Stad pakt nachtlawaai aan met slimme technologie

Zullen we stilletjes naar huis gaan?

Stad onderzoekt nachtlawaai

Kan je nachtlawaai vaststellen zonder dat iemand een melding doet? En zou je het kunnen verminderen zonder dat de politie moet ingrijpen? De stad Leuven zal het de komende maanden onderzoeken, en schakelt daarvoor slimme geluidsmeters en nudging in.

Leuven is een echte uitgaansstad. Fijn natuurlijk, maar het brengt ook nachtlawaai met zich mee. In 2020 ontving de Leuvense politie 2.639 meldingen van inwoners die gestoord werden in hun nachtrust. Dat is allerminst plezierig. Onderzoek toont bovendien aan dat aanhoudende geluidsoverlast gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Helena Schulpé, coördinator van het nachtlawaaiproject: ‘Nachtlawaai is vooral een probleem in de doortrekkersstraten: straten die mensen gebruiken om terug naar huis te gaan na hun avondje uit. In een ervan – de Naamsestraat – zal het onderzoek plaatsvinden.’

Geluidsmeters

‘We werken in twee fases. Eerst willen we het probleem zo goed mogelijk in kaart brengen. Daarom hangen we zeven geluidsmeters in de strook tussen het Heilige Geestcollege (huisnummer 35) en Kunstencentrum STUK. Die nemen geen gesprekken op – dat is bij wet verboden – maar ze zullen wel ieder nachtelijk geluid analyseren: wat is de geluidssterkte, hoe hoog of hoe laag klinkt het, hoe lang duurt het, is het afkomstig van het verkeer, van mensen, van muziek … ?’

‘Tegelijk zullen we ook de bewoners vragen om ons via een app te laten weten wanneer ze nachtlawaai ervaren. Niet elk geluid is namelijk storend. Een heel luid geluid dat maar heel kort duurt, zal je niet per se wakker maken. Omgekeerd kan een vrij stil, laag en langdurend geluid – basklanken bijvoorbeeld – je wel uit je slaap houden. Door de resultaten van de geluidsanalyse te combineren met de meldingen van de bewoners, kunnen we bepalen wat nu precies storend nachtlawaai is. En zodra we dat weten, kunnen we in een tweede onderzoeksfase nagaan welk effect nudgingtechnieken (zie kaderstuk) hebben op dat nachtlawaai.’

‘Stel dat een van de geluidsmeters nachtlawaai opvangt, dan kunnen we bijvoorbeeld de openbare verlichting dimmen’

Stille nacht

‘Van januari tot december 2022 zullen we verschillende nudgingtechnieken testen. Met real time nudges proberen we het probleem aan te pakken zodra het zich voordoet. Stel dat een van de geluidsmeters nachtlawaai opvangt, dan kunnen we bijvoorbeeld de openbare verlichting dimmen of van kleur laten veranderen. Onderzoek toont immers aan dat zacht of warm licht mensen kalmeert. Of we kunnen een boodschap op de grond projecteren, ‘Hou het alsjeblieft rustig in deze buurt’ of ‘Hier slapen mensen’. Of zelfs de verlichting in enkele huizen laten aanspringen. Dat maakt de lawaaimakers ervan bewust dat ze mensen uit hun slaap halen.’

‘Andere nudges zijn niet real time, maar proberen het nachtlawaai te voorkomen. Door de vele gebouwen van de KU Leuven lijkt de Naamsestraat ’s nachts wat verlaten en krijgen feestvierders misschien het idee dat lawaai maken geen probleem is. Daarom willen we de straat een meer bewoonde indruk geven: meer groen aanplanten, donkere hoekjes uitlichten, kunstwerken plaatsen … Zo zien passanten dat het om een gezellige woonbuurt gaat, en dat stimuleert hen hopelijk om zich rustig te gedragen.’

Nachtlawaai voorspellen

‘Maar we gaan meer doen dan enkel nudgingtechnieken testen. We zullen bijvoorbeeld ook nagaan wat het effect is van de weersomstandigheden of van evenementen op nachtlawaai. Zo zullen we steeds beter kunnen voorspellen wanneer de kans op nachtlawaai groot is, en dan kunnen we de politie meer laten patrouilleren of extra stewards inzetten. En stad en politie blijven natuurlijk ook – naast dit onderzoek – sterk inzetten op het sensibiliseren rond nachtlawaai.’

Meten is weten

‘Doordat we in de eerste onderzoeksfase enkel het geluid gaan monitoren, en in de tweede fase ook gaan ingrijpen, kunnen we heel goed nagaan wat effect heeft en wat niet. Helpt het om een boodschap te projecteren of om de verlichting aan te passen? Biedt een gezellige omgeving de oplossing? Of moeten we de politie meer laten patrouilleren? Tot nu toe is het gokken, maar met dit onderzoek zullen we weten wat echt werkt. En de lessen die we trekken uit dit project, kunnen we toepassen in andere straten die last hebben van nachtlawaai. Dat is ontzettend waardevol.’

Dit project kan rekenen op een subsidie van 183.740 euro van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen.

 016 27 23 71 | smart.city@leuven.be www.leuven.be/nachtlawaai

Wat is nudging?

Nudging betekent letterlijk: ‘een zetje geven’. Nudges zijn psychologische technieken die je op een simpele manier stimuleren om je gedrag te veranderen, vaak zonder dat je je daar zelf van bewust bent. Denk maar aan de vliegsticker die mannelijke plassers aanmoedigt om beter in het urinoir te mikken. Of aan Holle Bolle Gijs in de Efteling: die maakt het veel leuker om afval in de vuilnisbak te gooien, waar het hoort.

Een geluidsmeter in de Naamsestraat

Geluidsoverlast in 2020

3.386 meldingen

Moon 2.639 meldingen over nachtlawaai (tussen 22 en 6 uur) gemiddeld 285 meldingen per maand, met bell pieken in juni (359), juli (348), augustus (336), september (427) en oktober (517) veroorzaakt door buren (39,3%), straatlawaai volume-up (26,4%), (kot)feestjes (24,3%), horeca (3,3%), werven (1,9%) en andere (4,8%) calendar-alt vooral in de nachten van donderdag op vrijdag (475) en van vrijdag op zaterdag (472) map-marker-alt vooral in Leuven (2.343), Heverlee (447) en Kessel-Lo (437)

Geluidshinder melden

Je kunt geluidshinder melden bij de Leuvense politie op 016 21 06 10. Het nummer is dag en nacht bereikbaar.