Mozaïek - 2006 - november

MOZAĂ?EK Stadsvernieuwing leuven

Editie november 2006 Jaargang 3 Nummer 3

DOSSIER VEILINGSITE de leuvense sociale economie krijgt een gezicht

stad Leuven

Leuven.

Eeuwenoud, springlevend.

veilingsite anno 2006

Moza誰ek is een uitgave van de stad Leuven Concept: infohuis stadsvernieuwing en persdienst van de dienst communicatie Redactie: Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Erna Vanesch

Pag 2

Colofon

Eindredactie: Wouter Pelgrims, Dany Winnen, Ive Pauwels

Pag 3

Intro

Pag 4

Vierde stedelijk ontwikkelingsgebied

Pag 5

Site geeft gebied structuur

Pag 6

Eigenschappen gebouw

Pag 12

Partners

Pag 14

Stand van zaken

Pag 16

Voor en na

Directeur communicatie: Alfons Verdyck Fotografie: Geert Antonissen, Karlien Stroeykens, Erna Vanesch, Eric Dewaersegger Afbeeldingen tv a2o-architecten en Grontmij Met dank aan Stad Leuven: AGSL, dienst planning, dienst economie en tewerkstelling, technische dienst wegbeheer, persdienst, communicatiedienst, college van burgemeester en schepenen a2o-architecten, Grontmij, Wonen en Werken vzw, vzw Spit, RecuPC vzw, Velo vzw, Danny Neyens, A33 architecten, Spitz en vele anderen Verantwoordelijke uitgever: college van burgemeester en schepenen Contactgegevens: infohuis stadsvernieuwing, Rijschoolstraat 4/0102, B-3000 Leuven, infohuis@leuven.be, tel. 016 30 08 75 (openingsuren: maandag: 9.00-13.00 uur, dinsdag: 13.00-20.00 uur, woensdag: 9.00-12.00 uur, donderdag: 12.00-16.00 uur) Meer info: http://www.leuven.be/stadsvernieuwing Volgend nummer: februari 2007

Inhoudstafel

Leuvense sociale economie krijgt gezicht De universiteit en de vele hogescholen geven Leuven een academisch imago. Honderdduizenden associëren Leuven vooral met hun avontuurlijke studententijd, al dan niet verlengd met een academische carrière of tewerkstelling in één of andere universitaire spin-off. Toch is de stad veel meer dan een verzameling van rijk gediplomeerde inwoners.

De laatste jaren groeit de sociale economie – een bedrijfstak die interessante jobs voor laaggeschoolden realiseert – steeds verder. Organisaties als vzw Spit of Velo zijn begrippen geworden die vele studenten en inwoners vertrouwd in de oren klinken. Ze zorgen ervoor dat huizen, computers, fietsen, kasten en andere massaproducten uit onze consumptiemaatschappij een tweede en soms derde leven krijgen.

Tot vandaag huizen deze organisaties op verschillende plaatsen in de stad in tijdelijke panden die veelal tot op de draad versleten zijn. Vaak liggen ze in grote stedelijke vernieuwingsprojecten. Daarom worden verschillende van deze organisaties de komende jaren verenigd op de nieuwe veilingsite tussen de Koning Boudewijnlaan en de Tervuursesteenweg.

In deze Mozaïek lees je alles over de wedstrijdvisie achter de nieuwe veilingsite. De architecten en bewoners onderhandelen verder over de concrete invulling, maar de grote lijnen komen stilaan aan de oppervlakte. Dit impliceert dat het toekomstige gebouw er niet precies zal uitzien als op de speciaal voor deze Mozaïek gemaakte computerbeelden. De beelden bieden wel de kans om dit bijzonder initiatief voor het eerst te duiden.

Op het einde krijg je ook een kort overzicht van de verschillende partners en een lijstje van de werken die op dit moment op andere plaatsen in de stad bezig zijn.

Wie meer info zoekt over deze en andere stadsvernieuwingsprojecten kan steeds surfen naar www.leuven.be/stadsvernieuwing of langskomen aan de infobalie van het infohuis stadsvernieuwing in Tweebronnen. Reacties op deze Mozaïek zijn uiteraard welkom op infohuis@leuven.be.

Vriendelijke groeten infohuis stadsvernieuwing Leuven

De concentratie van de schaarse middelen van verschillende organisaties in één nieuw gebouw is niet alleen economisch rationeel. Het biedt de Leuvense sociale economie in het algemeen – en de verschillende organisaties in het bijzonder – de mogelijkheid te werken aan een eigen identiteit en imago. Zo krijgen ze in Leuven – ook architecturaal – een eigen gezicht.

vierde stedelijk ontwikkelingsgebied De veilingsite is het vierde gebied (naast de Vaartkom, de stationsomgeving en de Philipssite) langs de vesten dat omschreven wordt als een ‘stedelijk ontwikkelingsgebied’.

