Health by Nextdeal - Τεύχος 9

ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ

Ι Ο ΥΛ Ι Ο Σ 2 0 2 2

Καλό και ασφαλές καλοκαίρι με υγεία! ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΜΕ ΥΓΕΙΑ

Διοργάνωση

Σε συνεργασία με

Πολυθεματικό Πανελλήνιο Συνέδριο

Γεφυρώνοντας τις βαθμίδες περίθαλψης

23-25 Σεπτεμβρίου 2022 Divani Caravel Hotel

Αθήνα

Οργάνωση - Γραμματεία

Μαραθωνομάχων 26, 15124 Μαρούσι Τ. 210 6827405, 210 6839690-1, F. 210 6827409 E. ssialma@tmg.gr, W. www.tmg.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΔΙΚΟ ΕΝΘΕΤΟ ΕΚΔΟΤΗΣ: Κωστής Σπύρου ΚΕΙΜΕΝΑ: Κωστής Σπύρου, Άρης Μπερζοβίτης, Λάμπρος Καραγεώργος, Ανθή Αγγελοπούλου ΔΙΟΡΘΩΣΗ: Παρή Χατζηγεωργίου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ: PressiousArvanitidis ΕΚΤΥΠΩΣΗ: PressiousArvanitidis ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Χριστίνα Χαριτοπούλου ΔΙΑΝΟΜΗ: Γιώτα Ζαχαρίου, Πρακτορείο Άργος Α.Ε.

10 Νο 1 δεκαπενθήμερη έκδοση για την ασφαλιστική αγορά και τον χρηματοοικονομικό χώρο ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΔΙΣΤΡΑΤΟ - ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΣΠΥΡΟΥ ΕΠΕ e-mail: info@spiroueditions.gr ΕΚΔΟΤΕΣ: Ευάγγελος Σπύρου - Κωστής Σπύρου ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: Λάμπρος Καραγεώργος Συντάσσεται από συντακτική ομάδα ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ, VIDEO: Κωστής Ε. Σπύρου ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΚYΠΡΟΥ: Γιάννης Σεϊτανίδης ΣΚΙΤΣΟ, ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ελπίδα Σπύρου

ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΓΕΡΟΤΖΙΆΦΑΣ 10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΓΕΡΟΤΖΙΆΦΑΣ Καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, υπεύθυνος του Τμήματος Θρόμβωσης στο Nοσοκομείο Tenon του Παρισιού.

16 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΔΗΜΟΣΘΈΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΆΝΝΗΣ Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Αφιέρωμα

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ και ΥΓΕΙΑ

ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ: Κώστας Παπαντωνόπουλος ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ: Γεωργία Καλτσώνη gkaltsoni@spiroueditions.gr Χριστίνα Χαριτοπούλου ccharitopoulou@spiroueditions.gr ΥΠΕΥΘ. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ: Γεωργία Καλτσώνη ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ: Φιλελλήνων 3, Σύνταγμα, 105 57 Αθήνα Τηλ.: 210 3229394, Fax: 210 3257074 Α.Φ.Μ. 095606935, Δ.Ο.Υ. Δ’ ΑΘΗΝΩΝ e-mail: info@nextdeal.gr | website: www.nextdeal.gr Τα ενυπόγραφα άρθρα και σχόλια που στέλνονται στην εφημερίδα δεν εκφράζουν απαραιτήτως και τις απόψεις του εντύπου.

4|

32

16

26

20 ΔΗΜΟΣΘΈΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΆΝΝΗΣ

ΕΥΆΓΓΕΛΟΣ ΛΙΆΤΣΙΚΟΣ

20 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΥΆΓΓΕΛΟΣ ΛΙΆΤΣΙΚΟΣ Καθηγητής Ουρολογίας, διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, πρόεδρος Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

26 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΑΎΛΟΥ Αναπληρωτής διοικητής του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» 30 Στόχος της παγκόσμιας κοινότητας η εξάλειψη της ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ 32 Καλοκαιρινές διακοπές με ανεμελιά και ξεγνοιασιά, αλλά χωρίς να βλάψουμε την υγεία μας!

34 Τι να προσέχουν οι καρδιοπαθείς στις καλοκαιρινές διακοπές!

36 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΖΗΚΊΔΟΥ Βιολόγος, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών 40 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ Κ. ΚΑΤΟΎΛΗΣ Καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, διευθυντής Β′ Κλινικής Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ - ΠΓΝ «Αττικόν» 48 Η φροντίδα του ποδιού το καλοκαίρι στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη!

52 15 συμβουλές για τις ασφαλείς καλοκαιρινές διακοπές του παιδιού σας!

54 Τι να προσέχουν το καλοκαίρι οι ασθενείς με οστεοπόρωση 55 Για να μην αποκτήσετε μύκητες στα πόδια!...

56 Το φαρμακείο των διακοπών!

58 Οι κίνδυνοι που καραδοκούν για τα μάτια μας το καλοκαίρι 62 Τι να κάνετε αν έντομα τσιμπήσουν τα παιδιά σας!

64 11 συμβουλές για να περάσετε με ασφάλεια τις διακοπές σας, αν πάσχετε από διαβήτη!

68 Συμβουλές για σεξ με ασφάλεια στις διακοπές 70 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΑΡΙΣΤΕΊΔΗΣ ΧΑΝΔΡΙΝΌΣ Οπτικός - οπτομέτρης, επίκ. καθηγητής Οπτικής & Οπτομετρίας, Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

74 Τι να κάνετε για να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε το ηλιακό έγκαυμα!

78 Τι πρέπει να προσέχουν το καλοκαίρι όσοι πάσχουν από ψωρίαση!

80 Τι να προσέχουν στην κολύμβηση οι γυναίκες που έχουν κάνει μαστεκτομή!

34 ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΑΎΛΟΥ

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΖΗΚΊΔΟΥ

84 Πώς να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε τη διάρροια των ταξιδιωτών 86 Τι να προσέχουν το καλοκαίρι όσοι έχουν υπέρταση 90 Ποιοι είναι οι κίνδυνοι το καλοκαίρι για όσους πάσχουν από αγγειακές παθήσεις!

94 Οι δουλειές στο εξοχικό μπορούν να τραυματίσουν τη σπονδυλική σας στήλη!

96 5 tips για ασφαλή προπόνηση το καλοκαίρι!

106

98 Γιατί είναι πιο συχνά τα ουρολογικά προβλήματα το καλοκαίρι!

102 Τι να αποφεύγει η έγκυος στη διάρκεια του καλοκαιριού!

106 Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία: Συμπτώματα, αντιμετώπιση και πρόληψη!

110 ΑΚΜΗ: Ναι στην έκθεση στον ήλιο, αλλά με μέτρο!

114 Θεραπείες ομορφιάς για εντυπωσιακή εμφάνιση στις παραλίες!

118 Η υγιεινή διατροφή που πρέπει να ακολουθήσετε το καλοκαίρι!

120 Ποια είναι τα ιδανικά παπούτσια για να πάνε τα πόδια σας… διακοπές!

134 THE ATHENS MUMMY PROJECT

|5

διαβάστε τα πάντα για την ιδιωτική και δημόσια

ασφάλιση!

EDITORIAL

ΚΩΣΤΉΣ E. ΣΠΎΡΟΥ Εκδότης

Καλοκαίρι Η γαλάζια προκυμαία θα σε φέρει Καλοκαίρι Καρεκλάκια πετονιές μέσ’ το πανέρι … Μ’ ανοιχτό πουκαμισάκι στα ίδια μέρη … Καθρεφτάκια και μια θάλασσα που τρέμει … Με τον ρόγχο του air condition μεσημέρι … Τόσο ώριμο που πέφτοντας προσφέρει Μια πλημμύρα των καρπών στάρι και μέλι (Διονύσης Σαββόπουλος, «Καλοκαίρι»)

Ορισμένοι στίχοι από το τραγούδι «Καλοκαίρι» του Διονύση Σαββόπουλου έτσι για αρχή, για ένα τεύχος «Health by Nextdeal» αφιερωμένο στο καλοκαίρι και την υγεία μας. Αφιερωμένο στο ελληνικό καλοκαίρι, γιατί το καλοκαίρι είναι ένα και είναι ελληνικό. Γιατί καλοκαίρι ίσον γιορτή! Καλοκαίρι στην Ελλάδα ίσον τα αρχαία μάρμαρα δίπλα στη θάλασσα, δροσερά βουνά μια ανάσα από την παραλία, ούζο να ρέει άφθονο δίπλα στο κύμα και φρούτα να δροσίζουν πιο πολύ και από το νερό, το οποίο όμως (και μια ιατρική συμβουλή) πρέπει να καταναλώνουμε επίσης σε μεγάλες ποσότητες. Το «Health by Nextdeal» που κρατάτε στα χέρια σας, το οποίο κυκλοφορεί μαζί με το 500ό τεύχος της εφημερίδας NEXTDEAL, είναι αφιερωμένο στο καλοκαίρι και την υγεία μας. Μπορεί η εποχή να είναι η πιο ανέμελη του χρόνου, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να παραμελούμε και αυτή την εποχή την υγεία μας. Σε ορισμένες, δε, περιπτώσεις οι κίνδυνοι που μας απειλούν είναι περισσότεροι από άλλες εποχές του έτους. Το καλοκαίρι όλοι αναζητούμε στιγμές ξεκούρασης και ανανέωσης. Σύμφωνα με έρευνες, οι καλοκαιρινές διακοπές συμβάλλουν σημαντικά στη σωματική και ψυχική μας υγεία και ευεξία. Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν πρέπει να προσέχουμε. Με το παρόν τεύχος «Health by Nextdeal» επιστήμονες, γιατροί από όλους τους τομείς μάς συμβουλεύουν για να έχουμε ένα όσο το δυνατόν πιο ασφαλές και γεμάτο υγεία καλοκαίρι. Καλή ανάγνωση και καλές διακοπές!

8|

Ο κ. Γρηγόρης Γεροτζιάφας.

10 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΙΑΤΡΙΚΉ ΣΧΟΛΉ ΣΟΡΒΌΝΗΣ ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΓΕΡΟΤΖΙΆΦΑΣ Καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, υπεύθυνος του Τμήματος Θρόμβωσης στο Nοσοκομείο Tenon του Παρισιού.

ΤΟ ΤΈΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΊ!

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΣΕ ΚΑΊΡΙΑ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΎΝ την πορεία της πανδημίας μάς απαντά ο καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, υπεύθυνος του Τμήματος Θρόμβωσης στο Νοσοκομείο Tenon του Παρισιού και διευθυντής της ερευνητικής ομάδας «Καρκίνος και Θρόμβωση INSERM U938», Γρηγόρης Γεροτζιάφας, ο οποίος μας εξηγεί για ποιο λόγο ανησυχούν τους επιστήμονες οι επαναλοιμώξεις, γιατί πρέπει να κάνουμε 4η δόση, τι έχουμε να περιμένουμε από τα συμπτώματα Long Covid, αλλά και ποιους κινδύνους ελλοχεύουν οι υπο-παραλλαγές της Όμικρον.

— Κύριε καθηγητά, σε ποιο στάδιο της πανδημίας βρισκόμαστε; Ποια θα είναι η επόμενη μέρα κατά τη γνώμη σας; Για να απαντήσουμε στην ερώτησή σας, που νομίζω ότι κρύβει μια αγωνία ή καλύτερα μια ελπίδα ότι σύντομα θα τελειώσουμε με την πανδημία, πρέπει να θυμηθούμε τις βασικές αρχές που έχουμε πει και γράψει πάρα πολλές φορές από τον Μάρτη του 2020.

1. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), για να λήξει το καθεστώς της πανδημίας και να θεωρηθεί ο ιός SARS-CoV-2 ενδημικός, πρέπει να ανοσοποιηθεί (είτε μετά από φυσική νόσηση ή μετά από εμβολιασμό) τουλάχιστον το 70% του παγκόσμιου πληθυσμού.1 Μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα ourworldindata είναι αρκετή για να αντιληφθούμε ότι είμαστε ακόμη μακριά από το στόχο αυτό.2 2. Η εμφάνιση νέων στελεχών του SARS-CoV-2 είναι μια διαρκής απειλή για τη δημόσια υγεία. Όσο παραμένει υψηλό το ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού που δεν έχει ανοσοποιηθεί, δηλαδή δεν έχει εμβολιασθεί, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης νέων στελεχών

1 https://www.who.int/news/item/23-12-2021-achieving-70covid-19-immunization-coverage-by-mid-2022 2 https://ourworldindata.org/explorers/coronavirusdata-explorer?tab=map&zoomToSelection=true&facet =none&pickerSort=asc&pickerMetric=location&Metric =People+fully+vaccinated&Interval=7-day+rolling+average&Rel ative+to+Population=true&Color+by+test+positivity=false&cou ntry=USA~GBR~CAN~DEU~ITA~GRC~FRA~PRT

| 11

που είναι ανθεκτικά στην ανοσοποίηση που προκύπτει από τη φυσική λοίμωξη με προηγούμενα στελέχη του ιού ή από τον εμβολιασμό με εμβόλια που σχεδιάστηκαν κατά προηγούμενων στελεχών. Σχηματικά μιλώντας, η εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών μάς μεταφέρει κάποιους «επιδημιολογικούς κύκλους πίσω», πιο κοντά στην «αφετηρία» παρά στο «τέλος». Άρα, το τέλος της πανδημίας δεν μπορεί να προβλεφθεί στο βαθμό που η παγκόσμια εμβολιαστική καμπάνια προσκρούει στην έλλειψη εμβολίων στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες. Εξ ου και η άμεση ανάγκη πλήρους ανοίγματος των πατεντών των εμβολίων. Ωστόσο, παρατηρώντας τις επιλογές της Πολιτείας (όχι μόνο στην Ελλάδα), έχουμε την εντύπωση ότι κυριάρχησε η βεβαιότητα ότι τα πράγματα τον προσεχή χειμώνα θα είναι καλύτερα. Αυτή η εκτίμηση στηρίζεται (α) στο γεγονός ότι πάνω από το 70% του ευρωπαϊκού πληθυσμού έχει ανοσοποιηθεί (είτε μετά από εμβολιασμό είτε μετά από φυσική νόσηση) και (β) στην εντύπωση που επικρατεί από την άνοιξη 2022 σύμφωνα με την οποία το στέλεχος Ο προκαλεί λιγότερο σοβαρή νόσο σε σχέση με το προηγούμενο στέλεχος Δ. Σήμερα έχει επιβεβαιωθεί ότι οι δύο παραπάνω εκτιμήσεις δεν είναι ακριβείς. Δυστυχώς, έχει επικρατήσει ένα λάθος μήνυμα που προκαλεί εφησυχασμό στους πολίτες και ναρκοθετεί τόσο το εμβολιαστικό πρόγραμμα όσο και τις πολιτικές ανάπτυξης της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και στήριξης του ΕΣΥ. Όπως έχουμε πει πολλές φορές από την εμφάνιση του SARS-CoV-2, η COVID-19 παραμένει μια δυνητικά σοβαρή αιματολογική και αγγειακή νόσος που μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο, εφόσον δεν χορηγηθούν έγκαιρα οι συνιστώμενες θεραπείες. Τέλος, θα σας θυμίσω ότι το εμβόλιο κατά της νόσου COVID-19 είναι ασφαλές και αποτελεσματικό ως προς την προστασία από την επιδείνωση της νόσου και από το θάνατο. Επίσης θα σας θυμίσω ότι σε σημαντικά position papers που δημοσιεύθηκαν το καλοκαίρι του 2021 (γράφτηκαν τον Δεκέμβρη του 2020) έχει με σαφήνεια διατυπωθεί η θέση -που επιβεβαιώθηκε απόλυτα- ότι το εμβόλιο δεν είναι πανάκεια, αλλά αναπόσπαστο μέρος μιας συνολικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της πανδημίας, που αποτελείται από την πρόληψη από τη διασπορά του SARS-CoV-2, λοίμωξη, το σοβαρό COVID-19, την ανίχνευση και την πρόνοια για έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση των ασθενών με COVID-19 μέσα στην κοινότητα πριν επιβαρυνθεί η γενική κατάσταση της υγείας τους και χρειασθούν νοσηλεία. Άρα για να απαντήσουμε στο ερώτημά σας ως προς την επόμενη ημέρα -τι θα γίνει δηλαδή το φθινόπωρο και τον προσεχή χειμώνα-, θα πρέπει να ξέρουμε τα

12 |

εξής: • Ποιο είναι το επίπεδο οργάνωσης και αξιοπιστίας της επιδημιολογικής επιτήρησης.

• Πόσα φίλτρα καθαρισμού του αέρα έχουν τοποθετηθεί σε κλειστούς χώρους όπου συνευρίσκονται οι πολίτες (γραφεία, εργοστάσια, αμφιθέατρα, καταστήματα, σχολικές αίθουσες, μηχανουργεία, άλλοι χώροι εργασίας, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς κ.λπ.).

• Πόσο έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες συνωστισμού στα ΜΜΜ.

• Ποια είναι η καμπάνια για την ανάπτυξη εμβολιαστικής κουλτούρας στους πολίτες, δεδομένου ότι θα χρειασθεί να επεκταθεί ο εμβολιασμός με τις 3 δόσεις των υπαρχόντων εμβολίων και νέος εμβολιασμός είτε με την 4η δόση είτε με εμβόλιο 2ης γενιάς.

• Ποιος είναι ο βαθμός εκπαίδευσης των γιατρών στην κοινότητα, αλλά και των πολιτών, ώστε να διαγιγνώσκεται η COVID-19 έγκαιρα, να χορηγούνται έγκαιρα οι κατάλληλες θεραπείες και να εφαρμόζεται αποτελεσματικά η αναγκαία καραντίνα.

• Ποια είναι τα μέτρα που έχουν ληφθεί, ώστε να ξεπεραστούν οι κοινωνικές και γεωγραφικές ανισότητες πρόσβασης στις υπηρεσίες παροχής υγείας.

• Ποια είναι η επικοινωνιακή πολιτική της οργανωμένης Πολιτείας που εξηγεί στους πολίτες τα συμπτώματα και τη σοβαρότητα της νόσου, τα κριτήρια που οδηγούν στην αύξηση της επαγρύπνησης, καθώς και την ανάγκη πιστής εφαρμογής μέτρων φυσικής (π.χ. μάσκες) και κοινωνικής αποστασιοποίησης.

• Πόσο έχουν ενισχυθεί τα νοσοκομεία με προσωπικό και υποδομές. Εάν έχουμε σαφή θετική και μετρήσιμη απάντηση στα παραπάνω κριτήρια, τότε μπορούμε βάσιμα να πιστεύουμε ότι το πρόβλημα της πανδημίας στην επόμενη μέρα θα είναι διαχειρίσιμο. Εάν η απάντηση δεν είναι θετική, τότε ένα είναι το μήνυμα: Βάζουμε μάσκα, εμβολιαζόμαστε και αποφεύγουμε το συνωστισμό.

— Οι υποπαραλλαγές της Όμικρον ελλοχεύουν νέους κινδύνους που θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν την πανδημία; Δυστυχώς σήμερα που μιλάμε βρισκόμαστε σε νέο πανδημικό κύμα και είμαστε σίγουροι ότι θα ακολουθήσουν και άλλα στο προσεχές φθινόπωρο και χειμώνα. Αυτή η εκτίμηση στηρίζεται στο γεγονός ότι οι νέες παραλλαγές (οι υπο-ομάδες της BA.2.12.1, BA.4 και BA.5 της Ο) χαρακτηρίζονται από μεγάλη ευκολία αερογενούς μετάδοσης και διαφεύγουν από τα εξουδετερωτικά αντισώματα που προκαλούνται τόσο από τον εμβολιασμό όσο και από τη μόλυνση με προηγούμενα στελέχη του ιού. Σήμερα στα ελληνικά νοσοκομεία οι νοσηλείες ασθενών με COVID-19 βρίσκονται σε λίγο υψηλότερο επίπεδο σε

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για την πρόληψη της σοβαρής νόσου, αλλά δεν είναι πανάκεια.

σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021. Δηλαδή σε λίγες ημέρες θα αρχίσει και η αύξηση του αριθμού των πολιτών που νοσηλεύονται στις ΜΕΘ. Δυστυχώς γνωρίζουμε ότι η θνητότητα αυτών των ασθενών στις ελληνικές ΜΕΘ είναι σημαντικά υψηλότερη σε σύγκριση με τη θνητότητα που παρατηρήθηκε ήδη από το καλοκαίρι του 2020 στις ΜΕΘ άλλων ευρωπαϊκών χωρών (βρίσκεται περίπου στο 20% - 30%). Άρα, στην Ελλάδα πρέπει σήμερα να εφαρμοστούν μέτρα φυσικής αποστασιοποίησης και να ανακοινωθεί αύριο ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα αντιμετώπισης των επερχόμενων κυμάτων που να βασίζεται στους 3 άξονες αντιμετώπισης της πανδημίας: Πρόληψη, Ανίχνευση, Πρόνοια.

— Νέα ετήσια δόση εμβολίου ή 4η δόση; Ποια είναι η γνώμη σας γι’ αυτό; Επαναλαμβάνω για να το εμπεδώσουμε: τα εμβόλια είναι ασφαλή και αποτελεσματικά για την πρόληψη της σοβαρής νόσου, αλλά δεν είναι πανάκεια. Άρα η απάντηση είναι χωρίς επιφυλάξεις ναι στον εμβολιασμό που πρέπει να είναι καθολικός, ναι στην ανάπτυξη εμβολιαστικής κουλτούρας, γιατί θα χρειαζόμαστε περιοδικούς εμβολιασμούς με τη συχνότητα που θα προτείνουν οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες των ειδικών, είτε χρησιμοποιώντας αναμνηστικές δόσεις είτε χρησιμοποιώντας νέας γενιάς εμβόλια. Καταλαβαίνω τα ερωτήματα που γεννιούνται όπως για παράδειγμα «γιατί να κάνω σήμερα ένα εμβόλιο από το οποίο η υποπαραλλαγή Ο ξεφεύγει;». Εδώ θα πρέπει να κάνουμε κάποιες ουσιαστικές διευκρινίσεις: (α) Με βάση τις γνώσεις που έχουμε σήμερα τα υποστελέχη Ο διαφεύγουν μερικώς και όχι απόλυτα από τα εξουδετερωτικά αντισώματα που παράγονται τόσο από τον εμβολιασμό όσο και από τη φυσική λοίμωξη. Αυτό σημαίνει ότι αν π.χ. ο βαθμός διαφυγής είναι 50%, τότε ο ένας στους δύο πολίτες προστατεύεται από τη σοβαρή COVID-19. Υπολογίστε τώρα ότι οι πολίτες με καρδιαγγειακά νοσήματα ή καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου, με ανοσοκαταστολή ή με νεφρική ανεπάρκεια, όπως και οι πολίτες που ζουν και εργάζονται σε περιβάλλοντα με υψηλή ατμοσφαιρική ρύπανση έχουν 3-5 φορές μεγα-

λύτερο κίνδυνο να πάθουν σοβαρή COVID-19. Άρα αν ελαττώσουμε έστω και κατά 50% τον κίνδυνο αυτόν με την 4η δόση, μπορούμε να πετύχουμε ουσιαστική προστασία της δημόσιας υγείας. (β) Ο καθένας/ καθεμία από εμάς έχει διαφορετικό ανοσοποιητικό σύστημα. (γ) Δεν διαθέτουμε ακριβείς μεθόδους για να προβλέψουμε το βαθμό απάντησης σε ατομική βάση. Για αυτό τον λόγο μιλούμε για τον καθολικό εμβολιασμό και την ανάπτυξη εμβολιαστικής κουλτούρας. Για τους ίδιους λόγους και επειδή τα υπάρχοντα εμβόλια δεν αναστέλλουν πλήρως τη μετάδοση του ιού, λέμε ότι παρά τον εμβολιασμό πρέπει να εφαρμόζουμε τα μέτρα φυσικής αποστασιοποίησης.

— Γιατί οι επαναλοιμώξεις ανησυχούν τους επιστήμονες, κύριε καθηγητά; Υπάρχει κίνδυνος να «τσακίσουν» το ανοσοποιητικό μας; Η ερώτησή σας αναδεικνύει φόβο. Δεν έχουμε μόνο τους αρνητές της πανδημίας, αλλά έχουμε και τους COVID-panics. Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι, ακριβείς και ειλικρινείς. Το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν «τσακίζεται» έτσι εύκολα. Τα εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης και συνύπαρξης του είδους μας με ιούς και μικρόβια έχουν δημιουργήσει αποτελεσματικούς και σταθερούς μηχανισμούς προστασίας του οργανισμού μας. Οι επαναλοιμώξεις μάς ανησυχούν επειδή κάθε φορά που δεχόμαστε την «επίθεση» ο ιός είναι διαφορετικός και ο οργανισμός μπορεί να αντιδράσει διαφορετικά. Δηλαδή αντιμετωπίζουμε εξαρχής το ερώτημα της παρουσίας των παραγόντων κινδύνου επιδείνωσης του COVID-19. Δυστυχώς μεγαλώνουμε όλοι και με το χρόνο αλλάζουμε. Σήμερα είμαι δυόμισι χρόνια μεγαλύτερος σε σύγκριση με τον Μάρτη του 2020 και γνωρίζουμε ότι η αύξηση της ηλικίας είναι ένας από τους παράγοντες κινδύνου επιδείνωσης του COVID-19. Κάποια μπορεί να πέρασε στην εμμηνόπαυση και κάποιος άλλος να πάχυνε ή να απέκτησε αρτηριακή υπέρταση ή σακχαρώδη διαβήτη στο διάστημα που μεσολάβησε από την προηγούμενη λοίμωξη ή από την 3η δόση του εμβολίου. Κάποιος άλλος μπορεί να άλλαξε χώρο ή συνθήκες εργασίας, να δουλεύει σε περιβάλλον πιο στρεσογόνο ή επιβαρυμένο σε

| 13

ατμοσφαιρικούς ρύπους. Ο καθένας από τους παράγοντες που προανέφερα πολλαπλασιάζει κατά τουλάχιστον 2 φορές τον κίνδυνο σοβαρού COVID-19. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, ότι ο ατομικός κίνδυνος επιδείνωσης της COVID-19 αλλάζει και ακολουθεί τη δυναμική αλλαγή των παραγόντων κινδύνου που φέρουμε ή στους οποίους εκτιθέμεθα. Για το λόγο αυτόν δεν θέλουμε να εκτίθεται ο πληθυσμός στον ιό και πρέπει να εμβολιαζόμαστε, ώστε να προστατευόμαστε από σοβαρή νόσηση. Κάποιοι επιμένουν να συγκρίνουν τις επαναλοιμώξεις με τον SARS-CoV-2 με τις επαναλοιμώξεις από τον ιό της εποχιακής γρίπης. Η σύγκριση αυτή είναι παντελώς λανθασμένη. Η πνευμονία από τη γρίπη δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη διάχυτη ενδοπνευμονική πήξη και την πνευμονική εμβολή του COVID-19. Η φλεβική θρόμβωση είναι «συστατικό» της νόσου COVID-19, ενώ είναι μια επιπλοκή στους ασθενείς με γρίπη.

— Long Covid (τι είναι το σύνδρομο, τι έχει παρουσιάσει, πώς αντιμετωπίζονται οι καταστάσεις, πόσο επικίνδυνο είναι για το μέλλον); Μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη ανέλυσε 167 δημοσιεύσεις που σχετίζονται με το COVID-19 και περιλαμβάνουν δεδομένα από 88.769 ασθενείς. H ανάλυση έδειξε

ότι στους 3 με 12 μήνες μετά τη νόσηση οι συχνότερα αναφερόμενες εμμένουσες διαταραχές περιλαμβάνουν κόπωση (27%), υπνηλία (20%), άγχος (18%,), δύσπνοια (15%), μετατραυματικό stress (15%), υπομνησία (13%), αρθραλγία (12%), κατάθλιψη (12%), αλωπεκία (11%). Ο επιπολασμός των περισσότερων συμπτωμάτων μειώθηκε μετά από περισσότερο από 9 μήνες παρακολούθησης, αλλά η κόπωση και η υπνηλία παρέμειναν στο 26,2% και 15,1%, αντίστοιχα, των ασθενών για διάστημα ενός έτους. Σε μια μελέτη που δημοσιεύσαμε σε συνεργασία με την ομάδα των καθηγητών κ.κ. Δημόπουλου και Τέρπου από την Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ, βρήκαμε ότι στο 25% των ασθενών που ανάρρωσαν από COVID-19 και μάλιστα ανεξάρτητα της βαρύτητας του νοσήματος παρέμειναν διαταραχές υπερπηκτικότητας και ενεργοποίησης των ενδοθηλιακών κυττάρων των αγγείων έως και 3 μήνες μετά την αποθεραπεία. Όπως αντιλαμβάνεστε, είναι ακόμη νωρίς για να περιγράψουμε την πρόγνωση των διαταραχών αυτών, όπως και την ακριβή θεραπευτική αντιμετώπισή τους. Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα είναι ότι το COVID-19 είναι ένα νέο νόσημα, ήρθε για να μείνει, εμφανίζεται σε τουλάχιστον δύο μορφές -την οξεία και τη χρόνια- και οι ασθενείς με COVID-19 χρειάζονται ιδιαίτερη φροντίδα. ■

ΓΡΗΓΌΡΗΣ ΓΕΡΟΤΖΙΆΦΑΣ Ο Γρηγόρης Γεροτζιάφας είναι καθηγητής Αιματολογίας στην Ιατρική Σχολή της Σορβόνης, υπεύθυνος του Τμήματος Θρόμβωσης στο Νοσοκομείο Tenon στο Παρίσι και διευθυντής της ερευνητικής ομάδας «Καρκίνος και Θρόμβωση INSERM U938». Η έρευνα της ομάδας του επικεντρώνεται στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ καρκινικών κυττάρων και πήξης του αίματος, στο μηχανισμό δράσης των αντιθρομβωτικών φαρμάκων. Η ομάδα του δραστηριοποιείται στη μεταφραστική έρευνα για την εκπόνηση πρωτοποριακών μοντέλων εκτίμησης κινδύνου φλεβικής θρομβοεμβολής σε ασθενείς με καρκίνο, στη διαχείριση της υπογονιμότητας που σχετίζεται με αγγειακές και αιματολογικές διαταραχές και στην πρόληψη και θεραπεία των αγγειακών επιπλοκών κατά την εγκυμοσύνη και στην εκπόνηση μελετών φάσης III για την πρόληψη και θεραπεία της θρόμβωσης που σχετίζεται με τον καρκίνο. Είναι ο κύριος ερευνητής των project COMPASS-CAT και ROADMAP-Thrombosis που οδήγησαν σε νέα score για τη μέτρηση του κινδύνου θρόμβωσης σε ασθενείς με συμπαγείς όγκους ή αιματολογικές κακοήθειες. Ως εμπειρογνώμονας συμμετέχει σε διεθνείς ομάδες ειδικών για την ανάπτυξη διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών για την πρόληψη και θεραπεία της θρόμβωσης και είναι πρόεδρος της Επιτροπής Θεραπευτικών Πρωτοκόλλων για την Πρόληψη και Θεραπεία της Φλεβικής Θρομβοεμβολικής Νόσου του ελληνικού υπουργείου Υγείας. Ηγείται της διεθνούς επιτροπής του VAS-European Independent Foundation in Angiology/Vascular Medicine για την εκπόνηση κατευθυντήριων οδηγιών για την πρόληψη και θεραπεία αγγειακών επιπλοκών σε ασθενείς με COVID-19. Είναι επισκέπτης καθηγητής στην Ιατρική Σχολή Loyola (Τμήμα Μοριακής Φαρμακολογίας και Θεραπευτικής) στο Σικάγο και στη Σχολή Ιατρικής στο Hofstra/Northwell (Τμήμα Ιατρικής, Υπηρεσίες Αντιπηκτικής και Κλινικής Θρόμβωσης) στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ. Έχει δημοσιεύσει εκτενώς σε διεθνή περιοδικά με κριτές και έχει συντάξει διάφορα κεφάλαια βιβλίων. Μετέχει στα διοικητικά συμβούλια πολλών διεθνών περιοδικών και είναι μέλος πολλών επαγγελματικών ενώσεων.

14 |

καούρα;

δυσπεψία;

παλινδρόμηση;

NEO

ΜΑΣΏΜΕΝΑ ΔΙΣΚΙΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ

ΚΑΟΎΡΑ ΚΑΙ ΔΎΣΠΕΨΙΑ *

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ & ΠΡΟΛΑΜΒΑΝΕΙ ΚΑΟΎΡΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ **

ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ CE 0477 * Μη ειδική δυσπεψία ** Γαστροοισοφαγική Παλινδρόμηση

Διανομέας: ELPEN A.E Λεωφόρος Μαραθώνος 95, 190 09 Πικέρμι Αττικής, Τηλ.: 211 1865000 www.elpen.gr

www.almoraplus.gr

ALM_REF/PPM/JAD/04_2022/07

ΦΑΚΕΛΙΣΚΟΙ ΜΕ ΎΓΡΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣΘΈΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΆΝΝΗΣ Καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΎΓΟΥΜΕ ΝΈΟ ΚΎΜΑ ΠΑΝΔΗΜΊΑΣ ΤΟ ΦΘΙΝΌΠΩΡΟ, ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΦΡΟΝΤΊΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΛΎΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΑΈΡΑ ΣΤΟΥΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΎΣ ΧΏΡΟΥΣ! μίου Θεσσαλονίκης, μας αναλύει την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού κατά την περίοδο των καλοκαιρινών μας διακοπών, ενώ συμβουλεύει να εστιάσουν επιχειρήσεις και Πολιτεία στο σοβαρό θέμα της απολύμανσης του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, αν θέλουμε να έχουμε ένα «ήσυχο» φθινόπωρο και χειμώνα.

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ΔΗΜΟΣΘΈΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΆΝΝΗΣ, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του Εργαστηρίου Γενικής Χημικής Τεχνολογίας και της Ερευνητικής Δομής για το Εκθεσίωμα και την Υγεία στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστη-

16 |

— Ποια θα είναι κατά τη γνώμη σας η επόμενη ημέρα της πανδημίας; Τι έχουμε να περιμένουμε με τη νέα σεζόν; Ήδη υπάρχει αύξηση των κρουσμάτων στις τουριστικές περιοχές. Κυρίως σε Σαντορίνη, Μύκονο, Πάρο, Ζάκυνθο, Κέρκυρα, Κρήτη, Ρόδο. Το επόμενο διάστημα περιμένουμε να δούμε πανελλαδικά ένα μικρό κύμα και από τα 4.100 κρούσματα κατά μέσο όρο σε εβδομαδιαία βάση θα πάμε στα 7.000 και έπειτα τα 11.000 κρούσματα. Αν δεν έχουμε μεγάλες εισροές φορέων από τον τουρισμό, θα μείνουμε εκεί όλο τον Ιούλιο. Και μετά θα μπορούσε και να πέσει ο αριθμός των κρουσμάτων… Αλλά αν έχουμε εισροές από τουρίστες στις χώρες των

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Δημοσθένης Σαρηγιάννης.

| 17

Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό να ελέγχουμε τη διασπορά σε χαμηλά επίπεδα συνεχώς με στοχευμένα και μετριοπαθή μέτρα.

οποίων αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή νέο κύμα (π.χ. Βρετανία, Γερμανία), μπορεί να δώσει επόμενο κύμα και στην Ελλάδα τον Αύγουστο. Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε ωστόσο να το προβλέψουμε αυτό επειδή θα πρέπει να δούμε τη δυναμική της πανδημίας σε άλλες χώρες. Στο αμέσως επόμενο διάστημα θα υπάρξουν κάποιες διακυμάνσεις, οι οποίες σχετίζονται με το γεγονός ότι έχουμε ένα μικρό ποσοστό ανοσίας, και λόγω της νόσησης-ανάρρωσης και λόγω εμβολιασμού, αλλά καθώς περνά ο καιρός, ταυτόχρονα θα αρχίσουν να αναπτύσσονται τα ήδη υπάρχοντα στη χώρα στελέχη, όπως οι νεότερες υπο-παραλλαγές της Όμικρον ΒΑ.4 και ΒΑ.5, οι οποίες έχουν αυξημένη μεταδοτικότητα και αυξημένη δυνατότητα διαφυγής από την ανοσία σε σχέση ακόμη και με την Όμικρον. Θα δούμε, λοιπόν, την αρχή ενός πιο ισχυρού πλέον κύματος από τον Οκτώβριο, το οποίο θα αρχίσει να αναπτύσσεται πολύ σημαντικά από τα μέσα Νοεμβρίου, εάν δεν ληφθούν ξανά κάποια από τα μέτρα που έχουν αρθεί στην παρούσα φάση.

— Ο κίνδυνος των υπο-παραλλαγών της Όμικρον Β4 και Β5 κατά πόσο θεωρείτε ότι θα αυξηθεί μετά τις διακοπές και τις μετακινήσεις του κόσμου ανά την υφήλιο; Με δεδομένο ότι μιλάμε για στελέχη που έχουν διαφορετική παθογόνο δράση σε σχέση με τα αρχικά στελέχη, αν δεν κάνουμε τίποτε, αν είμαστε όπως αυτή τη στιγμή, τότε προς το τέλος του 2022 θα δούμε σημαντική αύξηση όπως αυτή που είδαμε στο τέλος του 2021 με την Όμικρον. Σ’ αυτό το πλαίσιο μπορεί να δούμε αύξηση των διασωληνωμένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες από την Ιαπωνία σε πειραματόζωα, διαφαίνεται η πιθανότητα τα στελέχη ΒΑ.4 και ΒΑ.5 να είναι πιο παθογόνα από το ΒΑ.2. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται επιπρόσθετη προσοχή, ώστε να ελεγχθεί νωρίς η διασπορά τους. Είναι λάθος να σταθμίζουμε τη δυναμική της πανδημίας μόνο στη βάση των σκληρών δεικτών (ανάγκες για διασωλήνωση σε ΜΕΘ και θάνατοι), γιατί όταν αυτοί οι δείκτες έχουν αυξηθεί σημαντικά είναι πια αργά για να πάρει κανείς αποτελεσματικά μέτρα περιορισμού της διασποράς. Είναι πολύ πιο αποτελεσματικό

18 |

να ελέγχουμε τη διασπορά σε χαμηλά επίπεδα συνεχώς με στοχευμένα και μετριοπαθή μέτρα.

— Τι λένε τα μοντέλα μέτρησης της πανδημίας; Οι υψηλές θερμοκρασίες, η αυξημένη υγρασία, αλλά κυρίως η υπεριώδης ακτινοβολία που συνδέεται με την ηλιοφάνεια αποτρέπουν τη διασπορά. Γι’ αυτό προβλέπουμε μια σχετική εποχικότητα που θα μας προστατεύσει τον Αύγουστο. Επίσης τώρα το καλοκαίρι είμαστε πιο πολύ με ανοιχτά παράθυρα, κινούμαστε σε εξωτερικούς χώρους με αποτέλεσμα να έχουμε λιγότερη έκθεση σε αερογενή μετάδοση σε εσωτερικούς χώρους, που είναι αυτό που μας δυσκολεύει το χειμώνα. Αυτό όμως θέλω να τονίσω, δεν αρκεί για να σταματήσεις τη διασπορά, γιατί έχουμε να κάνουμε με στελέχη που έχουν αυξημένη μεταδοτικότητα. Όπως προανέφερα, αν έχουμε εισροές από τουρίστες στις χώρες των οποίων αναπτύσσεται αυτή τη στιγμή νέο κύμα (π.χ. Βρετανία, Γερμανία), μπορεί να δώσει επόμενο κύμα και στην Ελλάδα τον Αύγουστο. Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε όμως να το προβλέψουμε αυτό επειδή θα πρέπει να δούμε τη δυναμική της πανδημίας σε άλλες χώρες.

— Ποιο σχεδιασμό θα πρέπει να ακολουθήσει η κυβέρνηση, έτσι ώστε να μην αντιμετωπίσουμε το φθινόπωρο «τα καλά» του περασμένου φθινοπώρου; Αν θέλουμε να αποφύγουμε το κύμα του φθινοπώρου-χειμώνα θα πρέπει και να προφυλαχθούμε και να προετοιμαστούμε για παράδειγμα με απολύμανση αέρα στους εσωτερικούς χώρους. Να βάλουμε συσκευές που απολυμαίνουν από τους ιούς στα λεωφορεία για παράδειγμα. Επιπλέον, πολύ σημαντικό μέτρο περιορισμού της διασποράς έχει αποδειχθεί, τόσο με τα μοντέλα όσο και στην πράξη, ότι είναι τα self tests. Τα self tests έχουν το πλεονέκτημα ότι βοηθούν στον εντοπισμό των προσυμπτωματικών και των ασυμπτωματικών φορέων, που αθόρυβα διασπείρουν τον ιό στην κοινότητα. Ιδιαίτερης σημασίας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός των προσυμπτωματικών, γιατί τότε το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο και οι φορείς εμφανίζουν το μέγιστο της μεταδοτικότητας. Όπου υπάρχει συγχρωτισμός, είτε σε εξωτερικό είτε

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ σε εσωτερικό χώρο, καλό είναι να φοράμε τη μάσκα. Είναι σημαντικό να φοράμε τη μάσκα όταν βλέπουμε με λογικούς όρους ότι υπάρχει συνωστισμός. Και σε εσωτερικούς χώρους ακόμη κι όταν αποχωρήσουν τα άτομα που βρίσκονταν εκεί, υπάρχει η πιθανότητα επιμόλυνσης, οπότε είναι καλό να φοράμε μάσκα.

— Ποια είναι η γνώμη σας για τις αναμνηστικές δόσεις, να κάνουμε 4η δόση ή να περιμένουμε ένα ετήσιο εμβόλιο; Θεωρώ πολύ σημαντική αυτή την booster δόση, την 4η δόση του εμβολιασμού από το φθινόπωρο, γιατί τότε πια τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο θα έχει αρχίσει να μειώνεται η ανοσία που έχει αναπτυχθεί στον πληθυσμό και θα είμαστε πιο ανοχύρωτοι.

— Πρόσφατα διεξάχθηκε το 1ο Διεθνές Συνέδριο για την Αστική Υγεία και τη Βιωσιμότητα. Τι αποκομίσατε από αυτό; Το συνέδριο ήταν ουσιαστικά η έναρξη ενός ανοιχτού διαλόγου με την κοινωνία και τους φορείς της, με κύριο

θέμα την προώθηση της Δημόσιας Υγείας και της Βιωσιμότητας στις πόλεις. Στόχος μας ήταν να διατυπωθούν σ’ αυτό το Forum απόψεις για το μετασχηματισμό των πόλεων, έτσι ώστε να προωθούν τη Δημόσια Υγεία, την ευεξία και ταυτόχρονα να είναι βιώσιμες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η βιωσιμότητα είναι ο οδικός χάρτης που έχουμε για να προσανατολιστούμε και να προσδιορίσουμε το μέλλον μας ως κοινωνία, αλλά και να κληροδοτήσουμε ποιότητα ζωής και για τις επόμενες γενιές. Αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, της δουλειάς μας, του πολιτισμού μας, ακόμη και το πώς θέλουμε να διαχειριζόμαστε την πληροφορία. Γιατί η πληροφορία είναι ένας σημαντικός ανανεώσιμος πόρος. Τα θέματα της ψηφιοποίησης, των δεξιοτήτων σε αυτήν την υγιή και βιώσιμη πόλη που διαμορφώνουμε είναι μια σημαντική παρακαταθήκη για τη νέα γενιά και ταυτόχρονα μια διασφάλιση για τις παλαιότερες. Κι αυτό ακριβώς είναι το διακύβευμα: όχι μόνο να ζήσουμε εμείς καλύτερα, αλλά να κληροδοτήσουμε μια καλύτερη μοίρα στην επόμενη γενιά, στα παιδιά μας. ■

ΔΗΜΟΣΘΈΝΗΣ ΣΑΡΗΓΙΆΝΝΗΣ Ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης είναι από το 2010 μέχρι σήμερα καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του Εργαστηρίου Γενικής Χημικής Τεχνολογίας και της Ερευνητικής Δομής για το Εκθεσίωμα και την Υγεία στο Κέντρο Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2015 μέχρι σήμερα είναι επίσης καθηγητής Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής και διευθυντής στο Κέντρο Έρευνας για Ανάλυση Πολύπλοκων Κινδύνων και Δεδομένων στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών IUSS της Παβία στην Ιταλία. Από το 2017 επισκέπτης καθηγητής στη μονάδα Περιβαλλοντικής Τοξικότητας, Θεραπευτικών Στόχων, Κυτταρικής Σηματοδότησης και Βιοδεικτών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Παρισιού. Έχει διατελέσει Scientific Officer στο Κοινό Κέντρο Ερευνών (JRC) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1994-2000), σύμβουλος Στρατηγικής Ινστιτούτου Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή (2000-2001) και επιστημονικός βοηθός γενικού διευθυντή (2001-2004), επιστημονικός συντονιστής Ινστιτούτου Υγείας και Προστασίας του Καταναλωτή (2004-2010). Εξακολουθεί να είναι σύμβουλος του ΠΟΥ σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας, αντιπρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών Μακεδονίας, εθνικός εμπειρογνώμων σε θέματα περιβάλλοντος και υγείας στο Horizon, πρόεδρος της Μεσογειακής Επιστημονικής Εταιρείας για την Προστασία του Περιβάλλοντος, μέλος της Επιτροπής Αξιολόγησης των Υποτροφιών του Ιδρύματος Ωνάση, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Τοξικολογίας, εθνικός εκπρόσωπος στην επιτροπή προγράμματος του Horizon Europe και μέλος του Τομεακού Επιστημονικού Συμβουλίου Επιστημών Μηχανικού, Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας. Οι σπουδές και η εκπαίδευσή του είναι στις Επιστήμες Μηχανικού (Πανεπιστήμιο Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ, ΗΠΑ), ενώ έλαβε MSc στην Ενέργεια και Φυσικούς Πόρους στο ίδιο πανεπιστήμιο και πτυχίο Χημικού Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έχει λάβει πλήθος βραβείων, όπως από το Συμβούλιο της Ένωσης της Ευρωπαϊκής Χημικής Βιομηχανίας, από την Ένωση Ευρωπαϊκών Εταιρειών Τοξικολογίας (Eurotox), το Ίδρυμα BoHolmstedt, το Ίδρυμα Ωνάση, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το Ίδρυμα Μποδοσάκη, το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών κ.λπ. Η έρευνά του εστιάζει στο ανθρώπινο εκθεσίωμα και τη βελτίωση της εκτίμησης κινδύνου στην υγεία και του σχεδιασμού ασφαλών χημικών προϊόντων και την ανάπτυξη της κυκλικής οικονομίας με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας.

| 19

Ο κ. Ευάγγελος Λιάτσικος.

20 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΕΥΆΓΓΕΛΟΣ ΛΙΆΤΣΙΚΟΣ Καθηγητής Ουρολογίας, διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, πρόεδρος Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

Η ΑΝΑΝΈΩΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΏΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΎ ΕΊΝΑΙ ΤΟ ΜΕΓΆΛΟ ΣΤΟΊΧΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΎΣΤΗΜΑ ΥΓΕΊΑΣ ΤΗΣ ΕΠΌΜΕΝΗΣ ΜΈΡΑΣ Το ΕΣΥ χρειάζεται «νέο αίμα»

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΘΉΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΎ, καθώς και για το πλούσιο ερευνητικό έργο της Κλινικής του μας μιλά ο Ευάγγελος Λιάτσικος, MD, PhD, MB, καθηγητής Ουρολογίας, διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας (ESU) και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας (ΕΟΕ), ενώ μας εξηγεί για το πώς αντεπεξήλθαν κατά την περίοδο της πανδημίας, αλλά και το πώς μπορεί να γίνει πλήρως ανταποκρίσιμο και ανταποδοτικό το σύστημα υγείας στη χώρα μας.

— Είναι κοινό μυστικό, κύριε καθηγητά, ότι με βάση τη δική σας κλινική έρευνα και τις ερευνητικές σας εργασίες το Τμήμα Ενδοουρολογίας του νοσοκομείου εφαρμόζει τις πιο εξελιγμένες τεχνικές στην

| 21

αντιμετώπιση ουρολογικών παθήσεων. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε ακριβώς για να καταλάβουν και οι αναγνώστες μας; Η Ουρολογική Κλινική του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών αποτελεί ένα από τα πλέον δραστήρια τμήματα τόσο του νοσοκομείου όσο και του Πανεπιστημίου Πατρών. Στην Κλινική μας διενεργείται η αντιμετώπιση όλων των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος, όπως ο καρκίνος του προστάτη, των νεφρών και της κύστης, ολοκληρωμένη ενδοσκοπική αντιμετώπιση της λιθίασης και πολλές άλλες, χρησιμοποιώντας τις πιο εξελιγμένες τεχνικές. Ο γεωγραφικός χώρος στον οποίο αναφερόμαστε καλύπτεται από τους Νομούς Αχαΐας, Αιτωλοακαρνανίας, Ηλείας, Μεσσηνίας, Ιονίων Νήσων, Ιωαννίνων, Θεσπρωτίας, Πρεβέζης και Άρτας, με έναν συνολικό αριθμό κατοίκων άνω του 1.000.000. Επιπλέον, η Κλινική μας δέχεται δύσκολες περιπτώσεις ασθενών από χώρες των Βαλκανίων που δεν δύναται να αντιμετωπιστούν εκεί. Επιπρόσθετα, η Πανεπιστημιακή Ουρολογική Κλινική, λόγω των ιατρικών τεχνικών που έχει αναπτύξει για την αντιμετώπιση των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος, δέχεται εκατοντάδες αιτήσεις κάθε χρόνο από ιατρούς της ημεδαπής και της αλλοδαπής, με σκοπό την εκπαίδευσή τους στις τεχνικές μας, αλλά και την υποστήριξη οργάνωσης των κλινικών τους.

— Ποιες παθήσεις του ουροποιητικού συστήματος θα κατατάσσατε ως πιο συχνές και ποιες ως πιο επικίνδυνες, κύριε καθηγητά; Η ευρεία γκάμα ουρολογικών παθήσεων περιλαμβάνει: νεοπλάσματα ουροποιητικού, λιθίαση ουροποιητικού, καλοήθης υπερπλασία προστάτη, πυρογυναικολογικές παθήσεις, Ανδρολογία, υπογονιμότητα, Παιδοουρολογία, λειτουργική Ουρολογία, αποκατάσταση καλοήθων παθήσεων ουροποιητικού. Σαφέστατα οι πιο επικίνδυνες παθήσεις είναι οι ογκολογικές: καρκίνος του προστάτη, της ουροδόχου κύστης και του νεφρού. Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος καρκίνος που διαγιγνώσκεται στους άντρες και η δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο, μετά τον καρκίνο του πνεύμονα. Λαμβάνοντας υπόψη την υψηλή συχνότητά του, όλοι οι άντρες οφείλουν να είναι σωστά ενημερωμένοι για τη νόσο, αφού η έγκαιρη διάγνωση προσφέρει επιβίωση στην πενταετία ακόμα και στο 100% των περιστατικών. Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστης είναι ιδιαίτερα επιθετικός και εμφανίζεται πολύ συχνά στη χώρα μας, λόγω του υψηλού ποσοστού καπνιστών. Η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπισή του κυριολεκτικά σώζει ζωές. Τέλος, ο καρκίνος νεφρού είναι και αυτός επικίνδυνος, αλλά άρ-

22 |

τια αντιμετωπίσιμος όταν γίνεται έγκαιρη διάγνωση.

— Η κλινική σας είναι σημείο αναφοράς για όλη τη Δυτική Ελλάδα. Ποια είναι η δυναμική της, πόσους ασθενείς εξυπηρετεί ετησίως; Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας περιλαμβάνει τους Νομούς Αιτωλοακαρνανίας, Αχαΐας και Ηλείας με έκταση 11.350 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 754.505 άτομα. Ειδικότερα, ο Νομός Αχαΐας έχει 335.668 κατοίκους και είναι ο πολυπληθέστερος της Δυτικής Ελλάδας. Η παρατηρούμενη μείωση της γεννητικότητας με την ταυτόχρονη μείωση της θνησιμότητας έχουν ως αποτέλεσμα τη δημογραφική γήρανση του ελληνικού πληθυσμού. Συνολικά στην Ελλάδα το ποσοστό του πληθυσμού με ηλικία άνω των 65 ετών αυξήθηκε από 15% που ήταν το 1995 στο 20,3% το 2020. Είναι προφανές ότι η μεταβολή αυτή επιφέρει αύξηση των ζητούμενων υπηρεσιών υγείας, λόγω της μεγαλύτερης νοσηρότητας των ομάδων του πληθυσμού με ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών, αλλά και τροποποίηση του είδους των ζητούμενων υπηρεσιών, αφού το κύριο σώμα των ασθενειών που αναμένεται να αντιμετωπιστούν θα αφορά σε νοσήματα φθοράς, όπως τα ουρολογικά. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία για την αποδοτική λειτουργία της Κλινικής μας είναι ο ιατροτεχνολογικός εξοπλισμός που διαθέτει, σε συνάρτηση πάντα με την αποτελεσματική χρήση του από το προσωπικό. Συχνά η αξιοποίηση τεχνολογίας αιχμής στο πλαίσιο των παρεχόμενων υπηρεσιών μπορεί να αποτελέσει συγκριτικό πλεονέκτημα και να προσδώσει κύρος σε ένα Κέντρο. Η Κλινική μας είναι εξοπλισμένη με εξελιγμένο ενδοσκοπικό-λαπαροσκοπικό εξοπλισμό που δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό να εκτελεί επεμβάσεις μέγιστης ακρίβειας με ελάχιστη παρεμβατικότητα, έχοντας τρισδιάστατη εποπτεία του χειρουργικού πεδίου παρόμοια με αυτή των ανοικτών επεμβάσεων. Αυτό αποτελεί και την κορωνίδα της υπάρχουσας ιατρικής τεχνολογίας, με πολλαπλά οφέλη (ταχύτερη ίαση των ασθενών, μικρότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο).

— Όπως γνωρίζω, το Τμήμα Ενδοουρολογίας αποτελεί Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης στον τομέα αυτόν και κάνει και σεμινάρια μετεκπαίδευσης. Δηλαδή εκπαιδεύετε και ξένους φοιτητές, συνεργάζεστε με κλινικές του εξωτερικού, προετοιμάζετε τους Έλληνες φοιτητές για μετεκπαίδευση στο εξωτερικό; Η Ουρολογική Κλινική του ΠΓΝΠ είναι διεθνώς αναγνωρισμένη λόγω του σημαντικού ερευνητικού έργου που επιτελείται με εκατοντάδες δημοσιεύσεις στα πιο

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η περίοδος της πανδημίας μάς οδήγησε στη δημιουργία διαδικτυακών μαθημάτων για τη μεταλαμπάδευση της ιατρικής γνώσης. Η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία και το Ευρωπαϊκό Σχολείο Ουρολογίας έχουν τροποποιήσει πλήρως τις δραστηριότητές τους για να μπορέσουν να συνεχίσουν να εκπέμπουν και να μεταδίδουν τη γνώση που έχουν παγκοσμίως.

έγκυρα διεθνή περιοδικά. Για το κλινικό και ερευνητικό έργο μας, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Ενδοουρολογίας αναγνώρισε την Κλινική ως ένα από τα πέντε Ευρωπαϊκά Κέντρα Μετεκπαίδευσης στην Ενδοσκοπική Ουρολογία. Η αναγνώριση αποτελεί αναμφίβολα τίτλο τιμής, όχι μόνο για την Πανεπιστημιακή Ουρολογική Κλινική, αλλά και για το Πανεπιστήμιό μας στο σύνολό του. Το ιατρικό προσωπικό που στελεχώνει την Κλινική είναι άρτια καταρτισμένο, με μετεκπαιδεύσεις σε αναγνωρισμένα κέντρα του εξωτερικού. Το μεγάλο εύρος αναγνωρισιμότητας και η ιδιότητά μου ως προέδρου του Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας μας δίνουν τη δυνατότητα συνεργασίας με άλλους διεθνείς φορείς και Κλινικές του εξωτερικού, όπως είναι το Πανεπιστήμιο της Λειψίας-Γερμανία και το Πανεπιστήμιο της Βιέννης-Αυστρία. Η περίοδος της πανδημίας μάς οδήγησε στη δημιουργία διαδικτυακών μαθημάτων για τη μεταλαμπάδευση της ιατρικής γνώσης. Η Ευρωπαϊκή Ουρολογική Εταιρεία και το Ευρωπαϊκό Σχολείο Ουρολογίας έχουν τροποποιήσει πλήρως τις δραστηριότητές τους για να μπορέσουν να συνεχίσουν να εκπέμπουν και να μεταδίδουν τη γνώση που έχουν παγκοσμίως. Η Κλινική μας, πρωτοστατώντας προς αυτήν την κατεύθυνση, δημιούργησε μια καινοτόμο διαδικτυακή πλατφόρμα που υποστηρίζει την αναμετάδοση ζωντανών χειρουργείων, ομιλιών και μαγνητοσκοπημένων χειρουργείων από όλο τον κόσμο. Επιπρόσθετα, το τμήμα μας μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας ενημερώνει και εκπαιδεύει από την έδρα τους νέους επιστήμονες για τις νέες τάσεις της ιατρικής και επιστημονικής εξέλιξης στον τομέα τους. Η αναμετάδοση της γνώσης πραγματοποιείται πλέον χωρίς σύνορα σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Με τέτοιου είδους πλατφόρμες μπορούμε να έχουμε παγκοσμιοποίηση της γνώσης. Οι χειρουργικές αίθουσες είναι συνδεδεμένες με δίκτυο

τηλεμετάδοσης εικόνας και ήχου, ώστε να επιτυγχάνεται τόσο ο εκπαιδευτικός όσο ο συμβουλευτικός χαρακτήρας του Κέντρο. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα αναμετάδοσης χειρουργικών επεμβάσεων και της μετάδοσης εικόνων. Ουσιαστικά, η δυνατότητα χρήσης υψηλής τεχνολογίας οριοθετεί έναν χώρο με μέγιστη αλληλεπίδραση μεταξύ επεμβατικής πράξης, ιατρικής ικανότητας και εξειδίκευσης, καθώς και εκπαιδευτικής διαδικασίας.

— Πώς βιώσατε τη σκληρή περίοδο της πανδημίας στο νοσοκομείο και πώς καταφέρατε να ανταποκριθείτε παρ’ όλες τις αντίξοες συνθήκες; Η προηγούμενη περίοδος που διανύσαμε ήταν πρωτόγνωρη. Με την ξαφνική άφιξη μιας ομάδας θετικών περιστατικών ξεκίνησε ένα ταξίδι δύσκολο για όλους μας. Η αρχή του αιφνίδια και το τέλος του μη προσδιορίσιμο. Από την πρώτη στιγμή αρχίσαμε τους σχεδιασμούς, τα επιχειρησιακά σχέδια, χωρίς όμως να γνωρίζουμε πότε θα τελειώσουμε με όλη αυτή την αναταραχή. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Πάτρας πρωτοστάτησε σε αυτή την περίεργη μάχη και συνέχισε καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας με όλες του τις δυνάμεις την προσπάθεια αναχαίτισης της νόσου. Φτάσαμε σε ένα σχεδιασμό εκτάκτου ανάγκης με πάρα πολλούς νοσηλευόμενους σε απλές κλινικές COVID, αλλά και σε Μονάδες Εντατικής θεραπείας COVID. — Παρατηρήσαμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο οι χρόνιοι ασθενείς καθώς και κάποιες έκτακτες καταστάσεις έμειναν «πίσω» λόγω της πανδημίας. Σε μεγάλο βαθμό μάλιστα, γιατί οι ασθενείς φοβήθηκαν να επισκεφθούν ένα νοσοκομείο για να μην κολλήσουν κάτι. Οι ουρολογικοί ασθενείς αντιμετώπισαν τέτοια προβλήματα; Δυστυχώς την περίοδο της πανδημίας προτεραιότητα

| 23

είχε η αντιμετώπιση της συγκεκριμένης υγειονομικής κατάστασης. Έγινε προσπάθεια να μπορέσουν να εξυπηρετηθούν και οι λοιπές λειτουργίες των νοσοκομείων. Το κυρίαρχο πρόβλημα ήταν η αναστολή των τακτικών χειρουργείων. Οι αναισθησιολόγοι έπρεπε να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις μονάδες COVID και αυτό μας ανάγκασε να συμπιέσουμε τις λοιπές χειρουργικές δραστηριότητες του νοσοκομείου. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να μην μπορούν να εξυπηρετηθούν οι ασθενείς που είχαν χειρουργικά νοσήματα που απαιτούσαν αντιμετώπιση. Σύντομα μπορέσαμε να ανακάμψουμε και να επανέλθουμε σε κανονικότητα στον τομέα αυτόν. Φαρμακευτικές θεραπείες σε ογκολογικούς και αιματολογικούς ασθενείς γίνονταν με εύρυθμη κατάσταση. Συμπερασματικά, το ΠΓΝΠ υπήρξε εξαιρετικά συμπιεσμένο, όταν κάποιος αναλογιστεί τον τριτοβάθμιο χαρακτήρα του στην περιοχή. Οι κλίνες στις ΜΕΘ αποτελούσαν διαχρονικό πρόβλημα στον ελλαδικό χώρο. Έγινε μια τεράστια προσπάθεια το τελευταίο διάστημα και έχει υπάρξει μια σημαντική αύξηση αυτών, έτσι ώστε και μετά το πέρας αυτής της λαίλαπας να μπορέσουμε να έχουμε ικανό νούμερο κλινών στις ΜΕΘ πανελλήνια. Το πρόβλημα υπήρχε έως έναν βαθμό και επιτάθηκε αυτήν την περίοδο. Το κράτος και οι υγειονομικοί φορείς που το εκπροσωπούν έχουν καταβάλει τεράστιες προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση. Προσωπική μου άποψη είναι ότι το αποτέλεσμα είναι

εξαιρετικά ικανοποιητικό.

