toneelverenigingen socio-culturele verenigingen muziekverenigingen kunstverenigingen koorverenigingen
t CULTUUR VERENIGd socio-culturele verenigingen
{
toneelverenigingen
KUNST& CULTUURVERENIGINGEN IN IEPER erfgoedverenigingen kunstverenigingen koorverenigingen toneelverenigingen socio-culturele verenigingen koorverenigingen toneelverenigingen
erfgoedverenigingen
}
} Voorwoord In Ieper zijn véél mensen met cultuur bezig. Vaak is dat in groep, met gelijkgezinden, in een vereniging. Mensen verenigen zich om samen een bepaald doel te bereiken, om samen plezier te maken, om samen een favoriete hobby te beoefenen. Ze leggen de lat hoog of minder hoog, ze zijn met een klein groepje of met een grote bende, ze organiseren veel activiteiten of slechts af en toe, ze zijn jong en oud door mekaar. En ze hebben één iets gemeen: ze zijn “lid van …”. Ze weten zich verbonden, ze engageren zich graag voor de groep en voor elkaar, en ze vinden er plezier in. Wat zou onze stad zijn zonder al deze engagementen, zonder deze boeiende verenigingen? Het zou maar een saaie bedoening zijn, eigenlijk kunnen we het ons echt niet voorstellen. In deze brochure willen we de lezer een overzicht geven van de historische verenigingen die in Ieper actief zijn en die via overleg en samenwerking in de cultuurraad het cultureel erfgoed in onze streek willen versterken. Daarnaast komen ook de betrokken diensten en enkele projecten aan bod. Dit is de tweede brochure in de reeks “Kunst- en cultuurverenigingen in Ieper”. Deze reeks zal op onregelmatige tijdstippen aangevuld worden: ook andere verenigingen krijgen hun brochure! Deze reeks past in de verschillende initiatieven om cultuur extra in de kijker te zetten en een gezicht te geven: denk maar aan de Cultuurkalender, de organisatiegids “Help! Ik organiseer.” met tips voor al wie een activiteit organiseert … Veel leesplezier!
Christine Verbeke & Frans Lignel, Schepenen van cultuur
} 02
} Overzicht Genootschap voor geschiedenis en vestingbouwkunde Ieper (GVGVI)
p. 4
Heemkundige Kring Flambertus Vlamertinge
p. 5
Heemkundige Kring Iepers Kwartier
p. 6
Heemkundige Kring Selebeke
p. 7
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde (V.V.F.)
p. 8
West-Vlaamse Gidsenkring Ieper-Poperinge-Westland
p. 9
Stadsarchief Ieper
p.10
Stadsbibliotheek Ieper
p. 11
Stedelijke Musea Ieper
p. 12
Erfgoedcel Ieper
p. 14
Geheugen van Ieper
p. 15
Vestingwacht
p. 16
westhoek
verbeeldt - ieper verbeeldt
ARCHEO7 - Intergemeentelijke Archeologische Dienst
p. 17 p. 18
.
03 {
voor Geschiedenis } Genootschap en Vestingbouwkunde Ieper Het Genootschap voor Geschiedenis en Vestingbouwkunde Ieper bestaat sedert 1989 en is als vereniging nauw betrokken bij de studie van de militaire en de lokale geschiedenis, meer in het bijzonder het verleden van de Ieperse vestingen. Jaarlijks worden er een aantal voordrachten georganiseerd waar de leden gratis naartoe kunnen. Ook staat er af en toe een uitstap op het programma. Verder krijgt ieder lid ook een viertal nummers van “de Omwalling� in de bus. Wil je weten waarom de vestinggrachten zo diep zijn ? Sluit je dan aan bij het GVGVI.
Praktisch: Contactpersoon: Telefoon: E-mail: Website: Lidmaatschap:
} 04
Jules Allemon 057 206 061 of 057 360 686 philippe.vanderghote@telenet.be www.vesting-ieper.be 12 euro
Kring } Heemkundige Flambertus Vlamertinge “Dit Kerspel is zeer volkryk, en vermaakelyk, en bestaat uit Wei- en Zaai-landen, hebbende voormaals aan dezelve Heeren, die Elverdinge in bezit hadden, toebehoort. In het aloud Geslacht, ’t welk den Naam van Vlamertinge voerde, ontmoete ik in de Staatsschriften van Ipre eenen Isaac van Flamertinghe, die in 1166. Eigenaar van deze Heerlykheid was”. (A. Sanderus, Verheerlykt Vlaandre, 1735).
