รายงานสถานการณ์ คุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ 2555

ÃÒ§ҹʶҹ¡ÒóР¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555 State of the Environment 2012

º·ÊÃØ»ÊÓËÃѺ¼ÙŒºÃÔËÒà EXECUTIVE SUMMARY

ÿĞćîĆÖÜćîîē÷ïć÷ĒúąĒñîìøĆó÷ćÖøíøøößćêĉĒúąÿĉęÜĒüéúšĂö OFFICE OF NATURAL RESOURCES AND ENVIRONMENTAL POLICY AND PLANNING

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó

¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555 State of the Environment 2012

º·ÊÃØ»ÊÓËÃѺ¼ÙŒºÃÔËÒà EXECUTIVE SUMMARY

2

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

º·ÊÃØ » ÊÓËÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Òà ปจจัยที่สงผลกระทบตอสถานการณคุณภาพ สิ่งแวดลอมของประเทศในป พ.ศ. 2555 แบงออกไดเปน 2 กลุมหลัก ไดแก การเปลี่ยนแปลงดานเศรษฐกิจและ สั ง คมภายในประเทศ และสถานการณ สิ่ ง แวดล อ มใน ระดั บ โลกและภู มิ ภ าค สำหรั บ การเปลี่ ย นแปลงด า น เศรษฐกิ จ และสั ง คมในประเทศ พบว า ในช ว งป พ.ศ.

2541-2554 เศรษฐกิจของประเทศไทยมีการเติบโตอยาง ตอเนื่อง โดยมีอัตราการเติบโตทางเศรษฐกิจเฉลี่ยสูงถึง รอยละ 6 ตอป ในขณะที่จำนวนประชากรในประเทศ เพิม่ ขึน้ อยางตอเนือ่ งจาก 62.0 ลานคนในป พ.ศ. 2547 เปน 64.1 ลานคน ในป พ.ศ. 2554 คิดเปนอัตราการเติบโต เฉลี่ ย ร อ ยละ 0.5 ต อ ป โดยเฉพาะประชากรในเขต เทศบาลที่ เ พิ่ ม ขึ้ น อย า งรวดเร็ ว ในเกื อ บทุ ก ภู มิ ภ าค นอกจากนี้ ยั ง พบว า การลงทุ น การส ง ออก จำนวน นักทองเที่ยวเพิ่มสูงขึ้นเชนกัน จากขอมูลตางๆ บงชี้ให เห็ น ว า ประเทศไทยมี แ นวโน ม ที่ จ ะมี ค วามต อ งการใช ทรัพยากรเพิ่มมากขึ้น รวมทั้งสงผลใหเกิดของเสียและ มลพิษเพิ่มมากขึ้นอีกดวย

3

4

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

สวนความเคลื่อนไหวในระดับโลก ได มี ก ารให ค วามสำคั ญ กั บ แนวคิ ด การ พัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งยังคงเปนกระแสหลักของ การเจรจาในเวทีระดับโลก โดยมีการชูประเด็น เศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) เพื่อ เปนแนวทางการดำเนินงานที่จะนำไปสูการ พัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งเปนการใหความสำคัญกับ การลงทุ นและพัฒนาเศรษฐกิ จไปสูสั งคม คารบอนต่ำ นอกจากนี้ ประเด็นสิ่งแวดลอม ที่ไดรับความสนใจมากในปจจุบันยังคงเปน ประเด็นดานการเปลีย่ นแปลงสภาพภูมอิ ากาศ และความหลากหลายทางชีวภาพ ในขณะที่ ในระดั บภูมิภาค ประเด็ นสำคัญยังคงเปน เรื่องการรวมกลุมประชาคมอาเซียนที่กำลัง จะเกิ ด ภายในป พ.ศ. 2558 และมี ค วาม พยายามที่จะรวมกันแกปญหาสิ่งแวดลอม ในประเด็ น ต า งๆ เช น ป ญ หาหมอกควั น ขามพรมแดน การเตรียมความพรอมรับมือ กับภัยพิบัติ เปนตน ป จ จั ย ต า งๆ ทั้ ง ในและนอก ประเทศขางตนนี้ ลวนสงผลกระทบและ สรางแรงกดดันตอคุณภาพสิ่งแวดลอม ของประเทศ ซึง่ มีประเด็นของสถานการณ คุ ณ ภาพสิ่ ง แวดล อ มในป พ.ศ. 2555 ดังนี้

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

5

¡ÒÃà»ÅÕè  ¹á»Å§ ÊÀÒ¾ÀÙ ÁÔ Í Ò¡ÒÈáÅÐÀÒÇÐâÅ¡ÃŒ Í ¹ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและ ภาวะโลกรอนเปนผลจากการปลอยกาซเรือน กระจกซึ่ ง มี แ นวโน ม เพิ่ ม ขึ้ น ทุ ก ป โดยพบว า อุณหภูมิเฉลี่ย อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ยและอุณหภูมิ ต่ำสุดเฉลี่ยมีแนวโนมเพิ่มสูงขึ้นทุกป ในขณะที่ ในป พ.ศ. 2554 มีปริมาณน้ำฝนสูงถึง 1,947.9 มิลลิเมตร สูงกวาคาเฉลี่ยปกติรอยละ 24 และ เป น ปริ ม าณที่ สู ง ที่ สุ ด ในรอบ 61 ป (ตั้ ง แต ป พ.ศ. 2494-2554) เนื่องจากไดรับอิทธิพลจาก พายุโซนรอนถึง 5 ลูก ปริมาณฝนที่มากผิดปกติ ดังกลาวและปญหาในดานการวางแผนระบบ การบริหารน้ำ กอใหเกิดน้ำทวมตอเนื่องครั้ง รุนแรงในหลายพื้นที่ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศเปน สาเหตุ ห ลั ก ในการเปลี่ ย นแปลงหลายด า น ที่สงผลกระทบตอการดำรงชีวิตของมนุษยและ สมดุ ล ของระบบนิ เวศ เช น การเพิ่ ม ขึ้ น ของ ระดั บ น้ ำ ทะเล การกั ด เซาะชายฝ ง การ ขาดแคลนน้ ำ จื ด ปะการั ง ฟอกขาว สั ต ว น้ ำ อพยพ การทำการเกษตร และป ญ หาทาง สาธารณสุข เปนตน

