eerst in mijn leven voel ik me net zo veilig, misschien wel veiliger, bij het huren/delen van muziek dan het bezitten ervan. Deep down klopt dit natuurlijk ook: het gaat er bij muziek om dat je ernaar luistert. Bezit is bijzaak.

een te kunnen bedienen: minder bezitten en meer delen.

Dit is voor mij de kern van de ontwrichtende vernieuwing waar veel organisaties mee worden geconfronteerd. Het bestaande bedrijfsmodel, de wijze waarop de afgelopen tientallen jaren geld werd verdiend, werkt steeds minder goed. Dat wordt ontwricht doordat vraag en aanbod en informatie daarover op compleet nieuwe manieren bij elkaar komen. Bovendien produceren en consumeren we tegenwoordig heel anders.

top-down Dit zal ingrijpende gevolgen hebben voor de wijze waarop organisaties zich moeten organiseren. De tijd van top-down is voorbij. Internet kills the middle-men: talloze managers, marketeers die zich jarenlang hebben ontfermd over het in kaart brengen van een behoefte, het organiseren van een aanbod en het bij elkaar brengen van die twee, zien hun werk opdrogen, tekort schieDat geldt voor steeds meer dingen. Waarom wil ik ten. Allerlei schaarse zaken waarop kon worden een auto bezitten? Omdat ik dan zeker weet dat ik ‘Culture eats gekapitaliseerd: exclusieve kennis over markten, er in kan rijden wanneer ik dat wil? Natuurlijk is er ook nog iets van status (merk, type, etc), maar strategy for dito netwerken (denk aan toegang tot kapitaal, consumenten, leveranciers, etc) zijn niet langer schaars. ik heb de indruk dat dit steeds minder belangrijk breakfast’ Er zal nu echt naar burgers/klanten geluisterd moewordt. Laatst stelde een verbouwereerd ogende Bill ten worden. Ook hier staat het delen van kennis en Ford dat Amerikaanse (!) kinderen geen auto meer ervaringen centraal. willen bezitten. Drie redenen somde hij op: ze zijn duur, parkeren is Onontkoombare transparantie zal ons helpen tot een veel efficiëneen hoop gedoe en als je achter het stuur zit kan je niet Facebooken tere, minder verspillende uitwisseling van informatie en producen Twitteren. In mijn buurt staan op 200 meter minstens 5 auto's die ten en diensten te komen. Het zal ons ook helpen onze economie te ik ieder moment van de dag online kan huren. Een handvol buren transformeren van een economie die gericht is op bezit (ieder voor heeft de eigen auto inmiddels de deur uit gedaan. Waarom: omdat ze zich), naar een economie die steeds meer gericht is op delen. zich net zo veilig voelen bij delen als bij bezitten.

Het zijn maar twee voorbeelden. Opwekkende voorbeelden, want Echt dienstbaar zijn, echt luisteren: wie gewend is om topdown te we hoeven maar twee seconden na te denken om te begrijpen wat weten en te sturen, krijgt het zwaar. Het zal ook bepaald niet makkelijk dit betekent. In een snel vervuilende wereld waarin een steeds groter zijn: culture eats strategy for breakfast. Toch is dat het pad waardoor deel van de bevolking steeds rijker wordt en dus ook aanspraken een waarschijnlijk fatale ontwrichting kan worden voorkomen. maakt op zaken als muziek en auto's, is er maar één optie om iederJeroen Smit is onderzoeksjournalist en auteur van de boeken 'Het drama Ahold' en 'De Prooi: Blinde trots breekt ABN Amro'. Smit is getrouwd en heeft twee zonen en een dochter. Hij studeerde Bedrijfskunde in Groningen en begon daarna zijn carrière in de consultancy. In 1990 maakte hij de overstap naar de journalistiek. Hij werkte als redacteur bij het Financiële Dagblad en het Algemeen Dagblad en werd in 1998 hoofdredacteur en uitgever van FEM/De Week. Daarnaast was hij docent Postdoctorale Opleiding Journalistiek aan de Erasmus Universiteit, en werkte hij in verschillende hoedanigheden mee aan televisie- en radioprogramma’s. In 2014 presenteert hij het televisieprogramma EZ (Economische Zaken) bij de VARA. jeroensmit@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 71

Tekst: Jacques Geluk

Foto:dos winkel 72 | © ACADEMY® MAGAZINE 2015

NATUURBEHOUD/FOTO GRAFIE

‘We maken onze levensbron, de oceaan, op een grandioze manier kapot’ Dos Winkel Dos en Bertie Winkel hebben samen meer dan 120 reizen gemaakt op zoek naar bijzondere natuur en mensen. Bertie is gespecialiseerd in het fotograferen van stammen, terwijl Dos al ruim dertig jaar de onderwaterwereld op foto en film vastlegt. De resultaten van die activiteiten zijn te zien in boeken, op kalenders en wereldwijd tijdens exposities in musea en galeries. Dos heeft de oceanen als gevolg van overbevissing, vervuiling en verzuring hard achteruit zien gaan. Daarom zet hij zich met anderen keihard in om het tij te keren nu het nog kan.

“I

k fotografeer al vanaf mijn tiende jaar.

Dertig jaar geleden veranderde mijn kijk op de natuur en de onderwaterwereld.

Jean-Michel, de zoon van natuurfilmer Jacques Cousteau, vertelde tijdens een lezing op Bonaire dat al dertig procent van alle koraalriffen was aangetast. Toen was daarvan op de Antillen nog niets te zien, inmiddels is 0 procent van het koraal gezond. "Alle riffen zijn ziek door de vervuiling en de verzuring van de oceanen, onder andere doordat er te veel CO₂ en andere broeikassengassen in de lucht zitten", zegt natuurfotograaf en oceaanbeschermer Dos Winkel, die in vrijwel alle ecosystemen ter wereld heeft gedoken. Van oceanen en rivieren tot wateren in de regenwouden en bergmeren, zoals het Titicacameer (het grootste meer van Zuid-Amerika op 3.812 meter hoogte in de Andes).

“Het IPSO (International Programme on the State of the Ocean), het allerbelangrijkste wetenschappelijke instituut dat zich met alle problemen van onze zeeën bezighoudt, heeft recent verklaard dat de tien jaar geleden gedane voorspelling over wat de status van de oceaan over 200 jaar zal zijn, nu al werkelijkheid is. De oceaan, waarvan er in feite maar één bestaat, is ontzettend belangrijk. Al het leven is er ooit begonnen. Het is het grootste ecosysteem op aarde, dat meer zuurstof produceert dan alle planten op het land bij elkaar. Daarvoor zorgt vooral het fytoplankton, de allergrootste bron voor de opname van CO₂ en de afgifte van zuurstof. Op veel plaatsen in de oceaan sterft dat plankton nu, indirect als gevolg van de mede door de mens

veroorzaakte klimaatverandering en vervuiling, echter massaal. Op sommige plaatsen is al veertig procent verdwenen. Daardoor komt de zuurstofproductie in het gedrang, wat uiteindelijk alle leven op aarde bedreigt. We zijn onze levensbron op een grandioze manier aan het kapotmaken. Dat geeft aan hoe dom we bezig zijn, maar steeds meer mensen begrijpen gelukkig dat we er met z’n allen wat aan

'Aan de palmhouten pijlers van een Papoea-dorpje groeien schitterende zachte koralen' kunnen doen. Het IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change) en de internationale organisatie van meteorologen hebben ook gezegd dat de situatie zo ernstig is dat de knop NU om moet.”

Hoop De Amerikaanse president Obama en minister Kerry van Buitenlandse Zaken hebben inmiddels, tot grote vreugde van IPSO, een groot stuk oceaan tot beschermd gebied verklaard en eisen bovendien dat de doelstellingen over klimaatbeheersing en CO₂-emissie worden gehaald. Er zijn nog meer ontwikkelingen die hoop geven op een kentering, want volgens Dos Winkel is de slechte toestand waarin de oceaan verkeert omkeerbaar. “Daar vechten we keihard voor”, zegt hij. “Doordat ik

de onderwaterwereld hard achteruit heb zien gaan, ben ik een aantal jaren geleden gestopt met mijn werk als orthopedisch fysiotherapeut en wereldwijd lesgever in orthopedische geneeskunde, om mij volledig aan de bescherming van de oceaan te kunnen wijden. Ik heb de Sea First Foundation opgericht, een nongouvernementele organisatie (ngo) die zich met de hulp van vrijwilligers inzet voor het behoud van alle leven in de oceaan. Tijdens de vele lezingen die ik ook over dit onderwerp geef laat ik, met prachtige foto’s en films, eerst de schoonheid van de onderwaterwereld zien zoals die was en voor een deel nog is. Daarna toon ik, soms met schokkende beelden, aan hoe het er nu voorstaat. Dan behandel ik de bedreigingen en wat mensen zelf kunnen bijdragen aan het weer gezond maken van de oceaan en zijn bewoners. Vrijwel alle bezoekers van die lezingen zijn na afloop positief en blij dat ze weten wat zij kunnen doen. Alle beetjes helpen.”

Veeteelt grote boosdoener Wat de jonge student Boyan Slat (20) doet, die een systeem heeft ontworpen om plastic uit de oceanen te halen en voor de uitvoering al veel geld heeft ingezameld, vindt Dos ongelooflijk. Hij relativeert dat wel. “Het gaat om vier procent van alle plastic in de oceanen, het gedeelte dat aan de oppervlakte drijft. De rest van de 65 miljard kilo verwordt tot een soort kunststof plankton dat vissen vervolgens opeten en uiteindelijk, inclusief 80.000 gifstoffen, terechtkomt op het bord van de consument.” De veeteelt en de visserij dragen

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 73

voor bijna dertig procent bij aan de totale emissie van broeikasgassen, meegerekend het effect van het verdwijnen van bomen uit de regenwouden, die daardoor minder CO₂ opnemen. Bijna niemand weet dat. De luchtvaart, samen met de auto een van de grootste boosdoeners, is maar voor drie procent verantwoordelijk. Toch vindt Dos het initiatief van de gemeente Utrecht om dieselauto’s te weren uit het stadscentrum fantastisch. “Het is een klein, maar belangrijk initiatief dat hoop ik navolging krijgt.”

“We kunnen inmiddels rijden op waterstof, zeewater en perslucht.

Tijdens een beurs in het Belgische Lier is een persluchtauto gedemonstreerd, die loopt op dezelfde lucht als waarmee ik duik. Door perslucht aangedreven motoren wekken die perslucht op. Dat betekent 0,0 vervuiling. Het mooie is dat Tata, het meest vervuilende Indiase automerk, vergaande plannen heeft om zijn auto’s op perslucht te laten rijden. De CEO van Tata is (waarschijnlijk hierom) vermoord, maar zijn opvolger zet door. Dat is geweldig nieuws, maar

74 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

natuurlijk is er een tegenbeweging. De aardolieindustrie is er vast niet blij mee.”

Successen Dos Winkel, die met veel dingen tegelijk bezig is, heeft met zijn educatieve lobbyorganisatie Sea First Foundation (SFF) de eerste successen binnengehaald. “Het Europees Parlement heeft het levend ontvinnen van haaien in tweede instantie verboden. Samen met andere organisaties, heeft SFF als drijvende kracht een belangrijke stem gehad bij het oplossen van dit probleem, dat niet alleen gaat over dierenwelzijn. Wanneer je roofdieren uit het ecosysteem haalt is de balans weg. Het aandeel roofdieren in de oceaan, waaronder tonijnen, zwaardvissen en haaien, is gedaald tot minder dan tien procent.

Dus je begrijpt dat actie was geboden. Wij hebben het probleem ook onder de aandacht gebracht van China, waar de meeste vooral door Spanje geleverde haaienvinnen via Hong Kong naartoe gaan om te worden verwerkt in haaienvinnensoep. De Chinese regering heeft nu

'Diklipvissen kijken argwanend naar de onderwaterfotograaf' het serveren van deze soep tijdens officiële gelegenheden verboden.

Dat is een mooi signaal.” In België is een campagne tegen het gebruik van enorme warrelnetten door amateurvissers voor de kust geslaagd.

“Officieel zijn die netten, die de dood van veel bruinvissen veroorzaken, verboden, maar België heeft een Europees decreet daarover niet omgezet in nationale wetgeving. We hebben met onze publieke campagne 23.000 handtekeningen opgehaald en die aan de burgemeesters van vijf kustplaatsen aangeboden. Drie ervan hebben het gebruik van de netten in hun gemeenten verboden. En ook de minister moet overstag, want hij moet aan de Europese regels voldoen.”

Met SFF richt Dos Winkel zich op scholieren, “die onze toekomst zijn”, en de politici die nu kunnen zorgen voor verandering. “Wat

de jeugd betreft heb ik meegewerkt aan een prachtig project van de EFFENT-mavo in Oosterhout. Leerlingen, aangegrepen door onze film ‘Sea the truth’, zijn daar aan de slag zijn gegaan met het verbeelden van mijn onderwaterboodschap door middel van dans, beeldende kunst, fotografie, mode en ‘chemical music’. In november hebben 18 groepen hun bijdragen laten zien tijdens het ‘Sea the truth festival’.”

In zijn lezingen voor volwassenen gaat het overigens niet alleen over de onderwaterwereld, maar ook over door zijn vrouw Bertie gefotografeerde stammen. “Daarnaast praat ik over onze vele reizen en avonturen en, heel wat anders, over Romeins glas.” Als kind is Dos al gegrepen door Romeinse flesjes die zijn ouders hadden geërfd.

Inmiddels zijn hij en zijn vrouw de bewaarders van een schitterende verzameling Romeins glas uit de 1e tot 4e eeuw na Christus. “Glas is een van de duurzaamste producten en oneindig te recycleren. Dat spreekt mij bijzonder aan.”

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 75

FOTO's: © BERTIE WINKEL

'Het leven van een natuurfotograaf gaat niet altijd over rozen…!'

Dos Winkel fotografeert vanaf zijn 10e jaar en trekt samen met zijn vrouw Bertie, die pas later de camera ter hand nam, al 44 jaar de wereld rond op zoek naar bijzondere natuur. Van hun werk, dat wereldwijd wordt tentoongesteld zijn talrijke boeken, vele kalenders en honderden ansichtkaarten gemaakt. Als duiker en onderwaterfotograaf legt Dos al 30 jaar de onderwaterwereld vast. In die periode heeft hij gezien hoe de ‘gezondheid’ van de oceaan hard achteruit gaat. Om daar wat aan te doen heeft hij de Sea First Foundation opgericht en vraagt hij tijdens lezingen aandacht voor dit onderwerp. Dat geeft ook geresulteerd in drie nieuwe boeken: ‘Wat is er mis met vis en visolie?’, ‘De Huilende Zee’ en – zeer recent, ‘Het ALFABET van de ZEE’, een boek voor kinderen van 10 tot 100 jaar! doswinkel@speakersacademy.nl

76 |DOS ACADEMY® 2015 © jeroen oerlemans VOOR EENMAGAZINE VAN ZIJN FOTO'S

NATUURBEHOUD/FOTO GRAFIE

Huli wig man, Papoea-Nieuw-Guinea

Mursivrouw, Omo Vallei, zuidwest Ethiopië

Hamarmeisjes, Omo Vallei, zuidwest Ethiopië

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 77

De achttiende eeuw PROMOTIE

Eeuw van grote veranderingen, zeker ook in Rotterdam Internationaal congres van historici zet Rotterdam op de kaart: Opening Markets, Trade and Commerce in the Eighteenth Century © illustraties: met dank aan museum rotterdam

H

et is de paradox van onze tijd: we leven in een crisis, en er wordt gesproken over achteruitgang en verval, maar ondertussen wordt ons huis vertimmerd en verandert er zoveel, dat die crisis op de keper beschouwt wel eens de aankondiging zou kunnen zijn van grote veranderingen in de samenleving. In een crisis krijgen veranderingen vaak het karakter van een stille revolutie, onaangekondigd, zonder grote woorden. Hoe mensen later terugkijken op onze tijd weten we niet, we hebben nu eenmaal geen glazen bol. Maar we hebben wel vergelijkingsmateriaal. De achttiende eeuw werd ook vaak gezien als een tijd van crisis. De gloriejaren van de Gouden Eeuw lagen achter ons, en het beeld ontstond dat de Nederlandse Republiek der Verenigde Nederlanden nu werd overvleugeld door Engeland en Frankrijk, die samen

78 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

de dienst gingen uitmaken in Europa – en daarbuiten. De Nederlandse Republiek restte stagnatie en verval.

Maar dit gold niet voor Rotterdam. Waar steden als Leiden, Haarlem en Delft inderdaad geconfronteerd werden met een diepe crisis die leidde tot een krimpende bevolking, konden de stadsbesturen van Rotterdam en Schiedam juist door een groeiende economie belangrijke vernieuwingen doorvoeren. Kooplieden met aandelen in de VOC kochten huizen en verbouwden die naar de eigentijdse smaak.

Het meest bekende voorbeeld van de achttiende-eeuwse architectuur is de oude Delftsche Poort, gebouwd in 1764 en in staal gereconstrueerd in 2005. Rotterdam werd in de achttiende en de eerste helft van de negentiende eeuw juist als een bijzonder mooie stad gezien. In 1767

De achttiende eeuw PROMOTIE

noemde de Markies van Courtanvaux Rotterdam 'un vrai bijou' (een waar sieraad) en de Venetiaanse gezant Imberti vond de stad in 1772 ‘klein maar verrukkelijk’.

Rotterdam was niet alleen een belangrijk centrum van de handel maar ook van ideeën.

De strijd over de toekomst van het land werd hier op meerdere fronten gevoerd. Zo had de Franse vrijdenker, filosoof en theoloog Pierre Bayle al in 1681 zijn toevlucht gevonden in de stad, waar hij tot zijn dood in 1706 zou blijven wonen.

Hij doceerde er aan de Illustere School. Zijn Dictionaire historique et critique wordt ook nu nog gelezen als een palet van verlichte ideeën en het ‘arsenaal’ van de Verlichting.

Zijn kritiek op bijgeloof, vastgeroeste tradities en kerkelijke dogma’s werd hem niet door iedereen in dank afgenomen, maar Rotterdam bood hem de ruimte uit te groeien tot de officieuze ‘president’ van de Europese Republiek der Letteren. In de ‘Lantaarn’, een soort salon aan het Haringvliet, ontmoette Bayle ook Engelse filosofen die graag in de stad

'rond1700 was Rotterdam even the place to be' kwamen als John Locke en Shaftesbury: rond 1700 was Rotterdam even ‘the place to be’.

Ook in een stad voor ‘doeners’ bleef het intellectuele debat een heet hangijzer. Aan het einde van de achttiende eeuw werd de Maasstad verscheurd door heftige twisten tussen de patriotten en de prinsgezinden. Waar de patriotten afwilden van de macht van stadhouder Willem V, wilden schaarden de prinsgezinden zich juist achter de macht van de Oranjes. Boegbeeld van de Oranjepar-

tij was Catharina Mulder, beter bekend als Kaat Mossel. De bekende mosselkeurvrouw speelde een belangrijke rol in de orangistische oproer in de Maasstad in de jaren 17831784. Zij werd door haar tegenstanders gezien als een helleveeg die samen met andere volksvrouwen als Ruige Keet (Keet Zwenke) en Oranjemeid (Clasina Verreijn) voor onrust in de stad zorgden. Hun tegenstanders, de patriotten, voelden zich steeds meer bedreigd door opstandige zakkendragers, korenmeters, kruiers en slepers en richtten onder leiding van Jan Jacob Elsevier een vrijkorps op om zich te kunnen verdedigen.

Hun zinspreuk was ‘Eendrachtig, bedaard, standvastig’, maar hun optreden bracht weinig rust. In april 1784 vielen er zelfs doden bij een confrontatie tussen de Oranjeaanhang en het vrijkorps. Toen de onrust oversloeg naar andere delen van het land verboden de Staten van Holland het dragen van oranje als teken van opstandigheid.

Belangrijke Rotterdamse families, zoals de Van Hogendorps, werden verscheurd door het debat over de toekomst van het land: Dirk nam belangrijke posities in tijdens de FransBataafse tijd en broer Gijsbert Karel stond aan de bakermat van het Nederlandse Koninkrijk in de negentiende eeuw. Zo bleef Rotterdam een belangrijk doorgangshuis én leverancier van goederen én ideeën.

De Nederlands-Belgische Werkgroep 18e Eeuw organiseert het veertiende internationale wereldcongres over de achttiende eeuw in Rotterdam. Meer dan duizend wetenschappers uit alle continenten zullen in 2015 in de laatste week van juli samenkomen in de Maasstad om deze eeuw met elkaar te bediscussiëren. Het congres biedt keynotes van de meest gerenommeerde wetenschappers, workshops voor specialisten en panels voor een breder publiek. Het thema sluit nauw aan bij de geschiednis van de stad: ‘Opening

Markets. Trade and Commerce in the Age of Enlightenment’.

Zij seggen nu Nieuw Rotterdam En dat niet sonder reden Want overal, waar dat men quam Daar siet men staan op heden Nieuwe gebouwen, hoog en groot, Niet ene straat schier, of men stoot De oude huizen nere En timmert nieuwe were Lofdicht op de ‘uitbreiding van de vernieuwde koopstad Rotterdam’, 1724

Voor een beperkt aantal bedrijven biedt de organisatie de mogelijkheid van een exclusief sponsorpakket aan. Voor meer informatie hierover verwijzen we naar

http://isecs2015.wordpress.com Tekst en Fotografie: Congres achttiende eeuw

ACADEMY® MAGAZINE 2015

| 79

Referentie van een opdrachtgever :

"De Food Inspiration Days zitten erop en we willen jou bedanken voor je bijdrage, de energie en de inspiratie die gedeeld is. Het was een onvergetelijke zesde editie. Niets is mooier dan de bezieling te zien zoals jij die hebt gepresenteerd."

© Foto: turntoo 80 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

MVO & DUURZ A A MHE ID

Van eigendom naar eigenslim: het is de prestatie die telt Thomas Rau Thomas Rau is een veelgevraagd internationaal spreker en staat bekend om zijn inspirerende en vaak discussie oproepende optredens. Met zijn vlammende betoog laat hij zien in welke realiteit we echt leven en wat de verantwoordelijkheid van ons handelen is. Daarbij ontbreken voorbeelden en humor uiteraard niet.

Zo wordt een zwaar onderwerp helder en toepasbaar gebracht.