Op het zelfde stuk grond waar wij nu op leven, kenden al vele generaties de vreugden en de zorgen van het dagelijks bestaan. Oude documenten laten ons - over de grenzen van de tijd heen - verstilde en vergeten gebeurtenissen opnieuw levend worden; ze vertellen ons over de rampen, de gewoonten en de vreugden van onze voorouders. Hun belevenissen vormen voor ons een onuitputtelijke bron van levenservaring en –wijsheid. Het bestuur van de heemkundige kring Flambertus stelt zich tot doel de plaatselijke geschiedenis, recente en minder recente, in haar vele facetten bekend te maken bij een zo breed mogelijk publiek. Daartoe houden we ons bezig met het verzamelen van foto’s, documenten, voorwerpen, …. de studie ervan en opzoekingen rond de geschiedenis en het verleden van ons dorp. We proberen niet alleen bronnenmateriaal te verzamelen, maar willen de informatie ook graag delen met al wie daarvoor interesse heeft. We willen dit materiaal ook bewaren voor de toekomst. Daarnaast gaat onze aandacht ook naar de bescherming en het behoud van het patrimonium, ons erfgoed in het algemeen. De activiteiten van de vereniging zijn gevarieerd en hebben bij voorkeur betrekking op Vlamertinge en zijn bewoners. Via voordrachten en gezellige praatcafés belichten we aspecten, gebeurtenissen en personen. Uitstappen en tentoonstellingen leggen het verband met het Vlamertinge van vroeger of nu. Ons zesmaandelijks tijdschrift en oude krantenknipsels voeren onze lezers terug naar de tijd en de geest van toen. Praktisch: Contactpersonen: Ghislain Cornette, Poperingseweg 220, 8908 Vlamertinge, tel. 057 202 252, ghislaincornette@hotmail.com Paul Bouton, Kleine Branderstraat 4, 8908 Vlamertinge, tel. 057 334 576, paulboutonbe@yahoo.com Omer Deneire, Bellestraat 41, 8908 Vlamertinge, tel. 057 205 434 Frans Lignel, Kerkplein 18, 8908 Vlamertinge, tel. 057 204 141, f.lignel@pandora.be Fernand Vanrobaeys, Hospitaalstraat 27, 8908 Vlamertinge, tel. 0478 384 175, fernand@kantoorplatteau.be Roos Wildermeersch, Wieltje 11, 8900 Ieper, tel. 0479 340 244, roos.wildermeersch@skynet.be
05 {
Kring } Heemkundige Iepers Kwartier Het Iepers Kwartier werd opgericht in 1964 met als doel het opzoeken, verzamelen, bewaren en publiceren van alle mogelijke gegevens op historisch, genealogisch, folkloristisch en heemkundig gebied uit onze stad Ieper, het Bisdom Ieper (1559-1801) en de omgeving, waarbij ook Frans-Vlaanderen niet vergeten wordt. De vereniging geeft een driemaandelijks tijdschrift uit, “Iepers Kwartier” en een mededelingenblad. Daarnaast worden er ook voordrachten georganiseerd en verschijnen er geregeld uitgaven, verzorgd door de vereniging.
Op de jaarlijkse tentoonstelling tijdens de zomermaanden wordt een historisch feit belicht of een historische persoon voorgesteld. Geïnteresseerd in het verleden van je omgeving? Word lid van het Iepers Kwartier.
Praktisch: Contactpersoon: Contactadres: Telefoon: Lidmaatschap:
} 06
Roland Meulebrouck Slachthuisstraat 18, 8900 Ieper 057 206 700 15 euro (gewoon lid) 19 euro (steunend lid) 25 euro (erelid)
} Heemkundige Kring Selebeke De Heemkundige Kring Selebeke is al sinds 1972 actief. Haar actieterrein beperkt zich tot het grondgebied van de gemeenten Zillebeke, Hollebeke en Voormezele. De vereniging verzamelt en bewaart al wat van belang is voor de lokale geschiedenis: boeken, kaarten, plattegronden, documenten, foto’s, prentkaarten, voorwerpen, getuigenissen, kortom al wat verwijst naar een ver of minder ver verleden. De Heemkundige Kring Selebeke helpt ook bij genealogische opzoekingen. Het archief is voor iedereen toegankelijk na voorafgaande afspraak. Daarnaast worden ook tentoonstellingen of andere activiteiten ingericht om het plaatselijk erfgoed bij een breder publiek bekend te maken en wordt medewerking verleend aan soortgelijke initiatieven die uitgaan van andere organisaties. De heemkundige kring publiceert 2 keer per jaar het tijdschrift “Selebeke”. Rond een bepaald thema kunnen ook publicaties uitgegeven worden. De vereniging heeft als doel de interesse voor de plaatselijke geschiedenis in al haar aspecten op te wekken en te bevorderen en ijvert voor het behoud en de bescherming van het patrimonium en relicten uit het verleden. De Heemkundige Kring Selebeke stelt zich ook als doel om de streekeigen landschappelijke waarden en de authenticiteit van de landschappen en de natuur binnen haar werkgebied op actieve wijze te ondersteunen. Dat kan door samenwerking met andere instanties (openbare diensten of verenigingen... ) of via eigen acties en projecten.