6

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

¤ÇÒÁËÅÒ¡ËÅÒÂ

·Ò§ªÕ Ç ÀÒ¾

ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย อ ยู ใ น พื้ น ที่ แ ห ง สำหรั​ับสถานภาพทรัพยากรทาง ศั ก ยภาพและการใช ป ระโยชน ท างความ ทะเลพบวา ปรากฏการณ ากฏการณปะการังฟอกขาว หลากหลายทางชีวภาพของโลกและมีความ ในป พ.ศ. 2553 53 ยั ง คงส ง ผลกระทบต อ หลากหลายทางชี ว ภาพต อ หน ว ยพื้ น ที่ สู ง สถานภาพของปะการั ปะการังในเขตอาวไทยตอน อยางไรก็ตาม ความหลากหลายทางชีวภาพ บนและฝงทะเลอันดามัน สวนสถานภาพ ของประเทศไทยกำลั ง ถู ก รุ ก ราน โดยมี ของแหลงหญาทะเลไมเปลี่ยนแปลงมากนัก สาเหตุหลักไดแก การสูญเสียถิ่นที่อยูอาศัย สำหรับสถานภาพสัตวทะเลหายากและใกล ทางธรรมชาติ การใช ท รั พ ยากรเกิ น สู ญ พั น ธุ พบว า สถิ ติ ก ารวางไข เ ต า ทะเล ศักยภาพ ชนิดพันธุตางถิ่นที่รุกราน และ ลดลง กลุมโลมาอิรวดีที่อาศัยในทะเลสาบ ผลกระทบจากการเปลี่ ย นแปลงสภาพ สงขลาตอนบนอาจเหลืออยูนอยกวา 20 ตัว ภูมิอากาศ ในป พ.ศ. 2553 ประเทศไทย และมี ค วามเสี่ ย งที่ จ ะสู ญ พั น ธุ อ ย า งยิ่ ง คงเหลื อ พื้ น ที่ ป า ไม จ ำนวนทั้ ง สิ้ น 99.2 ภายในเวลา 5 ป ในขณะที่ยังพบการเสีย ล า นไร คิ ด เป น ร อ ยละ 30.9 ของพื้ น ที่ ชีวิตของพะยูนอยางตอเนื่อง ซึ่งเครื่องมือ ทั้งหมดของประเทศ และในป พ.ศ. 2554 ประมงเป น ภั ย คุ ก คามอั น ดั บ หนึ่ ง ที่ ท ำให มีการบุกรุกทำลายพื้นที่ปา ทั้งสิ้น 61,063 พยูน และเตาทะเลเสียชีวิต สำหรับสาเหตุ ไร เพิ่มขึ้นรอยละ 26.9 จากป พ.ศ. 2552 การตายของโลมาและวาฬสวนใหญมาจาก อยางไรก็ตาม ในป พ.ศ. 2554 ประเทศ การเจ็บปวย ไทยได รั บ การขึ้ น ทะเบี ย นพื้ น ที่ ชุ ม น้ ำ ที่ มี ความสำคัญระหวางประเทศ (Ramsar site) 12 แหง และอยูระหวางการดำเนินงานขึ้น ทะเบียนอีก 4 แหง

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

7

·ÃÑ ¾ ÂÒ¡Ã ¹é Ó ป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยมีปริมาณน้ำที่ไดรับจากน้ำฝนสูงถึง 932,722 ลาน ลูกบาศกเมตร สูงกวาคาเฉลี่ย 48 ป ถึงรอยละ 32.75 เนื่องจากอิทธิพลของปรากฏการณ “ลานีญา” และพายุโซนรอน 5 ลูก อยางไรก็ตาม ในครึ่งปแรกของป พ.ศ. 2555 พบวา พื้นที่สวนใหญมปี ริมาณน้ำฝนต่ำกวาคาปกติ ประเทศไทยมีการพัฒนาแหลงน้ำในรูปแบบตางๆ ทั้งโครงการพัฒนาแหลงน้ำ ขนาดใหญและขนาดกลาง มีความจุรวม 74,542 ลานลูกบาศกเมตร หรือประมาณรอยละ 38 ของปริมาณน้ำทาทั้งหมด ภาพรวมของน้ำที่เก็บกักไดจากอางเก็บน้ำขนาดใหญและ ขนาดกลาง จากขอมูล ณ วันที่ 28 มิถุนายน ป พ.ศ. 2555 พบวา ประเทศไทยมีปริมาณ น้ำกักเก็บทั้งหมด 39,151 ลานลูกบาศกเมตร ซึ่งลดลงจากระดับน้ำที่เก็บกักไดในป พ.ศ.

2554 จำนวน 3,627 ลานลูกบาศกเมตร เนือ่ งจากปริมาณฝนทีน่ อ ยลงและไดมกี ารระบายน้ำ เพื่อปองกันอุทกภัยในป พ.ศ. 2555

8

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

ป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยมี ปริ ม าณน้ ำ ที่ เ ก็ บ กั ก ในแอ ง น้ ำ บาดาล ทั่ ว ประเทศประมาณ 1,131,960 ล า นลู ก บาศก เ มตร ซึ่ ง มี ป ริ ม าณสู ง กว า ปริ ม าณการเก็ บ กั ก ของแหล ง น้ ำ ผิ ว ดิ น ประมาณ 24 เทา โดยในป พ.ศ. 2555 มี การขออนุญาตใชน้ำบาดาลเปนปริมาณรวม ทั้งสิ้น 2,803,985 ลูกบาศกเมตรตอวัน แต มีปริมาณการใชจริง 1,339,313 ลูกบาศก เมตรต อ วั น คิ ด เป น ร อ ยละ 47.8 ของ ปริมาณน้ำตามใบอนุญาตแสดงใหเห็นวา น้ำบาดาลยังคงมีศักยภาพเพื่อการพัฒนา อยางมีประสิทธิภาพอีกมากในหลายพื้นที่ ประเทศไทยมีความตองการใชน้ำ ทุ ก ภาคส ว นถึ ง 152,151 ล า นลู ก บาศก เมตรต อ ป เป น ความต อ งการน้ ำ เพื่ อ การเกษตรมากที่ สุ ด ถึ ง 106,169 ล า น ลูกบาศกเมตร หรือรอยละ 65 ของความ ตองการน้ำทั้งหมด และจากความตองการ ใชน้ำที่สูงนี้ ทำใหเกิดสภาพขาดแคลนน้ำใน ปริ ม าณรวมทั้ ง ประเทศ 4,737 ล า น ลู ก บาศก เ มตรต อ ป โดยร อ ยละ 98.5 เปนการขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตร สวนภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกิด ขึ้ น พบว า จำนวนหมู บ า นที่ ป ระสบความ แหงแลงมีแนวโนมเพิ่มขึ้นอยางรวดเร็ว โดย

ในป พ.ศ. 2554 มีจังหวัดประสบภัยแลง 54 จังหวัดและในป พ.ศ.2555 (ระหวาง เดือนมกราคม - มิถุนายน) มีพื้นที่ประสบ ภัยแลงทั้งสิ้น 26 จังหวัด ในขณะที่ความถี่ ของการเกิดอุทกภัยมากขึ้น โดยเฉพาะป พ.ศ. 2554 มีเหตุการณอุทกภัยครอบคลุม บริ เวณกว า งกิ น ระยะเวลายาวนานและ สรางความเสียอยางมหาศาลครั้งหนึ่งของ ประเทศไทย ทั้งนี้ คาดวาการเปลี่ยนแปลง สภาพภู มิ อ ากาศจะส ง ผลให เ กิ ด ความ ผันผวนของปริมาณน้ำมากยิ่งขึ้น รวมทั้ง การที่ปาตนน้ำมีสภาพเสื่อมโทรมลงทำให ไม ส ามารถเก็ บ กั ก และชะลอน้ ำ ได จึ ง มี โอกาสและแนวโน ม จะเกิ ด ภั ย แล ง และ อุทกภัยในอนาคตเพิ่มมากขึ้นตามไปดวย