R

au's visie op de circulaire economie brengt hij in praktijk met zijn eigen bedrijven: architectenbureau RAU en dienstverlener Turntoo, de architecten van de nieuwe economie. Deze bedrijven leveren voldoende resultaten om uit te putten, waardoor hij in zijn verhaal gemakkelijk visie en theorie combineert met voorbeelden uit de praktijk. Zo laat hij het publiek achter met een handelingsperspectief en zin in actie.

Hij is ondernemer, architect, innovator, inspirator en visionair. Rau levert al jaren een grote bijdrage aan de nationale en internationale discussie over duurzaamheid, energie en grondstoffen. Vanuit zijn werk heeft hij diverse innovaties en standaarden opgezet op het gebied van CO2-neutraal, energiepositief en demontabel bouwen.

Guided by the future Thomas Rau laat zich in al zijn handelen leiden door wat er in de toekomst nodig is en niet door wat op dit moment haalbaar is. Wij leven in een economie die afval creëert in plaats van waarde toevoegt. We winnen eindige grondstoffen, maken er spullen van, verbruiken ze en gooien ze weg. In het meest gunstige geval wordt een deel gedowncycled. Door slimmer te kijken naar het vorige en volgende leven van alles wat wij gebruiken, kunnen we de waarden van producten, componenten en materialen juist vergroten. Hierdoor ontstaan energiepositieve gebouwen en producten als grondstoffendepot.

Eeuwigheid is tijdelijk In de natuur gaat niets verloren, het is een gesloten kringloop. Wanneer we ons economische systeem en onze manier van denken over de eindigheid van grondstoffen op dezelfde principes baseren kunnen we onze kwaliteit van leven voortzetten. Daarbij geldt dat niets onze huidige illusie van eeuwigheid heeft. Alles heeft een tijdelijke bestemming en functie.

Verander je perspectief en je creëert nieuwe inzichten.

Vastgoed is losgoed. Het is onze taak gebouwen te ontwerpen die tijdelijk, demontabel en volledig herinzetbaar zijn, maar vooral ook innovaties faciliteren. Dit geldt voor alle producten. Door vanuit een ander perspectief naar dezelfde zaken te kijken, ontstaan de echte oplossingen. Rau laat zien dat het energieprobleem in wezen oplosbaar is. Er is hernieuwbare energie genoeg, het is een kwestie van de juiste houding. De echte uitdaging ligt ergens anders, namelijk in de onverantwoordelijke houding waarmee we met grondstoffen omgaan. En daarmee ons eigen leefsysteem beperken.

Stel nieuwe vragen Verander de vraag en kijk naar de echte behoefte. Het huidige systeem optimaliseren kan iedereen. Transformeren, dat is de opgave.

Het middel daartoe is circuleren, van bijvoorbeeld materialen.

Door andere vragen te stellen heeft de markt ook de kans met echte oplossingen te komen. Deze energie en creativiteit is nodig in de transitie naar een nieuw systeem.

Alles wordt anders Van bezit naar gebruik, van eigendom naar eigenslim: het is de prestatie die telt.

Onze identiteit moeten wij niet langer definiëren door ons bezit, maar met ons handelen. De aarde is een gesloten systeem waarin we alles dat onverantwoordelijk gebeurt uiteindelijk terug krijgen.

Rau laat zien hoe het anders kan en geeft zijn publiek een instapmoment.

Thomas Rau vertelt veel uit eigen werk, zonder er een commercieel verhaal van te maken. Het is de visie die telt en die hij overdraagt aan het publiek. Daarmee raakt en inspireert Rau en weet hij zijn optredens altijd energiek en veelbesproken te maken. Hij treedt zowel op als keynote speaker op congressen en symposia, als in kleine kring voor bestuurders, beleidsmakers en politici. Hij staat al jaren in de top tien van Duurzame 100 van dagblad Trouw. Hij werd uitgeroepen tot Architect van het Jaar 2013 en ontving van vakblad De Architect de ARC13 Oeuvre Award voor zijn inzet in de afgelopen 20 jaar om duurzame architectuur in de volle breedte te promoten én te realiseren, alsmede voor ‘zijn inspirerende bijdrage aan de maatschappelijke en architectonische agenda'. thomasrau@speakersacademy.nl

© food inspiration, met dank aan bram kreté

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 81

Tekst: Jacques Geluk

© Foto: hermien MAGAZINE lam / de groene 82 | ACADEMY® 2015 zaak

DUURZ AME ECONOMIE

Zakendoen in de nieuwe economie moet een lonkend perspectief zijn Drs. Marga Hoek MBA Het vervolg op duurzaam ondernemen is waarde creërend zakendoen in de nieuwe economie.

Maar lang niet iedereen realiseert zich dat volgens Marga Hoek. Haar boek 'Zakendoen in de Nieuwe Economie' is inmiddels bekroond tot Management boek van het jaar 2014.

“D

andere economische werkelijkheid uitziet. Bovendien wil ze met haar e afgelopen tijd is veel geschreven over de verduurzaming boek een bijdrage leveren aan het versnellen van de verduurzaming van de economie, hoe we die kunnen realiseren en welke van de economie. “Ondernemers lezen een boek als dit, met theoobstakels we moeten overwinnen. Daarbij gaan de schrijvers altijd rie, managementmodellen en concrete voorbeelden. niet van voren uit van verduurzaming als doel. Maar we zijn en moeten verder. Mijn naar achteren. Ze willen snel de voor hen relevante informatie, bijmissie is zakendoen waarde laten creëren voor alle activa van onze voorbeeld over financiering of de leverantie keten, kunnen vinden.” economie, ofwel de nieuwe economie. Heel simpel gesteld: van min Voorbeelden spreken aan, zoals in het venster 'Klanten over een landnaar 0 en nu naar plus. Er is dan geen verschil meer tussen zakelijke bouwbedrijf,' dat het echt heeft gemaakt en een sterke groei doorgeen maatschappelijke belangen. Die zijn hetzelfde. maakt, dankzij het feit dat het geen eigenaar meer is van het materieel In de vele publicaties wordt vaak niet gerept over de exploratieve dat nodig is voor de bedrijfsvoering, maar gebruiker. “Ze gebruikten kennis die aan de basis moet staan van de nieuwe economie. Veel het maar gedurende een beperkte periode, maar het materieel drukte mensen onderschatten hoe anders die is. Dat komt mede doordat de wel de hele tijd op de balans. Via een deelplatform en een doorleenweinige beschikbare informatie fragmentarisch is en zo weinig strucsysteem kunnen meerdere tuur heeft, dat ze er geen chobedrijven er nu gebruik van colade van kunnen maken.

‘Toegang tot en prestaties van maken, wat flink financieel Vandaar dat ik vorig jaar voordeel oplevert en bijdraagt mijn eerste omvangrijke boek een product zijn belangrijker aan duurzaam ondernemen”, ‘Zakendoen in de nieuwe ecodan het bezit ervan’ zeg Marga Hoek. “Toegang tot nomie’ heb geschreven, dat en prestaties van een product inmiddels is uitgeroepen tot zijn belangrijker dan het bezit ervan. Bovendien heb je de lasten niet Managementboek van het Jaar 2014. Een grote eer, vooral omdat die horen bij het eigenaarschap.” Dat geldt zowel voor bedrijven en het is bekroond door een professionele jury, die aan de hand van consumenten. stringente criteria tot haar oordeel is gekomen”, zegt Marga Hoek.

In haar vernieuwende en prettig geschreven boek, dat ondernemers Zakendoen met een doel uitzicht geeft op een nieuwe toekomst, schetst Hoek hoe de nieuwe, “In een van de andere vensters geef ik Fuji als voorbeeld. Die onderduurzame economie er uitziet. Aan de hand van zeven vensters op neming maakte fotorolletjes, maar toen niemand die meer wilde hebsucces en bijbehorende aansprekende voorbeelden maakt ze bovenben zijn ze in Nederland gaan kijken naar andere mogelijkheden. Ze dien duidelijk hoe ondernemers in die nieuwe omgeving zakendoen. kwamen erachter dat de binnenkant van een membraan anders en “Als je ondernemers wilt inspireren en in beweging wilt brengen, toekomstgerichter toepasbaar is, zodat er energie mee opgewekt en moet je ze een lonkend perspectief bieden. Voorbeelden of business vastgehouden kan worden. In plaats van hun geld voor onderzoek cases alleen zijn niet genoeg om hen een nieuw referentiekader te en ontwikkeling binnen de eigen holding te houden (de oude ecogeven, ze moeten omgeven zijn door nieuwe, speciaal ontwikkelde nomie), investeren ze volgens de principes van de nieuwe economie managementmodellen, die op hun beurt gebaseerd moeten zijn op (mondiale kennis, lokale productie) in het bedrijf in Tilburg dat verdoor onderzoek gestaafde wetenschappelijke kennis.” antwoordelijk is voor deze innovatie. Daarna benutten ze ontwikkelde businessmodellen en kennis voor andere landen.”

Zeven vensters Zo staan er nog veel meer voorbeelden in het boek. Over Unilever dat Marga Hoek legt in haar boek uit wat ondernemen in de nieuwe ecowaterproblemen oplost of een ander bedrijf dat sociale en ecologische nomie betekent voor zeven harde managementgebieden als het gaat waardecreatie combineert. Marga Hoek: “Zakendoen in de nieuwe om geld verdienen, innoveren, positioneren en succes creëren. Ze economie is zakendoen met een doel, ‘business with a purpose’. Een belicht en verbindt al deze onderwerpen aan de hand van zeven zakeaantal ondernemers is zich er nu al van bewust dat het oplossen van lijke principes of vensters, die illustreren hoe zakendoen er in die

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 83

DUURZ AME ECONOMIE

maatschappelijke problemen in de toekomst het bedrijfsdoel is. Sommigen zijn bezig met ecologische activa om zo hun producten, procesgang en keten te verduurzamen. Dat is al een hele klus. Anderen realiseren zich dat ze dat ook op sociaal en financieel gebied kunnen doen. In de toekomst gaat het juist om integrale waardecreatie op alle activa, en dat vraagt om een holistische benadering. Met als resultaat: een plus op die activa. En dan hebben we ‘business with a purpose’. Daarmee ruimen we dan ook echt de rommel op, en halen we de activa uit het rood.”

De uitdaging voor diverse typen bedrijven is verschillend. Grotere bedrijven hebben stafafdelingen en vaak meer faciliteiten, waardoor ze over het algemeen iets verder zijn dan MKB-ondernemingen in het verduurzamingsproces. “MKB-bedrijven met minder dan circa 250 mensen in dienst hebben het in deze economische tijd vaak lastig, staan onder druk en hebben net niet genoeg budget, maar ze kunnen voor hulp terecht bij MVO Nederland dat ervoor is opgericht hen te helpen maatschappelijk verantwoord en duurzaam te ondernemen. En de MKB-ers die juist al ver zijn, hebben zich bij ons aangesloten. Zelf kan ik ze laten zien dat duurzaam ondernemen vaak al snel leidt tot een goed verdienmodel. Startende bedrijfjes zijn meestal wel innovatief en relatief vaak duurzaam. Zeker jonge mensen voelen dat de beweging die kant opgaat. Inzicht geven, kennis overdragen en vooral inspireren is nog steeds heel belangrijk. Dat is dan ook een groot deel van mijn taak. Tijdens lezingen over dit onderwerp kan ik, mede dankzij de grote hoeveelheid kennis en ervaring die ik inmiddels heb opgedaan, veel waarde creëren voor mensen. Dat is leuk om te merken”, zegt Marga Hoek, die zelf voor lastige opgaves heeft gestaan als ondernemer, CEO van een middelgroot bedrijf en groepsdirectielid van een beursgenoteerd bedrijf in de bouw, BAM. “Ik heb ook een directiefunctie binnen de overheid vervuld. Mensen voelen dat je niet alleen maar praat, maar weet wat het in praktijk betekent en vooral van je vraagt.”

Andere landen Volgens Marga Hoek is de situatie in Nederland niet te vergelijken met die in andere landen. “De manier waarop de duurzaamheid zich ontwikkelt is afhankelijk van grootte, bevolkingsomvang, maatschappelijk en politieke structuur, zakelijke en economische drijfveren, de aanwezigheid van grondstoffen, competenties, kennis en ervaring. Het maakt nogal wat uit of het gaat om een polderdemocratie of een centraal geleid land als China. Al die variabelen tezamen zijn bepalend voor het gezicht dat duurzaam ondernemen laat zien. We

kunnen van elkaar leren. Daarom zal mijn boek in een aantal talen verschijnen, te beginnen in het Engels in het voorjaar. In de mondiale versie is de hele wereld het vertrekpunt, met voorbeelden, gedachtegoed en wetenschappelijke inzichten van overal. In de Nederlands editie, die ook heel internationaal is, kijken we vanuit ons land naar de wereld”, aldus Hoek, die haar lezers in beide gevallen meegeeft dat de economie er is voor de wereld, maar de wereld er niet is voor de economie.

Het wereldwijde perspectief hanteert Marga Hoek ook bij De Groene Zaak, dat nu een mondiale scan uitvoert naar de circulaire economie, een economisch systeem dat bedoeld is om het hergebruik van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging

‘De economie is er voor de wereld, de wereld niet voor de economie’ te minimaliseren. Producten worden niet meer aan het einde van hun levensduur vernietigd. “We brengen met voorbeelden in kaart wat overheden doen om de overgang naar de circulaire economie te versnellen. In dit stadium van de transitie zijn verschillen nodig om deze ontwikkeling te kunnen versnellen. De Nederlandse overheid lijdt nogal aan een jammercultuur en is vooral volgend, terwijl de politiek zou moeten leren van wat in andere landen op dit gebied gebeurt. Gelukkig zijn onze ondernemers al sinds de VOCtijd gewend hun handel elders te slijten en zijn ze nog steeds zeer initiatiefrijk. Ondanks een belemmerende overheid, gaat Nederland vooruit. Dat is de kracht van het ondernemerschap in ons land.”

Naast De Groene Zaak, die zij nog steeds leidt, heeft Marga Hoek Het Groene Brein opgericht en is ze voorzitter van dit innovatieve wetenschappelijke netwerk, waarbij ruim zeventig wetenschappers met ieder hun eigen zakelijke expertise zijn aangesloten. “Door vernieuwend onderzoek en het leggen van verbindingen, onderling en met het bedrijfsleven, burgers en de overheid, versnellen we ook de kenniskant in het verduurzamingsproces. Nieuwe kennis is noodzakelijk als je exploratief onderneemt en de omslag van eigenaar naar gebruiker wilt maken en wilt weten welke mogelijkheden er, ook juridisch en financieel, zijn om het productieproces en het zakendoen te verduurzamen. Dat duidelijk maken is mijn en onze missie.”

Marga Hoek is een boegbeeld voor duurzaam ondernemerschap. Als voormalig CEO, (groeps)directielid, bestuurder, algemeen directeur van De Groene Zaak (sinds 2010) en initiatiefnemer van Het Groene Brein maakt ze zich dagelijks sterk voor een versnelde verduurzaming van de economie. Ze heeft talloze publicaties op haar naam staan. In 2013 is haar eerste grote boek, ‘Zakendoen in de nieuwe economie: zeven vensters op succes’ verschenen bij Vakmedianet © Foto: de groene zaak

84 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

margahoek@speakersacademy.nl

entertainment

‘Mag ik hier even mijn respect uiten voor elke cabaretier?'

Malinca Verwiel

V

oor een spannende wisselwerking met de zaal moet het publiek zich vrij kunnen voelen en moeten ze zich niet verplicht voelen om mee te doen, ze mogen ook nee zeggen. Bij de voorstellingen van Humor in Bedrijf streven we er altijd naar dat je ze duidelijk maakt dat je de show samen met hun maakt.

Het publiek is namelijk vaak ook heel grappig en alle humor is welkom!

Dat betekent ook dat je een grapjas in de zaal kan aantreffen die helemaal niet grappig is. En hoe ga je om met een niet grappigegrapjas? Kijk en dat is het risico van het vak. Maar het risico moet wel bij de performer liggen en niet bij het publiek.

Niets is zo moeilijk als humor.

Niets is zo moeilijk als authenticiteit.

Niets is zo moeilijk als een wisselwerking met het publiek.

Door het werken met cabaretiers ben ik steeds bezig met: hoe het publiek denkt, wat het publiek voelt, wat het publiek wil en wat het publiek nodig heeft.

Het publiek heeft bijvoorbeeld nooit zin om iets opgelegd te krijgen of iets te moeten. En dat gevoel krijg je al snel bij interactie.

‘Oh, ik moet iets terug zeggen!’

‘Ik moet gevat zijn’ ‘Ik moet dit leuk vinden’

Het slechtste voorbeeld van interactie is het zinnetje: ‘Kent u dat’?

Ik noem dat sociaal gewenste interactie. We voelen als publiek wel aan dat we hier geen ‘Nee’ kunnen zeggen. We moeten gewoon even meedoen en de cabaretier bevestigen zodat ie door kan met zijn verhaal. We worden voor zijn karretje gespannen en eigenlijk als publiek niet echt serieus genomen.

Dat idee moet de wereld uit. Het resultaat is dat niemand meer op de eerste rij durft te gaan zitten en je een held bent als je dat wel durft.

Maar de tijden van lekker anoniem en veilig in een donkere zaal zitten zijn voorbij. Een cabaretier zoekt de grenzen op dus ook de grenzen van zijn publiek.

'Ga nooit op de eerste rij zitten bij een cabaretier want dan ben je de lul'

Malinca Verwiel (rechts) is, kleinkunstdocent, regisseert cabaretiers, heeft veel beginnende cabaretiers aan een bloeiende carrière geholpen, o.a. Claudia de Breij en Leon van der Zanden. In 1999 is zij officieel benoemd als kleinkunstdocent door Ruut Weissman. Zelf staat zij op het podium in het bedrijfsleven met de luchtige trainingsshows van Humor in Bedrijf. De shows gaan over omgaan met verandering en omgaan met elkaar. Daarnaast geeft ze persoonlijk presentatieadvies, waarbij ze de nadruk legt op persoonlijkheid en interactie met de zaal.

malincaverwiel@speakersacademy.nl © foto's : berend jan floor

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 85

Foto: Heidi deMAGAZINE Gier 86 |©ACADEMY® 2015

filosofie

Economie en lariekoek Prof. dr. Bas Haring

S

inds al best een tijdje ben ik me aan het verdiepen in een onderwerp Ik ben gewoon begonnen met een verzameling vragen en dan zou ik wel zien waar het zou eindigen: dat nieuw voor me is, of beter gezegd 'was'. En dat onderwerp is economie. Niet de economie uit de bijlage van de krant: 'Hoe hoog staan de aandelen Ahold?' En 'Hoeveel spruitjes exporteert Nederland naar NigeHoeveel tijd van mijn leven werk ik voor ondergoed? ria?' (jaarlijks zo'n zesduizend ton). Het gaat mij meer om economische Waarom is cola duurder dan melk? principes. Hoe werkt dat nou eigenlijk, zo'n economie? Waarom zijn er Proberen bedrijven echt om zoveel mogelijk winst te maken? werklozen? Is inflatie erg? Waar komt geld vandaan? Ik heb, had, eerlijk Wat is een markt en moet-ie vrij zijn? gezegd geen flauw benul.

Moet groei en wat groeit er dan eigenlijk?

"Waarom?" Is me regelmatig gevraagd. "Waarom ga je in Londen studeIs het verkeerd om schulden te hebben? ren? En waarom koop je drie meter boeken over economie? Laat dit aan Wat gebeurt er wanneer je geld in de fik steekt? anderen over; je bent filosoof." Het antwoord op deze waarom-vraag kan En wat als iedereen in één keer miljonair wordt? ik het beste illustreren met een persoonlijke anekdote.

Van wie leent de overheid eigenlijk?

Ik was een jaar of twaalf en stond in de keuken. We gingen bijna eten en Waarom hebben appartementen in voormalig Oost-Berlijn nu in de oven stond een grote schaal met gebakken aardappeltjes. Mijn moewel mooie balkonnetjes? der vroeg me om de schaal, die gloeiend heet was, op tafel te zetten. Ik Moet je tijdens een recessie méér of minder geld uitgeven? deed twee ovenwanten aan en pakte de schaal. Maar ondanks die wanten Wie verdient er meer: degene die werkt, of degene die het brandde ik mij toch. De schaal kwam weliswaar heel op tafel, maar ik hield mogelijk maakt dat anderen werken? er twee flinke blaren aan over. De ovenwanten waren namelijk nat. "SukIs het erg wanneer robots ons werk gaan doen? kel", zei mijn moeder, "je begrijpt toch wel dat natte ovenwanten niet werken? Water geleidt stroom en dus ook warmte." Het klonk serieus en mijn moeder keek er ook ernstig bij: "Water geleidt stroom en dus ook warmte."

Het is natuurlijk een onoverzichtelijke bende met ongerelateerde vraIk had het kunnen weten. Omdat ik, zoals veel kinderen van twaalf, heus gen. Een beetje econoom lacht me hartstikke uit, maar het zijn nu wist dat water stroom geleidt. Bovendien klonk de "dus" van mijn moeder eenmaal de vragen die ik heb. Bovendien ben ik orde in de bende aan oprecht en verstandig. Maar mijn moeder praatte onzin. Het geleiden van het scheppen en begin ik een weg te vinden in het labyrint. Sterker stroom heeft niets te maken met het geleiden van warmte. Met een serinog, ik spreek wel eens over bovenstaande vragen. Niet slechts ééneus gezicht en met de volle overtuiging iets wijs' te zeggen sprak ze larieop-één maar ook en plein public. koek. Ik neem mijn moeder niets kwalijk, maar dit Er zit een interessante evolutie in het spreken soort lariekoek wil ik voorkomen en ik hoop er zelf ‘Is het verkeerd over economie en het schrijven erover. In het zo weinig mogelijk aan mee te doen. begin wilde ik er juist niet over praten, omdat ik om schulden Ik heb de indruk dat er over economie een boel lariebang was op mijn moeder te lijken. Maar sinds ik koek gesproken wordt. Daar kun je makkelijk achiets meer van de materie begon te doorgronden te hebben?’ ter komen zonder iets van economie te weten. Als de moet ik er juist over praten. Privé, maar ook in de ene zegt: "De staatsschuld moet omlaag, anders gebeuren er rampen." En vorm van lezingen. Dan is spreken feitelijk een soort van hardop dende andere zegt: "Nee hoor, hij mag nog best een stukje hoger." Dan weet ken. Het publiek luistert mee, denkt mee, komt met tegenwerpingen je, zelfs als je niet eens weet wat een staatsschuld is, dat minstens één van en eigen voorbeelden. Daar heb ik wat aan, net als het publiek. Dat tweeën lariekoek spreekt. En dan heb ik het niet over lariekoek door ecogaat zich weer opnieuw afvragen waarom groei eigenlijk moet, waar nomen zelf. Dat valt namelijk bijzonder mee. De meeste economen zijn geld vandaan komt, enzovoorts. intelligente mensen en de economie is een serieuze wetenschap. Ik bedoel Daarna ga ik weer schrijven. Om al die rudimentaire gedachten beter de lariekoek van mensen op feestjes, in de wandelgangen en bij het koffieuit te werken. Ten slotte spreek ik er weer over. Als het schrijven af is apparaat. Er is zoveel onwetendheid. Ook bij mij. Dat is niet erg. Sterker en het boek klaar. Het interessante is dat ik niet weet wat het uiteinnog, het is haast onoverkomelijk. Maar het is wel erg wanneer je niet weet delijke product is van deze evolutie van denken, spreken, schrijven en dat je onwetend bent. Daarom schrijf ik dus over economie. weer spreken. Is dat het boek, of zijn dat de lezingen?