Praktisch: Voorzitter: Secretaris: Penningmeester: Contactadres:
Gaspar Comyn, Zwarteleenstraat 14, 8902 Zillebeke-Ieper Philip Woets, Wielewaalstraat 10, 8902 Hollebeke-Ieper, tel. 057 214 525 Frans Deleye, Blauwepoortstraat 9, 8902 Zillebeke-Ieper p/a Frans Deleye, Blauwepoortstraat 9, 8902 Zillebeke-Ieper, tel. 057 201 246, fdeleye@skynet.be
07 {
}
Vlaamse Vereniging voor Familiekunde (V.V.F.) afdeling Westhoek (arr. Ieper) Interesse in familiekunde? Onze afdeling biedt jaarlijks een waaier van activiteiten aan haar leden. De voordelen van het lidmaatschap overstijgen echter de afdelingsgrenzen. Elke Vlaamse provincie is onderverdeeld in meerdere afdelingen, die telkens een eigen activiteitenkalender hebben. Een nationaal VVF-centrum voor Familiegeschiedenis en talrijke provinciale VVF-centra bieden de zoekende genealoog een ruim assortiment aan gespecialiseerde documentatie, bronnenmateriaal, digitale databanken, ... om met succes zijn hobby te beoefenen. Als lid kan men om het even waar in Vlaanderen genieten van de voordelen van het lidmaatschap. Los van eventuele tijdschriften verstuurd door gewestelijke afdelingen, ontvangt elk lid het VVF-tijdschrift “Vlaamse Stam” en “Genealogie en heraldiek in Vlaanderen”. Voor concrete informatie omtrent de werking van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde en de lidmaatschapsvoorwaarden verwijzen wij graag naar de landelijke website van de VVF. U vindt er tal van wetenwaardigheden over de genealogie en heraldiek. Met talrijke links naar aanverwante webpagina’s verschijnt het nationaal genealogisch landschap er virtueel op uw beeldscherm. Zijn uw ‘roots’ echter verbonden met de Westhoek, of is onze regio net uw uitvalsbasis, dan verwelkomen wij u graag. Wij voegen er bij voorbaat aan toe dat uw lidmaatschap van groot belang is voor onze werking, en onrechtstreeks zelf voor de verdere ontwikkeling van onze gratis raadpleegbare bestanden. Op onze website en in ons mededelingenblad “Merghelynck” verneemt u meer bijzonderheden over de werking van onze afdeling en krijgt u een overzicht van interessante publicaties. Elders op onze site vindt u relevante genealogische wetenswaardigheden over de Westhoek zich op.
} 08
Praktisch: Voorzitter: Noël Boussemaere, Bloemendale 6, 8904 Boezinge, tel. 057 422 985, noel.boussemaere@skynet.be Secretaris: Joël Snick, Schipstraat 13, 8900 Ieper, tel. 057 207 571, joel.snick@telenet.be Penningmeester: Stefaan Lazoore, Oude Veurnestraat 34, 8900 Ieper, tel. 057 218 779, stefaan.lazoore@skynet.be Website: plaatselijk: www.vvf-westhoek.be nationaal: www.svvf.be Abonnementsgeld Vlaamse Stam en Genealogie en Heraldiek in Vlaanderen: 32 euro Ons plaatselijk blad “Merghelynck”: gratis voor onze leden en 2,50 euro voor niet-leden. Lokaal en bibliotheek: Lange Torhoutstraat 29, 8900 Ieper
Gidsenkring } West-Vlaamse Ieper-Poperinge-Westland De Gidsenkring: een vereniging met een hart voor Ieper! De vereniging heeft zowel aan gidsen als niet-gidsen een hele reeks voordelen te bieden. Boeiende voordrachten van gerenommeerde sprekers en degelijk uitgewerkte uitstappen vullen telkens weer het programma. Verscheidene onderwerpen zullen u ongetwijfeld weten te boeien. Ieder lid krijgt het tweemaandelijkse tijdschrift Gidsenkroniek Westland toegestuurd. Daarin staat praktische informatie over spreekbeurten, uitstappen of manifestaties, en interessante bijdragen over één of ander aspect van onze regio. Ongetwijfeld zult u zo ons rijk cultuurhistorisch patrimonium beter leren kennen en smaken. Bent u van de streek? Komt u er wonen of werken? Of wilt u de band met de streek behouden? Met het lidmaatschap van de gidsenkring blijft u zeker geworteld in het Westland. Als lid kunt u ook telkens tegen een vriendenprijsje mee op uitstap: bekende en minder bekende hoekjes worden voor u met zorg gekozen door gediplomeerde gidsen, die dan ook zelf de trip met veel deskundigheid begeleiden. Eenmaal per jaar ontvangt u daarenboven een heel verzorgd Provinciaal Jaarboek over een onderwerp dat zich wat ruimer dan de eigen regio aanbiedt. Voorbeelden? Een themaboek rond G. Gezelle en een rijk geïllustreerde uitgave rond houtsculpturen in West-Vlaamse kerken, de neogotiek in onze provincie, maritieme monumenten aan zee, België tijdens de Nederlandse periode… Bovendien zijn wij ook lid van de F.T.G. (Federatie van Toeristische Gidsengroeperingen in Vlaanderen) wat onze werking ook een ruimer perspectief biedt. Uiteraard verzorgen wij al sinds 1964 de toeristische rondleidingen in stad en streek. Als ambassadeurs van de stad promoten wij Ieper als één van de meest aantrekkelijke steden in Vlaanderen.