— Ποια θα είναι κατά τη γνώμη σας η επόμενη μέρα στον τομέα της Υγείας; Τι πρέπει να προσέξουμε όλοι και πού πρέπει να εστιάσει η Πολιτεία για να έχουμε ένα πλήρως ανταποκρίσιμο και ανταποδοτικό σύστημα υγείας; Η περίοδος της πανδημίας υπήρξε ιδιαίτερα εξουθενωτική για το σύστημα υγείας, αλλά συνάμα επικέντρωσε την προσοχή της πολιτικής ηγεσίας και των διαφόρων κοινωνικών φορέων με κοινό στόχο την ενδυνάμωση τόσο σε επίπεδο τεχνολογικού εξοπλισμού όσο και σε ανακύκλωση της στελέχωσης του ιατρικού δυναμικού. Η ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί το μεγαλύτερο στοίχημα για το σύστημα υγείας της επόμενης ημέρας. Διανύουμε μια περίοδο όπου το ανθρώπινο δυναμικό που αρχικά υπηρέτησε το ΕΣΥ συνταξιοδοτείται μαζικά. Είναι επιτακτική ανάγκη η αντικατάστασή τους για να μπορέσει να συνεχίσει απρόσκοπτα η παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες. Επίσης είναι σημαντικό να δοθούν κίνητρα από την Πολιτεία, έτσι ώστε οι νέοι συνάδελφοι να μη φεύγουν στο εξωτερικό προς αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης. Το Ελληνικό Δημόσιο επενδύει στους νέους φοιτητές Ιατρικής και είναι κρίμα να τους ετοιμάζει και να τους κατευθύνει «έτοιμους» προς άλλες αλλοδαπές κατευθύνσεις. Το σύστημα υγείας χρειάζεται «νέο αίμα». ■

ΕΥΆΓΓΕΛΟΣ ΛΙΆΤΣΙΚΟΣ Ο Ευάγγελος Λιάτσικος είναι καθηγητής Ουρολογίας και διευθυντής της Ουρολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών. Επισκέπτης καθηγητής του Τμήματος Ουρολογίας του Πανεπιστημίου της Λειψίας και της Βιέννης. Από το 2016 έως το 2020 ήταν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Ουρολογίας και από τον Μάρτιο του 2020 είναι πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Σχολείου Ουρολογίας (ESU) και αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας (ΕΟΕ). Θεωρείται διεθνώς καταξιωμένος ενδοουρολόγος και λαπαροσκοπικός χειρουργός, µε σειρά ζωντανών λαπαροσκοπικών και ενδοσκοπικών επεμβάσεων σε καταξιωμένα διεθνή ουρολογικά συνέδρια. Χάρη στην κλινική και ερευνητική εργασία του, το Τµήµα Eνδοουρολογίας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών εφαρμόζει τις πλέον εξελιγμένες ενδοσκοπικές τεχνικές στην αντιμετώπιση καλοήθων και κακοήθων ουρολογικών παθήσεων και αποτελεί διεθνές κέντρο εκπαίδευσης στην Ενδοουρολογία µε τακτική οργάνωση διεθνών κλινικών σεμιναρίων και τη χορήγηση μετεκπαίδευσης στην Ενδοουρολογία (International Fellowship program), αναγνωρισμένης από την Παγκόσμια Ενδοουρολογική Εταιρεία. Κλινικά και ερευνητικά ο E. Λιάτσικος συνέβαλε σηµαντικά στη διεθνή καταξίωση της χειρουργικής µονής οπής, στη διακολπική υποβοήθηση της λαπαροσκοπίας και στην ανάπτυξη των μεταλλικών ενδοπροθέσεων του ουροποιητικού. Είναι συγγραφέας πάνω από 300 διεθνών επιστημονικών δημοσιεύσεων, σειράς ελληνικών και ξενόγλωσσων βιβλίων Oυρολογίας και τακτικός προσκεκλημένος οµιλητής στα πιο καταξιωμένα ουρολογικά συνέδρια. Εξαιτίας της ερευνητικής του δραστηριότητας, του απονεµήθηκε το 2009 η τιµητική διάκριση «Arthur award» και το 2016 η τιμητική διάκριση «Academic Endourology Fellowship Program Director» από την Παγκόσμια Ενδοουρολογική Εταιρεία.

24 |

Ειδικό Πνευμονολογικό Ιατρείο Long-COVID

Στο ιατρείο πραγματοποιείται εξειδικευμένος ιατρικός έλεγχος για: Αξιολόγηση και αντιμετώπιση εμμένουσας συμπτωματολογίας μετά από λοίμωξη Covid-19 Αναγνώριση και παρακολούθηση των μακροπρόθεσμων αναπνευστικών και καρδιαγγειακών επιπλοκών της λοίμωξης Covid-19 ‘Έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση άλλων σοβαρών επιπλοκών Έπιβεβαίωση πλήρους υποχώρησης των πνευμονικών απεικονιστικών ευρημάτων

Η ολιστική φροντίδα των ασθενών με long Covid περιλαμβάνει: Κλινική εξέταση - Έκτίμηση από Πνευμονολόγο Λειτουργικό έλεγχο του αναπνευστικού συστήματος Καρδιολογικό Έλεγχο Triplex καρδιάς Συνταγογράφηση Έργαστηριακού Ελέγχου

Μάθετε εάν έχετε σύνδρομο Long Covid συμπληρώνοντας το ερωτηματολόγιο που θα βρείτε σκανάροντας το QR code

www.bioclinic.gr

ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΑΎΛΟΥ Αναπληρωτής διοικητής του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία»

Ο ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΌΣ ΑΣΘΕΝΉΣ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΉ ΕΠΟΧΉ

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΨΗΦΙΑΚΉ ΜΕΤΆΒΑΣΗ στον τομέα της Υγείας αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την καλυτέρευση των υπηρεσιών υγείας και, όπως μας εξηγεί ο αναπλ. διοικητής του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» Γιάννης Παύλου, θα αποτελέσει αναπόσπαστο συστατικό πολλών τομέων της καθημερινότητας των υγειονομικών. Μας εξηγεί για το ποιες είναι οι προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το σύστημα, καθώς και το πώς αντεπεξήλθε το μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας εν μέσω πανδημίας.

— Το Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» είναι το μεγαλύτερο παιδιατρικό νοσοκομείο της χώρας και ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Πόσο δύσκολο είναι το έργο της διοίκησης σε ένα τέτοιου μεγέθους νοσοκομείο; Ένα άτομο με διοικητική και επιχειρηματική εμπειρία, καθώς και γνώση του χώρου της Υγείας μπορεί κατ’ αρχάς να ανταποκριθεί στις διαχειριστικές απαιτήσεις ενός νοσοκομείου. Η δυσκολία του έργου του θα εξαρτηθεί και από τις ικανότητές του στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Το μέγεθος ενός νοσοκομείου δεν προκαθορίζει αναγκαστικά τις δυσκο-

26 |

λίες της διοικητικής διαχείρισής του. Αναμφίβολα 650 κλίνες και 1.650 άτομα προσωπικό διαμορφώνουν πιεστικές και απαιτητικές συνθήκες, επιβάλλουν μια ανελαστική εγρήγορση, απαιτούν ταχύτατες αποφάσεις, προϋποθέτουν αυτοματισμούς και έγκαιρο προγραμματισμό επί παντός επιστητού. Η επαγγελματική μου διαδρομή στον ιδιωτικό τομέα μού έχει καταδείξει πως το μεγαλύτερο μέρος των διοικητικών δυσκολιών ενός δημόσιου φορέα προκύπτει από το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία του, το οποίο σε αναγκάζει πολλές φορές να διαχειριστείς αυτονόητα και ήσσονος, αλλά και μείζονος σημασίας θέματα, με απίστευτα δυσκίνητες διαδικασίες, ενώ δεν σου επιτρέπει να διαχειριστείς αποτελεσματικά το ανθρώπινο δυναμικό σου.

— Δεδομένου ότι η ψηφιακή μετάβαση στην υγεία αποτελεί πλέον μονόδρομο, θα ήθελα να μας εξηγήσετε κατά πόσον θα βοηθήσει αποτελεσματικά τον παιδιατρικό ασθενή; Η ψηφιακή μετάβαση καθίσταται ταχύτατα αναπόσπαστο συστατικό πολλών τομέων της καθημερινότητάς μας. Στην υγεία τα οφέλη της θα έχουν αντίκτυπο σε όλους τους νοσοκομειακούς ασθενείς. Ενδεχομένως τα παιδιά που εξυπηρετούμε και νοσηλεύουμε να μην είναι σε θέση να διαπιστώσουν τα ίδια τη συγκεκριμένη μετάβαση, λόγω της ηλικίας τους, αλλά οι γονείς οι οποίοι τα συνοδεύουν και τα εκπροσωπούν θα την αισθανθούν. Ταχύτερες διαδικασίες, λιγότερη γραφειοκρατία, περισσότερος ελεύθερος χρόνος, βελτιωμένες συνθήκες εξυπηρέτησης, ποιοτικότερες υπηρεσίες είναι μερικοί τομείς στους οποίους ήδη έχει αρχίσει να αφήνει τα ίχνη της αυτή η αλλαγή.

— Ποιες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν και ποιες οι προκλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε με τη μετάβασή μας στην ψηφιακή υγεία (ηλεκτρο-

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Γιάννης Παύλου.

νικά ραντεβού, ψηφιακός φάκελος ασθενή, άυλη συνταγογράφηση κ.λπ.); Η ψηφιακή υγεία και περίθαλψη θα αλλάξει ριζικά το χώρο της Υγείας την προσεχή δεκαετία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την ορίζει σαν τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών για την κάλυψη αναγκών των πολιτών, των ασθενών, καθώς και των επαγγελματιών του τομέα Υγείας, των παροχών υγειονομικής περίθαλψης και όλων των αρμόδιων για τη χάραξη πολιτικών. Παρεμβάσεις έχουν ήδη ενεργο-

ποιηθεί με πιο ευδιάκριτα τα ηλεκτρονικά ραντεβού, την άυλη συνταγογράφηση, τη διαχείριση των εμβολιασμών, τον ψηφιακό φάκελο του ασθενούς, ενώ δρομολογούνται και άλλες, όπως η αυτοματοποιημένη διαχείριση και χορήγηση φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων, η διεύρυνση των υπηρεσιών τηλε-ιατρικής, η κωδικοποίηση των κλινικών εγγράφων, η εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας των συστημάτων, η εναρμόνισή τους με όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες αλλά και διακρατικά. Άξιος μνείας είναι τέλος και ο γραμματισμός

| 27

σε θέματα ψηφιακής υγείας (digital health literacy), με τον οποίο ορίζουμε τη δυνατότητα αξιολόγησης πληροφοριών υγείας από ηλεκτρονικές πηγές, προκειμένου η απαιτούμενη γνώση να καταστεί δυνατόν να εφαρμοστεί τόσο για την ασφαλή πρόληψη όσο και για την επίλυση διαφόρων προβλημάτων της υγείας. Όλες αυτές οι προσπάθειες ενδεχομένως να μην επιφέρουν ταυτόχρονα και παντού το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα σε όλα τα επίπεδα της Υγείας, εάν προηγουμένως δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την επίλυση απλών διαχρονικών προβλημάτων οργάνωσης, εκπαίδευσης και διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού, το οποίο θα κληθεί να τις υλοποιήσει.

— Ποιος είναι ο όγκος των μικρών ασθενών που νοσηλεύει ετησίως το νοσοκομείο; Οι νοσηλείες στο νοσοκομείο μας ακολούθησαν μια πτωτική τάση την τελευταία διετία λόγω της πανδημίας, ενώ για την τρέχουσα χρονιά επανακάμπτουν και προβλέπονται να αγγίξουν και ενδεχομένως να υπερβούν τις 50.000.

— Τι προβλήματα κλήθηκε να αντιμετωπίσει το νοσοκομείο εν μέσω πανδημίας και πώς αντεπεξήλθε; Στις πρώτες τρεις φάσεις της πανδημίας (Φεβρουάριος 2020-Σεπτέμβριος 2021) το νοσοκομείο μας στάθηκε τυχερό. Δεδομένου ότι ο κορονοϊός προσέβαλε ελάχιστα τα παιδιά και τους εφήβους, αντιμετωπίσαμε ελάχιστα περιστατικά και παραμείναμε ουσιαστικά αμέτοχοι της μεγάλης μάχης η οποία δόθηκε στα νοσοκομεία ενηλίκων. Ανεξαρτήτως του γεγονότος αυτού όμως, συμμετείχαμε αδιάλειπτα στη λήψη όλων των μέτρων πρόληψης, προστασίας και διαχείρισης. Προετοιμαστήκαμε μεθοδικά για την υποδοχή πολλών ασθενών, μειώσαμε ή και διακόψαμε περιστασιακά δραστηριότητες όπως τα τακτικά χειρουργεία ή τη λειτουργία των εξωτερικών ιατρείων, τροποποιήσαμε χωροταξικά Κλινικές, Χειρουργεία και το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών, εκπαιδεύαμε συνεχώς όλο το προσωπικό και μεριμνήσαμε για την επάρκεια των υλικών που σχετίζονταν με την πανδημία. Σε αυτό το χρονικό διάστημα μας δόθηκε η ευκαιρία να διαγνώσουμε και να διαπιστώσουμε «εν τοις πράγμασι» ορισμένες εγγενείς αδυναμίες μας, οι οποίες υπό φυσιολογικές καθημερινές συνθήκες ήταν δυσδιάκριτες. Ενδεχομένως ένα σημαντικό κέρδος από την πανδημία να έγκειται για εμάς σε αυτές τις διαπιστώσεις. Έτσι βελτιώσαμε και με την αρωγή του υπουργείου την ηλεκτρονική αποτύπωση και παρακολούθηση τομέων, όπως η αποτελεσματική διαχείριση υλικών και αποθε-

28 |

μάτων, αποκαταστήσαμε τον άμεσο και ταχύτερο διατμηματικό συντονισμό, καταστήσαμε πιο ευδιάκριτο το αίσθημα της συλλογικότητας και της συνυπευθυνότητας, συνειδητοποιήσαμε την αξία της πρόβλεψης έναντι της καταστολής. Διορθώσαμε διαχρονικές αβελτηρίες συνδεδεμένες με το έκτακτο και το απρόβλεπτο. Προβληματιστήκαμε με το ψυχολογικό στρες του προσωπικού, το οποίο αύξανε προϊόντος του χρόνου και ήταν αισθητό και διακριτό σε όλες τις ειδικότητες του προσωπικού, γεγονός το οποίο οφειλόταν στα αλλεπάλληλα lockdowns και στο πάγωμα των αδειών παρά στο φόρτο εργασίας, ο οποίος στην πραγματικότητα σε εμάς δεν υφίστατο. Το τελευταίο κύμα του χειμώνα μάς επιβάρυνε κάπως, αλλά πλέον διαθέταμε τη γνώση και την ευελιξία να το αντιμετωπίσουμε χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα. Κοντολογίς θα διατύπωνα την άποψη πως η πανδημία δεν μας επηρέασε αρνητικά και έντονα, όπως τα νοσοκομεία των ενηλίκων, ούτε υγειονομικά ούτε οργανωτικά ούτε διαχειριστικά. Αντιθέτως, μας κατέστησε σοφότερους, πρακτικότερους, αποτελεσματικότερους και συναισθηματικά πλουσιότερους.

— Πώς βλέπετε τη λειτουργία των νοσοκομείων στη μετά Covid εποχή; Μία τόσο μεγάλη σε διάρκεια και ένταση δυσάρεστη κατάσταση, όπως αυτή της πανδημίας του κορονοϊού, μας κατέστησε σοφότερους τόσο ως άτομα όσο και ως μονάδα παροχής υπηρεσιών υγείας. Η μετά Covid εποχή, πέρα από το άγχος, την κόπωση, την αβεβαιότητα και ενίοτε το φόβο που αφήνει πίσω του, αφήνει και παρακαταθήκες. Βοήθησε τα νοσοκομεία να οργανωθούν καλύτερα, να βιώσουν δύσκολες και ενίοτε ακραίες καταστάσεις in vivo κι όχι σαν μια απλή αλληλουχία οδηγιών σε κάποιο έντυπο Έκτακτων Αναγκών, να εξοπλισθούν και να εμπλουτίσουν το δυναμικό τους (ενδεχομένως όχι στον επιθυμητό βαθμό), να αυτοματοποιήσουν αρκετές διαχειριστικές λειτουργίες τους. Ήδη δρομολογούνται κριτήρια ποιότητας και αξιολόγησης βάσει των οποίων τα νοσοκομεία θα καταστούν πιο σύγχρονα λειτουργικά και πιο αποτελεσματικά με βασικούς αποδέκτες των βελτιώσεων αυτών τους ασθενείς, αλλά και τους εργαζομένους όλων των βαθμίδων.

— Ποιες είναι οι ιδιαιτερότητες του νοσοκομείου έναντι άλλων και ποιες οι εξελίξεις που ακολουθεί τα τελευταία χρόνια; Οι ιδιαιτερότητες είναι πολλές και ποικίλες. Λειτουργικά εφημερεύουμε ανά διήμερο σε αντιδιαστολή με το τετραήμερο των νοσοκομείων των ενηλίκων. Οι ασθενείς μας συνοδεύονται από τον γονέα τους καθ’

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ όλη τη διάρκεια της διέλευσης ή παραμονής τους στις εγκαταστάσεις μας. Παρέχουμε υπηρεσίες μέχρι της συμπλήρωσης του 16ου έτους της ηλικίας τους. Τα ιατρικώς δύσκολα και δυσάρεστα περιστατικά δημιουργούν μια ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση στο προσωπικό απ’ ό,τι ένα αντίστοιχο ενηλίκου. Οι συνθήκες που επικρατούν στο νοσοκομείο, αρχές γενομένης από τη διακόσμηση και τη διατροφή μέχρι την εκπαίδευση του προσωπικού επί παντός επιστητού, λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τον παράγοντα ηλικία και προσαρμόζονται αναλόγως. Σε περιστατικά νοσηλειών μεγάλης διάρκειας όπως τα ογκολογικά, μεριμνούμε για την παράδοση των σχολικών μαθημάτων από δασκάλους προκειμένου να μη χαθεί η επαφή των παιδιών με τη σχολική εκπαίδευση. Στις πολύ μικρές ηλικίες, όπου η συμμόρφωση των παιδιών είναι πρακτικά δύσκολη ή αδύνατη, η πραγματοποίηση εξειδικευμένων εξετάσεων (όπως η αξονική και η μαγνητική) απαιτεί την παρέμβαση αναισθησιολόγου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι εξετάσεις να διαρκούν περισσότερο χρόνο, να περιορίζεται ο ημερήσιος αριθμός τους και να στερούνται τα χειρουργεία της παρουσίας των αναισθησιολόγων για την πραγματοποίηση αρκετών επεμβάσεων.

Συμπερασματικά, ο πόνος στους χώρους μας δημιουργεί μια ιδιαίτερα συναισθηματική και ψυχολογική φόρτιση στο προσωπικό, αλλά ταυτόχρονα η πλειονότητα των περιστατικών, καθώς και η παροχή υπηρεσιών προς παιδιά διαμορφώνει και ένα κλίμα πιο χαλαρό και ευχάριστο σε σχέση με ένα αντίστοιχο ενηλίκων. Τα τελευταία χρόνια με τη συμβολή του ΟΠΑΠ έχει εκσυγχρονισθεί το 80% των Κλινικών μας, η Ογκολογική Κλινική συναγωνίζεται σε όλα τα διαγνωστικά και θεραπευτικά επίπεδα τα αντίστοιχα κέντρα του εξωτερικού, τέσσερα Εργαστήριά μας αναγνωρίσθηκαν πρόσφατα ως Διεθνή Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης για σπάνιες παθήσεις στον ευρωπαϊκό χώρο. Έχουμε εγκαταστήσει ένα υπερσύγχρονο αυτοματοποιημένο σύστημα διαχείρισης και χορήγησης φαρμάκων και ήδη δρομολογούνται διαδικασίες προκειμένου η λειτουργία μας να γίνει ακόμη πιο σύγχρονη και η διοικητική αντιμετώπιση των εργαζομένων να αποκτήσει ένα ακόμη πιο ανθρωποκεντρικό προφίλ, προκειμένου να εμπλουτισθούν οι δεξιότητές τους, να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο το επίπεδο της παρεχόμενης υπηρεσίας τους και να δημιουργηθεί ένα πιο φιλικό εργασιακό περιβάλλον για όλους. ■

ΓΙΆΝΝΗΣ ΠΑΎΛΟΥ Ο Γιάννης Παύλου είναι έμπειρος και αποτελεσματικός διευθυντής υγειονομικής περίθαλψης και φαρμακευτικών ρυθμίσεων, καθώς και ανάπτυξης και διαχείρισης έργων, για οργανισμούς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που αναζητούν αυξημένη αποτελεσματικότητα, επίπεδα υπηρεσιών και απόδοση. Ειδικός στο μάρκετινγκ και τις πωλήσεις, ικανός διαχειριστής με αποδεδειγμένο ιστορικό στον εξορθολογισμό βασικών διαδικασιών και της αύξησης εσόδων. Μιλά αγγλικά και γαλλικά. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΆΡΤΙΣΗ Clinical Researcher and Instructor, Εργαστήρια Φαρμακολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα.

Bachelor of Science, Φαρμακευτική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα, Ελλάδα. Pharmacy License, Υπουργείο Υγείας, Αθήνα, Ελλάδα. Επιπλέον, έχει εκπαίδευση στη διαχείριση κρίσεων στο Παρίσι, καθώς και σε συγχωνεύσεις και εξαγορές στο Βερολίνο και στην αναζήτηση νέων ευκαιριών στην αγορά στο Παρίσι. Επίσης, έχει γνώσεις για τις χρηματιστηριακές αγορές και θεωρίες χαρτοφυλακίου (Αθήνα), Leadership in Action (Αθήνα), καθώς και σε θέματα όπως εταιρικοί κύκλοι ζωής (Αθήνα), διοικητική συμπεριφορά (Αθήνα) και σύμβουλοι διαχείρισης TEAM (Βρυξέλλες). Είναι γνώστης της φαρμακευτικής τιμολόγησης με εκπαίδευση στο Μόναχο και καθώς και της αξιολόγησης επιχειρηματικών ευκαιριών στο Λονδίνο. Επιπροσθέτως, στην ψυχολογία του καταναλωτή και τη διαφήμιση στην Αθήνα, στο Management by Objectives στις ΗΠΑ, στο Marketing Management στην Αθήνα & στη Διοίκηση Πωλήσεων και Μάρκετινγκ επίσης στην Αθήνα. ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ 2020-σήμερα είναι αναπληρωτής διοικητής στο Νοσοκομείο ΠΑΙΔΩΝ «Η ΑΓ. ΣΟΦΙΑ». 2018-σήμερα ανώτερος σύμβουλος Επενδύσεων Υγείας στην DAMMA HOLDING. 2014-2017 εργάστηκε ως σύμβουλος επιχειρήσεων.

2011-2013 διετέλεσε γενικός διευθυντής (CEO) στην κλινική ΣΙΝΟΥΡΗΣ. 2007-2009 ήταν αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος στο Νοσοκομείο «Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ». 1999-2002 διετέλεσε διευθύνων σύμβουλος στην εταιρεία PANORAMA S.A. 1996-1999 αντιπρόεδρος Επιχειρηματικής Ανάπτυξης Ομίλου. 1997-1999 διευθύνων σύμβουλος της θυγατρικής Geromedica S.A. 1990-1996 διευθυντής Φαρμακευτικής Διεύθυνσης για την προώθηση και την έγκαιρη παράδοση καινοτόμων προϊόντων. 1988-1991 διευθυντής Ρυθμιστικών και Ιατρικών Υποθέσεων.

| 29

Στόχος της παγκόσμιας κοινότητας η εξάλειψη της ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ

Η ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΈΡΑ για την Ηπατίτιδα γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιουλίου για να ευαισθητοποιηθεί o κόσμος για την ιογενή ηπατίτιδα, η οποία προκαλεί φλεγμονή του ήπατος που οδηγεί σε σοβαρές ασθένειες και καρκίνο του ήπατος. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα του 2022, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι 1.100.000 θάνατοι ετησίως προκαλούνται από λοιμώξεις από

30 |

ηπατίτιδα Β και C, ενώ 9.400.000 άτομα λαμβάνουν θεραπεία για τη χρόνια μόλυνση από τον ιό της ηπατίτιδας C. Επίσης, μόνο το 10% των ατόμων που έχουν χρόνια λοίμωξη από τον ιό της ηπατίτιδας Β διαγιγνώσκεται και το 22% εκ αυτών λαμβάνει θεραπεία. Τέλος, το 42% των παιδιών, παγκοσμίως, έχει πρόσβαση στο εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β. Για την Παγκόσμια Ημέρα Ηπατίτιδας 2022, ο ΠΟΥ υπογραμμίζει την ανάγκη να φέρουμε τη φροντίδα για

| ΘΕΜΑ την ηπατίτιδα πιο κοντά στις εγκαταστάσεις και τις κοινότητες πρωτοβάθμιας υγείας, έτσι ώστε οι άνθρωποι να έχουν καλύτερη πρόσβαση στη θεραπεία και φροντίδα, ανεξάρτητα από το είδος της ηπατίτιδας που μπορεί να έχουν. Ο ΠΟΥ στοχεύει να επιτύχει την εξάλειψη της ηπατίτιδας έως το 2030. Για να φτάσει εκεί, ο ΠΟΥ καλεί τις χώρες να επιτύχουν συγκεκριμένους ενδιάμεσους στόχους έως το 2025: • Να μειωθούν οι νέες λοιμώξεις της ηπατίτιδας Β και C κατά 50%.

• Να μειωθούν οι θάνατοι από καρκίνο του ήπατος κατά 40%.

• Να διασφαλιστεί ότι το 60% των ατόμων με ιούς ηπατίτιδας Β και C έχει διαγνωστεί.

• Και το 50% των δικαιούχων λαμβάνει κατάλληλη θεραπεία. Οι παγκόσμιες προσπάθειες δίνουν προτεραιότητα στην εξάλειψη των λοιμώξεων από ηπατίτιδα B, C και D. Σε αντίθεση με την οξεία ιογενή ηπατίτιδα, αυτές οι τρεις λοιμώξεις προκαλούν χρόνια ηπατίτιδα που διαρκεί αρκετές δεκαετίες και καταλήγει σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο θανάτους ετησίως από κίρρωση και καρκίνο του ήπατος. Αυτοί οι τρεις τύποι χρόνιων λοιμώξεων από ηπατίτιδα ευθύνονται για πάνω από το 95% των θανάτων από ηπατίτιδα. Αν και έχουμε την καθοδήγηση και τα εργαλεία για τη διάγνωση, τη θεραπεία και την πρόληψη της χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας, αυτές οι υπηρεσίες είναι συχνά απρόσιτες από τις κοινότητες και μερικές φορές είναι διαθέσιμες μόνο σε κεντρικά/εξειδικευμένα νοσοκομεία. ΣΟΒΑΡΉ ΟΞΕΊΑ ΗΠΑΤΊΤΙΔΑ ΆΓΝΩΣΤΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΊΑΣ ΣΕ ΠΑΙΔΙΆ Την ίδια στιγμή, ο πλανήτης αντιμετωπίζει και ένα νέο ξέσπασμα ανεξήγητων οξειών ηπατίτιδας που επηρεάζουν τα παιδιά. Ο ΠΟΥ μαζί με επιστήμονες και φορείς χάραξης πολιτικής στις πληγείσες χώρες εργάζονται για να κατανοήσουν την αιτία αυτής της λοίμωξης που δεν φαίνεται να ανήκει σε κανέναν από τους γνωστούς πέντε τύπους ιών ιογενούς ηπατίτιδας: A, B, C, D και E. Αυτή η νέα επιδημία εστιάζει σε χιλιάδες οξείες ιογενείς λοιμώξεις ηπατίτιδας που εμφανίζονται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες κάθε χρόνο. Οι περισσότερες οξείες λοιμώξεις ηπατίτιδας προκαλούν ήπια ασθένεια και ακόμη και δεν ανιχνεύονται. Αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές και να είναι θανατηφόρες. Μόνο το 2019 εκτιμάται ότι σημειώθηκαν 78.000 θάνατοι παγκοσμίως λόγω επιπλοκών οξείας λοιμώξεων από ηπατίτιδα Α έως Ε. Από τις 8 Ιουλίου 2022, 35 χώρες σε πέντε περιφέρειες του ΠΟΥ έχουν αναφέρει 1.010 πιθανές πε-

ριπτώσεις σοβαρής οξείας ηπατίτιδας άγνωστης αιτιολογίας σε παιδιά, οι οποίες πληρούν τον ορισμό των περιπτώσεων του ΠΟΥ, συμπεριλαμβανομένων 22 θανάτων. Υπάρχουν τρεις επιπλέον χώρες που έχουν αναφέρει περιπτώσεις που εκκρεμούν ταξινόμηση και δεν περιλαμβάνονται στον σωρευτικό αριθμό πιθανών κρουσμάτων. Από τα πιθανά κρούσματα, 46 (5%) παιδιά χρειάστηκαν μεταμοσχεύσεις και 22 (2%) θάνατοι

έχουν αναφερθεί στον ΠΟΥ. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο πραγματικός αριθμός των περιπτώσεων μπορεί να υποτιμηθεί, εν μέρει λόγω των περιορισμένων ενισχυμένων συστημάτων επιτήρησης που υπάρχουν. Ενώ, όπως επισημαίνει, ο αριθμός των κρουσμάτων αναμένεται να αλλάξει, καθώς γίνονται διαθέσιμες περισσότερες πληροφορίες και επαληθευμένα δεδομένα από κάθε χώρα καθημερινά. ■

| 31

Καλοκαιρινές διακοπές με ανεμελιά και ξεγνοιασιά, αλλά χωρίς να βλάψουμε την υγεία μας! Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ Ο ΑΎΓΟΥΣΤΟΣ ΕΊΝΑΙ Ο ΚΑΤ’ ΕΞΟΧΉΝ ΜΉΝΑΣ ΤΩΝ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΏΝ ΔΙΑΚΟΠΏΝ. Ο μήνας που η πλειοψηφία των εργαζομένων περιμένουν όλο το χρόνο για να πάρουν την άδειά τους, να αποδράσουν σε κάποιο νησί ή στο εξοχικό τους ή έστω να βρίσκονται στο σπίτι τους και να χαλαρώσουν, να ξεκουραστούν και να αποφορτιστούν από το στρες που έχουν τους υπόλοιπους μήνες. Σύμφωνα με έρευνες, οι καλοκαιρινές διακοπές συμβάλλουν σημαντικά στη σωματική και ψυχική μας υγεία και ευεξία. Τα μπάνια στη θάλασσα, η επαφή με τη φύση, οι συναντήσεις με φίλους, οι βόλτες μέχρι αργά το βράδυ, η επίσκεψη σε κάποιο θερινό σινεμά ή θεατράκι, η δυνατότητα να περάσουν οι γονείς ποιοτικό χρόνο με τα παιδιά τους βοηθούν να… «γεμίσουμε τις μπαταρίες μας» και να επιστρέψουμε το φθινόπωρο ανανεωμένοι για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε και πάλι τα προβλήματα και το άγχος της καθημερινότητάς μας. Η έλλειψη των διακοπών όλο το χρόνο μπορεί να οδηγήσει σε καρδιαγγειακά προβλήματα ή ακόμη και σε πρόωρο θάνατο. Ωστόσο, πέρα από τη διασκέδαση, οι καλοκαιρινές διακοπές μπορεί να κρύβουν και διάφορους κινδύνους, ιδιαίτερα για εκείνους που έχουν κάποιο νόσημα, αλλά και για εκείνους που είναι υγιείς. Γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε όλοι προετοιμασμένοι, ώστε να προλάβουμε ή να αντιμετωπίσουμε έγκαιρα απρόοπτες καταστάσεις. Το μπάνιο στη θάλασσα μας ευχαριστεί, αλλά μπορεί να αποβεί μοιραίο, αν δεν έχει περάσει αρκετή ώρα από τη στιγμή που έχουμε φάει ή πιει αλκοόλ ή πάθουμε κάποια κράμπα και είμαστε στα βαθιά ή ακόμη αν μας σκεπάσει ένα ξαφνικό κύμα ή μας τσιμπήσει τσούχτρα. Μεγάλη προσοχή βέβαια χρειάζονται στην παραλία τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Ο ήλιος είναι ευεργετικός, μας ενισχύει τη βιταμίνη D που χρειάζεται ο οργανισμός μας, αλλά αν είμαστε αρκετή ώρα εκτεθειμένοι σ’ αυτόν και μάλιστα χωρίς αντιηλιακό ή χωρίς να ανανεώσουμε την επάλειψη με αυτό, τότε η ακτινοβολία του μπορεί να μας δημιουργήσει εγκαύματα ή μακροπρόθεσμα βλαβερές συνέπειες στην υγεία μας. Πιο ευάλωτοι είναι εκείνοι που νοσούν ή πάσχουν από κάτι. Καρδιοπαθείς, διαβητικοί, καρκινοπαθείς, άτομα με άνοια, με αγγειακές παθήσεις, με ψωρίαση, ακμή κ.ά., καλό θα είναι να έχουν συμβουλευτεί τον γιατρό τους πριν φύγουν για τις διακοπές τους και να μην παραλείπουν τη θεραπεία τους. Κυρίως όμως να έχουν φροντίσει να έχουν μαζί τους όλα τα φάρμακα που χρειάζονται για το διάστημα αυτό, αφού είναι συνηθισμένο φαινόμενο τα φαρμακεία σε νησιά, χωριά ή γενικότερα στην περιφέρεια να μη διαθέτουν άμεσα τα σκευάσματα, ειδικά όταν αφορούν σπάνιες παθήσεις ή αυτοάνοσα νοσήματα. Επίσης, για κάποιους οι καλοκαιρινές διακοπές ίσως σημαίνουν κραιπάλη και αχαλίνωτο σεξ. Προσέξτε γιατί το πολύ ποτό μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικό ή έμφραγμα, ενώ το σεξ με περιστασιακούς συντρόφους μπορεί να σας επιφέρει σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα. Τέλος, πολλοί συνηθίζουν όταν πηγαίνουν στο εξοχικό τους να κάνουν διάφορες επισκευές. Η μετάβαση όμως από την καθιστική ζωή (και εργασία σε γραφείο) τόσων μηνών στην ένταση για να προλάβουμε να τα φτιάξουμε όλα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα καταπονεί το σώμα μας και κάθε άλλο παρά διακοπές θεωρούνται. Γι’ αυτό κάντε με μέτρο αυτά που θέλετε και με πολλά διαλείμματα. Είναι προτιμότερο να μείνουν επισκευές για την επόμενη φορά που θα επισκεφθείτε το εξοχικό σας, παρά να βρεθείτε για μέρες στο κρεβάτι με λουμπάγκο και να μην μπορείτε να σηκωθείτε ούτε στιγμή. Ανεμελιά και ξεγνοιασιά, λοιπόν, στις καλοκαιρινές μας διακοπές, έχοντας όμως πάντα στο νου μας να μην ξεπερνάμε τα όρια εκείνα που μπορούν να βλάψουν την υγεία μας. ■

32 |

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

| 33

Τι να προσέχουν οι καρδιοπαθείς στις καλοκαιρινές διακοπές!

Γράφει ο ΣΤΈΛΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ, καρδιολόγος, διευθυντής Β′ Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

ΤΟΥΣ ΘΕΡΙΝΟΎΣ ΜΉΝΕΣ στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουμε συχνά το πρόβλημα της υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος, με κύριες επιπλοκές την εξάντληση και πολύ σπανιότερα την πολυ-οργανική ανεπάρκεια, λόγω υπερθερμίας. Ο οργανισμός σε κατάσταση υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος ενεργοποιεί διάφορους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς, προκειμένου να εμποδίσει την άνοδο της θερμοκρασίας του και να αποβάλει την περίσσεια θερμότητας. Η υψηλή θερμοκρασία μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα που μπορεί να κυμαίνονται από αδυναμία, εξάντληση, κράμπες, μέχρι και την -απειλητική για τη ζωή- θερμοπληξία (υψηλές θερμοκρασίες, υψηλά ποσοστά υγρασίας). Οι καρδιοπαθείς (ιδίως οι ηλικιωμένοι) ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Όσον αφορά στη διατροφή, το καλοκαίρι θα πρέπει να αλλάξουμε τις διατροφικές μας συνήθειες, ώστε να μην επιβαρύνεται ο οργανισμός. Θα πρέπει να τρώμε πολλά φρούτα, λαχανικά, σαλάτες και να πίνουμε

34 |

πολλούς χυμούς και νερό, όπως τονίζει και η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία και αναφέρει: Ύποπτα συμπτώματα που θα πρέπει να οδηγήσουν τους καρδιολογικούς ασθενείς στον γιατρό: • Δύσπνοια.

• Αδυναμία/Καταβολή δυνάμεων.

• Ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης/Σύγχυση.

• Αίσθημα παλμών/Ταχυκαρδία.

• Κεφαλαλγία/Ζάλη.

• Θωρακική δυσφορία που επεκτείνεται στην κάτω γνάθο και ενδεχομένως αντανακλά στην πλάτη ή το χέρι (δηλωτικά στηθαγχικού πόνου). ΓΕΝΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ 1. Αποφυγή του ηλίου κατά τις ώρες υψηλής ακτινοβολίας (11.00-16.00).

2. Αποφυγή της βαριάς σωματικής εργασίας και της υπερβολικής άθλησης, ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία ή υγρασία.

3. Αποφυγή των πολύωρων ταξιδιών με αστικά μέσα συγκοινωνίας κατά τη διάρκεια της υψηλής ζέστης.

4. Κατανάλωση άφθονων υγρών (έως 1,5-2 λίτρα).

5. Αποφυγή των μεγάλων γευμάτων.

6. Περιορισμός των οινοπνευματωδών ποτών, όπως και των ποτών που περιέχουν πολλή καφεΐνη.

7. Εάν η εφίδρωση είναι μεγάλη, προσθήκη αλατιού σε μικρές ποσότητες στη διατροφή για να εξισορροπηθεί η απώλεια ηλεκτρολυτών.

8. Κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών.

9. Κατά τη διάρκεια της ημέρας αρκετά ντους με χλιαρό νερό.

10. Τροποποίηση της αντιυπερτασικής αγωγής. Οι υπερτασικοί το καλοκαίρι χρειάζονται μικρότερες δόσεις φαρμάκων, γιατί η πίεση μειώνεται με τη ζέστη.

11. Τροποποίηση της αγωγής καρδιακής ανεπάρκειας. Αναπροσαρμογή της δοσολογίας φαρμάκων, όπως τα διουρητικά και τα αγγειοδιασταλτικά, γιατί υπάρχει ο κίνδυνος των ηλεκτρολυτικών διαταραχών και της αφυδάτωσης.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΧΕΤΕ ΣΤΗ ΘΆΛΑΣΣΑ 1. H επαφή με το νερό να γίνεται σταδιακά.

2. Να έχουν μεσολαβήσει τουλάχιστον 2-3 ώρες από το τελευταίο γεύμα.

3. Κολύμβηση για 30 λεπτά την ημέρα (έστω και σε ήπια ένταση), εφόσον αισθάνεστε καλά, γιατί το ευεργετικό όφελος της άσκησης είναι τότε περισσότερο εμφανές. ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΧΕΤΕ ΣΤΟ ΒΟΥΝΌ Σε μεγάλο υψόμετρο υπάρχει μείωση του οξυγόνου και μείωση της ατμοσφαιρικής πίεσης. Η μείωση της

ατμοσφαιρικής πίεσης αυξάνει την αρτηριακή πίεση και η μείωση του οξυγόνου αναγκάζει τον οργανισμό να κάνει συχνότερες, βαθύτερες αναπνοές, με αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Σε υψόμετρο >2.500 μ. μπορεί να προκληθεί πονοκέφαλος, ζάλη, ταχυπαλμία, δύσπνοια, συνεπώς καλό είναι οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια να αποφεύγουν τα μεγάλα υψόμετρα. ΠΡΟΣΈΞΤΕ ΤΗ ΧΡΉΣΗ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΏΝ Όπως έχει επισημάνει και η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, βρισκόμαστε ακόμα αντιμέτωποι με την πανδημία του COVID-19. Οι υψηλές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος και η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα δεν θα πρέπει να μας εφησυχάζουν. Έχουμε μπει σε νέα φάση κατά την οποία ο ιός μπορεί να μη φαίνεται, ωστόσο παραμένει και μας απειλεί. Θα πρέπει λοιπόν να υπάρχει αυξημένη εγρήγορση και να ακολουθούμε σχολαστικά τους κανόνες προστασίας τόσο σε ατομικό όσο και συλλογικό επίπεδο. Το θέμα της λειτουργίας των κλιματιστικών μηχανημάτων είναι ένα σοβαρό ζήτημα που μας απασχολεί, γιατί δεν είναι ο κορονοϊός ο μόνος κίνδυνος. Και οι υψηλές θερμοκρασίες αποτελούν απειλή ειδικά για τις ευπαθείς ομάδες. Το σοβαρό θέμα της χρήσης κλιματιστικών που μπορούν να αποτελέσουν πηγή διασποράς του ιού έχει απασχολήσει την Πολιτεία και συνιστάται η χρήση φρέσκου αέρα και καλός εξαερισμός των χώρων. Έχει συστηθεί σε επαγγελματικούς χώρους να γίνεται ρύθμιση των κεντρικών μονάδων κατά τέτοιον τρόπο, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρχει ανακυκλοφορία του αέρα. Όσον αφορά στα οικιακά κλιματιστικά, συστήνεται να παραμένει ανοιχτό το παράθυρο και να λειτουργούν σε υψηλότερη θερμοκρασία, ενώ πρέπει να ρυθμίζεται η ροή του αέρα να μην έχει φορά πάνω στα άτομα που βρίσκονται στο χώρο. ■

ΣΤΈΛΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΊΔΗΣ Ο Στέλιος Κωνσταντινίδης είναι καρδιολόγος, διευθυντής Β′ Καρδιολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ, αντιπρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Νοσοκομείου Υγεία. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ & ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΊ ΤΊΤΛΟΙ Πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του Ελληνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, 1981. Τίτλος ιατρικής ειδικότητας Καρδιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, 1989. Πιστοποίηση εκτέλεσης υπερήχων καρδιάς (υπουργείο Υγείας). Πτυχιούχος μετά από εξετάσεις σε Μετεκπαιδευτικά Σεμινάρια της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας. ΚΛΙΝΙΚΌ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΌ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΝ Οξέα Στεφανιαία Σύνδρομα. Καρδιακή Ανεπάρκεια. Υπέρταση. ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ European Boards of Cardiology. Αντιπρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου ΔΘΚΑ «Υγεία». Συντονιστής Παθολογικού Τομέα ΔΘΚΑ «Υγεία».

| 35

ΕΛΛΗΝΙΚΌ ΚΈΝΤΡΟ ΘΑΛΆΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΏΝ ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΖΗΚΊΔΟΥ Βιολόγος, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών

ΜΗΝ ΚΟΛΥΜΠΆΤΕ ΣΕ ΑΚΤΈΣ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΊΖΟΝΤΑΙ ΜΈΔΟΥΣΕΣ! Τι να κάνετε αν σας τσιμπήσουν

Συνέντευξη στην ΑΝΘΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ

ΓΙΑ ΤΟ ΦΑΙΝΌΜΕΝΟ ΤΩΝ ΜΩΒ και γαλάζιων μεδουσών που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια στις ελληνικές θάλασσες μας μιλά η βιολόγος Χριστίνα Ζηκίδου, εξηγώντας μας το πόσο επικίνδυνες μπορεί να είναι και το τι πρέπει να προσέχουμε για να χαρούμε το κολύμπι μας.

— Πρώτα από όλα, κυρία Ζηκίδου, θα ήθελα να μας εξηγήσετε τι σημαίνει θαλάσσια βιολόγος. Ποιο είναι ακριβώς το αντικείμενο της δουλειάς και της έρευνάς σας; Θαλάσσιος βιολόγος είναι ο επιστήμονας που ασχολείται με τη μελέτη των φυτών, των ζώων και των άλλων οργανισμών που ζουν στους ωκεανούς. Εργάζομαι στο ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών). Το αντικείμενο της δουλειάς μου για ένα χρονικό διάστημα ήταν η θαλάσσια στρατηγική που αφορά την προστασία και τη διαχείριση των θαλασσών. Επίσης,

36 |

με την ομάδα μου διενεργούμε δειγματοληψίες σε αλιευτικά σκάφη και συλλέγουμε δεδομένα για τα αλιεύματα στην περιοχή του Αργοσαρωνικού κόλπου, ώστε να καταγράψουμε τη βιοποικιλότητα των θαλάσσιων οργανισμών. Πιο συγκεκριμένα, αναγνωρίζουμε το είδος των ψαριών, μετράμε το μήκος τους με ιχθυόμετρα και καταγράφουμε το βάρος τους. Επιπλέον, καταγράφουμε άλλους θαλάσσιους οργανισμούς που συναντάμε, τις καιρικές συνθήκες και ό,τι άλλο ασυνήθιστο παρατηρούμε.

— Θα ήταν δόκιμο να κατανοήσουμε τη διαφορά της μέδουσας με την τσούχτρα, αν όντως υπάρχει; Οι μέδουσες αποτελούν μια μεγάλη ομάδα ζελατινοειδών οργανισμών του ζωοπλαγκτού που υπάρχουν σε όλες τις θάλασσες και ζουν σε όλα τα βάθη και μετακινούνται κατά κύριο λόγο με τη βοήθεια των ρευμάτων. Οι τσούχτρες αποτελούν τα είδη των μεδουσών τα οποία κατά την επαφή τους με το ανθρώπινο σώμα προκαλούν κνησμό, κοκκίνισμα ή έντονο πόνο, ενδεχομένως και αλλεργικές αντιδράσεις.

— Τα τελευταία χρόνια οι θάλασσες της Ελλάδας έχουν γεμίσει απρόσκλητους επισκέπτες. Μιλάμε για τις μωβ μέδουσες που έχουν αναστατώσει τον πληθυσμό. Μπορείτε να μας εξηγήσετε γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο; Η ενίσχυση της εμφάνισης σμηνών μεδουσών που τα τελευταία χρόνια αναφέρεται όχι μόνο στις ακτές στην Ελλάδα, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο σχετί-

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Η κ. Χριστίνα Ζηκίδου.

ζεται με τις συσσωρευτικές επιπτώσεις ορισμένων ανθρωπογενών πιέσεων, όπως κατά κύριο λόγο η κλιματική αλλαγή και η απομάκρυνση την θηρευτών των μεδουσών λόγω της υπεραλίευσης. Δύο από τα είδη των μεδουσών που συναντούμε στα ελληνικά νερά είναι η μωβ μέδουσα και η γαλάζια μέδουσα. Πιο συγκεκριμένα, όταν αναφερόμαστε στη μωβ μέδουσα, πρόκειται για το είδος Pelagia noctiluca. Όταν είναι νεαρή, το χρώμα της είναι πορτοκαλο-καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει αυτό το ροζ-ιώδες χρώμα. Έχει σχήμα ημισφαιρικής ομπρέλας σαν «καμπάνα» με διάμετρο περίπου 6 εκατοστά. Μπορεί μάλιστα να φτάσει τα 15 εκατοστά. Έχει οκτώ περιφερειακά νημάτια και τέσσερα στοματικά πλοκάμια. Ζει σε παράκτια, ζεστά και εύκρατα νερά και μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε βάθος. Η μέδουσα αυτή είναι βιοφωταυγής οργανισμός και τη νύχτα φωσφορίζει,

προσφέροντας ένα αρκετά φαντασμαγορικό θέαμα. Η Pelagia noctiluca είναι γνωστή και ως τσούχτρα, επειδή είναι η μόνη μέδουσα που έχει αυτό το χαρακτηριστικό τσουχτερό τσίμπημα, το οποίο μπορεί να είναι ενοχλητικό έως οδυνηρό ή αρκετές φορές μπορεί να προκαλεί σοβαρές αντιδράσεις όταν έρθει σε επαφή με το ανθρώπινο σώμα. Οι γαλάζιες μέδουσες αποτελούν το είδος Rhizostoma pulmo. Γνωστή και ως μεγάλη γαλάζια μέδουσα, καθώς είναι συνήθως μεγάλη σε μέγεθος και η «ομπρέλα» της έχει λευκογάλαζο χρώμα με μωβ αποχρώσεις και μια μπλε ταινία στο εξωτερικό της μέρος. Η διάμετρος της «ομπρέλας» τους μπορεί να φτάσει έως και τα 90 εκατοστά και το βάρος της τα 10 κιλά. Συνήθως μένει στην επιφάνεια του νερού, οπότε γίνεται εύκολα αντιληπτή λόγω του μεγάλου μεγέθους της. Το τσίμπημα της γαλάζιας μέδουσας δεν είναι

| 37

τόσο επικίνδυνο όσο της μωβ μέδουσας, καθώς δεν είναι ισχυρό και συνήθως δεν υπάρχει κίνδυνος για την υγεία μας, εκτός αν κάποιος είναι αλλεργικός.

— Σύμφωνα με τα όσα έχουν λεχθεί, οι μωβ μέδουσες είναι τοξικές. Με απλά λόγια, τι σημαίνει αυτό και πόσο επικίνδυνες είναι για τον άνθρωπο; Καλό θα είναι να αποφεύγουμε να κολυμπάμε σε ακτές που έχουν μέδουσες, καθώς ακόμα και να μην έρθουμε σε άμεση επαφή με τις μέδουσες αυτές αφήνουν πίσω τους μία -εν δυνάμει- τοξική βλέννα που περιέχει κνιδοκύτταρα, την οποία δεν μπορούμε να διακρίνουμε και προκαλεί ερεθισμό. Για να προλάβουμε δυσάρεστες καταστάσεις μπορούμε να ρωτάμε τους ναυαγοσώστες αν υπάρχουν μέδουσες στην παραλία ή να παρατηρούμε τη φορά των ανέμων πριν πάμε σε μια παραλία, καθώς το επιθυμητό είναι οι άνεμοι να έχουν φορά προς τα ανοικτά. Όσον αφορά τη μωβ μέδουσα όμως, αυτή μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε βάθος, οπότε υπάρχει περίπτωση να υπάρχουν άτομα στα νερά που αντικαθιστούν αυτά που μετακινούνται προς τα ανοικτά. Επομένως, η αντίθετη φορά των ανέμων προς την παραλία απλά ελαττώνει τις πιθανότητες να συναντήσουμε μέδουσες. Ένας άλλος πολύ ασφαλής τρόπος, λοιπόν, είναι να χρησιμοποιήσουμε μάσκα ή γυαλιά κολύμβησης.

— Τι πρέπει να κάνουμε αν πέσουμε πάνω σε αυτές στη θάλασσα, καθώς και πώς να αντιμετωπίσουμε ένα τσίμπημά τους; Αν παρ’ όλα αυτά μας τσιμπήσει μέδουσα, καλό θα είναι να απομακρυνθούμε από το νερό και να ακολουθήσουμε τα παρακάτω βήματα, ώστε να αντιμετωπίσουμε άμεσα και αποτελεσματικά τα τσιμπήματα από τις μωβ και τις γαλάζιες μέδουσες. Αρχικά, καλό θα είναι να ξεπλύνουμε την περιοχή

με θαλασσινό νερό για να απομακρυνθούν πιθανά υπολείμματα. Ας σημειωθεί ότι πρέπει να αποφεύγεται η χρήση ξιδιού, η οποία προκαλεί απελευθέρωση των νηματοκύστεων, αμμωνίας, οινοπνεύματος, καθώς και γλυκού νερού. Μετά την πλύση με θαλασσινό νερό, λοιπόν, βοηθάει αρκετά η χρήση μίγματος μαγειρικής σόδας και θαλασσινού νερού 1:1 για 2 λεπτά, που σταματάει την απελευθέρωση της τοξίνης. Έπειτα, απομακρύνουμε το μίγμα με πλαστική πιστωτική κάρτα. Τέλος, η εφαρμογή κρύων επιθεμάτων βοηθάει στην αντιμετώπιση του πόνου προσέχοντας να γίνεται η εφαρμογή τους διακοπτόμενα και χωρίς να έρχεται ο πάγος σε απευθείας επαφή με το δέρμα ώστε να μην το τραυματίσουμε. Εάν χρειαστούμε περαιτέρω βοήθεια, καλό θα είναι να ζητήσουμε βοήθεια από τον ναυαγοσώστη της παραλίας ή να απευθυνθούμε σε γιατρό ή φαρμακοποιό, καθώς υπάρχουν άτομα τα οποία μπορεί να εκδηλώσουν αλλεργική αντίδραση.

— Έχω διαβάσει ότι είναι λάθος να τις βγάζουμε έξω από τη θάλασσα και να τις αφήνουμε στην άμμο. Θα θέλατε να μας εξηγήσετε γιατί; Σε περίπτωση που έχουν ξεβραστεί μέδουσες στην ακτή, καλό θα είναι να μην τις ακουμπάμε γιατί οι νεκρές μέδουσες υπάρχει περίπτωση να έχουν ενεργά κνιδοκύτταρα και μπορεί να μας τσιμπήσουν. Γενικά, δεν τις πειράζουμε γιατί ενδέχεται να προκαλέσουμε διασπορά κνιδοκύστεων. Για το λόγο αυτόν, λοιπόν, δεν θα έπρεπε να τις βγάζουμε έξω από τη θάλασσα και να τις αφήνουμε στην άμμο, γιατί μπορεί κάποιος να τις πατήσει τυχαία. ■ *Η κ. Ζηκίδου ευχαριστεί τον κ. Επαμεινώνδα Χρήστου για τη συμβολή του στα επιστημονικά στοιχεία της συνέντευξης.

ΧΡΙΣΤΊΝΑ ΖΗΚΊΔΟΥ Η Χριστίνα Ζηκίδου έχει πτυχίο Βιολογίας από τη Σχολή Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ειδικές σπουδές στο Διεπιστημονικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Οικολογική ποιότητα νερού και διαχείριση σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταμού» στις Σχολές Βιολογίας, Γεωλογίας και Πολιτικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει εμπειρία αρκετών χρόνων στον τομέα, ενώ από το 2018 μέχρι σήμερα εργάζεται ως βιολόγος στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών-ΕΛΚΕΘΕ στο επιστημονικό έργο «Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Δεδομένων Αλιείας (ΕΠΣΑΔ)» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, και υλοποιείται από κοινού από το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων και Εσωτερικών Υδάτων του ΕΛΚΕΘΕ και το Ινστιτούτο Ερευνών Αλιείας του Ελληνικός Αγροτικός Οργανισμός - Δήμητρα Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας. Το 2015 εργάστηκε ως Βιολόγος HCMR στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών στο Ηράκλειο Κρήτης και το 2013 στο Intern Institute of Marine Sciences στη Βαρκελώνη της Ισπανίας. Μιλά αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και ιταλικά.

38 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Όχι στα τατουάζ από μαύρη χένα!

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΤΑ ΤΑΤΟΥΆΖ από μαύρη χένα συνιστούν μια επαναλαμβανόμενη απειλή για την υγεία. Προσφέρονται στο κοινό κατά τις υπαίθριες φιέστες και στις τουριστικές περιοχές. Τα τατουάζ μαύρης χένας μπορούν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις. Για να επιτευχθεί το έντονο μαύρο χρώμα του τατουάζ και να έχει μεγαλύτερη διάρκεια προστίθεται μεγάλη συγκέντρωση χρωστικών ουσιών. Αυτές οι υψηλές συγκεντρώσεις χρωστικών πυροδοτούν αλλεργικές αντιδράσεις. Για σοβαρά περιστατικά χρειάζεται επείγουσα ιατρική φροντίδα, ακόμα και εισαγωγή σε νοσοκομείο. Μόνιμη ζημιά στο δέρμα, αλλεργική, εξ επαφής δερματίτιδα και ανάπτυξη πολυευαισθησίας είναι οι μη αναστρέψιμες για το υπόλοιπο της ζωής ανεπιθύμητες συνέπειες του τατουάζ μαύρης χένας. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις με μόνιμη βλάβη είναι συχνό φαινόμενο, μετά την εφαρμογή του τατουάζ μαύρης χένας. Τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από λίγες (3-12) μέρες. Η καλύτερη συμβουλή, λοιπόν, είναι να αποφεύγετε εντελώς το τατουάζ μαύρης χένας.

ΠΏΣ ΞΕΧΩΡΊΖΕΙ ΤΟ ΤΑΤΟΥΆΖ ΦΥΣΙΚΉΣ ΧΈΝΑΣ ΑΠΌ ΤΟ ΤΑΤΟΥΆΖ ΜΑΎΡΗΣ ΧΈΝΑΣ Το χρώμα της πάστας με φυσική χένα κυμαίνεται από πράσινο - καφέ μέχρι καφέ. Αν το χρώμα της πάστας που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνες - δημιουργοί των τατουάζ είναι πιο σκούρο (μαύρο), τότε πιθανότατα έχουν προστεθεί στην πάστα χρωστικές. Ζητάτε πληροφορίες για την προέλευση της πάστας χένας και κατάλογο των συστατικών και οδηγιών για να διαπιστωθεί το είδος της πάστας. Αν οι καλλιτέχνες - δημιουργοί δεν είναι σε θέση να σας δώσουν ακριβή πληροφόρηση για το προϊόν τους, τότε να αποφεύγετε το τατουάζ. Αν σας πουν ότι μπορείτε να αφαιρέσετε την πάστα από το σημείο εφαρμογής μετά από πάροδο μίας μόνον ώρας και θα έχετε το επιθυμητό αποτέλεσμα, τότε πρόκειται σίγουρα για μαύρη χένα. Η φυσική χένα για να καταφέρει να βάψει το σώμα με ένα καλό σκούρο κοκκινοκάστανο χρώμα πρέπει να παραμείνει στο δέρμα για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρόνο. ■

| 39

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΤΤΙΚΟΝ» ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ Κ. ΚΑΤΟΎΛΗΣ Καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, διευθυντής Β′ Κλινικής Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ - ΠΓΝ «Αττικόν»

Η ΈΓΚΑΙΡΗ ΔΙΆΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΑΝΏΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΑΡΚΊΝΟΥ ΤΟΥ ΔΈΡΜΑΤΟΣ ΣΏΖΕΙ ΖΩΈΣ!

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΛΌΓΩ ΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΏΝ ΜΕΤΑΒΟΛΏΝ και των αλλαγών στον τρόπο ζωής, τα κρούσματα μελανώματος έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες στις χώρες της Ευρώπης και ειδικά σε αυτές που έχουν μεγάλη ηλιακή ακτινοβολία, όπως η Ελλάδα. Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί πλέον ένα από τα 10 είδη καρκίνων που εμφανίζονται συχνότερα στους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς. Περίπου 130.000 μελανώματα εμφανίζονται παγκοσμίως και περίπου 37.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από μελάνωμα. Η ετήσια αύξηση του αριθμού των νέων περιπτώσεων που διαγιγνώσκονται στην Ευρώπη φτάνει μέχρι και 8%. Εκτός του μελανώματος, ιδιαίτερης αναφοράς χρή-

40 |

ζουν και οι μη μελανωματικοί καρκίνοι του δέρματος (ακτινικές υπερκερατώσεις, ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, βασικοκυτταρικό καρκίνωμα), που αποτελούν την πιο συχνή μορφή καρκίνων του δέρματος. Εξελίσσονται αργά, αλλά, αν δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα, μπορεί να δώσουν ακόμα και μεταστάσεις. Η έγκαιρη διάγνωση δίνει τη δυνατότητα ριζικής θεραπείας και ίασης. Πολύτιμος σύμμαχος στην πρόληψη και καλύτερη δυνατή αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος είναι, εκτός από την προστασία απέναντι στην υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, ο δερματολόγος, ο οποίος μπορεί είτε να συστήσει την προληπτική αφαίρεση σπίλων είτε να διαγνώσει εγκαίρως έναν καρκίνο του δέρματος. Ο Αλέξανδρος Κ. Κατούλης, καθηγητής Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας, διευθυντής Β′ Κλινικής Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ - ΠΓΝ «Αττικόν», σε συνέντευξη που μας παραχώρησε μας ενημερώνει για όσα πρέπει να ξέρουμε, προκειμένου να προλάβουμε το μελάνωμα και τον καρκίνο του δέρματος.

— Ποιοι παράγοντες προκαλούν το μελάνωμα και τον καρκίνο του δέρματος; Ο καρκίνος του δέρματος είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου στον άνθρωπο. Το μελάνωμα αποτελεί την πιο επιθετική και απειλητική μορφή καρκίνου του δέρματος,

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Αλέξανδρος Κ. Κατούλης.

| 41

καθώς, αν δεν διαγνωστεί και έγκαιρα, μπορεί να δώσει μεταστάσεις και να αποβεί θανατηφόρο. Οι αιτιολογικοί παράγοντες για την ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος είναι πολλαπλοί και περιλαμβάνουν γενετικούς, φαινοτυπικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Εντούτοις, η πιο συχνή αιτία για όλους τους τύπους καρκίνου του δέρματος είναι η υπέρμετρη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία και τον ήλιο. Οι δύο κυρίαρχοι τύποι υπεριώδους ακτινοβολίας (UVA και UVB) διεισδύουν στο δέρμα σε διαφορετικό βάθος ανάλογα με το μήκος κύματος. Η υπεριώδης ακτινοβολία ενοχοποιείται για την πρόκληση ανεπανόρθωτων βλαβών στο δέρμα, στο τοπικό ανοσοποιητικό σύστημα του δέρματος και στο γενετικό υλικό των κυττάρων του δέρματος (DNA). Η διακεκομμένη έντονη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, όπως αυτή που συμβαίνει κατά τις καλοκαιρινές διακοπές, συσχετίζεται συχνότερα με το μελάνωμα, ενώ η χρόνια ηλιοέκθεση, όπως αυτή που συμβαίνει κατά την επαγγελματική δραστηριότητα (αγρότες, οικοδόμοι, ναυτικοί κ.ά.), σχετίζεται με τους καλύτερης πρόγνωσης καρκίνους του δέρματος (βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα).

