Mozaïek - 2011 - juni

MOZAIEK STADSVERNIEUWING LEUVEN

EDITIE JUNI 2011 JAARGANG 7 NUMMER 2

RECENTE EVOLUTIES IN DE VAARTKOM MASTERPLAN | ENGELS PLEIN | TOEGANG KEIZERSBERG | HET OPENBAAR ENTREPOT VOOR DE KUNSTEN | DE HOORN | DE BALK VAN BEEL | DE WOONBOULEVAART | VANDER ELST | DE LATTEN | BURCHTSTRAAT

MOZAIEK-25_2011.indd 1

30/05/11 12:10

INHOUDSTAFEL pag. 02 pag. 06 pag. 12 pag. 13 pag. 14 pag. 16 pag. 17 pag. 18 pag. 19 pag. 20 pag. 22 pag. 23 pag. 24

Masterplan Het Engels Plein Keizersberg toegang Keizersberg park De Latten/woonboulevaart De Hoorn Vander Elst Balk van Beel Burchtstraat Parkeergebouw Waterview Openbaar Entrepot Europese subsidies/participatie Vaartkomopzondag

COLOFON Concept en realisatie Communicatie stadsvernieuwing stad Leuven Redactie Geert Antonissen, Karlien Stroeykens Fotografie Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Eric Dewaersegger Schepen van communicatie Els Van Hoof Directeur communicatie Alfons Verdyck Met dank aan Stad Leuven: dienst ruimtelijke ontwikkeling, sociale zaken, college van burgemeester en schepenen, AGSL, BUUR, Dijledal, A33 architecten, De Hoorn, Ghelamco, Ertzberg, Stéphane Beel architecten, Polo - ir. architecten (Michiel Vanhaverbeke), Jaspers-Eyers architecten, OPEK, West8, OMGEVING, Ontwerpbureau Pauwels Beeld pag. 01 West8 Verantwoordelijke uitgever College van burgemeester en schepenen

De Vaartkom Leuven boven water Beste Leuvenaar Het is geen toeval dat ook nummer 25 van de Mozaïek over de Vaartkom gaat. Na eerdere Mozaïeken over het stadsontwerp en de ruimtelijke uitvoeringsplannen wordt de Vaartkom nieuwe stijl steeds concreter. Het meest spraakmakende stadsvernieuwingsproject van Leuven uit zich vandaag al in de constructie van verschillende gebouwen en de opening van de Keizersberg. Maar daarnaast zijn ook de plannen voor het openbare domein - het fundament waarop een stadswijk functioneert - steeds concreter. Het overkoepelende masterplan is afgerond en vormt de basis voor verschillende nieuwe projecten. Het Engels Plein bijvoorbeeld kan volgend jaar verbouwd worden en zal het hele gebied opnieuw definiëren en de ontwikkeling van het gebied vorm geven.

In deze Mozaïek krijg je naast de plannen voor het publieke domein ook een overzicht van een reeks privéprojecten die ieder met hun eigenheid het karakter van de Vaartkom mee gaan bepalen.

De hoop en de ambitie om een nieuwe stadswijk te bouwen, wordt zo stilaan realiteit, ook al zal het ongetwijfeld nog vele jaren duren eer alles gerealiseerd is. Gelukkig maar, want een stad kan best niet te snel groeien als we willen bespaard blijven van teveel groeipijnen.

Reacties op deze Mozaïek zijn zoals altijd welkom op infohuis@leuven.be.

Vriendelijke groeten Communicatie stadsvernieuwing Leuven

Contactgegevens Communicatie stadsvernieuwing Stadskantoor Professor Van Overstraetenplein 1 B-3000 Leuven infohuis@leuven.be, tel. 016 272 272 Meer info: www.leuven.be/stadsvernieuwing Volgend nummer Augustus 2011

2 MOZAIEK-25_2011.indd 2

30/05/11 12:10

Masterplan publieke ruimte Vaartkom Eenheid in verscheidenheid Wat is een masterplan?

Het masterplan legt vast hoe de publieke ruimten in de Vaartkom moeten evolueren om straks een mooi geheel te vormen.

Daarom tracht de stad ook de privépartners te overtuigen om de visies van het masterplan op hun privédomein toe te passen. De regels van de verschillende ruimtelijke uitvoeringsplannen zijn al sturend, maar je krijgt toch een win-win situatie als private en publieke ontwerpen feilloos op elkaar aansluiten.

Het ringlandschap Het gebied tussen de kantoorzones moet in de toekomst goed aansluiten op het bestaande Joanna-Maria Artoisplein (voornamelijk bekend als verkeersafwikkelaar). De verschillende ruimten dienen ook zo ingericht te worden dat ze na de kantooruren geen dode plekken worden. Daarom zullen er ondermeer (visuele) verbindingen naar de binnenstad en het station komen.

Het Keizersberglandschap De Keizersberg, met het Engels Plein aan de voet, vormt de groene ruimte van de Vaartkom. Het weelderige groen van de Keizersberg loopt door op het Engels Plein. Door de bundeling van de weginfrastructuur onder de viaduct, kan een groot deel van het Engels Plein een groene sfeer uitademen.

Het Dijlelandschap met het Dijlepad Het gebied tussen de grootschalige Vaartkom en het historisch stadscentrum heeft een dubbele functie.

Het maakt deel uit van het voetgangers- en fietsnetwerk en vormt tegelijk een groene ontspanningsruimte voor de buurtbewoners.

© West8

Waarom is dit nodig?

Het masterplan verfijnt het eerder uitgevoerde stadsontwerp van BUUR en de ruimtelijke uitvoeringsplannen van de stad. Het focust voornamelijk op de ruimten tussen de gebouwen door de historische kwaliteiten van het gebied (zoals de aanwezigheid van het water) te versterken en nieuwe kwaliteiten (zoals nieuwe verbindingen) toe te voegen.

Daarom doet het masterplan uitspraken over welke functies waar kunnen, welk beeld de Vaartkom moet uitstralen enz. Concreet vertaalt zich dat in verkeersplannen, groenaanleg, materiaalgebruik enz. Hierdoor moet het gebied een eigen identiteit uitstralen. Toch is de Vaartkom niet homogeen. Het masterplan definieert vier zones (landschappen) die weliswaar op elkaar afgestemd worden, maar elk duidelijk een eigen gezicht krijgen.