Vaartkom Station

Veilingsite

Philipssite

Al deze ontwikkelingsgebieden bevonden zich – ongeveer één decennium geleden – in een neerwaartse spiraal. Door de teloorgang van de (industriële) activiteiten op die plekken werden ze potentiële stedelijke kankergezwellen die het leven in de brede omgeving sterk bedreigden.

Gelukkig erkende men toch de potentiële kwaliteiten van deze gebieden. Door hun specifieke ligging – vlak naast de stedelijke ring – en hun ruim bemeten oppervlakte, boden ze de mogelijkheid om grotere gebouwen in te planten die sterk verbonden zijn met de binnenstad.

Het Leuvense structuurplan definieert deze zones zo omdat het gebieden zijn waarbinnen grote economische activiteiten zich de komende jaren verder kunnen ontwikkelen. Het verschil met klassieke bedrijventerreinen is dat deze sites niet enkel bedrijven en kantoren moeten huisvesten, maar ook plaats kunnen bieden aan andere functies als winkels, woningen, sportactiviteiten, enz. Vandaar dat de bedrijven – op de Philipssite bijvoorbeeld – samengaan met een sportarena, een immens park en een kinderdagverblijf. Het moeten met andere woorden stedelijke varianten zijn van de klassieke bedrijventerreinen.

Concreet zijn deze ontwikkelingsgebieden de voorbije jaren sterk veranderd: • De Philipssite is bijna klaar en combineert een groot park met kantoren, een parking en een zeer uitgebreide sportinfrastructuur.

• De stationsomgeving aan de Leuvense zijde nadert zijn afwerking en steekt als het ware de spoorwegrivier over naar de deelgemeente Kessel-Lo. • Aan de Vaartkom is de inplanting van het nieuwe hoofdkantoor van Inbev het startschot voor de transformatie van dit grootschalig gebied.

• Nu start de hervorming van de kleinste en laatste site: de veilingsite.

Veilingsite zal gebied weer vorm geven De veilingsite ligt in een relatief ongedefinieerde omgeving. Zijn omvangrijke buren – Colruyt, Campus Irena en parking Bodart – zijn duidelijk volgens een eigen, interne werking gestructureerd. Bij hun opbouw was er weinig aandacht voor de gemeenschappelijke organisatie van de publieke ruimte.

Toch is de publieke ruimte ook in deze buurt van levensbelang. De site ligt namelijk op een scharnierplaats: precies tussen de binnenstad en de omliggende woonwijk Groenveld. Bewoners moeten nu omrijden via de Tervuursesteenweg of via de Ijzerenmolenstraat en het knooppunt van de ring met de Koning Boudewijnlaan naar de binnenstad.

parking sportcentrum

bedieningsruimte stadsdiensten

bedieningsruimte Colruyt parking Bodart bedieningsruimte SPIT

publieke ruimte campus Irena

bedieningsruimte GB

bedieningsruimte tankstation

© tv a2o-Grontmij

De veilingsite is een eerste aanzet voor de herinrichting van de omgeving. Door de omringende ruimte publiek te maken (zie volgende blz.) en een weg dwars door het gebouw te laten lopen, kunnen fietsers en voetgangers op een comfortabele manier de verbinding van en naar het stadscentrum maken. Nu moeten vele inwoners van het Groenveld via de drukke Tervuursesteenweg omgaan.

Op andere plaatsen in de stad is dit netwerk voor voetgangers en fietsers reeds uitgewerkt (in grote delen van de binnenstad) of in volle ontwikkeling (Philipssite). Door de nieuwe specifieke opbouw van de veilingsite, kan ook hier dit typisch Leuvens fenomeen openbloeien.

Parking Bodart

Campus Irena

Parking Colruyt

Eigenschappen gebouw Compact gebouw in het hart van de site Het bouwwerk zal samengebald worden in het midden van de site. Door de sterke helling van het terrein en het grote programma, is dit niet vanzelfsprekend. Toch kiezen de bouwheer en de architecten zeer bewust voor deze opstelling.

De centralisatie schept namelijk de mogelijkheid om aan de randen van het terrein interessante publieke ruimten te maken.

Ruimten die ook een meerwaarde bieden aan de buurtbewoners en passanten.

Deze vermenging kan misschien soms wel eens tot kleine conflicten leiden, maar in het algemeen versterkt deze mix het veiligheidsgevoel (grotere sociale controle) en zorgt voor een soort stedelijke ambiance.