— Πώς προλαμβάνονται το μελάνωμα και ο καρκίνος του δέρματος; Ο καρκίνος του δέρματος μπορεί να προληφθεί. Τα δύο πιο βασικά μέτρα για την πρόληψη του μελανώματος και γενικότερα του καρκίνου του δέρματος είναι η προστασία από την ηλιακή (υπεριώδη) ακτινοβολία και ο τακτικός έλεγχος του δέρματος για ύποπτες βλάβες.

— Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη μελανώματος και καρκίνου του δέρματος; Ο καρκίνος του δέρματος αφορά όλους τους ανθρώπους όλων των ηλικιών. Είναι πιο συχνός σε άτομα άνω των 50 ετών ή σε άτομα με ιστορικό υπερέκθεσης στον ήλιο, αλλά μπορεί να συμβεί και σε άτομα χαμηλού κινδύνου. Παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος είναι οι παρακάτω: • Iστορικό ηλιακών εγκαυμάτων κατά την παιδική και εφηβική ηλικία.

• Έκθεση για μεγάλο χρονικό διάστημα, παρατεταμένα, στον ήλιο (λόγω δουλειάς ή δραστηριοτήτων αναψυχής).

• Έντονη έκθεση στον ήλιο κατά τις διακοπές.

• Ηλιοθεραπεία ή χρήση τεχνητών πηγών μαυρίσματος (σολάριουμ).

• Μεγάλος αριθμός σπίλων δέρματος (>50 σπίλους) στο σώμα.

• Παρουσία μεγάλων ή γιγαντιαίων συγγενών σπίλων.

• Παρουσία δυσπλαστικών (άτυπων) σπίλων ανάλογα με τον αριθμό τους.

42 |

• Φωτότυπος δέρματος Ι-ΙΙ (ανοιχτό χρώμα δέρματος - που καίγεται εύκολα και μαυρίζει λίγο ή καθόλου - φακίδες).

• Ανοικτόχρωμο χρώμα μαλλιών και ματιών.

• Διαβίωση σε χώρες κοντά στον ισημερινό.

• Οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου του δέρματος.

• Ηλικία άνω των 50 ετών και μέγιστος κίνδυνος άνω των 65 ετών.

• Ανοσοκαταστολή λόγω νόσου, θεραπείας ή μεταμόσχευσης.

— Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο; Τα μέτρα που μπορούμε να πάρουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος είναι τα εξής: • Αποφυγή της υπερβολικής ηλιοέκθεσης (προτιμήστε τη σκιά και μην εκτίθεστε τις ώρες μέγιστης ηλιοφάνειας 11 π.μ. - 4 μ.μ.).

• Προστατευτικά ρούχα (προτιμήστε σκουρόχρωμες μακρυμάνικες μπλούζες, πλατύγυρο καπέλο και γυαλιά ηλίου με UV προστασία).

• Χρήση αντιηλιακού ευρέος φάσματος με υψηλό δείκτη προστασίας UVA-UVB (SPF>15).

• Τακτική εξέταση του δέρματος για ύποπτες βλάβες (αυτοεξέταση ανά μήνα και εξέταση από δερματολόγο ανά έτος ή συχνότερα αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου).

• Πόσο συχνά θα πρέπει να γίνεται εξέταση του δέρματος; Η πλήρης αυτοεξέταση του δέρματος με συγκεκριμένο τρόπο (με τη βοήθεια καθρέφτη ή με λήψη φωτογραφιών) για τον εντοπισμό αλλαγών σε υπάρχουσες ελιές (σπίλους) ή για ύποπτες βλάβες είναι πολύ σημαντική στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος και πρέπει να γίνεται μία φορά το μήνα. Εάν συνυπάρχουν και παράγοντες κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, θα πρέπει η αυτοεξέταση να γίνεται μία φορά το μήνα και η επίσκεψη στον δερματολόγο για παρακολούθηση μία φορά το χρόνο. Σε έναν καλά φωτισμένο χώρο και μπροστά από έναν ολόσωμο καθρέφτη, θα πρέπει να γίνεται πλήρης έλεγχος όλου του σώματος μπροστά και πίσω, με ιδιαίτερη έμφαση στις περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Για τις περιοχές του σώματος που είναι δύσκολο να ελεγχθούν, όπως π.χ. το τριχωτό της κεφαλής, την πλάτη (ράχη) και το οπίσθιο μέρος του σώματος, χρησιμοποιήστε έναν καθρέφτη χειρός. Θα πρέπει να επισκεφθείτε άμεσα δερματολόγο σε περίπτωση που εντοπίσετε βλάβες που: • Αλλάζουν μέγεθος, χρώμα και /ή σχήμα.

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ • Είναι διαφορετικές από τις υπόλοιπες.

• Έχουν ασυμμετρία ή έχουν ανομοιόμορφα όρια.

• Παρουσιάζουν ποικιλία χρωμάτων.

• Προκαλούν κνησμό (φαγούρα).

• Ματώνουν εύκολα.

• Έχουν γυαλιστερή όψη.

• Μοιάζουν με πληγή, αλλά δεν επουλώνονται.

• Παρουσιάζουν στην ψηλάφηση τραχύτητα ή «λέπια».

• Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το μελάνωμα και τον καρκίνο του δέρματος; Ο καρκίνος του δέρματος αντιμετωπίζεται και η πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση εξασφαλίζει ποσοστά πλήρους ίασης μεγαλύτερα του 90%. Η θεραπεία του πρώιμου καρκίνου του δέρματος (συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος) είναι χειρουργική και περιλαμβάνει την πλήρη αφαίρεση του όγκου με τα απαραίτητα όρια ασφαλείας. Αξίζει να τονιστεί ότι και στην προχωρημένη νόσο, το ποσοστό επιβίωσης των ασθενών έχει σημαντικά βελτιωθεί χάρη στις νέες θεραπείες του καρκίνου (ανοσοθεραπεία και στοχευμένες θεραπείες).

— Είναι το τεχνητό μαύρισμα (από κρέμες, σπρέι κ.λπ.) ασφαλέστερο από το μαύρισμα από τον ήλιο; Το τεχνητό μαύρισμα με κρέμες, σπρέι ή ψεκασμό είναι ασφαλέστερο από το μαύρισμα στον ήλιο, γιατί

προσδίδει στο δέρμα μαυρισμένη όψη γρήγορα και χωρίς την έκθεση στην επιβλαβή υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ήλιου. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω μιας χημικής αντίδρασης στο δέρμα, στην οποία η διυδροξυακετόνη (βασικό συστατικό αυτών των προϊόντων) αντιδρά με τα κερατινοκύτταρα της ανώτερης στιβάδας της επιδερμίδας και τα χρωματίζει. Καθώς τα προϊόντα τεχνητού μαυρίσματος δεν ενεργοποιούν τη διαδικασία της μελανινογένεσης, το τεχνητό μαύρισμα όμως δεν προσφέρει προστασία για την ηλιακή ακτινοβολία και το ηλιακό έγκαυμα.

— Είναι επικίνδυνο να αποκτούμε τεχνητό μαύρισμα από σολάριουμ; Το τεχνητό μαύρισμα από σολάριουμ είναι επικίνδυνο και δεν αποτελεί ασφαλέστερη επιλογή για μαύρισμα σε σχέση με τον ήλιο. Τα μηχανήματα σολάριουμ εκπέμπουν υπεριώδη ακτινοβολία, όπως και ο ήλιος, η οποία, ωστόσο, μπορεί να είναι πολλές φορές ισχυρότερη από την ηλιακή. Σε άτομα που χρησιμοποιούν τεχνητές πηγές μαυρίσματος, ο κίνδυνος για μελάνωμα αυξάνεται κατά 8 φορές. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε την ακτινοβολία των μηχανημάτων τεχνητού μαυρίσματος «καρκινογόνο για τον άνθρωπο» - κατηγορία 1 (όπως ο καπνός του τσιγάρου ή ο αμίαντος). ■

ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ Κ. ΚΑΤΟΎΛΗΣ Ο Αλέξανδρος Κ. Κατούλης είναι καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας και διευθυντής της Β′ Κλινικής Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «ΑΤΤΙΚΟΝ». Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (1989), όπου και ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή (2000). Πραγματοποίησε την ειδικότητα της Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» και απέκτησε τον μεταπτυχιακό του τίτλο στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Gratz της Αυστρίας με θέμα: «Δερματοσκόπηση και Προληπτική Δερματοογκολογία» (2020). Την τρέχουσα περίοδο διδάσκει το μάθημα της Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας στο προπτυχιακό επίπεδο σπουδών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, καθώς και στο Τμήμα της Νοσηλευτικής ΕΚΠΑ. Είναι ενεργό μέλος 19 εθνικών και διεθνών επιστημονικών οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας & Αφροδισιολογίας (EADV) και της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας (AAD). Συγκεκριμένα, είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της EADV, εκπροσωπώντας την Ελλάδα, ενώ παράλληλα είναι αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δερματοσκόπησης (ΕΛΕΔΕ). Είναι συντονιστής του Euromelanoma για την Ελλάδα και υπεύθυνος της εκστρατείας πρόληψης για τον καρκίνο του δέρματος της Ελλάδας. Είναι, επίσης, μέλος της εκδοτικής ομάδας 5 διεθνών επιστημονικών περιοδικών και αξιολογητής (reviewer) σε 20 διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Έχει εκδώσει δύο διεθνή βιβλία Δερματολογίας και έχει συγγράψει 20 κεφάλαια σε διεθνή βιβλία και 27 κεφάλαια σε ελληνικά βιβλία. Οι κύριοι τομείς ενασχόλησής του είναι οι εξής: Δερματοογκολογία, Δερματοσκόπηση, Παθήσεις των Τριχών - Αλωπεκίες, Ακμή και Διαπυητική Ιδρωταδενίτιδα, Ψωρίαση, Ατοπική Δερματίτιδα και Ψυχοδερματολογία. Τέλος, έχει δημοσιεύσει συνολικά πάνω από 150 άρθρα σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και έχει περισσότερες από 3.000 βιβλιογραφικές αναφορές.

| 43

Ποιους κινδύνους κρύβει το καλοκαίρι για τους ογκολογικούς ασθενείς!

Γράφει ο ΙΩΆΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΪΤΙΑΝΌΣ, αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», τ. συντονιστής διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας», πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής & Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών.

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ, ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΓΆΛΗ ΠΛΕΙΟΨΗΦΊΑ των συμπολιτών μας, είναι συνυφασμένο με τις ξέγνοιαστες διακοπές, τη χαλάρωση, την απομάκρυνση από τη δύσκολη και απαιτητική καθημερινότητα. Είναι η περί-

44 |

οδος του χρόνου που καρτερούμε όλοι με ανυπομονησία και σε αυτή έχουμε εναποθέσει τις προσδοκίες για να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα και να ξεκουραστούμε σωματικά, ψυχικά και πνευματικά, προκειμένου να μας βρει ανανεωμένους και αισιόδοξους το φθινόπωρο. Όμως το καλοκαίρι για τους ογκολογικούς ασθενείς μπορεί να κρύβει κινδύνους και δοκιμασίες που θα πρέπει να τους συνειδητοποιούν εγκαίρως και να τους αποφεύγουν ή να τους αντιμετωπίζουν με σύνεση. Αρχικά, οι περισσότεροι ασθενείς με καρκίνο, υπό την προϋπόθεση ότι δεν υποβάλλονται σε κύκλους χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και δεν βρίσκονται στην άμεση μετεγχειρητική περίοδο, έχουν το δικαίωμα αλλά και την «υποχρέωση» στον εαυτό τους να επωφεληθούν από την περίοδο των θερινών διακοπών. Είναι θεμελιώδους σημασίας να ηρεμήσουν από επώδυνες θεραπευτικές αγωγές και να επανεύρουν τη σωματική, πνευματική και ψυχική ευεξία τους. Όμως για να συμβεί αυτό θα πρέπει να υποβληθούν πριν ξεκινήσουν τις διακοπές τους στον προβλεπόμενο εργαστηριακό και κλινικό έλεγχο με βάση τις συστάσεις του θεράποντος ιατρού, ούτως ώστε να φύγουν ασφαλείς και βέβαιοι ότι δεν θα αντιμετωπίσουν επείγοντα και σοβαρά προβλήματα υγείας στο διάστημα της απουσίας τους. Εξάλλου, να μην ξεχνάμε ότι το θέρος θα απουσιάζουν για σημαντικά χρονικά διαστήματα και οι ιατροί που ασχολούνται ειδικά με τους ογκολογικούς ασθενείς, ενώ και τα ειδικά ογκολογικά νοσοκομεία και οι ειδικές κλινικές λειτουργούν με μειωμένη σύνθεση προσωπικού. Φεύγοντας, λοιπόν, οι ασθενείς που έχουν νοσήσει από καρκίνο πρέπει να είναι βέβαιοι ότι κατά πάσα πιθανότητα δεν θα βρεθούν αντιμέτωποι στην εξοχή με σοβαρά ιατρικά προβλήματα, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν προβλέψει και αποφύγει.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Ως γενική αρχή πάντως συστήνεται στους ασθενείς η αποφυγή του αλκοόλ και αφεψημάτων με καφεΐνη. Επιπλέον, η κολύμβηση και η σωματική άσκηση πρέπει να είναι συντηρητικές και με βάση τις συμβουλές του προσωπικού ιατρού. Ο ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΌΣ ΑΣΘΕΝΉΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΊΝΔΥΝΟΙ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΎ Αλλά τι συμβαίνει με τους ογκολογικούς ασθενείς που κατά την περίοδο του θέρους είναι υποχρεωμένοι να ακολουθούν θεραπευτική αγωγή; Οι ογκολογικοί ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία είναι εκτεθειμένοι στις παρενέργειες της θεραπείας τους. Το καλοκαίρι με θερμοκρασίες συνήθως μεγαλύτερες των 35οC, οι ασθενείς αυτοί γίνονται ακόμα πιο ευαίσθητοι, καθώς η ζέστη επιφυλάσσει κινδύνους, αλλά μπορεί και να επιδεινώσει τις παρενέργειες των θεραπειών τους. Τρεις βασικοί κίνδυνοι που παραμονεύουν το καλοκαίρι είναι οι εξής: Αφυδάτωση Η πιο συχνή απειλή για τον ογκολογικό ασθενή το καλοκαίρι είναι η αφυδάτωση. Όταν κάποιος λαμβάνει χημειοθεραπεία, ο οργανισμός του υπερλειτουργεί και η ενυδάτωση είναι καταλυτικός παράγοντας για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού. Η ίδια η χημειοθεραπεία όμως πολλές φορές ευθύνεται για ανορεξία, η οποία μεταφράζεται σε αδυναμία λήψης και στερεών τροφών, αλλά κυρίως υγρών, με αποτέλεσμα την αφυδάτωση. Προτείνεται η κατανάλωση τουλάχιστον 2 λίτρων νερού την ημέρα από ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή/και ακτινοθεραπεία. Αν, δε, κυκλοφορούν ή εργάζονται σε εξωτερικούς χώρους το καλοκαίρι, είναι σοφό να αυξάνουν την κατανάλωση των υγρών τους αντίστοιχα. Ο ασθενής θα πρέπει να αυξάνει την

κατανάλωση υγρών του κατά τους θερινούς μήνες. Αν ο ασθενής προσέξει μειωμένη διούρηση, αυξημένη δίψα, στεγνά χείλη, πονοκέφαλο, αδυναμία, ζάλη και πιο εύκολο μυϊκό κάματο, θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον ιατρό του για τον κίνδυνο της αφυδάτωσης ή της θερμοπληξίας και να λάβει οδηγίες για την άμεση αντιμετώπισή τους. Εγκαύματα από τον ήλιο Διάφορες ογκολογικές θεραπείες και ιδίως η ακτινοθεραπεία είναι τοξικές για το δέρμα και η τοξικότητα αυτή μπορεί να αυξηθεί με την έκθεση στον ήλιο. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσει εγκαύματα που μοιάζουν αρκετά με αυτά που προκαλούνται από τον ήλιο, τα οποία επιπλέον επιδεινώνονται με την έκθεση σε αυτόν. Προτείνεται η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις ώρες που είναι πιο δυνατός (10 π.μ.-4 μ.μ.), η χρήση δυνατού αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας έναντι των ακτίνων UV, και η χρήση σκιάς (ακόμα και η χρήση καπέλου είναι πολύ χρήσιμη) εφόσον αυτό είναι δυνατό. Λοιμώξεις Ο ογκολογικός ασθενής είναι εξ ορισμού ανοσοκατασταλμένος. Η χημειοθεραπεία πολλές φορές ευθύνεται για την πτώση των τιμών των λευκών αιμοσφαιρίων (λευκοπενία), μια κατάσταση που κάνει τον

| 45

ασθενή ιδιαίτερα ευάλωτο στην ανάπτυξη λοιμώξεων. Μπάνιο σε παραλίες με πολύ κόσμο ή σε πισίνες εκθέτουν τον ασθενή σε αυξημένο κίνδυνο για την εμφάνιση και ανάπτυξη λοιμώξεων τόσο του ουροποιητικού όσο και του αναπνευστικού συστήματος. Η αποφυγή της πολυκοσμίας και του συνωστισμού σε πισίνες και παραλίες συστήνεται ανεπιφύλακτα σε ασθενείς με καρκίνο. Αυτοί είναι οι 3 βασικοί πυλώνες για την προστασία των ογκολογικών ασθενών κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Φυσικά η αξία μιας ισορροπημένης διατροφής, όπως η μεσογειακή δίαιτα, είναι σημαντική ιδίως για τον ογκολογικό ασθενή, ο οποίος ενδέχεται να χρειαστεί και συμπληρώματα διατροφής σε περιπτώσεις

δυσκαταποσίας, οισοφαγίτιδας, αδυναμίας, καταβολής και απώλειας βάρους. Η κατανάλωση αυξημένου αριθμού φρούτων συνιστάται, όπως και η αυξημένη λήψη νερού και υγρών όπως περιγράψαμε παραπάνω. Επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος της θερμοπληξίας ή της λοίμωξης είναι αυξημένος και η επικοινωνία με τον ιατρό είναι επιβεβλημένη σε αυτές τις περιπτώσεις. Πάντως οι ογκολογικοί ασθενείς σε κάθε περίπτωση πρέπει να ξεκινούν τις καλοκαιρινές διακοπές τους έχοντας ολοκληρώσει ένα πλήρες check-up και με τη βεβαιότητα ότι δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας και σοβαρές επιπλοκές που θα μπορούσαν εύκολα να είχαν αποφύγει. Η έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες γενικά πρέπει να αποφεύγεται αυστηρά. ■

ΙΩΆΝΝΗΣ Γ. ΚΑΡΑΪΤΙΑΝΌΣ Ο Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός είναι αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Ερρίκος Ντυνάν», τ. συντονιστής διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας», πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας, πρόεδρος Ελληνικής Γεροντολογικής & Γηριατρικής Εταιρείας, πρόεδρος Εταιρείας Ιατρικών Σπουδών. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ: 2020-σήμερα: Διευθυντής H′ Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center. 1990-σήμερα: Αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών - Μαθήματα σε φοιτητές Ιατρικής και Νοσηλευτικής Σχολής ΕΚΠΑ και συμμετοχή στην εκπαίδευση ειδικευομένων στη Χειρουργική ιατρών. 20182019: Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου και διευθυντής Χειρουργικού Τομέα ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας».

2017-2019: Συντονιστής διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ. «Άγιος Σάββας». 20052017: Διευθυντής Χειρουργικής Ογκολογικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1995: Αναπληρωτής διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1990: Υφηγητής - αμ. επίκ. καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών. 1990-1991: Αναπληρωτής καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Saint Antoine Παρισίων. 1989: Επιμελητής Α’ ΓΑΟΝΑ «Άγιος Σάββας». 1986-1989: Chef de Clinique Assistant Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Institut Curie Παρισίων και Νοσοκομείου Saint Antoine Πανεπιστημίου Παρισίων. 1986: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Κρήτης. 1984-1986: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Αντικαρκινικού Νοσοκομείου Πειραιώς «Μεταξά». 1982-1983: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Νοσοκομείου «Αγία Όλγα» Νέας Ιωνίας. 1981: Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ Αθηνών-Σχολή Επαγγ. Υγείας. 198081: Επιμελητής Χειρουργικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Σαλαμίνας (Κελευστής Π.Ν.). 1980: Ανάθεση διδασκαλίας μαθήματος Ανατομικής Πανεπιστημίου Πατρών. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ/ΕΙΔΙΚΌΤΗΤΑ: 1980: Αριστούχος διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών. 1975-1980: Ειδικότητα Χειρουργικής, Α’ Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Λαϊκό Νοσοκομείο. 1969-1975: Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών. ΜΕΤΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ: Δίπλωμα Λαπαροσκοπικής-Ενδοσκοπικής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Παρισίων, 2000. Δίπλωμα Κλινικής Ογκολογίας Πανεπιστημίου Παρισίων, 1998. Δίπλωμα Εκπαίδευσης στη Νόσο του Aids Πανεπιστημίου Παρισίων, 1998. Δίπλωμα Κλινικής Ανατομικής Πανεπιστημίου Παρισίων, 1997. Μεταπτυχιακή εκπαίδευση και εργασία σε Πανεπιστημιακές Χειρουργικές Κλινικές της Γενεύης, του Μπέρμιγχαμ, του Λονδίνου, του Άμστερνταμ και των Παρισίων, καθώς και στο Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Curie των Παρισίων, 1984-1988. ΔΙΑΚΡΊΣΕΙΣ/ΒΡΑΒΕΊΑ: Έχει διατελέσει πρόεδρος ελληνικών και ξένων επιστημονικών εταιρειών, πανελληνίων και ευρωπαϊκών συνεδρίων, μέλος επιτροπών του υπουργείου Υγείας, ενώ έχει τιμηθεί με δεκάδες διεθνείς και ελληνικές διακρίσεις.

46 |

Αναδείξτε τη μοναδική ομορφιά σας

Η ομορφιά βρίσκεται στις λεπτομέρειες, γι’ αυτό και τα fillers προσώπου υαλουρονικού οξέος JUVÉDERM® μπορούν να συμβάλουν στην ανάδειξη των μοναδικών χαρακτηριστικών σας, ενισχύοντας όλα αυτά που σας κάνουν ξεχωριστούς. Ρωτήστε σήμερα έναν επαγγελματία υγείας για να μάθετε πώς μπορείτε να ενισχύσετε τη φυσική ομορφιά σας με JUVÉDERM®.

PLATINUM INJECTABLE TREATMENTS

FILLERS TREATMENT

Juvéderm Greece

Το υλικό παρέχεται από την Allergan Aesthetics, μια εταιρεία της AbbVie, με συμφωνία παραχώρησης άδειας χρήσης. Το περιεχόμενο απευθύνεται σε καταναλωτικό κοινό άνω των 18 ετών στην Ελλάδα και την Κύπρο. Συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία υγείας για να σας βοηθήσει να αποφασίσετε εάν τα προϊόντα JUVÉDERM® είναι κατάλληλα για εσάς και να ενημερωθείτε για τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες. Μοντέλo που έχει λάβει θεραπεία με JUVÉDERM®. Τα αποτελέσματα ενδέχεται να ποικίλλουν. Εικόνες μόνο για σκοπούς επεξήγησης. ©2022 AbbVie. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Όλα τα εμπορικά σήματα είναι ιδιοκτησία των αντίστοιχων κατόχων τους. GR-JUV-220061

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το www.juvederm.gr

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΛΑΪΚΟ»

Η φροντίδα του ποδιού το καλοκαίρι στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη!

48 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Γράφει ο ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΤΕΝΤΟΛΟΎΡΗΣ, καθηγητής Παθολογίας, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος του Διαβητολογικού Κέντρου, ΓΝΑ «Λαϊκό»

ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΙΚΌ ΠΌΔΙ χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη εξέλκωσης, που συνήθως συνοδεύεται από καταστροφή των εν τω βάθει ιστών και επιλοίμωξη στον άκρο πόδα των ατόμων με διαβήτη, σε συνδυασμό με υποκειμενική περιφερειακή νευροπάθεια ή και ποικίλης βαρύτητας περιφερειακή αρτηριακή νόσο των κάτω άκρων. Οι ασθενείς με έλλειψη αισθητικότητας λόγω διαβητικής νευροπάθειας είναι ευάλωτοι σε τραυματισμούς, που μπορεί να καταλήξουν σε εξέλκωση. Η πρόληψη είναι το σημαντικότερο μέτρο αντιμετώπισης. Η γνώση, η σωστή και επιμελημένη φροντίδα στο διαβητικό πόδι μπορεί να προλάβει τους περισσότε-

ρους ακρωτηριασμούς. Η ξηροδερμία, οι κάλοι, τα νύχια που εισχωρούν στο δέρμα και διάφοροι άλλοι μικροτραυματισμοί δεν γίνονται αντιληπτοί, γι’ αυτόν το λόγο τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη πρέπει να επισκέπτονται προληπτικά τον γιατρό τους. Η καθημερινή εξέταση των ποδιών από τον ίδιο τον ασθενή είναι επιβεβλημένη. Τα περισσότερα προβλήματα των ποδιών μπορούν να αποφευχθούν, αν τα άτομα με διαβήτη εξετάζουν τα πόδια τους προσεκτικά στο τέλος της ημέρας. Αν δεν μπορούν οι ίδιοι να το κάνουν, μπορεί να γίνει έλεγχος με τη βοήθεια ενός καθρέφτη ή με τη βοήθεια κάποιου συγγενή. Θα πρέπει να συμβουλευτούν τον γιατρό τους, αν παρατηρήσουν κάποιο τραυματισμό, λύση συνέχειας του δέρματος, αλλαγή χρώματος του δέρματος, διαφοροποίηση στο δέρμα ή στα νύχια γενικά. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ • Κάντε καθημερινό ποδόλουτρο, το νερό σε θερμοκρασία 36°C, προσοχή ο έλεγχος της θερμοκρασίας να γίνεται με τον αγκώνα του χεριού και όχι με το πόδι. Στο νερό χρησιμοποιήστε σαπούνι με ουδέτερο PH, τα πόδια να παραμείνουν στο νερό για περίπου 5 λεπτά.

• Μία φορά την εβδομάδα χρησιμοποιήστε ελαφρόπετρα για τις πτέρνες και τα σκληρά σημεία του ποδιού (κεφαλές μεταταρσίων). Οι κινήσεις με την ελαφρόπετρα πρέπει να είναι ήπιες και όχι βίαιες.

• Πολύ καλό στέγνωμα κυρίως ανάμεσα στα δάχτυλα, γιατί δεν πρέπει να μείνει ίχνος υγρασίας, μπορείτε να χρησιμοποιείτε και το πιστολάκι που στεγνώνετε τα μαλλιά σας.

• Εφαρμόζετε ενυδατική κρέμα στη ραχιαία και πελματιαία επιφάνεια των ποδιών και όχι ανάμεσα στα δάχτυλα για αποφυγή υγρασίας.

• Φοράτε παπούτσια άνετα για να προστατεύσετε τα πόδια από τη δημιουργία σκληρύνσεων. Τα παπούτσια να είναι από μαλακό δέρμα και ένα νούμερο μεγαλύτερο από το κανονικό νούμερο που φοράτε. Αγοράζετε τα παπούτσια αργά το απόγευμα, όταν τα πόδια δεν είναι ξεκούραστα, για να πετύχετε το σωστό νούμερο.

• Κάνετε έλεγχο για ξένα σώματα στο εσωτερικό των παπουτσιών. Πολλές φορές τα άτομα με διαβήτη λόγω της νευροπάθειας δεν αντιλαμβάνονται το ξένο σώμα στο υπόδημα. ΕΙΔΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ Μην περπατάτε ξυπόλητοι στην άμμο που μπορεί να είναι καυτή λόγω θερμοκρασίας. Συνιστάται τα πόδια να είναι προστατευμένα με τα ειδικά παπούτσια θαλάσσης όταν είστε στο νερό.

| 49

Αμέσως μετά το μπάνιο ελέγξτε την πελματιαία επιφάνεια των ποδιών, υπάρχει κίνδυνος να έχετε πατήσει κάποιο πετραδάκι ή γυαλάκι και να μην το έχετε αντιληφθεί. Αν συμβεί κάτι τέτοιο, ταμπονάρετε ελαφρώς με Betadine, καλύψτε το με αποστειρωμένη γάζα και κάντε αλλαγές μία φορά την ημέρα. Αν παρ’ όλα αυτά επιμολυνθεί και παρατηρήσετε ερυθρότητα και οίδημα ή νιώσετε πόνο, ενημερώστε τον γιατρό σας. ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΝΥΧΙΩΝ Η ανάπτυξη των νυχιών του ποδιού, πέρα από την κοίτη της ονυχοφόρου φάλαγγας, είναι συνήθως αποτέλεσμα ανεπαρκούς τεχνικής κοψίματος, ενώ οι ακίδες των νυχιών που μένουν στην άκρη τους μπορούν να διεισδύσουν στην άκρη του νυχιού και να προκαλέσουν λοίμωξη (είσφρηση). Μια άλλη κοινή αιτία δημιουργίας βλάβης στο νύχι είναι το βαθύ κόψιμο στο πλάι του για να αφαιρεθούν τα υπολείμματα. Η οποιαδήποτε πάχυνση της επιφάνειας του νυχιού, με ή χωρίς παραμόρφωση, χρειάζεται τακτική μείωση με λίμα ή νυστέρι από ειδικό. Ο λόγος είναι ότι το υπόδημα θα πιέζει συνεχώς την παχιά επιφάνεια του νυχιού και μπορεί να προκαλέσει έλκος κάτω από αυτό. Συγκεκριμένα οι κυρίες που θέλουν να περιποι-

ηθούν τα νύχια τους χρησιμοποιώντας βερνίκια θα πρέπει να προσέξουν: • Να μην έχουν μύκητες τα νύχια (ονυχομυκητίαση), κατάσταση κατά την οποία το νύχι αποχρωματίζεται κυρίως στις άκρες (γίνεται πιο λευκό) ή παρατηρούνται ρωγμές. Σε αυτή την περίπτωση απευθύνεστε στον δερματολόγο σας και ακολουθείτε τη θεραπεία που σας συστήνει. Τοπικά μπορείτε να εφαρμόζετε καθημερινά μια ειδική λάκα από το φαρμακείο σε όλα τα νύχια.

• Να μην υπάρχει υποδόριο αιμάτωμα (στοιχείο αίματος κάτω από το νύχι). Αν δεν υποχωρήσει, δεν πρέπει να χρησιμοποιήσουν βερνίκι.

• Αν τα νύχια είναι παχιά και σας ενοχλούν, λιμάρετε τα νύχια σας με χάρτινη λίμα. Είναι ο καλύτερος και ο πιο ασφαλής τρόπος προς αποφυγή τραυματισμού. Επίσης, μπορείτε να κάνετε το πεντικιούρ εφόσον τα νύχια σας είναι υγιή, καλύτερα όμως να αποφύγετε το ημιμόνιμο πεντικιούρ. Ο λόγος της αποφυγής είναι ότι δεν ελέγχετε η επιφάνεια του νυχιού εύκολα επειδή αφαιρείται δύσκολα.

• Τέλος, αν δώσετε την απαιτούμενη προσοχή στην περιποίηση των νυχιών δεν θα έχετε κανένα απολύτως πρόβλημα, σε άλλη περίπτωση συμβουλευτείτε εγκαίρως τον ειδικό. ■

ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΤΕΝΤΟΛΟΎΡΗΣ O Νικόλαος Τεντολούρης έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών το 1986 και τον τίτλο της ειδικότητας στην Εσωτερική Παθολογία το 1997. Εργάστηκε ερευνητικά και κλινικά στον τομέα του σακχαρώδους διαβήτη, των μεταβολικών και ενδοκρινικών νοσημάτων στο Πανεπιστήμιο του Manchester (Manchester Royal Infirmary) στη Μ. Βρετανία. Έλαβε τη μετεκπαίδευση στον σακχαρώδη διαβήτη από το ΚΕΣΥ το 2000 και τον τίτλο της εξειδίκευσης στον σακχαρώδη διαβήτη το 2019. Εργάστηκε ως επιμελητής Β′ ΕΣΥ, κατόπιν ως λέκτορας, επίκουρος καθηγητής, αναπληρωτής καθηγητής και από το 2018 ως καθηγητής στην Α′ Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο ΓΝΑ «Λαϊκό». Από το 2007 είναι διευθυντής του Διαβητολογικού Κέντρου στο ίδιο Νοσοκομείο. Συμμετέχει στην εκπαίδευση των ειδικευομένων ιατρών στην Παθολογία και των ιατρών παθολόγων που είναι επίσημα αποσπασμένοι από το υπουργείο Υγείας για εξειδίκευση στον σακχαρώδη διαβήτη. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικές και οργανωτικές επιτροπές πολλών διεθνών και ελληνικών συνεδρίων, είναι μέλος του Editorial Board σε 4 ιατρικά περιοδικά και σύμβουλος-κριτής σε 82 διεθνή περιοδικά. Είναι συντονιστής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο «Σακχαρώδης Διαβήτης-Παχυσαρκία». Το συγγραφικό έργο περιλαμβάνει συμμετοχή σε 7 διεθνή και 8 ελληνικά πολυσυγγραφικά ιατρικά συγγράμματα σχετικά με τον σακχαρώδη διαβήτη. Στο ερευνητικό του έργο περιλαμβάνονται περισσότερες από 290 δημοσιεύσεις σε ξενόγλωσσα περιοδικά που έχουν περισσότερες από 10.000 αναφορές στη διεθνή βιβλιογραφία και h-index 44 (Google Scholar). Είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εσωτερικής Παθολογίας και διετέλεσε επανειλημμένα μέλος του Δ.Σ. της Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων Διαβητικού Ποδιού, Scientific Secretary του Diabetic Foot Study Group (DFSG) και μέλος της Executive Committeeτης European Association for the Study of Diabetes (EASD).

50 |

ADVERTORIAL

Προληπτικοί έλεγχοι, ιατρική παρακολούθηση και αντιμετώπιση των επειγόντων περιστατικών σε νέες υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις Υπερσύγχρονο Τμήμα Check-Up, Εξωτερικά Ιατρεία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων & Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Ο προληπτικός έλεγχος υγείας είναι πολύ σημαντικός τόσο για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων οι οποίες δεν έχουν ακόμα εκδηλωθεί, αλλά και για τη διατήρηση της καλής μας υγείας. Οι συμβουλές των ειδικών πάνω σε θέματα διατροφής, ανάπαυσης και άσκησης μπορούν να μας ωφελήσουν ουσιαστικά και να βελτιώσουν τον τρόπο ζωής μας. Επιπλέον, η συστηματική καταγραφή του ιατρικού μας ιστορικού μπορεί να μας βοηθήσει μελλοντικά εφόσον προκύψει ανάγκη. Ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου που ανταποκρίνεται στις προσωπικές μας ανάγκες είναι το πιο μεγάλο δώρο που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας, πρώτα για εμάς τους ίδιους και μετά για τους αγαπημένους μας! Τμήμα Check-Up για προληπτικό έλεγχο Το ΙΑΣΩ Γενική Κλινική διαθέτει υπερσύγχρονο Τμήμα CheckUp για τη διενέργεια προληπτικών ελέγχων υγείας. Σε μοντέρνο ανακαινισμένο χώρο και με σύγχρονο ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό, προσφέρει εξατομικευμένη και ολιστική προσέγγιση στη διενέργεια προληπτικών εξετάσεων. Ακολουθώντας τις εξελίξεις της επιστήμης και της Ιατρικής και με την τεχνογνωσία του Ομίλου ΙΑΣΩ, τα εξειδικευμένα πακέτα healthUp του τμήματος Check-Up καλύπτουν κάθε ανάγκη. Προγραμματίστε άμεσα το ραντεβού σας στο Τμήμα Check Up και δώστε ένα Up στην υγεία σας. Εξωτερικά Ιατρεία για διάγνωση και παρακολούθηση όλων των παθήσεων Στον ίδιο χώρο λειτουργούν Εξωτερικά Ιατρεία όλων των ιατρικών ειδικοτήτων για την παροχή πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Τα ιατρεία λειτουργούν καθημερινά, από Δευτέρα έως Παρασκευή, ώρες 09:00-15:00, για την πλήρη κάλυψη όλων των αναγκών πρόληψης και διάγνωσης. Όλες οι απαραίτητες εργαστηριακές και απεικονιστικές εξετάσεις πραγματοποιούνται στο Τμήμα των Κεντρικών

Εργαστηρίων και στο Τμήμα των Ιατρικών Απεικονίσεων του ΙΑΣΩ Γενική Κλινική, τα οποία έχουν εδραιωθεί για το υψηλό επιστημονικό επίπεδο, το εύρος των εξετάσεων που προσφέρουν και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων. Λειτουργούν τα ιατρεία: Αγγειοχειρουργικό, Αιματολογικό, Γαστρεντερολογικό, Γενικής Χειρουργικής, Γυναικολογικό, Δερματολογικό, Ενδοκρινολογικό-Διαβητολογικό-Οστεοπόρωσης, Ηπατολογικό, Ιατρείο Κεφαλαλγίας, Διάγνωσης & Αντιμετώπισης Διαταραχών Μνήμης, Διατροφική Υποστήριξη & Διαιτολογία, Ενδοκρινολογικό - Διαβητολογικό - Οστεοπόρωσης, Ηπατολογικό, Ιατρική Ακριβείας Πρόληψης & Αντιγήρανσης, Ιατρείο Κεφαλαλγίας, Καρδιολογικό, Λοιμωξιολογικό, Νευρολογικό, Νευροχειρουργικό, Νεφρολογικό, Ορθοπαιδικό, Ουρολογικό - Ουροδυναμικός έλεγχος, Οφθαλμολογικό, Παθολογικό, Πνευμονολογικό, Σπονδυλικής Στήλης, Ρευματολογικό, Φλεβολογικό, Ώμου και Αθλητικών Κακώσεων, ΩΡΛ. Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή, 09:00 - 15:00 Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 6383090 & 210 6383091 E-mail: checkup@iaso.gr Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών για την κάλυψη των εκτάκτων αναγκών Το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών του ΙΑΣΩ Γενική Κλινική λειτουργεί καθημερινά και σε 24ωρη βάση με στόχο την κάλυψη όλων των περιστατικών που χρήζουν επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, δηλαδή έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση εκτάκτων ή οξέων προβλημάτων υγείας. Είναι στελεχωμένο με προσωπικό εξειδικευμένο και πεπειραμένο στην επείγουσα ιατρική και την παροχή άμεσης νοσοκομειακής φροντίδας με τη χρήση του πιο προηγμένου ιατρικού εξοπλισμού. Στο τμήμα μπορούν να προσέλθουν ασθενείς χωρίς προηγούμενο ραντεβού, είτε με δικό τους μέσο είτε καλώντας για ασθενοφόρο. Τηλέφωνο Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών: 210 6383080

| 51

15 συμβουλές για τις ΑΣΦΑΛΕΊΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΈΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ του παιδιού σας!

3

Τα αντιηλιακά δεν χρησιμοποιούνται για βρέφη ηλικίας <6 μηνών. Καλό είναι στα βρέφη αυτής της ηλικίας να αποφεύγεται τελείως η άμεση έκθεσή τους στον ήλιο. Να φοράτε στα παιδιά σας γυαλιά ηλίου, τα οποία πρέπει να τηρούν τις κατάλληλες προδιαγραφές (να το προστατεύουν από τις UVA και UVB ηλιακές ακτίνες). Τα παιδιά θα πρέπει να ντύνονται με χαλαρά, ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα. Το μπλουζάκι τους να είναι μακρυμάνικο και να φορούν καπελάκι με γείσο, ώστε να προστατεύονται από τον ήλιο το πρόσωπο, ο αυχένας και τα αυτιά τους. Όταν επικρατεί έντονη ζέστη και υγρασία, θα πρέπει να περιορίζονται εκείνες οι αθλητικές δραστηριότητες, που διαρκούν περισσότερο από 15 λεπτά. Πριν από τη δραστηριότητά τους στην ύπαιθρο, τα παιδιά θα πρέπει να καταναλώνουν αρκετή ποσότητα νερού. Όταν αυτά ασκούνται λιγότερο από 1 ώρα, τους αρκεί μόνο η κατανάλωση νερού. Σε συνθήκες ζέστης, θα πρέπει κάθε 20 λεπτά να διακόπτεται η σωματική τους δραστηριότητα, προκειμένου να πιουν νερό ή ένα ενεργειακό ποτό. Να μην αφήνετε ποτέ μόνο του ένα παιδί μέσα ή κοντά σε μια πισίνα. Η στενή επιτήρησή τους από ένα υπεύθυνο άτομο αποτελεί τον μόνο ασφαλή τρόπο για να αποφευχθεί ο πνιγμός τους. Να εγκαταστήσετε και στις 4 πλευρές της πισίνας μια ασφαλή περίφραξη, της οποίας το ύψος να είναι τουλάχιστον 1,2 m. Να αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε τα διάφορα φουσκωτά παιχνίδια κολύμβησης. Αυτά, για κανένα λόγο, δεν υποκαθιστούν τα πιστοποιημένα σωσίβια, τα κατάλληλα για την ηλικία και τη σωματική τους διάπλαση και, το κυριότερο, αυτά μπορεί να δημιουργήσουν στα παιδιά και τους γονείς την εσφαλμένη και επικίν-

4 5 Γράφει η ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΛΑΓΚΏΝΑ, αν. καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, επιστημονική διευθύντρια Παίδων ΜΗΤΕΡΑ.

ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΛΑΎΣΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΆ ΣΑΣ τις καλοκαιρινές τους διακοπές ανέμελα και χαρούμενα, αλλά και με ασφάλεια, ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές: Να περιορίζετε την έκθεση των παιδιών σας στον ήλιο τις ώρες όπου σημειώνεται η μέγιστη ένταση της ηλιακής ακτινοβολίας, μεταξύ 10 π.μ. και 4 μ.μ. Να χρησιμοποιείτε πάντα κατά την έκθεσή τους στον ήλιο ένα αντιηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας σε όλα τα ακάλυπτα μέρη του σώματος, το οποίο προστατεύει το δέρμα από τις UVA και τις UVB ηλιακές ακτίνες. Η ποσότητα του αντιηλιακού θα πρέπει να είναι αρκετή. Η επάλειψη να γίνεται 15-30 λεπτά πριν από την έκθεσή τους στον ήλιο και να επαναλαμβάνεται κάθε 2-3 ώρες ή και νωρίτερα αν βρέχονται ή ιδρώνουν. Στα παιδιά συνιστώνται αντιηλιακά από φυσικά φίλτρα.

1 2

52 |

6 7

8 9

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

δυνη βεβαιότητα ότι προσφέρουν απόλυτη ασφάλεια. Τα φουσκωτά περιβραχιόνια - «μπρατσάκια», τα στρώματα ή οι σχεδίες και οι μικρές φουσκωτές βάρκες δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως σωσίβια ή ως μέσα ασφαλούς επίπλευσης. Τα μεγάλα παιδιά και οι έφηβοι δεν πρέπει να κολυμπούν ποτέ μόνοι τους σε μεγάλη απόσταση από την ακτή. Ακόμη και οι ικανότεροι κολυμβητές θα πρέπει να επιδιώκουν να κολυμπούν παρέα με φίλους τους. Επίσης η ενασχόληση με θαλάσσια σπορ προϋποθέτει εκπαίδευση από ειδικό απαραίτητο εξοπλισμό και παρουσία έμπειρου ενήλικα. Να επιλέγονται πάντα για την ενασχόλησή τους αυτή τα πιστοποιημένα κέντρα θαλάσσιων σπορ που πληρούν όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας. Όταν τα παιδιά βρίσκονται μέσα ή δίπλα σε νερό, θα πρέπει να τα επιβλέπει ένας ναυαγοσώστης. Τα μικρότερα παιδιά που δεν ξέρουν να κολυμπούν, θα πρέπει, όταν είναι μέσα ή κοντά σε νερό, να

10 11

12

επιτηρούνται στενά από ένα μεγάλο άτομο. Να χρησιμοποιείται γι’ αυτόν το σκοπό «η επίβλεψη της σωματικής επαφής», που σημαίνει ότι το παιδί που επιτηρείτε δεν θα πρέπει να βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από εκείνη του εκτεταμένου άνω άκρου σας. Να μάθετε στο παιδί σας ότι δεν πρέπει ποτέ να κάνει βουτιές μέσα στο νερό χωρίς την άδεια ενός ενήλικα, ο οποίος όμως θα πρέπει να γνωρίζει το ακριβές βάθος του βυθού και να έχει ελέγξει ότι δεν υπάρχουν μέσα σε αυτόν βραχώδη μέρη. Στις διακοπές όπου οι μετακινήσεις με το αυτοκίνητο είναι πιο συχνές, μην ξεχνάτε να κλειδώνετε καλά τις πόρτες του αυτοκινήτου σας όταν οδηγείτε, έτσι ώστε να μην μπορούν τα παιδιά σας, ανοίγοντας την πόρτα του, να εκτοξευτούν έξω. Να μην αφήνετε ποτέ μόνο του ένα παιδί μέσα στο αυτοκίνητο, ακόμη και όταν πρόκειται να επιστρέψετε σε αυτό σύντομα, γιατί το καλοκαίρι με τη ζέστη κινδυνεύει από θερμοπληξία. ■

13

14 15

ΕΥΑΓΓΕΛΊΑ ΛΑΓΚΏΝΑ Η Ευαγγελία Λαγκώνα είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής του ΕΚΠΑ και επιστημονική διευθύντρια Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ & ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΊ ΤΊΤΛΟΙ 2012-σήμερα: Επιστημονική διευθύντρια Παίδων ΜΗΤΕΡΑ. 2008-2012: Αναπληρώτρια καθηγήτρια Παιδιατρικής του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». 1991-2007: Επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». 1982-1990: Λέκτορας του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία». 1976-1981: Επιστημονική συνεργάτις Α’ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Μονάδα Κληρονομικών Αιμολυτικών Αναιμιών. 1974-1976: Ειδικότητα Παιδιατρικής Α’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» υπό τον καθηγητή - ακαδημαϊκό Ν. Ματσανιώτη. 1971: Πτυχίο Ιατρικής, Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

| 53

ΣΎΛΛΟΓΟΣ ΣΚΕΛΕΤΙΚΉΣ ΥΓΕΊΑΣ «ΠΕΤΑΛΟΎΔΑ»

Τι να προσέχουν το καλοκαίρι οι ασθενείς με οστεοπόρωση

ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΊ ΜΉΝΕΣ μπορούν να παρουσιάσουν τόσο ευκαιρίες όσο και κινδύνους για τον οστεοπορωτικό ασθενή. Ο Σύλλογος Σκελετικής Υγείας «Πεταλούδα» μάς δίνει τις παρακάτω συμβουλές: Το καλοκαίρι αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για σύνθεση της βιταμίνης D. Όπως γνωρίζουμε, η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου. Αρκεί λίγη έκθεση στον ήλιο, ώστε να συνθέσει ο οργανισμός αυτή την πολύτιμη βιταμίνη. Δεκαπέντε λεπτά αρκούν για την έκθεση των χεριών και του προσώπου. Μπορείτε να αποφύγετε τις ώρες υψηλού κινδύνου (11:00 - 16:00), αφού η βιταμίνη συντίθεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Η χρήση αντιηλιακού δρα ανασταλτικά στη σύνθεση της βιταμίνης D. Επωφεληθείτε του καλού καιρού και ξεκινήστε συστηματικά το περπάτημα. Η συστηματική βάδιση, εκτός του ότι είναι η πιο ανέξοδη και εύκολη άσκηση,

54 |

βελτιώνει αισθητά τη φυσική μας κατάσταση, ενισχύει τη μυϊκή μας ενδυνάμωση, αυξάνει την αντοχή και την ισορροπία, ενώ ταυτόχρονα βελτιώνει και τη στάση του σώματός μας. Συνιστάται όμως μεγάλη προσοχή στο καλοκαιρινό περιβάλλον, γιατί τα περιστατικά πτώσεων αυξάνονται κατά μεγάλο βαθμό. Φοράτε ίσια παπούτσια, αποφύγετε υγρά δάπεδα, καθώς και τις ώρες μεγάλης ηλιοφάνειας (π.χ. μεσημέρι), γιατί υπάρχει περίπτωση να ζαλιστείτε και να πέσετε, και επιδιώξτε να έχετε μαζί σας κάποιον, ο οποίος θα μπορεί να σας βοηθήσει σε περίπτωση πτώσης ή αστάθειας. Προτιμήστε τη μεγάλη ποικιλία φρούτων και λαχανικών που έχουμε το καλοκαίρι, μιας και η αυξημένη κατανάλωσή τους ελαττώνει την οστική απώλεια σε ηλικιωμένους άντρες και γυναίκες (συνιστώμενη ποσότητα ημερησίως: 5 μερίδες). ■

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Για να μην αποκτήσετε μύκητες στα πόδια!...

Γράφει ο ΑΝΔΡΈΑΣ ΚΑΤΣΆΜΠΑΣ, oμότιμος καθηγητής Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας Παν/μίου Αθηνών, διευθυντής Δερματολογικού Τμήματος Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ.

Η ΈΝΤΟΝΗ ΕΦΊΔΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΔΙΏΝ κατά τους καλοκαιρινούς μήνες προκαλεί υγρασία που διαβρέχει και μαλακώνει το δέρμα, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα,

και το καθιστά ευάλωτο σε μικροτραυματισμούς και στην πρόκληση διαβρώσεων. Άτομα που έχουν μολυνθεί κατά το παρελθόν μεταφέρουν και διασπείρουν τους μύκητες σε κοινόχρηστα λουτρά, στα δάπεδα των αποδυτηρίων, σε πισίνες, ακόμη και στις πετσέτες. Επίσης είναι πιθανόν κάποιοι να προσβληθούν από τη μόλυνση ακόμα και την ώρα που απολαμβάνουν ένα χαλαρωτικό σπα. Γι’ αυτό θα πρέπει: Να μην κυκλοφορείτε ξυπόλητοι στις πισίνες, στα αποδυτήρια, στα δωμάτια των ξενοδοχείων και σε άλλα δημόσια μέρη. Να στεγνώνετε καλά τα πόδια σας, ιδιαίτερα ανάμεσα στα δάκτυλα, προσέχοντας να μην προκαλείτε μικροτραυματισμούς στο δέρμα. Να μη χρησιμοποιείτε την ίδια πετσέτα, τις ίδιες κάλτσες και τα ίδια παπούτσια με άλλους. Να μη χρησιμοποιείτε καθημερινά τα ίδια παπούτσια, ιδιαίτερα αν είναι φτιαγμένα από συνθετικά υλικά. Η χρήση πούδρας και κρέμας ανακουφίζουν άμεσα από τα συμπτώματα, αλλά στην πραγματικότητα μειώνουν μόνο την εμφάνισή τους. Η χρήση κρεμών σε ξηρό και διαβρωμένο δέρμα ευνοεί στην πραγματικότητα την περαιτέρω ανάπτυξη των μυκήτων. Ο μοναδικός τρόπος για να απαλλαγείτε είναι η χρήση αντιμυκητιασικής φαρμακευτικής αγωγής. ■

ΑΝΔΡΈΑΣ ΚΑΤΣΆΜΠΑΣ Ο Ανδρέας Κατσάμπας είναι ομότιμος καθηγητής Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και επικεφαλής της Δερματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Υγεία. Επίσης έχει διατελέσει πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας, καθώς και γενικός γραμματέας. Μέλος του Δ.Σ. της Διεθνούς Ένωσης Δερματολογικών Εταιρειών. Διεθνές μέλος του Αμερικανικού Δερματολογικού Συνδέσμου και πιο πρόσφατα παρατηρητής της Διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας και εκλεγμένος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καλλυντικής και Αισθητικής Δερματολογίας (ESCAD).

| 55

Το φαρμακείο των διακοπών! Της ΑΝΘΉΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΎΛΟΥ

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΕΊΝΑΙ ΕΔΏ και οι περισσότεροι από εμάς ετοιμαζόμαστε για μικρές ή μεγαλύτερες αποδράσεις, άλλοι σε εξωτικά νησιά και άλλοι σε μαγευτικά βουνά! Εκτός από τα συνήθη που βάζουμε στις βαλίτσες μας, απαραίτητο είναι πάντα και ένα μικρό φαρμακείο πρώτης ανάγκης, ειδικά αν έχουμε μαζί μας παιδιά ή άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες ή αν η απόδραση του καλοκαιριού που έχουμε επιλέξει είναι σε κάποιο μικρό ή απόμερο μέρος που είναι δύσκολη η πρόσβαση σε φαρμακείο. Ας οργανώσουμε, λοιπόν, ένα φορητό φαρμακείο, καθώς σε περίπτωση ανάγκης μπορεί πραγματικά να μας σώσει. Το τι πρέπει να περιλαμβάνει αυτό μας το περιγράφει ο Θανάσης Παπαθανάσης, φαρμακοποιός, MSc, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αιτωλοακαρνανίας και μέλος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου. ΤΟ ΦΟΡΗΤΌ ΜΑΣ ΦΑΡΜΑΚΕΊΟ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΈΧΕΙ: • Αναλγητικά/αντιπυρετικά φάρμακα (παρακεταμόλη, ασπιρίνη) και απλά αντιφλεγμονώδη (π.χ. ιβου-

ΘΑΝΆΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΆΣΗΣ Φαρμακοποιός, MSc, πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αιτωλοακαρνανίας και μέλος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου.

56 |

πορφαίνη).

• Φάρμακα κατά της ναυτίας (π.χ. δραμαμίνη ή ισοδύναμα, ή βραχιολάκι ναυτίας).

• Αντιεμετικά (μετοκλοπραμίδη).

• Αντιδιαρροϊκά (λοπεραμίδη).

• Κάποιο αντιβιοτικό φάρμακο (π.χ. αμοξυκιλλίνη/ κλαβουλανικό).

• Ηλεκτρολύτες για γρήγορη αναπλήρωση υγρών και ηλεκτρολυτών σε περιπτώσεις αφυδάτωσης λόγω παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο ή μετά από εμετούς και διάρροιες.

• Κορτιζονούχο αλοιφή ή κρέμα και ένεση κορτιζόνης.

• Κρέμα, τζελ ή stick για τα τσιμπήματα από κουνούπια, μέλισσες ή από επαφή με μέδουσες και φυτά.

• Καταπραϋντική κρέμα για τα ηλιακά εγκαύματα.

• Φυτικό εντομοαπωθητικό.

• Αντιηλιακό γαλάκτωμα προσώπου και σώματος.

• Γάντια μιας χρήσης.

• Γάζες διαφόρων μεγεθών.

• Αντισηπτικό.

• Ελαστικοί επίδεσμοι (για προσωρινή σταθεροποίηση σε περιπτώσεις διαστρεμμάτων ή καταγμάτων και για κάλυψη τραυμάτων πάνω από τις γάζες) και αιμοστατικοί επίδεσμοι.

• Βαμβάκι.

• Θερμόμετρο.

• Αποστειρωμένη σύριγγα.

• Φυσιολογικός ορός σε αμπούλες (χρήσιμος για ξέπλυμα τραυμάτων, αλλά και των ματιών σε περίπτωση έκθεσης σε χημικά).

• Οφθαλμικές σταγόνες αντιβιοτικού (τομπραμυκίνη) ή συνδυασμού αντιβιοτικού και κορτιζόνης.

• Ατομα με κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικού shock μπορούν, σε συνεννόηση με τον γιατρό τους, να εφοδιαστούν με μια ένεση αδρεναλίνης σε μορφή στιλό.

• Αυτονόητο είναι ότι το φαρμακείο μας θα πρέπει να περιέχει και τα φάρμακα που τυχόν λαμβάνουμε συστηματικά στο πλαίσιο χρόνιας θεραπείας, σε επαρκείς ποσότητες.

• Λόγω των ειδικών συνθηκών από την πανδημία COVID-19, καλό θα ήταν να προσθέσουμε φέτος στο φαρμακείο των διακοπών μας και αρκετά self tests για την ανίχνευση του ιού που θα κάνουμε περιοδικά (π.χ. ανά 7ήμερο) ή σε περίπτωση εμφάνισης ύποπτων συμπτωμάτων, ενώ οι πιο μυημένοι μπορούν να έχουν μαζί τους και ένα μικρό οξύμετρο για ώρα

ανάγκης. Ο κ. Παπαθανάσης μάς κάνει και μερικές σημαντικές επισημάνσεις. Για παράδειγμα, το φαρμακείο, όπως λέει, πρέπει φυλάσσεται σε ξηρό, δροσερό και σκοτεινό μέρος, μακριά από τα παιδιά. Ορισμένα φάρμακα μπορεί να χρειάζονται ψυγείο για τη συντήρηση και παγοκύστες για τη μεταφορά τους, αλλά αυτό είναι εύκολο στις μέρες μας, καθώς υπάρχουν ειδικά κουτιά και βαλιτσάκια. Ανάλογα με τον προορισμό μας, αν δηλαδή επισκεφθούμε κάποια εξωτικά μέρη, δεν πρέπει να ξεχνάμε να έχουμε εξασφαλίσει την κάλυψή μας για τέτανο και ενδεχομένως άλλους απαραίτητους εμβολιασμούς. Επίσης, σημαντικό είναι να μην ξεχνάμε ποτέ να εφαρμόζουμε το αντιηλιακό σε πρόσωπο και σώμα επαναλαμβάνοντας συχνά τη διαδικασία. Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις πρέπει να αποφεύγουν την έκθεση στον ήλιο και τη ζέστη, ενώ οι γο-

νείς δεν πρέπει να αφήνουν ποτέ τα παιδιά στον ήλιο χωρίς φανελάκι και καπελάκι. Όσοι ασχολούνται με τα θαλάσσια σπορ και με δραστηριότητες του βουνού θα πρέπει να προμηθεύονται τον κατάλληλο εξοπλισμό για την αποφυγή τραυματισμών. Τέλος, εκτός από τα τακτά ελαφριά γεύματα του καλοκαιριού, είναι εξαιρετικά σημαντικό να καταναλώνουμε άφθονα υγρά για την αποφυγή αφυδάτωσης. ■

ΘΑΝΆΣΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΆΣΗΣ Ο Θανάσης Παπαθανάσης είναι πτυχιούχος της Φαρμακευτικής Σχολής του ΕΚΠΑ και κάτοχος μεταπτυχιακού (MSc) «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος Καταστροφών και Κρίσεων» στο ΕΚΠΑ. Το 2019 εξελέγη πρόεδρος του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αιτωλοακαρνανίας και διατηρεί δύο φαρμακεία στη Ναύπακτο. Έχει μετεκπαιδευτεί στο Φαρμακευτικό Marketing και στις Ομοιοπαθητικές Εφαρμογές. Έχει συμμετάσχει σε προγράμματα Έρευνας και Τεχνολογίας του Ινστιτούτου Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΦΕΤ). Έχει διατελέσει πρόεδρος του Συλλόγου Φοιτητών Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της ΕΦΕΕ, μέλος της Κεντρικής Γραμματείας της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και μέλος της Συγκλήτου του ΕΚΠΑ επί τριετία. Το 2005 εκλέχθηκε μέλος του Δ.Σ. του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), ενώ την ίδια χρονιά τοποθετήθηκε μέλος του Δ.Σ. του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκου (ΕΟΦ) και μέλος της Επιτροπής Ασφαλιστικών Ταμείων. Το 2006 εκλέχθηκε δήμαρχος Ναύπακτου και το 2014 μέλος του Δ.Σ. της ΚΕΔΕ και μέλος της Ολομέλειας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕΣΥ). Το 2018 εκλέχθηκε από το Δ.Σ. της ΚΕΔΕ μέλος του Κογκρέσου Τοπικών και Περιφερειακών αρχών του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο. Διετέλεσε επίσης ειδικός γραμματέας του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου που εκπροσωπεί 11.000 φαρμακεία και αντιπρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακοποιών (PGEU) που εκπροσωπεί 33 χώρες και περισσότερα από 450.000 φαρμακεία. Στις τελευταίες εθνικές εκλογές ήταν υποψήφιος βουλευτής στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας με τη Νέα Δημοκρατία και είναι πρώτος επιλαχών βουλευτής.

| 57

Οι κίνδυνοι που καραδοκούν για τα μάτια μας το καλοκαίρι σθημα τσιμπήματος ή τσούξιμο, καθώς και ερυθρότητα, ευαισθησία στο φως κ.ά. Εάν αντιμετωπίζετε ξηροφθαλμία, κάντε μια προσπάθεια να παραμείνετε ενυδατωμένοι και σκεφτείτε να χρησιμοποιήσετε λιπαντικές οφθαλμικές σταγόνες. Η κατανάλωση περισσότερου νερού μπορεί να κάνει τη διαφορά, ενώ τα τεχνητά δάκρυα προσφέρουν στα μάτια άμεση ανακούφιση.