Praktisch: Voorzitter: Contactpersoon: Contactadres: Telefoon: E-mail: Lidmaatschap: Voordelen:
Bertin Quaghebeur Bertin Quaghebeur Izegrimstraat 70 057 206 593 bertin.quaghebeur@skynet.be 15 euro Tweemaandelijkse kroniek, gratis provinciaal jaarboek, gratis bijwonen avondactiviteiten, kortingen op de uitstappen.
09 {
} Stadsarchief Ieper Het huidige Stadsarchief werd op 4 november 1991 opgericht. Het is de opvolger van het tijdens de Eerste Wereldoorlog (22 november 1914) vernielde oorspronkelijke archief. Het Stadsarchief zorgt voor het verzamelen, het bewaren en het archiveren van cultuurhistorische en administratieve documenten, stelt deze aan de stedelijke administratie en aan het brede publiek ter beschikking en ondersteunt het regionaal historisch en genealogisch onderzoek. De leeszaal van het Stadsarchief is vijf dagen per week open voor het publiek. Het personeel oriĂŤnteert de lezers die zelf de opzoekingen verrichten. Een aantal broze documenten is enkel in kopievorm (fotokopie, microfilm, digitaal) raadpleegbaar. Het Stadsarchief beschikt over ongeveer 1300 strekkende meter archief met als kern de gemeentearchieven van de stad Ieper en haar tien deelgemeenten. Voorts bewaart het Stadsarchief de archieven van de Kasselrij Ieper (15de - 18de eeuw). Deze zijn door het Algemeen Rijksarchief voor dertig jaar in bewaring gegeven. Het Stadsarchief herbergt verder een aantal kleinere kerkarchieven, archieven van personen en verenigingen en een collectie kaarten en plannen. Als historisch en genealogisch centrum beschikt het Stadsarchief ook over een ruime wetenschappelijke bibliotheek, een fototheek, een aanzienlijke collectie oude kranten, affiches, bidprentjes en rouwbrieven. Het Stadsarchief geeft regelmatig kleinere publicaties uit, organiseert samen met andere culturele diensten tentoonstellingen en begeleidt de stedelijke administratie bij het bewaren en digitaliseren van documenten. Vermoedelijk begin 2009 verhuist het Stadsarchief naar de voormalige Picanolsite langs de Polenlaan.
Praktisch: Adres: Telefoon: E-mail: Website:
} 10
Lange Meersstraat 9, 8900 Ieper 057 239 440 Stadsarchief: archief@ieper.be (archivaris Rik Opsommer) Modern en dynamisch archief: modern.archief@ieper.be (archivaris Katlijn Vanhee) www.ieper.be
} Stadsbibliotheek Ieper Wie bij het woord bibliotheek aan een stille en doodse ruimte vol uitleenbare boeken denkt, is al een hele tijd niet meer bij ons over de vloer geweest. Wij streven ernaar om een actief centrum van informatie, kennis en cultuur te zijn, een gezellig drukke ontmoetingsplaats voor jong en oud. Wat we je daarbij aan klassieke en nieuwe media te bieden hebben, is te veel om op te noemen. Een willekeurige greep uit ons aanbod: een ruime keuze aan literatuur uit Vlaanderen, Nederland en de wereld, hobbyboeken en liefdesromans, thrillers en sportboeken, kranten en tijdschriften, taalcursussen en studieboeken, gedichten en kookboeken, jeugdromans en grootletterboeken, cd’s en cd-rom’s, dvd’s en internet... Maar naast deze rijke collectie is er nog veel meer. Je kan de krant komen lezen, mensen ontmoeten in een ontspannen sfeer, informatie zoeken in de leeszaal of op het internet, met de klas de zolderquiz komen spelen, verteluurtjes meepikken, meedoen aan de poëtische winterwandeling, fietsen tussen teksten of genieten van onze muzikale avond... Er is een leesgroep, een stripotheek, er is de Kinder- en Jeugdjury, boeiende keuzelijsten rond een bepaald thema of genre... En wie in de geschiedenis van stad Ieper en streek wil duiken, kan alvast bij ons van start! De hoofdbibliotheek is gevestigd in de Sint-Jansstraat 9 in Ieper. De stripotheek kan je vinden in de Crescendostraat. Vermoedelijk begin 2009 verhuist de bibliotheek naar de voormalige Picanolsite langs de Polenlaan. Daarnaast zijn er nog uitleenposten in Boezinge, Elverdinge en Vlamertinge.