Het Vaartkomlandschap Door zijn grootschaligheid en de specifieke industriele materialen is de vaartkom het visitekaartje van de buurt. De publieke ruimte moet flexibel genoeg zijn om niet alleen plaats te bieden aan kleinschalige activiteiten als terrasjes en visplekken, maar moet ook tijdelijke grootschalige activiteiten als theater, circus enz. mogelijk maken.

3 MOZAIEK-25_2011.indd 3

30/05/11 12:10

Masterplan I groen

Masterplan I verkeer

Door het vergroenen van het Engels Plein, de twee nieuwe parken (Sluisstraat en Tweewaters), een hele reeks kleinere ingrepen en vooral het openstellen van de Keizersberg, krijgt de vaartkom er ca. 10 ha. groene ruimte bij. Al dat groen verhoogt niet enkel de leefbaarheid, maar geeft ook structuur aan het gebied. Zo zorgen nieuwe bomenrijen voor groene linken tussen verschillende stadsdelen of typeren bepaalde grote bomen verblijfszones.

Door een reeks aanpassingen aan de verkeersinfrastructuur komen er een aantal nieuwe, kwalitatieve voetgangersruimten zoals de parken, een deel van het Engels Plein, de noordelijke kade en de vele pleinen.

De investeringen in al het groen hebben zowel een functioneel als ecologisch doel. Op het functionele groen moeten de inwoners en passanten kunnen wandelen en spelen.

Concreet gaat het dan bijvoorbeeld over de graskussens op het Engels Plein of de speelvelden en –tribune in het park Tweewaters.

Het ecologisch groen – dat een hogere natuurwaarde heeft, water zuivert, dieren huisvest enz. – is geconcentreerd langsheen de Dijle, maar infiltreert op strategische plaatsen ook tussen de gebouwen.

Op de Keizersberg – de grootste groene long van de Leuvense binnenstad – heb je beide soorten.

De busverbinding tussen het station en het Engels Plein wordt geoptimaliseerd, ondermeer dankzij de uitbouw van het Engels Plein en een nieuwe brug over de vaart richting het Artoisplein.

Dit alles zorgt er ondermeer voor dat je in de vaartkom van de toekomst altijd op maximum 100 meter van een groene plek zal zitten.

Daarnaast komen er verschillende nieuwe verbindingsassen voor voetgangers en fietsers, voornamelijk tussen de historische binnenstad en de Vaartkom.

Voor het autoverkeer blijven de principes uit de ruimtelijke uitvoeringsplannen van kracht. Dit betekent dat het autoverkeer in de Vaartkom geconcentreerd wordt op het Engels Plein en de zuidelijke kade.

De rotatieparkings tenslotte worden voorzien aan het Engels Plein (350 stuks) en in de parking Minckelers (800 stuks). Per nieuwe woongelegenheid of kantoor moet men ook een vast aantal parkeerplaatsen voorzien.

Sluispark

4 MOZAIEK-25_2011.indd 4

30/05/11 12:10

Masterplan I water

De aanwezigheid van water zal in de toekomst maximaal benut worden. Het masterplan definieert grosso modo twee soorten watergebieden die elk hun eigen karakter ontwikkelen: de vaartkom zelf en de oevers van de Dijle.

1. Het versteend waterfront rond de vaart Rond de vaart wordt het versteende waterfront verder ontwikkeld. Het wordt dé publieke ontmoetingsplaats bij uitstek met een monumentaal karakter, terrasjes, de jachthaven en toegankelijke kades. Vooral op twee plaatsen wil men de waterbeleving versterken: op de zogenaamde “staart” van de vaartkom - waar de vaartkom overgaat in de vaart - en op het Entrepotplein voor het gelijknamige gebouw. Om dit te realiseren onderzoekt men ondermeer of trapconstructies mogelijk zijn die de kade met het water verbinden.

2. De oevers van de Dijle De oevers van de Dijle worden, waar mogelijk, groen. Ook hier kunnen trappen (in gras) de verbinding met het water versterken. Deze trappen zullen vooral in de verblijfsplekken aangelegd worden. Concreet gaat het over het park Tweewaters, het park Sluisstraat en het activiteitenplein bij de Molens Van Orshoven. Andere trappen naar de Dijle kunnen aangelegd worden aan de Terclaversite.

3. Bruggen Door het openleggen van de Dijle komen er ook meer dan 10 voornamelijk voetgangers- en fietsersbruggen bij. De meeste exemplaren zijn licht gebogen en overbruggen de Dijleoevers. Zo markeren ze het water en versterken ze de link tussen beide zijden. De nieuwe brug over de vaart tussen het Engels Pein en het Artoisplein voor auto’s, bussen en fietsers, zal er gelijkaardig uitzien.

opdrachtgever stad Leuven

ontwerpers OMGEVING cvba i.s.m. OKRA landschapsarchitecten bv en Atelier Ruimtelijk Advies bvba

medefinancier INTERREG IVB NWE programma Functioneel groen

afbeeldingen © OMGEVING cvba

5 MOZAIEK-25_2011.indd 5

30/05/11 12:10

6 MOZAIEK-25_2011.indd 6

30/05/11 12:10

Een nieuwe identiteit voor het Engels Plein

Nog niet zo heel lang geleden was het Engels Plein bezaaid met sporen en treinen. Het was een belangrijke link tussen het spoorverkeer en de watergebonden industrie aan de Vaartkom. Sinds de laatste fabrieken er hun deuren sloten is de plek weggedeemsterd en doet ze vooral nog dienst als ongeorganiseerde parking en potentiële filmlocatie voor de Sopranos.

Het is dan ook geen vanzelfsprekend stadsdeel. Het plein vormt de schakel tussen een hele reeks determinerende buren zoals de Keizersberg, de “blokken” van de noordoever van de Vaartkom en het kanaal zelf. Op de koop toe scheert de viaduct van de ring over een deel van het plein.

Om het Engels Plein terug in het stadsweefsel te integreren is er heel wat werk nodig. Reeds in het stadsontwerp van BUUR in 2005 stond de optie om deze plek terug een functie te geven door het autoverkeer van de noordoever van de Vaartkom naar hier af te leiden. Zo had dit stadsdeel weer een positieve bestaansreden en kon de oever van de Vaartkom zelf autovrij worden.

bouwheer stad Leuven medefinancier INTERREG IVB NWE programma Functioneel groen ontwerpers West8 Belgium i.s.m. Snoeck en Partners, Bas, Dirk Jaspaert, ERM TRITEL afbeeldingen © West8 start bouwwerken vermoedelijk begin 2012

Geheel in de geest van het masterplan zal het Engels Plein een identiteit krijgen die complementair is met de directe omgeving: in dit geval de groene Keizersberg, de fantastisch aan het water gelegen noordoever en het toekomstige plein voor het Openbaar Entrepot.

