Dossier Zelfplukboerderij CSA

Eerste zelfplukboerderij in Aalst “Groenten rechtstreeks van producent naar consument”

Daar is de lente, daar is de zon. En daar is weldra de eerste oogst. Ook zonder groene vingers ben je binnenkort welkom op de Hoezekouter, want vlak naast de volkstuintjes opent vanaf april de allereerste stads-CSA van Aalst. Voor je begint te fronsen, die CS heeft zelfs in de verste verte niets te maken met ‘Covid Safe’. CSA staat voor ‘communitysupported agriculture’: een zelfplukboerderij waar zo’n 100 ‘abonnees’ biologische groenten, fruit en kruiden kunnen oogsten. “Rechtstreeks van de producent naar de consument”, vertelt bioboer Dirk.

Hier en daar komt al een sprietje winterajuin of look piepen op het terrein van 1,15 hectare achter de stedelijke begraafplaats. Vanaf april opent hier de eerste Aalsterse stads-CSA, een plukboerderij voor mensen die graag biologisch geteelde groenten en fruit eten, maar minder handig zijn in de tuin of er de tijd niet voor hebben. “Op de Hoezekouter waren er al volkstuintjes, waar 91 hobbytuiniers een groot deel van hun vrije tijd spenderen”, zegt Jan Blindeman van de dienst Economie en Zorginnovatie van de stad. “Naast dat terrein komt binnenkort de CSA, waar je niet per se zélf moet instaan voor het zaai- en plantproces, de inrichting en het onderhoud.” Daarvoor zorgt bioboer Dirk Vannoorenberghe, die de concessie al zeker negen jaar kreeg. Geïnteresseerden betalen aan hem een aandeel in de CSA en hebben dan recht op een deel van de op-

“Ik hoop dat de CSA een breed publiek aantrekt. Mensen van wie ook ik kan bijleren” | Dirk

brengst. In deze: verse groenten en fruit. “De Hoezekouter is altijd goeie landbouwgrond geweest”, zegt Dirk wanneer hij enthousiast en met forse stap het terrein opwandelt. “Vroeger stond hier witloof, en daarna vooral maïs. De groene woestijn, noem ik dat. Maïs zorgt voor nul biodiversiteit in de bodem. De grond is droog en dieren vinden

er geen voedsel.” Dat is dus verleden tijd. “De laatste drie jaar hebben hier vooral akkerbloemen gestaan en werd er geen kunstmest gebruikt, ideaal om over te schakelen naar biologische landbouwgrond.”

Pipowagen Het terrein werd opgedeeld in zes blokken, die op hun beurt verdeeld werden in 14 groentebedden. “Jaar na jaar dezelfde gewassen op dezelfde plaats planten, is vragen om problemen zoals bodemmoeheid en schimmels”, aldus Dirk. “Dus beplanten we één blok altijd met rustgewas of bloemen en zorgen we voor voldoende rotatie. De bloemkolen zullen volgend jaar dus van plaats verhuizen. Tussen de blokken loopt een centrale gang met knotwilgen, waarlangs de mensen de

“Boliviaanse zonnewortel, een zoete dorstlesser van de indianen, gedijt ook zeer goed in onze streken” | Dirk

gemeenschapsboerderij betreden en waar ze meteen een overzicht krijgen van het aanbod. Vergelijk het met een centrale gang in een supermarkt. Maar hier gaan de gewassen rechtstreeks van de producent naar de consument: korter wordt de keten niet.”

Eén van de twee blokken vooraan wordt ingericht als ontmoetingsplek, waar je vooral kruiden zal vinden. “Wanneer mensen dan ‘geshopt’ hebben op de CSA, kunnen ze hier op zoek gaan naar de ideale smaakmakers bij hun groenten of een boeket bloemen. Verder komt er een pipowagen en een ravothoek voor de kinderen.”