Praktisch: Adres: Sint-Jansstraat 9, 8900 Ieper Telefoon: 057 239 420 E-mail: bibliotheek@ieper.be Website: www.ieper.be
11 {
} Stedelijke Musea Ieper Ieper telt 5 eigen musea. Een bezoek aan alle musea van Ieper geeft de bezoeker de kans een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van deze stad en streek.
Het Stedelijk Museum (opgericht in 1828) illustreert Iepers rijke (kunst)geschiedenis aan de hand van schilderijen, prenten, foto’s, beelden en objecten en dit vanaf de middeleeuwen. Parel aan de kroon zijn de wondermooie pastels van Louise Dehem. Via tijdelijke tentoonstellingen worden bepaalde thema’s uitvoerig belicht.
Het Hotel-Museum Merghelynck (opgericht in 1894) is een als museum ingericht herenhuis van een rijke belastingontvanger uit de 18de eeuw. Rijkelijk gedecoreerde stijlkamers wisselen elkaar af: salon, keuken, slaapkamer, enz.
Het Museum Godshuis Belle (opgericht in 1962) toont een selectie van de kunstschatten eertijds bewaard in de talrijke godshuizen, die nu ressorteren onder het OCMW. In de kapel van het Godshuis Belle worden de oudste schilderijen in stedelijk bezit getoond waaronder een paneel uit 1420: het grafmonument van Yolande Belle.
} 12
Het Onderwijsmuseum (opgericht in 1990) schetst de geschiedenis van het onderwijs van de middeleeuwen tot heden, in het decor van de voormalige Sint-Niklaaskerk. Het museum omvat ook twee reconstructies van een klas zo’n driehonderd jaar geleden en een klas van omstreeks 1930. In de doe-ruimte kan je zelf proberen hoe hard de banken waren en hoe het was om met een griffel op een lei te krassen. Na de brand van het dak in 2005 wordt het museum heropend in 2007.
Het In Flanders Fields Museum (opgericht in 1998), de erfgenaam van het Herinneringsmuseum “Ypres Salient 1914-1918”, is een multimediaal museum over Ieper tijdens de Eerste Wereldoorlog. De bezoeker aan dit interactieve museum reist terug naar de ‘Grote Oorlog’ van 1914-1918 en maakt geschiedenis zèlf mee, als soldaat of verpleegster, als inwoner van Ieper... De verwoesting van een hele streek en de gruwel die deze oorlog met zich meebracht wordt getoond, maar ook de hoop en de heropstanding van de stad Ieper. Historische voorwerpen, suggestieve klank- en lichtevocaties, documentaire films en maquettes wisselen elkaar af. Het Documentatiecentrum van de musea verzamelt in eerste plaats documentatie met betrekking tot de Eerste Wereldoorlog. Doordat alle expertise over dit thema samengebracht wordt, wordt het Documentatiecentrum meer en meer genoemd als referentiecentrum in België voor al wie zicht bezighoudt met de Eerste Wereldoorlog. Je vindt er een collectie boeken, foto’s, kaarten, tijdschriften en documenten i.v.m. Ieper en de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast is er uitgebreide informatie over Ieperse kunstenaars, artiesten die in Ieper gewerkt hebben en de zeer uitgebreide bibliotheek van het onderwijsmuseum (meer dan 16.000 boeken). De Vrienden van het In Flanders Fields Museum Een VIFF-lidmaatschap geeft gratis toegang tot het museum, gratis abonnement op het In Flanders Fields Magazine, 10% korting op alle producten in de shop, gratis toegang of belangrijke reductie voor een aantal activiteiten, waaronder de jaarlijkse feestelijke nocturne voor de Vrienden van het In Flanders Fields Museum, uitnodiging voor alle activiteiten van het IFFM en de andere stedelijke musea van Ieper. De Vriendenkring heeft een eigen bestuur en een eigen werking, naast de actieve deelname aan activiteiten van het museum. Voorzitter van VIFF is Gilbert Ossieur. De vereniging telt momenteel ruim 300 leden. Contact: www.vriendeninflandersfields.be
