Reportage Het Vuilnisbakkenplan

REPORTAGE Opgeruimd, staat netjes? Het Vuilnisbakkenplan

Van 5 tot 11 oktober wordt opnieuw extra gecontroleerd op zwerfvuil en sluikstorten tijdens de Week van de Handhaving. Een actieweek die hopelijk op een dag overbodig wordt, maar de weg ernaartoe lijkt nog lang. Dankzij het Vlaamse initiatief ‘Mooimakers’ krijgt de stad een duwtje in de rug om dit zeurende probleem aan te pakken. Het ‘Vuilnisbakkenplan’ van de stad moet een volgende stap worden naar een properder Aalst.

Zegt de naam Mooimakers je niets, dan heb je toch wel al één van hun originele campagnes opgemerkt. Denk maar aan de bushokjes die ze enkele jaren geleden aankleedden als woonkamer (‘want thuis werp je ook geen afval op de grond’), of aan de opvallende a¬iches langs de weg die je vragen om geen afval uit de wagen te gooien. Mooimakers is een samenwerkingsverband tussen de OVAM, Fost Plus en de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG). Ze bundelen de krachten om het probleem van zwerfvuil en sluikstorten de wereld uit te helpen. CHIPKA wandelt met Els Gommeren en Sara Coessens van Mooimakers en Pieter Lauwereys van de dienst Onderhoud openbaar domein door parktuin Schelfhout, een mooi stukje groen in het centrum, maar helaas ook een geliefkoosde plek voor sluikstorters.

Het Vuilnisbakkenplan komt niets te vroeg. Kunnen jullie uitleggen wat dat inhoudt?

Pieter: “Via het Vuilnisbakkenplan van Mooimakers brengen we alle vuilnisbakken in Aalst en deelgemeenten in kaart. Dat zijn er momenteel 601 om precies te zijn. Gedurende één jaar monitoren we welke vuilnisbakken steeds weer overvol zitten en welke onderbenut zijn. Daarna kunnen we beter inschatten waar de nood het hoogst is en hoe we onze ophaalroutes daarop kunnen afstemmen. Ons doel is het aantal vuilnisbakken te verminderen, waardoor we meer ophaalrondes kunnen uitvoeren.” Sara: “Elke gemeente kan bij ons een project ‘Vuilnisbakkenplan’ aanvragen. Wij bieden financiële, digitale en inhoudelijke steun en voorzien in opleidingen en communicatiemateriaal.”

Sara Coessens en Els Gommeren van Mooimakers: "Het is leuk om zien dat mensen zichzelf Mooimaker beginnen te noemen."

Trap op de klep onderaan en de vuilnisbak opent. Pieter Lauwereys demonstreert de werking van een 'slimme' vuilnisbak in de Kattestraat.

De oplossing lijkt nochtans gewoon meer vuilnisbakken plaatsen?

Pieter: “Die opmerking krijgen we regelmatig. Maar het probleem is dat vuilnisbakken vaak aanzien worden als dumpplaats voor ander vuilnis. Dagelijks ruimen we tot 3 ton afval op, afkomstig van onze vuilnisbakken en alles er rond. Die hoeveelheid moet naar beneden. Recent plaatsten we 4 ‘slimme’ vuilnisbakken in onze stad. Die zijn uitgerust met een sensor. Er zit een perssysteem in, dat het afval naar beneden drukt. Wanneer de vuilnisbak voor 75% gevuld is, krijgen wij een automatische melding. Dat is al een eerste stap om onze ophaalroutes beter te kunnen plannen, maar dit soort vuilnisbakken zijn helaas nog erg duur.” Sara: “Het werkt ook om vuilnisbakken die altijd weer vol zitten met huisvuil tijdelijk weg te nemen. En opmerkelijk: wanneer we bijvoorbeeld een glasbol kleurrijk versieren en de omgeving wat opfleuren, noteren we 50 tot 60% minder sluikstort. Vuil trekt vuil aan.” De woorden van Sara zijn nog niet koud, of het eerste bewijs dient zich aan. Aan de ingang van Parktuin Schelfhout ligt een vuilniszakje naast de vuilnisbak. Een scenario dat zich op nog twee andere plekken herhaalt. Op het wandelpaadje tussen het groen, staat zelfs een achtergelaten winkeltas, gevuld met etenswaren. En we spotten ook een ander, recenter type zwerfvuil: mondmaskers. Een voorbijgangster schudt afkeurend het hoofd: “dat is hier elke dag zo, ik erger me verschrikkelijk.” Er is nog veel werk aan de winkel.