Wanneer Dirk ons in de pluktuin rondleidt, trekt storm Corrie over het land en voelen we de strenge westenwind over het terrein waaien. “Om de wind zoveel mogelijk te breken, werden tussen de blokken windsingels (bomenrijen, red.) aangelegd, met een totale lengte van 600 meter. Tussen de beenharde acaciastammen ga ik hier fruit, bessen en noten planten. Da’s een extraatje bovenop het grote assortiment groenten. Ideaal als fris tussendoortje tijdens het plukken. Of na het ravotten.” (lacht)

Godsdienstleerkracht Er komen ook enkele kastanjebomen op de windsingels, die in de zomer voor schaduw moeten zorgen. De zaailingen voor die bomen komen van de speelplaats van het Lyceum, waar Dirk lange tijd leerkracht was. Geen biologie, maar wel rooms-katholieke godsdienst. Na 20 jaar voor de klas ging hij zelf weer op de schoolbanken zitten en volgde hij een opleiding biodynamische landbouw. Toen die na tweeënhalf jaar afgerond was, ging hij groenten telen op bioboerderij De Seepscherf in Baardegem. Tot de kans om CSA-boer te worden op zijn pad kwam. “Het geluid van de nabijgelegen E40, dat is wel nog even wennen in vergelijking met het lieflijke en landelijke Baardegem”, lacht Dirk. “Al heeft het ook iets rustgevends.”

Heel veel meloenen Op het terrein staan ook twee tunnels. Als de zon erop schijnt, wordt het er al snel aangenaam warm. De ideale temperatuur voor bijvoorbeeld meloenen. “Ik verwacht er heel veel”, zegt Dirk. “Daarnaast moeten de

Momenteel is Dirk bezig met de inventarisatie van alle organische zaden. “Boeren doen wél iets in de winter, hoor.” Iemand een stukje Japanse andoorn? “Heerlijk met wat look in de wok.”

tunnels ervoor zorgen dat we nog groenten hebben tijdens de ‘hunger gap’, de schrale wintermaanden februari, maart en april.” In de tweede tunnel krijgen we het nog wat warmer, want Dirk heeft verse gemberthee meegebracht en serveert het achter z’n toog van strobalen. “Of we ook gember gaan kunnen telen, is nog onzeker. Maar ik sta open voor elk experiment.” Wat dacht je bijvoorbeeld van Japanse andoorn, een wormachtige wortel die heerlijk nootachtig smaakt in de wok? Of iemand een stukje Boliviaanse zonnewortel? “Het ziet er wat uit als aardpeer, maar smaakt fris naar ananas of meloen. De indianen namen dat vroeger vooral mee om hun dorst te lessen. Heel exotisch, maar het gedijt ook zeer goed in onze streken.” Sociale aspect “Ik hoop dat de CSA een breed publiek aantrekt”, sluit Dirk af. “Mensen van wie ook ik kan bijleren. In Griekenland en Turkije is de kumquat bijvoorbeeld een populaire vrucht. Het is een kleine sinaasappel waarvan je ook de schil kan opeten. Hoe fijn zou het zijn mocht hier een Turks gezin aankomen en vragen: ‘Willen we dat eens proberen?’ Ook jong en oud is welkom, leek of kenner. “Vrienden hebben me al gewaarschuwd: ‘Als er eens iemand te vroeg tomaten zal plukken, ga je je moeten inhouden.’ Ik ben daar veel nuchterder in. Dat hoort nu eenmaal bij een CSA. Het sociale aspect is hier minstens even belangrijk. Regelmatig gaan we meewerk- en meedenkdagen organiseren, met een kom verse soep rond een vuurtje. En ook scholen zijn hier welkom voor een excursie.”

En wat als het nu zelf te veel begint te kriebelen in die groene vingers? Daarvoor is er de abonnementsformule Actief +. “Zo bieden we er maximaal 20 aan. Die abonnees betalen minder, maar worden wel vier halve dagen per maand op de CSA verwacht om te helpen zaaien en planten. Met een klein groepje duurt wortels wieden enkele uren, terwijl ik er alleen anderhalve dag aan bezig zou zijn. En ’t is goed voor mijn rug.” (lacht)

Geïnteresseerden wachten best niet te lang met inschrijven en worden vanaf april in de pluktuin verwacht, met rubberlaarzen en meegebrachte bakken en zakjes. Ook wie overdag werkt, kan instappen, want de CSA is ’s avonds en in het weekend toegankelijk met een badge. Benieuwd naar de eerste

Abonnementen voor één jaar

Standaard Volwassenen: 380 EUR Kinderen: 21 euro x leeftijd Actief + Volwassenen: 200 EUR Vier halve dagen per maand help je mee met zaaien, planten en onderhouden

oogst? Volgens Dirk zal er vooral sla, snijbiet, spinazie, koolrabi, radijsjes, rabarber en venkel zijn. “Verwacht hier nog niet meteen tomaten. We volgen het ritme van de natuur.”