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

·ÃÑ ¾ ÂÒ¡Ã

¾ÅÑ § §Ò¹ ในป พ.ศ. 2554 มีการใชพลังงาน ทั้งหมด 70,562 พันตันเทียบเทาน้ำมันดิบ โดยในชวง 5 ปที่ผานมา (ป พ.ศ. 2550– 2554) การใชพลังงานขั้นสุดทายมีแนวโนม เพิ่มขึ้นอยางตอเนื่องในอัตราเฉลี่ยรอยละ 2.0 ต อ ป อย า งไรก็ ต าม ประเทศไทยมี ทรัพยากรพลังงานอยางจำกัด โดย ณ สิ้นป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยมีปริมาณสำรอง ป โ ตรเลี ย มที่ พิ สู จ น แ ล ว ประกอบด ว ย

9

กาซธรรมชาติ 10,061 พันลานลูกบาศกฟุต กาซธรรมชาติเหลว 238 ลานบารเรล และ น้ำมันดิบ 214 ลานบารเรล ทั้งนี้ ขอจำกัด ดังกลาวทำใหตองมีการนำเขาพลังงานใน แตละปเปนมูลคามหาศาล เฉพาะป พ.ศ.

2554 มี ก ารนำเข า พลั ง งานสุ ท ธิ สู ง ถึ ง 53,419 พันตันเทียบเทาน้ำมันดิบคิดเปน มูลคากวา 847,000 ลานบาท ในป พ.ศ. 2554 ประเทศไทยมี สั ด ส ว นการใช พ ลั ง งานขั้ น สุ ด ท า ยต อ ผลิตภัณฑมวลรวมในประเทศ เทากับ 15.34 พันตันเทียบเทาน้ำมันดิบตอพันลานบาท ลดลงเล็กนอยจากป พ.ศ. 2544 แสดงให เห็นถึงการเพิ่มประสิทธิภาพการใชพลังงาน ที่ดีขึ้น แตก็ยังอยูในระดับต่ำเมื่อเทียบกับ ประเทศอื่นๆ สวนการใชพลังงานทดแทนมี แนวโนมเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง โดยประเทศ ไทยมีการใชพลังงานทดแทนทั้งหมด 8,537 พันตันเทียบเทาน้ำมันดิบ ในป พ.ศ. 2554 คิ ด เป น ร อ ยละ 12 ของการใช พ ลั ง งาน ทั้ ง หมดในประเทศ เพิ่ ม ขึ้ น จากร อ ยละ 10.2 ในป พ.ศ. 2553 และป พ.ศ. 2554 มี ก า ร ป ล อ ย ก า ซ ค า ร บ อ น ไ ด อ อ ก ไซ ด ทั้งหมดเทากับ 197,508 พันตัน ลดลงจาก ปริมาณ 198,059 พันตัน ในป พ.ศ. 2553 สะทอนใหเห็นถึงการปรับตัวการใชพลังงาน เชิงพาณิชยโดยการใชพลังงานที่สะอาดและ มีประสิทธิภาพมากขึ้น

10

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

·ÃÑ ¾ ÂÒ¡Ã áÅСÒÃ㪌 » ÃÐ⪹ ·Õè

´Ô ¹

ในป พ.ศ. 2552 พื้นที่สวนใหญของ ประเทศไทยถู ก ใช เ ป น พื้ น ที่ เ กษตรกรรม คิดเปนพื้นที่ถึง 171,585,556 ไร (รอยละ 53.50 ของพื้นที่ทั้งหมด) และแมวาพื้นที่ ชุมชนและสิ่งปลูกสรางมีเพียงรอยละ 4.71 ของพื้นที่ทั้งหมด แตมีแนวโนมเพิ่มขึ้นอยาง ต อ เนื่ อ งตามจำนวนประชากรที่ เ พิ่ ม ขึ้ น นอกจากนี้ พื้นที่หลายแหงในประเทศไทย ยังประสบปญหาดินเสื่อมโทรม โดยเฉพาะ การชะลางหนาดินและสภาพดินทีเ่ ปนปญหา ทางการเกษตร โดยพบพื้ น ที่ ดิ น มี ป ญ หา รวม 174.9 ลานไร คิดเปนรอยละ 55 ของ พื้ น ที่ ทั้ ง ประเทศ ทั้ ง นี้ ในช ว งระหว า งป

พ.ศ. 2550-2554 ไดมีการดำเนินงานเพื่อ บรรเทาและป อ งกั น ป ญ หาการชะล า ง พั ง ทลายของดิ น กว า 5.9 ล า นไร มี ก าร รณรงคใหมีการใชสารอินทรียและลดการใช สารเคมีทางการเกษตรกวา 73 ลานไร และ พัฒนาพื้นที่ดินที่มีปญหากวา 7 แสนไร ในช ว งระยะเวลา 5 ป ที่ ผ า นมา (พ.ศ. 2550-2554) ประเทศไทยมีการผลิต การบริโภค และการคาแรระหวางประเทศ เพิ่มขึ้นอยางตอเนื่อง โดยในป พ.ศ. 2554 การผลิ ต แร มี มู ล ค า 59,840 ล า นบาท แร ห ลั ก ที่ มี ก ารผลิ ต คื อ ถ า นหิ น ลิ ก ไนต หินปูนเพื่ออุตสาหกรรมปูนซีเมนต หินปูน เพื่ออุตสาหกรรมกอสราง ยิปซั่มกอน และ สินแรทองคำ ในป พ.ศ. 2554 เกิดธรณีพิบัติภัย ถึง 70 ครั้ง สวนใหญเปนการเกิดดินไหล (32 ครั้ง) ในขณะที่เหตุการณแผนดินไหว ประเทศไทยอยู ใ นระดั บ เพี ย งรู สึ ก ได แ ละ สรางความเสียหายเล็กนอย อยางไรก็ตาม เมื่อ เดื อ นเมษายน ป พ.ศ. 2555 ไดเ กิ ด แผนดินไหวขนาด 4.3 ริกเตอร มีศูนยกลาง บริ เวณจั ง หวั ด ภู เ ก็ ต ประชาชนส ว นใหญ สามารถรับรูการสั่นสะเทือนในครั้งนี้และ ทำใหบานเรือนเกิดรอยราวหลายแหง