Bas Haring denkt & vraagt, schrijft & spreekt. Op een heldere en prikkelende manier probeert hij wetenschap en filosofie betekenis te geven voor UW leven. Dat doet hij door het schrijven van boeken, columns en het maken van tv-programma’s. Bas Haring is hoogleraar aan Universiteit Leiden waar hij de leerstoel 'publiek begrip van wetenschap' bekleedt en oprichter is van het masterprogramma 'Media Technology' voor creatieve wetenschap. basharing@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 87

politiek

Het lot helpt de onverschrokkenen Drs. Arend Jan Boekestijn De Oekraïne-crisis is uit het nieuws verdwenen. Menigeen denkt dat de crisis over is nu Poetin duizenden Russische soldaten uit de Oekraïne heeft teruggetrokken en met Kiev onderhandelt over de voorwaarden waaronder de gasleveranties hervat kunnen worden. Sommige commentatoren denken dat de Westerse sancties Poetin tot een gematigder koers hebben gedwongen en dat wij ons nu vooral moeten concentreren op de bestrijding van IS in het Midden-Oosten. IS moet zeker bestreden worden maar het Westen is nog niet van Poetin af.

N

bevonden zich de hoogste baas van het minisa het neerhalen van de MH17 en de uitterie van Binnenlandse Zaken, het hoofd van breiding van de sancties voorspelde de federale drugsbestrijding, de baas van het menig commentator dat het regime van Vlaonderzoekcomité van de Russische Federatie dimir Poetin weldra in grote problemen zou en verschillende hoge militairen. Of zij een komen. Daar is voorlopig echter nog geen coupe wilden plegen weten wij niet, maar sprake van. Het Westen hoopte dat de sancde boodschap is duidelijk: Poetin heeft alles ties er voor zouden zorgen dat de vrienden onder controle. Hij heeft bovendien de media van Poetin hun ongenoegen over zijn beleid in zijn greep. Journalisten die hem onwelgezouden uiten en misschien zelfs zouden aanvallige stukken schrijven hebben een prosturen op een regime wisseling. Dat is niet bleem. Zelfs bloggers met meer dan 3.000 gebeurd. De Doema heeft namelijk 30 seplezers en twittervolgers moeten zich laten tember 2014 een wet aangenomen die de registreren. slachtoffers van de Westerse sancties comAls een gevolg van al deze maatregelen verpenseert op kosten van de Russische belasloor de oppositie momentum terwijl het aantingbetaler. De schadeloosstelling voor de tal volgelingen van Poetin blijft groeien. sancties heeft dus voorkomen dat Poetins Daar komt nog bij dat Poetin de Koude Oorpositie werd verzwakt. Sterker nog, Poetin log met het Westen kan compenseren met heeft meer macht dan ooit. © Foto: ANNEKE HYMMEN betere relaties met India en China. Deze twee Poetins beslissing om de voedselimport uit landen hebben de annexatie van de Krim Verenigde Staten en de Europese Unie drasniet veroordeeld maar gewezen op legitieme Russische belangen in tisch te verminderen deed pijn. Toch blijft Poetins populariteit stijOekraïne. Beide landen doen ook niet mee aan de Westerse sancties, gen. De Russische propaganda vergelijkt namelijk stelselmatig de hebben grote economische belangen in Rusland en delen de Russiontberingen die het gevolg zijn van de sancties met de heroïsche sche anti-Westerse ideologie. Ook in de MH17-casus kozen zij de Russische strijd ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. In de Russikant van Moskou en dus niet van Kiev. sche media wordt voortdurend beweerd dat het Westen op het punt Nu het Westen zijn afhankelijkheid van het Russische olie en gas wil staat Rusland aan te vallen. Economisch lijden wordt immers draverminderen, heeft Moskou een gigantisch gascontract met China gelijker als het wordt voorgesteld als opofferingen die een oorlog nu gesloten. Poetin wilde zo graag het Westen onder druk zetten dat hij eenmaal met zich meebrengen. Met andere woorden, Poetins popubereid was de Chinezen een lage prijs te gunnen. De Westerse markt lariteit stijgt bij elke daad van agressie. Met dit gedrag kan hij appelblijft belangrijk voor Poetin maar hij heeft zijn afhankelijkheid wel leren aan de Russische trots en bovendien het wijdverbreide geloof iets verminderd. dat de Russen niet worden begrepen door het Westen. Sancties zijn In juli 2014 slaagden de BRICS-landen (Brazilië, Rusland, India, dus contraproductief; ze versterken de anti-Westerse sentimenten en China, Zuid-Afrika) er zelfs in om een eigen ontwikkelingsbank op de populariteit van Poetin. Er zijn ook Russen die het niet eens zijn te richten. Op 4 augustus besloten de Russische oligarchen hun kasmet Poetins beleid. Poetins onderdrukking van de oppositie lijkt echgelden om te wisselen in Hong Kong dollars. Een paar dagen later ter sterk genoeg om regimewisseling te voorkomen. Oppositieleiders kondigden de Russische en de Chinese Centrale bank aan hun afhanzoals Alexei Navalny staan onder huisarrest of bevinden zich in de kelijkheid van de dollar te verminderen. Daar komt nog bij dat de gevangenis. In juli werd er een wet aangenomen waarin deelname aan BRICS-landen bereid zijn om Rusland veel voedsel te verkopen. Ook demonstraties kan worden bestraft met gevangenisstraf en boetes.

China is bereid om groente en fruit te verkopen aan Rusland. BraziHalf augustus 2014 ontsloeg Poetin 18 topambtenaren. Onder hen

88 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

politiek

lië heeft mais en sojabonen in de aanbieding. Voedseltekorten lijken zich vooralsnog niet aan te dienen, ook omdat Westerse producenten de Russische markt nog weten te bereiken via Turkije. Kortom, dankzij propaganda, de sancties en de BRICS lijkt Poetin steviger in het zadel te zitten dan ooit te voren. Hij heeft dus zijn handen vrij om nieuwe avonturen na de Krim te starten. Moldavië en de Baltische staten kunnen hun borst nat maken.

Er zijn nog meer factoren die de onverschrokkenheid van Poetin aan kunnen wakkeren. Ik noem er hier slechts drie: de aard van zijn persoonlijkheid, de olieprijs en de sancties, en ontwikkelingen in de Baltische staten.

Wie is Poetin? Wordt hij gedreven door geld? Dat lijkt me sterk voor iemand die enorme sommen geld op privé rekeningen heeft staan.

Is het macht? Ook dat lijkt me wat vreemd voor een man die deze zomer enorm veel macht naar zich toe heeft getrokken ten koste van de oligarchen. Poetin lijkt inmiddels alleen nog maar te luisteren naar zijn geheime dienst en de krijgsmacht. Wil hij het Russische territorium uitbreiden? Vast, maar iedereen die een landkaart bestudeert kan vaststellen dat het huidige Rusland ook na de implosie nog steeds een enorm gebied bestrijkt.

‘Sancties zijn dus contraproductief; ze versterken de anti-Westerse sentimenten en de populariteit van Poetin’ Is het dan wraak voor de historische vernedering die Gorbatsjov zijn landgenoten heeft aangedaan door de hervormingen te laten uitlopen op het uiteenvallen van de Sovjet-Unie? Ongetwijfeld is Poetin hier heel ontstemd over, maar de centrifugale krachten in het oude rijk waren eenvoudigweg te groot. Het was een illusie om te denken dat de zaak bijeengehouden had kunnen worden. Poetin weet dat als geen ander.

Neen, Poetin wordt misschien wel gedreven door iets anders dan macht, geld, of eer. Om dat te begrijpen moeten we een vergelijking maken met Napoleon. Hij schreef in St. Helena niet zonder voldoening dat zijn leven eigenlijk nog het meeste leek op een roman. In dit verband is het goed te weten dat Napoleon graag schrijver had

willen worden. Napoleon werd dus niet zozeer voortgedreven door revolutionaire waarden als vrijheid, gelijkheid en broederschap, hij kroonde zich zelf immers tot Keizer, maar door opportuniteit. Net als elke ordinaire schurk greep hij letterlijk alle kansen die zich aanboden.

Voor Poetin geldt misschien wel hetzelfde. Mannen die zichzelf willen verwezenlijken hebben nooit tijd voor een pauze. En schreef Vergilius niet dat het lot de onverschrokkenen helpt? Bovendien heeft Poetin het voordeel dat zijn tegenstanders zo zwak zijn. Obama bestond het om in het openbaar te verklaren dat hij niet in Oekraïne militair zal interveniëren. De Europese Unie en de NAVO zijn vooral met zichzelf bezig. De eurozone lijkt niet in staat om de weeffouten in de organisatie te herstellen en defensiebegrotingen worden niet verhoogd.

Bovendien heeft Poetin haast. De daling van de olieprijs kan de Russische begroting en de centrale bank opvangen tot 2017 maar dan zijn de rapen gaar. De sancties bijten wel degelijk. De oligarchen mogen dan op de kosten van de belastingbetaler schadeloos zijn gesteld, maar de Russische burger worstelt met inflatie en ziet zijn reële inkomen dalen. Dat moet op een gegeven moment misgaan. En het wakkert Poetins avonturisme aan omdat hij in Oekraïne geleerd heeft dat een agressief buitenlands politiek beleid zijn populariteit alleen maar verhoogt. Met andere woorden: gemor over een daling van de levenstandaard dwingt hem tot nieuwe buitenlandse confrontaties.

En dan is er nog een reden tot zorg. De situatie in sommige Baltische staten is zo precair dat Poetin eigenlijk niets hoeft te doen om daar interne woelingen te laten ontstaan. De Russische minderheden worden er immers echt gediscrimineerd, zij voelen zich behandeld als tweederangsburgers. Bovendien versterkt de bijstandsclausule van het NAVO Verdrag hun assertiviteit. Het zou een wonder zijn als de Russische minderheden en de Baltische nationalisten elkaar weten te ontlopen.

Stel nu dat er schermutselingen uitbreken tussen onduidelijke groeperingen en nationalisten in Estland of Letland en de NAVO kijkt om allerlei op zichzelf begrijpelijke redenen een andere kant op. Zal Poetin dan niet in de verleiding komen om het ‘decadente’ Westen weer een lesje te leren? Nee, het zal nog wel even duren voordat de rust is teruggekeerd.

Arend Jan Boekestijn is als historicus verbonden aan de Universiteit Utrecht en publiceert over de geschiedenis van het Europese statensysteem en de Europese integratie. Hij schrijft een buitenland column voor het weekblad Elsevier en geeft veelvuldig commentaar op radio en tv. Van 2006-2009 was hij lid van de Tweede Kamerfractie van de VVD met de portefeuilles defensie en ontwikkelingssamenwerking.

In 2010 publiceerde hij De Prijs van een Slecht Geweten (Aspekt, 2010) waarin een pleidooi werd gehouden voor een drastische hervorming van het ontwikkelingsbeleid. In 2011 volgde Mijmeren Overzee (Eburon) waarin hij opstellen over buitenlandse politiek bundelde.

Boekestijn is een veelgevraagd spreker en houdt in binnen en buitenland lezingen over de impact van de verschuivende geopolitieke verhoudingen op het Westen. arendjanboekestijn@speakersacademy.nl © Foto: Karen Siewers, www.plaatjevankaatje.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 89

economie

Hoe krijgen we weer groei in Europa?

Prof. dr. Sweder van Wijnbergen Waarom wil het maar niet lukken met groei in Europa? In economenland hebben we enerzijds Larry Summers, met het evangelie van secular stagnation: doordat nominale rentes niet negatief kunnen en de economie hardnekkig weigert inflatie te produceren, blijven reële rentes (het verschil tussen nominale rente en inflatie) te hoog om weer naar een situatie terug te keren met lage werkloosheid.

M

eer schuld en meer publiek kapitaal is zijn antwoord, massale overheidsinvesteringen met tekorten gefinancierd om de voortkwakkelende vraag op te jagen. De Duitsers zien wel wat in meer investeringen maar haten tekorten op financiering. Moeten dan de centrale bankiers de geldkraan extreem open draaien ('Quantitative Easing')?

Quantitative Easing to the rescue?

Begin met QE, ingezet door de Amerikaanse centrale bank (FED). Amerika groeit alweer sinds dat beleid ingezet werd nu een jaar of vijf geleden. De ECB deed af en toe wel mee maar is hiermee toch achter gebleven bij de FED. En heeft het wel gewerkt? Amerika groeit, maar vooral op basis van hogere exporten, en dat ondanks kwakkelende markten in Europa en de 'emerging markets'. Is QE misschien een 'beggar your neighbour' beleid: het heeft voor een zwakke dollar gezorgd, terwijl de rente niet verder omlaag kan, dus mondiaal wordt er niet echt gestimuleerd, maar er wordt wel marktaandeel bij anderen weggehaald. Dus ging die extra groei in de VS ten koste van groei in de rest van de wereld? Nu gaat de FED terug en wij beginnen misschien juist met QE, draaien we dan de rollen om? Meer groei hier ten koste van een vertraging in de VS? Of moeten we gecoördineerd er tegen aan, zet overal de geldkraan maar open? Inflatie is momenteel toch het minste van onze zorgen.

De banken staan er nu beter voor in Europa Maar er is nog een ander verschil tussen de VS en Europa. In de VS zijn de banken meteen in 2009 gedwongen extra eigen vermogen op te halen, zodat ze niet daarna jaren aan de rem zouden hangen in een poging hun kapitaalbuffers op te bouwen. In Europa is een veel dommer beleid gevolgd, waar banken de gelegenheid kregen hun balansen op te schonen door massaal van leningen aan bedrijven over te stappen op overheidsobligaties, waartegen geen kapitaal opgehaald hoeft te worden. Leuk voor overheden

90 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

ECONOMIE

maar funest voor het MKB dat geen financiering meer kan krijgen. In de VS zijn zakelijke leningen meteen weer gaan stijgen na de gedwongen herkapitalisatie. Die beleidsfout kunnen we niet meer herstellen, maar dankzij de komst van de bankenunie en de bijbehorende stresstesten staat het banksysteem er beter voor. En als de FED QE gaat terugdraaien gaat het wisselkoerseffect onze kant op, zodat we meer groei in Europa kunnen verwachten, met een gunstigere eurokoers en de banken langzamerhand zonder handrem.

Baron von Münchhausen in Washington DC Alleen gaat het dan weer slechter in de VS, als de euro wegzakt tegen de dollar? Moeten we dan toch het Larry Summers recept volgen, flinke overheidstekorten en vergeet voorlopig maar zorgen over excessieve schulden?

Het IMF gelooft van wel en heeft dat onlangs onderbouwd met een nogal ongeloofwaardig verhaal over hoe publieke investeringen de economie zo aan gaan jagen dat de schulden ondanks tekortfinanciering toch omlaag kunnen door alle extra belastinginkomsten die je dan mag verwachten. Het ‘Münchhausen syndroom’ in Washington DC. De feiten nopen hier tot voorzichtigheid.

Grote tekorten om willekeurige overheidsfinancieringen te financieren werken maar even, als het alleen maar 'white elephants' produceert. In China leidde de paniek van

2009 tot een orgie aan overheidsinvesteringen van dubieuze kwaliteit en nu toch de groeivertraging die men had willen voorkomen, met oplopende fragiliteit in het banksysteem als onaangenaam bijeffect. En ook in Japan in de negentiger jaren werd gigantisch veel geld verspild aan zinloze publieke investeringen met vooralsnog extreem hoge schulden en toch weer trage groei als resultaat.

gebeurd is in de negentiger jaren. Dan was die tweede Europese recessie er misschien helemaal niet gekomen. In landen zoals Nederland kan het recept Summers ook niet, we zijn nog maar net klaar met het opruimen van de scherven van Wouter Bos met zijn overheidstekort van 6% (zonder enig stimulerend effect), terwijl sowieso de publieke infrastructuur in Nederland best goed op orde is.

Schuldsanering in Zuid-Europa nodig En in Zuid-Europa zijn de schulden er te hoog voor, daar wreekt zich die andere Europese beleidsfout, het vasthouden aan de fictie dat de Zuid-Europese schulden volledig terug

Larry Summers’ recept voor de Duitsers, niet voor ons Maar in Duitsland ligt dat allemaal anders.

Daar komt er volgend jaar een begrotingsoverschot, terwijl de economie weer inzakt en is de publieke infrastructuur na jaren verwaarlozing op weg naar een derde wereld status. Dus het recept voor Europa zou moeten zijn een publiek investeringsprogramma in Duitsland, met nog zo’n 3% van het BBP ruimte voor tekortfinanciering.

‘Wisselkoers gedreven herstel ten koste van de VS is exporteren van problemen, niet oplossen ervan’ betaald moeten worden. Er had veel eerder schuldsanering ingezet moeten worden, in ruil voor structurele hervormingen, net zoals met 10 grote 'emerging market'-economieën

Publieke investeringen in Zuid-Europa zouden ook helpen, maar ter voorkoming van paniek in de kapitaalsmarkten pas na drastische schuldensanering in ruil voor voortgaande hervormingen en een pakket publieke investeringen om op kortere termijn meer zinnige vraag te stimuleren. En dan kan Draghi zijn QE-plannen wat temporiseren en beter afstemmen met de terugtrekkende beweging van de FED. Wisselkoers gedreven herstel ten koste van de VS is exporteren van problemen, niet oplossen ervan.

In 1975 en 1977 behaalde prof. dr. Sweder van Wijnbergen respectievelijk zijn doctoraal natuurkunde aan de Rijks Universiteit Utrecht en zijn doctoraal econometrie aan de Erasmus Universiteit te Rotterdam. Aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in Cambridge (USA) promoveerde hij in 1980 op het vakgebied van economie. Tot 1999 was prof. dr. Sweder van Wijnbergen, Secretaris-generaal bij het ministerie van Economische Zaken. Hij lanceerde in die hoedanigheid – maar ook daarna – veel originele ideeën over de staatsschuld, de nieuwe economie, het nieuwe belastingstelsel, marktwerking en privatisering.

Hij is oprichter en tot voor kort CEO van Infomedics NV, een internetintermediair in de gezondheidszorg. Ook is hij hoogleraar economie aan de Universiteit van Amsterdam en publiceert hij veel op het gebied van internationale economie en public finance. swedervanwijnbergen@speakersacademy.nl

Tekst: Sweder van wijnbergen | Fotografie: evert-jan daniels

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 91

Ondernemerschap

Ondernemen is het mooiste dat er is Michiel Muller

Ondernemerschap speelt een belangrijke rol in ons leven. Niet alleen is het de bron voor ons zakelijk succes, ook in ons privé leven is ondernemerschap een belangrijk element. Uiteindelijk komt het neer op daadkracht: Ben je in staat om iets van de grond te krijgen en daardoor iets nieuws te creëren en verder te komen?

© Fotoburo Brabant

V

eel ondernemingen proberen ondernemerschap terug in de organisatie te krijgen. Blijkbaar zijn ze het in de loop der tijden kwijtgeraakt? Elke onderneming is immers ooit gestart door één of meerdere ondernemers, die daarmee het avontuur zijn aangegaan.

Jaren later zoekt men naar manieren om de spirit van de 'early days' terug te vinden: mensen moeten weer gaan ondernemen, innoveren, elkaar inspireren, durven, niet bang zijn voor het maken van fouten

92 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

etc. Het is niet altijd eenvoudig dit weer terug in de organisatie te krijgen en als zo vaak dient het goede voorbeeld door het top management te worden gegeven. Hoewel?

De toekomstige werknemers die nu afstuderen hebben meer ondernemerszin dan voorheen. Uiteraard wilden vroeger nieuwe werknemers ook de wereld veroveren, maar dan vooral in dienst van grotere

Ondernemerschap

organisatie. De huidige generatie is minder gevoelig voor hiërarchie, daagt graag de status quo uit en kijkt anders naar (carrière) risico’s. Bedrijven hebben lef nodig om hen die ruimte te geven en niet in oude patronen te blijven hangen van “zo hebben we het altijd gedaan”. Er is dus voldoende energie, daadkracht en creativiteit voorhanden om meer te gaan ondernemen – ook binnen grotere organisaties.

rondloop, dan ga ik er met mensen om mij heen over praten. Zo breng ik mijn eigen idee verder. Enthousiasme is erg aanstekelijk en zo groeien het plezier en het inzicht om je onderneming aan te pakken. Het mooie van ondernemen is dat je met een open onderzoekende houding soortgelijke mensen ontmoet, waarmee je weer verder groeit. Vertrouwen en open kaart spelen zijn hierbij belangrijke ingrediënten.

Ondernemen is de kwaliteit om je idee uit te gaan voeren, om gewoon te starten. Een idee zonder uitvoering is waardeloos. Letterlijk en figuurlijk. Als je niet in staat bent iets met je idee te doen, dan is het niets. Je moet iets in beweging zetten. Doe het, begin klein, probeer het uit in je omgeving, stuur gaandeweg je onderneming of je nieuwe initiatief bij. Dan krijg je snel genoeg in de gaten of je idee inderdaad zo briljant was als je van te voren verzonnen had, of dat je je aanpak moet bijschaven.

