Buurten Begraafplaats Aalst

BUURTEN

“We behandelen elke overledene met respect”

Een weekdag, net na 9 uur ‘s ochtends. ‘De wereld herneemt zijn zotte zorgen, het ritme van de zotte morgen.’ Maar wanneer je de poort van de begraafplaats van Aalst doorwandelt, laat je de drukte letterlijk even achter je. Het eeuwige suizen van de E40 even buiten beschouwing gelaten. Deze plek van serene rust, dat is het dagelijkse werkterrein van Christophe Van den Bossche en zijn team. CHIPKA bracht een bezoek aan de vooravond van Allerheiligen.

Sinds 1996, het jaar van de eerste tellingen, zijn op deze begraafplaats 9 613 mensen begraven. Je wandelt hier tussen duizenden namen en foto’s van glimlachende Aalstenaars, vaders, moeders, zonen, dochters, opa’s en oma’s die gemist worden, elk met zijn geschiedenis, elk met zijn verhaal. Neem nu dat van Manuel Diaz Arroyo, een Spaanse ex-mijnwerker uit Sevilla. Elke ochtend staat zijn zoon Alfonso even stil bij zijn graf. En bij het graf ernaast, dat van Carine Poep, Alfonso’s vrouw. “Mijn vader en mijn

vrouw zijn toevallig naast mekaar begraven", vertelt Alfonso. “Verderop liggen ook twee broers van mijn vader en mijn overgrootmoeder. Als het goed weer is, bezoek ik ze allemaal.”

Dagelijks bezoek

“Mijn vader werkte in Limburg in de mijnen. Toen de mijnen sloten, vond hij werk in Aalst en verhuisde ons gezin naar hier. Ikzelf ben in België geboren, ik heb 7 broers en 2 zussen, de familie Diaz is een grote familie in Aalst (glimlacht). De voertaal bij ons thuis was ook Spaans. Mijn vader overleed uiteindelijk aan een longprobleem, opgelopen in de mijnen. Maar hij werd toch 85. Mijn vrouw hee minder geluk gehad. Zij overleed op haar 50-ste aan een hersenbloeding. Op drie dagen tijd was ik haar kwijt… Elke dag kom ik naar hier, dat is een gewoonte. Dikwijls in het bijzijn van mijn broers.”

Nabestaanden gezocht

“Zoals Alfonso kennen we nog een aantal dagelijkse bezoekers", knikt Christophe Van den Bossche. “Iedereen verwerkt zijn verdriet op zijn manier. Sommige mensen zien we na de begrafenis zelfs nooit terug, niet zelden omdat de confrontatie te groot is. Dat is het andere uiterste. Over het algemeen zijn onze bezoekers ouderen, jonge mensen zien we hier niet vaak. Soms ontbreekt het ons ook aan (correcte) contactgegevens van nabestaanden. Zo zie je bij de kinderbegraafplaats nu bijvoorbeeld plakkaatjes met de boodschap om ons te contacteren. We proberen te achterhalen wie we kunnen bereiken voor deze graven, ook in de deelgemeenten. Bij deze een oproep.”

Volkstoeloop voorbereiden

Christophe leidt ons verder rond, terwijl zijn collega’s Ronny De Wit, Jean-Pierre

Van Eeckhaut, Sabrina Van Rossem en

Mustapha Cebjza druk in de weer zijn om de begraafplaats voor te bereiden op de volkstoeloop van Allerheiligen. “Dit is nu volop de periode van bladeren opkuisen en van kiezelsteentjes opvoeren. Onder de kiezelsteentjes liggen de gangen van de grafkelders en die zijn de afgelopen weken volledig gerenoveerd. De muren die de betonnen tegels ondersteunden, waren versleten. Dat kon gevaarlijk worden.” Ook voor steenhouwer William Van de Perre zijn het drukke tijden. Hij werkt verder aan de zerk van ons aller geliefde Kamiel Sergant. “Een waar bedevaartsoord in de eerste dagen na zijn begrafenis.”

Meer machinaal werk

De vergroening van de begraafplaats zet zich ook door in Aalst, naar het voorbeeld van deelgemeenten Baardegem, Erembodegem en Nieuwerkerken. Op sommige plaatsen werden de wandelpaden in kiezelsteentjes al vervangen door een laag gazon. “Dat is ook makkelijker werken bij ontgravingen, want dan kunnen we voortaan met graafmachines de gangen blootleggen, terwijl we die zware dals nu manueel moeten optillen", zegt Christophe. “Door de extreem natte zomer waren er de afgelopen tijd wel nogal wat problemen met woekerend onkruid, dat moeten we ook erkennen. Samen met de Groendienst lossen we dat op, maar dat hee dat zijn tijd nodig. Pesticiden gebruiken we bewust niet, dat is een gezonde keuze.”

Dalende trend

Hoe wordt de Aalstenaar vandaag begraven? Christophe neemt er even de grafieken bij. Opvallend: in Aalst wordt nog slechts 1 op de 3 overledenen begraven in een kist. “Bij crematies zijn de compacte urneperken nog aan een opmars bezig. 21% kiest daarbij voor uitstrooiing. Maar toch is dat cijfer in dalende lijn, dat ligt wellicht aan de

BUURTEN

komst van het crematorium. Het coronajaar 2020 zorgde in Aalst slechts voor een lichte stijging, van 425 begravingen in 2019 naar 440 in 2020. In een doorsneejaar zijn dat er 385. Voor geheel Groot-Aalst steeg dat aantal vorig jaar van 790 naar 827 begravingen.”

In volle natuur

Zit voorlopig nog niet echt in de li : de natuurbegraafplaats. Slechts een handvol mensen per jaar kiezen ervoor. Onbekend is onbemind? Nochtans vormt de natuurbegraafplaats alleszins het mooiste stukje groen van de site. Een wandelpad met hier en daar een zitbank slingert zich tussen wild grasland. Centraal in het park bevindt zich de afscheidsruimte met een rotsblok waar de urne op geplaatst wordt. Naamplaatjes ga je er niet vinden, de biologisch afbreekbare kartonnen urnen, krijgen anoniem een plekje in de grond rondom een boom.

Met respect

Het stemt tot nadenken bij Christophe en zijn collega’s over hoe zij begraven willen worden. “Ik heb daar vroeger nooit over nagedacht", zegt Christophe, “maar na de eerste keer dat ik een ontgraving meemaakte, stond mijn besluit vast: cremeren en uitstrooien. In Aalst hebben we zware kleigrond waar weinig zuurstof bij kan. De kisten vergaan niet snel. En als je dan ziet hoe een lijk er uitziet na 10 jaar… Dat liever niet. Na een ontgraving verhuizen de sto elijke overschotten, ontdaan van de kist, naar het ossuarium. Een knekelput in de volksmond, maar dat woord gebruiken we niet graag. De lichamen worden zacht neergelegd in een put, gescheiden van mekaar. We behandelen elke overledene met respect.”

Reveil 2021: herdenkingsmoment op 1 november

De stad en de Academie voor Podiumkunsten organiseren op 1 november, van 17 tot 18 uur, een ingetogen herdenkingsmoment op de stedelijke begraafplaats van Aalst (Kerkhoflaan). Er zullen teksten worden voorgelezen en stukjes muziek gespeeld. Iedereen is vrij om dit moment bij te wonen. Inschrijven hoe niet. Voor de eerste 100 aanwezigen staat er een windlichtje klaar om tijdens de herdenking bij te houden en daarna op een graf te plaatsen. De begraafplaats zal voor de gelegenheid ook sfeervol worden uitgelicht.