Praktisch: Adres: Janseniusstraat 9, 8900 Ieper Telefoon: 057 239 450 E-mail: stedelijke.musea@ieper.be Website: www.ieper.be www.inflandersfields.be
13 {
} Erfgoedcel Ieper Erfgoedcel Ieper wil zoveel mogelijk Ieperlingen warm maken voor hun erfgoed. Want dat erfgoed is de sleutel naar fascinerende verhalen over het verleden. Wie wordt er niet gecharmeerd door de Ieperse Vestingen? Wie vergelijkt het huidige straatbeeld niet graag met foto’s van jaren geleden? Wie is er niet benieuwd naar de geschiedenis van de eigen straat en de eigen voorouders? Met al die sporen uit het verleden, immateriële en materiële, wil de erfgoedcel aan de slag. Via tentoonstellingen, publicaties, websites, evenementen… wil Erfgoedcel Ieper het Ieperse verleden laten herleven. Andere projecten zijn meer gericht op beheer, onderzoek en bewaring van het erfgoed. Bijzondere aandacht gaat uit naar erfgoed dat op één of andere manier bedreigd wordt of onvoldoende bekend/bemind is bij het publiek. Naar blinde vlekken in het erfgoedveld dus. Erfgoedcel Ieper doet dit niet alleen. Integendeel! Om het erfgoed een duurzame toekomst te geven, is er een breed draagvlak nodig. Daarom werkt de Erfgoedcel liefst met zoveel mogelijk erfgoedpartners samen (professionelen én vrijwilligers), zodat er langzamerhand een breed netwerk van erfgoedzorgers in de regio kan ontstaan. Erfgoedcel Ieper zet projecten op met de Ieperse musea, het Stadsarchief, de heemkringen, privé-verzamelaars, verenigingen die volkscultuur beoefenen… Heeft u zelf ook een erfgoedproject in gedachten waar u ondersteuning bij kunt gebruiken? Aarzel dan niet om ons te contacteren. We zetten u graag op weg. Erfgoedcel Ieper leent ook materiaal uit (fotocamera, minidisc…) aan onderzoekers. Of misschien kunt u ons helpen. In het kader van haar projecten gaat Erfgoedcel Ieper regelmatig op zoek naar erfgoed (getuigenissen, vlaggen, foto’s…) en vrijwillige medewerkers. Onze recentste oproepen zijn terug te vinden op de website onder ‘projecten’. Praktisch: Erfgoedcoördinator: Eva Wuyts Efgoedcommunicator: Margaretha Van Huele Contactadres: Yperley, Sint-Jacobsstraat 1, 8900 Ieper Telefoon: 057 239 312 E-mail: erfgoedcel@ieper.be Website: www.erfgoedcelieper.be Nieuwsbrief: Stuur een e-mail naar erfgoedcel@ieper.be
} 14
} Geheugen van Ieper De grote drama’s van het wereldtoneel en de kleine gebeurtenissen op het dorpsplein. Het Ieperse verleden ligt weer vers in ieders geheugen. De stad Ieper heeft een website ontwikkeld waarmee je handig kunt zoeken doorheen negentiende-eeuwse en twintigste-eeuwse kranten en ander papieren erfgoed: www.geheugenvanieper.be. Archiefstukken worden letterlijk tot in de huiskamer gebracht. Geheugen van Ieper is een bijzonder werkinstrument voor onderzoekers en een leuke verrassing voor al wie in en om Ieper woont. Nooit voorheen waren historische kranten zo eenvoudig te raadplegen. Wie zich op basis van kranten in het verleden wou verdiepen, had tot voor kort geen andere keuze dan alle dag- en weekbladen één voor één te doorbladeren op zoek naar dat ene artikeltje dat misschien verheldering kon