Een van de valkuilen om te vertrekken naar B is dat mensen het op de manier van A willen doen. Dat werkt dus niet. Je zult het dit keer anders moeten aanpakken. Je zult naar jezelf moeten leren kijken: waar zitten je eigen belemmeringen? Vaak hebben we belemmerende gedachtes die ons tegenhouden, zoals: “ja, maar zo eenvoudig kan het toch niet zijn?

Ik moet eerst veel meer kapitaal hebben… Ik ben geen goede 'Als je niet in verkoper.... Ik kan dat niet.”

Als ik mensen dit advies geef kijken ze me soms wantrouwend aan.

Ondernemen is echter niet het voortdurend bedrijven van hogere wiskunde. Wees niet bang om al lerend onderweg te gaan. Ik leg hen de ondernemersroute uit en geef ze een duwtje in de rug. Je hebt toch eeuwig spijt als je een fantastisch plan nooit hebt omgezet naar uitvoering? Ja, de uitvoering kan mislukken, dat is waar. Daardoor laten veel mensen zich weerhouden om te starten. Eeuwig zonde.

De ondernemersroute is een inzicht dat ik ontdekte na zelf meerdere malen het pad te hebben bewandeld en door naar de successen van anderen te kijken. Ik hoor vaak terug dat uitleg en begrip van de ondernemersroute veel mensen helpt de stap om te gaan ondernemen te zetten, ondanks de aanvankelijke twijfel die men had. De ondernemersroute begint in je huidige situatie, zeg punt A, waar je vastzit in oude patronen, waar er veel regels zijn en er volgens vaste patronen wordt gewerkt. In A is er weinig inspirerende energie, het enthousiasme is ver weg. Om uit A te vertrekken kun je een prachtig idee hebben van hoe het wel moet. Het roer moet om. Je wilt naar B. Sommige mensen hebben moed nodig om in beweging te komen, anderen bewegen makkelijk vanuit zichzelf. Als ikzelf met een idee

staat bent iets met je idee te doen, dan is het niets'

Als je in beweging wilt komen, gooi zoveel mogelijk uitgangspunten en vooroordelen overboord, dat reist een stuk lichter.

In B aangekomen heb je niet altijd meteen de heilige graal te pakken. Je krijgt echter wel nieuwe inzichten die je in A nooit had opgedaan. Mensen beseffen dan dat je door onderweg te gaan de belangrijkste stap hebt gezet. Om je ideeën verder te verzilveren is de kans groot dat je al ondernemend naar een nieuw punt C gaat, waar je je droom ziet uitkomen, maar op een heel andere manier dan je vanuit A had verzonnen.

Als ondernemer probeer ik anderen een spiegel voor te houden om hen te helpen in beweging te komen. Inspiratie uit praktijkverhalen leidt tot de noodzakelijke impuls om in actie te komen. Als de eerste stap daardoor kleiner lijkt is het belangrijkste al gewonnen. Want iedereen weet eigenlijk wel dat ondernemerschap de wereld draaiende houdt, maar soms is men even vergeten hoe het ook alweer moest…

Michiel Muller bouwde op jonge leeftijd met oprichter Marc Schröder de benzineketen Tango uit tot een internationaal succes. Na de verkoop van Tango richtte hij met Schröder 'Route Mobiel', 'Bieden en Wonen' en 'Vault79' op. Muller is ook als investeerder en coach voor ondernemers en bedrijven actief. 'Fashiolista.com', een investering die Muller samen met Schröder en Skype-founder Niklas Zennström deed, werd beloond met de award 'Beste start-up 2011'. Michiel Muller schreef het boek 'Ervaringen van een serial entrepreneur' dat door het publiek werd gekozen als beste ondernemersboek 2010/2011 en inmiddels zijn zesde editie kent. michielmuller@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 93

opsporing

TEKST: JACQUES MAGAZINE GELUK | © Speakers Academy® | Foto's: Walter Kallenbach 94 | ACADEMY® 2015

innovatie & opsporing

Levensechte Sweetie lokt duizend mannen in de val Drs. Albert Jaap van Santbrink Webcamseks met kinderen is een vrij recent fenomeen. Elk moment zoeken wereldwijd zo’n 750.000 mannen online contact met vooral straatarme jonge meisjes om hen tegen betaling seksuele handelingen voor de webcam te laten verrichten. Terre des Hommes heeft gedurende ruim twee maanden de virtuele 10-jarige Filipijnse Sweetie ingezet om deze mannen te verleiden en in de val te lokken. “Met een proactieve houding bereik je meer dan afwachten”, zegt Albert Jaap van Santbrink, algemeen directeur van de kinderhulporganisatie en een bevlogen spreker over de strijd tegen wereldwijde kinderuitbuiting.

D

e 10-jarige Filipijnse Sweetie is een inmiddels bekroonde computeranimatie, maar zo levensecht dat het niet verwonderlijk is dat ruim duizend pedofiele mannen in haar val trappen.

De animators zijn zelfs de plooitjes in de huid rond haar ogen niet vergeten. “Die nietsontziende mannen hebben een soort waas voor hun ogen en realiseren zich niet welk effect hun handelen heeft op de misschien wel tienduizenden meisjes tussen 8 en 14 jaar die in werkelijkheid in duistere ruimtes of zogenoemde ‘cyber dens’ gedwongen achter de webcam zitten. Ze denken dat het allemaal wel meevalt, ze zitten toch ver van die meisjes vandaan”, zegt Terre des Hommes-directeur Albert Jaap van Santbrink.

leeftijden, maar de meeste zijn ouder dan 35 jaar. Ze hebben vaak een gezin, een hypotheek en een auto voor de deur en maken, als de vrouw ligt te slapen, vanuit verveling of nieuwsgierigheid de eerste stap. “

Gigantisch geschrokken “We hielpen al duizenden meisjes, bijvoorbeeld door ze op te vangen, maar het werden er steeds meer. Dat moest stoppen, maar hoe?

We bedachten dat we iets met de daders zouden kunnen doen, want – zo redeneerden we – als er geen plegers zijn, zijn er ook geen slachtoffers. Naar aanleiding van een interview dat ik had gegeven met een krant, ben ik vervolgens via LinkedIn benaderd door Mark Woerde van reclamebureau Lemz, die een idee had hoe we dit Terre des Hommes maakt zich al geruime tijd grote zorgen om de konden aanpakken. De gedachte was die mannen via een vorm van exponentiële groei van webcamseks met kinderen in met name uitlokking te verleiden en in de val te lokken, zodat we hun idenZuidoost-Azië. Uit onderzoek van de kinderhulporganisatie blijkt titeit konden achterhalen en doorspelen. Samen zijn we op interdat deze vorm van kinderuitbuiting het meest voorkomt op de Filinet gegaan en hebben we zo’n chatsite bezocht. pijnen. Daar is internettoegang vrij eenvouWe zijn gigantisch geschrokken”, zegt Van Santdig en veel mensen spreken er al wat Engels.

‘Als er geen brink. “We wisten niet dat contact leggen met Bovendien trekt het land al decennia wesjonge kinderen zo gemakkelijk was!” terse mannen die uit zijn op fysiek contact met plegers zijn, jonge meisjes en jongens. “In het kader van zijn er ook geen Aanvankelijk chatten medewerkers vanuit het onderzoek zijn zo’n 40 à 50 meisjes geïnslachtoffers’ Amsterdam alleen maar, zonder beeld. Een desterviewd. In veel gevallen waren ze, uit pure kundige zorgt ervoor dat de plegers niet door armoede, door hun moeders aangezet achter hebben dat het om een undercoveroperatie gaat, door hen te laten de webcam plaats te nemen om een paar dollar te verdienen met denken dat de server op de Filipijnen zit. Er zijn allerlei zekerhechatten en het verrichten van seksuele handelingen. Soms moesten den ingebouwd om het echt te laten lijken. Als al snel blijkt dat chatze zelfs hun nog jongere broertjes en zusjes erbij halen. De slachtten niet genoeg is, beginnen Mark Woerde en zijn creatieve team, offertjes waren getraumatiseerd. De veilige omgeving waarin ze in samenwerking met Terre des Hommes, met het ontwikkelen van zouden moeten opgroeien was verdwenen. Ze sliepen slecht, aten een virtueel lokmeisje. Na een lang proces van innoveren en verbenauwelijks, gingen niet naar school, werden agressief, hadden een teren komt daaruit Sweetie voort. “We werkten in teams. Het ene laag zelfbeeld door gevoelens van schuld, schaamte en schande en chatte, het andere keek mee en probeerde gegevens van de dader te waren vaak verslaafd aan drugs of alcohol.” De gemiddeld 750.000 analyseren. Dat ging niet via IP-adressen, maar via Facebook. Een mannen die elk moment van de dag online zijn en contact zoeken chatter zei bijvoorbeeld dat hij uit Amerika kwam. Dan vroegen wij met kinderen, komen volgens gegevens van de Verenigde Naties, uit als Sweetie: ‘Waar in Amerika?’, waarop hij antwoordde ‘Tennessee’.

71 landen, waaronder Duitsland, Noord- en Zuid-Amerika, GrootDan gaf hij zijn voornaam en vroeg Sweetie om zijn Skype-adres, Brittannië, Nederland, India en Rusland. “Het zijn mannen van alle

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 95

opsporing

zogenaamd omdat de lijn slecht was en ze wilde terugbellen. Vervolgens deden de bestaande zoekmachines op basis van die gegevens hun werk. Wanneer dat niet lukte werd de dader gevraagd zijn webcam aan te zetten en konden we zijn gezicht met foto’s op Facebook vergelijken. Dat kon dan zomaar een één-op-één match opleveren.” Vol afschuw zegt Van Santink: “Soms zag je dat ze aan het masturberen waren. Vreselijk!” De onderzoekers van Lemz en Terre des Hommes. die namens Sweetie hebben gecommuniceerd met de mannen die iets van haar wilden, hebben het heel zwaar gehad. “We hebben hen echt heel zorgvuldig begeleid en advies gegeven over wat het betekent en met je doet en hoe je daarmee om moet gaan. Het was ook fysiek moeilijk, doordat ze vanwege de tijdverschillen bij nacht en ontij aan het werk moesten. Ze waren wel enorm gemotiveerd om die mannen te pakken en elke keer dat dit lukte voelde het als een overwinning.”

Duizend mannen ontmaskerd “Om te proberen meer ellende te voorkomen zijn we een beetje op de stoel van de wetgever en justitie gaan zitten en aan dit experiment begonnen zonder opsporings- en politieorganisaties erbij te betrekken. Eerst wilden we zeker weten dat we echt een stevige vuist konden maken tegen de daders. Wanneer we tevoren hadden gezegd wat we van plan waren, hadden we het misschien niet op deze manier kunnen doen.” Dankzij Sweetie, die in tegenstelling tot alle echte meisjes die nog steeds – en in toenemende mate ook in Indonesië – worden benaderd niets aan haar avontuur heeft overgehouden, zijn ruim 1000 mannen ontmaskerd. Hun gegevens zijn op een schijfje gezet en doorgespeeld aan politieorganisatie Europol. “Daarnaast hebben we van onze aanpak een handleiding gemaakt, waarin precies staat wat we hebben gedaan en hoe we zijn omgegaan met de bewijsvoering. We hebben bijvoorbeeld aangetoond dat de mannen wisten dat zij chatten met een minderjarig meisje en bereid waren te betalen voor het laten verrichten van seksuele handelingen voor de webcam.” Volgens Van Santbrink is met het inmiddels beëindigde experiment bewezen dat met een proactieve houding meer te bereiken is dan met afwachten. “De eerste veroordeling is een feit: een Australiër moet twee jaar de cel in na gesprekken met het virtuele meisje.” Hij hoopt dat opsporingsorganisaties deze methode willen overnemen, hoewel daarvoor in veel landen aanpassing van bestaande wetgeving nodig is. “Ook nationaal, want in Nederland komen webcamseks met jongeren en grooming, waarbij mannen zich voordoen als jong meisje of jonge jongen om minderjarigen te verleiden en eventueel een afspraak met hen te maken, steeds vaker voor.” Er is nog genoeg werk te doen voor de kinderhulporganisatie.

Terre des Hommes Sweetie is qua uitvoering een bijzonder project geweest voor Terre des Hommes, maar past binnen de doelstellingen van de organisatie. “We zijn heel erg tegen kinderuitbuiting, denk aan kinderarbeid, kinderhandel en seksuele uitbuiting, waarvan webcamseks een extreme vorm is. Het voorkomen en bestrijden daarvan is onze missie”, vertelt Albert Jaap van Santbrink, die over dit onderwerp bevlogen lezingen geeft en als dagvoorzitter congressen en andere bijeenkomsten leidt. Na afloop

96 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

van ons gesprek geeft hij nog antwoord op een ‘nagekomen’ vraag.

Zouden pedofiele mannen echte meisjes met rust laten, wanneer ze de keuze hebben altijd met een levensecht, maar met behulp van de computer geanimeerd meisje te chatten? “Kinderporno is ook in deze vorm in veel landen verboden. Bovendien zijn we er bang voor, want ik denk dat bij veel van die mannen het onderscheid tussen echt en virtueel snel vervaagt.”

Drs. Albert Jaap van Santbrink is algemeen directeur van kinderhulporganisatie Terre des Hommes en vicevoorzitter van de Terre des Hommes International Foundation, een netwerk van tien nationale organisaties die zich inzetten voor kinderrechten. Eerder werkte Van Santbrink, die heeft gestudeerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam, onder meer voor Stichting De Vruchtenburg (ondersteuning aan mensen met en na kanker), het Klimaatfonds en de SOVEC Foundation, een door Nederlandse ondernemers opgezet investeringsfonds ten behoeve van kleine en middelgrote bedrijven in Afrika. Albert Jaap van Santbrink is een enthousiast spreker en dagvoorzitter. albertjaapvansantbrink@speakersacademy.nl

spotlight on . . . .

Dr. ir. Koert van Mensvoort

De lezingen van Van Mensvoort zijn een belevenis die je beeld van natuur opfrissen en je kijk op technologie resetten

D

r. Koert van Mensvoort is als filosoof en kunstenaar het meest bekend vanwege zijn Next Nature visie, die draait om het idee dat onze technologische omgeving zo complex, alomtegenwoordig, intiem en autonoom wordt dat we deze als een natuur op zich zelf gaan ervaren. Het is zijn doel om onze co-evolutionaire relatie met technologie beter te begrijpen en een pad naar de toekomst uit te stippelen, dat zowel bevredigend is voor de mensheid als voor onze planeet als geheel.

Van Mensvoort geeft zijn visie vorm in allerlei media.

Enkele van zijn projecten zijn de NANO Supermarket (een rondreizende omgebouwde SRV-wagen vol producten die in de komende 10 jaar op de markt kunnen komen), het Kweekvlees Kookboek (dat het vlees van de toekomst verkent), de Fake For Real Memory Game (over de spanning tussen realiteit en simulatie), de Datafontein (een via het internet met wisselkoersen verbonden water fontein), en het Rayfish Footwear project (over een fictief bedrijf dat gepersonaliseerde schoenen maakt van genetisch gemodificeerd roggenleer).

Van Mensvoort geeft wereldwijd inspirerende visuele lezingen – van São Paulo tot Los Angeles, van Bangkok tot Hong Kong – en is een veel geziene gast in diverse media variërend van het NOS Journaal tot RTL Koffietijd, van VPRO Tegenlicht tot Klokhuis TV. Tevens is hij oprichter en directeur van het Next Nature Network in Amsterdam en parttime verbonden aan de Technische Universiteit Eindhoven. © Foto: Jeroen broekmans

Onderwerpen waar Koert over spreekt: Next Nature: Hoe technologie een natuur op zichzelf wordt NANO-Technologie en de mogelijke impact ons alledaagse leven Voedseltechnologie, in het bijzonder de potentie van Kweekvlees Hoe echt is echt? Over de spanning tussen werkelijkheid en simulatie Geld als medium: Virtuele munteenheden en ECO currency Design Fiction maakt toekomst tastbaar.

De grens tussen mensen en producten vervaagt.

Algemene inspirerende presentatie rondom visie en projecten. koertvanmensvoort@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 97

SPORT EN BEDRIJFSLEVEN

98 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

TEKST: JACQUES GELUK | FOTOGRAFIE: ENITH stenhuys

SPORT EN BEDRIJFSLEVEN

‘Ik zit gebeiteld’ Ronald de Boer Oud-topvoetballer Ronald de Boer komt als voetbalanalyticus op televisie, maar ook als hem om commentaar wordt gevraagd, komt hij graag open, eerlijk en soms ongezouten voor zijn mening uit. Tijdens lezingen mogen zijn toehoorders alles aan hem vragen, waarna Ronald hen meeneemt in zijn belevingswereld of parallellen trekt tussen de sport en het bedrijfsleven. Als ambassadeur van Ajax bezoekt hij samen met sponsors en bestuurders allerlei evenementen en houdt hij graag een praatje. “Het is hard werken, maar heel gevarieerd. Dat houdt me jong.”

“I

de sponsors en doordat ik een prima verstandhouding heb met mijn k wil open en eerlijk zijn”, zegt oud-topvoetballer Ronald de tweelingbroer Frank, de hoofdtrainer van Ajax, kan ik vaak heel Boer, wiens uitspraken geregeld het nieuws halen. Zoals onlangs actueel zijn. Bovendien hou ik van de interactie. Het leuke van mijn nog over bondscoach Guus Hiddink, die – zo praatten alle media ambassadeursrol vind ik dat ik met veel verschillende mensen in hem na – wat hem betreft ‘over de houdbaarheidsdatum heen is’. “Ik contact kom.” zeg wat ik vind en draai niet om dingen heen, maar natrappen doe ik niet. Ik mag Hiddink en heb respect voor wat hij heeft bereikt.” Dat Gevarieerd eerlijkheid volgens hem het langst duurt, blijkt uit wat hij vertelt over een bevriende trainer. “Hij werd teruggezet naar een lager elftal. Dat Een baan als trainer ambieert Ronald op dit moment niet. “Als voelde voor hem als een nederlaag, maar ik was het eigenlijk met die individueel techniektrainer bij de jeugd was ik ook nadrukkelijk beslissing eens. Dan ga ik niet zeggen dat ik het een rare beslissing betrokken bij het maken van allerlei keuzes. Dat kan heel stressvol zijn vind, maar probeer ik het wel positiever te maken door aan te geven en dat zie ik ook bij mijn broer. Wat ik nu doe is heel gevarieerd en wat hij met zijn kwaliteiten, die hij zeker heeft, zou kunnen doen. Hij het houdt me jong. Daar geniet ik van. Regi Blinker heeft me gevraagd is gebleven en inmiddels weer hoofdtrainer.” voor een golftoernooi in Dubai. Op 5 december ben ik in Bangkok De open benadering van De Boer is een uitstekend uitgangspunt voor een ‘charity event’ van Fabio Cannavaro om geld op te halen voor voor zijn werk als voetbalanalyticus bij Fox Sports, dat hij sinds begin lokale goede doelen. Dat zou allemaal niet kunnen als ik trainer zou dit jaar met veel plezier doet. Ook bij ‘NOS Studio Sport’ schuift hij zijn.” Bovendien gaat Ronald de Boer niet alleen namens Ajax op pad. geregeld aan, hoewel er op het moment dat we Ronald treffen in het “Ik ben al eerder met ABN Amro en de FME, Nederlands grootste wat gedateerde, maar sfeervolle clubhuis van ondernemersorganisatie in de technologische ‘Ik vind het leuk AFC Ajax, sprake is van een, hoopt hij, kort industrie, op handelsmissie naar Qatar durende onderbreking. “Het contract met Fox veel verschillende geweest, waarbij ik als ambassadeur voor het zorgde er wel voor dat ik in de clinch raakte met WK ook de rol van host heb gespeeld.” Ronald mensen te Ajax, waar ik toen nog werkte als individuele denkt dat het, ondanks alle twijfels, prima techniekcoach bij de jeugdafdeling. De club mogelijk is het mondiale voetbaltoernooi ontmoeten’ vond het niet prettig dat ik op televisie ook daar in 2022 te houden. Misschien niet in wedstrijden van Ajax analyseerde. Kenneth Pérez, die jeugdtrainer de zomer, maar in de lente, als het wat koeler is. “Hoewel ik er niet was én commentator bij Fox, ging om dezelfde reden weg. Ik besloot meer bij betrokken ben, heb ik natuurlijk wel een standpunt. Ik heb solidair te zijn en ben ook opgestapt. Ajax wilde me echter niet kwijt in Qatar nog veel contacten, dus als ze me naar mijn mening vragen en heeft me een nieuwe rol gegeven. Sinds een aantal maanden ben ik bel ik eerst met Hassan en Nasr om te horen wat er echt aan de hand is ambassadeur en dat bevalt me uitstekend”, zegt Ronald de Boer. In en welke boodschap zij willen uitdragen. Dan beoordeel ik vervolgens het buitenland is het heel gewoon dat clubs, zoals Manchester United, zelf wat mijn inbreng in die discussie moet zijn.” Behalve analyticus en ambassadeurs aanstellen die een representatieve rol spelen richting gastheer zijn, bestaat het werk van Ronald de Boer ook uit het geven van bestuurders en sponsors rond thuiswedstrijden in de competitie en lezingen en voetbalclinics. “Verder ben ik betrokken bij wedstrijden met in Europees verband. “Ik ga mee naar allerlei evenementen of reis beroemdheden voor het goede doel en andere evenementen, die ik dan mee met het eerste elftal, bijvoorbeeld naar Cyprus of zoals pas nog vaak aan elkaar praat. Bijvoorbeeld, in samenwerking met de KNVB, naar Barcelona ter gelegenheid van de Champions League-wedstrijd het gratis doelpuntenspel Gelukstreffers van de Staatsloterij, waarmee tegen Barça. Dan houd ik daar een praatje in de perskamer of voor we het amateurvoetbal steunen.”

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 99

SPORT EN BEDRIJFSLEVEN

Lezingen Ronald de Boer, 67-voudig international, gebruikt zijn ervaringen als topvoetballer als metafoor tijdens zijn lezingen over bijvoorbeeld doorzettingsvermogen, het belang van samenwerken en het omgaan met tegenslag en welke wegen naar succes leiden. “Dan praat ik over elkaar wat gunnen en elkaar helpen. Dat is belangrijk op het veld en binnen een bedrijf. Ik had een rechtsback nodig, maar ook een ondernemer kan een steuntje goed gebruiken.” Ronald heeft een soort rode draad voor zijn lezingen en presentaties ontwikkeld en zoekt steeds naar nieuwe invalshoeken. “Ik ben daarin aan het groeien.