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΤΟΥΡΜΟΎΖΗΣ, Νοσοκομείο Royal United Hospital, Bath, Ηνωμένο Βασίλειο, επιστημονικός συνεργάτης Οφθαλμολογικού Κέντρου Αθηνών

ΤΟΥΣ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΟΎΣ ΜΉΝΕΣ, οι περισσότεροι απολαμβάνουν τον ήλιο, σχεδιάζουν διακοπές και συμμετέχουν σε διάφορες εκδηλώσεις, αγνοώντας πολλές φορές τα προβλήματα με τα μάτια που μπορεί να αντιμετωπίσουν στη διάρκεια του καλοκαιριού. Και ενώ είναι γνωστό ότι η έντονη ζέστη μπορεί να βλάψει το δέρμα μας, γνωρίζουμε άραγε ότι μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις και για τα μάτια μας; Στην πραγματικότητα, το καλοκαίρι υπάρχουν διάφοροι κίνδυνοι που καραδοκούν να βλάψουν την υγεία των ματιών μας: ΞΗΡΟΦΘΑΛΜΊΑ Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι υψηλότερες θερμοκρασίες, οι ανεμιστήρες και ο κλιματισμός μπορούν να αυξήσουν την εμφάνιση ξηροφθαλμίας. Επιπλέον, εάν ζείτε σε ένα πιο άνυδρο κλίμα, η έλλειψη υγρασίας μπορεί επίσης να είναι ενισχυτικός παράγοντας, αυξάνοντας τις πιθανότητες να εμφανίσετε ξηροφθαλμία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ξηροφθαλμία είναι αισθητή και δυσάρεστη. Μπορεί να έχετε ένα αί-

58 |

ΕΓΚΑΎΜΑΤΑ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΟΎΣ Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται τα ηλιακά εγκαύματα, συνήθως εστιάζουν στο δέρμα. Ωστόσο, οι επιβλαβείς ακτίνες UV μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε εγκαύματα του κερατοειδούς, μια κατάσταση με συμπτώματα όπως θολή όραση, ξηρότητα και αίσθημα τρίχας στο μάτι. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ευκολότερος τρόπος για να προστατευτείτε από εγκαύματα κερατοειδούς είναι να φοράτε γυαλιά ηλίου. Απλώς βεβαιωθείτε ότι έχετε επιλέξει ένα ζευγάρι που προσφέρει προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία πλήρους φάσματος. ΑΛΛΕΡΓΊΕΣ Ενώ πολλοί άνθρωποι υποθέτουν ότι οι αλλεργίες στα μάτια είναι ένα σημαντικό πρόβλημα μόνο την άνοιξη, αυτές εξακολουθούν να είναι διαδεδομένες και το καλοκαίρι. Οι αλλεργίες στα μάτια μπορεί να είναι απίστευτα ενοχλητικές. Τα συμπτώματα συνήθως περιλαμβάνουν φαγούρα, κάψιμο και ξηρότητα. Εάν έχετε αλλεργία στα μάτια, προσπαθήστε να μειώσετε την έκθεσή σας στον ήλιο. Φορέστε γυαλιά ηλίου, πλύνετε το πρόσωπό σας μόλις μπείτε στο εσωτερικό του σπιτιού σας, αλλάξτε ακόμα και ρούχα. Επίσης, υπάρχουν πολλές θεραπείες αλλεργίας με ή χωρίς ιατρική συνταγή οι οποίες μπορούν να προσφέρουν ανακούφιση, επομένως αξίζει να τις εφαρμόσετε. ΜΌΛΥΝΣΗ Οι οφθαλμικές μολύνσεις μπορεί να συμβούν οποιαδήποτε εποχή του χρόνου, όμως το καλοκαίρι διάφορες δραστηριότητες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυ-

νο για μόλυνση, όπως το κολύμπι σε μια πισίνα που δεν έχει υποστεί κατάλληλη επεξεργασία νερού ή σε κάποια παραλία ή λίμνη που μπορεί να φιλοξενεί μια σειρά από βακτήρια. Εάν θέλετε να μειώσετε τις πιθανότητες μόλυνσης, φορέστε γυαλιά ενώ κολυμπάτε. Επιπλέον, κάνετε ντους και ξεπλύνετε μετά το κολύμπι τα μάτια σας, διασφαλίζοντας ότι οι ρύποι δεν παραμένουν στο σώμα σας. ΒΛΕΦΑΡΊΤΙΔΑ Η βλεφαρίδα προκαλείται συνήθως λόγω φλεγμονής των μεϊβομιανών αδένων (meibonian glands) που είναι υπεύθυνοι για τη λίπανση των ματιών εξαιτίας των βακτηρίων που ζουν στην επιφάνεια του δέρματος του βλεφάρου. Η βλεφαρίτιδα μπορεί να προκαλέσει οίδημα, ερυθρότητα και κνησμό. Ο ευκολότερος τρόπος για να αποτρέψετε τη βλεφαρίτιδα είναι η τήρηση της υγιεινής των ματιών. Μπορείτε να κάνετε μια απαλή απολέπιση των βλεφάρων ή να τρίψετε απαλά τα βλέφαρα για να απαλλαγείτε από τα νεκρά κύτταρα. Επιπλέον, αποφύγετε τη χρήση ληγμένων καλλυντικών, βρόμικων πετσετών και μολυσμένων χεριών. ΚΟΥΡΑΣΜΈΝΑ ΜΆΤΙΑ Εάν το καλοκαίρι είστε ιδιαίτερα απασχολημένοι, μπορεί να αισθανθείτε μεγαλύτερη κούραση των ματιών

από ό,τι συνήθως. Για πολλούς ανθρώπους, η απόλαυση του καλοκαιριού μέσα από πολλές δραστηριότητες μπορεί να σημαίνει λιγότερο ύπνο, κάτι που μπορεί να αφήσει τα μάτια σας ερεθισμένα και κουρασμένα. Για τα κουρασμένα μάτια, το καλύτερο φάρμακο είναι ένα διάλειμμα με αρκετό ύπνο. Επίσης, αποφύγετε τη χρήση ψηφιακών συσκευών, καθώς αυτές μπορεί να κάνουν την κατάσταση χειρότερη και όχι καλύτερη. ΧΡΉΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΈΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΊΑ ΤΩΝ ΜΑΤΙΏΝ ΜΑΣ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ: • Μη βγαίνετε έξω χωρίς προστασία για τα μάτια σας. Ακριβώς όπως το δέρμα σας, έτσι και τα μάτια σας μπορεί να καούν από τον ήλιο.

• Φοράτε γυαλιά ηλίου με την ένδειξη «100% προστατευμένο από την υπεριώδη ακτινοβολία».

• Φυλάξτε τους φακούς σας σε κλειστές θήκες φακών και μην ξεχνάτε να τις καθαρίζετε συχνά ή χρησιμοποιείτε ημερήσιους φακούς επαφής.

• Εάν αισθάνεσθε τα μάτια σας κουρασμένα ή υπερβολικά ξηρά, χρησιμοποιείτε τεχνητά δάκρυα και μια δροσερή μάσκα ματιών για κάποια ανακούφιση.

• Ποτέ μην κοιτάτε απευθείας τον ήλιο.

• Αποφύγετε τη χρήση καλλυντικών προϊόντων κατά τη διάρκεια της μόλυνσης των ματιών. Η σοβαρή αφυδάτωση έχει ως αποτέλεσμα και μειωμένη παραγωγή δακρύων, οδηγώντας έτσι πολλές φορές σε σύνδρομο ξηροφθαλμίας. Ως εκ τούτου, μεί-

| 59

νετε ενυδατωμένοι, ειδικά το καλοκαίρι που το σώμα απαιτεί περισσότερο νερό από το συνηθισμένο. Εάν μπει σκόνη στα μάτια σας, φροντίστε να τα ξεπλύνετε αμέσως. Τα υπολείμματα στο μάτι μπορεί να οδηγήσουν σε διάφορες μολύνσεις και γενικά μπορεί να ερεθίσουν το μάτι. Οι προφυλάξεις που αναφέρονται παραπάνω βοη-

θούν στην πρόληψη και άλλων οφθαλμολογικών προβλημάτων το καλοκαίρι. Εκτός από τα προληπτικά μέτρα, συμβουλευτείτε έναν οφθαλμίατρο σε περίπτωση που αντιμετωπίσετε οποιοδήποτε έντονο πρόβλημα. Αποφύγετε την αυτοθεραπεία. Η φροντίδα των ματιών στα χέρια των επαγγελματιών είναι πάντα καλύτερη από τις δικές σας προσπάθειες. ■

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΤΟΥΡΜΟΎΖΗΣ Ο Κωνσταντίνος Τουρμούζης είναι ιατρός στο Νοσοκομείο Royal United Hospital, Bath, Ηνωμένο Βασίλειο, και επιστημονικός συνεργάτης στο Οφθαλμολογικό Κέντρο Αθηνών. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 2015-2021 Πτυχίο Ιατρικής Barts and the London School of Medicine and Dentistry, UK 2017-2018 Πτυχίο Διοίκησης Ιατρικών Επιστημών (iBSc) Imperial College - Business School, UK 2012-2014 International Baccalaureate (ΙΒ) Κολέγιο Ψυχικού, Αθήνα. ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΙΑ 2021 Έπαινος Royal College of Ophthalmologists (Βασιλικό Κολέγιο Οφθαλμιάτρων) Εθνική Εξέταση Οφθαλμολογίας Duke Elder Prize Examination - 15η θέση μεταξύ 501 συμμετεχόντων από το Ηνωμένο Βασίλειο.

2020 Λίαν Καλώς - Merit Barts and the London School of Medicine and Dentistry 4ο έτος σπουδών Ιατρικής και Χειρουργικής (MBBS). 2018 Άριστα - First Class Honors Imperial College - Business School Πτυχίο Διοίκησης Ιατρικών Επιστημών. 2016 Διάκριση - Distinction Barts and the London School of Medicine and Dentistry 1ο έτος σπουδών Ιατρικής και Χειρουργικής (MBBS). ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ Ιούλιος 2021 - σήμερα Νοσοκομείο Royal United Hospital, Bath, UK Ιατρός - Πρώτο προπαρασκευαστικό έτος ειδικότητας. 2017-2018 University College London (UCL) Ανάλυση δεδομένων σε ερευνητικό πρόγραμμα για τη διερεύνηση γονιδίων που προδιαθέτουν σε μυωπία. Ιούλιος-Αύγουστος 2014 Γιατροί του Κόσμου - Πολυϊατρείο Αθηνών Υποστήριξη ιατρών στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας μεταναστών. Παράλληλα έχει πραγματοποιήσει δημοσιεύσεις και παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια.

60 |

ADVERTORIAL

Πώς να προλάβουμε τις επιπτώσεις από την εμφάνιση υψηλών θερμοκρασιών και καύσωνα

Ο

καύσωνας αποτελεί εποχικό φαινόμενο που παρατηρείται κατά τους θερινούς μήνες για τα δεδομένα των κλιματολογικών συνθηκών της χώρας μας, αλλά και όλων των μεσογειακών χωρών. Το φαινόμενο αυτό γίνεται πιο έντονο στις πόλεις. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αύξηση των περιστατικών καύσωνα, κυρίως στην Ευρώπη, οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αυξάνουν την ισχύ, τη διάρκεια και τη συχνότητά τους. Γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και εγρήγορση για να προστατευτούμε. Παθολογικές καταστάσεις από υψηλές θερμοκρασίες και οδηγίες αντιμετώπισής τους Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ανέρχεται σε όρια μη ανεκτά από τον ανθρώπινο οργανισμό σε συνέργεια με άλλους παράγοντες (υγρασία, άπνοια), δημιουργούνται παθολογικές καταστάσεις ποικίλου βαθμού βαρύτητας που μπορούν να οδηγήσουν σε βαριά νόσηση έως και στο θάνατο. Τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι: δυνατός πονοκέφαλος, ατονία, αίσθημα καταβολής, τάση για λιποθυμία, πτώση της αρτηριακής πίεσης, ναυτία, έμετοι και ταχυπαλμία. Το σύνδρομο της θερμοπληξίας εκδηλώνεται με ξαφνική αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος (>40,5°C), κόκκινο ζεστό και ξηρό δέρμα (η εφίδρωση έχει σταματήσει), ξηρή πρησμένη γλώσσα, ταχυπαλμία, ταχύπνοια, έντονη δίψα, πονοκέφαλος, ναυτία, έμετος, ζάλη, σύγχυση, αδυναμία προσανατολισμού και καθαρής ομιλίας, επιθετική ή παράξενη συμπεριφορά, σπασμοί, απώλεια συνείδησης ή κώμα. Η θεραπεία των ατόμων που παρουσιάζουν τα παραπάνω συμπτώματα, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι υψηλή, πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα, αλλά ως πρώτες βοήθειες μέχρι τη διακομιδή τους σε αυτά θα πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα μέτρα ελάττωσης της θερμοκρασίας του σώμα-

τος όπως: μεταφορά του θερμόπληκτου άμεσα σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό, κατά προτίμηση κλιματιζόμενο, πλήρης έκδυση από τα ρούχα, τοποθέτηση παγοκύστεων ή κρύων επιθεμάτων στον τράχηλο, στις μασχάλες και τη βουβωνική περιοχή, εμβάπτιση σε μπανιέρα με κρύο νερό ή ντους ή ψεκασμό με κρύο νερό, παροχή μικρών γουλιών δροσερών υγρών (νερού ή αραιωμένου χυμού φρούτων, 1 μέρος χυμού σε 4 μέρη νερού), αν μπορεί να καταπιεί. Γενικές οδηγίες προφύλαξης – Παραμονή σε χώρους που κλιματίζονται – Ντύσιμο ελαφρύ και άνετο με ανοιχτόχρωμα ρούχα από πορώδες υλικό – Χρήση καπέλου από υλικό που να επιτρέπει τον αερισμό του κε-

φαλιού – Χρήση μαύρων ή σκουρόχρωμων γυαλιών ηλίου με φακούς που προστατεύουν από την ηλιακή ακτινοβολία – Αποφυγή έκθεσης στον ήλιο, ιδίως για τα βρέφη και τους ηλικιωμένους – Αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας – Αποφυγή πολύωρων ταξιδιών με μέσα συγκοινωνίας που δεν διαθέτουν κλιματισμό - Πολλά χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας και τοποθέτηση δροσερών επιθεμάτων στο κεφάλι και στο λαιμό – Μικρά σε ποσότητα και ελαφριά γεύματα φτωχά σε λιπαρά, με έμφαση στη λήψη φρούτων και λαχανικών – Λήψη άφθονων υγρών (νερού και χυμών φρούτων)

| 61

Τι να κάνετε αν έντομα τσιμπήσουν τα παιδιά σας!

Γράφει η ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΓΙΑΒΉ, MD, PhD, διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

ΣΤΗ ΔΙΆΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΎ και ειδικά την περίοδο των διακοπών που τα παιδιά παίζουν ανέμελα, με ελαφρύ ρουχισμό και γυμνά πόδια πολλές φορές σε εξωτερικό περιβάλλον, τα τσιμπήματα από έντομα είναι πολύ συχνά. Τα πιο συχνά τσιμπήματα είναι από κουνούπια, ψύλλους, ακάρεα, τα οποία προκαλούν χαρακτηριστικά το καθένα εξανθήματα με ελάχιστα συμπτώματα που εύκολα αναγνωρίζονται και αντιμετωπίζονται. Μία τοπική αντιισταμινική κρέμα ή κρέμα με κορτιζόνη είναι αρκετή να ανακουφίσει το σύμπτωμα της φαγούρας και το παιδί να σταματήσει το ξύσιμο της βλάβης που μπορεί να οδηγήσει σε επιμόλυνση. Εάν ο κνησμός εί-

62 |

ναι έντονος, ενδεχομένως να χρειάζεται η λήψη αντιισταμινικού φαρμάκου για λίγες ημέρες. Τα τσιμπήματα από μέλισσα ή σφήκα (υμενόπτερα) μπορεί να προκαλέσουν έντονη τοπική αντίδραση με πόνο και τοπικό οίδημα, αλλά σπανιότερα η αντίδραση μπορεί να είναι αλλεργική (είτε τοπική είτε συστηματική) και να εξελιχθεί σε αναφυλακτική αντίδραση ενδεχομένως σοβαρή, η οποία μπορεί να είναι απειλητική ακόμα και για τη ζωή του παιδιού. Εάν το παιδί παρουσιάσει, εκτός από κνησμό ή κοκκινίλα στο σημείο του τσιμπήματος ή σε όλο το σώμα, και συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα (βήχα, δύσπνοια, βράγχος φωνής, δυσκολία στην αναπνοή), το γαστρεντερικό σύστημα (έμετοι, διάρροια) ή το κυκλοφορικό σύστημα (ζάλη, έντονη υπνηλία, λιποθυμία), τότε θα πρέπει άμεσα να μεταφερθεί σε Κέντρο Υγείας ή νοσοκομείο για την αντιμετώπιση της αναφυλαξίας και αξιολόγηση της γενικής του κατάστασης. Μετά το αναφυλακτικό επεισόδιο, θα πρέπει το παιδί να έχει πάντα σε κάθε δραστηριότητά του ένα σετ αντιμετώπισης αναφυλακτικής αντίδρασης, που θα περιλαμβάνει αυτοενιέμενη αδρεναλίνη (το φάρμακο εκλογής για την αναφυλαξία), αντιισταμινικό και κορτιζόνη, ενώ εάν έχει άσθμα θα πρέπει να έχει μαζί του και το βραγχοδιασταλτικό του. Τέλος, η αναφυλαξία στα υμενόπτερα αποτελεί απόλυτη ένδειξη έναρξης ανοσοθεραπείας, μία διαδικασία απευαισθητοποίησης στο δηλητήριο της σφήκας ή της μέλισσας, κάτι που αποφασίζεται από τον αλλεργιολόγο μετά από εξειδικευμένο αλλεργιολογικό έλεγχο και σκοπό έχει την προστασία του παιδιού από μελλοντικά τσιμπήματα από μέλισσα ή σφήκα. ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΞΕΤΕ Απλές αλλά χρήσιμες συμβουλές για να μειώσουμε την πιθανότητα τσιμπήματος από υμενόπτερα: • Αποφεύγουμε να ντύσουμε τα παιδιά με εμπριμέ λουλουδάτα υφάσματα και δεν αφήνουμε ακάλυπτη

μεγάλη επιφάνεια του σώματος.

• Αποφεύγουμε τις έντονες μυρωδιές αρωμάτων.

• Δεν πατάμε ξυπόλυτοι στο γκαζόν ή σε λιμνάζοντα νερά στην παραλία.

• Αποφεύγουμε τις απότομες κινήσεις εάν μας πλησιάσει μέλισσα.

• Αποφεύγουμε να προσφέρουμε φρούτα και ποτά στην εξοχή.

• Τοποθετούμε σήτες στα κουφώματα του σπιτιού.

• Κρατάμε κλειστά τα παράθυρα στο αυτοκίνητο.

• Αποφεύγουμε τις απότομες κινήσεις εάν πλησιάσει μέλισσα. Εάν όμως τελικά το παιδί τσιμπηθεί από μέλισσα ή σφήκα, διατηρούμε την ψυχραιμία μας, αξιολογούμε και παρακολουθούμε ήρεμα τα συμπτώματα, επικοινωνούμε με τον γιατρό μας και δεν διστάζουμε να κάνουμε την αυτοενιέμενη αδρεναλίνη έγκαιρα, εφόσον κριθεί απαραίτητο. ■

ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΓΙΑΒΉ Η Σταυρούλα Γιαβή, MD, PhD, διευθύντρια Αλλεργιολογικού Τμήματος, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών και εκπαιδεύτηκε στην Παιδιατρική, στην Παιδιατρική Κλινική του Θριασίου Νοσοκομείου. Ειδικεύτηκε στην Αλλεργιολογία στην Αλλεργιολογική Μονάδα της Β’ Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού». Μετά την απόκτηση του τίτλου της ειδικότητας Αλλεργιολογίας, εργάστηκε στο ίδιο Τμήμα ως επιμελήτρια και συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες της ως πανεπιστημιακή υπότροφος στο Τμήμα της Τροφικής Αλλεργίας. Το ειδικό ερευνητικό ενδιαφέρον της εστιάζεται στην Τροφική Αλλεργία των παιδιών, κυρίως στο γάλα, στο αυγό, στα δημητριακά, στο ψάρι και τους ξηρούς καρπούς. Είναι κύρια ερευνήτρια στο Κλινικό Θεραπευτικό Πρωτόκολλο Επαγωγής Ανοχής στο γάλα (SOTI) στα παιδιά με σοβαρή αλλεργία στο γάλα, καθώς επίσης και κύρια ερευνήτρια στο Ερευνητικό Πρωτόκολλο της Nestlé (10.53-NRC) για την επαγωγή ανοχής του αυγού μέσω της κατανάλωσης θερμικά επεξεργασμένης πρωτεΐνης αυγού σε παιδιά με αλλεργία στο αυγό. Η χρήση της μοριακής διάγνωσης στην τροφική αλλεργία και η εφαρμογή της για την πρόγνωση, αλλά και τη θεραπεία των αλλεργικών νοσημάτων είναι βασικά σημεία της κλινικής της έρευνας.

| 63

11 συμβουλές για να περάσετε με ασφάλεια τις διακοπές σας, αν πάσχετε από διαβήτη! Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ

ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΈΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ είναι πλέον η φωτεινή, χαρούμενη προοπτική για όλους. Μετά από μια χρονιά με συνεχόμενο καθημερινό πρωταγωνιστή τον νέο κορονοϊό, με γεγονότα όπως ο ουκρανικός πόλεμος που δοκίμασαν τις αντοχές και «στρέσαραν» τη ζωή όλων, οι καλοκαιρινές διακοπές φαντάζουν σαν ένα όνειρο που όλοι έχουν ανάγκη να ζήσουν. Να απολαύσουν ξανά την ζωή, τη φύση και την εποχή, να αφεθούν στη γλύκα της ξενοιασιάς και της χαλάρωσης, να ανανεωθούν και να ανανεώσουν ενδιαφέροντα και προοπτικές. «Ιδιαίτερα τα άτομα με διαβήτη, η κατά κόρον αναφερθείσα ως ευπαθής ομάδα στον καιρό της καραντίνας, αντιμετωπίζουν σαν ανάγκη ζωής τις καλοκαιρινές διακοπές, ειδικά αυτή τη χρονιά που συσσώρευσε τόσες αγωνίες, άγχη και περιορισμούς. Σε αυτές τις διακοπές όμως θα πρέπει να δώσετε

Δρ ΑΝΔΡΈΑΣ ΜΕΛΙΔΏΝΗΣ, συντονιστής διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital, πρόεδρος Ελληνικού Κολεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων 64 |

προσοχή σε μερικά πράγματα και καταστάσεις για να διασφαλίσετε υγιεινές διακοπές χωρίς απορρύθμιση του διαβήτη και χωρίς κινδύνους επιπλοκών. Κάποιες χρήσιμες συμβουλές μπορούν να αποτελέσουν πυξίδα οδηγιών για γλυκές, ξεκούραστες καλοκαιρινές διακοπές», αναφέρει ο Δρ Ανδρέας Μελιδώνης, συντονιστής διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital, πρόεδρος Ελληνικού Κολεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων (ΕΚΟΜΕΝ).

1. Αποφεύγετε τα βαριά και μεγάλα σε ποσότητα φαγητά το καλοκαίρι. Προτιμάτε τα μικρά και συχνά γεύματα. Επιμένετε σε πράσινες σαλάτες, εύπεπτα ψάρια του αφρού, ψητά και ξηρά φαγητά. Καταναλώνετε τα επιτρεπόμενα από το διαιτολόγιό σας φρούτα, αλλά ξαναμελετήστε τις αντιστοιχίες φρούτων προτού φύγετε για τις διακοπές σας.

2. Προσοχή επίσης ιδιαίτερα στο πρωινό των διακοπών, το οποίο μπορεί να είναι άπαχο γάλα ή γιαούρτι με μαύρο ψωμί ή δημητριακά και φρούτα. Αντισταθείτε στον πειρασμό να τα δοκιμάσετε όλα από τον πρωινό μπουφέ του ξενοδοχείου (εάν βέβαια η επιστροφή στην κανονικότητα του καλοκαιριού, σημαίνει και επιστροφή στα πλούσια ξενοδοχειακά πρωινά).

3. Τα αναψυκτικά και κυρίως τα παγωμένα αποτελούν τη δροσερή νότα ζωής τους μήνες του καλοκαιριού. Μπορείτε χωρίς ιδιαίτερους περιορισμούς να πίνετε οποιοδήποτε light αναψυκτικό θέλετε. Όσον αφορά τους φυσικούς χυμούς, διαβάζετε στο περίβλημα την περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες. Μη λησμονάτε ότι 10 με 15 gr υδατάνθρακες αντιστοιχούν με ένα ισοδύναμο φρούτου.

4. Η διασκέδαση των διακοπών πολλές φορές συνδυάζεται με κατανάλωση αλκοόλ. Μικρή κατανάλωση είναι επιτρεπτή. Η μεγάλη κατανάλωση είναι αφετηρία βραχυπρόθεσμων (κίνδυνος υπογλυκαιμίας) και μακροπρόθεσμων προβλημάτων (αύξηση βάρους). Μπορείτε να πίνετε ποτά που αντιστοιχούν σε 20-25 γρ. οινόπνευ-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

μα ημερησίως σε 2 δόσεις κατανεμημένα. Προσοχή λοιπόν στα οινοπνευματώδη, ειδικά όσοι κάνετε ινσουλίνη, και αν μάλιστα η λήψη οινοπνευματωδών συνοδεύεται από έντονη άσκηση όπως είναι ο χορός, μην ξεχνάτε να τρώτε ενδιάμεσα ένα μικρό γεύμα υδατανθράκων (τοστ, χυμό, φρούτο ή κράκερς) για να αποφύγετε τις υπογλυκαιμίες. Και βέβαια μην οδηγείτε όταν έχετε πιει.

5. Μη ξεχνάτε το δεκατιανό σας προτού κολυμπήσετε. Ένα φρούτο ή ένα μικρό σάντουιτς σας προστατεύει από ανεπιθύμητες υπογλυκαιμίες ενώ κολυμπάτε.

6. Να αποφεύγετε τη μεγάλης διάρκειας έκθεση στον ήλιο. Ιδίως αν κάνετε ινσουλίνη, γιατί επιτυγχάνεται γρηγορότερη απορρόφησή της και έτσι ξαφνικές, ανεξήγητες υπογλυκαιμίες μπορεί να συμβούν. Καλό είναι για το λόγο αυτόν να φοράτε καπέλο. Ίσως καλύτερα να προγραμματίζετε το κολύμπι σας μέχρι τις 11 π.μ. και μετά τις 4 μ.μ. το απόγευμα. Και στο κολύμπι σας, εάν φοράτε αισθητήρες συνεχούς καταγραφής σακχάρου, αποφύγετε τις καταδύσεις για να μη δημιουργηθεί πρόβλημα λειτουργίας στον αισθητήρα.

7. Αποφεύγετε να βάλετε τα πόδια σας μέσα στην καυτή άμμο. Μην περπατάτε χωρίς σανδάλια στην ακρογιαλιά, πάρτε μαζί σας τουλάχιστον δύο ζευγάρια άνετα παπούτσια περιπάτου και αρκετά ζευγάρια κάλτσες για να αλλάζετε. Μην κυκλοφορείτε με γυμνά

πόδια σε αμμουδιές και άγνωστες ακρογιαλιές.

8. Περπατάτε όσον το δυνατόν περισσότερο. Αν ταξιδεύετε με λεωφορείο ή με το αυτοκίνητό σας, κάνετε μικρούς περιπάτους κατά τη διάρκεια των στάσεων. Έχετε μαζί σας κάτι πρόχειρο για φαγητό στην περίπτωση που τα γεύματα καθυστερήσουν. Αν ταξιδεύετε με αεροπλάνο, ειδοποιήστε εγκαίρως -κατά το κλείσιμο του εισιτηρίου- την αεροπορική εταιρεία εάν επιθυμείτε να σας σερβίρουν κάποιο ειδικό γεύμα για άτομα με διαβήτη. Εάν δεν θέλετε να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, προνοήστε να έχετε πάρει κάτι μαζί σας. Ο ξηρός αέρας κατά τη διάρκεια της πτήσης είναι ένα μικρό πρόβλημα. Για το λόγο αυτόν πίνετε αρκετή ποσότητα υγρών, όσο βρίσκεστε μέσα στο αεροπλάνο. Ένα ποτήρι νερό τουλάχιστον για κάθε ώρα πτήσης.

9. Να μην ξεχάσετε όταν φθάσετε στον τόπο του προορισμού σας, να φυλάξετε τις σύριγγες και την ινσουλίνη που δεν θα χρησιμοποιήσετε άμεσα, καθώς και την ένεση γλυκογόνου στο ψυγείο. Η ινσουλίνη διατηρείται σε θερμοκρασία δωματίου για χρονική περίοδο 6 εβδομάδων χωρίς να υποστεί αλλοιώσεις. Οι ταινίες σακχάρου διατηρούνται σε θερμοκρασία 18οC έως 30οC. 10. Ενημερωθείτε για την ύπαρξη νοσοκομείου ή Κέντρου Υγείας κοντά στον τόπο διαμονής σας. Χρή-

| 65

σιμο είναι να έχετε μαζί σας το τηλέφωνο του ιατρού σας. Μην ξεχάσετε το ημερολόγιο αυτοελέγχου για να μπορείτε να διατηρείτε και στις διακοπές σας την επαφή με τον έλεγχο του διαβήτη σας.

11. Φροντίστε και οργανώστε την προσωπική σας λίστα ταξιδιού πριν αναχωρήσετε. Προμηθευθείτε τις απαραίτητες ταινίες για τη μέτρηση σακχάρου από το αίμα ή τα ούρα, για όσο καιρό υπολογίζετε να απουσιάσετε. Αν μετράτε το σάκχαρο στο αίμα, μη λησμονήσετε τη συσκευή μέτρησης σακχάρου αίματος. Θα είναι ένας καλός σύντροφος και μια συσκευή προστασίας και ασφάλειας στις διακοπές σας. Και αν βεβαίως είστε εξοικειωμένοι με τις νέες τεχνολογίες και χρησιμοποιείτε συσκευές συνεχούς καταγραφής του σακχάρου, μην ξεχάσετε τον αισθητήρα και τη συσκευή εφαρμογής του αισθητήρα (όπως του Free Style Libre) προκειμένου με τον πλέον σύγχρονο και ασφαλή τρόπο να παρακολουθείτε συνεχώς το σάκχαρό σας.

Εφοδιαστείτε με τις απαραίτητες σύριγγες, βελόνες ινσουλίνης ή πένες. Την ένεση γλυκογόνου, τα αντιδιαβητικά σας δισκία, εάν κάνετε αγωγή με δισκία. Επίσης τα φάρμακα που αφορούν τυχόν επιπλοκές του διαβήτη. «Εννοείται βέβαια ότι δεν ξεχνάμε την τήρηση των βασικών προληπτικών μέτρων για να εξαλειφθεί ο οποιοσδήποτε κίνδυνος μόλυνσης από τον κορονοϊό. Μέτρα που είναι απαραίτητα ακόμη και για σας που έχετε εμβολιασθεί για να ελαχιστοποιηθεί η όποια πιθανότητα μόλυνσης-μετάδοσης του SARS-CoV-2. Μέτρα ατομικής υγιεινής, υγιεινής χεριών, αποφυγής συνωστισμού και επαφής με αγνώστους στους χώρους διασκέδασης, χρήσης μάσκας όπου χρειάζεται, ιδιαίτερα στους εσωτερικούς χώρους. Για να απολαύσουμε τις διακοπές μας εφαρμόζουμε τα προληπτικά μέτρα και προλαμβάνουμε τις ανεπιθύμητες συνέπειες, που θα μας στερήσουν τη χαρά των διακοπών», καταλήγει ο κ. Μελιδώνης. ■

ΑΝΔΡΈΑΣ ΜΕΛΙΔΏΝΗΣ Ο Ανδρέας Μελιδώνης είναι παθολόγος - διαβητολόγος, συντονιστής διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan Hospital, πρόεδρος Ελληνικού Κολεγίου Μεταβολικών Νοσημάτων. Γεννήθηκε στο Ληξούρι Κεφαλληνίας. Είναι απόφοιτος της Βαρβακείου Πρότυπου Σχολής. Φοίτησε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, από όπου και έλαβε το πτυχίο του με «Άριστα». Έλαβε την ειδικότητα της Παθολογίας το 1984. Απέκτησε την ειδικότητα της Γαστρεντερολογίας το 1986. Απέκτησε την εξειδίκευση της Διαβητολογίας το 1988. Απέκτησε τον τίτλο του διδάκτορα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1994. Διετέλεσε συντονιστής διευθυντής της Α′ Παθ/κής Κλινικής και του Διαβητολογικού Κέντρου, του Κέντρου Παχυσαρκίας και Μεταβολισμού του Τζανείου Νοσοκομείου. Επίσης διετέλεσε επανειλημμένα πρόεδρος της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας και πρόεδρος ομάδων εργασίας της Διαβητολογικής Εταιρείας. Περισσότερες των 300 εργασιών του έχουν παρουσιασθεί σε πανελλήνια συνέδρια, ενώ 200 εργασίες του έχουν παρουσιασθεί σε διεθνή συνέδρια. 52 εργασίες του έχουν βραβευθεί σε ιατρικά συνέδρια και 103 μελέτες του έχουν δημοσιευθεί σε έγκυρα διεθνή περιοδικά (Pubmed - ResearchGate) και έχει συγγράψει 10 βιβλία ιατρικού περιεχομένου. Συμμετείχε σε 63 ερευνητικά προγράμματα του ΕΟΦ.

66 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης βράβευσε ιατρούς δημόσιων νοσοκομείων της πόλης! Ο ΙΑΤΡΙΚΌΣ ΣΎΛΛΟΓΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ και ο Δήμος Θεσσαλονίκης συνδιοργάνωσαν μία βραδιά βράβευσης ιατρών δημόσιων νοσοκομείων της πόλης, καθώς και Συλλόγων, που με το έργο τους συστρατεύθηκαν στη μάχη ενάντια στον παιδικό καρκίνο. Ειδικότερα, για το σημαντικό τους έργο βραβεύτηκαν με τιμητική πλακέτα: η δ/ντρια στη Β′ Παιδιατρική Κλινική του ΑΧΕΠΑ (1991-2003) Κατριού - Νικολακάκη Δωροθέα, η παιδίατρος-αιματολόγος, ομότιμη καθηγήτρια Ιατρικής ΑΠΘ Αθανασιάδου-Πιπεροπούλου, η δ/ ντρια Παιδοογκολογικού Τμήματος ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Παπακωνσταντίνου Τζένη, η δ/ντρια στο Αιματολογικό Τμήμα - Μονάδα Μεταμόσχευσης Μυελού Οστών του ΓΝΘ «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Σακελλάρη Ιωάννα, η παιδίατρος-αιματολόγος-ογκολόγος και συγγραφέας, δ/ντρια στην Ογκολογική Κλινική του ΓΝΘ Ιπποκρατείου (2014) Φραγκανδρέα Σίδη Βασιλική, η προϊσταμένη του Παιδοογκολογικού Τμ. ΑΧΕΠΑ για το έργο του Τμήματος, η προϊσταμένη Παιδοογκολογικού ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ για το έργο του Τμήματος, ο αιματολόγος-ογκολόγος διευθυντής του αιματολογικού τμήματος του ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Φάσας Αθανάσιος, ο δ/ντης του Παιδοογκολογικού Τμήματος του ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Κολιούσκας Δημήτριος, ο παιδοχειρουργός του ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ

κ. Γ. Χάιτας (αντί του δ/ντη Παιδοχειρουργικής Τσικόπουλου Γιώργου, που δεν μπόρεσε να παραβρεθεί), ο αναπλ. καθηγητής Β′ Παιδοχειρουργικής ΑΧΕΠΑ Σπυριδάκης Ιωάννης, ο αναπλ. καθηγητής Α′ Παιδοχειρουργικής ΑΠΘ Σφουγγάρης Δημήτριος, ο αναπλ. καθηγητής Παιδιατρικής - Παιδιατρικής Αιματολογίας & Ογκολογίας ΑΧΕΠΑ Χατζηπαντελής Εμμανουήλ, ο διευθυντής στην Αιματολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Αιμοποιητικών Κυττάρων του ΓΝΘ «Γ. Παπανικολάου» Αναγνωστόπουλος Αχιλλέας, ο παιδοχειρουργός ΑΠΘ Πετρόπουλος Αναστάσιος, ο μετεκπαιδευθείς στην Παιδιατρική Αιματολογία Ογκολογία, Β′ Παιδιατρική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Παπαγεωργίου Θεοδότης, ο Τσανάκας Ιωάννης, εξ ονόματος των Αγωνιστών του Προγράμματος «Νοσηλευτική Φροντίδα στο σπίτι», η Τσακίρη Αθανασία η οποία ως διαχειρίστρια της Δωρεάς Παντελάκη στηρίζει το έργο της «ΛΑΜΨΗΣ», η πρόεδρος της «ΣΤΟΡΓΗΣ» Τίμη Μπακατσέλου, ο πρόεδρος της «ΛΑΜΨΗΣ» Σανδάλης Δημήτριος, η συντονίστρια Ευχών Γραφείου Β. Ελλάδας του «MAKE A WISH» Μάνογλου Άννα. Στους βραβεύσαντες δωρίσθηκε και το βιβλίο «Τα κειμήλια του Πρωτάτου», Έκδοση της Αγιορειτικής Εστίας. ■

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΌ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΛΆΡΙΣΑΣ

Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Παίδων!

ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΊΑ ΜΟΝΆΔΑΣ Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) Παίδων στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας ανακοίνωσαν ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης και η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα. Το έργο αυτό (κατασκευή και προμήθεια ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού) θα υλοποιηθεί με τη χορηγία της οικογένειας του επιχειρηματία Ξενοφώντα Καντώνια. Στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Υγείας συμμετείχε ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κωνσταντίνος Αγοραστός, ο επιχειρηματίας Ξ. Καντώνιας με τα παιδιά του και ο διοικητής της 5ης Υγειονομικής Περιφέρειας Φώτης Σερέτης. Συζητήθηκαν οι λεπτομέρειες της υλοποίησης του έργου και η στελέχωσή του, και τονίστηκε η σημασία του έργου για τη διασφάλιση της υγείας των παιδιών στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας αλλά και της Στερεάς Ελλάδας. Με την απόφαση αυτή γίνεται πράξη ένα αίτημα πολλών ετών με τη συμβολή μιας σημαντικής ιδιωτικής χορηγίας. ■

| 67

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΦΡΟΔΊΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΏΝ ΝΌΣΩΝ «ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΥΓΓΡΌΣ»

Συμβουλές για σεξ με ασφάλεια στις διακοπές ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις καραδοκούν

Γράφει η ΗΛΈΚΤΡΑ ΝΙΚΟΛΑΐΔΟΥ, καθηγήτρια ΔερματολογίαςΑφροδισιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Α’ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός».

ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΈΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ συνδυάζονται συχνά με εντονότερη σεξουαλική δραστηριότητα. Η χαλάρωση των διακοπών και ο περισσότερος ελεύθερος χρόνος οδηγούν πολλά άτομα σε σεξουαλικές επαφές με περιστασιακούς συντρόφους, καθώς και σε επαφές σε ασυνήθιστους χώρους. Ωστόσο, οι απρόσεχτες σεξουαλικές επαφές συνεχίζουν να προκαλούν προβλήματα -όπως η μετάδοση λοιμώξεων και η ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη- και στις διακοπές. Οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις καραδοκούν και τα καινούρια περιστατικά κάθε χρόνο είναι πολλά, κυρίως μεταξύ των ατόμων με πολλαπλούς σεξουαλικούς συντρόφους, που δεν χρησιμοποιούν πάντα προφυλακτικό.

68 |

ΤΙ ΔΕΝ ΠΡΈΠΕΙ ΛΟΙΠΌΝ ΝΑ ΚΆΝΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ, ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΊΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΊΣ: ΟΧΙ σεξ χωρίς προφυλακτικό. Έρευνες στη χώρα μας έχουν δείξει ότι από τους σεξουαλικά ενεργούς Έλληνες, τουλάχιστον τέσσερις στους δέκα ενηλίκους και ένας στους δύο εφήβους απολαμβάνουν το σεξ χωρίς προφυλακτικό. Ωστόσο, αυτό τους εκθέτει σε αυξημένο κίνδυνο για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, μερικά από τα οποία είναι αρκετά συχνά. Διεθνείς στατιστικές αποκαλύπτουν ότι τουλάχιστον το 75% των ανδρών και γυναικών μολύνεται κάποια στιγμή στη ζωή τους από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ορισμένα στελέχη του οποίου προκαλούν κονδυλώματα και άλλα καρκίνο. Επιπρόσθετα, ένα στα τέσσερα άτομα έχει μολυνθεί κάποια στιγμή στη ζωή τους από τον έρπητα των γεννητικών οργάνων, ενώ πολλά είναι και τα κρούσματα λοιμώξεων από χλαμύδια, τριχομονάδες, γονόκοκκο, καθώς και τα περιστατικά σύφιλης, ηπατίτιδας και HIV/ AIDS λοίμωξης. Το προφυλακτικό είναι, επιπλέον, και ένας αποτελεσματικός τρόπος αντισύλληψης. ΟΧΙ απρόσεκτη επιλογή συντρόφου. Η υπεύθυνη επιλογή συντρόφου διατηρεί τη σημασία της ακόμα και εάν γίνεται χρήση προφυλακτικού. Το προφυλακτικό δεν παρέχει 100% αποτελεσματικότητα από τη μετάδοση όλων των λοιμώξεων, συνεπώς η χρήση του δεν πρέπει να αποτελεί άλλοθι για επαφές με πολλαπλούς συντρόφους, κάποιοι από τους οποίους μπορεί να έχουν σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου και να πάσχουν ή να είναι φορείς σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων. ΟΧΙ προφυλακτικά στο αυτοκίνητο. Είναι εξαιρετικά ευάλωτα στη ζέστη και μπορεί να υποστούν φθορά που μειώνει την αποτελεσματικότητά τους. Επομένως, ένα ξεχασμένο προφυλακτικό στο ντουλαπάκι του αυτοκινήτου δεν πρέπει να χρησιμοποιείται. ΟΧΙ σεξ σε υπαίθριους χώρους χωρίς έλεγχο. Ανα-

ζητήστε εμφανείς ενδείξεις ζωυφίων (π.χ. φωλιές) και δηλητηριώδη φυτά όπως οι τσουκνίδες και αποφύγετε το σεξ σε εμφανή περάσματα ζώων ή σε περιοχές με πυκνή βλάστηση, αν θέλετε να αποφύγετε ένα δερματικό εξάνθημα στο γυμνό δέρμα σας ή, χειρότερα ακόμα, ένα τσίμπημα εντόμου. ΟΧΙ σεξ χωρίς «υπόστρωμα». Ιδανικά, αν θέλετε να κάνετε σεξ σε υπαίθριο χώρο πρέπει να χρησιμοποιείτε οπωσδήποτε ένα καθαρό «υπόστρωμα» (π.χ. πετσέτα θαλάσσης, sleeping bag, κουβέρτα), γιατί το έδαφος, ακόμα και η άμμος δίπλα στο νερό, περιέχει μικρόβια. Επιπλέον, η τριβή της άμμου στα γεννητικά όργανα μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς, οι οποίοι με τη σειρά τους καθιστούν ευκολότερη τη μετάδοση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων, αλλά και λοιμώξεων από τους μικροοργανισμούς της άμμου. Καλό είναι οι γυναίκες να αποφεύγουν ακόμα και να κάθονται στην άμμο μόνο με το μαγιό, χωρίς να χρησιμοποιούν πετσέτα. ΟΧΙ σεξ στο νερό. Μπορεί να αναπαριστάται στις κινηματογραφικές ταινίες και τις τηλεοπτικές σειρές ως ιδιαίτερα αισθησιακό, αλλά για πολλούς λόγους δεν είναι καλή ιδέα. Ο πρώτος λόγος είναι ότι αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα, επειδή το νερό ξεπλένει τα φυσικά λιπαντικά του δέρ-

ματος (το σμήγμα), επιτρέποντας περισσότερη τριβή, η οποία πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο μικρορρήξης της συνεχείας του δέρματος, δηλαδή μικρών εκδορών. Από τις εκδορές αυτές μπορεί στη συνέχεια να εισέλθουν εύκολα στον οργανισμό βακτήρια και ιοί. Επιπλέον, η σωστή τοποθέτηση του προφυλακτικού είναι δύσκολη μέσα στο νερό, αλλά και τα προφυλακτικά αλλοιώνονται από την επαφή τους με το νερό και δεν διατηρούν την αποτελεσματικότητά τους. Μην ξεχνάτε το αντιηλιακό. Αν δεν συνηθίζετε να κάνετε γυμνισμό, είναι προφανές ότι κάποια σημεία στο σώμα σας δεν θα έχουν εκτεθεί στον ήλιο. Τα τμήματα αυτά (π.χ. θηλές μαστών, γλουτοί) είναι ευάλωτα στο ηλιακό έγκαυμα, επομένως χρειάζονται αντιηλιακή προστασία. Ακολουθώντας, λοιπόν, τις παραπάνω απλές οδηγίες, μπορούμε να ζήσουμε ένα ονειρεμένο καλοκαίρι, χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις! ■

ΗΛΈΚΤΡΑ ΝΙΚΟΛΑΐΔΟΥ Η Ηλέκτρα Νικολαΐδου γεννήθηκε στην Αθήνα και τελείωσε με «Άριστα» την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» και μετεκπαιδεύτηκε για 2,5 χρόνια στο Cedars-Sinai Medical Center, UCLA, στο Λος Άντζελες. Σήμερα είναι καθηγήτρια Δερματολογίας-Αφροδισιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και εργάζεται στο Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός». Είναι υπεύθυνη του Τμήματος Σεξουαλικώς Μεταδιδομένων Λοιμώξεων του νοσοκομείου, καθώς και των Ιατρείων Ψωρίασης και Λεύκης. Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμες ερευνητικές εργασίες σε διεθνή ιατρικά περιοδικά και έχει δώσει πολλές διαλέξεις σε ελληνικά και διεθνή δερματολογικά συνέδρια. Εκπροσωπεί την Ελλάδα στην IUSTI (International Union against Sexually Transmitted Infections) και στη UEMS (European Union of Medical Specialists). Είναι μέλος της HPV Task Force και της Honours and Awards Committee της European Academy of Dermatology and Venereology. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου (Ταμίας) της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας.

| 69

ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΔΥΤΙΚΉΣ ΑΤΤΙΚΉΣ ΑΡΙΣΤΕΊΔΗΣ ΧΑΝΔΡΙΝΌΣ Οπτικός - οπτομέτρης, επίκ. καθηγητής Οπτικής & Οπτομετρίας, Τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.

ΤΙ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΞΈΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΑ ΓΥΑΛΙΆ ΗΛΊΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΎΣΕΤΕ ΤΑ ΜΆΤΙΑ ΣΑΣ! επίκ. καθηγητής του τομέα Οπτικής & Οπτομετρίας στο τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, μας απαντά στα πιο συνηθισμένα ερωτήματα:

Συνέντευξη στον ΑΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΙΤΗ

ΜΠΟΡΕΊ Ο ΉΛΙΟΣ ΝΑ ΕΊΝΑΙ ΧΑΡΆ και διασκέδαση, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες, όμως μπορεί να καταστεί πολύ επικίνδυνος για την υγεία μας. Ειδικά για τα μάτια μας, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επιβλαβής, αν δεν λάβουμε μέτρα προστασίας, όπως τα προστατευτικά γυαλιά ηλίου. Έτσι, τα γυαλιά ηλίου δεν είναι απλώς ένα απαραίτητο αξεσουάρ μόδας, αλλά πρέπει να έχουν κατάλληλες προδιαγραφές και να προσέξουμε κάποια χαρακτηριστικά κατά την αγορά τους. Ο Αριστείδης Χανδρινός, οπτικός - οπτομέτρης,

70 |

— Πόσο επικίνδυνη είναι η ηλιακή ακτινοβολία και τι περιέχει; Η ηλιακή ακτινοβολία περιλαμβάνει μια «ορατή» περιοχή, που αφορά την πανδαισία των χρωμάτων που όλοι βλέπουμε, και δύο «αόρατες» περιοχές, δηλαδή περιοχές με ακτινοβολίες που δεν είναι ορατές από τον άνθρωπο. Πρόκειται για την υπεριώδη και την υπέρυθρη περιοχή ακτινοβολιών. Την καλούμε περιοχή, γιατί δεν πρόκειται για μια συγκεκριμένη ακτινοβολία, αλλά ομάδες ακτινοβολιών, μεταβλητής έντασης και με διαφορετικά αποτελέσματα.

— Ποιες από αυτές είναι πιο επικίνδυνες; Από όλες αυτές τις ακτινοβολίες διακρίνουμε τις αποδεδειγμένα επικίνδυνες, που δεν είναι άλλες από τις υπεριώδεις ακτίνες (γνωστές και σαν ακτινοβολία UV) και ακτινοβολίες εν δυνάμει επικίνδυνες, όπως οι υπέρυθρες ακτίνες.

— Τι καθορίζει αυτήν την επικινδυνότητα; Η επικινδυνότητα έχει να κάνει αφενός με τη φύση των ακτίνων ή αλλιώς με το μήκος κύματος. Οι υπεριώδεις (UV) έχουν μικρό μήκος κύματος, ενώ οι υπέρυθρες

| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

Ο κ. Αριστείδης Χανδρινός.

(IR) πολύ μεγάλο μήκος κύματος. Έτσι οι υπεριώδεις γίνονται πιο διεισδυτικές στο ανθρώπινο σώμα (και στα μάτια βέβαια), σε αντίθεση με τις υπέρυθρες που έχουν περισσότερο επιφανειακή δράση. Αφετέρου, σημαντικός και καθοριστικός παράγοντας των αποτελεσμάτων από τη δράση τους είναι ο συσσωρευτικός παράγων, όπου τα αποτελέσματα από την έκθεση είναι πολύ πιο έντονα, όταν ο χρόνος έκθεσης σε αυτές αυξάνεται.

— Ποιες είναι οι επιπτώσεις στον οφθαλμό από την έκθεση στην υπεριώδη; Η επίπτωση της υπεριώδους ακτινοβολίας στα μάτια μας είναι πολυδιάστατη. Εποχικοί παράγοντες όπως ο καιρός, το υψόμετρο, η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι

αντανακλάσεις από τις γύρω επιφάνειες είναι καθοριστικοί. Έτσι, η μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο σχετίζεται με την εμφάνιση μιας σειράς από οφθαλμικές παθήσεις, όπως ο καρκίνος των βλεφάρων, η φωτοκερατίτιδα, ο πρώιμος καταρράκτης και οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις της ωχράς κηλίδας.

— Πότε ο άνθρωπος άρχισε να χρησιμοποιεί γυαλιά ηλίου; Αρχικά ο άνθρωπος δεν είχε ιδιαίτερη ανάγκη προστασίας από τον ήλιο, αφού ζούσε κυρίως μέσα σε σπήλαια ή σε πυκνά παρθένα δάση, ενώ μετακινιόταν και κυνηγούσε στο ξημέρωμα ή το σούρουπο, που η ηλιακή ακτινοβολία ήταν περιορισμένη Ιστορικά αναφέρεται η πρώτη εμφάνιση βαμμένου

| 71

φακού στην Κίνα περί τον 12ο αιώνα, οι δικαστές χρησιμοποιούν επίπεδους φακούς από κρύσταλλο χαλαζία, που τους χρωμάτιζαν με καπνό για να αποκρύπτουν τις εκφράσεις τους από τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια της εξέτασής τους. Επίσης, οι Εσκιμώοι αλλά και οι Ινδιάνοι των Άνδεων χρησιμοποιούσαν ειδικά επεξεργασμένα δέρματα και αραιά πλεγμένα υφάσματα, που έφεραν κατακόρυφες σχισμές για να προφυλάξουν τα μάτια τους από την ηλιακή ακτινοβολία και τις εκτυφλωτικές αντανακλάσεις της υπεριώδους στο χιόνι. Στα μέσα του 19ου αιώνα μέχρι με την εμφάνιση της ατμομηχανής, αλλά και των πρώτων ανοιχτών αυτοκινήτων, η έκθεση στον αέρα, στη σκόνη και τον ήλιο των πρώτων επιβατών οδηγεί στην κατασκευή των πρώτων προστατευτικών γυαλιών με τη σημερινή τους μορφή.

— Ποια είναι τα κριτήρια επιλογής των γυαλιών ηλίου; Τα κριτήρια επιλογής των κατάλληλων γυαλιών ηλίου, εκτός από το αισθητικό, που είναι βέβαια καθαρά υποκειμενικό, περιλαμβάνουν: το πιο σημαντικό κριτήριο, αυτό της προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία. Γενικά, επιλέγουμε γυαλιά ηλίου με φακούς που παρέχουν προστασία τουλάχιστον 99% από τη UVB και 95% από τη UVA ακτινοβολία. Επίσης δυνατό κριτήριο είναι το χρώμα των φακών, καθώς επηρεάζει το πώς αντιλαμβανόμαστε την αντίθεση των αντικειμένων και τη διαφοροποίηση των χρωμάτων.

— Τα γυαλιά ηλίου έχουν ημερομηνία λήξης; Η απάντηση στο ερώτημα γίνεται πιο εύκολη, αν αναρωτηθείτε πότε αλλάξατε για τελευταία φορά γυαλιά ηλίου. Αν η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι «πάνε χρόνια, πού να θυμάμαι τώρα», είναι πιθανό ότι τα μάτια σας κινδυνεύουν. Στο ίδιο συμπέρασμα θα καταλήξουμε και αν δεν έχετε προμηθευτεί τα γυαλιά σας από ένα κατάστημα οπτικών, αλλά από υπαίθριες αγορές ή πωλητές, μέσω Ιντερνετ ή από άλλες μη αξιόπιστες πηγές. Ο πιο κατάλληλος να σας συμβουλέψει είναι ο

οπτικός σας, που συνήθως διαθέτει ειδικές συσκευές ελέγχου και μέτρησης της προστατευτικής τους αξίας.

— Τι άλλο πρέπει κανείς να προσέξει κατά την αγορά ενός ζεύγους γυαλιών ηλίου; Να επιλέξει πολύ ακριβά γυαλιά; Θα έχει περισσότερη προστασία; Ας δούμε κάποια βασικά βήματα που πρέπει να κάνει κανείς κατά την προμήθεια γυαλιών ηλίου: 1. Τα γυαλιά ηλίου μπορεί να έχουν διάφορες τιμές ανάλογα με το εργοστάσιο και το brand name που χρησιμοποιούν, αλλά τα πιο ακριβά δεν σημαίνει ότι είναι και πιο προστατευτικά. Μπορεί όλα να είναι εξίσου προστατευτικά, αρκεί να τα προμηθευτείτε από οπτικό κατάστημα το οποίο και εμπιστεύεστε.

2. Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιο μεγάλα, ώστε να καλύπτουν μεγάλο τμήμα του προσώπου, ενώ τη μέγιστη προστασία παρέχουν όσα το «αγκαλιάζουν» και από τα πλάγια (τύπος μάσκα).

3. Οι σκουρόχρωμοι φακοί μπορεί να μοιάζουν πιο προστατευτικοί, όμως δεν είναι το χρώμα αλλά τι φίλτρα έχουν ενσωματωθεί στο φακό. Οι σκουρόχρωμοι φακοί βέβαια παρέχουν περισσότερη άνεση στον χρήστη, άρα λιγότερο θάμπωμα από το έντονο φως.

— Τελικά ποιος τύπος φακού παρέχει τη μέγιστη προστασία; Στη σημερινή εποχή, ειδικά όσοι ζουν και εργάζονται στις πόλεις, χρειάζονται γυαλιά ηλίου καθημερινά, καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Δυστυχώς, ούτε καν ο ένας στους τρεις δεν φορά γυαλιά ηλίου κάθε φορά που βγαίνει από το σπίτι του, και χωρίς αυτά η όραση κινδυνεύει. Για τον καθένα η επιλογή του πιο προστατευτικού φακού έχει να κάνει και με τις συνήθειες, τη δουλειά ή τα χόμπι του. Έτσι όσοι ασχολείστε με αθλήματα, χρειάζεστε γυαλιά με πράσινους ή γκρι φακούς, που αυξάνουν την αντίθεση (κοντράστ). Για επαγγελματίες αλλά και ερασιτέχνες οδηγούς θα συνιστούσα πολωμένους φακούς, που μειώνουν τις αντανακλάσεις από τους δρόμους και τις μεταλλικές επιφάνειες αυτοκινήτων και κτιρίων, ώστε να είναι πιο ασφαλής η οδήγηση. ■

ΑΡΙΣΤΕΊΔΗΣ ΧΑΝΔΡΙΝΌΣ Ο Αριστείδης Χανδρινός είναι οπτικός - οπτομέτρης, διδάκτωρ της Σχολής Οπτομετρίας του Πανεπιστημίου Cardiff της Ουαλίας και παράλληλα είναι επίκ. καθηγητής του τομέα Οπτικής & Οπτομετρίας στο τμήμα Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής . Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και άρθρων σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, ενώ είναι διορθωτής (reviewer) σε διεθνή οφθαλμολογικά περιοδικά (όπως το Ophthalmology Research). Είναι μέλος του Ερευνητικού Εργαστηρίου Οπτικής Μετρολογίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και ιδρυτής της Κλινικής Οπτομετρικού Ελέγχου στο Ιατρείο του Πανεπιστημίου.

72 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΚΟΖΑΝΗΣ «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ»

Οι πρώτες βοήθειες σε περίπτωση πνιγμού στη θάλασσα ή στην πισίνα! ΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΚΟΖΆΝΗΣ «ΜΑΜΑΤΣΕΙΟ» μας ενημερώνει για τις πρώτες βοήθειες που πρέπει να δώσετε σε κάποιον που πνίγεται στη θάλασσα ή στην πισίνα σε περίπτωση που χρειαστεί να μπείτε σε ρόλο διασώστη. Τα αίτια του πνιγμού είναι ποικίλα και περιλαμβάνουν: • Την κόπωση.

• Τον τραυματισμό της κεφαλής κατά την κατάδυση.

• Την κατανάλωση αλκοόλ και τη χρήση ηρεμιστικών.

• Διάφορα αιφνίδια αίτια με οξύ χαρακτήρα (π.χ. έμφραγμα του μυοκαρδίου, κρίση επιληψίας). Ακόμα κι αν είστε δεινοί κολυμβητές, επιλέξτε να πέσετε στη θάλασσα μόνον εφόσον κρίνεται απολύτως απαραίτητο (για παράδειγμα, αν δεν υπάρχει ναυαγοσώστης στην παραλία). Σε περίπτωση που κληθείτε να παίξετε το ρόλο του διασώστη, είναι σημαντικό να μην υπερκτιμήσετε την αντοχή σας και να έχετε κάποιο άλλο άτομο μαζί σας έτοιμο να καλέσει βοήθεια. Κι αυτό γιατί κατά τη διάσωση η ασφάλειά σας βρίσκεται σε κίνδυνο, μιας και το «θύμα» μπορεί να σας παρασύρει. Αν χρειαστεί να αναλάβετε δράση, αρχικά πετάξτε ή δώστε στον άνθρωπο που κινδυνεύει ένα σωσίβιο ή κάποιο άλλο αντικείμενο που επιπλέει (π.χ. ένα ξύλο) για να κρατηθεί. Αν χρειαστεί να βουτήξετε, αποφύγετε τις βουτιές και κολυμπήστε με το κεφάλι εκτός νερού ώστε να διατηρείτε συνέχεια οπτική επαφή με το θύμα. Για λόγους δικής σας ασφάλειας, προσεγγίστε κι αρπάξτε αυτόν που πνίγεται από πίσω, περνώντας το χέρι σας πάνω από τον ώμο του και πιάνοντάς τον από την αντίθετη μασχάλη. Για ποιο λόγο επιβάλλεται αυτή η λαβή; Για να αποφύγετε το ενδεχόμενο να σας αντιμετωπίσει ως σανίδα σωτηρίας και να σας βουλιάξει μέσα στον πανικό του. Στη συνέχεια, προσπαθήστε να τον ηρεμήσετε και τραβήξτε τον προς την ακτή, φροντίζοντας να παραμένει σε ύπτια στάση με το κεφάλι του έξω από το νερό και υπενθυμίζοντάς του να μην κουνιέται. Αν το θύμα έχασε τις αισθήσεις του στη μάχη με τα

κύματα, δεν έχετε παρά να τον βγάλετε σε κάποιο σταθερό σημείο (π.χ. ακτή, βάρκα) και να ακολουθήσετε τα εξής βήματα: 1. Τοποθετήστε το αυτί σας κοντά στο στόμα του και δείτε αν αναπνέει ακόμα.

2. Αν δεν αντιλαμβάνεστε την αναπνοή του, θα πρέπει να του δώσετε το «φιλί της ζωής» άμεσα, κι αυτό γιατί ο κρίσιμος χρόνος για να διατηρηθεί η εγκεφαλική του υγεία είναι περιορισμένος και διαρκεί μόλις 4 λεπτά. Μετά το πέρας αυτού του διαστήματος, το θύμα κινδυνεύει να εμφανίσει μόνιμες εγκεφαλικές βλάβες. ΠΏΣ ΘΑ ΚΆΝΕΤΕ ΤΕΧΝΗΤΉ ΑΝΑΠΝΟΉ; 1. Ανασηκώστε το σαγόνι του άτυχου κολυμβητή και πιέστε ελαφρά το κεφάλι του προς τα πίσω, ώστε να ανοίξει η αναπνευστική οδός. Έπειτα, ανοίξτε το στόμα του και καθαρίστε το από τα ξένα σώματα (π.χ. βότσαλα, άμμος, φύκια) που μπορεί να υπάρχουν σε αυτό. Κλείστε τη μύτη του, εφαρμόστε τα χείλη σας στα δικά του και δώστε δύο εμφυσήσεις. Οι τελευταίες πρέπει να έχουν ίδια διάρκεια με μία δική σας εκπνοή.

2. Μετά τις δύο εμφυσήσεις, ήρθε η ώρα να δείτε αν η καρδιά του λειτουργεί ελέγχοντας το σφυγμό του. Πώς θα τον ανιχνεύσετε; Βάλτε τον δείκτη και τον μέσο σας στην καρωτίδα του. Σε περίπτωση που υπάρχει σφυγμός, συνεχίστε κανονικά τη διαδικασία της τεχνητής αναπνοής δίνοντας μια εμφύσηση κάθε 5 δευτερόλεπτα.

3. Αν δεν υπάρχουν σημάδια σφυγμού, θα χρειαστεί να προχωρήσετε άμεσα σε καρδιακές συμπιέσεις προς το θύμα. Ενώστε τον δείκτη και τον μέσο σας και βρείτε το σημείο όπου ενώνονται τα πλευρά του θύματος (κοντά στη μέση του στέρνου). Πλέξτε τα δάχτυλά σας και ακουμπήστε το πίσω μέρος της παλάμης σας σε αυτό το σημείο. Στη συνέχεια, τεντώστε τα χέρια σας και αρχίστε τις συμπιέσεις. Σημειώστε ότι ο θώρακας του θύματος πρέπει να κατεβαίνει 3-4 εκατοστά σε κάθε συμπίεση και ότι οι πιέσεις πρέπει να γίνονται ανά ένα δευτερόλεπτο. Κάθε 15 συμπιέσεις πρέπει να σταματάτε για να κάνετε 2 τεχνητές αναπνοές.