Els: “Voor alle duidelijkheid: mondmaskers horen bij het restafval. Dat hier een zak staat met eten dat niet gebruikt is, dat is toch onbegrijpelijk? Het ultieme doel van Mooimakers is een gedragswijziging te verkrijgen. Dat mensen elkaar er op aanspreken. Vergelijk het met de mondmaskerdiscussie: mochten mensen even veel sociale druk voelen over zwerfvuil of sluikstorten, dan zijn we goed bezig.”

REPORTAGE

Pieter: “Tijdens de periode van de lockdown hadden wij zelfs méér opruimwerk dan anders. De containerparken waren gesloten. We hebben toen een extra team aan het werk gezet. Verder kunnen we alleen rekenen op meldingen en op het werk van de camera’s. Die verhogen de pakkans. Wie gepakt wordt, kan een gepeperde GAS-boete verwachten.”

Gelukkig zie je ook tegenbewegingen. Mensen die zelf initiatief nemen om zwerfvuil te ruimen in hun buurt.

Els: “Onze werking rust op vijf pijlers: omgeving, infrastructuur, participatie, communicatie en handhaving. Via onze website (mooimakers.be) kunnen burgers gratis opruimmateriaal bestellen of dit via de stad aanvragen. De opruimers ‘claimen’ een straat of buurt, die zij proper houden en maken met de stad de nodige afspraken over het ingezamelde afval. In Aalst zijn momenteel 49 ‘claims’ gekend. Ook scholen (project ‘Operatie Proper’), jeugdbewegingen en bedrijven bieden we ondersteuning en proberen we in beweging te krijgen. Het is in elk geval leuk om te zien dat mensen zichzelf ‘Mooimaker’ beginnen te noemen.”

“Mochten mensen even veel sociale druk voelen over zwerfvuil of sluikstorten als over mondmaskers, dan zijn we goed bezig.” | Els

Kleine daad, groot resultaat! Zwerfvuil of sluikstorten melden?

Surf naar www.aalst.be en klik op ‘melding maken’.

Wil je graag zelf ‘Mooimaker’ worden?

Registreer je opruimactie op www.mooimakers/ actiekaart. Wil je bij de stad materiaal bestellen om zwerfvuil te ruimen, vul dan het online formulier in: aalst.be/formulier/aanvraag-zwerfvuilmateriaal.

Aalsterse Mooimakers: Kathleen en Charlotte

Kathleen Arts en haar dochtertje Charlotte (8) uit Baardegem nemen dagelijks de grijpstok op tegen zwerfvuil. “We proberen elke dag een uurtje te wandelen in onze buurt en ondertussen ruimen we zwerfvuil,” zegt Kathleen. “Om de paardjes te beschermen!”, voegt Charlotte er aan toe, met haar stoere ‘graptor’ in de hand, een grijpstok op kindermaat. “Anders eten zij dat afval op en dat is erg.”

“Tijdens de lockdown raakte ik geïnspireerd door een filmpje van mensen die tijdens hun wandelingen zwerfvuil ruimen. Via de stad bestelde ik mijn materiaal: witte vuilniszakken, stokken en handschoenen. Ik let nu nog veel meer op zwerfvuil dan anders, het is bijna verslavend. (lacht) Voor mijn dochter is het een belangrijke les en ondertussen zijn we buiten, ook bij minder goed weer."