De eerste keren moest ik ervoor uit mijn comfortzone komen, maar ik ben nog jong en door het gewoon te doen weet ik nu dat ik het kan. Ik draai er mijn hand niet meer voor om. Wat ik er zelf vooral van leer is observeren.” Vooral met zogenoemde Q&A- (vraag- en antwoord-)sessies heeft hij succes. “Mensen mogen me dan van alles vragen. Ik geef geen ja/nee-antwoorden, maar probeer de vragen zo open en eerlijk mogelijk te beantwoorden en het publiek mee te

nemen in mijn belevingswereld door te vertellen wat ik allemaal heb meegemaakt.” Soms gaat het alleen over voetbal en valt er heel wat te vertellen over zijn omvangrijke carrière, inclusief de EK’s, WK’s en zijn sportieve hoogte- en dieptepunten bij Ajax, FC Twente, FC Barcelona, Glasgow Rangers, Al-Rayyan en Al-Shamal tussen 1987 en 2008. En ook dan is er altijd wel weer een parallel te trekken met situaties en gebeurtenissen in andere sectoren van de maatschappij.

“Ik voetbal trouwens nog steeds”, lacht Ronald. “Bij Zaterdag II van AFC Ajax, samen met andere ex-voetballers.”

Toekomst “Voorlopig blijf ik ambassadeur van Ajax. Ik word ook steeds meer gevraagd voor lezingen presentaties en voetbalclinics, maar ook om commentaar te geven. Zo ben ik behalve bij Fox en de NOS ook geregeld te zien op Sky Sports. Dit soort werk kun je, net als golfen, heel lang en tot op hoge leeftijd doen. Ik zit dus gebeiteld.”

Ronald de Boer is oud-topvoetballer en tegenwoordig voetbalanalyticus voor Fox Sports (achter de decoder) en de NOS en ambassadeur van Ajax. Daarnaast geeft hij lezingen. De Boer maakte zijn debuut in 1987 bij Ajax, bij welke club de middenvelder en later rechtshalf zijn grootste successen heeft behaald, waaronder vijf landstitels en het winnen van de Champions League. Hij werd tweemaal Nederlands Voetballer van het Jaar. Na zijn tijd bij Ajax speelde hij voor verscheidene clubs in het buitenland. In maart 2008 zette hij een punt achter zijn actieve carrière, mede doordat hij geen gezondheidsrisico’s meer wilde nemen na een nekhernia. In 2011 werd hij individueel techniektrainer bij de jeugdafdeling van Ajax. ronalddeboer@speakersacademy.nl

100 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

spotlight on . . .

Bob Ultee

Het ene moment heb je alles, het volgende moment niets B

ob Ultee bouwde zelfstandig een miljoenenbedrijf op met de bekende zeepwinkels Sabon. Hij had het allemaal. Een onderneming die groeide als kool. Een vermogen van meer dan honderd miljoen euro – al als dertiger bereikte hij een plek in de top van de Quote 500 Junior. Vrouw en kind. Een gigantische villa met eigen golfbaan – terwijl hij niet eens golfde. Hij leek geboren voor het geluk, tot hij in het tijdsbestek van vier maanden alles kwijtraakte. Hij raakt in conflict met SNS Bank en belandt in een vechtscheiding met zijn vrouw, die zich laat bijstaan door een helderziende en fiscaal adviseur met een bedenkelijke reputatie.

Bob Ultee had het alle maal. Een ondernemin g die groeide als kool. Een vermogen van honderd en miljoenen euro’s. Vrouw en kind. Een gigantische villa met een eigen golfbaa n – terwijl hij niet een s golfde. Hij leek geboren voor het gelu k, tot hij in het tijdsbestek van vier maa nden alles kwijtraakte.

Hij raakt in conflict met SNS Bank en belandt in een vechtscheid ing met zijn vrouw die zich laat bijstaan door een helderziend e en fiscaal adviseur met een bedenk elijke reputatie .

Bob Ultee beschrijft in zijn boek ‘De Zeepbel’ hoe het allemaal heeft kunnen gebeuren. Van autowasser naar multimiljonair en vervolgens failliet, maar Bob vecht zich terug!

De Zeepbel is een econom ische thriller zoals die in Nederland nog niet eerder is gepublicee rd. Het verh aal leest als een razends nelle rit in een achtbaan die via grote hoo gtes naar diep e afgr onden scheurt. Een verhaal dat je niet kunt verzinnen, zo bizar is het vaa k...

Bob Ultee bouwde zelf standig een miljoenenbedri jf op met de bekende zeepwinkels Sabon. Ulte e is zo succesvol dat hij als dert iger al een plek in de top van de Quote 500 Junior bereikt. De Zee pbel is zijn leve nsverhaal, van autowas ser naar mul timiljonair en vervolgens failliet. Maa r met dit boe vecht hij teru k g.

NUR 402

SABON

Ultee-De zeepb

el@5.indd 1

20-10-14 09:39

In zijn lezingen beschrijft Bob Ultee zijn levensverhaal.

Een verhaal vol veerkracht, ondernemerschap, doorzettingsvermogen en omgaan met tegenslagen. © FOTO: Anne van Gelder

bobultee@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 101

102 | ACADEMY® TEKST: JACQUESMAGAZINE GELUK | © 2015 Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach

E X AC TE W ETE N S C HA P

‘Wiskunde leert je dingen helder te krijgen’ Dr. ir. Ionica Smeets Wiskundige en wetenschapsjournalist Ionica Smeets weet dat het voor bètawetenschappers lastig is hun werk onder de aandacht te brengen van een groot publiek. Moeten ze metaforen of formules gebruiken of juist fascinerende voorbeelden? In haar boek ‘Het exacte verhaal’ geeft ze praktische adviezen aan de hand van haar eigen ervaringen en die van door haar geïnterviewde prominente wetenschappers en journalisten. Alvast één toffe tip voor wetenschappers die willen oefenen: ‘cover’ een bestaande lezing. “Als spreker leer je daar heel veel van.”

D

e opzet van ‘Het exacte verhaal’ is te laten zien hoe bijvoorbeeld bètawetenschappers, ingenieurs, redacteuren of voorlichters exacte wetenschap heel helder kunnen communiceren naar een breed publiek. “Een boek met praktische tips en adviezen over wat je wel of niet moet doen was er nog niet en dat was eigenlijk de hoofdreden om het te maken”, zegt Ionica Smeets, die wiskunde en wetenschapsjournalistiek al jarenlang combineert en eigenlijk nog steeds niet tussen die twee kan en wil kiezen. Ionica is blij dat haar boek niet alleen bij bèta’s, maar ook bij alfa’s aanslaat. “In ‘RTL Late night’ zei Humberto Tan dat de tips ook superhandig zijn voor sportjournalisten. Dat is goed. Een boek dat van abstracte dingen iets tastbaars maakt kan niet taai en saai zijn. Ik wil iedereen die geïnteresseerd is in mijn vakgebied daarin zo goed mogelijk de weg wijzen.”

Tijdens het schrijven van haar proefschrift ‘On continued fraction algorithms’, waarop ze in 2010 promoveert aan de Universiteit Leiden, merkt Ionica dat wiskunde je goed leert hoe je dingen helder kunt krijgen. “Over een brij van bètadingen schrijf je kantjes vol met aantekeningen, maar uiteindelijk moet uit die ellende gewoon een stelling met bewijs komen”, weet ze. “Vaak ben je geneigd je eigen gedachteproces op te schrijven, maar ik heb geleerd dat het – als ik een boek of column schrijf – veel beter is in de gaten te houden hoe mensen die voor hen onbekende inhoud gaan lezen. Daarom is het boek ook een aantal keren van indeling veranderd. Ik kwam er, dankzij een aantal van de mensen die ik heb geïnterviewd en van wie ik veel heb geleerd, achter dat structuur heel belangrijk is.

Anekdote “Ik heb dit boek eigenlijk al op de universiteit bedacht”, zegt Ionica.

“Ik voelde dat ik iets terug moest doen voor de academische gemeenschap, die mij altijd heeft geholpen. Met vallen en opstaan en door er veel tijd in te steken heb ik veel geleerd en ik was erg benieuwd hoe anderen dat hebben aangepakt.” Net zoals de meeste collega’s houdt ze van haar vak. “Wetenschappers en deskundigen doen hun best over hun vak en onderzoeken te communiceren, maar ik vind het echt tragisch als ze dat op een stomme manier doen. Dan ver-

geten ze dat mensen er vaak anders tegenaan kijken dan zij. Een wetenschappelijk artikel over de vervorming van metalen buisjes kan wiskundig gezien heel belangwekkend zijn, maar tegelijk anderen weinig zeggen. Door het verhaal te vertellen aan de hand van een actuele gebeurtenis, zoals in dit geval een scheepsramp bij China waar compartimenten door metaalvervorming waren opengescheurd, is het ineens een stuk duidelijker en wek je de interesse van een breder publiek”, aldus Ionica. “Hetzelfde merk ik bij lezingen. Soms verdeel ik die in blokken en vertel ik eerst een anekdote, voordat ik een wiskundig idee presenteer. In het verleden vroeg ik me wel eens af of die verhaaltjes niet te luchtig, te flauw of te persoonlijk waren, maar in de praktijk bleken ze te werken. In Eindhoven had ik een lezing gegeven over kansrekenen. Driekwart jaar later kwam een hoogleraar daar spreken over hetzelfde thema. Hij vroeg de organisatie welke onderwerpen ik had behandeld, zodat hij wat anders kon doen. Ze herinnerden zich nog vier van mijn vijf onderwerpen. Hoe dat kon? Ze hadden een wiskundige uitleg over het berekenen van de kans op toeval onthouden, doordat ter illustratie een gênant verhaal over een ex-vriend en het kopen van Breezers was verteld.”

Metaforen In ‘Het exacte verhaal’ probeert Ionica Smeets vooral praktische en geen flauwe dingen te benoemen. “De twaalf prominente wetenschappers en journalisten die ik heb geïnterviewd voor het boek kunnen allemaal iets heel goed en beter dan ik. Ze geven tips en adviezen over hun eigen thema, maar geven ook aan hoe ze tegen die van anderen aankijken, waarbij ze het niet altijd met elkaar eens zijn. Wetenschapsjournalist Diederik Jekel is heel goed in metaforen verzinnen, maar sterrenkundige Govert Schilling en VPRO-televisiemaker Rob van Hattum (‘Wetenschapquiz’) zeggen dat je dat niet moet doen. Volgens hen zijn metaforen zonde van de tijd en is gewoon iets uitleggen beter. Mijn visie is dat mensen zelf moeten beslissen of ze metaforen gebruiken, maar als je het doet, doe het dan wel goed”, vindt Ionica. “De jonge datajournalist Jerry Vermanen is heel goed in grafieken en plaatjes maken en

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 103

EX AC TE W ETE N S C HA P

vertelt daarover. Jan Paul Schutten, die net de Gouden Griffel heeft gewonnen, geeft tips over spreken en schrijven voor kinderen, ‘het moeilijkste én leukste publiek’. Sommige mensen zijn een beetje boos over de opmerking dat je grapjes voor volwassenen mag verwerken in een verhaal voor kinderen. Ik had zelf een lezing waar de jongste bezoeker drie en de oudste 80 jaar was. Dat waren niet alleen gezinnen. Dan doe je het een beetje om en om. Mijn advies is wel geen grappen te maken waarvan oudere kinderen doorhebben dat ze die niet snappen.” Ze heeft het als opbeurend ervaren dat de collega’s die ze heeft gesproken daar echt veel tijd in hebben gestoken en dat ze geen van allen natuurtalenten waren. “Het allervrolijkst word ik van wiskundige Robbert Dijkgraaf. Hij is nu hoogleraar, geeft heldere presentaties en weet in ‘De wereld draait door’ een miljoen kijkers te boeien met natuurkunde. Zijn eerste interview na zijn promotie was echter compleet onbruikbaar. Geweldig te weten dat ook hij heeft moeten leren en oefenen! Bovendien: aan een goede lezing of een uitstekend stuk is vaak niet af te zien hoe lang eraan gezwoegd is.”

Lezingen naspelen De allergaafste tips zijn volgens Ionica afkomstig van Lieven Scheire, die fysica heeft gestudeerd aan de Universiteit Gent en bekend is van zijn medewerking aan ‘Proefkonijnen’ van BNN. Hij verwerkt dingen die hij als comedian heeft geleerd in zijn voordrachten over natuurkunde en adviseert wetenschappers voorwerpen mee te nemen om dingen beter te kunnen uitleggen. “Met wiskunde is dat wat lastig, dan kun je het publiek tijdens gewone lezingen beter laten meedoen met wiskundige experimenten.”

Heel tof vindt ze ook Scheires idee om jonge comedians op speciale avondjes bestaande nummers van comedyartiesten te laten naspelen, waarbij ze naar eigen inzicht dingen mogen veranderen. “Op die manier kun je ook wetenschappelijke lezingen ‘coveren’ en dat heb ik uitgeprobeerd door een groepje vrienden op

een vrije namiddag korte stukjes van bestaande lezingen te laten naspelen. Dat was zo leuk! Bij mijn boekpresentatie is dat opnieuw gebeurd. Als spreker kun je daar zelf zoveel van leren. Zelf heb ik een TED-lezing nagedaan van de bekende Britse wiskundige Marcus du Sautoy, die ik daarvoor al zo’n vier keer had gezien en dacht te begrijpen. Tijdens het naspelen merkte ik dat er slimme en subtiele verwijzinkjes in zaten, bijvoorbeeld om dingen mee te ankeren. Iemand anders kwam met een zelf vertaalde imitatie van een speech van astrofysicus Neil deGrasse Tyson, die de Amerikaanse Senaat vroeg meer geld aan wetenschap te geven. De cover was qua retoriek erg Amerikaans en fel. Normaal zou ik het nooit zo doen, maar nu kwam de gedachte bij mij op dat in mijn eigen lezingen ook toe te passen.” Volgens Ionica Smeets zou het heel leuk zijn als Speakers Academy® ook eens sprekers over eenzelfde onderwerp bij elkaar zou zetten om bijvoorbeeld elkaars lezingen of die van anderen na te spelen. “Voor studenten is het een goede manier om te oefenen.”

Veel in de lucht De reacties op Ionica’s boek zijn leuk. “Grappig is het dat een wetenschapper na het lezen van het boek ineens begreep wat was misgegaan bij een populaire reeks lezingen die hij net had gegeven." Er hangen inmiddels voor Ionica veel nieuwe dingen in de lucht, maar of er een nieuw televisieprogramma of boek aankomt kan ze nog niet zeggen. Ze blijft voor de krant schrijven en ook haar lezingen, gaan door. “Tof is dat ik in het begin alleen kwam op plekken waar je wiskunde verwacht, maar nu breidt mijn werkterrein zich steeds verder uit. Ik spreek nu ook voor kaakchirurgen, de ING en beleggers. Dat heb ik altijd gewild. Het is veel interessanter over wiskunde (en wat je ermee kunt) te vertellen aan mensen die er niets van weten. Vaak geef ik aan achter welke dingen wiskunde zit en waar ze dit in de praktijk kunnen tegenkomen. Ik vraag ze om mij te mailen als dat gebeurt. Dat doen ze geregeld.”

Dr. ir. Ionica Smeets, wiskundige en wetenschapsjournalist, vindt op de middelbare school wis- en natuurkunde oké, maar beschouwt Nederlands als het leukste vak. Van toneel houdt ze ook. Ze studeert in eerste instantie informatica aan de TU Delft, maar stapt over op toegepaste wiskunde. In 2005 haalt ze haar Master technische wiskunde (cum laude). Later promoveert ze aan de Universiteit Leiden.

“Ik geloof dat je iedereen wiskunde kunt uitleggen, maar dat je ze eerst en het liefst op persoonlijk niveau moet fascineren. Iemand die van kunst houdt vertel ik hoe je een Van Gogh kunt reconstrueren aan de hand van wiskundige vergelijkingen.” Ionica Smeets, die al sinds de middelbare school met journalistiek bezig is, schrijft columns (o.a. in de Volkskrant en New Scientist), geeft regelmatig voordrachten, en presenteerde verschillende tv-programma’s – zoals het zelfbedachte ‘Eureka’ over wiskunde. Eerder verscheen van haar en Jeanine Daems, met wie ze de bekroonde weblog wiskundemeisjes.nl verzorgde: ‘Ik was altijd heel slecht in wiskunde’. Haar nieuwste boek ‘Het exacte verhaal’ is eveneens verschenen bij Uitgeverij Nieuwezijds. ionicasmeets@speakersacademy.nl

104 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

21 st Century Art by

"Coming Home"

Oil on canvas | b 110 x h 80

SOKIA® www.sokia.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 105

onderwijs

Over leren bestaan er veel broodje aapverhalen Leerkrachten en trainers doen veel goed werk, maar soms op basis van foute theorieën.

Pedro De Bruyckere

D

e eerste zin van het boek dat Casper Hulshof en ik samen schreven, ‘Jongens zijn slimmer dan meisjes’, luidt: “Heel veel leerkrachten doen erg goed werk, maar te vaak werken ze op basis van foute theorieën.”

We voegden deze zin toe aan het manuscript ongeveer een kwartier voor het boek naar de drukker zou gaan. Casper en ik waren te bang dat ons boekje over mythes over leren en onderwijs fout begrepen zou worden. Allebei geloven we namelijk heel erg in onderwijs, meer nog we geloven heel erg in leerkrachten. Maar blind geloof is gevaarlijk, we weten op basis van vele onderzoeken hoe belangrijk leraren zijn.

De voorbije jaren is het populair geworden om onderwijs te bashen, en we wilden hier vooral niet aan meedoen. Het is trouwens opvallend dat terwijl mensen stellen dat het slecht gaat met het onderwijs, ze meestal in één adem stellen dat de school van hun eigen kinderen gelukkig de uitzondering is. We merken uit onderzoek zowel in Nederland, Duitsland als de VS dat dit niet zo uitzonderlijk is. Zelfs in een land als de Verenigde Staten waar het vertrouwen in het (publieke) onderwijs zeer laag is, is het vertrouwen in de eigen school vaak groot.

Merk je de ironie?

Wel wilden we een ‘grote kuis’ houden in de vele foute theorieën die de ronde doen in onderwijs. De idee dat mensen leerstijlen zouden hebben en dat je daar je onderwijs moet op afstemmen kent nog steeds veel populariteit, tegelijkertijd ontbreekt hier enige wetenschappelijke basis voor. Het is noch bewezen dat er leerstijlen zouden

106 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

bestaan, noch dat het enige meerwaarde zou betekenen voor leren als je al dan niet rekening houdt met de vermeende leerstijl. Voor de vele bronnen die deze stelling onderbouwen, verwijs ik graag naar ons boek.

Je kan en mag leerkrachten niet verwijten dat ze dergelijke foute theorieën geloven. Het is onmogelijk voor een leraar om vinger aan de pols te houden op zowel vakinhoudelijk, opvoedkundig(e) als didactisch vlak. Tegelijkertijd vinden nieuwe inzichten uit onderzoek vaak te traag en te onvolledig hun weg naar de werkvloer.

Begrijp me niet verkeerd, we weten dat leerkrachten vaak uit een verantwoordelijkheidsgevoel op zoek gaan naar nieuwe

zoekers dat creativiteit vooral ontstaat door het goed gebruiken van je volledige brein.

Recent heeft men trouwens bij duizenden mensen gecontroleerd of we al dan niet een dominante hersenhelft hebben, en dit bleek niet het geval te zijn. Bewegen is wel degelijk goed voor leren en het brein, maar technieken als brain gym werden door onderzoekers en onder andere de BBC ontmaskerd. Ze hadden geen effect. Ondertussen verscheen er een open brief van 73 internationale wetenschappers om duidelijk te maken dat er nog steeds geen bewezen meerwaarde van breinspelletjes zijn.

Ondertussen zijn er tal van nieuwe wetenschappelijke inzichten uit minder hippe onderzoektakken die hun weg naar de klas vinden. Een ‘leerkrachten vaak op zoek niet voorbeeld is de dual-channel naar nieuwe methodes als theorie, waarbij aangetoond is dat het combineren van beeld en leerlingen iets niet onder woord leren helpt (voor iederde knie krijgen’ een, en niet enkel voor de nietbestaande visuele leerders). Je methodes als ze merken dat hun leerlingen moet er dan wel op letten dat je niet geschreiets niet onder de knie krijgen. De ironie is ven tekst combineert met gesproken woord, dat ze dan vaak slachtoffer worden van bij- want dan neemt het leren weer af. voorbeeld neuromythes. Uit onder andere Nederlands onderzoek blijken net de leer- Voor wie het begint te duizelen, een belangkrachten die meer begaan zijn met neuro- rijke waarschuwing. Dergelijke mythes kologie, vaker te geloven dat we een rationele men niet enkel voor in het onderwijs. We en een creatieve hersenhelft hebben, dat leren overal en zo hebben we de voorbije we slechts 10% van ons brein gebruiken of jaren de opkomst van het 70-20-10-model in andere braingyms. verschillende bedrijven gezien.

Voor alle duidelijkheid, niets van het bovenstaande klopt. De idee van de hersenhelften gaat in feite terug tot de 19de eeuw en de link met creativiteit kwam er in de jaren zestig van vorige eeuw. Ondertussen vermoeden onder-

De idee is dan dat slechts 10% van wat je doet geleerd is via formeel leren in een training, 20% via coaching en feedback, 70% gewoon informeel door te werken. Deze populaire stelling heeft ons veel werk bezorgd. Niet

onderwijs

omdat we per se dachten dat het fout was, maar omdat er gesteld werd dat deze verhoudingen gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek… dat echter ontbreekt. We lazen vooral dat dit aangenomen wordt, maar de enkele onderzoeken die hier in de buurt van kwamen, tonen verschillende andere verhoudingen. Het informele is inderdaad belangrijk, maar dergelijke eenvoudige stellingen blijken gewoon fout. Oja, even tussendoor: wist je dat gewoon brainstormen een van de beste methodes is om… het minst aantal creatieve oplossingen te vinden?