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

11

ÊÔè § áÇ´ÅŒ Í ÁªØ Á ª¹ ประชากรในประเทศไทยมีแนวโนมกระจุกตัวอยูในเขตเทศบาลมากยิ่งขึ้น โดยในป พ.ศ. 2554 มีสัดสวนประชากรในเขตเทศบาลรอยละ 33.9 เพิ่มขึ้นจากป พ.ศ. 2550 ที่มี สัดสวนเพียงรอยละ 30 โดยกรุงเทพมหานครเปนจังหวัดที่มีสัดสวนประชากรตอพื้นที่ หนาแน น มากที่ สุ ด ถึ ง 3,617 คน/ตารางกิ โ ลเมตร ในขณะที่ ค า เฉลี่ ย ความหนาแน น ทั่วราชอาณาจักรเทากับ 125 คน/ตารางกิโลเมตร พื้นที่สีเขียวในกรุงเทพมหานครเพิ่มขึ้นอยางตอเนื่องเปน 25.5 ลานตารางเมตรในป พ.ศ. 2554 สงผลใหสัดสวนพื้นที่สวนสาธารณะตอจำนวนประชากรเพิ่มขึ้นจาก 2.24 ตารางเมตรตอคน เปน 4.50 ตารางเมตรตอคน และกรุงเทพมหานครไดรับการจัดอันดับ เปนเมืองนาอยูที่สุดในโลกในอันดับที่ 102 จาก 140 เมืองทั่วโลก ลดลงจากอันดับที่ 101 ในป พ.ศ. 2553 นอกจากนี้ กรุงเทพยังไดรับการจัดอันดับใหเปน “เมืองที่นาทองเที่ยว ที่สุดในโลก” เปนอันดับหนึ่งติดตอกันสามปซอน (พ.ศ. 2553-2555)

12

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

ÊÔè § áÇ´ÅŒ Í Á ¸ÃÃÁªÒμÔ á ÅÐÈÔ Å »¡ÃÃÁ

ประเทศไทยมี อุ ท ยานแห ง ชาติ ทั้งหมด 148 แหงทั่วประเทศ ครอบคลุม พื้ น ที่ 43.54 ล า นไร และยั ง มี แ หล ง ศิ ล ปกรรมที่ ไ ด รั บ การยกย อ งทั้ ง ในด า น ความสวยงามและคุณคาทางประวัติศาสตร อาทิเชน โบราณสถานทีป่ ระกาศขึน้ ทะเบียน อยู ภ ายใต ก ารดู แ ลของกรมศิ ล ปากร ทั้งหมด 2,167 แหง และแหลงมรดกทาง วัฒนธรรมประเภทเมืองเกาจำนวน 9 เมือง นอกจากนี้ ยั ง มี แ หล ง มรดกโลกจำนวน 5 แหลง เปนแหลงมรดกโลกทางธรรมชาติ 2 แหลง ไดแก เขตรักษาพันธุส ตั วปา ทุง ใหญ

นเรศวร-ห ว ยขาแข ง และพื้ น ที่ ก ลุ ม ป า ดงพญาเย็น-เขาใหญ และเปนแหลงมรดก โลกทางวัฒนธรรมจำนวน 3 แหลง ไดแก เมืองประวัติศาสตรสุโขทัยและเมืองบริวาร นครประวัติศาสตรพระนครศรีอยุธยา และ แหลงโบราณคดีบานเชียง มีแหลงมรดกโลก ที่อยูในบัญชีรายชื่อเบื้องตน (Tentative List) รอการนำเสนอต อ คณะกรรมการ มรดกโลกเพือ่ พิจารณาใหเปนแหลงมรดกโลก อีก 3 แหลง ไดแก กลุมปราสาทหินพิมาย และเสนทางวัฒนธรรม และปราสาทพนมรุง และปราสาทเมืองต่ำ (พ.ศ. 2547) อุทยาน ประวัติศาสตรภูพระบาท (พ.ศ. 2547) และ กลุมปาแกงกระจาน (พ.ศ. 2554) ทั้งนี้ ใน ชวงป พ.ศ. 2554 สิง่ แวดลอมธรรมชาติและ ศิลปกรรมและแหลงมรดกโลกในหลายพืน้ ที่ ไดรบั ความเสียหายจากเหตุการณอทุ กภัย เชน นครประวัตศิ าสตรพระนครศรีอยุธยา เปนตน

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

13

ÁÅ¾Ô É

ป พ.ศ. 2554 คุณภาพอากาศของ ประเทศไทยโดยทั่ ว ไปดี ขึ้ น มลพิ ษ ทาง อากาศที่พบเปนปญหาบอย 2 ชนิดไดแก ฝุนละอองขนาดเล็กและกาซโอโซน โดยใน พื้นที่กรุงเทพฯ คุณภาพอากาศอยูในเกณฑ มาตรฐาน แต พ บฝุ น ปริ ม าณสู ง บริ เวณ ริมถนน ในขณะที่ปญหาคุณภาพอากาศใน เขตปริ ม ณฑลและต า งจั ง หวั ด มี ส าเหตุ มาจากการระบายมลพิ ษ ทางอากาศจาก

แหล ง กำเนิ ด หลากหลายประเภท เช น โรงงานอุ ต สาหกรรม ยานพาหนะ และ การกอสราง สวนในตางจังหวัด จังหวัดที่ ยั ง คงพบป ญ หามลพิ ษ ทางอากาศ ได แ ก สมุ ท รปราการ ปทุ ม ธานี สระบุ รี พะเยา แมฮองสอน ลำปาง เชี ยงราย แพร และ พระนครศรีอยุธยา โดยสาเหตุหลักมาจาก การระบายมลพิษจากยานพาหนะ

14

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

สถานการณระดับเสียงริมถนนและ พื้ น ที่ ทั่ ว ไปในกรุ ง เทพมหานครและ ปริ ม ณฑลดี ขึ้ น เล็ ก น อ ย แต ใ นพื้ น ที่ ต า ง จังหวัดกลับมีคาเฉลี่ยของระดับเสียงเพิ่มขึ้น เล็ ก น อ ย จั ง หวั ด ที่ พ บป ญ หาระดั บ เสี ย ง เพิ่ ม ขึ้ น ได แ ก สระบุ รี ภู เ ก็ ต เชี ย งใหม ระยอง และสงขลา จากข อ มู ล 5 ป ย อ นหลั ง พบว า คุณภาพน้ำผิวดินมีแนวโนมดีขนึ้ โดยแหลงน้ำ สวนใหญมีคุณภาพดีขึ้นเมื่อเทียบกับป พ.ศ.