brengen. Met Geheugen van Ieper kan alles voortaan veel vlotter. Via het web kan je snel doorheen de gedigitaliseerde kranten zoeken. Je tikt gewoon je zoekterm in en enkele seconden later worden alle artikels waar het woord of de naam in voorkomt netjes opgesomd. Leuk is ook dat je de kranten kunt doorbladeren en het artikel in zijn oorspronkelijke ‘look and feel’ kunt lezen, alsof je de krant zelf vast hebt. En dat terwijl de authentieke kranten veilig en wel in hun zuurvrije dozen in het archief bewaard blijven. Via Geheugen van Ieper wordt graven in het verleden van de eigen familie of streek bijzonder gemakkelijk. Het archief van Ieper bezit een heel waardevolle verzameling dag- en weekbladen, ook uit de 19de en begin 20ste eeuw. Omdat het ongeveer de enige documenten zijn die de Eerste Wereldoorlog overleefden, zijn ze uitermate interessant voor al wie zich in de lokale en regionale geschiedenis wil verdiepen. Kranten vormen een unieke historische bron van informatie over alle facetten van het maatschappelijke leven: politiek, sportuitslagen, jubilea, marktprijzen, overlijdensberichten, criminaliteit, cultuur… Momenteel kan je op Geheugen van Ieper bladeren door meer dan duizenden bladzijden uit ‘De Toekomst’, ‘Het Nieuwsblad van Yperen’, ‘De Strijd/la Lutte’, ‘De Kunstbode’ en ‘De Weergalm’, ‘Journal D’Ypres’, ‘Gazette van Yperen’, ‘L’Opinion’ en ‘ Het Weekblad van IJperen’. Geheugen van Ieper is een initiatief van de stad Ieper in het kader van het erfgoedconvenant afgesloten tussen de Vlaamse Gemeenschap en de stad Ieper. Dit project werd gerealiseerd door Erfgoedcel Ieper in samenwerking met Stadsarchief Ieper, Stedelijke Openbare Bibliotheek Ieper en Stedelijke Musea Ieper.
Praktisch: Website: www.geheugenvanieper.be
15 {
} Vestingwacht Ieper zou Ieper niet zijn, zonder de vestinggordel rondom de stad. Als stille getuigen trekken ze de aandacht op een rijkgevuld verleden als vestingstad. De aarden en later stenen versterkingen bepalen al sinds de 12de eeuw voor een groot stuk de identiteit van de stad die lange tijd een militair bolwerk was. Iedereen die Ieper verlaat of binnengaat, wordt nog steeds geconfronteerd met de strategische versterkingen die Lodewijk XIV in de 17de eeuw door Vauban liet bouwen. Vandaag hebben de vestingen als uniek historisch natuurgebied vooral een recreatief nut. Erfgoedcel Ieper wil zoveel mogelijk Ieperlingen actief betrekken bij dit unieke monument. Sinds de zomer van 2005 wandelen vrijwilligers geregeld op de vestingen om de verhalen levend te houden, toe te kijken of het monument er verzorgd bijligt, bezoekers te informeren... Zo wil de Vestingwacht zich inzetten voor een optimale beleving van dit waardevolle erfgoed. Regelmatig lanceren ze ook een Tip van de Vestingwacht. Heb jij een hart voor de vestingen? Wil jij graag je steentje bijdragen om dit monument de zorg te geven die ze verdient? Een twintigtal mensen zijn al aangesloten maar er kan altijd nog iemand bij! De Vestingwacht is een initiatief van de stad Ieper in het kader van het erfgoedconvenant afgesloten tussen de Vlaamse Gemeenschap en de stad Ieper. Dit project werd gerealiseerd door Erfgoedcel Ieper in samenwerking met de Gidsenkring, het Vestinggenootschap, het Lokaal Steunpunt Vrijwilligerswerk, Lokale Politie Arro Ieper en Stad Ieper: Groendienst & Milieu-educatie, Technische Dienst en Dienst Toerisme.
