inLVN
Professor geologie Robert Speijer
Op fossielenjacht in de stad
‘In het stadhuis krioelt het van de fossielen!’ Mensen die op zoek gaan naar fossielen, doen dat vaak in afgelegen groeves of op verre stranden. Maar ook in de stad kan je er heel wat vinden. Je moet alleen weten waar je moet kijken. LVN ging op fossielenjacht met Robert Speijer, professor geologie aan de KU Leuven. Startplaats: het Martelarenplein.
De professor tuurt even naar de donkergrijze tegels op het plein en steekt dan van wal: ‘We staan hier eigenlijk op een honderden miljoenen jaren oude zeebodem. Bijna elk wit brokje of vlekje in deze tegels was ooit een wezen dat leefde in die zee. Als zo’n wezen sterft, dan vergaan de weke delen heel snel. Bij de harde delen – de kalkschalen – gebeurt dat minder vlug. Die breken meestal in hele kleine stukjes en vormen stilaan een laag sediment of bezinksel op de zeebodem. Af en toe blijven ook grotere stukken of zelfs volledige schalen bewaard in het sediment. Dat zal harder en harder worden, totdat het uiteindelijk gesteente is. En wij graven dat gesteente – inclusief fossielen – op en gebruiken het als bouwsteen, stoeprand of, zoals hier, tegel.’
Tropisch België ‘De tegels op dit plein komen uit Vietnam. Maar je vindt dit
14
soort kalkgesteente – onder de naam blauwe hardsteen – ook in ons land.’ De professor wijst naar de gevelsteen van het station. ‘Kijk, die komt uit Wallonië. Hij is een goeie 350 miljoen jaar oud, en je vindt er allerlei fossielen in: schelpen, zeelelies, koralen …’ ‘Veel natuurstenen die je in Leuven aantreft, dateren uit het devoon en het carboon, zo’n 400 tot 300 miljoen jaar geleden. Ons ‘Belgische’ stukje aardkorst lag toen nog een heel stuk zuidelijker, ongeveer op de evenaar. Lekker warm dus, en de oceaan die ons continent toen overspoelde, bulkte van het leven. Je kan het vergelijken met de tropische koraalriffen die je vandaag bijvoorbeeld in de Caraïben en de Indische Oceaan vindt. In de miljoenen jaren daarna is dat stukje aardkorst heel traag vanaf de evenaar opgeschoven naar het noorden, tot waar het nu ligt. En zo komt het dat er zoveel fossielrijke gesteenten in de Belgische bodem zitten.’
Rood marmer We wandelen de lokettenzaal van het station in. Op de vloer ligt een roodbruine steen die je in oude huizen wel eens op schouwen en vensterbanken aantreft (foto 1). ‘Rood marmer’ in de volksmond, maar dat blijkt niet helemaal te kloppen. ‘Wat wij geologen marmer noemen, is een kalkgesteente dat onder hoge druk en temperatuur verandert en alle sporen