2553 ในขณะที่มีเพียงแมน้ำกก ตาปตอน ลาง และระยองตอนบน ที่มีคุณภาพแยลง จากป พ.ศ. 2553 โดยปญหาสำคัญมาจาก การระบายน้ำเสียจากชุมชนที่ยังขาดระบบ บำบัดอยางเพียงพอ นอกจากนี้ยังพบวา คุณภาพน้ำบาดาลยังอยูในเกณฑดีแตยังคง ตองติดตามตรวจสอบสถานการณการปน เปอนในพื้นที่เสี่ยงประเภทตางๆ ในขณะที่ คุ ณ ภาพน้ ำ ทะเลชายฝ ง มี แ นวโน ม แย ล ง โดยพื้นที่ที่มีคุณภาพน้ำทะเลอยูในเกณฑ เสื่ อ มโทรมมาก ได แ ก บริ เวณปากแม น้ ำ

เจ า พระยา หาดชาญดำริ ปากน้ ำ ระนอง จังหวัดระนอง และแหลมงอบ จังหวัดตราด และยั ง พบอี ก หลายบริ เ วณที่ มี คุ ณ ภาพ น้ ำ ทะเลเสื่ อ มโทรมในอ า วไทยตอนใน บริ เ วณปากแม น้ ำ สายหลั ก และพื้ น ที่ ใกลเคียง ทั้งนี้ ปญหาคุณภาพน้ำสวนใหญ เกิดจากการกระทำของมนุษย เชน การขาด การบำบัดน้ำเสียกอนระบายลงสูแหลงน้ำ ทั้งจากชุมชน อุตสาหกรรม และการคา ป พ.ศ. 2554 ปริมาณขยะในทุกพืน้ ที่ เพิ่มขึ้นจากปที่ผานมา โดยมีปริมาณขยะ ทั้งหมดในประเทศเทากับ 15.98 ลานตัน เพิ่มขึ้นรอยละ 5.41 สวนใหญเกิดในพื้นที่ เทศบาล นอกจากนี้ ขยะที่ไดรับการกำจัด อยางถูกหลักวิชาการมีสัดสวนลดลง ทั้งนี้ สาเหตุสวนหนึ่งมาจากเหตุการณอุทกภัยที่ เกิดขึน้ ในป พ.ศ. 2554 สวนของเสียอันตราย ที่เกิดขึ้นในป พ.ศ. 2554 มีปริมาณเพิ่มขึ้น รอยละ 8 จากป พ.ศ. 2553 ในขณะที่การ ผลิตสารอันตรายลดลงจากป พ.ศ. 2553 แตยังมีการนำเขาสารอันตรายเพิ่มขึ้น

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

15

»ÃÐà´ç ¹ ÊÔè § áÇ´ÅŒ Í Á¾Ô à ÈÉ นอกจากสถานการณ สิ่ ง แวดล อ ม รายสาขาแลว ในชวงป พ.ศ. 2554 – 2555 ไ ด มี ป ร ะ เ ด็ น ท า ง สิ่ ง แ ว ด ล อ ม แ ล ะ ทรัพยากรธรรมชาติในแตละพื้นที่ที่นาสนใจ อีกหลายประเด็น ไดแก อุทกภัย ป พ.ศ.

2554 สถานการณ ห มอกควั น และไฟป า และการลั ก ลอบค า สั ต ว ป า และพื ช ป า ผิ ด กฎหมาย

16

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

1. อุทกภัยป พ.ศ. 2554 ในป พ.ศ. 2554 ไดเกิดเหตุการณ อุ ท ก ภั ย ค รั้ ง ใ ห ญ ที่ สุ ด ค รั้ ง ห นึ่ ง ใ น ประวั ติ ศ าสตร ข องประเทศโดยอุ ท กภั ย ที่ เกิ ด ขึ้ น ครอบคลุ ม พื้ น ที่ ส ว นใหญ ข อง ประเทศเปนระยะเวลานาน มีพื้นที่ไดรับ ความเสี ย หาย 65 จั ง หวั ด 684 อำเภอ 4,920 ตำบล 43,636 หมูบาน มีผูเสียชีวิต 813 ราย โดยสาเหตุการเสียชีวิตที่พบมาก ที่สุด คือ จมน้ำ รองลงมาไดแก ไฟฟาดูด และสู ญ หาย พื้ น ที่ ก ารเกษตรเสี ย หาย รวมทั้งประเทศกวา 12.75 ลานไร โรงงาน อุ ต ส า ห ก ร ร ม ทั้ ง ใ น แ ล ะ น อ ก นิ ค ม อุตสาหกรรมไดรับความเสียหายมากกวา 9,895 แหง และธนาคารโลกไดประมาณการ ความเสียหายมากถึง 1.426 ลานลานบาท โดยแนวทางเพื่ อ ป อ งกั น และแก ไข ดั ง นี้ ควรมี ก ารปรั บ ปรุ ง และเพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพ การบริ ห ารจั ด การระบบนิ เ วศต น น้ ำ พั ฒ นาระบบคาดการณ แ ละสื่ อ สารให มี ประสิทธิภาพมากขึน้ ตรวจสอบและปรับปรุง เครื่ อ งมื อ การจั ด การน้ ำ ให มี ค วามพร อ ม ใช ง านอยู เ สมอ สร า งเครื อ ข า ยเชื่ อ มโยง ระหวางลุมน้ำ จัดระเบียบการใชพื้นที่อยาง เหมาะสม และการเตรียมความพรอมรับมือ กับเหตุการณฉุกเฉินที่อาจจะเกิดขึ้นอีกใน อนาคต

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

2. สถานการณหมอกควันและไฟปา ในชวงตนป พ.ศ. 2555 สถานการณ หมอกควันในพื้นที่ภาคเหนือมีความรุนแรง ปริมาณฝุนละอองขนาดเล็ก (PM10) อยูใน ระดับที่สงผลตอสุขภาพของประชาชน โดย ปริมาณฝุนละอองขนาดเล็กมีแนวโนมเพิ่ม สูงขึ้น ตั้งแตกลางเดือนกุมภาพันธ 2555 และสถานการณ ไ ด ค ลี่ ค ลายลงในเดื อ น เมษายน โดยแนวทางแก ไขป ญ หาหมอก ควั น และไฟป า ต อ งสร า งความเข ม แข็ ง ให กับชุมชนในการจัดการปญหา บูรณาการ การทำงานระหวางหนวยงานภาครัฐ และ การสรางความเขาใจใหความรูเกี่ยวกับการ อนุรักษปาไม

17

3. การลั ก ลอบค า สั ต ว ป า และพื ช ป า ผิ ด กฎหมาย โดยมีทั้งการลักลอบนำเขาสัตวปา จากต า งประเทศเพื่ อ นำมาจำหน า ยใน ประเทศไทยและการลั ก ลอบค า สั ต ว ป า ระหว า งประเทศโดยใช ป ระเทศไทยเป น เส น ทางผ า น นอกจากนี้ ยั ง มี ก ารลั ก ลอบ คาพืชปาผิดกฎหมายในประเทศไทย ซึง่ พบวา มี ทั้ ง การลั ก ลอบตั ด และค า ไม เ พื่ อ ใช ประโยชน เชน ไมสัก ไมพะยูง เปนตน และ การลั ก ลอบค า พื ช พรรณและของป า ผิ ด กฎหมายเพื่ อ ใช ส อย ประดั บ ตกแต ง และนำไปปลูก เชน กลวยไมปา กฤษณา เป น ต น โดยมี ข อ เสนอแนะได แ ก การ พั ฒ นาด า นข อ มู ล อย า งเป น ระบบและ บูรณาการ สรางทัศนคติและคานิยมในการ อนุรักษใหกับประชาชน ปรับปรุงกฎหมาย ใหมีความทันสมัย ทั้งเพิ่มโทษผูลักลอบและ เพิ่มมาตรการบังคับดานผูซื้อ และสนับสนุน การดำเนินงานของทองที่ใหมีประสิทธิภาพ