4. Τέλος, όταν συνέλθει ο κολυμβητής που τον δάμασαν τα κύματα, γυρίστε τον στο πλάι για να βγάλει το νερό του και καλέστε ασθενοφόρο. ■

| 73

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΦΡΟΔΊΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΏΝ ΝΌΣΩΝ «ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΥΓΓΡΌΣ»

Τι να κάνετε για να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε το ηλιακό έγκαυμα!

Γράφει η ΧΑΡΙΤΩΜΈΝΗ ΒΑΒΟΎΛΗ, δερματολόγος-αφροδισιολόγος, Επιμελήτρια Α′, 1η Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός».

ΤΟ ΗΛΙΑΚΌ ΈΓΚΑΥΜΑ ΕΊΝΑΙ ΒΛΆΒΗ του δέρματος από την υπερβολική έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου (UV). Είναι πολύ συχνό και κυρίως σε νεαρά άτομα. Όλοι κινδυνεύουν από έγκαυμα, όμως ιδιαίτερα επιρρεπή σε σοβαρά εγκαύματα φαίνεται να είναι κυρίως τα βρέφη, τα μικρά παιδιά, καθώς και τα πολύ ανοιχτόχρωμα άτομα με φακίδες, μπλε μάτια, κόκκινα ή ξανθά μαλλιά. Η πιθανότητα ηλιακού εγκαύματος αυξάνεται ανάλογα και με:

74 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ • Το χρόνο έκθεσης στον ήλιο.

• Τη λήψη ορισμένων φαρμάκων όπως αντιβιοτικά, π.χ. δοξυκυκλίνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), ρετινοειδή, διουρητικά κ.ά.

• Την ένταση των ακτίνων UV, που επηρεάζεται από την ώρα της ημέρας, το υψόμετρο, την εγγύτητα στον Ισημερινό.

• Την καταστροφή του όζοντος. Θα πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπόψη ότι στη διάρκεια μιας φωτεινής, συννεφιασμένης μέρας με λίγα σύννεφα είναι πιθανό να απορροφηθεί το 60-85% της ποσότητας της υπεριώδους ακτινοβολίας που υπάρχει σε μια καθαρή και φωτεινή ημέρα. Επίσης, η άμμος,

το νερό (καθώς και το χιόνι) μπορούν να αντανακλούν έως και το 85% των ακτίνων του ήλιου. Ακόμη και στη σκιά, μπορεί να απορροφάται έως και το 50% του ηλιακού φωτός μέσω της αντανάκλασης. Το ηλιακό έγκαυμα προκαλείται κυρίως από την υπεριώδη ακτινοβολία UVB του ηλίου και φτάνει στην επιφάνεια της γης κυρίως τις μεσημεριανές ώρες. Κλινικά το έγκαυμα από τη UVB εμφανίζεται 12-24 ώρες μετά την έκθεση, αλλά εάν αυτή είναι υπερβολική, εμφανίζεται πολύ νωρίτερα. Τα αιμοφόρα αγγεία του δέρματος διαστέλλονται, δημιουργείται ερυθρότητα, φλεγμονή και πρήξιμο. Το σώμα στέλνει κύτταρα του ανοσοποιητικού για να επιδιορθώσει τη βλάβη. Ενώ ορισμένα κύτταρα του δέρματος μπορούν να επισκευαστούν, μερικά πεθαίνουν (απόπτωση κυττάρων της επιδερμίδας). Η υπεριώδης ακτινοβολία UVA που εκπέμπεται από τον ήλιο ή τεχνητές πηγές είναι λιγότερο ερυθηματογόνος από τη UVB, αλλά μπορεί επίσης υπό συνθήκες να κάψει το δέρμα. Τα solarium είναι συσκευές που εκπέμπουν φως κυρίως στο φάσμα της UVA ακτινοβολίας διεγείροντας τα μελανοκύτταρα στην παραγωγή μελανίνης. Έχει πλέον αναγνωριστεί η σημαντική συμβολή της UVA στην πρόκληση παθολογικών καταστάσεων στο δέρμα όπως: φωτογήρανση, φωτο-καρκινογένεση, φωτο-δερματοπάθειες. Το έγκαυμα εμφανίζεται με τα γνωστά συμπτώματα: κοκκίνισμα, ευαισθησία, πόνο, πρήξιμο και σε κάποιες περιπτώσεις φυσαλίδες, φουσκάλες. Μπορεί να υπάρχει οίδημα στα άκρα και το πρόσωπο, ενώ πυρετός, ταχυκαρδία, ναυτία και υπόταση συνοδεύουν μεγάλης επιφάνειας και βαρύτητας εγκαύματα. Μετά από μερικές μέρες ακολουθεί απολέπιση (ξεφλούδισμα) των εγκαυματικών επιφανειών. Στις περιοχές αυτές μπορεί αργότερα να εμφανιστούν κηλίδες, δυσχρωμίες, σπίλοι (ελιές), αγγειακές βλάβες, ρυτίδες, χαλάρωση, ενώ αυξάνεται η πιθανότητα καρκινογένεσης με την πάροδο του χρόνου. Το ηλιακό έγκαυμα ποικίλλει σε έκταση και βαρύτητα και τα σοβαρά εγκαύματα χρήζουν άμεσης ιατρικής αντιμετώπισης. ΣΕ ΠΕΡΊΠΤΩΣΗ ΕΓΚΑΎΜΑΤΟΣ: 1. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να απομακρυνθείτε αμέσως από τον ήλιο.

2. Κάντε συχνά δροσερά μπάνια ή ντους. Η έγκαιρη ψύξη (μέσα σε 30 λεπτά από το έγκαυμα) μειώνει το βάθος και τον πόνο, αλλά πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η υπερβολική ψύξη μπορεί να οδηγήσει σε υποθερμία. Θα πρέπει να γίνεται με κρύο νερό 10-25οC και όχι με παγωμένο, καθώς το τελευταίο μπορεί να προκαλέσει

| 75

περαιτέρω βλάβη.

3. Μόλις βγείτε από την μπανιέρα ή το ντους, στεγνώστε απαλά και αφήστε λίγο νερό στο δέρμα. Στη συνέχεια, εφαρμόστε μια ενυδατική κρέμα, ώστε να παγιδευτεί το νερό κι αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της ξηρότητας.

4. Μην αντιμετωπίζετε τα ηλιακά εγκαύματα με προϊόντα που μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα ή να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση.

5. Μπορείτε να πάρετε παυσίπονο (ασπιρίνη, ιβουπροφαίνη ή εναλλακτικά παρακεταμόλη) για τον πόνο.

6. Η κατανάλωση επιπλέον νερού βοηθά στην πρόληψη της αφυδάτωσης.

7. Αφήστε τις φυσαλίδες ή τις φουσκάλες μέχρι το δέρμα να επουλωθεί. Συνιστάται ήπια αντισηψία (π.χ. με οκτενιδίνη) και αν σπάσουν ή διανοιχτούν, εφαρμογή και τοπικών αντιβιοτικών αλοιφών (π.χ. φουσιδικού οξέος, μουπιροσίνης).

8. Μην ξεφλουδίζετε το δέρμα, αφήστε το να ξεκολλήσει μόνο του. ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ ΑΜΈΣΩΣ ΙΑΤΡΙΚΉ ΘΕΡΑΠΕΊΑ ΕΆΝ ΥΠΆΡΧΟΥΝ: 1. Φουσκάλες σε περισσότερο από το 20% του σώματος (όπως ένα ολόκληρο πόδι, ολόκληρη η πλάτη ή και τα δύο χέρια).

2. Έντονο πρήξιμο.

3. Κρυάδες.

76 |

4. Έντονος πόνος.

5. Πυρετός.

6. Σημάδια αφυδάτωσης, όπως ζάλη, ξηροστομία, κόπωση, δίψα και μειωμένη ούρηση.

7. Σημάδια μόλυνσης, εκροή πύου από τις φουσκάλες.

8. Ηλιακό έγκαυμα σε μωρό κάτω του 1 έτους. Η ηλιοθεραπεία δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να περάσετε το χρόνο σας. Μπορείτε να αποτρέψετε το ηλιακό έγκαυμα και να μειώσετε τον κίνδυνο βλάβης από τον ήλιο. Τα βήματα που χρειάζεται να κάνετε περιλαμβάνονται στις ακόλουθες οδηγίες: 1. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να περιορίσετε την έκθεση στον ήλιο από τις 10 το πρωί έως τις 4 το απόγευμα, όταν οι ακτίνες UV είναι ισχυρότερες.

2. Τα βρέφη και τα παιδιά έως 2 ετών δεν πρέπει να εκτίθενται απευθείας στον ήλιο.

3. Εφαρμόστε καθημερινά αντιηλιακό ευρέος φάσματος με υψηλή προστασία από τις ακτίνες UVA και UVB. Επάλειψη 20-30 λεπτά πριν από την έκθεση στον ήλιο. Ανανέωση τουλάχιστον κάθε 2-3 ώρες, όταν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο και πιο συχνά μετά το κολύμπι και την εφίδρωση. Εφαρμογή επαρκούς ποσότητας σε όλες τις εκτεθειμένες περιοχές, 6 κουταλάκια του γλυκού που αντιστοιχούν σε μια γεμάτη χούφτα, όσο ένα σφηνάκι, σε κάθε επάλειψη. Προσοχή σε σημεία επικίνδυνα για έγκαυμα που παραλείπονται: περιοχή γύρω από τα μάτια, χείλη, αυτιά, λαιμός, αυχένας, cou-de-pied, παλάμες, πέλματα, νύχια. Μην ανησυχείτε για τη βιταμίνη D διότι σύμφωνα με τις μελέτες η ανεπάρκειά της δεν προκύπτει από τη χρήση των αντιηλιακών.

4. Αποφύγετε το μαύρισμα και το solarium.

5. Προσέξτε την έκθεση στον ήλιο όταν παίρνετε φάρμακα που αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος.

6. Να φοράτε καπέλο με φαρδύ γείσο, μακρυμάνικα πουκάμισα, μακριά παντελόνια. Προτιμώνται υφάσματα σκούρα με σφιχτή πλέξη που δεν φεγγίζουν.

7. Προτείνονται ρούχα ειδικής ύφανσης με ενσωματωμένο δείκτη προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία, που είναι ένας εύκολος τρόπος για να

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ προστατέψετε το δέρμα σας από τον ήλιο, εάν θέλετε να αποφύγετε τα αντιηλιακά. Αυτά τα ρούχα βαθμολογούνται από το UPF (Ultraviolet Protection Factor). Ένα ρούχο με UPF 50 θα μπλοκάρει το 98% όλων των ακτίνων UVA και UVB. Τέτοια προστατευτικά ρούχα διατίθενται στην αγορά για άνδρες, γυναίκες και παιδιά, καθώς και προστατευτικά γάντια και καπέλα.

8. Χρησιμοποιήστε γυαλιά ηλίου που φιλτράρουν τις ακτίνες UV, οι οποίες προκαλούν βλάβες και στα μάτια (έγκαυμα στον κερατοειδή χιτώνα, καταρράκτη, εκφύλιση ωχράς κηλίδας, καρκίνο, μελάνωμα). Ένα ηλιακό έγκαυμα συμβαίνει όταν οι ακτίνες UV βλάπτουν το δέρμα. Οι ακτίνες καταστρέφουν τα κύτταρα του δέρματος και μπορούν επίσης να επηρεάσουν το DNA, μόριο που μεταφέρει γενετικές πληροφορίες. Τα συχνά ηλιακά εγκαύματα μπορεί να οδηγήσουν σε πρόωρη γήρανση και καρκίνο του δέρματος. Μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα περισσότερα ηλιακά εγκαύματα στο σπίτι, όμως πιο σοβαρά εγκαύματα μπορεί να χρειάζονται ιατρική φροντίδα. Η λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου ηλιακού εγκαύματος μπορεί να μειώσει σημαντικά τις πιθανότητες βλάβης

του δέρματος και σοβαρών επιπλοκών. ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΧΟΥΝ ΌΣΟΙ ΠΆΣΧΟΥΝ ΑΠΌ ΛΕΎΚΗ Υπέρμετρη έκθεση στον ήλιο οδηγεί σε ηλιακό έγκαυμα και αυτό μπορεί να προκαλέσει σίγουρα πολλές ασθένειες του δέρματος, συμπεριλαμβανομένης της λεύκης. Οι πάσχοντες από λεύκη είναι πιο ευαίσθητοι στο ηλιακό έγκαυμα, επειδή οι βλάβες τους δεν διαθέτουν τη φυσική προστασία από τις ακτίνες του ήλιου που παρέχει η μελανίνη στο υπόλοιπο δέρμα. Τα ηλιακά εγκαύματα μπορούν επίσης να προκαλέσουν αύξηση του μεγέθους των βλαβών, καθώς και να επιφέρουν την εμφάνιση νέων βλαβών σε ορισμένους ασθενείς λόγω τραυματισμού του δέρματος (φαινομένου Koebner). Χρειάζεται προστασία του δέρματος από τον ήλιο για τους λόγους που αναφέρονται. Επιπρόσθετα αυτή θα βοηθήσει να παραμείνουν οι περιοχές που δεν επηρεάζονται από τη λεύκη λιγότερο σκουρόχρωμες, βοηθώντας έτσι να μειωθεί η αντίθεση μεταξύ πολύ σκούρων (ή καμένων από τον ήλιο) περιοχών και κηλίδων λεύκης, κάτι που θα μπορούσε με τη σειρά του να προκαλέσει σωματική και ψυχολογική επιβάρυνση. ■

ΧΑΡΙΤΩΜΈΝΗ ΒΑΒΟΎΛΗ Η Χαριτωμένη Βαβούλη είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επιμελήτρια Α′, 1η Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός». Είναι πτυχιούχος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) του υπουργείου Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης. • Εκπαίδευση με πιστοποίηση στο Κέντρο Αιμοδοσίας του ΠΓΝΝ - Πειραιώς «Αγ. Παντελεήμων». • Ενεργός συμμετοχή στα προγράμματα εξορμήσεων για μαζικές αιμοληψίες του Περιφερειακού Κέντρου Αιμοδοσίας Νίκαιας εντός και εκτός Αττικής. • Ειδικευόμενη ιατρός Β′ Παθολογικής Κλινικής ΠΓΝΝ - Πειραιώς «Αγ. Παντελεήμων». • Ειδικευόμενη ιατρός Νοσοκομείου Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Α. Συγγρός». • Επιμελήτρια Β′, Α′ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». Στέλεχος Φωτοβιολογικού Τμήματος, Ιατρείου Ψωρίασης, Τμήματος Δερματολογίας Παίδων, Ιατρείου Σπανίων Νόσων.

• Επιμελήτρια Α′, Α′ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». Στέλεχος Φωτοβιολογικού Τμήματος, Ιατρείου Ψωρίασης, Ιατρείου Λεύκης, Ιατρείου Ψυχοδερματολογίας. • Άσκηση ελεγκτικού έργου του ΕΟΠΥΥ στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων «Α. Συγγρός». ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ – ΕΝΑΣΧΟΛΗΣΕΙΣ •Σεμινάριο Δημοσίων Υπαλλήλων του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης: Εισαγωγική Διοικητική Εκπαίδευση. • Educational Courses on Clinical Trials in Athens, Greece/Εκπαιδευτικά Σεμινάρια στις Κλινικές Δοκιμές, σε συνεργασία με το Cambridge • Reviewer – Journal. • Μέλος Επιστημονικού Συμβουλίου Νοσοκομείου «Α. Συγγρός». • Αξιολόγηση Κλινικών Μελετών ΕΟΦ. • Συμμετοχή σε ενημερωτικές, επιστημονικές εκδηλώσεις και κλειστές συμβουλευτικές επιτροπές εμπειρογνωμόνων. • Συμμετοχή σε ερευνητικά πρωτόκολλα και μελέτες στο Νοσοκομείο «Α. Συγγρός». ΥΠΟΤΡΟΦΙΕΣ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EURODERM EXCELLENCE 2010 COURSE ΙΝ ROME, ITALY «Patient’s Based Dermatology: From Clinic To Pathophysiology And Therapy».

| 77

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΦΡΟΔΊΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΏΝ ΝΌΣΩΝ «ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΥΓΓΡΌΣ»

Τι πρέπει να προσέχουν το καλοκαίρι όσοι πάσχουν από ψωρίαση!

Γράφει η ΜΑΡΊΑ ΠΟΛΊΤΟΥ, δερματολόγος-αφροδισιολόγο, επιμελήτρια Α′, 1η Πανεπιστημιακή Κλινική Δερματικών και Αφροδισίων Νοσημάτων ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός»

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΚΑΤΈΦΘΑΣΕ και μαζί του κατέφθασε η εποχή των διακοπών, της χαλάρωσης, της ελαφριάς ένδυσης και ασφαλώς της απόλαυσης του ήλιου και της θάλασσας. Και ενώ οι περισσότεροι από εμάς απολαμβάνουμε αυτήν την εποχή απρόσκοπτα, οι ασθενείς με ψωρίαση φαίνεται να ισορροπούν ανάμεσα στις ευεργετικές συνέπειες του καλοκαιριού και στις δυσμενείς επιπτώσεις του πάνω στα σημεία και συμπτώματα της νόσου τους. Και ενώ το καλοκαίρι μπορεί πραγματικά να γίνει ο καλύτερος σύμμαχος ενάντια στην ψωρίαση, εντούτοις ελλοχεύει και κινδύνους. Ειδικότερα: ΗΛΙΟΣ: Είναι γνωστή η ευεργετική δράση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου στις πλάκες της ψωρίασης, αφενός λόγω της ήπιας ανοσοκατασταλτικής

78 |

δράσης που ασκεί, αφετέρου επειδή ομαλοποιεί τη διαδικασία της κερατινοποίησης, η οποία, μεταξύ άλλων, ευθύνεται για τις πλάκες της νόσου. Εντούτοις, περίπου το 10% των ασθενών δεν βελτιώνεται με την ηλιοέκθεση. Επίσης σε περίπτωση ηλιακού εγκαύματος μπορεί να πυροδοτηθεί επιδείνωση της νόσου, καθώς οποιοσδήποτε τραυματισμός μπορεί να ενεργοποιήσει τη νόσο, κάτι που είναι γνωστό ως φαινόμενο Koebner. Επιπλέον, μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2017 στο περιοδικό της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας κατέδειξε ότι οι ασθενείς με ψωρίαση διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος, κάτι που ασφαλώς η αλόγιστη έκθεση στην υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία επιτείνει.

TIPS: Χρησιμοποιήστε με μέτρο το ηλιακό φως ως θεραπεία της ψωρίασης εκθέτοντας το σώμα σας περίπου 15-20 λεπτά νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, ώστε να υφεθούν τα συμπτώματα της ψωρίασης δίχως όμως να καείτε. Επιπλέον χρησιμοποιήστε πάντα αντιηλιακό με δείκτη προστασίας SPF 30 ή SPF 50 και αποφύγετε την απευθείας ηλιοέκθεση από τις 11 το πρωί έως και τις 5 το απόγευμα, που ο ήλιος είναι πιο δυνατός. ΘΑΛΑΣΣΑ: Ενώ το καλοκαίρι και η θάλασσα για πολλούς από εμάς είναι έννοιες συνυφασμένες, οι ασθενείς με ψωρίαση έχουν έναν επιπλέον λόγο να ανυπομονούν για τα θαλασσινά τους μπάνια, αφού επιβεβαιωμένα τους βοηθούν στην απομάκρυνση των λεπιών από τις ψωριασικές πλάκες, καθώς και στη μείωση του κνησμού και του ερεθισμού. Θα πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι τόσο το θαλασσινό νερό όσο και το χλωριωμένο νερό της πισίνας ξηραίνουν το δέρμα και έτσι μπορεί τελικά να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της ψωρίασης.

TIPS: Διατηρήστε την υγρασία στο δέρμα με το να θυμάστε να κάνετε ντους με γλυκό νερό αμέσως μετά το κολύμπι και να εφαρμόζετε παχύρρευστες ενυδατι-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ κές και μαλακτικές κρέμες μέσα σε λίγα λεπτά από το ντους. Ο δερματολόγος σας θα σας συμβουλεύσει ως προς τα καταλληλότερα για το δικό σας δέρμα προϊόντα. Επίσης, μην ξεχνάτε την κατανάλωση άφθονων υγρών -με εξαίρεση το αλκοόλ- ώστε να ενυδατώνεται επαρκώς ο οργανισμός. ΚΛΙΜΑΤΙΣΤΙΚΑ/ΕΝΤΟΜΑ: Οι υπέροχες καλοκαιρινές ημέρες χαρακτηρίζονται από υψηλές θερμοκρασίες και ενοχλητικά έντομα. Οι παλαιότεροι ίσως θυμούνται την ατάκα από διαφήμιση «κλειστά παράθυρα ζέστη, ανοιχτά παράθυρα κουνούπια». Και ενώ η χρήση κλιματιστικών τα τελευταία χρόνια έχει δώσει λύση στο παραπάνω δίλλημα και έχει βελτιώσει την ποιότητα της ζωής μας, εντούτοις καθιστούν την ατμόσφαιρα λιγότερο υγρή, κάτι που μπορεί να ξηράνει το δέρμα και να επιδεινώσει τα συμπτώματα της ψωρίασης. Παράλληλα το να περνούμε χρόνο σε εξωτερικούς χώρους ή να αφήνουμε ανοιχτά τα παράθυρα αυξάνει την πιθανότητα τσιμπήματος από έντομα, κάτι που μέσω του φαινομένου Koebner μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της ψωρίασης.

TIPS: Αποφύγετε να περνάτε πολύ χρόνο σε κλιματιζόμενα μέρη, ενώ πρέπει να εφαρμόζετε καθημερινά παχύρρευστες ενυδατικές και μαλακτικές κρέμες σώματος. Παράλληλα να καλύπτετε τα παράθυρα με σήτες, να φοράτε ελαφριά ρούχα που να καλύπτουν κατά το δυνατόν μεγαλύτερη επιφάνεια δέρματος και να χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικά χώρου και σώματος. Ο δερματολόγος σας θα σας υποδείξει τα καταλληλότερα για εσάς. Τέλος, να αποφεύγετε να βγαίνετε το σούρουπο, καθώς τότε τα έντομα εμφανίζουν μεγάλη δραστηριότητα. ΦΑΡΜΑΚΑ: Το καλοκαίρι είναι εποχή ξενοιασιάς, αφού οι περισσότεροι από εμάς αφήνουμε, έστω για λίγο, πίσω τις υποχρεώσεις και τις έγνοιες και απολαμβάνουμε τις διακοπές, τον ήλιο και τη θάλασσα.

Κάποια όμως από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ψωρίαση μπορούν να προκαλέσουν φωτοευαισθησία, δηλαδή να καταστήσουν το δέρμα ευαίσθητο στο ηλιακό φως ή ακόμη και να προκαλέσουν ανοσοκαταστολή. Η αλόγιστη ηλιακή έκθεση επιτείνει την ανοσοκαταστολή και μειώνει τις άμυνες του δέρματος, κάτι που μπορεί μακροπρόθεσμα να έχει δυσμενείς επιπτώσεις, όπως εκείνη της φωτογήρανσης ή ακόμη και της εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Επιπλέον, η ψωρίαση είναι μια συστηματική νόσος. Πολλοί ασθενείς πάσχουν ταυτόχρονα, μεταξύ άλλων, από υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο και στεφανιαία νόσο για τα οποία παίρνουν φάρμακα, που και αυτά μπορεί να προκαλέσουν φωτοευαισθησία ή που χρειάζονται προσαρμογή δόσης κατά τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες. Τέλος, πολλά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την ψωρίαση είναι θερμοευαίσθητα και επιβάλλεται να φυλάσσονται στο ψυγείο .

TIPS: Χρησιμοποιήστε με μέτρο το ηλιακό φως ως θεραπεία της ψωρίασης. Συμβουλευτείτε τους θεράποντες γιατρούς σας για περαιτέρω εξατομικευμένες οδηγίες προστασίας και προσαρμογής δόσης ή/και ωραρίου λήψης των φαρμάκων σας. Φροντίζετε να μεταφέρετε τα θερμοευαίσθητα φάρμακα με κατάλληλα ψυγεία ή παγοκύστες και να τα φυλάσσετε πάντα στις σωστές θερμοκρασίες που αναγράφονται στο φύλλο οδηγιών. Το καλοκαίρι είναι εδώ και μαζί του η ευκαιρία για χαλάρωση, ήλιο, θάλασσα και ξεγνοιασιά. Και ενώ οι ασθενείς με ψωρίαση ισορροπούν ανάμεσα στις ευεργετικές συνέπειες, αλλά και στις δυσμενείς επιπτώσεις του, ακολουθώντας μικρές πρακτικές συμβουλές μπορούν πραγματικά να κάνουν αυτήν την εποχή μεγάλο τους σύμμαχο. Γιατί όλοι πρέπει να έχουμε το δικαίωμα στην καλοκαιρινή ραστώνη. ■

ΜΑΡΊΑ ΠΟΛΊΤΟΥ Η Μαρία Πολίτου είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, επιμελήτρια Α’ στην Α’ Πανεπιστημιακή Κλινική Νοσοκομείου «Ανδρέας Συγγρός». Αποτελεί στέλεχος του Ιατρείου Ψωρίασης της Πανεπιστημιακής Κλινικής, καθώς η ψωριασική νόσος αποτελεί ένα από τα βασικά επιστημονικά πεδία ενδιαφέροντός της τόσο σε κλινικό όσο και σε ερευνητικό επίπεδο. Στο ερευνητικό της έργο περιλαμβάνεται η συμμετοχή της σε σημαντικό αριθμό κλινικών μελετών που αφορούν στη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου, αλλά και η συλλογή real world evidence από τη μεγάλη εμπειρία της στη διαχείριση των ασθενών με βιολογικούς παράγοντες και νεότερα φάρμακα. Όσον αφορά στο συγγραφικό της έργο, αυτό περιλαμβάνει δημοσιεύσεις σε σημαντικά ελληνικά και διεθνή περιοδικά, καθώς και πλήθος ανακοινώσεων σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Έχει συμμετάσχει ως ομιλήτρια και πρόεδρος σε πλήθος επιστημονικών εκδηλώσεων και σεμιναρίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι μέλος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, καθώς και της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας.

| 79

Τι να προσέχουν στην κολύμβηση οι γυναίκες που έχουν κάνει μαστεκτομή!

Γράφει η ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ ΛΙΆΚΟΥ, M.D., PhD, FEBS, χειρουργός μαστού, Ιατρείο Σύγχρονης Χειρουργικής Μαστού Metropolitan General.

ΟΙ ΘΆΛΑΣΣΕΣ, ΟΙ ΛΊΜΝΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΤΆΜΙΑ, ακόμα και οι πισίνες με αποτελεσματικές μεθόδους απολύμανσης, φιλοξενούν τρισεκατομμύρια μικροοργανισμών. Κι ενώ αυτό δεν ανησυχεί τους υγιείς ανθρώπους, μια βουτιά στο νερό πολύ σύντομα μετά από ογκολογική επέμβαση θέτει τις χειρουργικές τομές σε περιττό κίνδυνο μόλυνσης, αλλά και πρόκλησης αντιαισθητικών ουλών. Για το λόγο αυτόν οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σχετικά πρόσφατα σε μαστεκτομή ή άλλη ογκολογική επέμβαση στο μαστό πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στην επιλογή της παραλίας ή της πισίνας όπου κολυμπούν. «Η άσκηση αμέσως μετά από μια χειρουργική επέμβαση δεν επιτρέπεται και το κολύμπι δεν αποτελεί εξαίρεση. Ο προσδιορισμός του χρόνου που θα μπορούσε με ασφάλεια μια ασθενής να απολαύσει τον ήλιο και τη θάλασσα ή μια βουτιά σε πισίνα εξαρτάται

80 |

από διάφορους παράγοντες, όπως το είδος της επέμβασης, τη φυσική κατάσταση και τον ατομικό ρυθμό ανάρρωσης και επούλωσης των πληγών. Συνήθως, 4 έως 6 εβδομάδες μετά τη χειρουργική του μαστού οι γιατροί δίνουν το πράσινο φως, δεδομένου ότι η κολύμβηση είναι πολύ φιλική προς τον οργανισμό. Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος άσκησης και αποφυγής της μυϊκής ατροφίας που παρατηρείται μερικές φορές σε ασθενείς μετεγχειρητικά, κυρίως όταν παραμένουν αδρανείς για παρατεταμένες περιόδους», μας εξηγεί η ειδική στην ογκολογική χειρουργική και πλαστική αποκατάσταση μαστού Δρ Παρασκευή Λιάκου, M.D., PhD, FEBS, χειρουργός μαστού, Ιατρείο Σύγχρονης Χειρουργικής Μαστού Metropolitan General, και διευκρινίζει: «Το συγκεκριμένο είδος άθλησης χαρακτηρίζεται ως ένας από τους ασφαλέστερους και πιο άνετους τρόπους ενδυνάμωσης, εξαιτίας της άνωσης του νερού, η οποία δεν καταπονεί τους μυς και τις αρθρώσεις. Πέραν, όμως, των πρακτικών λόγων, το κολύμπι χαρίζει ευεξία και ψυχική ανάταση, που τόσο ανάγκη έχουν όλες οι γυναίκες που έχουν βιώσει αυτήν την εμπειρία». Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα σημεία που χρήζουν προσοχής, αφού συχνά τα νερά δεν είναι τόσο καθαρά όσο απαιτείται για τις χειρουργημένες ασθενείς κι αυτό διότι ο οργανισμός τους είναι ευάλωτος. Τα μικρόβια και οι χημικές ουσίες που περιέχονται σ’ αυτά μπορούν να διέλθουν στον οργανισμό με κατάποση, εισπνοή ή με επαφή και να προκαλέσουν μεταδιδόμενες ασθένειες. Τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι γυναίκες που έχουν πρόσφατα λάβει ορισμένους τύπους χημειοθεραπείας, μπορούν να υποφέρουν από σοβαρότερα συμπτώματα και να έχουν επικίνδυνες επιπτώσεις εάν μολυνθούν. Η γνώση, όμως, μπορεί να προστατεύσει από δυνητικά σοβαρές καταστάσεις και να τις επιτρέψει να απολαύσουν ευχάριστες στιγμές.

Όπως μας εξηγεί η Δρ Λιάκου, πρόσφατη μελέτη έχει δείξει ότι η έκθεση στο νερό της θάλασσας μπορεί να μεταβάλει την ποικιλία και τη σύνθεση του ανθρώπινου μικροβιώματος του δέρματος, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Για τις ανάγκες της έρευνας, επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Irvine συνέλεξαν δείγματα βακτηριδίων από το δέρμα ανθρώπων προτού κολυμπήσουν για 10 λεπτά στη θάλασσα, αφού είχαν στεγνώσει μετά το μπάνιο, και κατόπιν μετά από 6 και 24 ώρες. Πριν από την κολύμβηση, οι συμμετέχοντες είχαν διαφορετικό μικροβίωμα. Αλλά μετά το κολύμπι, όλοι είχαν παρόμοιες κοινότητες βακτηρίων στο δέρμα τους, οι οποίες διέφεραν απολύτως από εκείνες που είχαν πριν κολυμπήσουν. Έξι ώρες μετά το κολύμπι, το μικροβίωμα του δέρματός τους είχε αρχίσει να επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση, ενώ 24 ώρες αργότερα τίποτα δεν θύμιζε τη βουτιά στη θάλασσα. Μεταξύ άλλων, οι ερευνητές ανίχνευσαν στο δέρμα των κολυμβητών βακτήρια του γένους Vibrio. Το γένος αυτό περιλαμβάνει το βακτήριο που προκαλεί τη χολέρα. Έξι ώρες μετά το κολύμπι, τα συγκεκριμένα βακτήρια ανιχνεύθηκαν στο δέρμα όλων των συμμετεχόντων, αλλά 24 ώρες μετά μόνο σε έναν. Κατέληξαν, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι τα βακτήρια αυτά έχουν συγκεκριμένη έλξη για προσκόλληση στο ανθρώπινο δέρμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα είναι παθογόνα. Παλαιότερες έρευνες έχουν επίσης δείξει ότι υπάρ-

χει συσχέτιση μεταξύ κολύμβησης στη θάλασσα και μολύνσεων εξαιτίας της κακής ποιότητας των υδάτων σε πολλές παραλίες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις του δέρματος, σε ωτίτιδες, καθώς και σε γαστρεντερικές και αναπνευστικές νόσους. Όμως, ούτε οι πισίνες, τα υδρομασάζ και τα waterparks αποτελούν λύση, καθώς δεν είναι απολύτως ασφαλή, ακόμα και αν καθαρίζονται και απολυμαίνονται σχολαστικά. Κι αυτό διότι, σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, το χλώριο δεν σκοτώνει αμέσως όλα τα μικρόβια. Ορισμένα από αυτά είναι πολύ ανθεκτικά σ’ αυτόν τον απολυμαντικό παράγοντα και μέχρι πρότινος δεν ήταν γνωστό ότι προκαλούν ασθένειες στους ανθρώπους. Μόλις αυτά εισέλθουν στο νερό, μπορεί να απαιτηθούν από λίγα λεπτά έως μερικές ημέρες για να εξοντωθούν από το χλώριο. «Παρότι, λοιπόν, το κολύμπι θεωρείται γενικά ασφαλές, δεν μπορεί να αποκλειστεί η πιθανότητα λοίμωξης μαλακών μορίων (δέρμα, μαστός) μετά την επαφή με το θαλασσινό νερό, δεδομένου ότι αλλάζει, έστω και παροδικά, η φυσιολογική χλωρίδα του δέρματος, δίνοντας τη δυνατότητα σε πιθανά παθογόνους οργανισμούς να αποικίσουν το δέρμα και υπό κατάλληλες συνθήκες (υγρασία και αυξημένη θερμοκρασία) να προκαλέσουν λοίμωξη. Παρόμοιος κίνδυνος υφίσταται και από τα χλωριωμένα νερά των δεξαμενών κολύμβησης. Η μόλυνση της τομής μετά από μαστεκτομή συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο αναπλαστικής απώλειας,

| 81

με μόλυνση του εμφυτεύματος, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένη αντιβιοτική αγωγή, ανεπιθύμητες επιπρόσθετες χειρουργικές επεμβάσεις και μη ικανοποιητικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε αφαί-

ρεση μαστού με ή χωρίς ανακατασκευή του, ή σε κάποιας μορφής ογκοπλαστική επέμβαση του μαστού, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον χειρουργό τους προτού αποφασίσουν να κολυμπήσουν», καταλήγει η Δρ Παρασκευή Λιάκου. ■

ΠΑΡΑΣΚΕΥΉ ΛΙΆΚΟΥ Η Παρασκευή Λιάκου, M.D., PhD, FEBS, είναι ειδική στην Ογκοπλαστική Χειρουργική του Μαστού, Ιατρείο Σύγχρονης Χειρουργικής Μαστού Metropolitan General. ΙΑΤΡΙΚΉ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ Εισαγωγή στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ (1993). Αποφοίτηση με τον μεγαλύτερο βαθμό για τα 6 έτη φοίτησης (8,96). Υπηρεσία Υπαίθρου, Άγονο Περιφερειακό Ιατρείο Ατσικής, Νήσου Λήμνου, 1999-2001. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΕΙΔΙΚΌΤΗΤΑ Τίτλος Ειδικότητας Γενικής Χειρουργικής (2007). Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας 2003- 2007. Β′ Χειρουργική Κλινική, 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο Αθηνών (20012003). Visiting Scholar, Keck School of Medicine, Department of Surgery, Division of Surgical Trauma University of Southern USC, Los Angeles, California CA, USA, 2002. ΕΞΕΙΔΊΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΉ ΜΑΣΤΟΎ Μονάδα Μαστού 1ης Προπαιδευτικής Χειρουργικής Κλινικής, ΕΚΠΑ Ιπποκράτειο ΓΝΑ, έμμισθη θέση επιστημονικού συνεργάτη - πανεπιστημιακού υποτρόφου, Αθήνα 2009-2016. Department of Plastic and Reconstructive Surgery, Division of Microsurgery & Breast Reconstruction, Stanford University Medical Center, CA, USA (2013). Fellow of European Board in Surgery (Breast) (Written and Oral Exams), Glascow, UK (2014).

NHS Bristol Healthcare Trust, Breast Unit, Certificate of Breast Ultrasound for Surgeons - Diagnostic and Invasive Treatment, Bristol, UK (2016). ΕΡΓΑΣΙΑΚΉ ΕΜΠΕΙΡΊΑ Κέντρο Μαστού, Metropolitan General 2018. Τμήμα Μαστού, Αθηναϊκή Mediclinic 2018. Τμήμα Μαστού, Βιοκλινική Αθηνών, 2014- 2018. Α′ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, πανεπιστημιακή υπότροφος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, 2014-2016. Α′ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, έμμισθη επιστημονική συνεργάτις Μονάδας Μαστού, 2010- 2014. Α′ Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική ΕΚΠΑ, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, επκουρική επιμελήτρια Χειρουργικής ΕΣΥ, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, 2009-2010. Επιμελήτρια Β’ Χειρουργικής Κλινικής ΙΑΣΩ GENERAL, 2008-2009.

82 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

5η ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΉ ΠΕΡΙΦΈΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΊΑΣ & ΣΤΕΡΕΆΣ ΕΛΛΆΔΑΣ

Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος

ΓΙΑ ΌΣΟΥΣ ΒΡΊΣΚΟΝΤΑΙ στην Περιφέρεια της Θεσσαλίας και της Στερεάς Ελλάδας και ενδιαφέρονται να διακόψουν το κάπνισμα λειτουργούν ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος στα παρακάτω νοσοκομεία: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΌ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΛΆΡΙΣΑΣ Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2413502439 Διεύθυνση: Μεζούρλο, Τ.Κ. 41110, Λάρισα Ώρες λειτουργίας: 09:00-13:00 Ημέρες λειτουργίας: Δευτέρα ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΛΑΜΊΑΣ Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2231356582, 2231356081-082 Διεύθυνση: Παπασιοπούλου Τέρμα, Τ.Κ. 35100, Λαμία Ώρες λειτουργίας: 09:30-14:00 Ημέρες λειτουργίας: Παρασκευή ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΧΑΛΚΊΔΑΣ Τηλέφωνα επικοινωνίας: 1535, 2221079998-447 Διεύθυνση: Γαζέπη 28, Τ.Κ. 34100, Χαλκίδα Ώρες λειτουργίας: 09:00-13:00 Ημέρες λειτουργίας: Πέμπτη (Ραντεβού), Τρίτη (Επανεκτίμηση) ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΚΑΡΔΊΤΣΑΣ Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2441351218 Διεύθυνση: Τέρμα Ταυρωπού, Τ.Κ. 43100, Καρδίτσα Ώρες λειτουργίας: 10:45-12:45 Ημέρες λειτουργίας: Τετάρτη ΚΈΝΤΡΟ ΥΓΕΊΑΣ ΦΑΡΚΑΔΌΝΑΣ Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2433031014, 243350200-219 Διεύθυνση: Γεωρ. Γεννηματά 3, Τ.Κ. 42031, Φαρκαδόνα Ώρες λειτουργίας: 09:00-14:00 Ημέρες λειτουργίας: Τετάρτη ΚΈΝΤΡΟ ΥΓΕΊΑΣ ΚΑΡΠΕΝΗΣΊΟΥ Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2237025475, 2237025087 Διεύθυνση: Γερανίου & Μ. Μερκούρη 6, Τ.Κ. 36100, Καρπενήσι Ώρες λειτουργίας: 13:00-14 :00 Ημέρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή ΚΈΝΤΡΟ ΥΓΕΊΑΣ ΘΉΒΑΣ Τηλέφωνο επικοινωνίας: 22662081150 Διεύθυνση: Κάδμου 47, Τ.Κ. 32200, Θήβα Ώρες λειτουργίας: 10:00-12:00 Ημέρες λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη ■

ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ

Η καθηγήτρια Μαρία Τεκτονίδου επικεφαλής ομάδας εργασίας για την αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου στα ρευματικά νοσήματα H ΕΥΡΩΠΑΪΚΉ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΉ ΕΤΑΙΡΕΊΑ (European Alliance of Associations for Rheumatology League Against Rheumatism-EULAR) εξέδωσε για πρώτη φορά συστάσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου, του αντιφωσφολιπιδικού συνδρόμου, των συστηματικών αγγειιτίδων, του συνδρόμου H κ. Μαρία Τεκτονίδου.

Sjogren, της μικτής νόσου του συνδετικού ιστού, του συστηματικού σκληροδέρματος, των φλεγμονωδών μυοσίτιδων και της ουρικής αρθρίτιδας (EULAR recommendations for cardiovascular risk management in rheumatic and musculoskeletal diseases, including systemic lupus erythematosus and antiphospholipid syndrome). Κύρια συγγραφέας και συγγραφέας αλληλογραφίας των συστάσεων και επικεφαλής της ομάδας εργασίας, που περιλάμβανε 28 μέλη από 11 ευρωπαϊκές χώρες, είναι η Μαρία Τεκτονίδου, καθηγήτρια Ρευματολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ. Αυξανόμενα δεδομένα από τη βιβλιογραφία καταδεικνύουν ότι η καρδιαγγειακή νόσος (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα μυοκαρδίου, στηθάγχη, αρρυθμίες, μυοκαρδιοπάθεια και καρδιακή ανεπάρκεια) αποτελεί κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στους ασθενείς με αυτοάνοσα ρευματικά νοσήματα. Οι συστάσεις αυτές θα συμβάλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση του καρδιαγγειακού κινδύνου των ασθενών αυτών από ιατρούς διαφόρων ειδικοτήτων από τη διεθνή ιατρική κοινότητα. ■

| 83

ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΌΣ - ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΉ»

Πώς να προλάβετε και να αντιμετωπίσετε τη διάρροια των ταξιδιωτών

Γράφει ο ΝΊΚΟΣ ΒΙΆΖΗΣ, γαστρεντερολόγος, διευθυντής Γαστρεντερολογικού Τμήματος ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός - Πολυκλινική»

Η ΔΙΆΡΡΟΙΑ ΕΊΝΑΙ Η ΠΙΟ ΣΥΧΝΉ ΝΌΣΟΣ που προσβάλλει τους ταξιδιώτες. Ως διάρροια ορίζεται η παρουσία υδαρών ή μαλακών κενώσεων, οι οποίες είναι 3 ή περισσότερες μέσα στη διάρκεια ενός 24ώρου. Συνήθως εμφανίζεται 2-3 ημέρες μετά την άφιξη στον προορισμό μας, διαρκεί 3-4 ημέρες και αυτοπεριορίζεται χωρίς ειδική θεραπεία. ΤΙ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΌΤΑΝ ΕΜΦΑΝΊΣΕΤΕ ΔΙΆΡΡΟΙΕΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ ΣΑΣ — Αρχικά δεν συνιστάται λήψη αντιβιοτικών, εφόσον η διάρροια συνήθως σταματάει μετά την πάροδο 2-3 ημερών. Αν αυτό δεν συμβεί, θα πρέπει να επι-

84 |

κοινωνήσετε με τον γιατρό σας, ο οποίος και θα σας δώσει τις σωστές οδηγίες για την αντιμετώπιση της διάρροιας.

— Στην περίπτωση που υπάρχει αίμα στις κενώσεις, θα πρέπει οπωσδήποτε να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας.

— Στις υπόλοιπες περιπτώσεις απαιτείται η λήψη αρκετών υγρών από το στόμα για την αντικατάσταση των υγρών και των ηλεκτρολυτών που χάνονται με τη διάρροια. Σκευάσματα που μπορούν οι ταξιδιώτες να προμηθευτούν από το φαρμακείο θα βοηθήσουν στο σκοπό αυτόν.

— Μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντιδιαρροϊκά φάρμακα, όπως η λοπεραμίδη (Imodium) ή η διφαινοξυλάτη (Lomotil), αλλά η χρήση τους θα πρέπει να διακόπτεται αν τα συμπτώματα επιμένουν για διάστημα μεγαλύτερο των 48 ωρών.

— Επιτρέπεται η ελεύθερη σίτιση του ασθενούς, αποφεύγοντας τα γαλακτοκομικά προϊόντα και ερεθιστικούς παράγοντες για το πεπτικό σύστημα, όπως το αλκοόλ, ο καφές, το δυνατό τσάι, τα καρυκεύματα ή τα λιπαρά φαγητά. ΠΏΣ ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΠΡΟΛΆΒΕΤΕ ΤΗ ΔΙΆΡΡΟΙΑ ΤΩΝ ΤΑΞΙΔΙΩΤΏΝ — Είναι καλό να γευματίζετε σε μέρη (εστιατόρια, ξενοδοχεία) που είναι γνωστό ότι σερβίρουν φαγητό σε ξένους ή που τα έχουν συστήσει άλλοι ταξιδιώτες ως ασφαλή. Πιο ασφαλή θεωρούνται τα γεύματα που παρασκευάζει κανείς από μόνος του. Το φαγητό των πολυτελών ξενοδοχείων δεν είναι απαραίτητα ασφαλές.

— Επιλέξτε με προσοχή τις τροφές και τα ποτά που καταναλώνετε, ειδικά όταν βρίσκεστε σε ξένη χώρα. Καλό θα είναι να αποφεύγετε τα ωμά φαγητά, ενώ θα πρέπει να τρώτε φαγητά που είναι καλά μαγειρεμένα και ακόμη ζεστά όταν σερβίρονται.

— Να προτιμάτε τα φρούτα, τους καρπούς και τα

λαχανικά που έχουν παχύ περίβλημα, φλούδα ή κέλυφος, τα οποία και θα πρέπει να πλένετε ή να ξεφλουδίζετε οι ίδιοι πριν τα καταναλώσετε.

— Να πλένετε οπωσδήποτε τα χέρια σας πριν από κάθε γεύμα και έπειτα από επίσκεψη στην τουαλέτα.

— Να πίνετε κατά προτίμηση εμφιαλωμένο νερό, ενώ σε περιοχές όπου δεν υπάρχει διαθέσιμο χλωριωμένο πόσιμο νερό ή οι συνθήκες υγιεινής είναι ανεπαρκείς, να προτιμάτε την κατανάλωση ποτών, όπως τσάι και καφέ που έχουν ετοιμαστεί με βρασμένο νερό.

— Να ζητάτε ποτά χωρίς πάγο, εκτός και αν ο πά-

γος προέρχεται από εμφιαλωμένο ή βρασμένο νερό.

— Να μην καταναλώνετε τροφές και ποτά από πλανόδιους πωλητές, διότι είναι δύσκολο να διατηρηθούν καθαρές οι τροφές στο δρόμο, ενώ καλό είναι να μην καταναλώνετε μαγειρεμένες τροφές που βρίσκονται για αρκετές ώρες σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, δεδομένου ότι περιέχουν διάφορα παθογόνα μικρόβια που προσβάλλουν τη γαστρεντερική οδό. Εφόσον λάβετε αυτά τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας, η πιθανότητα να εμφανίσετε διάρροια των ταξιδιωτών μειώνεται πάρα πολύ, οπότε καλό σας ταξίδι! ■

ΝΊΚΟΣ ΒΙΆΖΗΣ Ο Νίκος Βιάζης είναι γαστρεντερολόγος-διευθυντής στο Γαστρεντερολογικό Τμήμα ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός - Πολυκλινική». Γεννήθηκε στην Αθήνα και τελείωσε την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Ολοκλήρωσε την ειδικότητα της Γαστρεντερολογίας στο Νοσοκομείο «Ο Ευαγγελισμός» και μετεκπαιδεύτηκε στη Μεγάλη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Είναι κάτοχος διδακτορικής διατριβής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης των ΙΦΝΕ και μόνιμο μέλος του Δ.Σ. του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας και Διατροφής. Έχει δημοσιεύσει πολυάριθμες ερευνητικές εργασίες σε διεθνή ιατρικά περιοδικά και έχει δώσει πολλές διαλέξεις σε ελληνικά και διεθνή γαστρεντερολογικά συνέδρια. Εκπροσωπεί την Ελλάδα στην UEG (United European Gastroenterology) και είναι μέλος της ECCO (European Crohn’s and Colitis Organization).

| 85

Τι να προσέχουν το καλοκαίρι όσοι έχουν υπέρταση

Γράφει η ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΜΑΓΓΑΝΆ, ειδική παθολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Affidea Αθηνών & Περιστερίου.

ΑΡΤΗΡΙΑΚΉ ΠΊΕΣΗ ΕΊΝΑΙ Η ΠΊΕΣΗ που ασκείται στο τοίχωμα των μεγάλων αρτηριών, καθώς το αίμα κυκλοφορεί μέσα σε αυτές. Η αρτηριακή πίεση εξαρτάται από τους εξής παράγοντες: 1) τον όγκο του αίματος που διώχνει η καρδιά σε κάθε συστολή και 2) την αντίσταση των αρτηριών κατά τη ροή του αίματος. Η αρτηριακή πίεση εκφράζεται με δύο τιμές. Η πρώτη τιμή αντιπροσωπεύει τη συστολική (μεγάλη) πίεση και αφορά την πίεση που ασκεί ο όγκος αίματος στις αρτηρίες όταν εξέρχεται από την καρδιά (συστο-

86 |

λή), ενώ η διαστολική (μικρή) πίεση είναι η πίεση που ασκείται στις αρτηρίες με τη ροή του αίματος, όταν η καρδιά ξεκουράζεται (διαστολή). Κάθε φορά που η καρδιά συστέλλεται, ποσότητα αίματος από την καρδιά εξέρχεται προς τις αρτηρίες και αυξάνει την πίεση στα τοιχώματά τους. Μεταξύ των δύο «χτύπων» η καρδιά ξεκουράζεται και γεμίζει εκ νέου με αίμα. Ιδανική θεωρείται σε υγιείς η αρτηριακή πίεση που είναι μικρότερη από 120 mmHg για τη συστολική και μικρότερη από 80 mmHg για τη διαστολική. Κάθε τιμή πάνω από 140 mmHg για τη συστολική και 90mmHg για τη διαστολική αντιπροσωπεύει υπέρταση. Άτομα με τιμές αρτηριακής πίεσης 120-139 mmHg της συστολικής ή και 85-89 mmHg της διαστολικής θεωρούνται ότι έχουν οριακή υπέρταση (προ-υπέρταση). Ο επιπολασμός της νόσου στην Ελλάδα είναι 2530%, δηλαδή πάνω από 3 εκατομμύρια Έλληνες νοσούν. Στην Αμερική το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 32-42%. Πρόκειται για μια συνηθισμένη πάθηση η οποία ονομάζεται «σιωπηλός δολοφόνος», γιατί κατά κανόνα δεν έχει συμπτώματα, αλλά οδηγεί σε στεφανιαία νόσο, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική ανεπάρκεια. Γι’ αυτό η αρτηριακή υπέρταση θα πρέπει να διαγιγνώσκεται και να θεραπεύεται έγκαιρα. Η υπέρταση σε ποσοστό 95% είναι ιδιοπαθής και τα αίτια είναι άγνωστα. Μπορεί να οφείλεται σε μείωση του αυλού των αρτηριών, αύξηση της ροής του αίματος, αύξηση της δύναμης της συστολής της καρδιάς ή αύξηση της καρδιακής συχνότητας. Σε ένα μικρό ποσοστό η υπέρταση οφείλεται σε άλλα αίτια, όπως παθήσεις νεφρών, καρδιάς ή ενδοκρινών αδένων, και τότε μιλάμε για δευτεροπαθή υπέρταση και αντιμετωπίζεται μόνο με τη θεραπεία της νόσου που την προκάλεσε. Οι παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη υπέρτασης είναι:

• ηλικία • οικογενειακό ιστορικό για υπέρταση • παχυσαρκία • καθιστική ζωή • κάπνισμα • υπερκατανάλωση άλατος • υπερκατανάλωση αλκοόλ • στρες Η χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι σπάνια και καλοήθης, και συναντάται σε νέα κυρίως άτομα, με τιμές 90/70 mmHg ή και 80/60 mmHg, και νιώθουν καλά. Σε συγκεκριμένες καταστάσεις και κυρίως σε ηλικιωμένους, η πτώση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να επιφέρει ζάλη, πονοκέφαλο, αίσθημα κόπωσης και ατονία, ιδιαίτερα όταν σηκώνονται όρθιοι. Αυτό ονομάζεται ορθοστατική υπόταση. ΠΏΣ ΕΠΗΡΕΆΖΕΤΑΙ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ Η αρτηριακή πίεση παρουσιάζει εποχική διακύμανση με τιμές χαμηλότερες το καλοκαίρι σε σχέση με το χειμώνα. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και ιδιαίτερα τις περιόδους έντονης ζέστης, η αρτηριακή πίεση και κυρίως η συστολική μειώνεται κατά μέσο όρο 5-10 mmHg και αυτό οφείλεται σε παράγοντες περιβαλλοντικούς, αλλά και στον τρόπο ζωής. Η ζέστη προκαλεί αυξημένη εφίδρωση με αποβολή ηλεκτρολυτών, κυρίως νατρίου, και αγγειοδιαστολή (χαλάρωση των αγγείων), με αποτέλεσμα να μειώνεται η αρτηριακή πίεση στα άτομα που εκτίθενται στον ήλιο, κυρίως τις ώρες με τις μεγαλύτερες θερμοκρασίες. Επίσης, η έκθεση στον ήλιο παίζει ρόλο από μόνη της, καθώς οδηγεί στη σύνθεση βιταμίνης D και παραθορμόνης που επηρεάζουν τα επίπεδα της αρτηριακής πίεσης. Σχετικά με τον τρόπο ζωής, η βελτίωση της διατροφής (π.χ. για απώλεια βάρους ή για καλύτερη αντιμετώπιση της ζέστης), η αυξημένη καθημερινή δραστη-

ριότητα, η μείωση του άγχους και η χαλάρωση λόγω διακοπών ευνοούν τη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Η πτώση της πίεσης το καλοκαίρι συνήθως είναι μικρή και ασκεί ευεργετική επίδραση στον οργανισμό. Υπάρχουν, όμως, πληθυσμιακές ομάδες που μπορεί να παρουσιάσουν μεγαλύτερη μείωση, με ενδεχόμενη εμφάνιση υποτασικών συμπτωμάτων. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για υπόταση ανήκουν οι ηλικιωμένοι, οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη, οι ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια και οι υπερτασικοί με δυσκολία στη ρύθμιση της πίεσης. Τα υποτασικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ζάλη, εφίδρωση, αδυναμία, ανορεξία και ταχυκαρδία (αίσθημα παλμών). Αυτά είναι πιο συχνά στις μεγάλες θερμοκρασίες, γιατί οι προσαρμοστικοί μηχανισμοί των υπερτασικών δεν λειτουργούν σωστά. Κάτι παρόμοιο μπορεί να συμβεί και σε συνθήκες με αυξημένη θερμοκρασία σε συνδυασμό με αυξημένη υγρασία και ατμοσφαιρική ρύπανση. ΑΛΛΆΖΕΙ Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉ ΑΓΩΓΉ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ; Γενικά ο υπερτασικός δεν χρειάζεται να μειώσει ή να αλλάξει τα φάρμακά του, εφόσον ακολουθεί υγιεινό τρόπο ζωής. Αν όμως, για διάφορους λόγους, η έκθεση στον ήλιο είναι συστηματική και μεγάλης διάρκειας (π.χ. για επαγγελματικούς λόγους), τότε ο υπερτασικός μπορεί να παραλείψει την πρωινή δόση των αντιυπερτασικών φαρμάκων για λίγες ημέρες. Αν η διάρκεια έκθεσης στον ήλιο μεγαλώσει περαιτέρω ή επικρατούν συνθήκες καύσωνα, τότε θα πρέπει να συνεννοηθεί με τον γιατρό του για ειδικότερες συμβουλές και αντιμετώπιση.

| 87

Οι υπερτασικοί που παίρνουν διουρητικά ή πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, μόνο σε συνεργασία με τον γιατρό τους μπορούν να τροποποιούν τη φαρμακευτική αγωγή τους. Η ιατρική συμβουλή είναι απαραίτητη, γιατί η πίεση μπορεί να παρουσιάζει πτώση κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά το βράδυ να ανεβαίνει, κυρίως από διαταραχές στον ύπνο, λόγω ζέστης. Αν, λοιπόν, ο υπερτασικός μειώσει ή δεν πάρει καθόλου για αρκετές ημέρες την αντιυπερτασική του αγωγή, χωρίς να έχει ενημερώσει τον γιατρό του, ενδέχεται να συμβεί μια κρίση υπέρτασης κάποιο βράδυ την οποία δεν θα γνωρίζει να διαχειριστεί. Οι συμβουλές για το τι πρέπει να κάνετε το καλοκαίρι προκειμένου η πίεσή σας να μην έχει σημαντικές διακυμάνσεις είναι οι εξής: • Αποφύγετε την έκθεση στον ήλιο, ιδιαίτερα τις ώρες υψηλής ακτινοβολίας. Το κολύμπι και οι περίπατοι να γίνονται τις πρωινές ή απογευματινές ώρες που το περιβάλλον είναι πιο δροσερό.

• Αποφύγετε τις βαριές υπαίθριες εργασίες ή τη βαριά σωματική άσκηση σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία.

• Αποφύγετε τις μετακινήσεις με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ιδιαίτερα τις μακρινές, σε ημέρες και ώρες με υψηλή θερμοκρασία.

• Η διατροφή σας θα πρέπει να περιέχει ψητά, φρούτα, λαχανικά, σαλάτες με λίγο ελαιόλαδο και να

αποφεύγετε τα βαριά λιπαρά γεύματα.

• Προτιμήστε τα πολλά και μικρά γεύματα και αποφύγετε ακραίες συμπεριφορές στη διατροφή (π.χ. να παραμένετε για πολλές ώρες νηστικοί και να τρώτε μία φορά το βράδυ).

• Να πίνετε άφθονο νερό και φυσικούς χυμούς, ενώ πρέπει να αποφεύγετε την κατάχρηση στο αλκοόλ. Ένα ποτό ή μια μπίρα την ημέρα δεν θα επιφέρει αλλαγές στην πίεσή σας. Αντίθετα, η χρήση μεγαλύτερης ποσότητας αλκοόλ σε καθημερινή βάση ή έστω η κατάχρηση μία φορά σε εβδομαδιαία βάση οδηγούν σε μεγάλες διακυμάνσεις στην πίεσή σας.

• Τα ρούχα που φοράτε το καλοκαίρι πρέπει να είναι ελαφρά, φαρδιά, βαμβακερά κατά κύριο λόγο και ανοιχτού χρώματος. Να χρησιμοποιείτε γυαλιά ηλίου, καπέλο και να προτιμάτε τη σκιά στις δραστηριότητές σας ή στο περπάτημά σας.

• Να κάνετε πολλά ντους στη διάρκεια της ημέρας.

• Αν είστε υπερτασικοί, πρέπει να μετράτε την πίεσή σας τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα το πρωί, αν είναι ρυθμισμένη. Αν είναι αρρύθμιστη, τότε πρέπει να τη μετράτε πιο συχνά.

• Αν είστε υπερτασικοί, δεν πρέπει να αλλάζετε ή να διακόπτετε από μόνοι σας τη φαρμακευτική αγωγή για διάστημα μεγαλύτερο από δύο με τρεις ημέρες, είναι επικίνδυνο. Επικοινωνήστε και συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. ■

ΣΤΑΥΡΟΎΛΑ ΜΑΓΓΑΝΆ Η Σταυρούλα Μαγγανά είναι ειδική παθολόγος, επιστημονικά υπεύθυνη Affidea Αθηνών & Περιστερίου. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΙΤΛΟΙ 2004-2005: Εκπαίδευση στον τομέα Σακχαρώδους Διαβήτη στο Διαβητολογικό Κέντρο της Α′ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής του Λαϊκού Νοσοκομείου. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ 2004-2005: Λαϊκό Νοσοκομείο. 2011 έως σήμερα: Επιστημονικά υπεύθυνη Παθολογικού - Διαβητολογικού Ιατρείου σε δύο Πολυϊατρεία του Ομίλου Affidea (Αθηνών & Περιστερίου). Συμμετοχή σε 48 συνέδρια και σε προφορικές ανακοινώσεις σε 6 ελληνικά και 5 διεθνή συνέδρια, συμμετοχή σε 16 εκπαιδευτικά και μετεκπαιδευτικά σεμινάρια (κυρίως για Σακχαρώδη Διαβήτη), συμμετοχή σε 22 ελληνικά και διεθνή συμπόσια και ημερίδες. Συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα ως εκπαιδεύτρια: εκπαίδευση των ειδικευομένων της κλινικής για όσο διάστημα υπηρετούσε στην Παθολογική Κλινική του 7ου Νοσοκομείου ΙΚΑ • διανοσοκομειακές επιστημονικές εκδηλώσεις με θέματα: οπισθοπεριτοναϊκή ίνωση, αυτοάνοση ηπατίτιδα, σαρκοείδωση, ηπατιτική σχιστοσωμίαση, TBC τραχηλική λεμφαδενίτις • διακλινικές επιστημονικές εκδηλώσεις στο 7ο Νοσοκομείο • παρουσίαση μαθημάτων στο τακτικό ετήσιο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Παθολογικής κλινικής του 7ου Νοσοκομείου ΙΚΑ. Μονογραφίες με θέμα «Ενδοκαρδίτις» 2004, «Πρόληψη του Σακχαρώδους Διαβήτη» 2005, «Ηπατική Σχιστοσωμίαση» 2005 και «Φλεβική θρόμβωση-πνευμονική εμβολή». ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΡΑΒΕΙΑ Βραβείο καλύτερης αναρτημένης ανακοίνωσης από τη Διαβητολογική Εταιρεία και την οργανωτική επιτροπή του 9ου Πανελλήνιου Διαβητολογικού Συνεδρίου 2005.