Ondertussenzijnermeerdan6000exemplaren verkocht van ons boek en blijven herdrukken volgen. Het grootste nieuws is dat in voorjaar 2015 ons boek een Amerikaanse versie krijgt bij Academic Press met Paul Kirschner als tweede auteur en Casper Hulshof als derde auteur. Het boek kreeg een grondige update en bevat ook enkele nieuwe mythes.

Het boek is een opstap naar de opvolger waaraan we naarstig aan het werken zijn. We kregen ondertussen 31 nieuwe mythes getipt die we nu aan het uitpluizen zijn. Het is niet omdat iemand denkt dat iets fout of een mythe is, dat dit zomaar klopt. We hopen tegen einde 2015, begin 2016 klaar te zijn met boek 2 en ondertussen blijven we de mythes van ons eerste boek opvolgen.

Zo beseffen Casper en ik na jaren met dit thema bezig geweest te zijn, dat ons werk nog lang niet af is. Meer nog, de grootste vaststelling blijkt hoe weinig we soms nog maar weten over hoe we leren thuis, op de werkvloer of op school. Maar 1 ding weten we zeker: leraren doen vaak heel goed werk. © Speakers Academy® | Foto: Walter Kallenbach Pedro De Bruyckere is onderzoeker en pedagoog aan de Arteveldehogeschool in Gent en verdiept zich al jaren in de leefwereld van jongeren en is een zelfverklaarde verslaafde aan populaire cultuur. Hij doctoreert aan de universiteit van Antwerpen over authenticiteit in het onderwijs. In het voorjaar van 2013 kwam een boek uit, dat De Bruyckere samen schreef met Casper Hulshof, die psycholoog en docent onderwijskunde is aan de Universiteit Utrecht: 'Jongens zijn slimmer dan meisjes, en andere mythes over het onderwijs'. In dit boek gaan de twee auteurs de hardnekkige clichés over leren, technologie in de klas, neurologie en onderwijs te lijf. Ook schreef Pedro in 2013 met Linda Duits het boek 'Meisjes kijken', waarin ze onder andere beschrijven of het klopt wat voor beeld de media van meisjes in de puberteit schetst.

pedrodebruyckere@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 107

marketing en trends

The future of marketing De toekomst van marketing komt er aan.

Maar ben jij er klaar voor?

Richard van Hooijdonk Markten en businessmodellen veranderen in snel tempo door digitalisering. Zo maakt Google nu auto’s en robots en presenteerde Amazon vorig jaar ‘predictive shipping’: ze sturen je het boek toe nog voordat je het hebt besteld. Binnen 5 jaar is AirBNB de grootste bedreiging voor hotels en hervormt UBER de traditionele taxiwereld. Allemaal hebben ze een ding gemeen: digitaal!

I

n dit artikel gaat het niet over het belang van internet, websites of e-mailmarketing. The Future of Marketing gaat over de digitale transformatie die ons de komende jaren te wachten staat. Nieuwe technologie zorgt voor een extreme versnelling en verandering van marketing, 'Internet-of-Things', mobiel, 'big data' en sensoren. Ze gaan er allemaal voor zorgen dat de klantbeleving bliksemsnel wordt aangepast aan de ‘context’ van onze geliefde klant. Met big data kunnen we voorspellen en met mobiele technieken komen we heel dichtbij. Sensoren geven ons unieke informatie en The Internet Of Things koppelt alle bronnen aan elkaar. Bedrijven die nieuwe technologie de komende jaren niet omarmen, gaan een droevige toekomst tegemoet. In 2013 bevond 65% van de bedrijven zich naar eigen zeggen in de beginfase van digitaal. Slechts 15% was uitermate tevreden over de digitale strategie en had deze tot in de puntjes verzorgd. In welke fase zit jij?

‘The rise of the helper brand’ Het gebruik van nieuwe technologie is een ‘must’ om onze klant te verleiden. Reclame is dood, native advertising is de volgende stap.

Onder native advertising verstaan we interactieve content (gamification, interactieve video en apps) die een interactie oplevert. Mens 3.0 is op zoek naar mensmerken die een rol kunnen spelen in het dagelijkse leven. Denk daarbij aan Nike die jou als hardloper content en apps aanbiedt, die helpen met het verbeteren van jouw presentaties. We moeten van ‘hypen’ naar ‘helpen’ met de best mogelijke ‘educational’ en ‘entertaining’ content voor bedrijven en consumenten.

Integratie van alle kanalen De manier waarop we communiceren zal volledig worden geïntegreerd. Voice, mail, mobile, sensoren en social media worden qua kanaal en werking op elkaar afgestemd. Big data zal de gewenste communicatiekanalen automatisch afstemmen op de behoefte van de klant. Na jouw winkelbezoek stuurt de Beacon jouw data naar een centraal datapunt. Vervolgens ontvang je een interactieve video, komen zes aanbevelingen van vrienden voorbij en kun je met een druk op de knop digitaal bestellen. Slimme algoritmen die op het juiste moment, via de juiste media, de juiste content bij aan de juiste persoon kunnen presenteren. Sneller dan real-time.

Mobiele revolutie Mobiele devices spelen de komende 10 jaar een nog belangrijkere rol in het leven van mensen. Inmiddels heeft bijna 80% van de Nederlanders een smartphone, die door toepassing van big data en slimme algoritmen steeds slimmer wordt. Smartphones zijn uitgerust met gemiddeld 15 sensoren, betaalsystemen (zoals ApplePay) en bevatten intelligente scan- en herkenningsmogelijkheden. Zo lanceerde Amazon dit jaar de Amazon Dash. Is de mayonaise bijna op, dan scant de consument de barcode. De volgende dag ligt de nieuwe mayonaise in de brievenbus. Inmiddels levert Amazon Firefly een database van 100 miljoen producten. Ieder product dat je tegenkomt kun je fotograferen en grote kans dat Amazon direct kan leveren. De mobiele revolutie doet volop zijn intrede in de offline wereld. Door de opkomst van nieuwe intelligentie zien we grote versnellingen. Denk aan de AppleWatch die ons met 8 biosensoren in

© Foto: Rogier Bos 108 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

marketing en trends

topconditie houdt en Google Glass en Oculus Rift, die Real Virtual Reality combineren met data en intelligentie. Ook deze technieken zullen baanbrekende en bruikbare innovaties opleveren voor iedereen. We maken kennis met Bluetooth 4.0, die veel meer devices met elkaar kan verbinden. De smartphone zal veel vaker dan nu kunnen identificeren met biometrie (vingerafdruk), oogscanners en stemherkenning.

Sensoren Sensoren brengen offline en digitaal dichter bij elkaar. Met RFID chips, ook ingebouwd in ‘Beacons’, kunnen we mensen en klanten herkennen in winkels, op beurzen maar ook tijdens het persoonlijk contact. Offline winkelende klanten krijgen dus een status en kunnen persoonlijk worden aangesproken met een individueel aanbod. Op basis van het winkelbezoek, koop- en webgedrag wordt digitale content toegezonden, die helpt om een keuze te maken. Er worden wereldwijd miljarden geïnvesteerd in de ontwikkeling van snellere en betere beacons. Met sensoren kunnen insights worden verkregen en kan de klantbehoefte concreet worden gemaakt. We vinden ze de komende tijd niet alleen in ‘Beacons’, maar ook in smartphones, koelkasten en in het dagelijkse potje pindakaas. Ook in de busines-to-business omgeving gaan sensoren een belangrijke rol spelen. Denk daarbij aan leaseauto’s, kantoorapparatuur en binnen industriële processen. In de fabriek van de toekomst worden producten als melk, pindakaas of cola op basis van informatie in RFID chips aangepast aan de lichamelijke behoefte van de consument. Producten en objecten zullen signalen opvangen, analyseren en omzetten in digitale acties.

IT & big data De marketeer van de toekomst is technisch volledig op de hoogte van alle mogelijkheden. Enkele jaren geleden spraken we over e-mail programma’s, social media software, databases en responsive websites.

De komende jaren spelen andere thema’s een rol, zoals de noodzakelijke data centralisatie van alle kanalen die worden ingezet (apps, social media, telefoon, winkels, website). We hebben veel meer data die realtime en anticiperende digitale acties moeten opleveren. Databases zijn niet meer statisch, maar veranderen voortdurend. Ze moeten voorspellen en de klant op voorhand de juiste suggesties of aanbevelingen geven.

De komende jaren zullen we 4 keer zoveel data produceren en belanden we in de ‘Age of Context’. Welke gevaren liggen dan op de loer? In hoeverre zal cybercrime innovatie verstoren en is dataveiligheid een voorwaarde om digitale innovatie te laten slagen?

Nieuwe businessmodellen Oude traditionele businessmodellen vervallen en maken plaats voor nieuwe. Als het voormalige videotheekbedrijf Netflix niet was overgestapt naar de digitale videotheek, had het zijn deuren waarschijnlijk kunnen sluiten. Nu betalen wereldwijd miljoenen mensen tien dollar per maand om van de service te gebruik te maken.

Of wat dacht je van Amazon Prime dat haar eigen businessmodel aanvalt: onbeperkt muziek, boeken en films voor een vaste prijs.

Ik herinner mij zelf nog het boekhoudpakket Exact. Dat was vroeger voor 500 gulden te koop. Nu gebruik je de Cloud software voor maar liefst 50 euro per maand. Een groter succes is er voor Exact niet geweest. En wat dacht je van de slimme koelkast. Als de sensoren ontdekken dat de melk op is, dan wordt nieuwe melk automatische besteld en wordt deze samen met de pindakaas binnen twee uur thuisbezorgd.

En ten slotte jouw baan …

Richting 2020-30 worden veel banen overbodig en door robots en machines overgenomen. De ontwikkeling van kunstmatige intelligentie gaat ervoor zorgen dat veel (lager opgeleide) functies worden overgenomen door machines. Wordt de campagnemanager in de toekomst vervangen door een ‘campagne-machine', die resultaten en campagnes zelf afweegt? Wordt de marketingmanager straks ondersteund door een big-data robot, die strategieën en beslissingen op een presenteerblaadje aanlevert? Hoe ziet de marketingafdeling van de toekomst eruit?

De toekomst van marketing is groot. Groter dan ik in dit artikel kon beschrijven. Boek daarom de sessie THE FUTURE OF MARKETING en ontvang topinspiratie over een toekomst waar jij als winnaar uit wilt komen.

Trendz! 2030 Futurist en trendwatcher Richard van Hooijdonk kijkt vooruit.

Door nieuwe technieken en combinaties van mogelijkheden staan we aan de vooravond van grote veranderingen op het gebied van economie, werk, gezondheid, samenleving, ondernemerschap en marketing. ‘Singularity’ zorgt ervoor onze problemen worden opgelost. Wat dacht je van 4D printing, Internet of Things, Sensoren, big data en cognitieve intelligentie. Hoe lang duurt het nog voordat iedereen zijn eigen robot of drone heeft? Welke ‘disrupties’ hebben nu al grote gevolgen voor jou, jouw bedrijf of jouw doelgroep? De inspiratiesessie Trendz! 2030 inspireert je over de grote technologische doorbraken die het leven van miljarden mensen gaan bepalen.

Kun jij het aan? Want het komt eraan! Vraag Speakers Academy® naar deze inspiratiesessie en specifieke voorbeelden binnen uw branche.

Trendwatcher Richard van Hooijdonk biedt waardevolle inspiratiesessies voor bedrijven, organisaties en de overheid. Voor klantendagen, congressen en bijeenkomsten. Als inspirator of als dagvoorzitter. Ruim 350.000 mensen bezochten zijn sessies in binnen- en buitenland. Bekend van de RTL masterclass, RTL

ondernemerszaken, Radio 1 journaal, BNR en (gast) docent aan Nyenrode en Erasmus Universiteit. Kies voor een van de sessies en zorg voor een unieke en energieke ervaring voor uw klanten, relaties, personeel of bezoekers. richardvanhooijdonk@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 109

spotlight on . . . .

© Foto: frank doorhof

110 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

spotlight on . . . .

‘Ali B! Wat doe jij nou op een business event?’

D

e muziek- en tv-carrière van Ali B behoeft geen introductie meer. De coach van The Voice Of Holland is naast rapper, cabaretier en spreker ook ondernemer. Met een eigen platenlabel, managementbureau en tv-productiemaatschappij kent hij de ups en downs van het ondernemen als geen ander. Inmiddels is hij al vier jaar een veel gevraagd spreker.

Covey vs Chopra Als gepassioneerd lezer kwam hij al vroeg in aanraking met grootheden als Covey, Kaplan, Robbins en Chopra. Hij bezocht verschillende seminars en trok de aandacht door zijn onbevangen manier van vragen stellen.

Dit resulteerde erin dat hij zelfs het podium mocht delen met wijlen Stephen Covey. Die hem spontaan uitnodigde om bij hem thuis in Utah te filosoferen over verschillende onderwerpen. Ook Depak Chopra werd tijdens een event nieuwsgierig naar de rapper die zijn hele seminar al rappend samenvatte. Ali en Depak filosofeerde na afloop nog uren door en onderhielden via email contact.

“Mijn inspiratie haal ik uit dit soort momenten en de boeken die ik lees. De manier waarop zij mensen inspireren, is ook de manier waarop ik dat wil doen. Alle spreek opdrachten waarvoor ik geboekt word, zijn allemaal op maat gemaakt. Ik speel graag in op het publiek en alles wat er in de zaal gebeurt en gezegd wordt.

Hierdoor wordt het optreden persoonlijk voor het bedrijf en is het altijd uniek.

Als ik mezelf moet omschrijven, zoals ik wil zijn, zou dat een mix zijn van een stand-up comedian, een inspirator en een ras-ondernemer. “ Wat maakt Ali B als spreker uniek?

Als spreker gebruikt Ali B humor als een rode draad voor zijn optreden.

“Humor brengt luchtigheid in een boodschap en maakt de soms hele serieuze onderwerpen toch toegankelijk. Daarnaast is inspiratie een belangrijk thema voor mijn speeches. Het is voor mij geslaagd als na afloop de hele zaal zin heeft om aan de slag te gaan”

Welke indruk liet Ali B achter toen hij sprak voor onder andere Deloitte, de Orde van Advocaten en de Rabobank:

kunst maakt hem een begenadigd en origineel commentator. Zijn charme en zijn energie doen de rest. De ovatie duurde heel lang."

John Fentener van Vlissingen -BCD Group

Ralph van Hessen, -Big Improvement Day "Een van de meest unieke persoonlijkheden in ons land die mensen en organisaties blij maakt en in beweging zet. Ali B is een belangrijke stimulans van de Big Improvement Day, hij is Ali Big improvement himself. Er zijn weinig sprekers die zo contact maken met hun publiek. Zijn unieke persoonlijkheid, warmte en inlevingsvermogen zorgen ervoor dat iedereen die hem hoort met een bijzonder gevoel naar huis gaat. Kortom Ali B maakt Nederland een beetje mooier!"

"Ik ontmoette Ali voor de eerste keer bij de Big Improvement Day (BID). Een dag die in het teken van ondernemerschap staat met als doel een brug te slaan tussen bedrijfsleven en overheid. Indrukwekkend, hoe hij op een luchtige manier ons allen diep wist te raken."

Peter Bommel, -CEO Deloitte "We hebben Ali B geboekt als spreker tijdens onze partner meeting. Ali is een echte woordkunstenaar. Ik vond het ontzettend knap van hem, hoe hij met een paar woorden uit het publiek zo’n goede rap kon maken, met zelfs nog aandacht voor onze thema’s: innovatie & samenwerking. Bovendien hebben we enorm gelachen om de grappen die hij maakte, die waren echt goed namelijk. Daarnaast vond ik het erg leuk om te zien dat hij niet moe werd van alle foto’s en handtekeningen met alle kinderen. Hij nam rustig de tijd voor iedereen.

Voor herhaling vatbaar!"

Leonard Bohmer, -Orde van advocaten "Ali B is als spreker en performer in staat om ieder publiek te raken, te boeien en te inspireren. Ik heb hem onder meer meegemaakt als spreker voor een volle zaal van advocaten waarvan de helft nooit van hem had gehoord en de andere helft zich af vroeg wat hij kwam doen. Hij is echt ad rem. De combinatie van zijn messcherpe observaties en zijn woord-

Inge Keller, -Rabobank "Ali sloot bij ons een belangrijke ledenjaarbijeenkomst af die in het teken stond van een op handen zijnde fusie. Het publiek in de zaal was op voorhand wat sceptisch over onze keuze voor een optreden van Ali op deze gelegenheid. Dat was binnen 1 minuut helemaal weg. Zijn verhaal was persoonlijk, eerlijk, humoristisch en vol mooie inzichten en raakte overduidelijk een snaar bij het publiek.

Ook wist hij op een geweldige manier een link te leggen met de fusie. Absoluut een aanrader dus!"

Ali B (1981) is rapper, televisiepresentator en cabaretier. Op een positieve en humoristische wijze weet hij anderen te inspireren. alib@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 111

‘Het Engelse FAIL is niet voor niets een afkorting: First Attempt In Learning’

© Foto: Arjen Schmitz

112 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

innovatie

Serieuze Opmontering voor betere prestaties!

Prof. dr. Paul Louis Iske

V

eel mensen zijn ervan overtuigd dat positief denken de kans op succes vergroot. Hierbij kunnen de ambities op verschillende terreinen liggen, zoals zakelijk, gezondheid, onderwijs, sport, de liefde, enz.

Inderdaad toont wetenschappelijk onderzoek aan dat onder bepaalde condities optimisme helpt bij het behalen van de doelstellingen.

Dat lijkt een conclusie die net zozeer logisch als welkom is. Echter, het leven is vaak ingewikkelder dan we zouden willen. Einstein zei het al: “We moeten de dingen zo eenvoudig mogelijk maken, maar ook niet eenvoudiger dan dat.”

Dat is dan ook de reden dat we beter kunnen spreken over serieuze opmontering, om te vermijden dat we niet vervallen in positieve naïviteit. Met je ogen dicht de snelweg oplopen is optimistisch, maar niet verstandig.

Het serieuze zit ‘m dus aan twee kanten van de zaak: we zoeken goed onderbouwde interventies die leiden tot opmontering, wat weer resulteert in betere, relevante prestaties.

O-zones Het ‘Internationale Instituut voor Serieuze Opmontering’ heeft als missie omgevingen te helpen transformeren in ‘O-zones’, met een hoog O-(Opmonterings)-gehalte. Een mooi voorbeeld van een O-zone is het Noorse dorp (Lucky) Næroset, net ten noorden van Lillehammer. De gemeenschap werd geconfronteerd met een aantal problemen als gevolg van de afname van de populatie. Zo werd de lokale school bedreigd door sluiting. In plaats van

klagen en demonstreren heeft men een aantal positieve, vrolijke vormen van aandacht vragen toegepast. Alternatieve oplossingen werden aangedragen, waarbij iedereen de ideeën kon aandragen. Het resultaat is dat wereldwijd aandacht en sympathie voor deze kleine community is ontstaan, het dorp momenteel juist een behoorlijke aanwas ziet en de problemen aanzienlijk kleiner zijn dan voorheen.

een Opmonterings-omgeving worden mensen niet ontmoedigd om iets nieuws te proberen, wat mogelijkerwijs tot een waardevol resultaat kan leiden. Ook worden ondernemers niet gestraft wanneer iets niet loopt zoals gepland. Men ziet de waarde van de poging en de kans om te leren. Het Engelse FAIL is niet voor niets een afkorting: First Attempt In Learning.

betonnen paleizen Veel organisaties worden ook geconfronteerd met belangrijke, soms disruptieve veranderingen en moeten laten zien dat zij wendbaar en weerbaar zijn. Vernieuwing van het businessmodel is vaak nodig en daarbij zijn creativiteit, durf en (positieve) energie onontbeerlijk. Het is de kunst om omgevingen te ontwikkelen waarin innovatie en ondernemerschap kunnen gedijen. Daarbij gaat het om vier aspecten: de processen & organisatie, de cultuur & sociale processen, virtuele & digitale ruimte en ten slotte de fysieke/reële ruimte. In alle vier de deelruimtes kan men op zoek naar interventies die leiden tot een verhoogd ‘O-niveau’. Denk bijvoorbeeld aan plattere organisaties met meer eigen verantwoordelijkheid, aan meer diversiteit, openheid en passie, sociale media in plaats van rigide database-gestuurde systemen en open/ natuurlijke omgevingen in plaats van ‘betonnen paleizen’.

Een buitengewoon interessante ontwikkeling is die van de zogenaamde ‘Holistische Businessmodellen’, waarbij niet alleen meer wordt gekeken naar de financiële kant van een onderneming of een project, maar ook de maatschappelijke waarde wordt meegewogen. Het zogenaamde ‘Impact Investing’ is enorm in opkomst en dat betekent dat steeds meer mensen daadwerkelijk willen investeren in een betere, duurzamere wereld. Geld speelt daarbij nog steeds een rol, maar niet langer de hoofdrol. Nieuwe concepten, zoals Crowdfunding en Social Impact Bonds (waarbij risico’s en rendement anders worden verdeeld en de sociale waardecreatie mede het rendement bepaalt), dragen hieraan bij.

Een concreet voorbeeld betreft het accepteren van, en leren van, (briljante) mislukkingen. In

Het Internationale Instituut voor Serieuze Opmontering verzamelt en deelt kennis, waarmee omgevingen kunnen worden ontwikkeld waarin holistische businessmodellen tot realiteit kunnen worden gebracht. Met positieve impact op prestaties die nodig zijn voor succes in een duurzamere en betere wereld. Het motto is: ‘Slim en Leuk Buffelen’.

Prof. dr. Paul Louis Iske is hoogleraar Open Innovatie & Business Venturing aan School of Business and Economics van de Universiteit Maastricht. Als systeemdenker houdt hij zich bezig met het beter begrijpen hoe organisaties zich kunnen ontwikkelen tot waardevolle omgevingen, waarin eigen succes gepaard gaat met het bijdragen aan een betere, duurzamere en opgemonterde wereld. Daarnaast is hij oprichter van het Instituut voor Briljante Mislukkingen met als doel begrip te kweken voor de complexiteit van innoveren en ondernemen. Hij is verder Vice Chairman van het Dutch –Norwegian Business Network. Hij is (internationaal) spreker en consultant op de gebieden Innovatie, Nieuwe businessmodellen, Creativiteit en Kennismanagement. paullouisiske@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 113

INNOVATIE & creativiteit

Over hoe ik op bizarre wijze een social media expert werd TINKEBELL

H

allo, mijn naam is TINKEBELL. Mogelijk kent u mij. Ik ben beeldend kunstenaar en schrijver en voor velen vooral bekend van het 'verhaal met die kat'. Het zou kunnen dat u daar nu een beetje van schrikt.