18

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

á¹Ç⹌ Á ʶҹ¡Òó

¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ·ÕèÊÓ¤ÑÞã¹Í¹Ò¤μ แนวโนมสถานการณที่สำคัญในอนาคตไดแก 1) การบริหารจัดการน้ำที่ตองดำเนินการอยางบูรณาการและใหความสำคัญกับการ จัดการทั้งดานปริมาณและคุณภาพน้ำ โดยตองคำนึงถึงความเสี่ยงและการเปลี่ยนแปลงใน อนาคต ทั้งความตองการใชน้ำที่เพิ่มสูงขึ้น ความผันผวนของสภาพภูมิอากาศ และคุณภาพ สิ่งแวดลอมในดานตางๆ 2) แนวคิดเศรษฐกิจสีเขียวที่กำลังเขามาเปนเครื่องมือหลักในการบรรลุเปาหมาย การพัฒนาอยางยั่งยืน โดยที่ประเทศไทยมีโจทยที่ตองวางแผนการพัฒนาเพื่อใหสอดรับกับ แนวคิดดังกลาว

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

19

¢Œ Í àʹÍá¹Ð àªÔ § ºÙ à ³Ò¡ÒÃ

จากสถานการณสิ่ งแวดลอมตางๆ ที่ เ กิ ด ขึ้ น ในช ว งป พ.ศ. 2554-2555 สามารถสรุปเปนขอเสนอแนะเชิงบูรณาการ ใ น ก า ร จั ด ก า ร ท รั พ ย า ก ร ธ ร ร ม ช า ติ และสิ่ ง แวดล อ มได โดยสามารถแบ ง ข อ เสนอแนะออกไดเปน 2 สวนใหญๆ ไดแก ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย และขอเสนอแนะ ด า นมาตรการหรื อ เครื่ อ งมื อ โดยมี ร าย ละเอียด ดังนี้ 1. ขอเสนอแนะเชิงนโยบาย ระยะสั้น - ตัง้ เปาหมายการพัฒนาอยางยัง่ ยืน ในระยะตางๆ อยางชัดเจน เหมาะสม และ ตัง้ เปาหมายหรือตัวชีว้ ดั ดานการใชประโยชน และการอนุ รั ก ษ ท รั พ ยากรธรรมชาติ แ ละ

สิง่ แวดลอมใหมคี วามสอดคลองกับเปาหมาย ในการพัฒนาอยางยั่งยืน โดยคำนึงถึงความ ครอบคลุม ความเหมาะสมในการดำเนิน งานและยังเปนกรอบที่สำคัญในการดำเนิน นโยบายตางๆ - พั ฒ นาระบบช ว ยการตั ด สิ น ใจ โดยการตัดสินใจที่เกิดขึ้นจะตองใหความ สำคัญกับการพยากรณ ความเสีย่ งและความ ผันผวนที่เพิ่มสูงขึ้นในอนาคต และพัฒนา แผนรับมือภัยพิบัติและระบบบริหารจัดการ ภายใตสถานการณวิกฤติโดยมืออาชีพ ระยะยาว - การลงทุนเพื่อปรับโครงสรางทาง เศรษฐกิจใหสอดคลองกับแนวคิดเศรษฐกิจ สีเขียว เศรษฐกิจพอเพียง และการพัฒนาที่ ยั่งยืน

20

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

- ส นั บ ส นุ น แ ล ะ ส ง เ ส ริ ม ก า ร บูรณาการทางความคิด การวางแผนงาน และ การดำเนินงานของหนวยงานรัฐ เพื่อใหเกิด ระบบการตัดสินใจและการดำเนินงานที่มี ความยื ด หยุ น และตอบสนองกั บ การ เปลี่ยนแปลงที่รวดเร็วมากยิ่งขึ้น - เพิ่ ม ประสิ ท ธิ ภ าพด า นความ ร ว มมื อ ระหว า งประเทศ โดยสร า งความ ตระหนักเกี่ยวกับประเด็นสิ่งแวดลอม โดย เฉพาะผลกระทบขามพรมแดน หนวยงานหลักที่รับผิดชอบ ไดแก กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม กระทรวงพลั ง งาน กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงการคลัง และสำนักนายกรัฐมนตรี

2. ขอเสนอแนะดานมาตรการ ระยะสั้น - สรางระบบตรวจสอบและติดตาม การดำเนิ น งาน ระบบเฝ า ระวั ง ติ ด ตาม จับกุมผูก ระทำผิด โดยเนนใหภาคประชาชน เขามามีสวนรวมมากยิ่งขึ้น เชน ระบบอาสา สมัครผานการสรางแรงจูงใจในดานตางๆ - พัฒนาระบบประชาสัมพันธและ การใหความรูผานสื่อประเภทตางๆ ตั้งภาย ใตสถานการณปกติและภาวะวิกฤติ - ใช ก ลไกงบประมาณเพื่ อ เป น เครื่องมือในการยกระดับความสำคัญของ ปญหาสิ่งแวดลอมและปองกันการดำเนิน งานที่ ซ้ ำ ซ อ นกั น ระหว า งหน ว ยงานทั้ ง ใน ระดั บ รั ฐ บาลกลางและรั ฐ บาลท อ งถิ่ น

ÃÒ§ҹʶҹ¡Òó ¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

º · Ê ÃØ » Ê Ó Ë ÃÑ º ¼ÙŒ º ÃÔ Ë Ò Ã

ควรกำหนดใหชุ มชนและองคกรปกครอง ส ว นท อ งถิ่ น จั ด ทำแผนงบประมาณและ แผนลงทุนประจำปในการคุม ครองและฟน ฟู สิ่ ง แวดล อ มและทรั พ ยากรธรรมชาติ โดยตั้ ง เป า หมายและวิ ธี ด ำเนิ น งานและ การติดตามประเมินผลทีช่ ดั เจนเปนสวนหนึง่ ของระบบงานปกติ - ภาครัฐตองแสดงความเปนผูนำ และตัวอยางในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม และการดำเนินงานเพื่อแสดงถึงการคำนึง ถึงสิ่งแวดลอมและการพัฒนาอยางยั่งยืน

21

ระยะยาว - พัฒนาระบบบูรณาการทางขอมูล ด า นสิ่ ง แวดล อ มระหว า งหน ว ยงานต า งๆ และนำไปใชในการกำหนดนโยบายตางๆ - สนั บ สนุ น การใช เ ครื่ อ งมื อ ทาง เศรษฐศาสตร เ พื่ อ สร า งแรงจู ง ใจในการ อนุรักษและฟนฟูทรัพยากรธรรมชาติและ สิ่ ง แวดล อ ม เช น เร ง ตรวจสอบและผ า น รางกฎหมายภาษีสิ่งแวดลอมที่ยังคางอยูใน ระบบ หรื อ การประยุ ก ต ห ลั ก การจ า ย คาตอบแทนการใหบริการของระบบนิเวศ (Payment for Ecosystem Services: PES) มาใชแกปญหาสิ่งแวดลอมดานตางๆ เปนตน หนวยงานหลักที่รับผิดชอบ ไดแก กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิง่ แวดลอม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการคลั ง กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวง ศึกษาธิการ และสำนักนายกรัฐมนตรี

22

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Executive Summary Gross domestic product (GDP) of Thailand had increased at the average rate of 6 percent per year in the past 15 years (1998 – 2011). During 2004-2011, population size increased with an average growth rate of 0.5 percent annually, from 62 million to 64.1 million.