Het beroemde landschapsbureau West8 speelde hier het best op in en won de ontwerpwedstrijd door het Engels Plein opnieuw intensief en stedelijk te maken, maar tegelijk oog te hebben voor de menselijke maat. Zij overtuigden de jury vooral door twee grote uitgangspunten uit te spelen: het verplaatsen van de rijweg onder de viaduct en de inplanting van een belangrijke groenzone.

Het “harde karakter” van het Engels Plein wordt niet verdoezeld, maar letterlijk opzij geschoven en verzacht door de inbreng van leefbare en menselijke elementen (groenkussen, bomen, autoluwe gebieden...) die er een aangenaam gebied van maken.

Zo krijgt het Engels Plein een nieuwe identiteit in het verlengde van zijn verleden en in rijm met de ontwikkelingen van het op de toekomst gerichte masterplan.

7 MOZAIEK-25_2011.indd 7

30/05/11 12:10

Het landschapsbureau West8 heeft in zijn ontwerp het gemotoriseerd verkeer niet alleen verplaatst naar het Engels Plein, maar het hele concept ook versterkt door het autoverkeer ook nog eens onder de viaduct te bundelen.

De voordelen van dit systeem zijn onmiskenbaar. De autobestuurder krijgt een intrigerende plek om (rustig) door te rijden en de open ruimte naast de viaduct wordt verkeersarm.

Vooral in het aan de vaartzijde gelegen gedeelte, zal er groen komen in

de vorm van bomen en “groene kussens”. Zo zal deze plek het hele jaar door groen en op mensenmaat zijn in een stuk stad dat verder vrij intens gebruikt zal worden. Daarnaast blijft er aan de Vaartzijde nog ruimte voor een vijftal bushaltes.

De poorten tot het Engels Plein © OMGEVING

Specifieke ligging weg creëert veel mogelijkheden

Wie vanuit de Mechelsestraat naar de Vaartkom komt gereden, zal duidelijk merken dat hij of zij een specifiek stadsdeel nadert. Het kruispunt ter hoogte van Glasblazerijstraat krijgt een nieuwe aankleding die aansluit bij het nieuwe karakter van de buurt. De weg zwenkt richting het Engels Plein en een deel van de huidige asfaltvlakte wordt groen ... en dat alles in een kader van monumentale gebouwen.

Daarenboven vereenvoudigt en veraangenaamt de versmalde rijweg de oversteek voor voetgangers die via de Tramweg (wandelpad) naar de Keizersberg willen.

Automobilisten die richting station willen, kunnen nog steeds over de zuidoever van de Vaartkom rijden, maar het leeuwendeel van het autoverkeer zal via de achterzijden van het Openbaar Entrepot en het voormalige DAVA gebouw gaan. Hiervoor gaat men een hoek van de Keizersberg afgraven. Deze werken gebeuren samen met de bouw van de nieuwe toegangstrappen naar de Keizersberg.

Aan de vaartzijde komt er op halflange termijn een nieuwe brug richting het Joanna-Maria Artoisplein. Deze is nog in volle studie.

8 MOZAIEK-25_2011.indd 8

30/05/11 12:10

Duurzaam in verschillende opzichten Door al het gemotoriseerde verkeer onder de brug te plaatsen krijgt de zijde aan de blokken extra ruimte die grotendeels ingegroend kan worden. Hierdoor zal het Engels Plein voor het eerst in zijn geschiedenis een aangename verblijfsplek worden.

Groenkussens houden water langer vast

Duurzame, gestandaardiseerde borduurstenen

Kasseistenen uit Wallonië

Op het Engels Plein wordt zuinig omgesprongen met de verharde, niet waterdoorlatende oppervlakten.

Om het water later langer vast te houden, voorziet men opvallend veel groene, waterdoorlaadbare oppervlakten.

Naast de copieus ingeplante bomen (zie volgende bladzijde) vallen vooral de grote, licht bolvormige graskussens op. Ze zijn niet alleen interessant voor de verwerking van regenwater, maar bepalen ook het groene en leefbare karakter van deze zijde van het Engels Plein.

De keuze voor natuurstenen boordstenen is zowel duurzaam als esthetisch.

Deze steensoort gaat lang mee en zorgt voor een duidelijke grens tussen de harde en zachte ruimten. Door hun ronde vormen en warme uitstraling sluiten ze ook aan bij de oude en nieuwe materialen uit de omgeving (rode baksteen, platinen …). Omdat natuursteen niet goedkoop is, is het ontwerp zo opgesteld dat men alle bochten kan realiseren met standaard stenen.

Zo hoeft men geen dure bestellingen te doen voor stenen op maat en is er weinig afval bij de plaatsing.

De kasseistenen die de lokale wegen plaveien – Belgische Grez – zijn afkomstig van de overzijde van de taalgrens. Door hun sterkte en mooi verouderingsproces zijn ze niet enkel duurzaam, maar passen ze ook in de oorspronkelijke sfeer van het Engels Plein. Het vele ijzer in deze steen geeft een roestkleurige, warme glans die past bij de identiteit van de Vaartkom waarin de rode baksteen en het roestend staal van de treinsporen, een wezenlijk onderdeel vormen van het (voormalig industrieel) gebied.

9 MOZAIEK-25_2011.indd 9

30/05/11 12:10

Platanen

Zwaluwen Bomen spe spelen een belangrijke rol in dit ontwerp. In totaal ko komen er bijna 300 exemplaren bij. Voornamelijk ranke, opgesnoeide platanen die niet namel alleen een mooi stedelijk beeld geven, maar allee ook gemakkelijk onderhoudbaar zijn en oo kunnen groeien in niet vanzelfsprekende, k stedelijke omstandigheden. Een bekende Leuvense platanenlaan is de voetgangersverbinding tussen het stadspark en het H. Hooverplein.

De bomen komen in het verlengde van de Keizersberg en lopen tot aan de vaart.

In de Vaartkom wonen nen niet enkel mensen, maar ook een kolonie huiszwaluuwen. Het is een van de zeldzame plaatsen in de stad waar deze dieead ren nog huizen. De stad heeft de vorige jaren twinwintig kunstnesten opgehangen in de Vaartkom. Deze waren dadelijk bevolkt. In overleg met het agentschap Infrastructuur (Vlaamse Overheid) zijn er dertig extra kunstnesten bijgeplaatst onder de viaduct van het Engels Plein. Op deze manier blijven deze insectenverslindende vogels (ze eten tot 9000 insecten per dag) in de omgeving van de Vaartkom leven.