Dwars doorheen het compacte gebouw loopt een publieke straat die de site in twee duidelijke delen snijdt. Deze straat is niet alleen een onderdeel van de stad, maar ook een essentieel onderdeel van de interne werking van de veilingsite. Werknemers, leveranciers en passanten zullen elkaar op deze plaatsen vaak treffen. Š tv a2o-Grontmij

Groen en belichting structureren de publieke ruimte De werking en de structuur van de publieke ruimte zal gebeuren op basis van de inplanting van het groen en de belichting.

De hoofdingang naast de Hollestraat zal afgezoomd worden met twee groene elementen. Aan de kant van de Hollestraat – dat een soort achterkantstraat is met voornamelijk garagepoorten (zie foto blz. 2) – zal het bestaande groenscherm

verstevigd worden. Aan de overzijde zal de afwisseling tussen groen en beton de passant van en naar het gebouw (be-)geleiden.

Op het gebouw komen er groendaken die de hele constructie aangenamer en makkelijker leesbaar maken.

Ook de vele grondspots verduidelijken de hele constructie en geven een speciale sfeer.

Š tv a2o-Grontmij

betonplaten

betonplaten afgewisseld met smalle groenstroken

brede groenstroken afgewisseld met betonplaten

kiezel

Rastersysteem geeft financiële ademruimte De muren en steunpunten van het gebouw steunen op een soort onzichtbaar raster. Ieder vierkant van dit raster meet zes op zes meter. Door dit systeem te hanteren hoeft niet alles op maat gefabriceerd te worden, maar kan men gebruik maken van veel goedkopere, gestandaardiseerde bouwelementen.

Deze besparing geeft de mogelijkheid om te investeren in bijvoorbeeld de afwerking van de buitenruimten.

© tv a2o-Grontmij

Elke organisatie haar eigen identiteit wonen en werken

Om de identiteit van de verschillende organisaties in het complex te garanderen, zullen de architecten specifieke kleuren en of gevelmaterialen gebruiken. De precieze keuzes worden in de loop van de komende weken genomen.

SPIT VELO

RECUPC

© tv a2o-Grontmij

Iedere dienst krijgt sowieso een eigen plek. Wie vanuit de Ijzerenmolenstraat naar boven gaat, ziet meteen RecuPC en Velo liggen. De ruimten van SPIT blijven volledig op de gelijkvloerse verdieping en sluiten aan bij de bestaande kringloopwinkel. Wonen en Werken ligt achteraan en ‘verbergt’ de achterliggende parking.

Š tv a2o-Grontmij

Sociaal, economisch en ecologisch duurzaam De veilingsite wil een duurzaam ontwerp zijn. Niet alleen ecologisch duurzaam, maar ook economisch en sociaal.

Concreet wil dit zeggen dat men niet alleen oog heeft voor de kostprijs van het gebouw zelf, maar ook voor de gebruiksprijs op langere termijn. De sociale duurzaamheid moet dan weer gerealiseerd worden door veilige werkplekken te maken met een goede akoestiek en aangename temperaturen. Het meest opvallende duurzaam aspect aan dit gebouw is toch het ecologische.

Verschillende onderdelen moeten er toe bijdragen dat het gebouw energiezuinig functioneert: • de compactheid van het gebouw betekent een besparing op het energieverbruik, de bouwkost en het materiaalverbruik • het rastersysteem met geprefabriceerde elementen • onderhoudsvriendelijke materiaalkeuzes • standaard vloerverwarming • regeling van binnenverlichting op basis van de intensiteit van het daglicht • een toegankelijk groendak dat het regenwater buffert, de warmtedoorslag beperkt enz.

• hergebruik van het regenwater voor het sanitair, de groenbesproeiingen, de schoonmaak enz.

• zeer sterke isolatiematerialen • …

In het algemeen wil men de technische uitrusting zichtbaar houden. Dit is niet alleen flexibeler en goedkoper, maar geeft het geheel ook een eigen karakter. Denk maar aan het Centre Pompidou in Parijs of – dichterbij – het gebouw Tweebronnen in het stadscentrum.

© tv a2o-Grontmij

10

De eetzaal als gemeenschappelijk ankerpunt De eetzaal is de gemeenschappelijke ruimte voor alle werknemers van de veilingsite. Door haar opvallende ligging op de eerste verdieping is hij van overal zichtbaar en bereikbaar.

Door de uitzichten op de binnenstad en door de terrassen zal dit ongetwijfeld één van de belangrijkste plaatsen worden voor de werknemers van de site.