Praktisch: Contactpersoon: Chris Beel, Deken Delaerestraat 2, 8900 Ieper Contactadres: Erfgoedcel, Yperley, Sint-Jacobsstraat 1, 8900 Ieper Telefoon: 057 239 312 E-mail: erfgoedcel@ieper.be Website: www.erfgoedcelieper.be
} 16
}
verbeeldt ieper verbeeldt
westhoek
verbeeldt is een regionale beeldbank met bedreigd particulier beeldmateriaal over en in de zuidelijke Westhoek, dat samen met vrijwilligers wordt opgespoord, bewaard en ontsloten. Opzet van de beeldbank is het met de hulp van vrijwilligers in kaart brengen, inventariseren en centraal beheren van beeldmateriaal in privé-bezit over de CO7-gemeenten. Hiermee willen we voorkomen dat deze oude foto’s, postkaarten, dia’s, affiches... op termijn verspreid geraken en vernietigd worden of dat de verhalen en betekenissen die eraan verbonden zijn, verdwijnen. Met de hulp en inzet van de lokale bevolking willen we dit (zw)erfgoed voor het nageslacht bewaren in een beelddatabank die deels ontsloten wordt via een publiek toegankelijke website. Daarnaast wordt het verzamelde materiaal ook via gemeentelijke eindprojecten en andere initiatieven ontsloten en gevalideerd. Er is één portaalsite www.westhoekverbeeldt.be met 7 deelsites per gemeente waaronder ook ieper verbeeldt. westhoek
De basis voor de werking van ieper verbeeldt zijn de vrijwilligers. Zonder hun enthousiaste inzet en hulp is dit project onmogelijk. Omwille van de uitgestrektheid van het Ieperse grondgebied wordt Ieper in drie regio’s opgesplitst. De noordelijke regio bestaat uit Brielen, Boezinge, Elverdinge, Vlamertinge en Zuidschote; de zuidelijke regio uit Dikkebus, Hollebeke, Voormezele en Zillebeke. Ieper en Sint-Jan vormen samen de centrale regio. Per regio en per gemeente wordt een netwerk aan vrijwilligers opgestart die zelf kiezen op welke manier en wanneer ze meewerken: zo kunnen ze beelden opsporen, beelden digitaliseren met scanner en computer alsook de beelden beschrijven. Er zijn samenkomsten per dorp en per regio om de concrete manier van werken te bespreken. De praktische omkadering van deze vrijwilligers gebeurt door de twee projectcoördinatoren. De regionale beeldbank westhoek verbeeldt is een project van CO7 in samenwerking met Erfgoedcel Ieper en met steun van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Centrum voor Volkscultuur.
Praktisch: Contact: ieper verbeeldt - Dienst Cultuurbeleid/Erfgoedcel Ieper Yperley, Sint-Jacobsstraat 1, 8900 Ieper westhoek verbeeldt - tel. 0473 485 466 E-mail: westhoekverbeeldt@c07.be Website: www.ieperverbeeldt.be of www.westhoekverbeeldt.be
17 {
} Intergemeentelijke Archeologische Dienst In 2006 ging de Intergemeentelijke Archeologische Dienst ARCHEO7 van start. ARCHEO7 is een onderdeel van CO7, de projectvereniging waarbinnen 7 gemeenten samenwerken rond cultuur: Ieper, Poperinge, Heuvelland, Zonnebeke, LangemarkPoelkapelle, Vleteren, en Mesen. De intergemeentelijke archeologische dienst heeft tot doel een duurzame archeologische erfgoedzorg op lokaal vlak te organiseren en te promoten. ARCHEO7 maakt werk van het behoud en het beheer van het archeologische erfgoed op het grondgebied van de aangesloten gemeenten. De archeoloog verbonden aan de intergemeentelijke archeologische dienst heeft als taak om bemiddelend en facilitair op te treden ten aanzien van betrokken overheden en particulieren. Deze opdracht van ARCHEO7 is het gevolg van de resultaatsverbintenis die is afgesloten tussen CO7 en de Vlaamse Gemeenschap (R-O Vlaanderen). In ruil voor subsidies engageert de projectvereniging zich tot de creatie van een intergemeentelijke archeologische dienst met beleidsvoorbereidende en –opvolgende taken, terreinwerk en sensibiliserende en stimulerende taken.
} 18
Praktisch: Contactpersoon: Dieter Demey, Intergemeentelijk archeoloog ARCHEO7 Contactadres: Yperley, Sint-Jacobsstraat 1, 8900 Ieper Telefoon: 0473 460 178 E-mail: archeologie@co7.be
} Uitsmijter: wat is erfgoed? Er bestaat geen pasklare definitie. Erfgoed is een vlag die een rijke lading dekt. Het is een verzamelbegrip. Het staat voor alles wat we overerven van vorige generaties én wat we het bewaren waard vinden: gebouwen en monumenten, maar ook archeologische vondsten, kunstwerken, historische voorwerpen zoals eeuwenoude manuscripten, gebruiksvoorwerpen, foto’s, ... Erfgoed omvat ook minder tastbare dingen, zoals verhalen, tradities, feesten, liederen, dialecten, ... Of erfgoed de moeite waard is om te bewaren, te verzorgen, te documenteren en te laten zien, bepalen mensen zelf. Als een hele groep mensen dit doet, spreken we van cultureel erfgoed. Erfgoed kan een nieuw leven leiden als mensen het een plaats geven in hun eigen wereld. We staan er niet bij stil, maar ook vandaag maken we heel wat toekomstig erfgoed aan. Erfgoed evolueert voortdurend.
} Colofon Een uitgave van de stad Ieper en de Stedelijke Cultuurraad Ieper. Redactie & Coördinatie: Alexander Declercq Grafische Vormgeving: Frederik Pattyn Teksten & foto’s: De Werkgroep Geschiedenis van de Stedelijke Cultuurraad Ieper en de betrokken diensten.
September 2007
19 {
September 2007