Toen ik in 2004 mijn zieke kat doodde en een tas van haar maakte om een dicussie op gang te brengen over onze dubbele moraal waarmee wij dieren enerzijds als familielid en tegelijkertijd als gebruiksvoorwerp kunnen behandelen had ik nog geen idee wat ik mijzelf op de hals haalde.

Dat ik hierdoor uiteindelijk niet alleen een expert op gebied van dierenrechten, de omgang tussen mens en dier maar ook op het gebied van menselijk gedrag op social media zou worden had ik ook niet kunnen bedenken. Toch is het waar.

Kinderen weten vaak niet meer waar hun stukje vlees vandaan komt en producten van leer doen zelden nog aan een koe denken. We leven in een uitbestedingscultuur waarin de herkomst van ons voedsel zelden zichtbaar is en wij onze zieke huisdieren overdragen aan een expert om een dodelijke injectie toe te dienen. Op het platteland waar men nog wel eens zelf naar ‘oplossingen’ wil zoeken lacht men daar om: Wist u bijvoorbeeld dat er onenigheid bestaat over de zogenaamde 'pijnloosheid' van een professionele euthanasie uitvoering door de dierenarts?

Dit was voor mij de aanleiding om mijn eigen zieke kat te transformeren in een tas en begin 2005 gaf ik hier een korte lezing over in Paradiso, Amsterdam.

Tekst: Katinka Simonse | Fotografie: Vera de Kok, tedx amsterdam

114 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Grote verontwaardiging volgde. In vele talen publiceerden blogs en activistenwebsites over de gruweldaad die ik had begaan: Het zelf doden van mijn zieke kat. Kettingmails rouleerden: ‘Een ziek wijf heeft haar

INNOVATIE & creativiteit

kat vermoord als kunst en die kut moet dood. Ga niet op haar website kijken want daar verdient ze alleen maar geld mee’ In 4 jaar tijd ontving ik zo'n 100.000 haatreacties.

Een aantal zaken vielen mij op: Er bestond weinig inhoudelijke variatie in de haatmails die ik ontving. Regelmatig was uit de e-mail te lezen wat de meest recent geziene (horror)film was van de schrijver: scenario's uit deze films werden beschreven in de verwensingen.

De haatmails werden meestal vol drift en in een opwelling geschreven gezien de hoeveelheid typfouten en het overmatig gebruik van hoofdletters. Je zag de schrijvers bij wijze van spreken rammen op hun toetsenbord.

Het werd een boek, besloot ik. De meeste haatmail kwam voort uit de combinatie van een misplaatst gevoel van anonimiteit en het idee dat alles wat digitaal is 'niet echt' is. met andere woorden, ik had de indruk dat mensen die mij schreven hoe ze mij graag open scheurden, verkrachtten en dood zouden laten bloeden, dit soort zaken niet snel persoonlijk tegen mij zouden zeggen.

Voor het boek werden de haatmails gecategoriseerd op inhoud en opmaak en in totaal bleken slechts 11 varianten mogelijk. Daarnaast plaatsten we niet alleen de e-mails zelf, maar ook alle gevonden informatie uit Facebookprofielen, Amazon wish lists, YouTube-accounts etc. die was gekoppeld aan het e-mail adres van de afzenders.

Vaak hadden schrijvers publieke profielen op meerdere websites en leverde de combinatie van gegevens van de verschillende profielen een zeer uitgebreid beeld van de (privé)levens van deze personen op. In sommige gevallen viel via Google maps zelfs een foto van het woonhuis te achterhalen.

Schokkend was de constatering dat de

meeste bedreigingen waren verzonden door hele normale mensen: tienermeisjes, politieagenten, huismoeders en kantoormeneren. Mensen van wie je geen scheldpartij zou verwachten, laat staan een doodsbedreiging.

Door een compleet profiel te publiceren werd het boek niet alleen een methode om bedreigers ter verantwoording te roepen - u wenst mij dood, maar wie bent u eigenlijk?

Het stelde ook de anonimiteitsstatus waarin webgebruikers zich vaak wanen ter discussie. Hoe openbaar zijn gegevens en hoe veel kwaad kan een online dagboek wanneer de hele wereld toegang heeft tot je privéleven?

‘Petities worden sneller gesigneerd wanneer een verhaal een beetje erger wordt gemaakt’ Met de jaren raakte ik niet alleen gewend aan de beledigende en bedreigende mails Ik zag ook hoe de ontwikkeling verliep die begon met enkele vroege internetters die zogenaamde 'babelfish translated' kettingmails rouleerden met als doel dat mensen de haatteksten zouden knippen en plakken in een persoonlijke mail tot een transformatie naar anti TINKEBELL facebookpagina's, online petities en amateuristische weblogs die wereldkundig maakten dat ik dood moest.

Het grootste verschil tussen 11 jaar geleden en nu is dat haatmails nog maar zelden rechtstreeks in mijn mailbox belanden.

Bedreigingen zijn nu publiek en vormen zelfs een competitie: Wie haat mij het meest? Wie maakt het verhaal over deze kattenkiller nóg walgelijker? Wie krijgt de meeste likes voor zijn afschuw?

Alles is hier toegestaan Petities worden sneller gesigneerd wanneer een verhaal een beetje erger wordt gemaakt. Een blog verdient bestaansrecht door de likes die volgen op Facebook, Tumblr reblogs - of nog beter, een 'officiele krant' die graag gebruik maakt van al deze bronnen van mensen die hun versie van het verhaal nog wat hebben aangedikt.

Het gevolg is een compilatie van de meest vergezochte, sensationele stukken die de meeste lezers en nog meer re-blogs op hun naam hebben staan.

Zo mutileerde mijn verhaal over een zelf uitgevoerde euthanasie van een zieke kat in vele talen tot een ware horrorstory.

Tegenwoordig krijg ik dan ook nog maar zelden haatmails, omdat ik mijn eigen kat heb gedood. Nee, ik ontvang bedreigingen omdat ik honderden huisdieren heb die ik elke dag martel, voor de lol. Ik heb een fabriek in kattentassen. Oh, en ik haal de ogen uit levende hamsters en wacht dan tot ze dood gaan van de bloedingen, stond gepubliceerd in een Poolse krant 'Gazeta Wyborca'. Het is allemaal terug te vinden, maar het is ook allemaal niet waar.

Onlangs reageerde ik zelf op een dergelijk verhaal op de website van een dierenrechtenorganisatie. Ik legde uit dat de oorsprong van het verhaal nogal anders lag. De eerste respons die ik daar op kreeg was net zo verbluffend als typerend voor deze tijd: 'Well, as Google results clearly indicated that you really took pleasure in your daily animal-torture-habits, the story has to be true'.

De definitie van waarheid heeft in deze interactieve internetwereld een nieuwe betekenis gekregen: die van de meest gereblogde.

TINKEBELL. studeerde in 2005 af aan het Sandberginstituut in Amsterdam. TINKEBELL provoceert, maar krijgt het keer op keer voor elkaar om mensen anders naar de wereld te laten kijken. Gedrag te veranderen. En normen te (laten) bekritiseren. Rechtszaken schuwt ze niet. Door haar film 'SAVE OUR CHILDREN' waarin ze zich liet steriliseren kreeg ze het fosfaatprobleem op de politieke agenda. Debatten worden aangewakkerd zowel door haar veelzijdige kunstprojecten als de columns over huisdieren, vleesindustrie, textielarbeiders, ontwikkelingshulp, vluchtelingenproblematiek, politiek en social media, die ze schreef en schrijft voor Trouw, The Guardian, Oneworld en Kunstbeeld. tinkebell@speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 115

© Speakers Academy® | Fotografie: walter kallenbach

116 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

wetenschap

Singularity Drs. Yuri van Geest

Y

uri van Geest is een gepassioneerde professional, ondernemer en spreker op het gebied van visieontwikkeling, innovatie, mobiel internet en ‘Singularity’. Singularity is een verzamelterm van de belangrijkste opkomende exponentiële technologieën zoals biotech (DNA profiling, stamcellen, synthetische biologie, biomimicry), 3D printers, nanotech, neurotech (optogenetics, fMRI, EEG), artificial intelligence (Watson, bots, algoritmic organizations), robots, brain computer interfaces, augmented reality, Internet of Things en nieuwe energiebronnen.

Met name de convergentie van deze technologieën leidt tot fundamentele veranderingen in de wereld, bedrijven en mensen zelf.

Hierbij kunt u denken aan concrete toepassingen als:

• Mobiele DNA tests waarbij mensen zelf via hun smartphone hun • •

• • • • •

mentale en fysieke gezondheid real-time kunnen meten, bijhouden en diagnosticeren; De opkomst van zonne-energie; Smart Cities en Internet of Things waarbij auto's, huizen, speelgoed, mensen, bruggen, gebouwen e.d. allemaal open, dynamisch, interactief worden met een IP adres en met internet verbonden zijn waardoor alle processen efficienter en effectiever worden; De opkomst van kunstmatige intelligentie: robots die veel werkzaamheden zullen veranderen of overnemen; Het aansturen van objecten in de echte of virtuele werkelijkheid door middel van hersengolven/activiteit; Gepersonaliseerde gezondheidszorg via DNA-profielen; Het uitprinten van hersenactiviteit zoals beelden uit dromen en het delen ervan; Het 3D uitprinten van fysieke goederen en het 3D uitprinten van biologische organismen ten behoeve van vaccinaties, medicijnen, energie en landbouw.

Yuri is lid van de Raad van Advies van TEDx Maastricht – ook wel TEDx Health genoemd – vanwege zijn passie voor de gezondheidszorg. Hij heeft daarnaast een eigen bureau gericht op innovatieve evenementen, advies en conceptontwikkeling met klanten als Vodafone Group, Philips Global, Samsung, Nokia, MIT en Google. Hij is medeoprichter en programmamanager van Vodafone Mobile Clicks, de grootste mobiele internet start-upcompetitie in de wereld. Hij is alumnus en inmiddels Nederlands ambassadeur van de gerespecteerde en exclusieve Singularity University van NASA en Google in Silicon Valley, opgericht door Ray Kurzweil en Larry Page. Hij is medeoprichter van succesvolle eve-

nementen als Mobile Monday Amsterdam (sinds 2007) en TEDx Amsterdam (sinds 2009). Voorts is hij lid en boegbeeld van het Topteam Creatieve Industrie binnen het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en is hij sinds 2010 betrokken bij het opzetten van THNK, een educatief instituut voor creatief leiderschap waarin hij de inhoud inzake Emerging Technologies voor zijn rekening neemt.

Yuri is momenteel druk bezig met ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg als sector. Nationaal en internationaal. Niet alleen via TEDx Health maar ook bij verschillende klanten als Philips, UVIT, MIT en Harvard. Mobiele strategie, mobile business development en mobiele applicaties voor iPhone en Android. Hierbij worden soms zelfs DNA-testen en profielen geïntegreerd. Voorts is hij mede oprichter van de eerste Quantified Self Europe-conferentie in Amsterdam. Dit event gaat over alle sensoren die mensen zelf kunnen gebruiken om hun lichamelijke, emotionele en geestelijke gezondheid te monitoren en te verbeteren. Al dan niet met een smartphone, dit als vorm van preventieve zorg. Concreet betekent dit onder meer het monitoren van suiker, eten, beweging, cholesterol, hartslag, bloeddruk, hersengolven etc.

Onderwerpen: Singularity Toekomst / Visie / Scenario's Technologie Innovatie Mobiel internet Sensoren Internet of Things Quantified Self Mobile Health (mHealth) Gezondheids(zorg) Creatieve Industrie Topsectorenbeleid Wat is Lean Startup en waarom is dit momenteel de nummer 1 innovatie-methodiek in de hele wereld? yurivangeest@speakersacademy.nl ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 117

10 TOP

Annemarie van Gaal

Prof. drs. Jeroen Smit

© Speakers Academy®: Walter Kallenbach

Thomas Rau

Bezoek onze website voor uitgebreide biografieën van de tien meest geboekte sprekers van 2014

Prof. dr. Herman Pleij

speakersacademy.nl 118 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

Pieter de Rijk

foto: Rens van Mierlo - Zero40 Studios

fotografie: roy beusker

fotografie: EVERT-JAN DANIELS

Pedro de Bruyckere

fotografie: ROY BEUSKER

Marc Lammers

Prof. dr. Bas Haring

fotografie: Evert Jan Daniels

fotografie: walter kallenbach

ir. Marc Cornelissen

fotografie: roy beusker

Dr. André Kuipers

fotografie: ILYA VAN MARLE

© Speakers Academy®/Foto: Walter Kallenbach

De 10 meest geboekte sprekers van 2014

Overzicht van belangrijke Categorienaam Faculty Members van Speakers Academy® ingedeeld per categorie

Bestuur, Beleid & Politiek

Communicatie & Public Relations

Economie & Financiën

Entertainment

Filosofie, Religie & Spiritualiteit

Futurologen & Trendwatchers

Geschiedenis

Gezondheidszorg

ICT & Nieuwe Media

Innovatie & Creativiteit

Kunst & Cultuur

Leiderschap & Strategie

Lifestyle

Management

Marketing

Media & Journalistiek

Mens & Samenleving

Motivatie, Inspiratie & Pers. Ontwikkeling

MVO & Duurzaamheid

Ondernemerschap

Presentatoren & Dagvoorzitters

Sales

Sport, Avontuur & Expeditie

Weer, Meteorologie

Wetenschap

speakersacademy.nl

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 119

Drs. maxime verhagen

foto: walter kallenbach

foto: ERICA TERPSTRA

MARJA VAN BIJSTERVELDT

doekle terpstra

foto: moom fotografie

MARIA VAN DER HOEVEN

ERICA TERPSTRA foto: harold pereira

foto: PLAATJE VAN KAATJE

Mr. ANDRé ROUVOET

Drs. MIRJAM STERK

foto: lonneke stulen

foto: sabine uitslag

Dr. uri rosenthal

Dr. JACQUELINE CRAMER

Drs. femke halsema

foto: walter kallenbach

foto: marcel krijger

foto: walter kallenbach

Drs. AREND JAN BOEKESTIJN

HANS WIEGEL

Drs. FRANS WEISGLAS foto: walter kallenbach

foto: Casper rila

Mr. Dr. THIERRY BAUDET

foto: HANS WIEGEL

foto: roy beusker

foto: jacqueline de haas

FELIX ROTTENBERG foto: WALTER KALLENBACH

Drs. ed nijpels

foto: zorgverzekeraars nederland

Drs. Jack de vries

foto: KRIJN VAN NOORDWIJK

foto: hermien lam

foto: EVERT-JAN daniels

Bestuur, Beleid en Politiek

Mr. drs. JAN KEES DE JAGER

Drs. HEDY D'ANCONA

SABINE UITSLAG

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Bestuur, Beleid & Politiek alleen al meer dan 300. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Economie & Financiën, Gezondheidszorg en Mens & Samenleving.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 121

Drs. mildred hofkes

FOTO: MARC DEURLOO

foto: phil nijhuis

foto: evert-jan daniels

Communicatie & Public Relations

foto: Bego de la cruz

tom van ‘t hek

foto: MARIJN DE KONING

joop alberda

jeroen Duijvestijn

richard van hooijdonk

foto: LIEKE VOGELS

Drs. paul stamsnijder

foto: tijn van ewijk

Mr. PETER PAUL LEUTSCHER

richard van houten

Dr. susan piët foto: rob ter bekke

foto: WALTER KALLENBACH

ludo daems

foto: richard van hooijdonk

foto: SUSAN PIËT

kluun foto: ludo daams

foto: richard van houten

Mr. marijn de koning

lieke vogels

tijn van ewijk

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Communicatie & Public Relations alleen al meer dan 270. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Marketing, Sales, ICT & Social Media en Ondernemerschap.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 123

Dr. STEVEN vAN EIJCK

foto: EVERT-JAN DANIELS

Prof. dr. Sweder

foto: coen teulings

foto: hermien lam / de groene zaak

foto: roy beusker foto: Mascha Hendriks

prof. dr. coen teulings

FOTO: BARBARA BAARSMA

foto: rob hendriksen

Drs. MARGA HOEK MBA

hans de geus foto: evert-jan daniels

Prof. dr. Rick van der ploeg

van wijnbergen

Prof. dr. René smits

Prof. drs. Jeroen smit

foto: evertjan daniëls

Dr. Mathijs bouman

foto: rick van der ploeg

foto: evert-jan daniels

foto: walter kallenbach

foto: EVERT-JAN DANIELS

Economie & Financiën

em. Prof. dr. arnold heertje

foto: jaap koelewijn

Dr. Paul tang

Prof. dr. Willem vermeend

foto: edo hartman

Dr. Jaap koelewijn

foto: marcel krijger

Prof. dr. BARBARA BAARSMA

willem middelkoop

prof. dr. bas jacobs

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Economie & Financiën alleen al meer dan 200. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Bestuur, Beleid & Politiek, Duurzaamheid & Samenleving.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 125

andrĂŠ heuvelman

foto: styled4you

cesar zuiderwijk

foto: MARCEL KRIJGER

femke wolthuis

foto: FOTOGRAAF

HANS KLOK

LEO BLOKHUIS

MIER

SARA KROOS

foto: NIKOFF PHOTO

foto: CAREL KRAAYENHOF

hans Kazàn

JELLE KUIPER

FOTO: ali b.

foto: hans Kazàn

foto: JAN VAN BREDA

foto: femke wolthuis

MURTH MOSSEL

dolf jansen

foto: dio van maaren

Drs. pieter de rijk

LEE TOWERS foto: govert de roos

foto: MURTH MOSSEL

foto: roy beusker

foto: greg shapiro

Drs. Ralph van raat & dr. André kuipers

Greg Shapiro

foto: walter kallenbach

FOTO: PATRICIA STEUR

foto: RALPH VAN RAAT & ANDRé KUIPERS

foto: MARCEL KRIJGER

Entertainment

michiel borstlap

ALI B.

carel kraayenhof

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Entertainment alleen al meer dan 100.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 127

foto: roy beusker

Drs. jacobine geel

foto: evert-jan daniels

foto: heidi de gier

foto: roy beusker

foto: ENITH STENHUYS

Filosofie, Religie & Spiritualiteit

Prof. dr. Abram de swaan

prof. dr. antoine bodar

foto: susan neiman

prof. dr. hans achterhuis

Prof. dr. susan neiman

prof. john gray foto: evert-jan daniels

prof. dr. paul cliteur

foto: enith stenhuys

Drs. rein Gerritsen

foto: Moïra Müller

Prof. dr. andreas kinneging foto: an Boeve

foto: stine jensen

Drs. Jaffe vink

Dr. stine jensen

prof. dr. peter sloterdijk

foto: john gray

foto: jaffe vink

foto: roy beusker

pascal Bruckner

foto: roy beusker

prof. dr. bas haring

Dr. Moïra Müller

PROF. Dr. ABRAM DE SWAAn

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Levensovertuigingen alleen al meer dan 150.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 129

foto: EVERT-JAN DANIELS

Drs. peter van der Wel

foto: walter kallenbach

tom palmaerts

foto: ADJIEDJ BAKAS

ruud veltenaar

Drs. yuri van geest foto: EVERT-JAN DANIELS

tony bosma

foto: tom palmaerts

Dr. carl rohde

foto: Bonita Postma

foto: TONY BOSMA

Drs. justien marseille

foto: peter van der wel

foto: carl rohde

foto: rob keeris

Futurologen & Trendwatchers

foto: WIM DE RIDDER

foto: FARID TABARKI

Drs. Adjiedj bakas

Drs. Herman Konings

foto: studio roosegaarde

christine boland

farid tabarki

prof. dr. wim de ridder

foto: walter kallenbach

foto: evert-jan daniels

daan roosegaarde

PAUL OSTENDORF

krijn schuurman

marcel bullInga

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Futurologen & Trendwatchers alleen al meer dan 110. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieĂŤn Gezondheidszorg en ICT & Social Media.

130 | ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015

foto: Fred vloo

foto: evert-jan daniels

foto: foto: EVERT-JAN DANIELS

Geschiedenis

Prof. dr. Herman pleij

foto: leendert jansen

foto: paul rem

bertus hendriks

martin van creveld

paul rem

Prof. dr. maarten van rossem foto: MARNIX KROP

foto: bernard hammelburg

foto: martin van creveld

peter d’Hamecourt

Mr. drs. marnix krop foto: geertje dekkers

foto: anja van wijgerden

foto: CHRISTA MEINDERSMA

bernard hammelburg

Mr. christa meindersma

geertje dekkers

ANNEJET VAN DER ZIJL

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Geschiedenis alleen al meer dan 100. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Mens & Samenleving en Filosofie, Religie & Spiritualiteit.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 131

foto: WALTER KALLENBACH

Drs. generaal-majoor b.d. pieter cobelens

foto: roy beusker

foto: mike bloem

Dr. kris verburgh

Ivan Wolffers

prof. dr. heleen dupuis foto: ans dekkers

foto: EVERT-JAN DANIELS

foto: walter kallenbach

Drs. rob oudkerk

prof. dr. Bob Pinedo

foto: evert-jan daniels

FOTO: zorgverzekeraars nl

Drs. philip idenburg mba

Drs. Eveline Brandt

Mr. andré rouvoet

foto: joost joossen

Rube van Poelgeest

foto: DANIEL MOGENDORFF

Drs. frans hiddema

FOTO: eveline brandt

foto: fotobureau Hoge noorden

Prof. dr. hans marcel becker

foto: FRANS HIDDEMA

foto: MARCEL BECKER

FOTO: enith stenhuys

Gezondheidszorg

Drs. anne van der heyden

Dr. uri rosenthal

Mr.charlotte insinger mba

Dr. eize wielinga

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Gezondheidszorg alleen al meer dan 100. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Futurologen & Trendwatchers, Economie & Financiën, Management, ICT & Social Media en Ondernemerschap.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 133

brenno de winter

foto: tony thijs

foto: WIM VEEN

foto: marcel krijger

ICT & Nieuwe (Social) Media

JACOB SPOELSTRA

foto: walter kallenbach

pedro de bruyckere

Drs. KATHERINE KUCHERENKO

vincent everts foto: DIM BAARS

foto: RONNIE OVERGOOR

ben van der burg

silvester zwaneveld

foto: HERBERT BLANKESTEIJN

foto: ben van der burg

foto: VINCENT EVERTS

ruud hendriks

Stephan FELlINGER

PETER HINSSEN

FOTO: KATHERINE KUCHERENKO

foto: RUUD HENDRIKS

foto: JACOB SPOELSTRA

Petra de Boevere

foto: PETER VAN HAL

Em. prof. dr. wim veen

foto: PETER HINSSEN

foto: PETRA DE BOEVERE

Drs. Maurice de hond

Drs. herbert blankesteijn

ronnie overgoor

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie ICT & Nieuwe (Social) Media alleen al meer dan 175. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Communicatie & PR, Innovatie & Creativiteit, Ondernemerschap en Sales.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 135

foto: rené c.w. boender

foto: tom vroemen

foto: MICHEL PORRO

Innovatie & Creativiteit

foto: paul hughes

foto: jevert-jan daniels

drs. ing. Tom Vroemen

foto: han gerrits

foto: rianne vrijdag

theo jansen

lars sørensen

karl raats

foto: evert-jan daniels

foto: jef staes

foto: Walter Kallenbach

foto: jan bommerez

jan bommerez

prof. dr. ir. han gerrits foto: mcklin fotografie

ir. bruno fabre ffp mca foto: gottfried junker

prof. dr. jeff gaspersz

prof. dr. ir. guus berkhout

rené c.w. boender

prof. dr. roger de bruyn foto: buro brabant

paul hughes

foto: jeff gaspersz

prof. dr. PAUL LOUIS isKE

jef staes

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Innovatie & Creativiteit alleen al meer dan 400. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Ondernemerschap, Marketing en Leiderschap & Strategie.