Onder de brug

© West8

Onder de viaduct - aan de kant van de Keizersberg - komt ruimte om te sporten en te spelen. Omwille van de specifieke eigenschappen van deze zone (de enorme pijlers, de flanken van de Keizersberg en de torenhoge façade van het nabijgelegen Waterviewgebouw) zullen vooral jongeren hier hun plek vinden. Wat er precies zal komen, is voorlopig niet duidelijk. Na overleg met buurtverenigingen en verschillende stadsdiensten is daarom beslist de voorlopige invulling van deze plek vrij rudimentair te houden. Zo kan de ruimte wel reeds gebruikt worden, maar gaan we vandaag geen toekomstige ontwikkelingen in de kiem smoren. Concreet starten er nu reeds grondwerken die ondermeer de verschillende hoogteverschillen overbruggen en komt er basisinfrastructuur als vloeren, banken en verlichting. Daarnaast organiseert men ook in één beweging de noodzakelijke verbindingen naar nieuwe en bestaande fiets- en wandelpaden.

10 MOZAIEK-25_2011.indd 10

30/05/11 12:10

Werven De komende maanden zal de Vaartkom gekenmerkt worden door verschillende werven: een overzicht.

Balk van Beel 2011-2013 pag. 18

Vander Elst 2011-2012 pag. 17

De Hoorn 2011-2012 pag. 16 Engels Plein 2012-2013 pag. 6

Waterview 2011-2013 pag. 20 Openbaar Entrepot 2011 pag. 22

De Latten 2011-2014 pag. 14

Nieuwe toegang Keizersberg en verbreding Wolvengang 2011 pag. 12

11 MOZAIEK-25_2011.indd 11

30/05/11 12:10

Keizersberg Via trappen bereikbaar vanaf het Engels Plein Samen met deze werken verbreedt men ook de Wolvengang (de weg achter het voormalige DAVA gebouw).

Aangezien het verkeer in de toekomst langs daar naar het Engels Plein zal rijden, moet een hoek van de Keizersberg worden afgegraven en opgevangen worden door een nieuwe keermuur. De huidige trappen verdwijnen er en maken dus plaats voor deze nieuwe trappenpartij.

Materiaal De ontwerpers kiezen voor hedendaagse materialen – als ruw gehouwen blauwe hardsteen voor de keermuren en de treden en zeer vlakke kasseien (platinen) voor de terrassen – die toch mooi samengaan met de bestaande historische materialen. opdrachtgever: stad Leuven ontwerpers: ontwerpbureau Pauwels Met steun van Europese Unie INTERREG IVB NWE programma ROI

Toegang bestaat uit drie delen De nieuwe toegang zelf is opgebouwd uit drie delen: het eerste deel zijn nieuwe trappen vanaf beneden, voor het tweede deel gebruikt men de bestaande Tramweg en tenslotte maakt men een nieuwe doorsteek dwars door de bestaande muren rond de abdij.

De nieuwe trappenpartij vertrekt op de hoek van de straten ‘Achter de latten’ en ‘Wolvengang’ en zal een hoogteverschil van negen meter overbruggen. Ongeveer halverwege en op het

Verbreden Wolvengang

bestaande keermuur door en loopt als pad verder door drie nieuwe openingen die gemaakt worden in de gemetselde boogvormen van de vestigingsmuur. Het pad volgt de helling van het terrein en sluit verder aan op de nieuwe paden die vorige zomer op de Keizersberg zelf al werden aangelegd.

doorsteek

tramweg

© ontwerpbureau Pauwels

Tramweg

einde komen twee uitkijkterrassen die allebei in de schaduw van een boom zicht bieden op de Vaartkom.

Het hoogste zweeft als het ware een beetje boven het talud.

De trappen monden uit op de bestaande Tramweg, het voetweggetje dat vandaag al op de flanken van de Keizersberg loopt. Vandaag leidt dit pad enkel naar de pijlers van de viaduct, maar dankzij een doorsteek door de twee muren die het park van Keizersberg omringen, komt er een link naar het nieuwe park bovenaan de heuvel. Een nieuwe trap breekt eerst de © ontwerpbureau Pauwels

Wie vandaag het park van Keizersberg wil bereiken vanuit de Vaartkom, moet eerst nog de stevige helling van de Burchtstraat trotseren om de toegang boven aan de Mechelsestraat te bereiken. Dat zal tegen het einde van dit jaar anders zijn. Half mei zijn namelijk de werken gestart aan een nieuwe toegang tot de Keizersberg die vertrekt vanaf de Vaartkom.

De inplanting – in de hoek tussen het Openbaar Entrepot en het voormalige DAVA gebouw – is strategisch gekozen. Het is een plek waar je nog een mooi zicht hebt op de Vaartkom.

trappen

12 MOZAIEK-25_2011.indd 12

30/05/11 12:10

Park Keizersberg open sinds oktober 2010

> De huidige hoofdingang bevindt zich bij de parking van de abdij zelf en is dwars door de historische muren aangelegd.

> In het park ligt er een nieuw netwerk van wandelwegen dat de bezoekers doorheen het park leidt.

v De boomgaard vol hoogstammige fruitbomen is hersteld. Het fruit trekt veel insecten aan, die op hun beurt als voedsel dienen voor allerlei vogels, vleermuizen en kleine zoogdieren.

Nieuwe infoborden bieden de bezoev kers soms verrassende informatie.

Het indrukwekkende Mariabeeld staat op een sokkel van vijf meter en is zelf bijna tien meter hoog. Op deze plek komt een nieuw platform met een uitkijk op de Leuvense binnenstad. <

bouwheer stad Leuven ontwerp stedelijke groendienst

> Wie wil, kan op de banken picknicken in een uitzonderlijk kader.

medefinanciering INTERREG IVB NWE programma ROI

13 MOZAIEK-25_2011.indd 13

30/05/11 12:10

De Latten Link tussen Keizersberg en noordoever Blok 1 is nog even het lelijke eendje van de zes blokken langsheen de noordoever. De gebouwresten van het voormalig bedrijf DAVA staan al enkele jaren leeg en gaan dan ook weldra tegen de grond. In plaats van de huidige ratjetoe, komt een nieuw complex van de sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal en het autonoom gemeentebedrijf stadsontwikkeling Leuven (AGSL). Beide bouwheren bouwen er samen het complex De Latten dat net als de buren een stedelijk onderkomen wordt voor winkels, kantoren en veel woningen, in dit geval voornamelijk sociale woningen. plein, sijpelt het groen van de Keizersberg als het ware in de bebouwing van de Vaartkom verder.