88 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΠΝΑ ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΕΙΟ «Η ΑΓΙΑ ΕΛΕΝΗ»

Έναρξη λειτουργίας Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος ΚΆΘΕ 10 ΔΕΥΤΕΡΌΛΕΠΤΑ ένας άνθρωπος πεθαίνει λόγω νοσημάτων που συνδέονται με το κάπνισμα. Έχει υπολογιστεί ότι οι καπνιστές ζουν 10 χρόνια λιγότερα από τους μη καπνιστές και ότι το κάπνισμα ενός τσιγάρου αφαιρεί 5 λεπτά από τη ζωή του καπνιστή. Ο κίνδυνος να συμβεί κάποιο καρδιακό επεισόδιο σε έναν καπνιστή είναι δύο φορές μεγαλύτερος σε σχέση με κάποιον που δεν καπνίζει. Τα σημαντικότερα προβλήματα που σχετίζονται άμεσα με το κάπνισμα είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, o καρκίνος του λάρυγγα, του φάρυγγα, του οισοφάγου, της στοματικής κοιλότητας και της ουροδόχου κύστης, η περιφερική αρτηριοπάθεια και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Το παθητικό κάπνισμα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης στεφανιαίας νόσου και καρκίνου του πνεύμονα. Τα οφέλη για την υγεία από τη διακοπή • 24 ώρες μετά τη διακοπή του καπνίσματος μειώνεται ο κίνδυνος για την καρδιά. • Στον 1 χρόνο ο κίνδυνος μειώνεται στο μισό. • Στα 15 χρόνια ο κίνδυνος είναι ο ίδιος με αυτών των ανθρώπων που δεν κάπνισαν ποτέ!

• Στα 5 χρόνια χωρίς τσιγάρο ο κίνδυνος του καρκίνου των πνευμόνων μειώνεται πάνω από τα 50%! Η διακοπή του καπνίσματος είναι το ίδιο σημαντική όσο και η μείωση της αρτηριακής πίεσης και της χοληστερίνης. Η διακοπή του καπνίσματος θα βοηθήσει

στην καλύτερη ρύθμιση της αρτηριακής σου πίεσης. Οι περισσότεροι καπνιστές έχουν επιχειρήσει τουλάχιστον μία φορά να κόψουν το κάπνισμα με διάφορους τρόπους, χωρίς ωστόσο αποτέλεσμα. Επειδή το κάπνισμα είναι μια εξάρτηση που εκλαμβάνεται ως συνήθεια, το πρωταρχικό και ίσως το σημαντικότερο βήμα σε αυτή την προσπάθεια είναι η απόφαση. Στο Iατρείο Διακοπής Καπνίσματος του Νοσοκομείου η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι συστηματική και πολύπλευρη, ενώ προτείνονται λύσεις για τα περισσότερα προβλήματα που παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια της προσπάθειας. Το Ιατρείο προσφέρει σύγχρονη και επιστημονικά τεκμηριωμένη αντιμετώπιση με φαρμακευτική ή μη αγωγή, στηρίζει τον καπνιστή σε όλη τη διάρκεια της προσπάθειας και μαθαίνει νέους τρόπους συμπεριφοράς μακριά από το τσιγάρο, ελέγχου του σωματικού βάρους και υιοθέτησης ενός υγιέστερου τρόπου ζωής. Ο συνδυασμός όλων αυτών εγγυάται όχι μόνο τη διακοπή του καπνίσματος, αλλά και την οριστική αποχή από αυτό. Το Ιατρείο Διακοπής καπνίσματος θα λειτουργεί κάθε Πέμπτη, από τις 10 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι, κατόπιν ραντεβού στο τηλέφωνο 2132023417 Επιστημονικός υπεύθυνος: Νικόλαος Ιωακειμίδης, επιμελητής Β’ καρδιολόγος. ■

ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΤΤΙΚΉΣ Δημιουργία Μονάδας Σωματικής Αποτοξίνωσης! ΜΟΝΆΔΑ ΣΩΜΑΤΙΚΉΣ ΑΠΟΤΟΞΊΝΩΣΗΣ δημιουργήθηκε στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, που αποτελεί σύμπραξη των κυριότερων φορέων απεξάρτησης ΨΝΑ/18 Άνω, ΟΚΑΝΑ και ΚΕΘΕΑ. Πρόκειται για το μοναδικό πρόγραμμα στην Αττική, που θα κληθεί να ανταποκριθεί και να καλύψει ανάγκες σωματικής αποτοξίνωσης στην Αττική και σε ένα μεγάλο μέρος της Νότιας Ελλάδας. Η Μονάδα προσφέρει φαρμακευτική, ιατρική και ψυχιατρική υποστήριξη για την αντιμετώπιση του στερητικού συνδρόμου από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών. Στόχος είναι να αποτελέσει έναν σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της απεξάρτησης και της θεραπείας και αυτό θα επιτευχθεί με την άμεση χρονικά ένταξη των χρηστών σε στεγνά προγράμματα απεξάρτησης, μετά την ολοκλήρωση της σωματικής αποτοξίνωσης. Η Μονάδα θα ξεκινήσει να λειτουργεί με σταδιακή κάλυψη της δύναμης των κλινών της, μέχρι το μέγιστο των 20 θεραπευομένων, οι οποίοι θα προσέρχονται εκουσίως. Στελεχώνεται από ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς, νοσηλευτές και διοικητικούς, τους οποίους θα συνδράμουν και 2 ειδικοί από καθέναν από τους 3 φορείς απεξάρτησης. Το ενδιαφέρον είναι μεγάλο, καθώς στη λίστα του Κέντρου Υποδοχής της Μονάδας έχουν ήδη εγγραφεί 58 υποψήφιοι. Η Μονάδα χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής, στο πλαίσιο του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος της περιόδου 2014-2020. ■

| 89

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΚΑΤ»

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι το καλοκαίρι για όσους πάσχουν από αγγειακές παθήσεις! Τι να κάνετε για να τους αποφύγετε

Γράφει ο Δρ ΧΡΥΣΌΣΤΟΜΟΣ Κ. ΜΑΛΤΈΖΟΣ, αγγειοχειρουργός, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, συντονιστής διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής ΓΝΑ «ΚΑΤ», διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας ΓΝΑ «ΚΑΤ».

ΤΌΣΟ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΊΣ ΜΕ ΦΛΕΒΙΚΉ ΝΌΣΟ, αλλά και οι ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τους θερινούς μήνες, αφού η έκθεσή της σε υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να οδηγήσει σε δυσάρεστες καταστάσεις. Κατά τους θερινούς μήνες η πλειονότητα των ασθενών που έχουν προβλήματα φλεβικής ανεπάρκειας των κάτω άκρων βιώνουν συμπτώματα με αισθητή επιδείνωση σε σχέση με τους ψυχρότερους μήνες του έτους. Αυτό οφείλεται κατά κύριο λόγο στη σημαντική αύξηση της θερμοκρασίας αλλά και στην απευθείας έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Έτσι οι φλέβες των κάτω άκρων, ειδικά όταν ανεπαρκούν και φέρουν κιρσούς, διαστέλλονται, φιλοξενούν περισσότερο αίμα σε

90 |

σχέση με τους χειμερινούς μήνες και τα συμπτώματα που πρωτοεμφανίζονται ή απλά προϋπήρχαν και επιδεινώνονται είναι: αίσθημα καύσους, οίδημα στα κάτω άκρα, κράμπες και αίσθημα βάρους. Τρόποι αντιμετώπισης της θερινής αυτής επιδείνωσης των συμπτωμάτων αποτελούν τα θαλάσσια μπάνια και τα ψυχρά επιθέματα αφού με τον τρόπο αυτόν μειώνεται η θερμοκρασία αλλά και το φαινόμενο της διαστολής των παθολογικών φλεβών. Επιπρόσθετα μέτρα αποτελούν η ανύψωση των κάτω άκρων σε ανάρροπη θέση, ώστε να διευκολύνεται η φλεβική αποχέτευση, αλλά και η καθημερινή άσκηση και βάδιση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η λειτουργούσα μυϊκή αντλία των κάτω άκρων βοηθά στην αντιρρόπηση της φλεβικής στάσης και το αίμα επιστρέφει ευκολότερα και ταχύτερα προς την καρδιά. Μάλιστα η βάδιση στη θάλασσα και η κολύμβηση επιδρούν με διπλό τρόπο. Αφενός μεν λειτουργεί περισσότερο η μυϊκή αντλία των κάτω άκρων, αφετέρου επέρχεται αισθητή μείωση της θερμοκρασίας τους. Συνιστάται επιπλέον η απώλεια των περιττών κιλών στα παχύσαρκα άτομα, αφού η παχυσαρκία επιδεινώνει την υπάρχουσα φλεβική ανεπάρκεια και παρεμποδίζει έτι περαιτέρω τη φλεβική επιστροφή, επιδεινώνοντας και δημιουργώντας επιπλέον οίδημα στα κάτω άκρα. Τα ρούχα μας πρέπει να είναι άνετα και όχι στενά. Αποφεύγουμε την προσθήκη επιπλέον αλατιού στην τροφή μας ή την κατανάλωση αλμυρών τροφών, αφού το αλάτι διευκολύνει ακόμη περισσότερο την κατακράτηση των υγρών και το επιπλέον οίδημα των άκρων. Η κατανάλωση του αλκοόλ επιδεινώνει επίσης το οίδημα και για αυτόν το λόγο αυτό πρέπει να γίνεται με μέτρο. Τα ψηλά τακούνια των υποδημάτων, όπως και η παρατεταμένη καθιστική ζωή επιδεινώνουν τα συμπτώματα της φλεβικής ανεπάρκειας.

Άλλος παράγοντας που θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας κατά τη διάρκεια των θερινών μηνών είναι η ανάγκη για επαρκή ενυδάτωση. Το καλοκαίρι αυξάνεται τόσο η εφίδρωση όσο και η άδηλος αναπνοή και συνεπώς η απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, σε συνδυασμό με την αμέλεια που επιδεικνύεται για επαρκή ή και αυξημένη πρόσληψη νερού, οδηγεί σε πιθανή αφυδάτωση. Έτσι μπορεί να οδηγηθούμε σε αιμοσυμπύκνωση, αυξημένη γλοιότητα του αίματος, που δυνητικά μπορεί να καταλήξει σε επιπολής ή -σπανίως- σε εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση. Η πιθανότητα μίας επιπολής θρομβοφλεβίτιδας σε έδαφος γνωστής φλεβικής ανεπάρκειας και κιρσών των κάτω άκρων αυξάνεται κατά τους θερινούς μήνες, αν συνδυαστεί και με αυξημένη εφίδρωση - αφυδάτωση και μειωμένη πρόσληψη ύδατος. Για τους λόγους αυτούς απαιτείται αυξημένη ενυδάτωση και αποφυγή δραστηριοτήτων που αυξάνουν την εφίδρωση. Στην περίπτωση επιπολής θρομβοφλεβίτιδας σε έδαφος κιρσών των κάτω άκρων αυτοί αποκτούν ερυθρό χρώμα, παρουσιάζεται σκληρία στην περιοχή και είναι επώδυνοι. Στην περίπτωση της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης παρατηρείται οίδημα, πιθανόν υπό τάση, στο άκρο και πόνος. Και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις θα πρέπει να

επισκεφθούμε ειδικό αγγειοχειρουργό, ο οποίος θα προβεί στον κατάλληλο κλινικό και παρακλινικό έλεγχο και θα χορηγήσει τη δέουσα αγωγή. Οι ασθενείς που πάσχουν από περιφερικά αρτηριοσκληρωτική αποφρακτική νόσο των αρτηριών κυρίως των κάτω άκρων θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τους θερινούς μήνες. Ομοίως και οι ασθενείς αυτοί θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην επαρκή λήψη ύδατος και ενυδάτωση, ώστε το αίμα τους να μην παρουσιάζει αυξημένη γλοιότητα και να υπάρχει ο κίνδυνος μιας αρτηριακής θρόμβωσης κατά τη ροή του αίματος διά μέσου των αρτηριοσκληρωτικών αρτηριών. Θα πρέπει επιπρόσθετα να λαμβάνουν με προσοχή την προτεινόμενη από τον γιατρό τους θεραπευτική αγωγή. Επειδή οι ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο συχνά πάσχουν και από στεφανιαία νόσο πρέπει να επιδεικνύουν ιδιαίτερη προσοχή κατά τους θερινούς μήνες. Θα πρέπει να αποφεύγεται η έκθεσή τους σε υψηλές θερμοκρασίες, οι οποίες θέτουν σε δοκιμασία την καρδιακή λειτουργία. Ιδιαίτερη φροντίδα θα πρέπει να δίνεται στη λήψη υγρών, ελαφράς τροφής, κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών και στη χρήση (όπως και στις φλεβικές παθήσεις) ελαφρού ή άνετου ρουχισμού.

| 91

Οι αγγειακοί ασθενείς οι οποίοι για οποιονδήποτε λόγο λαμβάνουν αγωγή με διουρητικά θα πρέπει σε συνεννόηση με τον γιατρό τους να αναπροσαρμόζουν τη δόση τους για να έχουν μια λελογισμένη διούρηση χωρίς μεγάλες απώλειες υγρών και ηλεκτρολυτών. Τόσο οι ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο

όσο και οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο θα πρέπει κατά τους θερινούς μήνες να εξακολουθήσουν να ασκούνται λελογισμένα και κατά τις θερμές ώρες της ημέρας, αφού με τον τρόπο αυτό διατηρείται ή και αυξάνεται η παράπλευρη κυκλοφορία που αναπληρώνει ως ένα βαθμό την αποφρακτική αρτηριακή νόσο. ■

ΧΡΥΣΌΣΤΟΜΟΣ Κ. ΜΑΛΤΈΖΟΣ Ο δρ Χρυσόστομος Κ. Μαλτέζος είναι αγγειοχειρουργός, διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, συντονιστής διευθυντής Αγγειοχειρουργικής Κλινικής ΓΝΑ «ΚΑΤ», διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας ΓΝΑ «ΚΑΤ». Είναι απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

1995: Λήψη της ιατρικής ειδικότητας της Αγγειοχειρουργικής. Αριστούχος διδακτορικού του ΕΚΠΑ. 19951996: Μετεκπαίδευση στην Αγγειακή και κυρίως στην Ενδαγγειακή Χειρουργική με υποτροφία του IKY στη Μ. Βρετανία (Leicester Royal Infirmary). 1997-2009: Επιμελητής Β′ και κατόπιν επιμελητής Α′ στην Αγγειοχειρουργική Κλινική του ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς». Μέλος και εκπρόσωπος των επιμελητών Α′ και Β′ στο Επιστημονικό Συμβούλιο του ΓΝΑ «Γ. Γεννηματάς».

4ος/2009 έως σήμερα: Συντονιστής διευθυντής της Αγγειοχειρουργικής Κλινικής του ΓΝΑ «ΚΑΤ» μετά από κρίση. 2012-2018: Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου του ΓΝΑ «ΚΑΤ». 2019 έως σήμερα: Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας του ΓΝΑ «ΚΑΤ». 2019 έως σήμερα: Αιρετό μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου ΙΣΑ. Μέλος πολλών επιστημονικών εταιρειών. Ενεργή συμμετοχή σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια με ανακοινώσεις και προεδρεία σε Επιστημονικές Στρογγυλές Τράπεζες. Συγγραφέας και συμμετοχή στη συγγραφή ικανού αριθμού ελληνικών και ξένων δημοσιευμάτων.

92 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ»

Εγκαίνια της Μονάδας Διαταραχών Πρόσληψης Τροφής!

ΤΑ ΕΓΚΑΊΝΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΆΔΑΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΏΝ Πρόσληψης Τροφής - Ψυχογενούς Ανορεξίας στο Nοσοκομείο Σισμανόγλειο πραγματοποίησαν ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα και η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη. Στα εγκαίνια παραβρέθηκαν η υποδιοικήτρια 1ης ΥΠΕ, Μαρίζα Οικονόμου, και ο διοικητής του ΓΝΑ«ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ-ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΓΚ» και Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Πεντέλης, Ηλίας Δαλαϊνάς. Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα δήλωσε ότι είναι ιδιαίτερα χαρούμενη που εγκαινιάζεται αυτή η μονάδα και πρόσθεσε: «Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι πολλές, από τη βουλιμία μέχρι την ανορεξία, και όλες επηρεάζουν την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να διαγνωσθούν και να αντιμετωπισθούν όλες αυτές οι διαταραχές. Όμως, ιδιαίτερα όσον αφορά την ανορεξία, επηρεάζει ιδιαίτερα εφήβους και νέους ενήλικες και προκαλεί θανάτους. Είναι άρα ένα θέμα που πρέπει άμεσα να αντιμετωπίζεται, να προλαμβάνονται οι θάνατοι και να ηρεμεί η κραυγή αγωνίας των γονιών και των συγγενών. Θερμά συγχαρητήρια στον πρώτο, εδώ και χρόνια, οραματιστή της μονάδας, ψυχίατρο κ. Ερρίκο Τζεμπελίκο, στη διοίκηση, στη νοσηλευτική, ιατρική, διοικητική και τεχνική υπηρεσία και όλο το προσωπικό που αγκαλιάζει τη νέα μονάδα με αγάπη». Από την πλευρά της η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη ανέφερε: «Εγκαινιάσαμε σήμερα τη Μονάδα Ψυχο-

γενούς Ανορεξίας για Ενήλικες, ένα έργο με τεράστια σημασία σε ένα πεδίο στο οποίο έχουν εντοπιστεί κενά διαχρονικά και επιτέλους γίνονται ενέργειες για να καλυφθούν. Πρόκειται για την πρώτη Μονάδα του είδους, που ανήκει στο ΕΣΥ. Έχει δυναμικότητα 6 κλινών με προοπτική επέκτασης. Τη λειτουργία καλύπτουν 4 γιατροί του νοσοκομείου, καθώς και 8 νοσηλευτές και βοηθητικό προσωπικό. Στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε εντάξει τη δημιουργία δύο Κέντρων Ημέρας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, με στόχο την πρόληψη, την έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία ψυχικών διαταραχών, όπως είναι και οι διαταραχές πρόσληψης τροφής, δομές οι οποίες θα προκηρυχθούν άμεσα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας της χώρας μας». Το ΓΝΑ Σισμανόγλειο επιλέχθηκε για να στηρίξει μια τέτοια Μονάδα, καθώς διαθέτει εξειδικευμένο και καταρτισμένο προσωπικό, νέες, εκσυγχρονισμένες εγκαταστάσεις, πρωτοποριακές υπηρεσίες και θεραπείες, καθώς και τεχνογνωσία στο κομμάτι των διατροφικών διαταραχών. Οι διαταραχές πρόσληψης τροφής αποτελούν χρόνιες ψυχιατρικές διαταραχές, με πιο συχνή την ψυχογενή ανορεξία που έχει το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας. Αποτελούν πλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, «συχνές» διαταραχές, καθώς πλήττουν περίπου το 8% του γενικού πληθυσμού. Μάλιστα, κατά την περίοδο της πανδημίας το ποσοστό αυτό αυξήθηκε, καθώς τα αρνητικά συναισθήματα επηρεάζουν τη συμπεριφορά που έχουμε απέναντι στο φαγητό. ■

| 93

Οι δουλειές στο εξοχικό μπορούν να τραυματίσουν τη σπονδυλική σας στήλη!

Γράφει ο ΓΙΏΡΓΟΣ Η. ΓΟΥΔΈΒΕΝΟΣ, φυσικοθεραπευτής, Dr manual medicine

ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΈΣ ΔΙΑΚΟΠΈΣ συνδυάζονται για πολλούς με επισκέψεις στα εξοχικά ή στα πατρικά σπίτια. Όμως εκεί όλο και κάποια δουλειά θα χρειαστεί να κάνουμε και οι κίνδυνοι τραυματισμών ή κακώσεων του μυοσκελετικού συστήματος ελλοχεύουν. Ένα μερεμέτι στο σπίτι, λίγο σκάψιμο στον κήπο, λίγο βάψιμο και κάποια στιγμή νιώθουμε ότι η «μηχανή» δεν τραβάει. Με την απότομη κινητοποίηση του (αγύμναστου) σώματος υπάρχει η πιθανότητα να πάθουμε και κάτι περισσότερο. « Όλες αυτές οι ασχολίες θα βάλουν μπροστά τη

94 |

“μηχανή” του σώματος να δουλέψει και να παραγάγει έργο, ίσως και να επιβεβαιώσουν τις αντοχές του ύστερα από 11 μήνες καθιστικής ή άλλης εργασίας και πιθανόν να εκτονώσουν το στρες τους με αυτό τον τρόπο. Έχετε, όμως, σκεφτεί αν κρύβονται κάποιοι κίνδυνοι για το αγύμναστο σώμα σας; Τα βαθιά καθίσματα για πολλή ώρα επιβαρύνουν την άρθρωση του γόνατος, όπως, επίσης, η στήριξη των γονάτων σε σκληρό έδαφος είναι πιθανόν να προκαλέσει βλάβη στην επιγονατιδο-μηριαία άρθρωση και στους τένοντες του γόνατος. Όμως και οι πτώσεις μπορεί να προκαλέσουν ρήξεις συνδέσμων, μηνίσκου ή κατάγματα του γόνατος. Επίσης το ανώμαλο έδαφος και οι μη διαμορφωμένοι χώροι (οικοδομές, φρεάτια, σκάλες, πέτρες κ.τ.λ.) μπορεί να προκαλέσουν διάστρεμμα (στραμπούληγμα του αστραγάλου) της ποδοκνημικής άρθρωσης, με οδυνηρά αποτελέσματα, όπως ρήξεις ή διάταση των συνδέσμων, με πρήξιμο και πόνο, και σε πολύ σοβαρότερες περιπτώσεις, ακόμη και κατάγματα των οστών της περιοχής αυτής. Οι ώμοι είναι άλλο ένα σημείο που συχνά υφίσταται κακώσεις, είτε λόγω πτώσεων είτε λόγω ανύψωσης βαρέων αντικειμένων πιο ψηλά από τις 90 μοίρες. Ο αγκώνας και ο καρπός (πηχαιοκαρπική) είναι σημεία στα οποία η υπέρχρηση εργαλείων, όπως κατσαβίδια, τανάλιες, φτυάρια κ.τ.λ., μπορεί να δημιουργήσει επικονδυλίτιδες, μυαλγίες και τενοντίτιδες. Τέλος, ένα ακόμη μέρος του σώματος, που είναι ευπαθές, είναι ο αυχένας, ιδιαίτερα όταν εκτείνεται το κεφάλι (προς τα πίσω) ή όταν στρίβει απότομα. ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΞΕΤΕ Γι’ αυτούς, λοιπόν, τους λόγους προσοχή: • Στον τρόπο έναρξης των διαφόρων δραστηριοτήτων. Αρχίστε από τα πολύ ελαφρά και απλά αντικείμενα, για «ζέσταμα».

• Μην υπερεκτιμάτε τις δυνάμεις σας, μην εξαντλείστε και ζητήστε από κάποιον να σας βοηθήσει, εάν είστε μόνος.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

• Αν νιώσετε οξύ πόνο σε κάποιο σημείο του σώματός σας, σταματήστε και αμέσως συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

• Αν, ήδη, έχετε ιστορικό πόνου ή κακώσεων στο μυοσκελετικό σύστημα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και ζητήστε από τον φυσικοθεραπευτή σας να αξιο-

λογήσει τη μυϊκή σας κατάσταση, δηλαδή το εύρος κίνησης, την ελαστικότητα των μυών, την κατάσταση των αρθρώσεων, την αντοχή ή τη δύναμή σας, καθώς και πολλές άλλες εργονομικές συμβουλές, που θα σας φανούν πολύ χρήσιμες. Είναι συνήθως απλές, αλλά πολύ συχνά αποδεικνύονται σωτήριες. ■

ΓΕΏΡΓΙΟΣ Η. ΓΟΥΔΈΒΕΝΟΣ Ο Γεώργιος Η. Γουδέβενος είναι διευθυντής του Κέντρου Osteo-Physio Therapy, ειδικευμένος φυσικοθεραπευτής και κατέχει τον τίτλο του Dr. Of Manual Medicine, με πολυετείς σπουδές στην Αγγλία, στη Σουηδία και την Αμερική. Συγκεκριμένα, είναι κάτοχος πτυχίου της Ανωτάτης Σχολής Naprapathic of Manual Medicine της Στοκχόλμης, όπου ειδικεύτηκε στην Οστεοπαθητική-Χειροπρακτική Σπονδυλικής Στήλης-Αρθρώσεων. Στη συνέχεια ακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής της Florida, καθώς και στο Πανεπιστήμιο Ιατρικής του San Diego στην Αμερική, με αντικείμενο την Εργομέτρηση και την Αποκατάσταση Παθήσεων, Κακώσεων και Μετεγχειρητικών Καταστάσεων στη Σπονδυλική Στήλη και στα Άκρα. Μετεκπαιδεύτηκε στην ΤΗΛΕΜΕΤΡΙΑ στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης και είναι διπλωματούχος εκπαιδευτής στη συγκεκριμένη μέθοδο. Είναι επιστημονικός συνεργάτης της Πανεπιστημιακής Ορθοπαιδικής Κλινικής Τραυματολογίας του Πανεπιστημίου της Κρήτης, όπου συμμετέχει και σε σχετικά ερευνητικά προγράμματα. Παράλληλα, διδάσκει στα μεταπτυχιακά μαθήματα καθώς και στη διδακτέα ύλη. Το ερευνητικό του έργο επεκτείνεται και στο εξωτερικό όπου συνεργάζεται με τα Πανεπιστήμια της Florida και του San Diego. Είναι επίσης γενικός γραμματέας του Συλλόγου Εναλλακτικής Θεραπευτικής Ελλάδος και ιδρυτικό μέλος της εταιρείας Manual Medicine Ελλάδος. Αξιοσημείωτη είναι η εμπειρία του και στο χώρο του αθλητισμού, όπου έχει παράσχει φυσικοθεραπευτική υποστήριξη σε ολυμπιονίκες της ιστιοπλοΐας και της ιστιοσανίδας, σε αθλητές της άρσης βαρών, των καταδύσεων, του στίβου, καθώς και στις εθνικές ομάδες πάλης ανδρών και βόλεϊ γυναικών. Συμμετείχε επίσης στην πολυκλινική της Ολυμπιάδας του 2004, στο τμήμα φυσικοθεραπείας. Έχει εκπονήσει ειδικό πρωτόκολλο φυσικής αποκατάστασης και εργομετρίας της ιδιοπαθούς σκολίωσης, που έχει γίνει αποδεκτό σε παγκόσμιο επίπεδο για τη σφαιρική αντιμετώπιση της σκολίωσης.

| 95

5 tips για ασφαλή προπόνηση το καλοκαίρι!

96 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

2

Γράφει ο ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛΛΟΣ ΠΑΝΤΑΖΉΣ, φυσικοθεραπευτής, διευθυντής Κέντρου Φυσικοθεραπείας και Αποκατάστασης Αθλητικών Κακώσεων, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

ΩΣ ΓΝΩΣΤΌΝ, Η ΣΩΜΑΤΙΚΉ ΆΣΚΗΣΗ, αν πραγματοποιείται με σωστό τρόπο, προσφέρει ευεργετικά αποτελέσματα σε όλους. Κάποιοι προτιμούν να κάνουν ένα διάλειμμα από τη γυμναστική για τους καλοκαιρινούς μήνες, αλλά υπάρχουν και αρκετοί που τους αρέσει να γυμνάζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Σίγουρα η ζέστη του καλοκαιριού αλλάζει τα δεδομένα της άσκησης και αυτό είναι κάτι που λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη, ώστε να γυμναζόμαστε με σωστό τρόπο προστατεύοντας την υγεία μας. Παρακάτω θα δώσουμε 5 tips που θα βοηθήσουν να κάνουμε πιο ασφαλή την προπόνησή μας το καλοκαίρι: Έχετε κατά νου την επίδραση της ζέστης στο σώμα σας κατά τη διάρκεια της άσκησης. Δεδομένα, η ζέστη δίνει μία νέα μεταβλητή στην προπόνηση την οποία δεν μπορούμε να παραβλέψουμε. Το σώμα μας προσαρμόζεται διαφορετικά στο κρύο και τη ζέστη.

1

Δώστε στο σώμα σας τον απαιτούμενο χρόνο για να προσαρμοστεί στη ζέστη. Μην ξεκινήσετε άμεσα με έντονο πρόγραμμα. Χρειάζονται κάποιες μέρες προσαρμογής του σώματός σας στις κλιματολογικές συνθήκες. Η προσαρμογή πρέπει πάντα να είναι ήπια και ομαλή. Οι καρδιαγγειακές αλλαγές συμβαίνουν τις πρώτες τρεις έως πέντε ημέρες, ενώ οι αλλαγές στους μηχανισμούς εφίδρωσης του σώματος μπορεί να διαρκέσουν έως και 10 ημέρες. Κάνετε αλλαγές στην προπόνησή σας. Ακόμα και αφού το σώμα σας προσαρμοστεί στη ζέστη, καλό είναι να μειώσετε την ένταση και τη διάρκεια των προπονήσεών σας. Η άσκηση που βοηθά να κρυώσει το σώμα, όπως το κολύμπι, είναι μία καλή εναλλακτική λύση. Σε γενικές γραμμές, ακολουθήστε αυτές τις συμβουλές σε ζεστό καιρό: - Άσκηση τις ώρες της ημέρας που έχει δροσιά (νωρίς το πρωί ή βράδυ).

- Πίνετε άφθονα υγρά (τουλάχιστον περίπου κάθε 15 λεπτά κατά τη διάρκεια της άσκησης).

- Φορέστε ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα. Έχετε υπόψη τους αυξημένους κινδύνους που προκαλούνται από τη ζέστη. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη εφίδρωση, δυνητικά οδηγώντας σε αφυδάτωση και μειωμένη απόδοση της άσκησης. Η σοβαρή αφυδάτωση μπορεί να οδηγήσει σε κράμπες, εξάντληση και θερμοπληξία. Προσέξτε τα σημάδια που θα σας δείξουν ότι πρέπει να σταματήσετε. Μυϊκές κράμπες: Οι κράμπες είναι το πρώτο σημάδι ότι το παρακάνατε και χρειάζεστε ένα διάλειμμα. Εξάντληση: Ακραία κόπωση, δύσπνοια, ζάλη, έμετος ή λιποθυμία είναι τα συμπτώματα. Θερμοπληξία: Είναι μια επικίνδυνη για τη ζωή κατάσταση που χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αυξημένη θερμοκρασία του σώματος και αίσθημα αποπροσανατολισμού ή σύγχυσης. ■

3

4 5

ΤΡΙΑΝΤΆΦΥΛΛΟΣ ΠΑΝΤΑΖΉΣ Ο Τριαντάφυλλος Πανταζής είναι διευθυντής του Κέντρου Φυσικοθεραπείας & Αποκατάστασης Αθλητικών Κακώσεων του Ιατρικού Αθηνών από το έτος 2000. Είναι πτυχιούχος φυσικοθεραπευτής, απόφοιτος ΤΕΙ Αθήνας, ενώ κατέχει πτυχίο Ψυχολογίας (B.S. in Psychology, State University of New York at Stony Brook), καθώς και Certified TECAR Specialist - ειδικός στην Ισοκινητική Δυναμομετρία & Άσκηση (Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). Είναι πρώην επαγγελματίας αθλητής καλαθοσφαίρισης, πράγμα που τον έχει βοηθήσει να κατανοήσει και να αγαπήσει την αξιολόγηση και αποκατάσταση των αθλητών. Από το 2005 έχει αναλάβει υπεύθυνος φυσικοθεραπείας των νοσηλευομένων στο Ιατρικό Κέντρο ασθενών και υποδιευθυντής του Κέντρου Φυσικοθεραπείας, ενώ από το 2019 εκτελεί χρέη διευθυντή.

| 97

Γιατί είναι πιο συχνά τα ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ το καλοκαίρι! Κυστίτιδες, ουρολοιμώξεις, κολικοί νεφρού... Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ

ΗΡΑΚΛΉΣ ΠΟΎΛΙΑΣ, χειρουργόςουρολόγος, διευθυντής της Β’ Ουρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας.

98 |

ΤΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΆ ΠΡΟΒΛΉΜΑΤΑ είναι πολύ συνηθισμένα το καλοκαίρι, με τη συχνότητά τους να αυξάνεται έως και κατά 30%, σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία. Αυτό πιστεύεται ότι οφείλεται σε συνδυασμό διαφόρων παραγόντων, όπου κεντρικό ρόλο παίζουν η αυξημένη εφίδρωση με την αφυδάτωση που επιφέρει και τα βακτήρια που πολλαπλασιάζονται εύκολα σε συνθήκες ζέστης και υγρασίας. Όπως εξηγεί ο χειρουργός-ουρολόγος Δρ Ηρακλής Πούλιας, MD, PhD, διευθυντής της Β’ Ουρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα, τ. πρόεδρος της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας, όταν κάνει ζέστη ο οργανισμός προσπαθεί να ρυθμίσει την εσωτερική θερμοκρασία του, διεγείροντας την παραγωγή και αποβολή του ιδρώτα. Αν αυτό δεν συνοδευτεί από αντίστοιχη αύξηση στην πρόσληψη υγρών, ώστε να αναπληρωθούν όσα χάνονται, το επακόλουθο είναι η αφυδάτωση. «Ο οργανισμός είναι πολύ αποδοτικός στην ανίχνευση της αφυδάτωσης και αντιδρά αμέσως ελαττώνοντας την ποσότητα των ούρων που παράγει, ώστε να περιοριστούν οι απώλειες. Έτσι, τα ούρα γίνονται πιο πυκνά και περιέχουν περισσότερα μεταλλικά ιχνοστοιχεία (ασβέστιο, ουρικό οξύ, οξαλικό οξύ) απ’ όσα μπορεί το υγρό να διαλύσει, με συνέπεια να αυξάνεται ο κίνδυνος δημιουργίας κρυστάλλων. Οι κρύσταλλοι ευνοούν την ανάπτυξη νεφρολιθίασης (πέτρες στα νεφρά), η οποία μάλιστα εμφανίζεται κυρίως σε νεαρά άτομα, ακόμα και σε εφήβους». Επειδή εξάλλου τα (λιγοστά) ούρα παραμένουν επί περισσότερες ώρες στην ουροδόχο κύστη έως ότου δημιουργηθεί η ανάγκη για κένωση, δίνεται η ευκαιρία στα βακτήρια που υπάρχουν σε αυτήν να πολλαπλασιαστούν.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

Και μετά είναι κάθε τι που κάνουμε και διευκολύνουμε την είσοδο των βακτηρίων στην ουρήθρα και από εκεί στην ουροδόχο κύστη. «Η ουρήθρα είναι ο μικρός “σωλήνας” μέσω του οποίου διέρχονται τα ούρα από την ουροδόχο κύστη για να αποβληθούν από το σώμα», λέει ο Δρ Πούλιας. «Από την ίδια οδό, όμως, μπορούν τα μικρόβια να εισβάλουν στο ουροποιητικό σύστημα, όπου μπορεί να προκαλέσουν από μια ουρηθρίτιδα ή κυστίτιδα (λοίμωξη μόνο στην ουρήθρα ή στην ουροδόχο κύστη, αντίστοιχα) έως λοίμωξη που επεκτείνεται και στους ουρητήρες, που είναι τα “σωληνάκια” που ενώνουν τους νεφρούς με την κύστη. Αν η ουρολοίμωξη φθάσει μέχρι τους νεφρούς, τότε μπορεί να αναπτυχθεί πυελονεφρίτιδα που είναι πιο σοβαρή κατάσταση». Η παραπάνω «διαδρομή» των μικροβίων και των λοιμώξεων δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Αντιθέτως, «το 90% των λοιμώξεων του ουροποιητικού είναι ανιούσες, δηλαδή τα μικρόβια μεταφέρονται από την ουρήθρα προς τους νεφρούς», υπογραμμίζει ο γιατρός. Βέβαια, «τα μικρόβια που εισβάλλουν στην ουρήθρα κατά κανόνα αποβάλλονται με τα ούρα πριν προλάβουν να εγκατασταθούν, αλλά όταν υπάρχει στάση ούρων (δηλαδή τα ούρα είναι επί ώρες μέσα στην κύστη) ή ορισμένες άλλες συνθήκες, αναπτύσσονται και προκαλούν λοίμωξη». Η τριβή που προκαλείται κατά τις σεξουαλικές επαφές, οι οποίες συνήθως είναι αυξημένες το καλοκαίρι, και η ελλιπής τήρηση των κανόνων υγιεινής (π.χ. η γυ-

ναίκα δεν σκουπίζεται μόνο από εμπρός προς τα πίσω, αλλά και αντίστροφα ή δεν σαπουνίζει καθημερινά την πετσέτα με την οποία κάθεται στην άμμο) είναι μερικοί πρόσθετοι παράγοντες που μπορεί να ευνοήσουν την εμφάνιση λοιμώξεων του ουροποιητικού. Το ίδιο ισχύει, όμως, και για το υπερβολικό σαπούνισμα των ευαίσθητων περιοχών. «Οταν κάνει ζέστη, μπορεί κάποιος να κάνει μπάνιο πολλές φορές μέσα στην ημέρα, αλλά αν κάθε φορά σαπουνίζει την ουρογεννητική περιοχή μπορεί να διαταράξει την ισορροπία των βακτηρίων στο δέρμα της περιοχής (υπάρχουν και «καλά» βακτήρια που δρουν προστατευτικά), ανοίγοντας το δρόμο στην εγκατάσταση μικροβίων, μυκήτων ή ιών», εξηγεί. «Αυτό είναι ακόμα πιο πιθανό όταν χρησιμοποιεί αντιβακτηριακά σαπούνια και όταν τρίβει την περιοχή την ώρα που τη σαπουνίζει». Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού είναι πιο συχνές στις γυναίκες, ενώ η νεφρολιθίαση στους άνδρες. ΜΈΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΊΑΣ Για να προστατευθείτε από τα ουρολογικά απρόοπτα του καλοκαιριού, φροντίστε να πίνετε καθημερινά άφθονα υγρά και να τρώτε πολλά φρούτα και σαλάτες. «Στα συνιστώμενα υγρά δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο νερό και χυμοί χωρίς ζάχαρη, αλλά και τσάι ή καφές με μέτρο. Στην πραγματικότητα, έως 400 mg καφεΐνης την ημέρα είναι ασφαλή για τον οργανισμό (αντιστοιχούν σε περίπου τέσσερα φλιτζάνια στιγμιαίο καφέ ή καφέ φίλτρου ή σε οκτώ φλιτζάνια τσάι)»,

| 99

επισημαίνει ο Δρ Πούλιας. «Αν, όμως, μια γυναίκα έχει επαναλαμβανόμενες κυστίτιδες, ίσως πρέπει να δοκιμάσει καφέ χωρίς καφεΐνη, για να μην επιδεινώσει τη συχνουρία που προκαλεί η κυστίτιδα». Πρέπει επίσης να ουρείτε συχνά, να αποφεύγετε να μένετε με τις ώρες με βρεγμένα ρούχα και να τηρείτε τους κανόνες υγιεινής. Μην ξεχνάτε επίσης να ουρείτε

μετά το σεξ. Τέλος, μπορείτε εύκολα να αντιληφθείτε αν είστε αφυδατωμένοι ή πίνετε αρκετά υγρά, κοιτάζοντας το χρώμα των ούρων σας. «Αν είναι διαυγή και σχεδόν λευκά, ο οργανισμός είναι πολύ καλά ενυδατωμένος, ενώ όσο πιο κίτρινα ή και σκούρα γίνονται, τόσο μεγαλύτερη είναι η αφυδάτωση», καταλήγει ο Δρ Πούλιας. ■

ΗΡΑΚΛΉΣ ΠΟΎΛΙΑΣ Ο Δρ Ηρακλής Πούλιας, MD, PhD, είναι χειρουργός ουρολόγος, διευθυντής της Β’ Ουρολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Μητέρα. ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ & ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΊ ΤΊΤΛΟΙ Πτυχιούχος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών 1978. Τίτλος ειδικότητας Ουρολογίας Νομαρχία Αττικής 1984. Post doctoral fellow Yale University 2000. Diplome d’Universite Stransburg 2006. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΊΑ Registrar Urologist North Manchester General Hospital 1985-1987. Επιμελητής Β’ Ουρολογικής Κλινικής ΝΕΕΣ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» 1987-1995. Επιμελητής Α’ Ουρολογικής Κλινικής ΝΕΕΣ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» 1995-2003. Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής ΝΕΕΣ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» 2003-2010. Συντονιστής Ουρολογικής Κλινικής ΝΕΕΣ «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο» 2008-2015. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ Συγγραφή μονογραφίας με τίτλο: «Επιφανειακός καρκίνος Ουροδόχου κύστεως, σύγχρονη διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση» Αθήνα 2001. Συμμετοχή σε συγγραφή Βιβλίων: Σύγχρονες απόψεις για την αντιμετώπιση του πολυτραυματία, «Στομίες» Αθήνα 2000. Λαπαροενδοσκοπική και ελάχιστα επεμβατική χειρουργική - επεμβάσεις στην Ουρολογία. Αθήνα 2002. Συμμετοχή σε 12 κλινικές μελέτες και διεθνή ερευνητικά πρωτόκολλα. Δημοσιεύσεις ελληνόγλωσσες και ξενόγλωσσες 52. ΘΈΣΕΙΣ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΈΣ ΕΤΑΙΡΕΊΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΎΣ Ειδικός γραμματέας Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας (ΕΟΕ) 1991-1993. Μέλος Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού της ΕΟΕ 2009-2014. Μέλος της επιτροπής υποτροφιών της ΕΟΕ 2011-2014. Πρόεδρος του Συντονιστικού Οργάνου του Τμήματος Ουρογεννητικής Ογκολογίας της ΕΟΕ 2013-2015. Μέλος του Advisory committee South Eastern European Meeting (SEEM) 2009-2012. Μέλος εξεταστικής επιτροπής ειδικότητας 2012-2015. Αντιπρόεδρος Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας. Πρόεδρος της επιτροπής εκπαίδευσης. Πρόεδρος Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας από 1ης/1/2017.

100 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Ψυχοκοινωνική υποστήριξη «ΜΑΖΙ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» ογκολογικών ασθενών ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ΜΑΖΊ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΠΊΤΙ, που έχει δημιουργήσει ο Σύλλογος Καρκινοπαθών Εθελοντών Φίλων ιατρών «ΚΕΦΙ» Αθηνών, αποτελεί την υλοποίηση του οράματος για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ογκολογικών ασθενών και των οικογενειών τους που δεν είναι σε θέση να μετακινηθούν από το σπίτι τους. Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Σεπτέμβριο του 2018 κι από τότε δεν έχει πάψει να υποστηρίζει τους ανθρώπους στον οικείο χώρο τους με το να παρέχει ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη. Οι υπηρεσίες παρέχονται άνευ οικονομικού αντιτίμου σε ογκολογικούς ασθενείς που πληρούν τις παρακάτω προϋποθέσεις: • Βαρύτητα κατάστασης υγείας.

• Αδυναμία μετακίνησης.

• Οικονομική & οικογενειακή κατάσταση. Το πρόγραμμα υλοποιείται με την οικονομική υποστήριξη (για το 2021) των φαρμακευτικών εταιρειών Genesis Pharma, Bristol Myers-Squibb, Novartis, Roche, Φαρμασέρβ-Lilly. Η κοινωνική υποστήριξη γίνεται από κοινωνική λειτουργό που ενημερώνει, καθοδηγεί και βοηθά στη διεκπεραίωση του αιτήματος πιστοποίησης αναπηρίας και στις μετέπειτα διαδικασίες για διεκδίκηση κοινωνικών παροχών και χρήσης δικαιωμάτων. Η ψυχολογική υποστήριξη παρέχεται από ψυχολόγο στον οικείο χώρο των ασθενών με στόχο την ψυχολογική ενδυνάμωση, τη συναισθηματική αποφόρτιση

και τη διαχείριση του στρες που συνδέονται με την ασθένεια. Μέσα από τις παρεμβάσεις των ειδικών του προγράμματος οι άνθρωποι που νοσούν και οι οικείοι τoυς βρίσκουν ξανά νόημα και δύναμη για κινητοποίηση, δεσμεύονται στη θεραπευτική διαδικασία και μαθαίνουν να προσαρμόζονται στις νέες συνθήκες της καθημερινότητάς τους. Στη διάρκεια της λειτουργίας του το πρόγραμμα εξελίσσεται και προσαρμόζεται στις ανάγκες των συνθηκών. Ορόσημο αποτελεί η συνεργασία με την Κατ’ οίκον Νοσηλεία του Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας» από τον Ιανουάριο του 2020, η οποία συνεχίζεται έως και σήμερα. Παράλληλα λόγω των μέτρων προστασίας για την πανδημία το πρόγραμμα έχει προσαρμόσει τις υπηρεσίες του σε εξ αποστάσεως λειτουργία χρησιμοποιώντας όλα τα μέσα που προσφέρει η τεχνολογία. Ενώ αρχικά υπήρχε χωρικός περιορισμός εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων, πλέον οι προοπτικές του προγράμματος αφορούν την παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και σε απομακρυσμένες περιοχές μέσα από τις δυνατότητες των τηλεπικοινωνιών. Για περισσότερες πληροφορίες και προγραμματισμό συνάντησης για ένταξη στο πρόγραμμα, επικοινωνήστε με το Σύλλογο στα τηλέφωνα 210-6468222 & 210-3244390 ή μέσω e-mail στη διεύθυνση info@ anticancerath.gr. ■

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Ανακαίνιση χειρουργικής πτέρυγας ΜΕ ΔΩΡΕΆ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΔΙΚΤΥΩΝ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΑΕΡΙΟΥ (ΔΕΔΑ), πραγματοποιήθηκε η ανακαίνιση μίας χειρουργικής πτέρυγας του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης στην οποία είναι εγκατεστημένες τρεις Πανεπιστημιακές Κλινικές του ΠΓΝΑ (Α′ Πανεπιστημιακή Χειρουργική Κλινική, Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική και Πανεπιστημιακή Ουρολογική Κλινική), καθώς και ο εξοπλισμός δώδεκα σύγχρονων νοσοκομειακών κλινών με συνοδό πρόσθετο εξοπλισμό. Χάρη σε αυτή τη δωρεά, αλλά και την προμήθεια και λειτουργία του νέου ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης αναβαθμίζονται σημαντικά οι παρεχόμενες υπηρεσίες στους ασθενείς, ενώ βελτιώνονται και οι συνθήκες εργασίας του υγειονομικού προσωπικού. ■

| 101

Τι να αποφεύγει η έγκυος στη διάρκεια του καλοκαιριού! Θα πρέπει επίσης να καταναλώνει μικρά και συχνά γεύματα (που να περιλαμβάνουν πρωτεΐνη, υδατάνθρακες και λαχανικά) και άφθονο νερό για να εξισορροπήσει την απώλεια ύδατος μέσω της εφίδρωσης. Καλό είναι επίσης η έγκυος να περιορίσει την κατανάλωση των πολύ πικάντικων φαγητών, όπως επίσης και του αλατιού, το οποίο ευνοεί την κατακράτηση ύδατος, με αποτέλεσμα τη δημιουργία οιδήματος.

Γράφει ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΣΎΛΛΑΣ, μαιευτήρας-γυναικολόγος συνεργάτης ΙΑΣΩ.

Η ΕΓΚΥΜΟΣΎΝΗ ΑΠΟΤΕΛΕΊ ΊΣΩΣ την πιο σημαντική περίοδο στη ζωή μίας γυναίκας. Το καλοκαίρι είναι μία δύσκολη εποχή για την εγκυμοσύνη, καθώς οι έγκυοι λόγω αυξημένων ορμονών έχουν αυξημένη θερμοκρασία σώματος και είναι πιο ευαίσθητες στην υγρασία και τη ζέστη. Είναι μία δυσάρεστη εμπειρία, η οποία τους προκαλεί δυσφορία και συχνές εναλλαγές στη διάθεσή τους. Αν ωστόσο ληφθούν οι κατάλληλες προφυλάξεις, η έγκυος θα μπορέσει να απολαύσει με ασφάλεια τις ομορφιές του καλοκαιριού. ΠΟΙΑ ΕΊΝΑΙ ΤΑ ΣΗΜΕΊΑ ΠΟΥ ΠΡΈΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΈΞΕΙ Η ΈΓΚΥΟΣ; Διατροφή Η έγκυος το καλοκαίρι, όπως και καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της, θα πρέπει να αποφεύγει τα αλκοολούχα ποτά, την κατανάλωση ωμού ψαριού, ωμών λαχανικών, ιδίως σε εστιατόρια, όπου το σωστό και σχολαστικό πλύσιμό τους δεν είναι εγγυημένο.

102 |

Ηλιοθεραπεία Καλό είναι να αποφεύγεται, καθώς το δέρμα των εγκύων γυναικών είναι πολύ πιο ευαίσθητο στην ηλιακή ακτινοβολία. Στην εγκυμοσύνη αυξάνονται τα επίπεδα της μελανίνης, της ουσίας που είναι υπεύθυνη για την εμφάνιση των σπίλων στο δέρμα, των πανάδων, αλλά και των μελαγχρωματικών αλλοιώσεων του δέρματος. Η ηλιοθεραπεία, λοιπόν, αυξάνει σημαντικά την εμφάνιση των πανάδων, των καφέ κηλίδων και των σπίλων. Επιπλέον, η παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο αυξάνει τις πιθανότητες ηλιακού εγκαύματος, αυξάνει τη θερμοκρασία του σώματος και μπορεί να οδηγήσει σε υπερθερμία, με βλαπτικά αποτελέσματα τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο. Πρέπει να αποφεύγεται η ηλιοθεραπεία τις μεσημεριανές ώρες και οι έγκυοι να προτιμούν σκιερούς και δροσερούς χώρους και να πίνουν άφθονα υγρά, να φορούν μεγάλο καπέλο και το κατάλληλο αντιηλιακό, με πάνω από 30 δείκτη προστασίας. Το αντιηλιακό θα πρέπει να το απλώνουν μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο για καλύτερη απορρόφηση και να το ανανεώνουν πολύ συχνά, δηλαδή κάθε δύο ώρες και κάθε φορά μετά το κολύμπι. Κολύμπι Οι μέλλουσες μαμάδες πρέπει να ακολουθούν κάποιους βασικούς κανόνες στην παραλία για να μη θέσουν σε κίνδυνο το έμβρυο και τη δική τους ζωή. Το κολύμπι είναι μεν ιδανική άσκηση που διώχνει την ένταση, μειώνει το πρήξιμο στα πόδια και χαλαρώνει τις εγκύους, αλλά η θάλασσα μπορεί να κρύβει κινδύ-

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

νους. Το κολύμπι επιτρέπεται σε όλους τους μήνες της εγκυμοσύνης και πάντα με ήπιες κινήσεις. Δεν πρέπει οι έγκυοι να κολυμπάνε μόνες τους, αλλά πάντα με παρέα, γιατί μπορεί να νιώσουν ξαφνικά αδιαθεσία και να χρειαστούν βοήθεια. Επίσης, δεν αποκλείεται μέσα στη θάλασσα να τις πιάσει κράμπα. Στην περίπτωση αυτή δεν πρέπει να χάσουν τη ψυχραιμία τους και να πανικοβληθούν, αλλά να παραμείνουν ανάσκελα μέχρι να υποχωρήσει η κράμπα και στη συνέχεια να βγουν από τη θάλασσα. Επιπλέον, οι μέλλουσες μαμάδες δεν πρέπει να κολυμπάνε τις μεσημεριανές ώρες και να είναι στη θάλασσα πάνω από 15 λεπτά. Φυσικά οι βουτιές και τα θαλάσσια σπορ απαγορεύονται για την αποφυγή ατυχημάτων και πρέπει να θυμούνται πως δεν κάνουν καλό στην υγεία τους οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να μπαίνουν σταδιακά στο νερό και όχι απότομα και να μην παραμένουν για αρκετή ώρα μέσα στη θάλασσα, όταν είναι κρύα τα νερά. Αμέσως μετά το μπάνιο πρέπει να ξεπλένονται καλά με νερό και να αλλάζουν μαγιό, για να μην εμφανίσουν κολπίτιδες ή κρύωμα, και να επιλέγουν παραλίες που διαθέτουν γαλάζια σημαία. Παράλληλα, για την αποφυγή μολύνσεων, απαγορεύεται να ξαπλώνουν στην άμμο και πρέπει να κάθονται πάνω σε ψάθα ή πετσέτα και πάντα κάτω από ομπρέλα.

Η θάλασσα είναι καλύτερη επιλογή από την πισίνα. Οι έγκυοι που επιλέγουν την πισίνα πρέπει να είναι σίγουρες πως τηρούνται αυστηρά οι κανόνες υγιεινής και καθαριότητας. Αν δεν είναι καθαρά τα νερά, υπάρχει ο κίνδυνος λοιμώξεων που μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη. Ταξίδια Γενικά τα ταξίδια στην εγκυμοσύνη επιτρέπονται. Θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί όπου υπάρχει ιστορικό αποβολών ή αν υπάρχουν προβλήματα στην εγκυμοσύνη, όπως περιπτώσεις γυναικών που λαμβάνουν φάρμακα για πρόωρες συσπάσεις της μήτρας, στις περιπτώσεις μειωμένης ανάπτυξης του εμβρύου, καθώς και σε περιπτώσεις χαμηλής πρόσφυσης του πλακούντα και ανώμαλης προβολής του εμβρύου. Στα πολύωρα ταξίδια με αυτοκίνητο να κάνουν συχνές στάσεις και να περπατούν για 5-10 λεπτά, ενώ στα αεροπορικά ταξίδια πρέπει να τεντώνουν τα πόδια τους και να περπατάνε συχνά στο διάδρομο του αεροπλάνου για να κυκλοφορεί καλά το αίμα και να αποφεύγεται η θρόμβωση των αγγείων των κάτω άκρων. Τσιμπήματα (μωβ μέδουσα) Τη φετινή χρονιά, όπως είναι γνωστό σε όλους μας, οι θάλασσές μας έχουν κατακλυσθεί από τη μωβ μέ-

| 103

δουσα της Μεσογείου (Pelagia noctiluca), η οποία είναι ένα επικίνδυνο είδος, καθώς με το τσίμπημα απελευθερώνει ισχυρή τοξίνη, η οποία προκαλεί οξύ πόνο και έντονο ερεθισμό στο δέρμα. Πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπισθεί, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν θολά νερά η φύκια. Τα κοινά συμπτώματα ενός τσιμπήματος μεδουσών περιλαμβάνουν: • ένα αίσθημα καύσου, τσούξιμο στο δέρμα σας • μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στο σημείο όπου εμφανίστηκε το τσίμπημα • το δέρμα στην περιοχή του τσιμπήματος γίνεται κόκκινο ή μωβ.

• Τα πιο σοβαρά συμπτώματα ενός τσιμπήματος μεδουσών περιλαμβάνουν: — ναυτία — ζάλη — εμετό — δυσκολία αναπνοής ΤΙ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΑΝ ΣΑΣ ΤΣΙΜΠΉΣΕΙ ΜΈΔΟΥΣΑ: Πλύνετε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβετε την περιοχή του τσιμπήματος. Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζετε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα

κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα. Χρησιμοποιήστε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια σας) για να αφαιρέσετε το μίγμα της μαγειρικής σόδας, καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα. Εφαρμόζετε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι. Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά. Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη). ΤΙ ΝΑ ΜΗΝ ΚΆΝΕΤΕ ΣΕ ΤΣΊΜΠΗΜΑ ΤΣΟΎΧΤΡΑΣ: Δεν πλένετε την πληγή με γλυκό νερό. Δεν τρίβετε την πληγή με πετσέτα ή με άμμο στην παραλία. Δεν πλένετε την πληγή με ξίδι, αλκοόλ ή αμμωνία. Δεν αφαιρείτε υπολείμματα πλοκαμιών με γυμνά χέρια. Αποφεύγετε τα θερμά επιθέματα. Οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας κι αν εμφανιστεί στις διακοπές, ενημερώστε πρώτα τον γιατρό σας! ΚΑΛΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ! ■

ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΣΎΛΛΑΣ Ο Κωνσταντίνος Σύλλας γεννήθηκε στην Αθήνα και είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος με εξειδίκευση στην ενδοσκοπική χειρουργική. Ξεκίνησε την επαγγελματική του καριέρα το 1991 έχοντας ολοκληρώσει τη βασική εκπαίδευση της Μαιευτικής Γυναικολογίας στο Γ.Ν. Πατρών και έχοντας εξειδικευτεί στη χρήση των υπερήχων. ΜΕΤΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ 1996: Λαπαροσκοπική και υστεροσκοπική χειρουργική στη γυναικολογική κλινική του Chur στην Ελβετία, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ralf Steiner. 1998: Χρήση Laser για παθήσεις του κατώτερου γεννητικού συστήματος στο Saint Moritz στην Ελβετία, από την ομάδα του καθηγητή Donnez. 1999: Ενδοσκοπική χειρουργική στην πανεπιστημιακή κλινική του Κιέλου στη Γερμανία. 2001: Μονάδα Εξωσωματικής (IVF) του Ian Craft στο Λονδίνο. 2002: Χειρουργική αντιμετώπιση της ακράτειας ούρων στον καθηγητή Alain Pigne στη γυναικολογική κλινική Geoffroy ST-Hillaire στο Παρίσι. 2004: Χειρουργική χρήση συνθετικών και βιολογικών υλικών (πλεγμάτων) στην πανεπιστημιακή κλινική του Clermont-Ferrand στη Γαλλία με διευθυντή εκπαίδευσης τον καθηγητή Jacquetine. 2009: Χρήση του ρομποτικού συστήματος Da Vinci στο Στρασβούργο. Λήψη πιστοποίησης θεωρητικής κατάρτισης και χειρουργικής επάρκειας ως ρομποτικός χειρουργός (Training as a console surgeon). Είναι ιδρυτικό μέλος της Ενδοσκοπικής Μονάδας του ΙΑΣΩ, και από το 2010 έως τον Ιούνιο 2020 υπεύθυνος του Ενδοσκοπικού Τμήματος του ΙΑΣΩ. Κατά τα έτη 2014-2020 ήταν μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΙΑΣΩ, ειδικός σε θέματα ενδοσκοπικής χειρουργικής. Ως υπεύθυνος του ενδοσκοπικού τμήματος του ΙΑΣΩ, οργανώνει και συμμετέχει στην εκπαίδευση των νέων ιατρών στις χειρουργικές αίθουσες, διοργανώνει επιστημονικές εκδηλώσεις, με προσκεκλημένους καταξιωμένους Έλληνες και ξένους ομιλητές, video προβολές, καθώς και απευθείας προβολές live επεμβάσεων.

104 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»

Νέα θεραπευτική αντιμετώπιση αυξάνει το προσδόκιμο επιβίωσης σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο μαστού ΠΡΌΣΦΑΤΑ ΔΗΜΟΣΙΕΎΘΗΚΑΝ στο πιο έγκριτο ιατρικό περιοδικό παγκοσμίως, το «New England Journal of Medicine», τα αποτελέσματα μίας πολύ σημαντικής διεθνούς μελέτης στην οποία μετέχει και η Θεραπευτική Κλινική (διευθυντής: Θάνος Δημόπουλος, πρύτανης ΕΚΠΑ, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα»), με συμμετοχή στην ομάδα των συγγραφέων της καθηγήτριας Φλώρας Ζαγουρή. Η μελέτη αφορά τη χορήγηση TrastuzumabDeruxtecan σε προχωρημένο καρκίνο του μαστού. Ένα μεγάλο ποσοστό των περιστατικών καρκίνου του μαστού που δεν υπερ-εκφράζουν τον HER2 υποδοχέα παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα του HER2 αποτελώντας έναν δυνητικό θεραπευτικό στόχο. Ωστόσο, οι σημερινές θεραπευτικές επιλογές που σημαδεύουν τον συγκεκριμένο υποδοχέα έχουν αποδειχθεί μη αποτελεσματικές στις περιπτώσεις που χαρακτηρίζονται από χαμηλή έκφραση του HER-2 («HER2-low» cancers). Η μελέτη αυτή συμπεριέλαβε ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του μαστού χαρακτηριζόμενο από χαμηλή έκφραση του HER2 υποδοχέα και έχοντας λάβει προηγουμένως ένα ή δύο χημειοθεραπευτικά σχήματα. Οι παραπάνω ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν σε αναλογία 2:1 και έλαβαν είτε το συνδυασμό Trastuzumab-Deruxtecan είτε τη χημειοθεραπεία που όριζε ο θεράπων ιατρός. Ο πρωταρχικός στόχος της μελέτης ήταν ο υπολογισμός της επιβίωσης ελευθέρας νόσου (PFS: progression-free survival) στους ασθενείς με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς και στη συνέχεια ο υπολογισμός του PFS στο σύνολο των ασθενών. Παράλληλα, υπολογίστηκε η συνολική επιβίωση (OS: overall survival) τόσο στους ασθενείς με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς όσο και στο σύνολο των ασθενών. Συνολικά 557 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη, εκ των οποίων οι 494 (88,7%) εμφάνισαν νόσο με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς και οι 63 (11,3%) νόσο με αρνητικούς ορμονικούς υποδοχείς. Στους ασθενείς με θετικούς ορμονικούς υποδοχείς η διάμεσος (median) του PFS υπολογίστηκε στους 10,1 μήνες για αυτούς που έλαβαν το συνδυασμό Trastuzumab-Deruxtecan και στους 5,4 μήνες για αυτούς που έλαβαν χημειοθεραπεία (hazard ratio for disease pro-

gression or death, 0.51; P<0.001). Στους παραπάνω ασθενείς η συνολική επιβίωση (OS) ήταν 23,9 μήνες και 17,5 μήνες, αντίστοιχα (hazard ratio for death, 0,64; P=0.003). Στο σύνολο των ασθενών η διάμεσος (median) του PFS υπολογίστηκε στους 9,9 μήνες για αυτούς που έλαβαν το συνδυασμό Trastuzumab-Deruxtecan και στους 5,1 μήνες για αυτούς που έλαβαν χημειοθεραπεία. Αντίστοιχα, η συνολική επιβίωση ήταν 23,4 και 16,8 μήνες στις δύο ομάδες ασθενών. Ανεπιθύμητες ενέργειες βαθμού ≥3 εμφανίστηκαν στο 52,6% των ασθενών που έλαβαν Trastuzumab-Deruxtecan και στο 67,4% αυτών που έλαβαν τη χημειοθεραπεία επιλογής του θεράποντος ιατρού. Διάμεση πνευμονοπάθεια ή πνευμονίτιδα σχετιζόμενη με τη χορήγηση φαρμάκων εντοπίστηκε στο 12,1% των ασθενών στους οποίους χορηγήθηκε ο συνδυασμός Trastuzumab-Deruxtecan. Στους ασθενείς αυτούς το 0,8% εμφάνισε ανεπιθύμητες ενέργειες βαθμού 5. Συνοψίζοντας, στην παραπάνω κλινική μελέτη ασθενών με μεταστατικό καρκίνο του μαστού και χαμηλά επίπεδα έκφρασης του HER2 υποδοχέα, η χορήγηση του συνδυασμού Trastuzumab-Deruxtecan οδήγησε σε σημαντικά μεγαλύτερη επιβίωση ελευθέρας νόσου, αλλά και συνολική επιβίωση συγκριτικά με ασθενείς που έλαβαν χημειοθεραπεία. ■

| 105

Θερμική εξάντληση και θερμοπληξία: Συμπτώματα, αντιμετώπιση και πρόληψη! Οι πρώτες βοήθειες που πρέπει να δώσετε

Γράφει ο ΑΝΤΏΝΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΌΠΟΥΛΟΣ, διευθυντής Γ’ Παθολογικού Τμήματος Eρρίκος Nτυνάν Hospital Center.