The number of population in municipal area increased in almost all regions. Furthermore, export, investment, and number of tourists, both domestic and international, continued to rise significantly. These changes have increased levels of resource used and waste generated accordingly. On a global level, rapid changes in environmental movements and policies worldwide have become more important and increasingly influenced state of environment and environmental policy formation in Thailand. Green economy concept has been in the spotlight as an instrument to achieve sustainable development goals.

At a regional level, ASEAN Community (AC), which will be launched in 2015, is expected to also increase cooperation in environmental policies among ASEAN countries. These factors definitely affect the state of environment in the country.

With the drivers and pressures mentioned above, Thailand’s state of environment in 2011 – 2012 can be summarized as follows.

Executive Summary

23

Climate change and global warming

The average temperature, average maximum temperature and average minimum temperature of Thailand were on the rising trend. In 2011, rainfall level was at 1,947.9 millimeters, 24 percent higher than an average level. This was the highest level in the past 61 years. This excessive rainfall, altogether with water management problem, caused a massive flood in Thailand.

Climate change problem creates striking effects on, for example, agricultural sector, coastal ecosystem, biodiversity, health, and frequency of natural disaster. The problem has become, thus, one of the most important issues both at the national and global levels.

24

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Biodiversity The causes of biodiversity loss are mainly from loss of natural habitat, overuse of natural resources, invasive species, and climate change.

In 2010, there were 99.2 million rai of forest, which is equal to 30.9 percent of the country’s area. There were 61,063 rai of deforestation in 2011, a 26.9 percent increase from the 2009 level. As of 2011, there were 12 Ramsar sites designated in Thailand; 4 more sites are currently in the process of designating.

In 2010, there was a vast coral reef bleaching in Thailand, as a result of an increase in seawater temperature. The impact of the bleaching could still be seen in 2011 in the upper Gulf of Thailand and Andaman Sea. In 2011, state of seagrass bed remained unchanged; however, marine endangered species (sea turtle, dolphin, and dungeon) are in critical state.

Executive Summary

25

Water resources In 2011, rainfall level was at 932,772 million cubic meters or 32.75 percent higher than the 48-year average level. However, in the first half of 2012, rainfall levels in most area were less than the long-term average. Currently, Thailand’s water storage capacity in reservoir is at 74,542 million cubic meters. However, as of June 28, 2012, the water stored in reservoirs was at 39,151 million cubic meters,

3,627 lower than in 2011. This is due to the lower rainfall level and flood control policy in 2012. Apart from surface water, groundwater storage in Thailand is currently equal to 1,131,960 million cubic meters, 24 times higher than surface water storage. In 2012, groundwater could be used at the rate of 2,803,985 cubic meters a day. However it was actually used only at 1,339,313 cubic meters a day.

26

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Water demand in Thailand increased to 152,151 million cubic meters a year. Water demand in agriculture accounts for 65 percent of total demand (106,169 million cubic meters). With this high level of demand, there were 4,737million cubic meters shortage of water annually. As a result, the number of villages faced with draught problem

had increased significantly. 54 provinces experienced draught problem in 2011, while there were 26 provinces facing draught problem in the first half of 2012. At the same time, a frequency of flood incidence also increased. In 2011, there was one of the most severe massive floods in Thai history, which affected most part of the country.

Executive Summary

27

Energy

Final energy consumption in Thailand was at 70,562 thousand tons of oil equivalent in 2011. It has continuously increased at the rate of 2 percent per year since 2007.

While energy consumption increases significantly, there is a limited energy resource in Thailand. At the end of 2011, Thailand had proven petroleum reserves of 10 trillion cubic feet of natural gas, 238 million barrels of liquefied natural gas, and 214 million barrels of crude oil. As a result, energy import was as high as 53,419 thousand tons of oil equivalent, or more than 847,000 million bahts in 2011.

Thailand’s energy efficiency improved. The ratio of final energy consumption to GDP decreased slightly to 15.34 thousand tons of oil equivalent in 2011. However, the number is still lower than those of other countries. Alternative energy consumption in Thailand increased continuously in the last few years. In 2011, alternative energy consumption was equal to 8,537 thousand tons of oil equivalent, or 12 percent of total final energy consumption in the country (compared to 10.2 percent in 2010). Furthermore, in 2011, energy consumption created 197,508 thousand tons of carbon dioxide emission, decreased from 198,059 thousand tons in 2010.

28

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Land use, land, and minerals In 2009, 171.6 million rai of land, or 53.50 percent of the total land area in Thailand, was used in agriculture. There were 59.1 million rai of forest in the North of Thailand. Although, only 4.71 percent of land was used for housing and building, the ratio increased steadily as a result of an increase in population.

Regarding land quality, 174.9 million rai of land, or 55 percent of land area in Thailand faced with soil degradation problem. During 20072011, 5.9 million rai of land with soil erosion problem had been treated.

There were campaigns to reduce chemical substances and to promote the use of organic substances in agricultural farm area in more than 73 million rai of land.

Executive Summary

The relevant data from the period of 2007-2011 show increasing trends of production, use, import and export of mineral. These were in accordance with country’s industrial growth. In 2011, value of mineral production in Thailand was at 59,840 million baht. Major minerals produced in Thailand were lignite, limestone, gypsum, and gold.

29

In 2011, there were 70 geohazard events in Thailand. Most of them (32 events) were landslide.

In April 2012, there was a 4.3-richter earthquake in Phuket, whose shocks could be felt in many areas in Thailand. The earthquake also caused damages in some buildings.

30

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Community

environment

In the last 5 years, population concentrated more in municipal area. Ratio of population in the municipal area was 33.9 percent in 2011, increased from 30 percent in 2007. In 2011, Bangkok was the province with highest population density, 3,617 people per square kilometer; while the country-wide average density was only at 125 people per square kilometer.

The number of green area in Bangkok increased to 25.5 million square meters in 2011. The ratio of green area in Bangkok consistently increased from 2.24 square meters per person in 2003 to 4.50 square meters per person in 2011. For the most livable city in the world, Bangkok was ranked 102nd among 140 cities around the world in 2011 (it was ranked 101st in 2010). In 2012, Bangkok had, for the third year in a row, been named the World’s Best City.