De verschillende functies

Integratie in de omgeving De opbouw van De Latten is gelijkaardig aan de andere nieuwe bouwprojecten: een ondergrondse parking, een gelijkvloerse verdieping met winkels en kantoren en daarboven woningen rond een open binnengebied.

Ook de buitenzijde in het algemeen en de gevels in het bijzonder, zetten de grote lijnen van de nieuwe en his-

torische buren op de noordoever verder. Ook hier krijg je het ritme door de afwisseling van hogere en lagere volumes en heb je de typerende bruinrode bakstenen.

Als eerste in de rij moet het gebouw tenslotte ook de link leggen met zowel het Entrepot als de Keizersberg. Door groendaken en door het beplanten van het verhoogde binnen-

Ondanks de verschillende functies die in het complex huizen, straalt het gebouw een duidelijke eenheid uit door de homogene architectuur.

Op de gelijkvloerse verdieping voorziet het AGSL horecaruimten en winkels die net als de rest van de Woonboulevaart producten verkopen in de woonsfeer (zie kader).

Dijledal zelf krijgt in dit complex een nieuwe hoofdzetel. Op de eerste verdieping komen de kantoorruimten, de ondersteunende functies als magazijnen en ateliers bevinden zich op de gelijkvloerse verdieping en in de kelder.

Bovenop deze commerciĂŤle ruimten en kantoren bevindt zich een groen binnengebied dat voor de verbinding met de ďŹ etsenstallingen van de bewoners zorgt.

Dit binnenplein wordt omarmd door verschillende volumes die telkens

14 MOZAIEK-25_2011.indd 14

30/05/11 12:10

een specifieke groep appartementen huisvesten: zo komen de appartementen voor verkoop, verhuur en die van AGSL in afzonderlijke volumes met eigen toegangen. Elk volume krijgt zo specifieke zichten en een eigen oriëntatie.

Welke appartementen komen waar?

Dijledal brengt 21 verhuurappartementen onder in een volume van 7 bouwlagen op de hoek van het Engels Plein en de Wolvengang. Deze kijken – over het binnenplein heen – uit op het plein aan de Vaartkom. Langs de zijkant hebben ze zicht op de Keizersberg.

Daarnaast worden er 24 verkoopappartementen van Dijledal verdeeld over twee even hoge volumes langs de Asstraat. Eén ervan sluit aan op het Engels Plein, het andere ligt op de hoek met de Vaartkom zelf.

Tenslotte zorgt ook het AGSL voor 12 starterswoningen en 12 stadswoningen die op de hoek van de Vaartkom en de Wolvengang komen en die zo vanaf de eerste rij van het water en het groen van de Keizersberg genieten.

Woonboulevaart De winkelruimten van blok I, II en III en van het parkeergebouw - allemaal op de noordoever van de Vaartkom - werken samen om de shoppers een aparte ervaring te bieden. Wie in de toekomst aan de noordoever gaat winkelen, zal er voornamelijk winkels vinden die te maken hebben met wonen, slapen, koken en baden. Onder de noemer de “Woonboulevaart” komt er een cluster van woongerelateerde winkels die op loopafstand van elkaar liggen en waar je kwalitatieve en sfeervolle producten kan vinden. De Woonboulevaart is een uniek concept in België en gaat zonder twijfel mee de sfeer in de Vaartkom bepalen. www.woonboulevaart.be

Weldra starterswoningen In De Latten komen er naast Leuvense stadswoningen (blz. 18) ook starterswoningen. Een starterswoning is een kwalitatieve en betaalbare huurwoning die de stad en het AGSL voorbehouden aan jonge mensen die zich voor het eerst in Leuven (zelfstandig) domiciliëren en van wie het inkomen te hoog is om een sociale woning te huren. De juiste manier en voorwaarden voor de toewijzing van een starterswoning zijn nog niet gekend, maar het staat vast dat huurders er voor maximaal 3 jaar zullen kunnen huren en dat er een maximum inkomen wordt vastgelegd.

Concrete info zal er pas zijn tegen dat het project bijna gerealiseerd is.

ontwerp: A33 architecten opdrachtgever: Dijledal en AGSL afbeeldingen: © A33 architecten realisatie: 2011 – 2014

15 MOZAIEK-25_2011.indd 15

30/05/11 12:10

De Hoorn Creative minds under construction Het gebouw De Hoorn, dat uitgebreid werd voorgesteld in een vorige Mozaïek (september 2010), is intussen in volle opbouw. Het project groepeert bedrijven uit diverse creatieve sectoren: reclame, communicatie, grafische vormgeving, mode, design, architectuur, stedenbouw ...

© Bart Plessers

Het oorspronkelijke brouwerijgebouw zal naast kantoren van creatieve bedrijven ook onderdak bieden aan verschillende andere functies. Zo heb je er een Stella Artois Flag Ship Café, een feestzaal, expositieruimten, vergaderfaciliteiten en een handelsruimte. Startende bedrijven in de ‘digital entertainment industry’ kunnen er zich ontpoppen in een startershub of in de zogenaamde ‘gaming incubator’.

Volgens de huidige werfplanning is de opening van de eerste fase (5000 m2) voorzien voor midden 2012. Enkele jaren later zal in een tweede fase een hoger nieuwbouwvolume (5000 m2) worden toegevoegd (niet getoond in de maquette). www.dehoorn.eu

bouwheer De Hoorn ontwerp 360 architecten afbeeldingen © 360 architecten medefinanciering Het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO)

16 MOZAIEK-25_2011.indd 16

30/05/11 12:10

Vander Elst

Het is een indrukwekkend zicht voor wie de Vaartkom nadert langs de Kolonel Begaultlaan. De fraaie modernistische bakstenen voorgevel waarachter jarenlang de vroegere sigarenfabriek Vander Elst huisde, staat er eenzaam … gestut. Achteraan gaapt er - nog even - een enorme leegte die weldra zal opgevuld worden door een nieuw gebouw dat weer leven brengt in dit gebied.