136 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

jules deelder

foto: halina reijn

foto: marc deurloo

Kunst & Cultuur

foto: jeroen broekmans

Dr. ir. koert van mensvoort

foto: martijn sanders

halina reijn foto: bob bronshof

cornald maas

martijn sanders

foto: frans jansen

mr. drs. marcel verhoeven

foto: michiel van nieuwkerk

foto: marcel verhoeven

ronald giphart

michiel romijn

carice van houten

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Kunst & Cultuur alleen al meer dan 225. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Entertainment.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 137

Mr. ANDRé MEIRESONNE

foto: WRISTER MEIRESONNE

foto: menno lanting

foto: marc cornelissen

Leiderschap & Strategie

foto: jaap peters

foto: evert-jan daniels

jaap peters

leen zevenbergen foto: FOTOGRAAF

ton boot foto: phil nijhuis

prof. dr. ir. mathieu weggeman

joop alberda foto: ineke oostveen

toon gerbrands foto: ton boot

foto: mathieu weggeman

drs. harry starren

menno lanting foto: phil nijhuis

foto: ed van de poll

foto: marte visser

ir. marc cornelissen

mr. pauline van der meer mohr

luitenant-generaal b.d.

freek meulman

foto: FOTOGRAAF

foto: jitske kramer

prof. dr. manfred kets de vries

drs. jitske kramer

generaal-majoor b.d.

patrick cammaert

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Leiderschap & Strategie alleen al meer dan 425. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieĂŤn Ondernemerschap en Marketing.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 139

foto: ILJA GORT

ILJA GORT

140 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

foto: roy beusker

foto: lideweij

Lifestyle

foto: monique collignon

mart visser

pauline van dongen foto: ron tetteroo

marieke eyskoot

monique collignon foto: frederique van der wal

foto: lideweij edelkoort

yves gijrath

angĂŠlique schmeink foto: karin verbruggen

foto: Froy beusker

foto: marieke eyskoot

paul schulten

herman den blijker foto: mike nicolaassen

batul loomans foto: jeroen snijders

foto: helene wiesenhaan

sheila de vries

foto: herman den vlijker

foto: mark

Prof. dr. ir. iteke weeda

marlies dekkers

frederique van der wal

lideweij edelkoort

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Lifestyle alleen al meer dan 100. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Kunst & Cultuur.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 141

foto: elizabeth van geerestein

Dr. Elizabeth van Geerestein MBA

foto: luc de brabandère

foto: andré de waal

luc de brabandère

ben kuiken

foto: andré de waal

joost wouters

jos van der vegt

foto: rob keeris

prof. dr. theo compernolle foto: jaap peters

foto: léon de caluwe

jurgen appelo

danielle braun

Prof. jhr. dr. Walther ploos van amstel

prof. dr. fons trompenaars

jaap peters foto: jos verveen

prof. dr. léon de caluwé

foto: marte visser

foto: patrick van veen

foto: jurgen appelo

foto: theo compernolle

Dr. andré de waal MBA

drs. patrick van veen foto: walther ploos van amstel

foto: ben kuiken

foto: louis

foto: walter kallenbach

Management

drs. jos verveen

Drs. harry starren

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Management alleen al meer dan 500. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Communicatie & PR, Innovatie & Creativiteit, Leiderschap & Strategie en Marketing.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 143

foto: andré hagelen

steven van belleghem

andré hagelen

aad ouborg

Paul Hassels mönning MSc

foto: frans jansen

gerlof bos mba foto: martin de munnik

foto: phil nijhuis

paul postma

foto: paul hassels Mönning

foto: HERMIEN LAM

igor beuker

foto: evert-jan daniels

foto: JAN BUWALDA FOTOGRAFIE

foto: IGOR BEUKER

foto: STEVEN VAN BELLEGHEM

Marketing

Prof. dr. Cor molenaar

foto: richard van hooijdonk

martin de munnik

Drs. Andy mosmans rm

richard van hooijdonk

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Marketing alleen al meer dan 300. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Communicatie & PR, ICT & Social Media, Leiderschap & Strategie en Ondernemerschap.

144 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

foto: Sylvain Ephimenco

foto: bob bronshoff

foto: ferenc tunc

foto: marte visser

Media & Journalistiek

hans laroes foto: walter kallenbach

foto: Bernard Hammelburg

foto: roy beusker foto: evert-jan daniels

wouke van scherrenburg

bernard hammelburg

johan doesburg

FOTO: roland j. Reinders

foto: hans laroes

harm edens

astrid joosten

hans laroes

foto: hans strand

foto: astrid joosten

foto: pieter henket

foto: michiel vos foto: bob bronshoff FOTO: arnold karskens

jan mulder

max westerman

michiel vos

Drs. Eric smit

Drs. eric smit foto: walter kallenbach

sylvain ephimenco

harmke pijpers

frĂŠnk van der linden

arnold karskens

sven kockelmann

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Media & Journalistiek alleen al meer dan 300. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieĂŤn Presentatoren & Dagvoorzitters.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 145

foto: antoinette vlieger

Mr. dr. Antoinette vlieger 146 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

FOTO: marcel krijger

Drs. Willemijn verloop

foto: monique samuel

foto: PROF. mr. dr. GEERT-JAN KNOOPS

foto: edwin walvisch

Mens & Samenleving

Mr. Wim Anker foto: roy beusker

foto: UITGEVERIJ SPECTRUM

Mr. Richard korver

foto: jean pierre heijmans

Mr. naema tahir

foto: WIM ANKER

monique samuel msc foto: RICHARD KORVER

Prof. dr. mr. geert-jan knoops

Mr. Robert moszkowicz

foto: ROY BEUSKER

Mr. Prem radhakishun

Mr. Gerard spong

Mr. Bram moszkowicz

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Mens & Samenleving alleen al meer dan 400. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Bestuur, Beleid & Politiek en Filosofie, Religie & Spiritualiteit.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 147

TOM CORONEL

foto: FVE PHOTOGRAPHY

marc sluszny

frank versteegh

philip de roo foto: hans achterbosch

Ir. Hans achterbosch

foto: ALAIN ROBERT

foto: SUZAN VAN DE ROEMER

barry hughes

lou snoek

joseph oubelkas

foto: walter kallenbach

miles hilton-barber foto: ARNOLD VANDERLYDE

foto: INFO@ABBLAUW.NL

alain robert

foto: rijkinbeeld

foto: barry hughes

foto: MILES HILTON-BARBER

marc lammers

foto: PHILIP DE ROO

foto: frank versteegh

foto: jw sitting

foto: roy beusker

Motivatie, Inspiratie & Persoonlijke Ontwikkeling

foto: ROBERT BENNINGA

arnold vanderlyde

david de kock & arjan Vergeer

henk de velde

robert benninga mba

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Motivatie, Inspiratie & Persoonlijke Ontwikkeling alleen al meer dan 450.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 149

frans lanting

foto: frans lanting

FOTO: rens van mierlo

FOTO: walter kallenbach

FOTO: DOS WINKEL

MVO & Duurzaamheid

foto: lenie 't hart

Ir. Kees Aarts

foto:Petra spiljaard

dos winkel

lenie 't hart

aart van veller

FOTO: jan robben

foto: marcel krijger

thomas adelaar

Prof. dr. michael braungart

jan robben

Dr. jacqueline Cramer

foto: evert-jan daniels

foto: pablo van der lugt

foto: anne-marie rakhorst

Prof. dr. Herman wijffels

foto: enitH stenhuys

FOTO: roy beuskerk

FOTO: charlotte bogaert

thomas rau

anne-marie rakhorst

FOTO: evert-jan daniels

Dr. ir. Pablo van der lugt

dennis karpes

Prof. dr. Pieter winsemius

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie MVO & Duurzaamheid alleen al meer dan 200. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Trendwatchers & Futurologen.

ACADEMYÂŽ MAGAZINE 2015 | 151

aad ouborg

foto: evert-jan daniels

FOTO: ANNEMARIE VAN GAAL

foto: walter kallenbach

Ondernemerschap

foto: theo smits

foto: corné van der stelt

hans biesheuvel

arko van brakel

john van zweden

bas lansdorp MSc

foto: DENNIS BRANDSMA

foto: HENK SAVELBERG

luc van bussel

foto: MARS ONE / BAS LANSDORP

erik de vlieger foto: JOHN VAN ZWEDEN

foto: kristel groenenboom

martin van pernis

annemarie van gaal

foto: luc van bussel

foto: ENITH STENHUYS

foto: arko van brakel

michiel muller

henk savelberg

kristel groenenboom

henk teunissen

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Ondernemerschap alleen al meer dan 250. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorieën Leiderschap & Strategie en Management.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 153

ferry mingelen

foto: walter kallenbach

FOTO: BEAU VAN ERVEN DORENS

FOTO: SOFIE VAN DEN ENK FOTO: MAARTEN BOUWHUIS FOTO: roy beusker

ruben nicolai

FOTO: walter kallenbach

foto: erik hijweege

FOTO: JEROEN SMIT

foto: rvda

Prof. drs. JEROEN SMIT

roelof hemmen

Mr. Bas van Werven

jerre maas FOTO: NGOC BINH TRAN FOTOGRAFIE

FOTO: PAUL VAN LIEMPT

FOTO: gerda havertong

Gerda Havertong

MAARTEN BOUWHUIS

PAUL VAN LIEMPT

Aldith Hunkar foto: jerre maas

foto: phil nijhuis

foto: evert-jan daniels

FOTO: CHAZIA MOURALI

chazia mourali

charles groenhuijsen

Erik Mouthaan

karel van de graaf

Drs. Victor Deconinck

Beau van Erven Dorens

FOTO: erik mouthaan

Jack van gelder

Humberto Tan

FOTO: aleksandra striapunina

foto: NICO KROON

Drs. Sofie van den Enk

RENS DE JONG

FOTO: FRITS WESTER

FOTO: WILLIAM RUTTEN

Presentatoren & Dagvoorzitters

frits wester

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Presentatoren & Dagvoorzitters alleen al meer dan 350. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Media & Journalistiek.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 155

willem reimers

foto: paul tolenaar

foto: HARRIE VAN HECK

foto: JOS BURGERS

foto: JAN VAN SETTEN

Sales

foto: PACELLE VAN GOETHEM

Alexandra van ‘t Geloof MBA

foto: KASPER KLAARENBEEK

foto: ALEXANDRA VAN ‘T GELOOF

foto: enitH stenhuys

remco claassEN

pacelle van goethem

Dr. Ben Tiggelaar

foto: JAAP FUNNEKOTTER

foto: maddychristine HOPE

Feike Cats

GUIDO THYS

Frank van Leer

foto: remco claassen

foto: GUIDO THYS

foto: Ben KleyN

henkjan smits

EGBERT JAN VAN BEL

foto: FEIKE CATS

Dr Seelz®

JAN Van SETTEN mba foto: nienke laan

Drs. jos burgers rm

kasper klarenbeek

jaap funnekotter

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Sales alleen al meer dan 160. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Communicatie & PR.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 157

Co Adriaanse

158 | ACADEMY® MAGAZINE 2015 foto: www.fellowsunited.com

hugo borst foto: ERIK HULZEBOSCH

foto: mathilde dusol

foto: RENé VAN DER GIJP

foto: peter bak

Mr. Fatima Moreira de Melo Hans van Breukelen

giovanni van bronckhorst

foto: jack van gelder

foto: PROSHOTS

foto: CO ADRIAANSE

foto: RICHARD KRAJICEK

foto: HANS KRAAIJ JR.

foto: evert-jan daniels

foto: PAUL LUBERTI

Sport, Avontuur & Expeditie

hans Kraaij jr.

Richard Krajicek

esther vergeer

René van der Gijp Erik Hulzebosch

ROB Witschge

jack van gelder

foto: walter kallenbach

foto: BARBARA BAREND

ronald de boer

KENNETH PéREZ foto: PIM RAS / AD SPORTWERELD

SJAAK sWART

wilfred genee

epke zonderland

maarten van der weijden

PIERRE VAN HOOIJDONK foto: erica terpstra

foto: Edmond Öfner

foto: nick van ormondt

foto: BRIAN FARLEY

foto: PAUL LUBERTI

foto: PROSHOTS

foto: evert-jan daniels

Tom Egbers

Barbara Barend

FOTO: WALTER KALLENBACH

FOTO: enith stenhuys

foto: PROSHOTS

RICHARD Witschge

foto: KNGU -Thomas Schreyer

anky van grunsven

BRIAN FARLEY

Edmond Öfner

erica terpstra

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers.

Op het gebied van de categorie Sport, Avontuur & Expeditie alleen al meer dan 160. Voor aanvullende suggesties raadpleeg ook de categorie Motivatie & Inspiratie.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 159

foto: FREEK VONK

foto: PETER TIMOFEEFF

160 | ACADEMY® MAGAZINE 2015 foto: ERWIN KROL

foto: walter kallenbach

foto: walter kallenbach

foto: walter kallenbach

FOTO: NICK VAN ORMONDT

Weer, Meteorologie

helga van leur dennis wilt

margot ribberink erwin krol

reinier van den berg

peter timofeeff

Dr. Freek Vonk

foto: walter kallenbach

foto: HENKJAN DE KONING

Wetenschap

foto: VICTOR LAMME

foto: jacqueline de haas

foto: roy beusker

Prof. dr. HENKJAN HONING

Prof. dr. Victor lamme

foto: sascha ruland

foto: Roy borhouts

Dr. ir. Rolf hut

Prof. dr. mark post

diederik jekel

Prof. dr. Margriet sitskoorn

foto: evert-jan daniels

foto: walter Kallenbach

foto: GOVERT SCHILLING

foto: Karen Scheffers

Prof. dr. dick swaab

Dr. ionica smeets

govert schilling

foto: ghislaine vink

Dr. René diekstra

midas dekkers

Dr. André kuipers

Op onze geheel vernieuwde website www.speakersacademy.nl vindt u een keur aan interessante sprekers. Op het gebied van de categorie Wetenschap alleen al meer dan 200.

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 161

PUZZEL

De Grote Speakers Academy® Puzzel De letters op de gekleurde vlakjes vormen tezamen de naam van een bekend Nederlands schrijver en journalist (voornaam en achternaam). Als u de naam in de juiste volgorde heeft gevonden stuur dan uw oplossing naar Speakers Academy®, postbus 22307, 3003 DH Rotterdam of email naar puzzel@speakersacademy.nl.

Vergeet niet uw naam en adres te vermelden.

Onder de goede inzenders worden tien interessante internationale managementboeken verloot.

Tip: in deze puzzel worden namen gevraagd van meer dan 30 sprekers. De meeste kunt u terugvinden in dit magazine.

HORIZONTAAL

1 Achternaam van de auteur van het boek ‘De Prooi’ | 5 Achternaam van oud staatssecretaris en voorzitster NOC/NCW | 12 Voornaam van het ‘wiskundemeisje’ | 13 Gecastreerd expemplaar van een mannelijk rundveeras | 14 Plaats in Nederland | 16 Belgisch koekjesmerk | 17 Concept uit de Chinese filosofie | 20 Achternaam van de tweede denker des Vaderlands | 21 Achternaam van een bekend Noordpool expeditieleider | 24 Oude stad uit Mesopotamië | 25 Egyptische zonnegod | 27 Eiland behorend tot Indonesië | 29 Achternaam van een bekend voormalig strafpleiter | 34 Eiland in Vanuatu | 35 Bekende Rotterdamse sleepdienst | 36 Monnikengewaad | 37 Frans lidwoord 38 | Bekend Amerikaans radiostation | 39 Bang, kleinmoedig | 40 Achternaam van een bekende talkhostpresentator | 42 Daar | 43 Adellijke titel | 44 Meisjesnaam | 45 Daarenboven, tot nu toe | 47 Plaats in Drente | 49 Frans lidwoord | 50 Snelle loop | 51 Universal Serial Bus | 52 Vluchtig | 54 Human Resource | 55 Achternaam van een bekende Nederlands astronaut | 58 Allium cepa | 60 Achternaam van een bekend architect en voorvechter voor het behoud van het milieu | 61 Kwaliteitsmarkering Europese Unie | 62 Achternaam van een bekend Nederlands communicatiewetenschapper | 64 Waterloopje in Limburg | 65 Voetbalclub uit Den Haag | 67 Pseudoniem van Raymond van de Klundert | 68 Plaats in België | 69 VVD Coryfee (achternaam) | 70 Boom | 71 Achternaam van de schrijver van het boek ‘Kloteklanten’ | 72 Nederlands bioloog, gespecialiseerd in slangen (achternaam) | 74 Professional Golf Association | 76 Voornaam van Nederlands bekendste arts/ astronaut | 78 Orgaan | 80 Nederlands Rooms-Katholieke priester (achternaam) | 83 Huidwormpje | 84 Wiskundig getal | 85 Belangrijk vergadercentrum in Maastricht | 86 Voornaam van een beroemd Deens filosoof | 89 Afgelegen | 90 Hoofdstad van het Franse departement Lot-et-Garonne | 92 Achternaam van een bekend Nederlands strafpleiter | 93 Reumatoïde artritis | 94 Lidwoord | 96 Plaats op Midden-Java | 97 Bekend buitenlandkenner (achternaam)

Oplossing:

162 | ACADEMY® MAGAZINE 2015

VERTICAAL

1 Graanopslagplaats | 2 Bekende presentatrice die ook vloeiend Frans spreekt (achternaam) | 3 Binnen | 4 Rivier in Italië | 5 Bekend Frans cineast | 6 Bloem | 7 Post Scriptum | 8 Afkorting van het element Tantalium | 9 Hype | 10 Arithmetic Logical Unit, chip voor standaard rekenkundige bewerkingen | 11 Achternaam van de vrouw die 10 jaar voor het CDA in de Tweede Kamer heeft gezeten (van 2002 tot 2012) | 15 Sociaal Democratische Unie | 18 Spil | 19 Niet | 21 Achternaam van een bekend generaal-majoor b.d., voormalig directeur van de MIVD | 22 Bekend Nederlands (én Belgisch) hockeycoach, inspirator en motivator (achternaam) | 23 Boom | 26 Achternaam van de eerste Denker des Vaderlands | 28 Apéritief | 30 Huishouden (Grieks) | 31 Voornaam van de bekende filosofe, afkomstig uit Scandinavië, woonachtig in Nederland | 32 Mineraloïde, variëteit van kwarts | 33 Achternaam van voormalig voorzitter van de SER en bestuursvoorzitter Rabobank | 35 Achternaam van de auteur van het boek ‘Wij zijn ons brein’ | 39 Frans lidwoord | 41 Symbool 'n' | 46 Sanskriet voor 'leermeester' | 48 Achternaam van een Nederlands politicus (VVD) en bestuurder | 53 Frans lidwoord | 54 Achternaam van een bekend Nederlands filosoof en presentator | 55 Achternaam van een Nederlands meteoroloog | 56 Achternaam van een bekend Nederlands wetenschapper (kosmoloog, astronoom) | 57 Nederlands voormalig Minister van Jeugd en Gezin onder Balkenende (achternaam) | 59 Boom | 60 Hardhandig | 63 Achternaam van een Nederlandse auteur, echtgenote van Andreas Kinneging | 65 Algemeen Gegevens Beheer | 66 Achternaam van de Nachtburgemeester van Rotterdam | 72 niet gevangen | 73 Achternaam van een bekend advocaat/hoogleraar op het gebied van Internationaal Recht | 74 Achternaam van de presetatrice bij BNR en de VPRO | 75 Jongensnaam | 76 Bogengalerij | 77 Direct Marketing 79 Achternaam van een bekende Nederlandstalige caberetier | 81 Laatste letter van het Griekse alfabet | 82 IATA code van Air Canada 86 | Single Sided | 87 Bedwelming, verminderd bewustzijn | 88 Niet Gouvermentele Organisatie | 91 Puddingachtige substantie met hoge viscositeit | 95 Ingenieur

PUZZEL

1

2

3

4

5

6

12

7

8

13

16

17

21

19

28

20

35

37

38

42

23

30

31

24

32

46

39

40

47

48

52

54

55

49

50

57

58

53

56

60

61

64

65

41

44

51

66

59

62

67

69

63

68

70

71

74

33

36

43

45

1

26

29

34

11

15

25

27

10

14

18

22

9

72

75

80

84

76

81

73

77

82

78

83

85

89

93

79

86

90

94

91

87

88

92

95

96

97

ACADEMY® MAGAZINE 2015 | 163

speakersacademy.nl

t he global ho m e of gr eat i ntellect P.O. Box 22307 | 3003 DH Rotterdam T: +31(0)10 433 33 22 | F: +31(0)10 414 32 59 | info@speakersacademy.nl