Η ΘΕΡΜΙΚΉ ΕΞΆΝΤΛΗΣΗ ΚΑΙ Η ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΊΑ είναι δύο δυνητικά σοβαρές καταστάσεις που είναι αποτέλεσμα της υπερβολικής έκθεσης σε υψηλές θερμοκρασίες. Συνήθως συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα, αλλά μπορεί να είναι αποτέλεσμα πολύ έντονης σωματικής άσκησης. Κατά τη θερμική εξάντληση η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει σημαντικά και ξεκινά η απώλεια υγρών και αλάτων από το σώμα, γεγονός που οδηγεί στα συμπτώματα που αναφέρονται παρακάτω, καθώς και ένα γενικότερο αίσθημα αδιαθεσίας. Στη θερμοπληξία οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί του

106 |

σώματος αδυνατούν να διατηρήσουν χαμηλή τη θερμοκρασία με αποτέλεσμα αυτή να ανεβαίνει σε επικίνδυνα επίπεδα. Όταν για το γεγονός αυτό ευθύνεται η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, αυτό ονομάζεται ηλίαση. Η θερμοπληξία είναι σπανιότερη, αλλά πιο επικίνδυνη για την υγεία. Μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο, στην καρδιά, στους πνεύμονες, στο ήπαρ και τα νεφρά και μπορεί δυνητικά να είναι απειλητική για τη ζωή. Αν η θερμική εξάντληση δεν αντιμετωπιστεί γρήγορα, μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία. ΣΥΜΠΤΏΜΑΤΑ Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία μπορούν να έχουν γρήγορη εξέλιξη (μέσα σε λίγα λεπτά) ή να εμφανιστούν σταδιακά σε διάστημα ωρών ή ημερών. Τα συμπτώματα της θερμικής εξάντλησης περιλαμβάνουν: • Αίσθημα κόπωσης και αδυναμία.

• Ίλιγγο και λιποθυμικές τάσεις.

• Μείωση της αρτηριακής πίεσης.

• Κεφαλαλγία.

• Μυϊκές κράμπες.

• Αίσθημα ασθενείας.

• Έντονη εφίδρωση.

• Έντονη δίψα.

• Ταχυκαρδία.

• Μειωμένη ούρηση με σκουρόχρωμα ούρα. Αν τα συμπτώματα αυτά δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί να εξελιχθούν σε θερμοπληξία, τα συμπτώματα της οποίας περιλαμβάνουν σύγχυση, αποπροσανατολισμό, κρίσεις και απώλεια συνείδησης.

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

ΤΙ ΜΠΟΡΕΊΤΕ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ Αν παρατηρήσετε ότι κάποιος έχει συμπτώματα θερμικής εξάντλησης, πρέπει να κάνετε τις ακόλουθες ενέργειες: • Μεταφέρετε τον πάσχοντα σε ένα δροσερό μέρος - κατά προτίμηση σε ένα δωμάτιο με κλιματισμό ή τουλάχιστον σε σκιά.

• Αφαιρέστε περιττά ρούχα με σκοπό όσο το δυνατόν μεγαλύτερο ποσοστό δέρματος να είναι εκτεθειμένο.

• Μειώστε τη θερμοκρασία του δέρματος - χρησιμοποιήστε ό,τι έχετε διαθέσιμο γι’ αυτόν το σκοπό, όπως ένα βρεγμένο σφουγγάρι ή πανί, κρύα επιθέματα γύρω από το λαιμό και τις μασχάλες ή σκεπάστε τον με μία κρύα, βρεγμένη πετσέτα.

• Κάντε αέρα στο δέρμα του όταν είναι βρεγμένο αυτό θα βοηθήσει το νερό να εξατμιστεί, κάτι το οποίο βοηθά στην πτώση της θερμοκρασίας.

• Δώστε του υγρά - κατά προτίμηση νερό, χυμό φρούτων ή κάποιο αναψυκτικό ποτό. Μείνετε μαζί του μέχρι να νιώσει καλύτερα. Οι περισσότεροι άνθρωποι παρουσιάζουν βελτίωση μέσα σε περίπου 30 λεπτά. Αν το άτομο χάσει τις αισθήσεις

του, τοποθετήστε το άμεσα σε θέση ανάνηψης μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο. Αν πάθει κρίση, απομακρύνετε τα αντικείμενα που πιθανώς να βρίσκονται γύρω του για να αποφευχθούν τραυματισμοί. ΠΌΤΕ ΝΑ ΑΝΑΖΗΤΉΣΕΤΕ ΙΑΤΡΙΚΉ ΒΟΉΘΕΙΑ Η σοβαρή θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία απαιτούν άμεση θεραπεία σε νοσοκομείο. Καλέστε το 166 αν: • Τα συμπτώματα δεν παρουσιάσουν βελτίωση μέσα σε 30 λεπτά.

• Εμφανιστούν σοβαρά συμπτώματα όπως απώλεια συνείδησης, σύγχυση και κρίσεις. Συνεχίστε τις παραπάνω ενέργειες μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο. Αν τα συμπτώματα βελτιωθούν με τις παραπάνω ενέργειες, αλλά συνεχίζετε να ανησυχείτε γι’ αυτά, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας. ΠΟΙΟΙ ΚΙΝΔΥΝΕΎΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΟ Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει θερμική εξάντληση ή θερμοπληξία σε ένα κύμα καύσωνα ή κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης σε ζεστό καιρό. Ωστόσο, κάποιες ομάδες κινδυνεύουν ιδιαίτερα. Αυτές περιλαμβάνουν:

| 107

• Ηλικιωμένους.

• Βρέφη και παιδιά.

• Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτη ή κάποια καρδιακή ή πνευμονική νόσο.

• Ασθενείς που είναι ήδη αφυδατωμένοι (για παράδειγμα λόγω γαστρεντερίτιδας).

• Άτομα που ασκούνται έντονα για μεγάλα χρονικά διαστήματα όπως στρατιωτικοί, αθλητές, ορειβάτες και εργάτες. Οι πιθανότητες θερμικής εξάντλησης αυξάνονται αν είστε αφυδατωμένοι, αν βρίσκεστε σε χώρο με κακό εξαερισμό ή αν φοράτε εφαρμοστά, περιοριστικά ρούχα. Κάποια φάρμακα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας όπως τα διουρητικά, τα αντιισταμινικά, οι β-αποκλειστές, τα ανιψυχωσικά και τα ναρκωτικά, όπως οι αμφεταμίνες και το ecstasy. ΠΏΣ ΝΑ ΑΠΟΦΎΓΕΤΕ ΤΗ ΘΕΡΜΙΚΉ ΕΞΆΝΤΛΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΊΑ Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία μπορούν να προληφθούν με την εφαρμογή μερικών απλών οδηγιών σε περιόδους καύσωνα. Ενημερωθείτε για την πρόγνωση του καιρού για να ξέρετε πότε θα υπάρχουν επικίνδυνες θερμοκρασίες.

1. Αποφύγετε την έκθεση στη ζέστη • Αποφύγετε τον ήλιο από τις 11 το πρωί μέχρι τις 3 το απόγευμα.

• Αν πρέπει να βγείτε έξω, προσπαθήστε να περπατάτε υπό σκιάν, χρησιμοποιήστε αντιηλιακό και φορέστε ένα καπέλο.

• Αποφύγετε την έντονη φυσική άσκηση.

• Φορέστε ανοιχτόχρωμα, φαρδιά, βαμβακερά ρούχα. Αν πρέπει να ταξιδέψετε στο εξωτερικό σε μία χώρα με ζεστό κλίμα, προσέξτε ιδιαίτερα τις πρώτες μέρες μέχρι να συνηθίσετε τη θερμοκρασία.

2. Διατηρήστε τη θερμοκρασία του σώματος χαμηλή.

• Πίνετε συχνά νερό και κρύα αναψυκτικά και αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης και ζεστών ποτών.

• Τρώτε κρύα φαγητά, ειδικά σαλάτες και φρούτα με υψηλή περιεκτικότητα σε νερό.

• Κάντε ένα κρύο μπάνιο.

• Ψεκάστε νερό στο δέρμα ή στα ρούχα σας ή βάλτε ένα βρεγμένο πανί στον αυχένα σας. Αν δεν ουρείτε συχνά και τα ούρα σας έχουν σκούρο χρώμα, αυτό αποτελεί σημάδι ότι έχετε αφυδάτωση και πρέπει να πίνετε περισσότερο νερό.

3. Μείνετε σε δροσερό χώρο.

• Κλείστε τα παράθυρα και τις κουρτίνες που βλέπει ο ήλιος το πρωί, αλλά ανοίξτε τα το βράδυ που πέφτει η θερμοκρασία.

• Αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, παραμείνετε στα πιο κρύα δωμάτια του σπιτιού ιδιαίτερα το βράδυ όταν πρέπει να κοιμηθείτε.

• Χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες.

• Κλείστε τα περιττά φώτα και τις ηλεκτρικές συσκευές γιατί είναι πηγές θερμότητας.

• Βάλτε τις γλάστρες μέσα στο σπίτι καθώς ψύχουν τον αέρα. Η μόνωση των τοίχων του σπιτιού σας μπορεί να βοηθήσει μακροπρόθεσμα γιατί διατηρεί τη θερμότητα μέσα στο σπίτι όταν έχει κρύο και την κρατάει έξω όταν έχει ζέστη. Το βάψιμο των εξωτερικών τοίχων του σπιτιού με ανοιχτό, ανακλαστικό χρώμα μπορεί επίσης να βοηθήσει.

4. Μεριμνήστε για τα αγαπημένα σας πρόσωπα • Σιγουρευτείτε ότι τα ηλικιωμένα, ασθενή ή πολύ νεαρά άτομα της οικογένειάς σας βρίσκονται σε κατάλληλες συνθήκες.

• Δεν πρέπει να αφήνετε μωρά, ηλικιωμένους ή παιδιά μόνα τους στο αυτοκίνητο.

• Αν έχετε ασθενείς ή ηλικιωμένους γείτονες ή φίλους, μεριμνήστε για την υγεία τους καθημερινά κατά τη διάρκεια ενός καύσωνα.

• Επαγρυπνείτε και καλέστε έναν γιατρό αν κάποιος δεν νιώθει καλά ή χρειάζεται περαιτέρω βοήθεια. ■

ΑΝΤΏΝΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΌΠΟΥΛΟΣ Ο Δρ Αντώνιος Δημητρακόπουλος είναι ειδικός παθολόγος, διευθυντής της Γ′ Παθολογικής Κλινικής του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center και ΕΔΙΠ Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, με γνωστικό αντικείμενο Παθολογία-Ανοσολογία. Είναι απόφοιτος και αριστούχος διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ. Έχει περισσότερες από 50 δημοσιεύσεις σε διεθνή ιατρικά περιοδικά του SCI με περισσότερα από 1.300 βιβλιογραφικές αναφορές και h-Index 19. Παράλληλα, έχει πλούσια εκπαιδευτική δραστηριότητα με συγγραφή πανεπιστημιακών συγγραμμάτων και κεφαλαίων σε διδακτικά βιβλία για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

108 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΝΊΚΑΙΑΣ - ΔΥΤΙΚΉΣ ΑΤΤΙΚΉΣ «ΑΓΊΑ ΒΑΡΒΆΡΑ»

Δημιουργία Ψυχιατρικής Κλινικής Εφήβων «Ιωάννης Αγγελικούσης»!

ΕΓΚΑΙΝΙΆΣΤΗΚΕ Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ Εφήβων «Ιωάννης Αγγελικούσης» του Νοσοκομείου Νίκαιας Δυτικής Αττικής «Αγία Βαρβάρα», στο πλήρως ανακαινισμένο και σύγχρονο κτίριο «ΚΟΠΑΝΑΡΗ». Η ανακαίνιση του κτιρίου ολοκληρώθηκε χάρη στη δωρεά ύψους 580.000 ευρώ του Ιδρύματος «Αντώνιος και Ιωάννης Αγγελικούσης». Το νέο κτίριο αποτελεί έναν χώρο κατάλληλο για την ψυχιατρική φροντίδα των νεαρών ασθενών, παρέχοντας υπηρεσίες Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας Περίθαλψης. Θα στεγάσει την Ψυχιατρική Κλινική Εφήβων 14-18 ετών, δυναμικότητας 15 κλινών, έχοντας εξασφαλίσει τη στελέχωση από διεπιστημονική ομάδα παιδοψυχιάτρων, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, λογοθεραπευτών και εργοθεραπευτών. Ακόμη, θα λειτουργούν Τακτικά Εξωτερικά Ιατρεία. Όπως δήλωσε η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα, «θα αποτελέσει μια πρότυπη δομή που θα βοηθήσει τα παιδιά και τις οικογένειές τους, που θα παρέχει στους εφήβους εντατική φροντίδα, θεραπεία και καθοδήγηση για να αντιμετωπίσουν ό,τι τους προβληματίζει. Δεν είναι απλά ότι έχει εξαιρετικούς χώρους νοσηλείας, έχει και εξαιρετικούς κοινόχρηστους χώρους για ομαδική δραστηριότητα και κοινωνικοποίηση των παιδιών, ενώ παράλληλα βρίσκεται μέσα σε ένα χώρο με υπέροχα δέντρα. Αυτό που σήμερα ονο-

μάζουμε θεραπευτικούς κήπους». Επιπρόσθετα, για τη στήριξη των ανθρώπων στην περιοχή θα λειτουργούν εξωτερικά ιατρεία, τα οποία θα ενισχυθούν με ιατρούς ειδικοτήτων για ραντεβού, σε εβδομαδιαία βάση, και Μονάδα Τεχνητού Νεφρού, η αναβάθμιση της οποίας έχει ήδη ξεκινήσει και ολοκληρώνεται εντός των επόμενων ημερών. Εξάλλου η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη ανέφερε: «Μετά την ανακαίνιση της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Νοσοκομείου της Νίκαιας το 2018, σήμερα, χάρη στο Ίδρυμα Αγγελικούση, ανακαινίστηκε ένα ακόμη κτίριο και το ΕΣΥ απέκτησε μία νέα Παιδοψυχιατρική Κλινική. Η Δυτική Αττική στερείτο ικανού αριθμού κλινών, με αποτέλεσμα πολλά περιστατικά να οδηγούνται στο Δρομοκαΐτειο, το οποίο ασφαλώς δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των εφήβων. Με τη λειτουργία της νέας Κλινικής, οι έφηβοί μας θα μπορούν πλέον να νοσηλεύονται και στην Αγία Βαρβάρα και παράλληλα θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων της Αττικής. Η Κλινική θα εποπτεύεται επιστημονικά από το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» και θα στελεχώνεται από διεπιστημονική ομάδα παιδοψυχιάτρων, καθώς και νοσηλευτών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, λογοθεραπευτών και εργοθεραπευτών. Τέλος, θα προκηρυχθούν άμεσα δύο θέσεις παιδοψυχιάτρων». ■

| 109

ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ - ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΦΡΟΔΙΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΚΜΗ: Ναι στην έκθεση στον ήλιο, αλλά με μέτρο!

Γράφει ο ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ IΩΑΝΝΊΔΗΣ, καθηγητής Δερματoλoγίας ΑΠΘ, διευθυντής Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων - Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο

Η ΑΚΜΉ ΕΜΦΑΝΊΖΕΤΑΙ ΚΥΡΊΩΣ ΣΤO ΠΡΌΣΩΠO, αλλά και στους ώμους, στη ράχη και το θώρακα. Είναι ιδιαίτερα συχνή, αφού παρουσιάζεται στο 75% των ανθρώπων κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Παρατηρείται συvήθως κατά τηv εφηβική ηλικία. Είvαι, όμως, δυvατόν vα εμφαvισθεί και σε μεγαλύτερη ηλικία, δηλαδή και πάνω από τα 40 έτη, ιδιαίτερα στις γυvαίκες. Η vόσoς διαρκεί πολλά χρόνια, εάν παραμείνει χωρίς θεραπεία, και εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις. Εμφαvίζεται σε άτoμα στα oπoία παρατηρείται αυξημέvη παραγωγή σμήγματoς. Στηv αvάπτυξη της vόσoυ συμμετέχει κατόπιν έvας αναερόβιος μικρooργαvισμός, τo πρoπιovικό βακτηρίδιo της ακμής, το οποίο ζει φυσιολογικά στο βάθος των θυλάκων των τριχών όλων των ανθρώπων. Στις γυναίκες σημαντικός παράγοντας εμφάνισης της ακμής είναι η δράση των ανδρογόνων ορμονών, στο πλαίσιο ή όχι συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών. Στo 70% τωv γυvαικώv, άλλωστε, με ακμή παρατηρείται εμφάvιση oρισμέvωv βλαβώv ή και έξαρσή της μία εβδoμάδα περίπoυ πριv από τηv έμμηvo ρύση. Οι περισσότερoι ασθεvείς με ακμή θεωρoύv ή

110 |

έχoυv διαβάσει ότι συγκεκριμέvες τρoφές, όπως τα ζωικά λίπη ή η σoκoλάτα, πρoκαλoύv τηv εμφάvιση ή επιδειvώvoυv τη vόσo. Η άπoψη, όμως, αυτή δεν φαίvεται vα επιβεβαιώvεται από τη μελέτη μεγάλoυ αριθμoύ ασθεvώv. Επoμέvως, η σύσταση είναι, εάν εντοπισθεί από τον ίδιο τον ασθενή μία τροφή που τον ενοχλεί, αυτή να την περιορίσει κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η ακμή συvήθως βελτιώvεται με τηv έκθεση στηv ηλιακή ακτιvoβoλία, αλλά τo θετικό απoτέλεσμα διατηρείται για πoλύ μικρό χρovικό διάστημα. Η παρατεταμέvη χρήση καλλυvτικώv oυσιώv είvαι επίσης δυvατόv vα επιδειvώσει τη vόσo ή vα πρoκαλέσει τηv έκθεση vέωv βλαβώv ακμής. Το μακιγιάζ είναι προτιμότερο να γίνεται με πούδρα και όχι με make-up. Εάν και όταν χρησιμοποιείται make-up, είναι καλύτερο να εφαρμόζεται oil-free make-up. Η αφαίρεση του μακιγιάζ πρέπει να γίνεται προσεκτικά και αποτελεσματικά. Η αvτιμετώπιση της ακμής είvαι απoτελεσματική σε όλες σχεδόv τις περιπτώσεις και εξαρτάται από τη μoρφή, τη διάρκεια και τηv εvτόπιση της vόσoυ, τηv ύπαρξη φλεγμovωδώv ή όχι βλαβώv, τηv ηλικία τoυ ασθεvoύς και τις θεραπευτικές μεθόδoυς πoυ έχoυv πρoηγoυμέvως εφαρμoσθεί. Επίσης, οι τοπικές θεραπείες για την ακμή προκαλούν ήπιο ερεθισμό, ο οποίος μετά από λίγες ημέρες υποχωρεί, ενώ μερικές θεραπείες από το στόμα μπορεί να προκαλέσουν ενός βαθμού φωτοευαισθησία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χορηγούνται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αλλά θα πρέπει να συνοδεύονται από σχετική προφύλαξη από τον ήλιο. «Ναι στην έκθεση στον ήλιο, αλλά με μέτρο». Ολoι αυτoί oι παράγovτες είvαι απαραίτητo vα εκτιμηθoύv από δερματoλόγo ιατρό, o oπoίoς θα χoρηγήσει και τηv κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Οι ψυχολογικές επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ εντονότερες από ό,τι ο ιατρός και οι συγγενείς έχουν εκτιμήσει. Η εvημέρωση και η συvεργασία τoυ ασθεvoύς απoτελούν βασική πρoϋπόθεση επιτυχίας της θεραπείας, αφoύ η διάρκειά της δεv αφoρά σε

μερικές ημέρες ή εβδoμάδες, αλλά σε αρκετoύς μήvες, εvώ για τη συvτήρηση τoυ θετικoύ απoτελέσματoς είvαι δυvατόv vα απαιτηθεί η τoπική χρήση εvός φαρμάκoυ για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Όσο πιο έγκαιρα αρχίσει η θεραπεία, και όταν οι βλάβες δεν διανοίγονται πριν από την υποχώρησή τους, όταν δηλαδή δεν «σπάζουμε τα σπυράκια», τόσο λιγότερες οι πιθανότητες ανάπτυξης ουλών. ΠΡΟΣΟΧΗ • Η χρήση του αντιηλιακού είναι απαραίτητη, ειδικά σε όσους πρόσφατα ολοκλήρωσαν αγωγή με ρετινοειδή, αλλά και σε όσους χρησιμοποιούν τοπική θεραπεία

που μπορεί να κάνει το δέρμα φωτοευαίσθητο.

• Οι γυναίκες επίσης που χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά για τη θεραπεία της ακμής πρέπει να χρησιμοποιούν συστηματικά και αντιηλιακό στο πρόσωπο για να αποφύγουν τον κίνδυνο μελάσματος (δερματική δυσχρωμία).

• Η επιλογή του αντιηλιακού είναι σημαντική, διότι πολλά αντιηλιακά που δεν είναι σχεδιασμένα για το ακνεϊκό ή λιπαρό δέρμα μπορεί να επιδεινώσουν ή και να προκαλέσουν ακμή. Το ίδιο ισχύει και για τα αντιηλιακά σώματος, καθώς όσοι έχουν λιπαρό δέρμα καλό θα ήταν να αποφεύγουν τα αντιηλιακά με τη μορφή λαδιού για το σώμα. ■

ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΊΔΗΣ Ο Δημήτριος Ιωαννίδης είναι δερματολόγος-αφροδισιολόγος, καθηγητής ΑΠΘ, διευθυντής Α′ Πανεπιστημιακής Κλινικής στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης - Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη μέση εκπαίδευση στο Πειραματικό Σχολείο τoυ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και έλαβε τo πτυχίο της Ιατρικής από τo ίδιο πανεπιστήμιο. Αvαγορεύθηκε διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής με άριστα, μετά τηv εκπόνηση μελέτης με θέμα: «Πειραματική μελέτη επί της μορφολογίας και της διαβατότητας τoυ δέρματος μετά από επάλειψη εναιωρήματος κοκκίων άνθρακα». Ολoκλήρωσε την ειδικότητα τoυ δερματoλόγoυ - αφρoδισιoλόγoυ στηv Παvεπιστημιακή Κλιvική τoυ Νoσoκoμείoυ Αφρoδισίωv και Δερματoλoγικώv Νόσων Θεσσαλoνίκης. Στη συνέχεια απασχoλήθηκε στη Δερματoλoγική Κλιvική τoυ Παvεπιστημίoυ της Νέας Υόρκης μετά από χoρήγηση υπoτρoφίας «Fogarty» τoυ Εθvικoύ Ivστιτoύτoυ Υγείας τωv ΗΠΑ. Κατόπιν εκλέχθηκε λέκτoρας της Iατρικής Σχoλής τoυ ΑΠΘ στη Δερματoλoγία -Αφρoδισιoλoγία και διαδοχικά επίκoυρoς καθηγητής, αναπληρωτής καθηγητής και τακτικός καθηγητής το 2010. Το Μάιο του 2009 εκλέχθηκε από τον Τομέα Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΑΠΘ διευθυντής της Α′ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης, θέση την οποία ανέλαβε την 1η Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους και διατηρεί έως και σήμερα.

| 111

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ»

Τι να προσέχουν το καλοκαίρι όσοι πάσχουν από άσθμα!

Γράφει η Δρ ΕΎΑ ΦΟΎΚΑ, πνευμονολόγος, διευθύντρια ΕΣΥ, Γ.Ν. «Γ. Παπανικολάου», συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας

ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΆ ΣΤΗΝ ΠΕΡΊΟΔΟ των διακοπών οι περισσότεροι άνθρωποι βγαίνουν από την καθημερινή τους ρουτίνα. Ωστόσο, για τον ασθενή με άσθμα, το καλοκαίρι μπορεί να είναι μια δύσκολη εποχή. Η ζέστη και η υγρασία μπορεί να επηρεάσουν τους αεραγωγούς και να προκαλέσουν συριγμό, δύσπνοια, βήχα και άλλα συμπτώματα, αυξάνοντας την πιθανότητα κρίσεων άσθματος. Το ίδιο ισχύει για το άσθμα που προκαλείται ή επιδεινώνεται από την άσκηση, καθώς οι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο δραστήριοι σε εξωτερικούς χώρους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όπου μπορεί να υπάρχουν εξωγενείς παράγοντες που θα μπορούσαν να επιδεινώσουν το άσθμα τους, όπως η ζέστη, η υγρασία, τα υψηλά επίπεδα όζοντος και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Ειδικά για τους ασθενείς με αλλεργικό άσθμα, η διαχείριση της νόσου τους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη, καθώς ο υγρός αέρας παγιδεύει ερεθιστικά των

112 |

πνευμόνων, όπως η γύρη, η μούχλα και, σε εσωτερικούς χώρους, τα ακάρεα της οικιακής σκόνης. Παρ’ όλα αυτά, οι ασθενείς με άσθμα θα πρέπει να προσπαθήσουν να διατηρήσουν τον καλό έλεγχο της νόσου τους, ακόμα και όταν όλα τα άλλα είναι εκτός ρουτίνας. Θα πρέπει να έχουν πάντα σε εύκολη πρόσβαση την εισπνευστική τους συσκευή ανακούφισης από τα οξέα συμπτώματα και σε περίπτωση που πρόκειται να ταξιδέψουν να έχουν μαζί τους τη ρυθμιστική τους θεραπεία, την οποία θα πρέπει να λαμβάνουν συστηματικά, με βάση τις οδηγίες που έχουν λάβει από τον γιατρό τους. Εάν υπάρχει ιστορικό επιδείνωσης του άσθματος το καλοκαίρι, θα πρέπει να σχεδιάσουν μαζί με τον γιατρό τους ένα εποχικό σχέδιο δράσης, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει την ενσωμάτωση πρόσθετων θεραπειών όπως αντιισταμινικά, ρινικά στεροειδή ή από του στόματος κορτικοστεροειδή για χρήση σε περίπτωση οξείας επιδείνωσης του άσθματος. Επίσης, το πλάνο δράσης μπορεί να περιλαμβάνει συστάσεις για αλλαγή τρόπου ζωής στο πλαίσιο των συνολικών μέτρων διαχείρισης της νόσου και ειδικές οδηγίες σχετικά με τα μέτρα που πρέπει να λάβουν, εάν επιδεινωθούν τα συμπτώματά τους. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η λήψη ορισμένων ειδικών προφυλάξεων τους καλοκαιρινούς μήνες και ιδιαίτερα κατά την περίοδο των διακοπών. Εάν υπάρχει αλλεργικό άσθμα που προκαλείται από ένα γνωστό αλλεργιογόνο, το πιο σημαντικό πράγμα που μπορούν να κάνουν οι ασθενείς είναι να προσπαθήσουν να το αποφύγουν όσο καλύτερα μπορούν. Ωστόσο, η απομάκρυνση από τα αλλεργιογόνα συνολικά μπορεί να είναι δύσκολη, ιδιαίτερα εάν ο ασθενής περνάει αρκετό χρόνο σε εξωτερικούς χώρους όταν ο καιρός είναι ζεστός. Σε περίπτωση επικείμενου ταξιδιού, οι ασθενείς μπορούν να ενημερωθούν για τα επίπεδα γύρης στην περιοχή που θα επισκεφθούν. Αυτές οι πληροφορίες είναι συχνά διαθέσιμες από τις τοπικές μετεωρολογικές προβλέψεις, την τηλεόραση

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ή το Διαδίκτυο και από εφαρμογές για τον καιρό ή τη μέτρηση γύρης στο κινητό τηλέφωνο. Μπορούν επομένως να προτιμήσουν να μείνουν στο σπίτι τις ημέρες που τα επίπεδα της γύρης είναι αυξημένα. Επίσης τις ημέρες με υπερβολική ζέστη και υγρασία, με υψηλά επίπεδα όζοντος, καθώς και αν βρίσκονται κοντά σε περιοχή με δασική πυρκαγιά, ας περιορίσουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις υπαίθριες δραστηριότητες. Μετά από παρατεταμένη παραμονή σε εξωτερικούς χώρους συνιστάται το ντους, προκειμένου να απομακρυνθεί η γύρη ή άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες από το σώμα και τα μαλλιά. Η σκόνη δεν

θα πρέπει να αφήνεται να συσσωρεύεται στο σπίτι, καθώς η γύρη μπορεί να αναμιχθεί με τη σκόνη και να μείνει στους εσωτερικούς χώρους για μεγάλες περιόδους. Συνιστάται το συχνό σκούπισμα με την ηλεκτρική σκούπα (ίσως φορώντας μάσκα) και τα παράθυρα να παραμένουν κλειστά και για να αποφευχθεί η εισπνοή αυτών των αλλεργιογόνων/ερεθιστικών παραγόντων. Τις πολύ ζεστές και υγρές ημέρες, η χρήση αφυγραντήρα ή και κλιματιστικού συμβάλλει στη μείωση της υγρασίας στον αέρα και στη διατήρηση της ατμόσφαιρας των εσωτερικών χώρων δροσερής (ωστόσο όχι πολύ κρύας), αποτρέποντας την ανάπτυξη μούχλας και διευκολύνοντας την αναπνοή γενικά. Οι ασθενείς μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους σε ζεστό καιρό, πίνοντας άφθονο νερό για να παραμείνουν ενυδατωμένοι, φορώντας φαρδιά ρούχα για να παραμείνουν δροσεροί και προσπαθώντας να αποφύγουν την παραμονή στον ήλιο για μεγάλες χρονικές περιόδους, ιδιαίτερα σε περιόδους καύσωνα. Τα αεροπορικά ταξίδια είναι γενικά ασφαλή, ακόμη και για άτομα με ιατρικές παθήσεις, επομένως εάν το άσθμα αντιμετωπίζεται σωστά, οι ασθενείς δεν αναμένεται να έχουν προβλήματα όταν ταξιδεύουν. Και φυσικά δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην πανδημία COVID-19, καθώς η αύξηση των κρουσμάτων τις τελευταίες εβδομάδες έχει θορυβήσει ασθενείς και ειδικούς. Πληθώρα μελετών από όλο τον κόσμο έχουν δείξει ότι οι ασθενείς με άσθμα δεν κινδυνεύουν ιδιαίτερα από τη νόσο COVID-19, εάν λαμβάνουν συστηματικά τη θεραπεία τους και διατηρούν καλό έλεγχο του άσθματος, με την εξαίρεση ίσως των ασθενών που λαμβάνουν συνεχώς ή συχνά κορτικοστεροειδή από το στόμα. Ωστόσο, προκειμένου να μη διαταραχθούν η ανεμελιά και οι ευχάριστες στιγμές των διακοπών, δεν θα πρέπει να παραλείπονται τα βασικά μέτρα πρόληψης, τα οποία παραμένουν η αποφυγή χώρων με συνωστισμό, η χρήση μάσκας σε κλειστούς χώρους και φυσικά ο εμβολιασμός, ιδιαίτερα για τους μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς. ■

ΕΎΑ ΦΟΎΚΑ Η Εύα Φούκα αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του ΑΠΘ το 1996 και εν συνεχεία εκπαιδεύτηκε στην Πνευμονολογία-Φυματιολογία στο Νοσοκομείο «Παπανικολάου», από όπου και έλαβε τίτλο ειδικότητας το 2004. Από το 2007 υπηρετεί ως ιατρός ΕΣΥ και από το 2019 εργάζεται ως διευθύντρια ΕΣΥ στην Πανεπιστημιακή Πνευμονολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Παπανικολάου». Το 2004 μετεκπαιδεύτηκε στο Βρογχικό Άσθμα Ενηλίκων και Εφήβων στην Πνευμονολογική Κλινική του Royal Hallamshire Hospital, στο Sheffield της Μεγάλης Βρετανίας, και το 2020 στην Επεμβατική Πνευμονολογία στο Νοσοκομείο Morganii-Perantoni, στο Φορλί της Βόρειας Ιταλίας. Αναγορεύτηκε διδάκτωρ Ιατρικής ΔΠΘ (2014) με βαθμό «Άριστα». Για την εκπόνηση της ως άνω διδακτορικής διατριβής με θέμα «Οι Ανοσοτροποιητικές Επιδράσεις της Κλαριθρομυκίνης σε Ασθενείς με Βρογχεκτασίες» βραβεύτηκε με ερευνητική υποτροφία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.

| 113

Θεραπείες ομορφιάς για εντυπωσιακή εμφάνιση στις παραλίες! Του ΆΡΗ ΜΠΕΡΖΟΒΊΤΗ

Δρ ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΎΡΑΣ, διευθυντής Β′ Τμήματος Πλαστικής και Επανορθωτικής Χειρουργικής του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, επίτιμος πρόξενος της Βραζιλίας στον Πειραιά.

114 |

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΊΡΙ ΕΊΝΑΙ ΕΔΏ και oι διαδικασίες για την προετοιμασία της πρώτης εμφάνισης στις παραλίες και σε όλες τις καλοκαιρινές μας εξόδους… επιταχύνονται!!! Η πλαστική χειρουργική προσφέρει τη σμίλευση και γράμμωση που δεν προλαβαίνουμε να αποκτήσουμε αλλιώς… Η επιθυμία μιας επίπεδης - γραμμωμένης κοιλίας, αλλά και σμιλευμένων γλουτών και σώματος είναι ο στόχος όλων των γυναικών και όχι μόνο… Πολλοί είναι και οι άντρες που επιθυμούν επίπεδη κοιλιά και γραμμωμένους κοιλιακούς, ώστε να δείχνουν πιο αθλητικοί, υγιείς και όμορφοι. Ας δούμε τώρα πώς θα αποκτήσουμε τη συνολική εικόνα που ονειρευόμαστε, απλά, ανώδυνα, άμεσα και

με ασφάλεια! ΓΙΑ ΤΗ ΓΡΆΜΜΩΣΗ: ΜΕΣΟΘΕΡΑΠΕΊΑ ΚΑΙ ΕΝΈΣΕΙΣ ΛΙΠΟΔΙΆΛΥΣΗΣ Η μεσοθεραπεία είναι μία εντελώς ανώδυνη τεχνική, μέσω της οποίας με πολύ λεπτές βελόνες (μικρότερες από αυτές της ινσουλίνης) εγχέονται διάφορες ουσίες που έχουν λιπολυτική δράση. Σε περίπτωση κυτταρίτιδας χρησιμοποιούνται επιπλέον και ουσίες που απορροφούν και μειώνουν το οίδημα. Όπως μας εξηγεί ο πλαστικός χειρουργός Δρ Ιωάννης Λύρας, επειδή η κυτταρίτιδα συχνά συνδέεται με προβλήματα μικροκυκλοφορίας των υγρών, οι ουσίες βελτιώνουν τη μικροκυκλοφορία, προσφέροντας καλύτερη οξυγόνωση στην περιοχή και βελτίωση της λειτουργίας των κυττάρων. Επίσης, οι ουσίες με λιπολυτική δράση διασπούν τη μεμβράνη των λιποκυττάρων, μειώνοντας έτσι την εναπόθεση λίπους στις προβληματικές περιοχές. Τα αποτελέσματα που παρατηρούνται είναι θεαματικά, μειώνοντας κατά πολλά εκατοστά το πάχος του λιπώδους ιστού, αναζωογονώντας την επιφάνεια του δέρματος. Θα χρειαστούν 2 έως 6 επαναλήψεις, ώστε το περισσεύον λίπος και η κυτταρίτιδα να μειωθούν εντυπωσιακά, αυξάνοντας τα κολακευτικά σχόλια όσων σας γνωρίζουν για τη νέα σας αδυνατισμένη εμφάνιση. ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΉ ΣΜΊΛΕΥΣΗ: ΛΙΠΟΓΛΥΠΤΙΚΉ Σύμφωνα με τον Δρα Ιωάννη Λύρα, ανεξάρτητα από το επίπεδο καλής φυσικής κατάστασης ή των ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών, πολλές γυναίκες και άνδρες φαίνεται να εμφανίζουν δυσαναλογία στο σώμα λόγω τοπικής εναπόθεσης λίπους. Τα γνωστά «ψωμάκια» για τις γυναίκες και το αντιαισθητικό «σωσίβιο» για τους άνδρες, αλλά και σε άλλες περιοχές όπως κοιλιά, γόνατα κ.λπ. Επειδή πολλές φορές για κάποιους οι στερητικές δίαιτες και η εξαντλητική άσκηση δεν αποδίδουν, η πλαστική χειρουργική προσφέρει την εύκολη, γρήγορη, ανώδυνη λύση με θεαματικά αποτελέσματα! Με τη λιπογλυπτική, λοιπόν, επιτυγχάνεται η σμίλευση του περιγράμματος του σώματος. Δηλαδή με την αφαίρεση τοπικού πάχους το σώμα λεπταίνει, το σχήμα βελτιώνεται και οι αναλογίες αποκτούν μία όμορφη και αναλογική εικόνα. Ο Δρ Ιωάννης Λύρας μάς εξηγεί ότι η «προελεύσεως» Βραζιλίας λιποπλαστική-λιπογλυπτική, από τη χώρα δηλαδή όπου οι ψηλοί γλουτοί είναι το σήμα κατατεθέν, είναι μια ανώδυνη επέμβαση που προσφέρει ένα καλλίγραμμο - ψιλόλιγνο σώμα σε μισή ώρα.

| 115

Επειδή πολλές φορές για κάποιους οι στερητικές δίαιτες και η εξαντλητική άσκηση δεν αποδίδουν, η πλαστική χειρουργική προσφέρει την εύκολη, γρήγορη, ανώδυνη λύση με θεαματικά αποτελέσματα!

Η επέμβαση είναι απλή και θαυματουργή. Η περίσσεια λίπους αφαιρείται οριστικά από τα σημεία που περισσεύει και που έχουμε προσχεδιάσει. Στη συνέχεια ένα μικρό μέρος αυτού του αφαιρεθέντος λίπους αξιοποιείται προς όφελος του ίδιου ατόμου, αφού με τη μέθοδο της βραζιλιάνικης λιποπλαστικής μικρές σταγόνες επανατοποθετούνται στις περιοχές όπου υπάρχει «έλλειψη» ή φλοιός πορτοκαλιού από κυτταρίτιδα ή εμβυθίσεις. Το αυτόλογο λίπος θα συμπεριφερθεί ως το τέλειο δομικό υλικό και η κυτταρίτιδα θα έχει βελτιωθεί κατά ένα πολύ μεγάλο βαθμό. Με τη μέθοδο αυτή ταυτόχρονα επιτυγχάνεται η ανόρθωση και αλλαγή σχήματος των γλουτών. Εξάλλου είναι η μόνη μέθοδος λιπογλυπτικής που επιτυγχάνεται ανόρθωση γλουτών ειδικά στις νέες γυναίκες, αλλά και βελτιώνει αισθητά τη χα-

λάρωση. Συνήθως ο περιττός λιπώδης ιστός αφαιρείται από την κοιλιά, τους γλουτούς ή τα γόνατα και χρησιμοποιείται για να δημιουργήσει πιο αρμονικό σχήμα στο σώμα, στο στήθος ή ακόμα και στο πρόσωπο, αλλά και να διορθώσει τις καμπύλες στους γοφούς, κάνοντας τα πόδια να δείχνουν πιο μακριά και λεπτά. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι με αυτή τη μέθοδο δεν απαιτείται διανυκτέρευση στην κλινική, ενώ πραγματοποιείται με τοπική αναισθησία με διάρκεια μόλις μισή ώρα, χωρίς πόνο. Δηλαδή άμεσα, γρήγορα και ανώδυνα! Μη διστάσετε να προχωρήσετε σε αυτές τις συνδυαστικές τεχνικές, αφού τα αποτελέσματα θα σας ανταμείψουν και με το παραπάνω… Τολμήστε το και αναδείξτε τη νέα σας εικόνα αυτό το καλοκαίρι!!! ■

ΙΩΆΝΝΗΣ ΛΎΡΑΣ Ο πλαστικός χειρουργός Ιωάννης Λύρας είναι ειδικός στην πλαστική χειρουργική του προσώπου και του σώματος. Έχει εκπαιδευτεί δίπλα στον γνωστό Βραζιλιάνο καθηγητή Ivo Pitanguy. Διενεργεί κλασικές και νέες επεμβάσεις προσώπου, μαστού, μύτης, γλουτών, κοιλιάς, ώτων, καθώς και εναλλακτικές επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής (θεραπείες) για τη βελτίωση λείανση των ρυτίδων, των ραγάδων και των ευρειαγγειών, καθώς και τη σύσφιγξη της χαλάρωσης τόσο του προσώπου όσο και του σώματος. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΉ ΠΙΣΤΟΠΟΊΗΣΗ 1992 έως και σήμερα: Μέλος του Συνδέσμου Ex-Alumni της Σχολής Ivo Pitanguy (AEXPI). 2004 έως και σήμερα: Μέλος της Ευρωπαϊκής Χειρουργικής Εταιρείας Ivo Pitanguy (ACEIP) [προηγούμενες θέσεις στην ACEIP: 2004 αντιπρόεδρος, 2005-2006 πρόεδρος, 2007-2011 επιστημονικός διευθυντής (πλαστικός χειρουργός), 2011 εκπρόσωπος της εταιρείας στη Βραζιλία]. 2005-2016: Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Πλαστικής Χειρουργικής EAPS - ACEIP. 2014: Συντονιστής των επιστημονικών επιτροπών του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Κολεγίου Χειρουργών. 2016-2019: Δύο θητείες ως μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής, Επανορθωτικής και Αισθητικής Χειρουργικής (ΕΕΠΕΑΧ). 2017-2021: Δύο θητείες ως μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου της ΕΕΠΕΑΧ. 2018-2022: Μέλος του Πειθαρχικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών. ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΉ ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ 2000-2001: Επιστημονικός υπεύθυνος του Τμήματος Πλαστικής Χειρουργικής της Ευρωκλινικής Αθηνών.

2001-2016: Διευθυντής της Α′ Κλινικής Πλαστικής Χειρουργικής του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Από το 2017: Διευθυντής της Β′ Κλινικής Πλαστικής Χειρουργικής του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center.

116 |

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ «ΜΕΤΑΞΆ»

Η ρομποτική χειρουργική στην Ογκολογία με βάση το σύστημα Da Vinci ΜΙΑ ΠΟΛΎ ΕΝΔΙΑΦΈΡΟΥΣΑ, αποκαλυπτική και κυρίως χρήσιμη ημερίδα διοργανώθηκε πρόσφατα από το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «Μεταξά», με αντικείμενο την παρουσίαση, την ανάλυση και τη διεξοδική συζήτηση της εφαρμογής της ρομποτικής χειρουργικής στον τομέα της Ογκολογίας, υπό το πρίσμα των νέων δυνατοτήτων που παρέχει το σύστημα Da Vinci, που εδώ και δύο περίπου χρόνια αποτελεί το νέο όπλο στη φαρέτρα του νοσοκομείου, στον αγώνα που δίνει για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου. Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά, ο οποίος παραχώρησε και το χώρο, ο οποίος δεν ήταν άλλος από το εμβληματικό κτίριο του Δημοτικού Θεάτρου, και τη συμβολή της Ελληνικής Εταιρείας Γυναικολογικής Ογκολογίας, του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά και της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργικής Ογκολογίας. Την ευθύνη της διοργάνωσης είχαν ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ΓΑΝΠ «Μεταξά» Ηλίας Ευσταθίου και ο διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής του νοσοκομείου Παναγιώτης Μανίκης, ενώ πολύτιμη ήταν η επιστημονική συνεργασία της Ουρολογικής και της Γυναικολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Μεταξά», στις οποίες χρησιμοποιείται, μαζί με τη Χειρουργική Κλινική, το σύστημα Da Vinci. Αποφασιστική στην πραγματοποίηση και την επιτυχία της Ημερίδας ήταν και η συμβολή του διοικητή του νοσοκομείου «Μεταξά» Χαράλαμπου Τουμπέκη, ο οποίος από την πρώτη στιγμή την υιοθέτησε και κατέβαλε κάθε προσπάθεια για την απρόσκοπτη υλοποίησή της. Την Ημερίδα παρακολούθησαν πάνω από 350 άτομα, ενώ παρέστησαν και απηύθυναν χαιρετισμούς ο υφυπουργός Ναυτιλίας Κωνσταντίνος Κατσαφάδος, ο βουλευτής Δημήτρης Μαρκόπουλος, ο εκπρόσωπος του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Πειραιά κ. Σεραφείμ, ο πανοσιολογιότατος αρχιμανδρίτης π. Νήφων Καπογιάννης, ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Πειραιά Νικόλαος Πλατανησιώτης και επιφανείς εκπρόσωποι της επιστημονικής κοινότητας, οι οποίοι συνεισέφεραν σε μεγάλο βαθμό στην κατανόηση των δυνατοτήτων που παρέχει το σύστημα Da Vinci, καταθέτοντας τις γνώσεις και τις εμπειρίες τους. Εξαιρετικά κατατοπιστικές ήταν οι τοποθετήσεις

του καθηγητή της Γυναικολογίας και Μαιευτικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικολάου Βλάχου και του Γεωργίου Κυριάκου, χειρουργού-ουρολόγου, διευθυντή του Κέντρου Ελάχιστα Επεμβατικής Ουρολογικής Χειρουργικής και Γυναικολογικής Ουρολογίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών. Στα συμπεράσματα της Ημερίδας θα μπορούσαν να αναφερθούν τα εξής: Το Νοσοκομείο «Μεταξά» με τη χρήση του συστήματος Da Vinci περνάει στην επόμενη φάση της χειρουργικής τεχνολογίας και έχει πλέον τη δυνατότητα να πραγματοποιεί επεμβάσεις σε δύσκολα χειρουργικά πεδία με μεγάλη ακρίβεια. Η εφαρμογή της ρομποτικής χειρουργικής στον τομέα της χειρουργικής Ογκολογίας ανοίγει νέους ορίζοντες και δίνει τα καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση του καρκίνου. Το συγκεκριμένο σύστημα είναι το μοναδικό που λειτουργεί σε δημόσιο νοσοκομείο της χώρας μας και αποτελεί μια τομή και μια κατακόρυφη αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους ογκολογικούς ασθενείς στους οποίους δίνει πρόσθετες δυνατότητες στον αγώνα που δίνουν για την αποκατάσταση της υγείας τους αλλά και για την ίδια τους τη ζωή. Είναι ένα πρόσθετο ισχυρό όπλο στη φαρέτρα της Χειρουργικής, αλλά και μια βαθιά ανάσα για χιλιάδες ασθενείς και τις οικογένειές τους, που τους γεννά νέες ελπίδες και νέες προοπτικές. ■

| 117

ΔΙΕΘΝΈΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΉΜΙΟ ΕΛΛΆΔΟΣ/ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ

Η υγιεινή διατροφή που πρέπει να ακολουθήσετε το καλοκαίρι!

Γράφει η Δρ ΑΙΜΙΛΊΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΎΛΟΥ, κλινική διαιτολόγος, ψυχολόγος, επίκουρη καθηγήτρια Διαιτολογίας Διατροφής, Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος, Θεσσαλονίκη, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ.

ΚΑΛΟΚΑΙΡΆΚΙ! Αχ! Θάλασσα, καρπούζι, χωριάτικη σαλάτα, ψάρι και θαλασσινά! Ή μήπως παγωτό, κοκτέιλ, τσιπς στην παραλία και club sandwich; Από τη μία η αγωνία για μια καλλίγραμμη σιλουέτα πριν βγούμε στην πλαζ, από την άλλη οι συνεχείς έξοδοι, έτοιμο φαγητό και αύξηση στην κατανάλωση του αλκοόλ. Μπορεί η διασκέδαση και η χαλάρωση να συμπορευτεί με τη διατήρηση ενός αποδεκτού σωματικού βάρους και μιας καλής υγείας; Η απάντηση είναι ναι! Και μάλιστα η επίτευξη του στόχου δεν είναι επίπονη! Κατ’ αρχάς ας περιγράψουμε μια συνήθη, τυπική μέρα στις διακοπές μας: Πρωινό ξύπνημα αργά. Το πρώτο γεύμα είναι συνήθως στο ξενοδοχείο με καφέ, αβγά, κάποιες φορές με μπέικον, ψωμί λευκό με βούτυρο ή κέικ και κάποια πίτα όπως τυρόπιτα ή μπουγάτσα. Στη συνέχεια, στην παραλία πίνουμε καφέ ή αναψυκτικό που μέχρι αργά το μεσημέρι συνοδεύουμε με

118 |

μπισκότα ή κρουασάν. Την περισσότερη ώρα την περνάμε ξαπλωμένοι, με κάποιες λίγες βουτιές στη θάλασσα, περισσότερο για διατήρηση δροσερής θερμοκρασίας παρά για κολύμπι! Και για ακόμη περισσότερη δροσιά παραγγέλνουμε παγωτάκι! Για γεύμα επιλέγουμε κάτι εύκολο από το beach bar, όπως πίτσα ή club sandwich με πατατάκια. Φυσικά κάπου εκεί ξεκινούν τα κοκτέιλ που συνεχίζουν μέχρι αργά το απόγευμα. Το βραδινό μας είναι συνήθως σε ταβέρνα, με το κρέας να έχει την τιμητική του, συνοδευόμενο φυσικά από αλκοόλ για διατήρηση της χαλαρής διάθεσης, ή εναλλακτικά επιλέγουμε σουβλάκι για να συνεχίσουμε σε μπαράκια για ακόμη περισσότερα ποτάκια! Φαντάζομαι ότι η περιγραφή μου είναι κοντά στα βιώματα των περισσότερων αναγνωστών. Καταλήγουμε, λοιπόν, να τρώμε «αμαρτωλά», νόστιμα δεν αντιλέγω, αλλά με αρκετές τύψεις. Συνέπεια είναι η στέρηση και η αυτοτιμωρία μετά την επιστροφή στη βάση μας από τις διακοπές. Ο στόχος όμως είναι να απολαμβάνουμε χωρίς να μετανιώνουμε! Προτείνω λοιπόν τις εξής απλές λύσεις που θα σας βοηθήσουν να περάσετε ένα όμορφο καλοκαίρι, το ίδιο διασκεδαστικό, αλλά πολύ πιο αναζωογονητικό. Οι διατροφικές επιλογές που ακολουθούν θα διευρύνουν τη θεώρησή σας για το τι σημαίνει γευστική απόλαυση και ταυτόχρονα θα σας κάνουν να λατρέψετε τη λαμπερή εικόνα σας και να θαυμάσετε την ικανότητά σας για αλλαγή. Ξεκινάμε, λοιπόν, το πρωί: Όταν σηκωθείτε, θυμηθείτε να κάνετε μερικές διατάσεις, για να χαρίσετε στο σώμα σας αίσθημα ευεξίας και ελαστικότητας. Για το πρωινό σας γεύμα, επιλέξτε να συνοδέψετε τον καφέ σας με γιαούρτι με φρούτα, μέλι και ξηρούς καρπούς, ντάκο κριθαρένιο με ντομάτα και ελιές, τοστ με ψωμί ολικής αλέσεως, κασέρι, αγγουράκι, ντομάτα, σάντουιτς με ταχίνι και μέλι, μαρούλι και ελιές, κολοκυθόπιτα χωρίς φύλλο (μπαντζίνα), ταχινόπιτα ή καλοκαιρινή φρουτοσαλάτα με φέτα, ακόμα και αβγό βραστό με αραβική πίτα ή ψωμί ή φρυγανιές ολικής αλέσεως, τυρί και λαχανικά. Δοκιμάστε στην παραλία να πιείτε εξαιρετικά smoothies φρέσκων φρούτων με γιαούρτι ή σκέτο φρέσκο χυμό κα-

λοκαιρινών φρούτων. Για την πρόληψη της αφυδάτωσης και τη διατήρηση της δροσερής αίσθησης πιείτε νερό ή τσάι με παγάκια και λεμόνι ή ανθρακούχο νερό με λεμόνι και δυόσμο. Παραμείνετε ενεργοί στις διακοπές, κολυμπήστε ή παίξτε με την μπάλα με την παρέα σας στο νερό, δοκιμάστε να παίξετε beach volley ή ρακέτες ή απλά περπατήστε. Προμηθευτείτε με φρέσκα φρούτα για σνακ και φρυγανιές ολικής άλεσης ή κριτσίνια πολύσπορα, ολικής, από παντζάρι ή από σπανάκι! Καταπληκτική επιλογή είναι και τα τσιπς λαχανικών. Για μεσημεριανό παραγγείλτε μια χωριάτικη σαλάτα ή μια πράσινη σαλάτα με φρέσκα ή αποξηραμένα μούρα και κίτρινο τυρί και ζητήστε να μη βάλουν sauce, αλλά ελαιόλαδο. Μην αποκλείσετε το αλκοόλ, αλλά προτιμήστε απλά αλκοολούχα ποτά αντί για κοκτέιλ, όπως μπίρα ή κρασί. Για το βραδινό σας, μην ξεχνάτε τον ανεξάντλητο πλούτο της μεσογειακής μας κουζίνας ειδικά κατά την

καλοκαιρινή περίοδο. Με οδηγό σας το παραδοσιακό πρότυπο διατροφής, θυμηθείτε να καταναλώνετε όσπρια και λαδερά. Αντί για κόκκινο κρέας επιλέξτε περισσότερο κοτόπουλο και ακόμα περισσότερο ψάρι και θαλασσινά στη σχάρα, συνοδευόμενα από λαχανικά φρέσκα ή ψητά! Πιείτε άφθονο νερό! Δοκιμάστε παγωτό γρανίτα και όποτε έχετε τη δυνατότητα, φτιάξτε φρέσκο παγωτό με τον πιο απλό τρόπο: καταψύξτε φρέσκα φρούτα και έπειτα απλά χτυπήστε τα στο μπλέντερ με φρέσκο γάλα ή εβαπορέ. Και δεν χρειάζεται να στερηθείτε τη σοκολατένια γεύση: προσθέστε απλά στο μίγμα λίγο κακάο και έχετε έτοιμο ένα πεντανόστιμο φρέσκο σοκολατένιο παγωτό! Αυτό το καλοκαίρι θα είναι η αρχή όχι της προετοιμασίας για δίαιτα τον Σεπτέμβρη, αλλά για γαστρονομικές απολαύσεις που θα σας κάνουν πιο λαμπερούς, υγιείς, με ενέργεια, ίσως και με χαμηλότερο βάρος από ό,τι πριν τις διακοπές! Καλή καλοκαιρινή απόλαυση! ■

ΑΙΜΙΛΊΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΎΛΟΥ Η Αιμιλία Βασιλοπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια Διατροφής και Διαιτολογίας στο Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ). Είναι απόφοιτος του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, με διδακτορικές σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), σε συνέργεια, μέσω Marie Curie υποτροφίας, με το Ινστιτούτο Έρευνας Τροφίμων (IFR) και το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Άμστερνταμ (AMC), σε θέμα σχετικό με το χαρακτηρισμό αλλεργιογόνων στις τροφές. Κατά τη διάρκεια του μεταδιδακτορικού ερευνητικού έργου εργάστηκε σε θέματα διατροφικής συμπεριφοράς αλλεργικών ατόμων και διατροφικών παραγόντων που συμβάλουν στην ανοσοδιαμόρφωση σε βρέφη και παιδιά. Στη συνέχεια σπούδασε Ψυχολογία (BSc) στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις, Πάφου. Εργάστηκε ως επίκουρη καθηγήτρια Διατροφής και Διαιτολογίας στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (2011-2018).

| 119

Ποια είναι τα ΙΔΑΝΙΚΆ ΠΑΠΟΎΤΣΙΑ για να πάνε τα πόδια σας… διακοπές!

Γράφει ο ΤΆΣΟΣ ΤΕΡΖΌΠΟΥΛΟΣ, φυσικοθεραπευτής και θεραπευτής Bowtech.

ΌΠΩΣ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΜΌΣ ΜΑΣ ΧΡΕΙΆΖΕΤΑΙ τις διακοπές για να ξεκουραστεί και να γεμίσει τις «μπαταρίες» του, έτσι και τα πόδια μας χρειάζονται ένα διάλειμμα μετά από τόσους μήνες που έμειναν εγκλωβισμένα σε κλειστά παπούτσια, με την επιπλέον επιβάρυνση που προκαλούν στις γυναίκες τα ψηλά τακούνια. Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη έρευνα, τα ψηλοτάκουνα παπούτσια μακροπρόθεσμα αλλάζουν την αρχιτεκτονική της γάμπας και κονταίνουν τον γαστροκνήμιο μυ. Ωστόσο, η επιλογή λάθος υποδήματος ή πολύ ευτελούς υποδήματος -πάμφθηνου μεν αλλά πρόχειρα φτιαγμένου και χωρίς τις σωστές προδιαγραφές για να κρατά σωστά το βάρος του σώματος- ενέχει κινδύνους όχι μόνο για τις φτέρνες, αλλά και για το μυοσκελετικό σύστημα και κυρίως την πολύπαθη μέση μας. Ποια όμως είναι τα σωστά και ποια τα λάθος υποδήματα για κάθε ώρα, ώστε τα πόδια μας να κάνουν μαζί μας διακοπές και να αποφύγουν την καταπόνηση που ούτως ή άλλωστε τους επιφυλάσσουν τα λιθόστρωτα και τα πλακόστρωτα σοκάκια των γραφικών μας νησιών;

120 |

ΤΟ ΠΡΩΊ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΛΊΑ Το μεγαλύτερο σφάλμα που διαπράττουν οι γυναίκες το καλοκαίρι είναι πως περπατούν με τις ώρες στην παραλία και τα σοκάκια της περιοχής όπου παραθερίζουν με ευτελείς σαγιονάρες, οι οποίες έχουν πολύ λεπτή σόλα (έως 1-1,5 cm). Αυτές οι σόλες πάχους τσιγαρόχαρτου αφενός τραυματίζουν το πέλμα κατά το βάδισμα από τις τριβές που αναπτύσσονται και αφετέρου κρατούν διαρκώς τον αστράγαλο σε υπερδιάταση, κουράζοντας τα πέλματα και αυξάνοντας τον κίνδυνο διαστρέμματος από στραβοπάτημα. Γι’ αυτές τις ώρες τα καταλληλότερα υποδήματα για τις γυναίκες είναι χονδρές σαγιονάρες με σόλα που απορροφά τους κραδασμούς ή σαν τις αυθεντικές Havaianas που είναι αντιολισθητικές ή με σόλες πάχους 2-3 cm από μαλακό απορροφητικό υλικό που θυμίζει την αερόσολα των αθλητικών παπουτσιών. Επίσης τα αυθεντικά crocs (πλαστικά σαμπό) είναι κατάλληλα για την παραλία. Προσοχή, όμως, εντελώς ακατάλληλες είναι οι ευτελείς κινέζικες απομιμήσεις τους. Οι άνδρες μπορούν να φορούν και αυτοί σαγιονάρες με χονδρές σόλες, crocs ή και αθλητικά υποδήματα, κατά προτίμηση όχι με γυμνό πόδι, αλλά με ένα λεπτό σοσόνι (κάλτσα μόνο για το πέλμα), ώστε να μην ιδρώνουν οι φτέρνες τους. Τα παιδιά έχουν ανάγκη για μαλακά σανδάλια που δένουν στα πόδια (με λουράκια ή κριτς-κρατς), ώστε να είναι σταθερά και μαλακά για να μην τραυματίζουν την τρυφερή τους επιδερμίδα. Καθώς τα περισσότερα σοκάκια στα νησιά είναι λιθόστρωτα ή πλακόστρωτα, ενώ διαθέτουν έντονη κλίση, οι συνθήκες σίγουρα δεν «σηκώνουν» πέδιλα με ψηλά τακούνια. Και σε αυτή τη περίπτωση ενδείκνυνται μόνο τα αυθεντικά crocs γιατί οι απομιμήσεις τους έχουν σκληρό αντιολισθητικό πάτο, που μοιάζει καλυμμένος με μικρές βελόνες στα νήπια με τα εξαιρετικά τρυφερά πέλματα. ΣΤΗΝ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΉ ΚΑΙ ΤΗ ΒΡΑΔΙΝΉ ΒΌΛΤΑ Οι γυναίκες που θα επιχειρήσουν να περπατήσουν με ψηλοτάκουνα υποδήματα και τακούνια λεπτά (τύπου

AΦΙΕΡΩΜΑ | ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ

«στιλέτο») αφενός θα τα καταστρέψουν και αφετέρου κινδυνεύουν να τραυματιστούν σοβαρά στραβοπατώντας στο ανώμαλο (και ενίοτε επικλινές) έδαφος. Ούτε οι κλασικές ισπανικές εσπαντρίγες είναι ιδανικές για τέτοιες βόλτες, καθώς και το τακούνι τους και το ύφασμα που συγκρατεί το πόδι από πάνω είναι αμφότερα πολύ μαλακά και διευκολύνουν τα στραβοπατήματα. Τα σωστά υποδήματα είναι πέδιλα είτε φλατ με χοντρή σόλα έως 2,5-3 cm (σαν σαγιονάρα) είτε με μέτριο τακούνι (3-5 cm) σε στιλ πλατφόρμας. Αν επιλέξουμε τον τελευταίο τύπο υποδήματος, ο πάτος της πλατφόρμας να έχει ήπια κλίση, γιατί αν η κλίση είναι μεγάλη πιέζεται το μετατάρσιο και μετά όταν πάμε να φορέσουμε φλατ υποδήματα πονάνε οι γάμπες μας. Το ιδανικότερο υλικό για τακούνι πλατφόρμας είναι ο φελλός, καθώς αφενός είναι ελαφρύς και αφετέρου απορροφά τους κραδασμούς, οπότε διευκολύνει διπλά το βάδισμα. Επίσης, προτιμάμε πέδιλα που δένουν σε περισσότερα σημεία, γιατί έτσι εξασφαλίζουν

σταθερότητα στο βάδισμα. Για τα νήπια και τα παιδιά ισχύει ό,τι και στην παραλία ή εναλλακτικά επιλέγουμε παπουτσάκια τύπου ιστιοπλοΐας. Οι άνδρες μπορούν να επιλέξουν ανάμεσα σε τρία είδη υποδημάτων: αθλητικά, ιστιοπλοΐας (τα πιο αξιόπιστα) ή μαλακά loafers. ΠΡΏΤΕΣ ΒΟΉΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΣΤΡΑΒΟΠΑΤΉΜΑΤΑ • Βγάλτε αμέσως το παπούτσι, ειδικά αν δένει με λουράκια που πιέζουν το δέρμα.