Opbouw Het complex bestaat uit twee delen: een laag gedeelte dat aansluit op de bestaande voorgevel van Vander Elst en een hoger gedeelte dat boven de viaduct uitsteekt. De ontwerpers kozen er bewust voor om een groot contrast te maken tussen de twee volumes. Het lager gedeelte is met uitzondering van de teruggetrokken vierde dakverdieping - volledig in baksteen opgetrokken. Zo geraakt de bestaande gevel mooi geïntegreerd. Het tweede volume - zes verdiepingen hoog - wordt in glas opgetrokken en vormt een nieuwe wand aan het Engels Plein.

Flexibele invulling functies De gelijkvloerse verdieping van het hele complex is een handelsruimte.

De bovenliggende verdiepingen zijn kantoorruimten. De ontwikkelaar wil dit gebouw flexibel maken voor zowel grote als kleinere gebruikers. Het moet in staat zijn in

© Ghelamco/Jaspers-Eyers

Een hoekgebouw met twee gezichten

te spelen op de marktvraag. Ruimtelijk vertaalt zich dat in verschillende ingangen en een zeer snel aanpasbaar (modulair) gebouw dat zelfs andere functies dan kantoren kan herbergen, al is dat voorlopig zeker niet de bedoeling.

De parkeerplaatsen zitten deels in de ondergrond en deels in het achterliggende gebied. Deze buitenparking is volledig afgestemd op het ontwerp van het Engels Plein. De verschillende ontwerpbureaus zaten ervoor samen aan de tafel. Concreet komt er bovengronds een ingegroende parking met 50 parkeerplaatsen. Een deel van het terrein blijft publiek toegankelijk en krijgt een inrichting zoals op het Engels Plein.

Timing Anno mei 2011 zitten de funderingspalen in de grond en is de rest van de grondwerken volop bezig.

Eind 2012 moet het gebouw dan volledig klaar zijn, maar in de helft van dat jaar kunnen de eerste ruimten van het gebouw reeds opgeleverd worden. bouwheer: Ghelamco ontwerpers: architectenbureau Jaspers-Eyers & Partners

17 MOZAIEK-25_2011.indd 17

30/05/11 12:10

Balk van Beel Eerste gebouw van stadswijk Tweewaters Het hele gebouw huisvest op de gelijkvloerse verdieping ondermeer een reeks buurtwinkels, een dokterspraktijk en een crèche en daarboven in totaal 101 – allemaal verschillende – appartementen.

De werken aan de Balk van Beel zijn begin dit jaar gestart en zullen ongeveer twee jaar duren. De volledige stadswijk Tweewaters zal klaar zijn in 2020.

©Ertzberg

De Balk van Beel – genoemd naar zijn ontwerper Stéphane Beel die in Leuven ondermeer ook museum M tekende – is het eerste gebouw van de autovrije stadswijk Tweewaters. Dit is een ambitieus project van projectontwikkelaar Ertzberg dat het hele gebied tussen de Dijle en de zuidelijke oever van de Vaartkom omvat. In totaal komen er 1200 laag-energiewoningen, goed voor 5000 inwoners en werkenden.

Door resoluut te kiezen voor kwalitatieve hoogbouw, wordt 70% van de oppervlakte groen. De hele wijk valt op door zijn duurzaamheid en innovatieve infrastructuur. Zo produceert de stadswijk volledig zijn eigen energie met groene elektriciteit en dito warmte.

Centraal in de stadswijk ligt de Balk van Beel. De balk strekt zich uit tussen de Vaartkom en de binnenstad en structureert zo meteen de hele omgeving. Langsheen het 180 meter lange gebouw ligt een weg die fietsers en voetgangers via een nieuwe brug over de Dijle naar de binnenstad leidt.

Ondanks deze enorme lengte ziet deze witglanzende balk er niet monotoon uit. Zo liggen de vier bouwlagen boven de commerciële sokkel lichtjes geschrankt ten opzichte van elkaar en wisselen de terrassen en ramen elkaar ritmisch af.

Ook opvallend is de gevel aan de kant van de Dijle. Daar kragen de bovenste verdiepingen meer dan dertig meter boven het park uit. Zo ontstaat daar een imposante overdekte ruimte.

bouwheer: Ertzberg ontwerper: Stéphane Beel architecten

www.tweewaters.be

Stadswoningen in Balk Net als in de Centrale Werkplaatsen waren er in de Balk van Beel stadswoningen te koop. Dit zijn woningen binnen bestaande privéprojecten die onder bepaalde voorwaarden goedkoper worden aangeboden door de stad en het AGSL. Dankzij deze stadswoningen kunnen mensen met een gemiddeld inkomen die vaak teveel verdienen voor een sociale koopwoning, maar te weinig voor een vrije marktwoning, toch in Leuven een woning kopen. www.leuven.be/stadswoningen

18 MOZAIEK-25_2011.indd 18

30/05/11 12:10

Sociale woningen in de Burchtstraat © Poponcini en Lootens ir. architecten

Het terrein in de Burchtstraat, achter De Hoorn, ligt al jaren braak.

Het is dan ook een complexe kavel. Niet alleen is het een zeer veelhoekig perceel, het maakt ook de overgang tussen de industriële dinosauriërs die rondom de Vaartkom staan en de kleinschalige bestaande woningen van de Glasblazerijstraat. Op de koop toe rijst aan de overzijde van de Burchtstraat de Keizersberg omhoog, terwijl in de toekomst aan de stadszijde het nieuwe Sluispark komt. Geen vanzelfsprekende opdracht dus om in dit complex gebied 90 sociale huurwoningen te bouwen.

Om dit te realiseren schreef de sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal een ontwerpwedstrijd uit. Het Antwerpse bureau Polo-architecten, dat in de Vaartkom ook het hoofdkantoor van AB-Inbev tekende, won de wedstrijd met een ontwerp van een complex dat zich nestelt in het gebied.

Opbouw volgt terrein Het hele gebouw is opgevat als een schil die bijna perfect de randen van het bouwterrein volgt. Hierdoor ontstond een veelhoekig gebouw met centraal een intiem binnenplein.

vijf lagen en langs de nieuwe fietsverbinding die tussen dit wooncomplex en brouwerij De Hoorn komt, telt het volume gedeeltelijk zeven lagen. Op de kop van deze fietsdoorsteek en het toekomstige Sluispark zorgen deze zeven bouwlagen voor een extra accent.

Opvallend Op de kop van het volume en het Sluispark is de schil volledig onderbroken. Dankzij deze grote opening loopt het groen van het Sluispark over in het groen van het binnengebied. Door ook in de andere gevels ruime openingen en doorgangen te maken op de gelijkvloerse verdieping, krijg je vanaf het binnengebied ook een glimp van het groen van de Keizersberg.