Executive Summary

31

Natural and

cultural environment

In 2011, there were 148 national parks, which covered the area of 43.54 million rai. There were also 2,167 designated archaeological sites and 5 World Heritage sites in Thailand. The World Heritage sites are Historic Town of Sukhothai and Associated Historic Towns, Historic City of Ayutthaya, Ban Chiang Archaeological Site, Thungyai-Huai Kha Khaeng Wildlife Sanctuaries, and Dong Phayayen-Khao Yai Forest Complex. There are 3 more sites

currently in tentative list, namely, Phimai Cultural Route in Nakon Rachasima Province-Phanom Rung Stone Castle and Mueang Tam Stone Castle (2004), Phuprabat Historical Site (2004), and Kaeng Krachan Forest Complex (2011).

In 2011, many natural and cultural sites, including some World Heritage sites, for example, Historic City of Ayutthaya, were damaged by the massive flood.

32

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Pollution

Executive Summary

Overall, air quality in 2011 was improved. However, there were still air quality problems, especially Particulate Matter (PM10) and Ozone problems. In Bangkok, PM 10 level was high along the roadside area.

Apart from Bangkok, air pollution problem was also a concern in many provinces, including Samut Prakarn, Pathumthani, Saraburi, Payao, Maehongsorn, Lamphang, Chiangrai, Phrae and Phra Nakhon Si Ayutthaya Province.

State of noise level in Bangkok Metropolitan Region was also improved. However, average noise level in other area increased, especially in Saraburi, Phuket, Chiangmai, Rayong and Songkhla Province.

Over the last 5 years, surface water quality had been improved.

In 2011, most rivers were in better condition, compared to 2010, except Kok River, lower Tapi River, and upper Rayong River. The main reason for surface water degradation is untreated

33

wastewater discharged from communities. Groundwater quality was still in a good condition.

However, unlike surface and groundwater, in 2011, it was found that marine water quality was more deteriorated. The locations in which marine water quality fell much below standard were at the river mouths of Chao Phraya River, Ranong River and Laem Ngop. The main reasons of marine water quality deterioration are the untreated wastewater from communities, industries, and business.

In 2011 volume of community solid waste generated in Thailand increased to 15.98 million tons, a 5.41 percent increase from 2010.

Ratio of waste properly treated also reduced. The problem was partly due to the massive flood in 2011.

Hazardous waste generated in 2011 was 8 percent higher than those of 2010. Although domestic production of hazardous substances reduced from 2010, the import increased.

34

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Hot Issues in

2011–2012 In 2011-2012, there were some hot issues in environment and resources in Thailand which should be carefully addressed. These include massive flood in 2011, haze and forest fire problem in the North of Thailand, and illegal trade of wildlife, wild fauna and timber.

In 2011, there was a one-of-the-most-severe massive floods in Thailand. The flooding area covered most part of the country, especially the North and Center of Thailand. The flood affected people in 65 provinces, 684 districts, 4,920 sub-districts, 43,636 villages, with the death toll of 813. The World Bank estimated that the flood caused an approximate of 1.426 trillion baht in damage. Lesson learned from the flood and policy recommendations are as follows:

(1) government has to put more effort in protecting highland forest area; (2) forecasting and communication systems must be well developed; (3) Water management tools must be maintained regularly; (4) government should develop and expand the integration among basins; (5) land use must be design properly and the problem of blocked floodways which was mainly caused by constructions must be solved; and (6) emergency plan must be designed in advance and be rehearsed regularly.

Executive Summary

35

At the beginning of 2012, forest fire and haze problem was critical in the Northern part of Thailand. PM10 level had significantly increased since the mid of February and reached its peak in March where the level was much higher (3 times) than the safe standard.

The problem was slowly relieved in April. Lesson learned and recommendations are as follows: (1) government should enhance and empower local communities to take part in fire mitigation; (2) government agencies must cooperate with each other in holistic approach; and (3) local people should be educated about benefits of forest conservation

36

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

There are both illegal wildlife importing to sell in Thailand and to export to other neighbor countries.

There are also severe problems of illegal wildlife fauna trading, e.g., wild orchid, and illegal timber trading, e.g., teak and siamese rosewood. Policy recommendations are as follows: (1) database on wildlife and fauna must be developed in a holistic approach; (2) government should raise people awareness about wildlife conservation; (3) law and regulations related to this matter must be updated urgently, especially penalty fee for violating the law must be increased; and (4) government should also support local authorities’ operation in monitoring and mitigating the problem.

Executive Summary

Future Issues The environmental and resource related issues which are expected to be very important in the future and thus need serious consideration are (1) water management in Thailand, which must be designed in a holistic approach concerning both quantity and quality managements; and (2) green economy concept which is expected to be a key instrument for achieving sustainable development goals in the world.

37

38

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

Recommendations

Executive Summary

1. Policy recommendations Short-term measures - Set clear and substantive targets and achievements in environmental and resource conservation.

- Develop a decision-support system and disaster management plan. The decision-support system must take into account the risk and volatility of possible disasters which are expected to increase in the future.

39

Long-term measure - Follow the guidelines of green economy, sufficiency economy and sustainable development concept in country’s development.

- Promote cooperation in planning and operating among different government agencies to be able to better handle rapid changes in the states of environment.

- Promote cooperation among neighboring countries, especially in the trans-boundary environmental issues, such as, haze and illegal wildlife trade.

The responsible agencies are Ministry of Natural Resources and Environment, Ministry of Energy, Ministry of Interior, Ministry of Foreign Affairs, Ministry of Finance and the Prime Minister’s Office.

40

S t a t e o f t he Env i ro n m e n t 2 0 1 2

Executive Summary

2. Operational recommendations Short-term measures - Promote public participations in policy formation and implementation at all levels.

- Develop more efficient public communication and educating system which differ under normal and crisis periods.

- Allow and support local government organizations to allocate their annual budget and investment plans for natural resource and environmental conservation activities.

- Central government must be a leader in applying sustainable development and green economy concepts in practice.

Long-term measure - Develop an integrated environmental database among different agencies - Promote the use of economic instruments in resource and environmental managements, such as environmental taxes and payment for ecosystem services (PES).

- The responsible agencies are Ministry of Natural Resources and Environment, Ministry of Interior, Ministry of Finance, Ministry of Agriculture and Cooperatives, Ministry of Industry Thailand and the Prime Minister’s Office.

Êӹѡ§Ò¹¹âºÒÂáÅÐá¼¹·ÃѾÂҡøÃÃÁªÒ ÔáÅÐÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ OFFICE OF NATURAL RESOURCES AND ENVIRONMENTAL POLICY AND PLANNING 60/1 «Í¾ԺÙÅÇѲ¹Ò 7 ¶¹¹¾ÃÐÃÒÁ 6 ¾ÞÒä· ¡Ãا෾ÁËÒ¹¤Ã 10400 â·ÃÈѾ·q : 0 2265 6538 â·ÃÊÒà : 0 2265 6536 60/1 Soi Pibulwattana 7, Rama 6 Road, Phyathai, Bangkok 10400 Tel. 0 2265 6538 Fax 0 2265 6536

www.onep.go.th

ÃÒ§ҹʶҹ¡ÒóР¤Ø³ÀÒ¾ÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ ¾.È. 2555

ISBN 978-616-316-119-2