• Καλύψτε τον αστράγαλο με παγοκύστη -όσο το δυνατόν γρηγορότερα- για να εμποδίσετε το οίδημα.

• Δέστε το πονεμένο πόδι με επίδεσμο, όχι χαλαρό, αλλά ούτε πολύ σφιχτό, να μην εμποδίζει την κυκλοφορία του αίματος.

• Ρωτήστε γιατρό μήπως χρειαστεί να πάρετε παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδη.

• Ξεκουράστε το πονεμένο πόδι, όσο σας πει ο γιατρός. Μη φορέσετε υποδήματα με τακούνι μέχρι να αναρρώσετε. ■

ΑΝΑΣΤΆΣΙΟΣ ΤΕΡΖΌΠΟΥΛΟΣ Ο Αναστάσιος Τερζόπουλος γεννήθηκε στην πόλη της Κατερίνης. Το 1998 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Για τρία χρόνια, από το 1999 έως το 2002, εργάστηκε ως φυσικοθεραπευτής στο ΚΧΠ «Αγ. Ανδρέας» στη Ρόδο, ενώ από το 1999 έως το 2005 εργάστηκε ως καθηγητής Φυσικοθεραπείας σε TEE, Διετέλεσε επίσημος γιατρός αγώνων της ομάδας χάντμπολ -Α1 κατηγορίας της ΧΑΝΘ- για την αγωνιστική περίοδο 2006-2007. Η πρώτη επαφή του με τη θεραπευτική μέθοδο Bowtech, τον Μάιο του 2002, ήταν καταλυτική, και αμέσως εκδήλωσε την επιθυμία να τη μάθει. Η εκπαίδευσή του στη μέθοδο Bowtech ολοκληρώθηκε το 2004. Από τότε, συνέχισε να παρακολουθεί τακτικά σεμινάρια ως εκπαιδευόμενος δάσκαλος -πλέον- της μεθόδου έως και τον Ιούνιο του 2010, όπου μετά από επιτυχείς εξετάσεις κατέλαβε τον τίτλο του Senior Instructor από την Ακαδημία Bowtech της Αυστραλίας BTAA. Από το 2013 διοργανώνει σεμινάρια όπου εκπαιδεύει φυσικοθεραπευτές στη μέθοδο Bowtech. Έχει εκπονήσει την 1η κλινική έρευνα στον κόσμο για την αποτελεσματικότητα της μεθόδου σε ασθενείς με προβλήματα στην οσφυοπυελική περιοχή, η οποία παρουσιάστηκε σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Σήμερα εφαρμόζει τη θεραπευτική μέθοδο Bowtech στο Bowtech Center. Από το 2005 έως το 2006 εκπαιδεύτηκε στο πρόγραμμα «Θεραπευτική Ιππασία και Ιπποθεραπεία». Επίσης διετέλεσε πρόεδρος του Περιφερικού Τμήματος Φυσικοθεραπευτών Δωδεκανήσου από το 2005 έως το 2008.

| 121

ΓΝΑ «ΙΠΠΟΚΡΆΤΕΙΟ»

Ο καθηγητής Δημήτριος Βασιλόπουλος εκλέχθηκε διευθυντής της B′ Παθολογικής Kλινικής Ο ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΔΗΜΉΤΡΙΟΣ ΒΑΣΙΛΌΠΟΥΛΟΣ εκλέχθηκε πρόσφατα διευθυντής της Β’ Παθολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών Ιπποκράτειο. Ο κ. Βασιλόπουλος είναι απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, από όπου και έλαβε τη διδακτορική του διατριβή. Μετά από βασική έρευνα στις αυτοάνοσες ρευματικές παθήσεις στην Washington (ΗΠΑ), έλαβε τον τίτλο της ειδικότητας στην Εσωτερική Παθολογία (Εmory University) και Ρευματολογία (Cleveland Clinic) στις ΗΠΑ και την αντίστοιχη πιστοποίηση. Είναι συγγραφέας περισσοτέρων από 150 δημοσιεύσεων σε διεθνή περιοδικά και βιβλία με περισσότερες από 5.600 αναφορές (Google Scholar). Στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται οι αγγειίτιδες, οι συννοσηρότητες στις ρευματικές παθήσεις, η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια των νεότερων αντιρευματικών θεραπειών και τα αυτοάνοσα φλεγμονώδη νοσήματα. Έχει διατελέσει κριτής και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής σε πολλά διεθνή περιοδικά, όπως το «Annals of Rheumatic Diseases», το «Clinical Immunology» και το «Frontiers in Medicine-Rheumatology». Τη διετία 2019 και 2020 ήταν πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος, ενώ είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Σχολείου Ρευματολογίας και της Επιτρο-

πής Εκπαίδευσης της Πανευρωπαϊκής Εταιρείας Ρευματολογίας (EULAR). Είναι επίσης συντονιστής Προπτυχιακής Εκπαίδευσης του Γραφείου Εκπαίδευσης και διευθυντής του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΠΜΣ) Ρευματολογία Ο κ. Δημήτριος Βασιλόπουλος. Μυοσκελετική Υγεία της ΙατρικήςΣχολής ΕΚΠΑ. Το όραμά του ως διευθυντή της Β’ Παθολογικής Κλινικής και του Ομώνυμου Εργαστηρίου της Ιατρικής Σχολής τα επόμενα χρόνια είναι να συνεχίσει την πλούσια παράδοση στην εκπαίδευση των φοιτητών Ιατρικής και των ειδικευομένων ιατρών στην Εσωτερική Παθολογία και την παροχή της βέλτιστης - ολιστικής κλινικής φροντίδας σε ασθενείς από όλο το φάσμα της Παθολογίας και των υπο-ειδικοτήτων της (π.χ. Γαστρεντερολογία - Ηπατολογία, Αιματολογία, Ογκολογία και Ρευματολογία - Κλινική Ανοσολογία) και να καλλιεργήσει κατάλληλο περιβάλλον για την προαγωγή της βασικής και κλινικής έρευνας σε υπάρχοντα και νέα γνωστικά αντικείμενα για προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές και για τα μέλη ΔΕΠ της Κλινικής. ■

ΓΝΘ ΙΠΠΟΚΡΆΤΕΙΟ

Η επιστήμη της Δερματολογίας φέρνει την Ευρώπη στη Θεσσαλονίκη! ΟΛΟΚΛΗΡΏΘΗΚΕ στην Αποκεντρωμένη Μονάδα «Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης» του ΓΝΘ Ιπποκράτειο το εκπαιδευτικό σχολείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Δερματολογίας #ΕΑDV με αντικείμενο τη δερματοσκόπηση και υπεύθυνο διοργάνωσης τον αναπλ. καθηγητή της Α’ Πανεπιστημιακής Κλινικής Αιμίλιο Λάλλα, υπό τη Διεύθυνση του καθηγητή Δημήτριου Ιωαννίδη. Φιλοξενήθηκαν 40 από τους καλύτερους ειδικούς δερματολόγους του χώρου από 22 ευρωπαϊκές χώρες, που ήρθαν να εκπαιδευτούν από το υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκό ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου, στις πιο σύγχρονες προηγμένες απεικονιστικές τεχνικές για τη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος, καθώς και άλλων δερματοπαθειών. ■

122 |

Η ΕΘΝΙΚΉ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΉ, ηγέτιδα δύναμη στην εγχώρια ασφαλιστική αγορά, με υψηλό αίσθημα κοινωνικής ευθύνης και με πολυετή πείρα στην ασφάλιση ζωής και υγείας, προσφέρει ασφαλιστικά προγράμματα που παρέχουν τη δυνατότητα στους Ασφαλισμένους της να απολαμβάνουν μια ξέγνοιαστη ζωή, με σιγουριά και ευελιξία, προστατεύοντας το πολυτιμότερο αγαθό, την υγεία τους. Η Εθνική Ασφαλιστική, έχοντας ως βασικό της στόχο, να αισθάνονται σιγουριά οι άνθρωποι που την εμπιστεύονται, αποδεικνύει συνεχώς και έμπρακτα, εδώ και 131 χρόνια, ότι η Εμπιστοσύνη, η Αφοσίωση και η Άμεση Εξυπηρέτηση είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που κάνουν την Εταιρεία να ξεχωρίζει και να δημιουργεί διαχρονικές σχέσεις εμπιστοσύνης με τους

124 |

πάνω από 1.000.000 Ασφαλισμένους της, που την επιλέγουν για την ασφάλισή τους. Με οδηγό τις πραγματικές ανάγκες του σημερινού ανθρώπου, η Εθνική Ασφαλιστική έχει σχεδιάσει και προσφέρει ένα καινοτόμο προϊόν στην ασφάλιση Υγείας, το Πλήρες Πρόγραμμα Ασφάλισης Υγείας Full [Health]. Το Πρόγραμμα Ασφάλισης Υγείας Full [Health] δίνει τη δυνατότητα στον Ασφαλισμένο να επιλέξει το κατάλληλο για εκείνον επίπεδο ασφαλιστικής κάλυψης υπηρεσιών, νοσηλείας και ιατρικής φροντίδας και εξόδων διαγνωστικών εξετάσεων και ιατρικών επισκέψεων σε σύγχρονα Νοσηλευτικά Ιδρύματα και Διαγνωστικά Κέντρα της χώρας. Το Πλήρες Πρόγραμμα Ασφάλισης Υγείας Full [Health] απευθύνεται σε εκείνους

ADVERTORIAL που θέλουν να φροντίζουν για την υγεία τους και να διατηρούν ένα υψηλό επίπεδο ασφαλιστικής κάλυψης, σε όλα τα στάδια της ζωής τους.

Ευελιξία επιλογών μέσω του προγράμματος Full [Health] Το Πρόγραμμα νοσοκομειακής περίθαλψης Full [Health] προσφέρει σ’ όλους τους Ασφαλισμένους ευελιξία επιλογών, εξασφαλίζοντας υψηλό ετήσιο όριο κάλυψης σε περίπτωση νοσηλείας, μέχρι του ποσού του 1.500.000 €. Ο Ασφαλισμένος επιλέγει ελεύθερα το νοσοκομείο που θα τον περιθάλψει, τη θέση νοσηλείας καθώς και τον ιατρό που θα τον φροντίσει. Επιπλέον, ανάλογα με τις οικονομικές του δυνατότητες, επιλέγει το ποσό συμμετοχής του στα έξοδα νοσηλείας. Για την κάλυψη των εξόδων διαγνωστικών εξετάσεων, μπορεί να επιλέξει το ετήσιο ποσό κάλυψης που επιθυμεί, με δυνατότητα επιλογής του ποσοστού συμμετοχής στα έξοδα, ανάλογα με τις ανάγκες του, και επιπλέον έχει στη διάθεσή του έναν δωρεάν ετήσιο προληπτικό έλεγχο για τη φροντίδα της υγείας του σε συνεργαζόμενους παρόχους.

Κάλυψη και στις μεγαλύτερες ηλικίες Το Full [Health] απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 1 μηνός μέχρι 18 ετών και σε ενήλικες μέχρι 70 ετών. Μεριμνώντας ειδικά για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, η Εθνική Ασφαλιστική προσφέρει συνδυασμούς νοσοκομειακής κάλυψης Full [Health], που εξασφαλίζουν δυνατότητα εισόδου στο πρόγραμμα μέχρι και την ηλικία των 70 ετών, επιλέγοντας ο Ασφαλισμένος το ποσό συμμετοχής του στα έξοδα ανά νοσηλεία. Επίσης, διαθέτει συγκεκριμένους συνδυασμούς κάλυψης διαγνωστικών εξετάσεων Full [Health], που διασφαλίζουν την είσοδο στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα μέχρι και την ηλικία των 75 ετών.

Σημαντικές εκπτώσεις για τα εξαρτώμενα μέλη Για τα εξαρτώμενα μέλη της οικογένειας, η Εθνική Ασφαλιστική προσφέρει σημαντικές εκπτώσεις στα ετήσια ασφάλιστρα προγραμμάτων υγείας (ποσοστό έκπτωσης 20% για τον/τη σύζυγο, 30%, 40% & 50% στα τρία πρώτα παιδιά αντίστοιχα, και δωρεάν ασφάλιση υγείας από το τέταρτο παιδί και μετά), ελαφρύ-

νοντας σημαντικά τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Επιπλέον: i) Με το Πλήρες Πρόγραμμα ασφάλισης Υγείας Full [Health]: • Μηδενίζεται ή μειώνεται κατά 50% το ποσό συμμετοχής του Ασφαλισμένου στα έξοδα νοσηλείας, ανάλογα με την επιλογή του Νοσοκομείου.

• Μειώνεται το ποσό συμμετοχής του ασφαλισμένου κατά 50% σε περίπτωση επέμβασης χωρίς νοσηλεία ή βραχεία νοσηλεία σε Συμβεβλημένα Νοσηλευτικά Ιδρύματα.

• Χορηγείται Ημερήσιο Επίδομα Νοσηλείας ή Χειρουργικό Επίδομα, σε περίπτωση που ο Ασφαλισμένος αποφασίσει να μην ενεργοποιήσει για τα έξοδα νοσηλείας του το πρόγραμμα Full [Health].

• Παρέχεται η δυνατότητα διενέργειας ορισμένων ιατρικών πράξεων χωρίς νοσηλεία, μέχρι το ποσό των 1.000€ ετησίως, στα Συμβεβλημένα Νοσοκομεία, χωρίς συμμετοχή του Ασφαλισμένου, εφόσον γίνει χρήση του κύριου ασφαλιστικού φορέα.

• Μειώνεται η απαλλαγή στα έξοδα νοσηλείας, εφόσον γίνει χρήση του κύριου φορέα ασφάλισης.

• Καλύπτονται έξοδα που μπορεί να προκύψουν πριν ή μετά από τη νοσηλεία και συνδέονται με αυτήν. ii) Το Full [Health] Ειδικό 4U και το Full Μέριμνα 4U αποτελούν κατάλληλες λύσεις για άτομα με σοβαρό ιατρικό ιστορικό, που επιθυμούν να καλύψουν τα έξοδα νοσηλείας και τις διαγνωστικές εξετάσεις τους μέσω της ασφάλισής τους στην Εθνική Ασφαλιστική. Ακούγοντας προσεκτικά τις ανάγκες των Ασφαλισμένων της, η Εθνική Ασφαλιστική εξελίσσει συνεχώς τα προγράμματα και τις υπηρεσίες της, ώστε να καλύπτουν κάθε σύγχρονη ανάγκη για τη φροντίδα της υγείας, διαφυλάσσοντας την αξία της ασφάλισης διαχρονικά. Το πρόγραμμα Full [Health], έχοντας την ευελιξία και τη δυνατότητα να ανανεώνεται και να εμπλουτίζεται συνεχώς, με γνώμονα τη βέλτιστη προστασία και κάλυψη των Ασφαλισμένων που το εμπιστεύονται, θα είναι πάντοτε δίπλα σας για να ζείτε τη ζωή στο Full! Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα ασφάλισης Υγείας Full [Health] της Εθνικής Ασφαλιστικής, μπορείτε να απευθυνθείτε, στα Υποκαταστήματά μας, στον πιστοποιημένο Ασφαλιστικό σας Διαμεσολαβητή, στο τηλεφωνικό κέντρο εξυπηρέτησης καλώντας τους αριθμούς +302130318189 (από Ελλάδα και εξωτερικό) και 18189 (από Ελλάδα) -η χρέωση εξαρτάται από τον τιμοκατάλογο του παρόχου τηλεπικοινωνιών σας - ή να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα της Εταιρείας: www.ethniki–asfalistiki.gr ■

| 125

Προγράμματα Νοσοκομειακής Περίθαλψης από την Υδρόγειο Ασφαλιστική Το «Πλάνο Υγείας – Hospital» αποτελεί μία ολοκληρωμένη σειρά προγραμμάτων για την κάλυψη της νοσοκομειακής περίθαλψης από ασθένεια και ατύχημα. Τα προγράμματα έχουν σχεδιασθεί ώστε να ανταποκρίνονται σε ένα ευρύ φάσμα αναγκών. Παρέχουν πολλαπλές επιλογές ως προς τα όρια κάλυψης, τις παροχές, τη θέση νοσηλείας, τις απαλλαγές κ.ά., καθώς και δυνατότητα συνδυασμού προγραμμάτων, απαλλαγών και θέσης νοσηλείας σε οικογενειακά συμβόλαια. Έτσι καθένας μπορεί να επιλέξει το ατομικό ή οικογενειακό πρόγραμμα που ταιριάζει απόλυτα στις δικές του ανάγκες και οικονομικές δυνατότητες.

Το Hospital Exclusive είναι η πλέον ολοκληρωμένη πρόταση για την ασφάλιση της υγείας που εγγυάται απόλυτη κάλυψη και υψηλής αξίας παροχές σε όλους τους τομείς της νοσοκομειακής περίθαλψης. Με έξτρα ευελιξία στη διαμόρφωση παροχών και αντίστοιχου ασφαλίστρου.

126 |

Το Hospital Comfort είναι ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα νοσοκομειακής περίθαλψης που δεν δεσμεύει τον ασφαλισμένο σε συγκεκριμένη θέση νοσηλείας από την αρχή αλλά του δίνει την άνεση της επιλογής της θέσης του, τη στιγμή που θα το χρειαστεί.

Το Hospital Standard είναι ένα πρόγραμμα ασφάλισης υγείας που με πολύ χαμηλό κόστος προσφέρει ουσιαστική βοήθεια για την κάλυψη των βασικών εξόδων νοσηλείας από ατύχημα ή ασθένεια στην Ελλάδα.

ADVERTORIAL

Καλύψεις και παροχές των προγραμμάτων «Πλάνο Υγείας Hospital» Ενδεικτικά και ανάλογα με το πρόγραμμα:

Νοσηλεία από ασθένεια ή ατύχημα

 Έως 100% κάλυψη εξόδων νοσηλείας από ατύχημα ή ασθένεια σε οποιοδήποτε νοσοκομείο.  Έως 100% κάλυψη αμοιβών χειρουργικής ομάδας σε Συμβεβλημένα Νοσηλευτικά Ιδρύματα – Υψηλό όριο κάλυψης των αμοιβών σε μη Συμβεβλημένα.  Νοσηλεία σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Επιπλέον έξοδα:

 Έξοδα αποκλειστικής νοσοκόμας.  Έξοδα συνοδού σε περίπτωση νοσηλείας ανηλίκου

Bonus – επιδόματα και άλλες παροχές με άμεσο οικονομικό όφελος

 Κατάργηση απαλλαγής σε περίπτωση νοσηλείας από ατύχημα.  Μείωση απαλλαγής για ημερήσια επέμβασηνοσηλεία.  Μείωση απαλλαγής για νοσηλεία σε δημόσιo νοσοκομείο.  Επίδομα νοσηλείας σε περίπτωση μη χρήσης του προγράμματος.  Χειρουργικό επίδομα αν δεν καταβληθούν αμοιβές χειρουργών.  Bonus χρήσης άλλου ασφαλιστικού φορέα.  Επίδομα μητρότητας.  Ειδική έκπτωση 20% παιδιών ως εξαρτώμενων μελών.

Φροντίδα πριν και μετά τη νοσηλεία

 Ιατρικές επισκέψεις και διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με τη νοσηλεία.  Έξοδα Κέντρου Αποκατάστασης.  Επίδομα Νοσηλείας κατ’ οίκον.  Αισθητική αποκατάσταση μαστών μετά από καρκίνο.

Αντιμετώπιση Έκτακτων Περιστατικών

 Περίθαλψη ατυχήματος – παροχή πρώτων βοηθειών σε εξωτερικά ιατρεία νοσηλευτικών ιδρυμάτων.  Περίθαλψη έκτακτου παθολογικού περιστατικού σε εξωτερικά ιατρεία συμβεβλημένων νοσηλευτικών ιδρυμάτων.  Επείγουσα Αερομεταφορά σε συνεργασία με την Greek Flying Doctors.  Έξοδα Ασθενοφόρου.

Παγκόσμιες υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης

Ολοκληρωμένες υπηρεσίες ιατρικής και ταξιδιωτικής βοήθειας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στο εξωτερικό σε συνεργασία με την Assist America. Ιατρική καθοδήγηση, βοήθεια εισαγωγής σε νοσοκομείο, βοήθεια συνταγογράφησης, έξοδα μετακίνησης οικείου προσώπου για τη φροντίδα νοσηλευόμενου ασφαλισμένου, βοήθεια στην απώλεια αποσκευών ή ταξιδιωτικών εγγράφων κ.ά.

• Πρόσθετα δωρεάν προνόμια σε συγκεκριμένα συμβεβλημένα νοσηλευτικά ιδρύματα • Δυνατότητα διαμόρφωσης οικογενειακού συμβολαίου με διαφορετικές επιλογές ανά μέλος • Εξυπηρέτηση 365 ημέρες / 24 ώρες το 24ωρο μέσω της Γραμμής Υγείας Hospital

Επιπλέον καλύψεις

 Ετήσιο Check -up.  Ειδικές Διαγνωστικές Εξετάσεις (Κολονοσκόπηση, Γαστροσκόπηση, Βρογχοσκόπηση).  Δεύτερη Ιατρική Γνωμάτευση.  Δωρεάν Κάλυψη Νεογνού.

| 127

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΤΤΙΚΟΝ»

O καθηγητής Καρδιολογίας ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ ΦΙΛΙΠΠΆΤΟΣ εκλέχθηκε διευθυντής της Β′ Καρδιολογικής Kλινικής! Ο ΚΑΘΗΓΗΤΉΣ ΓΕΡΆΣΙΜΟΣ ΦΙΛΙΠΠΆΤΟΣ, ένας από τους οκτώ κορυφαίους Έλληνες επιστήμονες που συγκαταλέγονται στη διεθνή λίστα επιστημόνων με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, εκλέχθηκε πρόσφατα διευθυντής της Β′ Καρδιολογικής Κλινικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν». Ο κ. Φιλιππάτος σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Πατρών και ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή με άριστα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Εκπαιδεύτηκε στην Παθολογία, στην Καρδιολογία, στην Εντατική Θεραπεία, στην Καρδιακή Ανεπάρκεια και στις Μεταμοσχεύσεις Καρδιάς στην Αθήνα, στο Σικάγο των ΗΠΑ και στο Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου. Έχει διατελέσει κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Κύπρου, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Καρδιακής Ανεπάρκειας, μέλος του Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας «Acute Cardiac Care». Επί έξι χρόνια (2003-2009) ήταν διεθνής συντονιστής (International Governor of the American College of Chest Physicians) του Αμερικανικού Κολεγίου ιατρών που εξειδικεύονται στον θώρακα. Επίσης διετέλεσε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής των Κατευθυντήριων Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας και της Επιτροπής Κατευθυντήριων Οδηγιών για την Καρδιακή Ανεπάρκεια του Αμερικανικού Κολεγίου Καρδιολογίας και της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας. Έχοντας ως κύριο ερευνητικό του ενδιαφέρον την Καρδιακή Ανεπάρκεια, έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 500 άρθρα στη βάση δεδομένων PubMed, έχει επιμεληθεί 5 βιβλία και έχει συγγράψει περισσότερα από 30 κεφάλαια σε βιβλία, συμπεριλαμβανομένου του κεφαλαίου «Οξεία καρδιακή ανεπάρκεια» στον Braunwald, και στο Oxford Desc Reference: Cardiology.

128 |

Ο καθηγητής Γεράσιμος Φιλιππάτος.

Είναι Senior Consulting Editor στο JACC-HF και έχει διατελέσει αναπληρωτής εκδότης (Associate Editor) του European Heart Journal και βρίσκεται στη λίστα των πιο βιβλιογραφημένων ερευνητών του Thomson Reuters από το έτος 2015. Είναι επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Semmelweis. Είναι επισκέπτης καθηγητής και επίτιμο μέλος πολλών Εθνικών Καρδιολογικών Εταιρειών. ■

7η ΥΠΕ ΚΡΉΤΗΣ

1ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΛΚΟΟΛ και ΝΕΟΙ» ΣΤΟ ΠΛΑΊΣΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΜΌΡΦΩΣΗΣ των επαγγελματιών μονάδων υγείας του ΕΣΥ σε συγκεκριμένες δράσεις/παρεμβάσεις στον μαθητικό πληθυσμό και την κοινότητα, η 7η ΥΠΕ Κρήτης διοργάνωσε το πρώτο πανελλήνιο εκπαιδευτικό σεμινάριο, με θέμα «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΑΛΚΟΟΛ και ΝΕΟΙ». Σκοπός του Προγράμματος είναι η κατανόηση όλων εκείνων των παραγόντων που επηρεάζουν τη χρήση αλκοόλ, η ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και αυξημένης ευαισθητοποίησης σχετικά με το θέμα στις νέες γενιές και η διαμόρφωση κοινού, σε πανελλήνιο επίπεδο, εκπαιδευτικού υλικού και διαδραστικών εργαλείων για την αντιμετώπιση ενός τόσο σημαντικού κοινωνικού προβλήματος, όπως είναι αυτό της χρήσης/κατανάλωσης αλκοόλ και των επιπτώσεών της. Αξιοποιώντας την εμπειρία των συμμετεχόντων, η δράση προωθεί την υλοποίηση στοχευμένων και συντονισμένων παρεμβάσεων Αγωγής Υγείας από τους επαγγελματίες υγείας, στις σχολικές μονάδες και την ευρύτερη κοινότητα της περιοχής ευθύνης των Μονάδων Υγείας που υπηρετούν. Το Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στο σύνολό του θα επαναληφθεί τον Οκτώβριο του 2022, παρέχοντας τη δυνατότητα παρακολούθησης και συμμετοχής σε αυτό νέων επαγγελματιών υγείας των δημόσιων μονάδων υγείας όλων των Υ.ΠΕ., αλλά και εργαζομένων σε οργανισμούς, φορείς και υπηρεσίες του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, που εμπλέκονται με το θέμα και την προαγωγή της δημόσιας υγείας στην κοινότητα. ■

130 |

ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»

Εθνικά Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης ΣΤΟ ΓΕΝΙΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΠΑΊΔΩΝ Αθηνών «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ» λειτουργούν τα παρακάτω 6 Κέντρα Εμπειρογνωμοσύνης αναγνωρισμένα διεθνώς: 1. Μονάδα Ειδικών Θεραπειών Αιματολογίας-Ογκολογίας της Α′ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠοΑιμ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Νοσημάτων γενετικής προδιάθεσης σε καρκίνο κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς GENTURIS. 2. Μονάδα Μεσογειακής Αναιμίας (Κληρονομικές Αναιμίες), της Α′ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών: Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Αιματολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς EuroBloodNet. 3. Μονάδα Ενδοκρινολογίας, Μεταβολισμού και Σακχαρώδους Διαβήτη, της Α′ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών: Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Ενδοκρινολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς Endo-ERN. 4. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΤΑΟ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Αιματολογικών Νοσημάτων Παίδων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς EuroBloodNet. 5. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΤΑΟ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Συνδρόμων Κληρονομικής/Γενετικής Προδιάθεσης σε καρκίνο της Παιδικής Ηλικίας-Αιματολογικών κακοηθειών και συμπαγών όγκων κατ’ αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς GENTURIS. 6. Τμήμα Παιδιατρικής Αιματολογίας-Ογκολογίας (ΤΑΟ) και Μονάδα Ειδικών Θεραπειών Αιματολογίας Ογκολογίας, της Α′ Παιδιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΠοΑιμ): Κέντρο Εμπειρογνωμοσύνης Σπάνιων Παιδικών Καρκίνων. κατ’αντιστοιχία του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς PaedCan. ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΑΙΓΙΝΉΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΌ ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ 1ο Βραβείο στο Διαγωνισμό Βραβείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το Iατρείο Άνοιας! ΜΕΓΆΛΗ ΕΠΙΤΥΧΊΑ ΓΙΑ ΤΗΝ Α′ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΉ Κλινική στο Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ιατρικής Σχολής Αθηνών, καθώς κέρδισε το 1ο Βραβείο στο Διαγωνισμό Βραβείων Ψηφιακής Διακυβέρνησης του έτους 2022 στον τομέα «Υγεία και Κοινωνικές Υποθέσεις», για την πρόταση με τίτλο «Πρωτοβουλία Σχεδιασμού και Υλοποίησης Νέου Ειδικού Ιατρείου Μνήμης, Άνοιας και νόσου Πάρκινσον μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής». Το βραβείο απένειμαν ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης. Προκειμένου να γίνει αυτή η επιτυχία πραγματικότητα συνέδραμαν ουσιαστικά ο αναπληρωτής καθηγητής Σωκράτης Παπαγεωργίου, ο διευθυντής της Α′ Νευρολογικής Κλινικής καθηγητής Λεωνίδας Στεφανής, ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος και ο πρόεδρος των Πανεπιστημιακών Νοσοκομείων «Αιγινήτειο» και «Αρεταίειο», καθηγητής Νίκος Αρκαδόπουλος. Ο πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής Αθηνών καθηγητής Γεράσιμος Σιάσος δήλωσε: «Η χρήση της τεχνολογίας και ο ψηφιακός μετασχηματισμός των νοσοκομείων, ο οποίος έχει ήδη ξεκινήσει, είναι ένα μεγάλο άλμα για την αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών υγείας. Η Ιατρική Σχολή Αθηνών διαθέτει Κλινικές και Εργαστήρια τα οποία αποτελούν κέντρα αριστείας και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, το ΕΣΥ και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρέχει πρωτοπόρες υπηρεσίες στους ασθενείς σε όλη την Ελλάδα». Ο επιστημονικός υπεύθυνος του έργου, αναπληρωτής καθηγητής Σωκράτης Παπαγεωργίου σε δηλώσεις του τόνισε: «Mε το έργο αυτό προσφέρονται υπηρεσίες υγείας υψηλής ποιότητας από ένα τριτοβάθμιο εξειδικευμένο κέντρο της Ιατρικής μας Σχολής, σε άτομα που ζουν σε απομακρυσμένες/δυσπρόσιτες περιοχές των νησιών του Αιγαίου. Χρησιμοποιώντας λοιπόν τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες, η Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ καθίσταται αρωγός στην προσπάθεια βελτίωσης των υπηρεσιών υγείας σε άτομα με συχνά νευρολογικά νοσήματα, όπως είναι η άνοια και η νόσος Πάρκινσον, προσφέροντας ταυτόχρονα εκπαιδευτικό έργο στους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται στην περιφέρεια. Η προσπάθειά μας αυτή ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2021 στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος

ADRION-SI4CARE (Κοινωνική Καινοτομία για την φροντίδα υγείας των ηλικιωμένων ατόμων) και ελπίζουμε σύντομα να επεκταθεί σε όλες τις απομακρυσμένες/ δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας μας». ΤΟ ΙΑΤΡΕΊΟ ΜΝΉΜΗΣ, ΆΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΝΌΣΟΥ ΠΆΡΚΙΝΣΟΝ Δεδομένων των συνθηκών της πανδημίας Covid-19, αναγνωρίζεται η όλο και αυξανόμενη ανάγκη προσφοράς από εξειδικευμένα κέντρα ιατρικών υπηρεσιών μέσω τηλεϊατρικής στην κλινική πράξη, ιδιαίτερα για τους ασθενείς που διαμένουν σε μεγάλη απόσταση, με συνυπάρχοντα επιβαρυντικά προβλήματα υγείας, οικονομικές δυσκολίες και μειωμένη ικανότητα μετακίνησης. Αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο ιδιαίτερα για τους κατοίκους των νησιών της χώρας μας, που έχουν ιδιαίτερα δύσκολη προσβασιμότητα στην τριτοβάθμια φροντίδα υγείας, σε συνδυασμό με την υποστελέχωση των περιοχών αυτών με ειδικούς νευρολόγους και εξειδικευμένο προσωπικό. Το Αιγινήτειο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και η Α’ Νευρολογική Κλινική της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, συνεχίζοντας να προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου σε κατοίκους που ζουν στην περιφέρεια και σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας μας, δημιούργησαν με την πολύτιμη συνδρομή της Β’ ΥΠΕ και της Περιφέρειας Αττικής το νέο «Ιατρείο Μνήμης, Άνοιας και Νόσου Πάρκινσον, μέσω του Εθνικού Δικτύου Τηλεϊατρικής (ΕΔιΤ)». Στο ιατρείο αυτό εξετάζονται μέσω τηλεϊατρικής ασθενείς που προσέρχονται σε πάνω από 40 Κέντρα Υγείας και 6 Γενικά Νοσοκομεία στα νησιά του Αιγαίου και αιτιώνται διαταραχές μνήμης ή πάσχουν από τα παραπάνω νοσήματα. Το νέο αυτό Ιατρείο τηλεϊατρικής στελεχώνεται με επιστημονικό προσωπικό της Α’ Πανεπιστημιακής Νευρολογικής Κλινικής (διευθυντής καθ. Λεωνίδας Στεφανής), με υπεύθυνο τον αναπλ. καθηγητή Νευρολογίας και Νευροψυχολογίας Σωκράτη Παπαγεωργίου. Στην επιστημονική ομάδα συμμετέχουν οι Γιάννης Παπατριανταφύλλου, διδάκτωρ-ψυχίατρος, Ρουμπίνα Αντωνέλλου, νευρολόγος, Θάλεια Αγγελόπουλου, νευρολόγος, Στέλλα Φραγκιαδάκη, διδάκτωρ- νευροψυχολόγος, και Διονυσία Κονταξοπούλου, διδάκτωρ-νευροψυχολόγος. ■

| 131

ΝΟΣΟΚΟΜΕΊΟ ΑΦΡΟΔΊΣΙΩΝ & ΔΕΡΜΑΤΙΚΏΝ ΝΌΣΩΝ «ΑΝΔΡΈΑΣ ΣΥΓΓΡΌΣ»

Ανακαινίσθηκαν νέες πτέρυγες με δωρεά των Ιδρυμάτων «Κλέων Τσέτης» και «Αιγέας»!

ΜΕ ΔΩΡΕΆ ΤΩΝ ΙΔΡΥΜΆΤΩΝ ΚΛΈΩΝ ΤΣΈΤΗ και Αιγέα ανακαινίσθηκαν πτέρυγες του Nοσοκομείου «Α. Συγγρός». Το έργο εγκαινίασαν ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης και η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα με την παρουσία του Θανάση Μαρτίνου, της Ιουλίας Τσέτη, CEO του Ομίλου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Τσέτη, και του προέδρου του Νοσοκομείου «Α. Συγγρός» Δημήτρη Ρηγόπουλου. Ειδικότερα με τις δωρεές ανακαινίστηκαν η Νοσηλευτική Πτέρυγα «Ι. Καπετανάκη» από την ΑΜΚΕ «ΚΛΕΩΝ ΤΣΕΤΗΣ» και το Ιστοπαθολογικό Εργαστήριο από την ΑΜΚΕ «ΑΙΓΕΑΣ» (Αθ. Μαρτίνου). Ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης τόνισε: «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας υπήρξε μια μεγάλη προθυμία από ιδιωτικούς φορείς να επιθυμούν να συνεισφέρουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Εδώ έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους όπως η κ. Τσέτη και ο κ. Μαρτίνος που συνεισφέρουν διαχρονικά, δεν περίμεναν τις συνθήκες της πανδημίας». Απευθυνόμενος προς την κ. Τσέτη, ο υπουργός δήλωσε: «Θέλω να σας ευχαριστήσω και σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για τη φαρμακοβιομηχανία, που, παρά το γεγονός ότι υπάρχουν προβλήματα, δείχνετε κοινωνική ευαισθησία και την κοινωνική εταιρική ευθύνη που διαχρονικά παρουσιάζετε, όπως και αυτό το διάστημα ως μια από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες, και ήρθατε να συμβάλετε σε αυτήν την προσπάθεια που γίνεται». Αντίστοιχα ο υπουργός Υγείας ευχαρίστησε και το ίδρυμα του Α. Μαρτίνου, που, πέρα από το συγκεκρι-

132 |

μένο νοσοκομείο, έχει πραγματοποιήσει και άλλες σημαντικές δωρεές. «Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε μια συνύπαρξη του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα, δυστυχώς είναι μια πραγματικότητα ότι για πράγματα που θα ήταν υποχρέωση της Πολιτείας να έχουν γίνει, χρειαζόμαστε συχνά τις δωρεές, αλλά αν θέλετε αυτό είναι μια προσέγγιση καθαρά αλτρουιστική και από τις ίδιες τις εταιρείες. Ελπίζουμε ότι από εδώ και πέρα, με τις παρεμβάσεις που θα γίνουν, θα μπορέσουμε να επιλύσουμε πολλά προβλήματα που βιώνετε καθημερινά», υπογράμμισε ο υπουργός Υγείας. Εξάλλου η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα δήλωσε: «Στο διάστημα που ήμουν πρόεδρος του ΚΕΣΥ υπήρξα πρόεδρος του Δ.Σ. του νοσοκομείου, οπότε έχω δει το όραμα του νοσοκομείου και βέβαια τη δουλειά που κάνει. Το νοσοκομείο είναι εξαιρετικό, για αυτό και περιμένουν 8-9 χρόνια οι ειδικευόμενοι για να κάνουν ειδικότητα εδώ, και αυτό είναι κάτι που πρέπει να δούμε και να βοηθήσουμε. Είναι ένα νοσοκομείο που δουλεύει εξαιρετικά και θέλουμε να το στηρίξουμε. Είναι ένα κέντρο αναφοράς για όλη την Ελλάδα, αλλά και το εξωτερικό. Αλλά είναι πολύ σημαντικό να έχουμε ανθρώπους όπως η κ. Τσέτη, το ίδρυμα Μαρτίνου, που βοηθούν διαχρονικά. Η Ελλάδα έχει μια μακρά ιστορία από ανθρώπους που βοήθησαν ξεκινώντας από τον Συγγρό που έχει κάνει το νοσοκομείο και πολλούς ακόμη ευεργέτες που άφησαν μια κληρονομιά πάρα πολύ σημαντική για όλους μας». ■

| ΕΙΔΗΣΕΙΣ

Γ.Ν. ΠΑΊΔΩΝ ΠΕΝΤΈΛΗΣ

Ανακαίνιση της πτέρυγας προσωρινής φιλοξενίας παιδιών και εφήβων!

Ο ΥΠΟΥΡΓΌΣ ΥΓΕΊΑΣ ΘΆΝΟΣ ΠΛΕΎΡΗΣ, η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας Μίνα Γκάγκα και η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη εγκαινίασαν τη νέα ανακαινισμένη Πτέρυγα του Γ.Ν. Παίδων Πεντέλης. Πρόκειται για μία δωρεά της Περιφέρειας 2470 του Διεθνούς Ρόταρυ και Ομίλων αυτής και αφορά την ανακαίνιση της Πτέρυγας και τη διάθεση εξοπλισμού για την προσωρινή φιλοξενία παιδιών και εφήβων έως 16 ετών, τα οποία απομακρύνονται από το οικογενειακό περιβάλλον -ή στερούνται οικογενειακού περιβάλλοντος- κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, έως ότου τα αναλάβει ανάδοχη οικογένεια ή ξενώνας ανηλίκων. Στο πλαίσιο της δωρεάς πραγματοποιήθηκε: • Διαμόρφωση/ανακαίνιση δωματίων και χώρου απασχόλησης παιδιών και εφήβων.

• Διαμόρφωση νέων WC για αγόρια και κορίτσια. Διατέθηκε ο απαιτούμενος ξενοδοχειακός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός (κρεβάτια, κομοδίνα, ντουλάπες, καρέκλες, τραπέζια, κλιματιστικά, υπολογιστές, τηλεόραση 65 ιντσών, φωτιστικά κ.λπ.). Οπως δήλωσε ο κ. Πλεύρης, «τα παιδιά εδώ έχουν την ιδιαιτερότητα ότι πρέπει να κάνουν μια σειρά από εξετάσεις, αφού υπάρχει μια εισαγγελική εντολή. Αλλά και πάλι ο χρόνος παραμονής σε συνθήκες νοσοκομείου θα πρέπει να είναι ο απολύτως απαραίτητος, ώστε

πολύ γρήγορα να βρεθούν στον φυσικό τους χώρο, που δεν είναι άλλος από τις οικογένειες που θα πρέπει να ενταχθούν». Παράλληλα ο υπουργός τόνισε ότι «με αυτή τη δωρεά, η οποία έχει στόχευση ακριβώς αυτήν την κοινωνική ευαισθησία, να παραμένουν τα παιδιά σε συνθήκες οικιακού περιβάλλοντος και όχι νοσηλευτικής δομής, μπορούμε τώρα να πούμε ότι το νοσοκομείο μας ενισχύεται. Ενισχύεται και με μια σειρά στοχευμένων προσπαθειών, τόσο σε προσωπικό όσο και σε μια υλικοτεχνική υποδομή, από την αναπληρώτρια υπουργό Υγείας Μίνα Γκάγκα, που έχει την αρμοδιότητα των νοσοκομείων. Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα παιδιά να βρίσκονται σε ένα χώρο που τους αρμόζει. Θα είμαστε ευτυχισμένοι όταν η δωρεά καταστεί άνευ αντικειμένου, δηλαδή δεν θα χρειάζεται να φιλοξενεί κανένα παιδί». Χάρη στη δωρεά 11 παιδιά θα μπορούν πλέον να φιλοξενηθούν σε έναν υπέροχο χώρο, που μέχρι πρότινος ήταν εγκαταλελειμμένο κτίριο. Μετά την πανδημία, έχει καταγραφεί, παγκοσμίως αλλά και στη χώρα μας, αύξηση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, που αφορούν και παιδιά. Για το λόγο αυτόν, είναι σημαντικό τα παιδιά αυτά, πριν μετακινηθούν σε χώρους κοινωνικής πρόνοιας, να διαβιούν προσωρινά σε έναν κατοικήσιμο χώρο. ■

| 133

ΌΜΙΛΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟΎ ΑΘΗΝΏΝ

THE ATHENS MUMMY PROJECT Μια σημαντική χορηγία στο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΙΓΥΠΤΟΛΟΓΙΑΣ και το ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ από το ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΚΥΚΛΟΦΌΡΗΣΕ Ο 4ος ΤΌΜΟΣ του «Journal of the Hellenic Institute of Egyptology» («Περιοδικό του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτολογίας»), το οποίο συν-δημοσιεύεται ετησίως, σε ένα βιβλίο, από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αιγυπτιολογίας (Αθήνα, Ελλάδα), την Αρχαιολογική Εταιρεία Αλεξάνδρειας (Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος) και το Ain Shams Πανεπιστήμιο (Κάιρο, Αίγυπτος). Ο εν λόγω τόμος είναι αφιερωμένος στο Athens Mummy Project, στο οποίο βασικός χορηγός ήταν ο Όμιλος Ιατρικού Κέντρου. ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ CFO ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΕΤΑΙΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΑΘΗΝΩΝ, ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ATHENS MEDICAL GROUP Το επίτευγμα του THE ATHENS MUMMY PROJECT είναι η αρχή της γόνιμης συνεργασίας μεταξύ του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ, ΟΜΙΛΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ (που αποτελεί τον βασικό χορηγό αυτής της προσπάθειας) και του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΟΛΟΓΙΑΣ. Πρόκειται για ένα καινοτόμο εγχείρημα που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις εγκαταστάσεις του διακεκριμένου ιδιωτικού μας νοσοκομείου (ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ στο Μαρούσι) και ξεκίνησε να υλοποιείται 6 χρόνια πριν μέσω της Χαρτογράφησης MDCT - Μελέτη 5 στις 9 μούμιες του στην Αιγυπτιακή Συλλογή του Μουσείου, υπό την επιστημονική επίβλεψη του Δρος Ν. ΜΠΟΝΤΟΖΟΓΛΟΥ, διευθυντή του Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας. Το ATHENS MEDICAL CENTER δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτή την επιχείρηση, αλλά ήταν παρών για να συνεισφέρει αποτελεσματικά και να εκδηλώσει ενδιαφέρον για αυτό το Ερευνητικό Πρόγραμμα, συνεισφέροντας με το υψηλών επιστημονικών προδιαγραφών προσωπικό του, καθώς και τη χρήση της πιο σύγχρονης τεχνολογίας και σύγχρονης αξονικής τομογραφίας και ιατρικού εξοπλισμού. Σήμερα, από αυτή τη θέση, είμαστε εδώ ως συνοδοιπόροι για να απολαύσουμε τους καρπούς

134 |

Το περιοδικό του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτολογίας.

των επιστημονικών αποτελεσμάτων, των επιστημονικών συμπερασμάτων και της άκρως επαγγελματικής συνεργασίας μεταξύ των τριών Ιδρυμάτων. Αυτά τα αποτελέσματα ρίχνουν άφθονο φως στην παλαιοπαθολογία των Αιγυπτίων, καθώς και στην κατανόηση της κοινωνίας και των μεταφυσικών αναζητήσεών τους. Αυτό το συγκεκριμένο Ερευνητικό Πρόγραμμα μας δίνει τη δυνατότητα να υποδηλώσουμε ότι η συνεργασία μεταξύ δύο σημαντικών τομέων της επιστήμης, της Ιατρικής και της Αιγυπτιολογίας/Αρχαιολογίας, μπορεί να προσφέρει εξαιρετικά αποτελέσματα προς όφελος

| ΘΕΜΑ

Η ομάδα του Athens Mummy Project στο Αρχαιολογικό Μουσείο: Δρ Ν. Μποντόζογλου, Δρ Α. Μαραβέλια, κ. Ε. Τουρνά, κ. Ε. Μαρκόπουλος, κ. Κ. Χατζηγιαννάκης, Δρ Σ. Γερουλάνος, κ. Π. Λαζαρίδης, κ. Κ. Κούβαρης.

όλης της ανθρωπότητας! Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε ιδιαιτέρως τη Δρα Αλίσια ΜΑΡΑΒΕΛΙΑ, πρόεδρο του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΟΛΟΓΙΑΣ, που συνέλαβε το όλο έργο ήδη από το 2002 και της οποίας οι ανήσυχες προσπάθειες έφεραν το ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ σε στενή επαφή με το ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, επίσης, από το 2002. Ευχαριστούμε πολύ το ΕΘΝΙΚΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ, τους πρώην διευθυντές του, καθώς και τη σημερινή διευθύντρια Δρα Άννα-Βασιλική ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ για την ευγενική βοήθεια, τη συνεργασία και τη συμβολή στη συνέχιση αυτού του περίφημου ερευνητικού έργου. Τέλος, αλλά εξίσου σημαντικό, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας στον διευθυντή του Τμήματος Αξονικής και Μαγνητικής Τομογραφίας του Νοσοκομείου μας, Δρα Νικολάο ΜΠΟΝΤΟΖΟΓΛΟΥ (MD), μαζί με την άριστα καταρτισμένη ομάδα έμπειρων ραδιοτεχνικών του, που συνέβαλαν καθοριστικά στην ένταξη αυτών των μελετών. Ο ΟΜΙΛΟΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ θα είναι πάντα αρωγός όλων των Ελλήνων επιστημόνων στην προσπάθειά τους για γνώση, πρόοδο και ανάπτυξη της κοινωνίας μας. κ. Εμμανουήλ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, οικονομικός διευθυντής Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Αθήνα , ΕΛΛΑΣ κ. Κωνσταντίνος ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗΣ, διευθυντής Εταιρικών και Διεθνών Σχέσεων Όμιλος Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Αθήνα, ΕΛΛΑΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Θα ήθελα για άλλη μια φορά να ευχαριστήσω και να επαινέσω τη Δρα Αλίσια ΜΑΡΑΒΕΛΙΑ, πρόεδρο του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΙΓΥΠΤΟΛΟΓΙΑΣ και διακεκριμένη αιγυπτιολόγο, για την πρωτοβουλία και τις επίπονες προσπάθειές της να συλλάβει και να εφαρμόσει το ATHENS MUMMY PROJECT, συγκεντρώνοντας επιστήμονες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, όπως ιατρούς, ιατροδικαστές, αιγυπτιολόγους αρχαιολόγους και συντηρητές, προκειμένου να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σχετικά με τη μουμιοποίηση και τα τελετουργικά του θανάτου στην αρχαία Αίγυπτο, μέσα από τη λεπτομερή και επιστημονική μελέτη σε 9 από τις 10 πτολεμαϊκές μούμιες από την Πανόπολη που φυλάσσονται στις εγκαταστάσεις της Αιγυπτιακής Συλλογής του ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Αθηνών. Η σύγχρονη τεχνολογία, όπως η αξονική τομογραφία, και η παραδοσιακή επιστήμη (λεπτομερής τεκμηρίωση, συλλογή και ερμηνεία αρχαιολογικών δεδομένων) έχουν συνδυαστεί αρμονικά και είμαι βέβαιος ότι προσφέρουν πολύτιμα συμπεράσματα για τη γνώση μας σχετικά με τη διαδικασία ταφής, τα λεγόμενα rites de passages. Η Παλαιοπαθολογία, η κοινωνική δομή, ακόμα και η διατροφή και οι συνήθειες του πληθυσμού που ζούσε στην αρχαία και την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο. Συγχαρητήρια σε όλα τα μέλη της ερευνητικής ομάδας! Θα

| 135

Η Δρ Α. Μαραβέλια με τον Δρα Νικόλαο Μποντόζογλου και τον κ. Εμμανουήλ Μαρκόπουλο στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών.

ήθελα επίσης να απευθύνω τους εγκάρδιούς μου χαιρετισμούς και ειλικρινείς ευχαριστίες σε όλους όσοι συμμετείχαν και στήριξαν αυτό το Ερευνητικό Πρόγραμμα από την αρχή, ιδιαίτερα στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών [στον διευθύνοντα σύμβουλο Δρα Βασίλειο Γ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟ, στον οικονομικό διευθυντή Μ. Εμμανουήλ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟ και στον διευθυντή Εταιρικών και Διεθνών Υποθέσεων, κ. Κωνσταντίνο ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚΗ, καθώς και στον διακεκριμένο ακτινολόγο και διευθυντή της Μονάδας Αξονικής Τομογραφίας του συγκεκριμένου νοσοκομείου, Δρα Νικόλαο ΜΠΟΝΤΟ ΖΟΓΛΟΥ (MD) και την ομάδα του]. Αναφέρω και τον Δρα Γεώργιο ΚΑΚΚΑΒΑ, γιατί κατά τη διάρκεια της θητείας του ξεκίνησε όλο το Πρόγραμμα. Επιπλέον, η προκάτοχός μου, Δρ Μαρία ΛΑΓΟΓΙΑΝΝΗ, η οποία υποστήριξε την υλοποίηση της έρευνας. Και, τέλος, η πρόσφατα συνταξιούχος συνάδελφος Ελένη ΤΟΥΡΝΑ, που για αρκετά χρόνια ήταν η ψυχή της Αιγυπτιακής Συλλογής. Ελπίζω ότι αυτή η επιστημονική έκδοση θα προσθέσει στις επιστημονικές μας γνώσεις και ταυτόχρονα θα αποτελέσει κίνητρο για την ολοκλήρωση αυτού του (μέχρι τώρα μοναδικού στην Ελλάδα) ερευνητικού έργου και την πλήρη δημοσίευσή του . Δρ Άννα - Βασιλική ΚΑΡΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Αθήνα, ΕΛΛΑΣ

136 |

ΤΟ ΠΡΌΓΡΑΜΜΑ ATHENS MUMMY PROJECT (ΑΘΗΝΑΪΚΉ ΜΟΎΜΙΑ) Το εγκληματολογικό μας πρόγραμμα σχετίζεται με την πλήρη και ακριβή μελέτη 9 ανθρωποειδών σαρκοφάγων και της μούμιας που έχουν μέσα τους, οι οποίες χρονολογούνται από την πτολεμαϊκή περίοδο και φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η Αιγυπτιακή Συλλογή του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (η οποία άνοιξε ξανά το 2008, με περισσότερα από 1.200 εκθέματα από τα άνω των 7.000 αντικειμένων που της ανήκουν) κρατά τα περισσότερα από τα πλούτη της καλά κρυμμένα στις αποθήκες του Μουσείου. Μεταξύ αυτών, καταφέραμε να ανακαλύψουμε ξανά μερικά φέρετρα της πτολεμαϊκής περιόδου, μαζί με τις μούμιες τους. Όλες οι ιδιαίτερες αυτές ανθρωποειδείς σαρκοφάγοι έχουν δημοσιευθεί (μόνο με πολύ σύντομες περιγραφές και προσπάθειες ανάγνωσης των επιγραφών τους) στην ελληνική γλώσσα, με έναν μάλλον στοιχειώδη και συνοπτικό τρόπο (και με κάποια λανθασμένα στοιχεία) πριν από περισσότερο από έναν αιώνα από τον Δρα Τάσο Νερούτσο, MD [Νερούτσος, T.Δ.: «Σημειώσεις ἐπὶ δέκα μομίαις ἑλληνο-ρωμαϊκῆς καὶ βυζαντινῆς (sic!) ἐποχῆς», Ἀρχαιολογικὴ ἐφημερίς, Αθήνα 1884, κολ. 171-80 & pl. 12]. Ο συγγραφέας αυτός ήταν γιατρός, ο οποίος ζούσε στην Αλεξάνδρεια. Έκτοτε, τα φέρετρα ξεχάστηκαν, δεν εκτέθηκαν ποτέ κατά τις εκθέσεις του Μουσείου (εκτός από μία), και κανείς άλλος

| ΘΕΜΑ

H μούμια του Athens Mummy Project στον αξονικό τομογράφο του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.

δεν ασχολήθηκε με αυτά από τότε που ο αείμνηστος Νερούτσος φρόντισε να τα μελετήσει με ακρίβεια. Τώρα, μετά από τόσα χρόνια που πέρασαν, μια νέα γενιά καλά καταρτισμένων αιγυπτιολόγων, με τη συνεργασία του Μουσείου, προσπαθεί να ξαναφέρει στο φως αυτά τα ξεχασμένα και λίγο-πολύ άγνωστα ευρήματα. Αυτά τα φέρετρα είχαν ανακαλυφθεί στην Αίγυπτο (στην Πανόπολη, το σύγχρονο Αχμίμ) και δωρίστηκαν στην ελληνική κυβέρνηση στα τέλη του 19ου αιώνα από πλούσιους πατριώτες που ζούσαν εκεί. Σκοπός αυτού του Προγράμματος είναι να καταδείξει την παρουσία και τη σημασία αυτών των ξεχασμένων μουμιών και να παρουσιάσει μια πλήρη και ακριβή αρχαιολογική και εγκληματολογική μελέτη αυτών των 10 σαρκοφάγων, οι οποίες χρονολογούνται από την πτολεμαϊκή περίοδο. Κατά την πρώτη φάση του Προγράμματος, αυτά τα ανθρωποειδή φέρετρα και οι ιερογλυφικές επιγραφές τους εξετάστηκαν διεξοδικά και δημοσιεύθηκαν από τους Δρες Μαραβέλια και Κλαδάκη, το 2004 [Μαραβέλια Α.-Α. & Κλαδάκη-Μανώλη Ε.: «Ανάμεσα στους κρυμμένους θησαυρούς του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών: Αναζητώντας τις ξεχασμένες μούμιες, 1», Ευρώπη, Ελλάδα και Αίγυπτος: Συμπληρωματικοί Αντίποδες κατά την Ύστερη Αρχαιότητα: Πρακτικά Συνεδρίασης, που πραγματοποιήθηκε κατά την 8η Ετήσια Συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αρχαιολόγων, στη

Θεσσαλονίκη το 2002 (Μαραβέλια, A.–A., επιμ.), Οξφόρδη (Archaeopress/ BAR International Series, 1218) 2004, 5-20], και από τη Δρα Μαραβέλια το 2005 [Μαραβέλια, A.–Α.: «Ανάμεσα στους κρυμμένους θησαυρούς του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών: Αναζητώντας τις ξεχασμένες μούμιες, 2», Σύγχρονες Τάσεις στην Ευρωπαϊκή Αιγυπτολογία: Πρακτικά Συνεδρίασης, που πραγματοποιήθηκε κατά την 9η Ετήσια Συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αρχαιολόγων στην Αγία Πετρούπολη, το 2003 (Μαραβέλια, A.–A., επιμ.), Οξφόρδη (Archaeopress/BAR International Series, 1448) 2005, 7-21] (αντίστοιχα). Η 2η φάση αυτού του Προγράμματος περιλαμβάνει την αξονική τομογραφία, την ιατρική, ανατομική και ιστολογική εξέταση των μουμιών (ένα μάλλον ολοκληρωμένο στατιστικά αρχαιοανθρωπολογικό σύνολο, το οποίο περιλαμβάνει ανθρώπινα λείψανα διαφόρων ηλικιών και των δύο φύλων), χρησιμοποιώντας σύγχρονες ιατροδικαστικές τεχνικές. Αυτή θα ξεκινήσει την άνοιξη του 2013 και θα πραγματοποιηθεί από τη Δρα Αλίκη Μαραβέλια, πρόεδρο του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτιολογίας, από την κ. Ελένη Τουρνά, αρχαιολόγο και υπεύθυνη της Αιγυπτιακής Συλλογής, από τον Δρα Φίλιππο Κουτσαύτη, MD, ιατροδικαστή και διευθυντή της Ιατροδικαστικής Αρχής Αθηνών, από τον Δρα Κωνσταντίνο Κούβαρη, MD, διακεκριμένο ανθρωπολόγο και ιατροδικαστή με εξειδίκευση στα ανθρώπινα λείψανα, από τον καθ. Δρα Στέφανο Γερουλάνο, MD, πρόεδρο του Διεθνούς Ιπποκράτειου Ιδρύματος και ομότιμο καθηγητή Ιστορίας της Ιατρικής, από τον Δρα Νικόλαο Μποντόζογλου, MD, ακτινολόγο και διευθυντή του Τμήματος C-Scanning, PE-CT και MRI του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, και από τον κ. Παναγιώτη Λάζαρη, συντηρητή Αρχαιοτήτων και ειδικό Αρχαίου Ξύλου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με τη βοήθεια του προσωπικού του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Αθήνας. Στην τελική φάση του Εγκληματολογικού μας Προγράμματος, σχεδιάζουμε να ανακατασκευάσουμε τα πρόσωπα ορισμένων από τις μούμιες, όπως ήταν εν ζωή, πιθανότατα της Χορεύουσας Ιέρειας του Μιν (jxbtntMnw), της οποίας το όνομα ήταν Takheredmenu (T3- Xrd-Mnw, AIG 3348), του Apion (Hpy, AIG 3340) και, τέλος, του μικρού αγοριού Sekhem (Sxm, AIG 3344). Πρόσφατα, η κ. Ελένη Τουρνά εντόπισε ακόμα μια αδημοσίευτη νέα μούμια από την Πανόπολη, η οποία μπορεί να σχετίζεται με μια από τις προηγούμενες μούμιες με στενή συγγένεια αίματος! Περισσότερες πληροφορίες γι’ αυτές θα ανακοινωθούν αμέσως μόλις δημοσιεύσει τη νέα σαρκοφάγο… Η αξονική τομογραφία των μουμιών θα γίνει στις εγκαταστάσεις του Ομίλου Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, με την ευγενική χορηγία του προέδρου του. ■

| 137

Στο ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2022

ΔΥΟ ΜΕΓΆΛΑ ΑΦΙΕΡΏΜΑΤΑ

Η καινοτομία στον τομέα της Υγείας

Η καινοτομία στην Υγεία αλλάζει τη ζωή μας και αποτελεί θεμελιώδη λίθο στην εξέλιξη της κοινωνίας και στην ανάπτυξη της οικονομίας. Στηρίζει τους ασθενείς και την ποιότητα ζωής τους

Ακόμα...

Η πολύτιμη υγεία του παιδιού

Παιδί, ό,τι πιο πολύτιμο. Στο αφιέρωμα του Health by NextDeal, τα πάντα για την υγεία του παιδιού μας!

Αποκτήστε το έντυπο περιοδικό και κρατήστε το ή διαβάστε ΙΝΤΕΡΝΕΤΙΚΑ όσα σας ενδιαφέρουν στο nextdeal.gr Φιλελλήνων 3, 10557, Σύνταγμα, Αθήνα

press@spiroueditions.gr nextdeal.gr

2021-2022