Gevels De buitengevels van het gebouw zijn horizontaal opgebouwd: gesloten bakstenen vlakken wisselen af met ruime raampartijen. De inwoners krijgen zo een mooi uitzicht op het groen van de Keizersberg en het Sluispark. De gevels aan de binnenzijde zijn voornamelijk uitgerust met verticale raamopeningen en richten zich op het intiemere binnenplein.

90 sociale woningen Deze schil is echter geen monoliet, maar past zich telkens aan de omgeving aan. Zo telt de zijde aan de Glasblazerijstraat slechts vier bouwlagen en staat het gebouw er een viertal meter teruggetrokken van de straat. Hierdoor krijgt de straat extra ruimte en is er plaats voor voortuintjes voor de bewoners van de gelijkvloerse verdieping.

In totaal zal Dijledal hier na realisatie 90 sociale woningen kunnen aanbieden: appartementen met één en meer slaapkamers en vooral eigen oriëntaties en specifieke zichten.

Alle parkeerplaatsen die bij het complex horen, bevinden zich ondergronds zodat de straat en het aanpalende park gevrijwaard blijven van geparkeerde wagens.

Verder loopt het aantal bouwlagen stelselmatig op: de Burchtstraat verdraagt met de Keizersberg er tegenover

ontwerpers: Poponcini en Lootens ir. architecten bouwheer: sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal realisatie: 2012 - 2013

19 MOZAIEK-25_2011.indd 19

30/05/11 12:10

Waterview Het was jarenlang een goed verborgen plek: de verste hoek van het Engels Plein tussen de Keizersberg, de viaduct en de nieuwe gebouwen op de noordoever. Door het gebrek aan passage en de verlaten gebouwen, was het één van de weinige plaatsen in Leuven waar je nog terecht kon om donkere krimiseries te verfilmen. De locatiezoekers zullen echter naar andere plekken moeten uitkijken, want op deze plek komt één van de meest beeldbepalende gebouwen uit de omgeving met een langgerekt volume en een hoge toren: het parkeergebouw Waterview. Door de heraanleg van het Engels Plein en de passage van het doorgaand verkeer wordt het een interessante plek voor winkels, kantoren en parkeerplaatsen. Het hele complex zorgt dankzij een publieke lift ook voor een makkelijke verbinding tussen het lager gelegen Engels Plein en het park van de Keizersberg en maakt zo op termijn de verbinding tussen WilseleDorp en Leuven centrum veel eenvoudiger.

Parkeren

Afbeeldingen zijn nog niet definitief.

De hele constructie is bijna 160 meter lang. Tegen de Keizersberg komt een lang, relatief laag volume met een zestal zichtbare verdiepingen. Dit volume botst als het ware op een toren van 14 verdiepingen, die ver boven de viaduct uitsteekt.

De ondergrondse en de bovenliggende verdiepingen van het langgerekt volume vormen een parking met in totaal ruim 1000 parkeerplaatsen.

Daarmee voorziet het gebouw niet alleen in zijn eigen parkeerbehoeften, maar biedt het ook parkeerplaatsen voor de nieuwe functies in de buurt die in historische panden zitten en geen eigen parkeerplaats konden voorzien. Daarnaast is er een rotatieparking voor bezoekers met 355 parkeerplaatsen.

De bovengrondse parkeerplaatsen zitten overigens niet in een betonnen koker, maar zijn aan de buitenzijden open. De gevels bestaan namelijk uit strekmetaal, een soort metalen gaas.

20 MOZAIEK-25_2011.indd 20

30/05/11 12:10

Op die manier heb je visueel en praktisch een afsluiting, maar ook het nodige licht en lucht.

De glazen sokkel van het parkinggedeelte is voorbehouden voor handelszaken die passen in het concept van de Woonboulevaart (zie blz. 15).

Toren De toren wordt in glas opgetrokken en kondigt de Vaartkom in het algemeen – en de noordoever in het bijzonder – aan voor alle passanten. Vandaar ook dat het volledige gebouw geen voor- of achterkant kent, maar langs alle zijden kwalitatief zal worden afgewerkt. In de toren zelf zitten uitsluitend kantoren. Wie de eindgebruikers precies zullen zijn, is op dit moment nog niet gekend, net zo min als de uitbaters van de gelijkvloerse winkelruimten.

De hele ontsluiting van het gebouw is mee afgestemd op het ontwerp van het Engels Plein.

Keizersberg loopt over in het gebouw Het parkeergebouw is niet ingegraven in de Keizersberg, maar sluit via een plat dak aan op de keermuur van de berg. Daarom is er bijzonder veel aandacht voor de overgang tussen beide. Zo loopt de meest typerende kleur van de Keizersberg – het groen – verder via het groendak van het gebouw. Door deze ingrepen krijg je een subtiele integratie van het gebouw in de omgeving.

Timing De ontwikkelaar start binnenkort met de sloop van de bestaande (vervallen) gebouwen. Zo zal de plek alvast wat minder rommelig ogen. De eigenlijke bouwaanvraag volgt tegen augustus van dit jaar. De start van de nieuwbouwwerken is voorzien voor 2012, wanneer het Engels Plein met de noodzakelijke ontsluitingen zijn definitieve vorm krijgt. ontwerpers: Jaspers-Eyers architecten ontwikkelaar: Ghelamco afbeeldingen: © Ghelamco/Jaspers-Eyers

Lift naar de Keizersberg Eén van de opvallendste onderdelen van het gebouw is de traploze verbinding naar de Keizersberg. Via een publieke lift en een looppad over het het gebouw, kom je aan een passerelle die door de bomen heen voetgangers en fietsers zal leiden naar de reeds bestaande Tramweg op de Keizersberg. Van daaruit kan je via de nieuwe verbinding doorheen de muren naar het park zelf (zie blz. 12) of in een latere fase via een nieuwe brug over de ring naar Wilsele-Dorp.

De lift zal niet enkel gebruikt worden door passanten, maar ook door de gebruikers van de parking. Daarmee krijg je er meer sociale controle. Door zijn specifieke inplanting in het verlengde van de Asstraat en de watertoren aan de andere oever, zal de lift een belangrijk onderdeel vormen van de verbinding tussen Wilsele-Dorp en Leuven.

Een tweede lift in het gebouw maakt de rechtstreekse verbinding tussen de parkeerverdiepingen en de kantoren.

Beide liften zijn zeer aanwezig omdat ze uit het gebouw springen en een glazen omhulsel krijgen.

21 MOZAIEK-25_2011.indd 21

30/05/11 12:10

Het Openbaar Entrepot voor de Kunsten

© Clara Hermans / OPEK

Gebruik maken van aanwezige elementen De prijs van de verbouwing wordt sterk gedrukt doordat men gebruik maakt van de bestaande constructies.

De toegang voor goederen blijkt perfect om grote groepen mensen in het voormalige magazijn te loodsen, de

oude laad- en loskade zal functioneren als terras met mooi uitzicht voor een horecazaak en de oude kantoorruimten waren al zo lang niet meer gemoderniseerd, dat ze nu een uiterst “correcte” vintage look hebben.

Grote centrale ingreep Toch is er ook één zeer grote ingreep in het gebouw. Centraal is er een theaterzaal voor 200 toeschouwers. Hiervoor is een deel van de vloer van de eerste verdieping weggezaagd en

© Clara Hermans / OPEK

Het is uiterlijk één van de minst opvallende verbouwingen van de Vaartkom: de omvorming van het Openbaar Entrepot. Toch is de transformatie van het gebouw wonderbaarlijk. Het gigantische magazijn waar jarenlang goederen werden opgeslagen in afwachting van de juiste stempels, blijkt vandaag een intrigerende locatie om jongeren en volwassenen onder te dompelen in een cultureel universum.

Met dank aan de opvallend originele constructie van Victor Broos (uit de jaren ’50) creëert de huidige generatie bewoners in al haar creativiteit en vindingrijkheid met een krap budget een levendige sfeer die zal uitstralen over de hele Vaartkom … en heel Leuven.

© Clara Hermans / OPEK

De omvorming van een magazijn in een kunstenfabriek

bouwde men – voor het eerst in Europa – een theaterbox in stro en leem.

Dit materiaal is niet enkel goed voor de akoestiek en het budget, maar ook voor het milieu. Daarnaast zijn er ook nog kleinere theaterzalen en een heel armada aan mooie ruimten met zacht licht waar de komende jaren duizenden Leuvenaars zullen dansen, acteren, beeldhouwen enz.

Meer info en beelden : Mozaïek 23, september 2010

ontwerper: T’Jonck-Nilis architecten

OPEK Het Openbaar Entrepot voor de Kunsten (OPEK) vormt een creative community, waar mensen komen om kunst te maken of mee te maken. De stadstheatergezelschappen Braakland/ZheBilding en fABULEUS en de kunsteducatieve organisaties Artforum, Mooss en WiSPER huizen hier samen met de acteeropleiding van Lemmens Drama en met de FactorY, een sociaal-artistiek project voor beeldende kunst.

OPEK wordt een plek van ontmoeting tussen kunstenaars en een actief en gemotiveerd publiek, tussen liefhebbers en professionals, tussen dramastudenten en ervaren rotten.

Jong en minder jong kunnen hier als toeschouwer of deelnemer terecht voor theater- en dansvoorstellingen, uiteenlopende artistieke projecten, cursussen, workshops, masterclasses, de allereerste culturele jeugdbeweging van Vlaanderen, en nog veel meer.

22 MOZAIEK-25_2011.indd 22

30/05/11 12:10

Europees geld voor de Vaartkom

De ontwikkeling in de Vaartkom kan op Europees geld rekenen. In het kader van twee zogenaamde INTERREG IVB NWE programma’s – die projecten financieren over de staatsgrenzen heen – krijgt de Vaartkom extra middelen.

ROI: Oude havengebieden krijgen een nieuwe functie Zo werkt Leuven samen met ondermeer de Oude Dokken in Gent, het Eilandje in Antwerpen en de Piushaven in Tilburg het zogenaamde ROI project uit. Al deze sites zijn voormalige havengebieden die een nieuwe

functie krijgen. Concreet financiert het geld van dit project: • de meest recente toegangen tot het Keizersbergpark • de infoborden in het park • een deel van de heraanleg van het park zelf • het onderzoek naar de stabiliteit van het park • de studie van de restanten van de historische burcht • de nieuwe omheining

Functioneel groen Het Europees project ‘Toepassing functioneel groen’ onderzoekt samen

met verschillende Belgische en Nederlandse partners hoe bomen en planten de leefkwaliteit (in de Vaartkom) kunnen verbeteren. Het gaat ondermeer over de invloed van groen op de luchtkwaliteit, de klimaatsverandering enz. Concreet financiert het geld van dit project: • een deel van het masterplan publieke ruimte • een deel van het ontwerp van het Engels Plein • een deel van de bomen op het Engels Plein

Vaartkom geknipt en besproken

Vaartkom Weerspiegeld

In de lente van 2010 werden buurtbewoners en geïnteresseerde Leuvenaars uitgenodigd om mee na te denken over de invulling van de toekomstige openbare ruimte. Onder de noemer ‘Vaartkom Geknipt & Besproken’ bespraken bewoners, ontwerpers en de stad thema’s als ‘ontspanning’, ‘ontmoeting’ en ‘mobiliteit’. Het resultaat hiervan was een lijst van heel wat creatieve suggesties en verfrissende ideeën. Zo kwamen er ondermeer aanbevelingen voor veel en ecologisch groen, terrasjes aan het water, avontuurlijke speelplekken, openbare barbecues enz. Daarnaast kwamen er ook spectaculaire ideeën als een kabellift van de Vaartkom naar de Keizersberg en loslopende dieren … die kunnen praten (ook de kinderen dachten mee). Begin februari van dit jaar was er een terugkoppelingsmoment waarop ontwerpbureau OMGEVING verduidelijkte op welke manier de voorstellen waren geïntegreerd in het definitieve plan.

Om het verleden van de Vaartkom niet te vergeten, hebben buurtbewoners twee jaar lang samengewerkt aan de publicatie Vaartkom Weerspiegeld.

Dit boek – met bijbehorende DVD –schetst aan de hand van persoonlijke levensverhalen een beeld van de tijd waarin het industriële hart van de Vaartkom nog volop klopte.

Een volledig overzicht van alle tips : www.leuven.be/vaartkom.

Vaartkom Weerspiegeld kadert in de reeks Straathistories; Leuvense buurten in woord en beeld en is te koop voor €4/6 (met DVD) bij In&Uit Leuven of via wijkmanagement@ leuven.be of www.erfgoedcelleuven.be.

23 MOZAIEK-25_2011.indd 23

30/05/11 12:10

MOZAIEK-25_2011.indd 24

30/05/11 12:10