TIMING © tv a2o-Grontmij

• Start afbraak: 2007 • Eerste bedrijven: 2008

© tv a2o-Grontmij

11

organisaties op de veilingsite

SPIT groep SPIT bestaat ondertussen 20 jaar. De vzw wil personen – die daar moeilijk zelf in slagen – volwaardig integreren in de maatschappij. Tewerkstelling en woonzekerheid zijn hierbij essentiële voorwaarden. Daarom heeft SPIT van in het begin rond deze twee thema’s gewerkt.

Ondertussen groepeert SPIT volgende initiatieven: • een opleidingsatelier horeca • een sociaal verhuurkantoor met woningen in Leuven, Diest, Herent, Aarschot, Scherpenheuvel-Zichem en Oud-Heverlee • een strijkatelier in Leuven • een sociale werkplaats, vooral bekend van de kringwinkel met afdelingen in de deelgemeenten Heverlee en Kessel-Lo en in Wespelaar www.spit.be Diestsesteenweg 104 3010 Leuven 016 35 92 83

• Habito vzw. Dit is de patrimoniumvereniging van de SPIT groep De SPIT groep is uitgegroeid tot een grote organisatie waar in totaal 249 mensen werken. Verder volgen er op dit moment twaalf mensen de opleiding horeca. Het sociaal verhuurkantoor heeft 118 woningen in beheer. De kringwinkel verwerkte dit jaar 2 300 000 kg herbruikbaar afval, …

De meeste van deze mensen en initiatieven verhuizen mee naar de nieuwe veilingsite.

wonen en werken Wonen en Werken is de verzamelnaam voor twee vzw’s (Wonen en Werken Opleiding én Wonen en Werken Tewerkstelling).

Deze vzw’s bieden opleiding en tewerkstelling aan mensen die lange tijd werkloos zijn en/of een lage scholing hebben.

De activiteiten situeren zich in de bouwsector, schoonmaak, horeca, auto- en groenonderhoud.

www.wonen-en-werken.be Vaartkom 12, 3000 Leuven 016 22 33 57 info@wonen-en-werken.be

12

In het kader van de diensteneconomie werkt de klus+ploeg voor Leuvense scholen, sociale huurders en minvermogende eigenaars en bieden ze via het systeem van dienstencheques huishoudelijke diensten aan.

Door mensen in een krachtige leeromgeving te plaatsen, wil de vzw hun kansen op de arbeidsmarkt actief verbeteren.

organisaties op de veilingsite

Recupc vzw Deze vzw zorgt voor opleidingen en tewerkstelling voor langdurig werkzoekenden en laaggeschoolden. Ze koopt afgeschreven computers op, moderniseert ze en stelt ze te koop in haar winkel.

Ze bieden een technische opleiding aan tot computertechnicus, een commerciĂŤle opleiding tot verkopers van informaticamateriaal en een opleiding logistiek (transport, magazijnbeheer, milieubeheer).

De vzw realiseert hiermee een aantal sociale doelstellingen: opleiding organiseren, vermindering van de afvalberg en de digitale kloof in de maatschappij te helpen dichten door betaalbare pc’s aan te bieden.

De klanten zijn zowel particuliere gebruikers als scholen en verschillende profit en non-profit organisaties.

Voor verdere informatie, prijslijsten en het aanbod: www.recupc.be

www.recupc.be Oude Diestsesteenweg 3, 3010 Leuven 016 26 13 49 info@recupc.be

Velo vzw Bij Velo vzw kunnen jongeren uit het deeltijds onderwijs en kansengroepen een opleiding fietstechniek volgen. In de ateliers van Velo doen ze de nodige praktijkervaring op. Ze bouwen er fietswrakken om tot degelijke huurfietsen, voornamelijk voor studenten.

Ook niet-studenten kunnen er terecht voor het huren van een fiets of om hun fiets zelf te (laten) herstellen.

De vzw wil op die manier bijdragen tot een duurzame mobiliteit.

Velo is een samenwerking tussen de stad Leuven, de K.U.Leuven, het ACW en de studentenbeweging LOKO.

www.velo.be Minderbroedersstraat 12 blok U, 3000 Leuven 016 33 74 30 info@velo.be

13

stadsvernieuwing leuven stand van zaken

Zwembadsite

Meer info over deze projecten: www.leuven.be/stadsvernieuwing

• woonproject met wandel- en fietspaden tussen verschillende stadsdelen

• op de plaats van het vroegere zwembad aan het Hogeschoolplein

• nu: asbestverwijdering en afbraakwerken

<

© BOB.361

> Heraanleg De Bruul • tussen de Pereboomstraat en de Brouwersstraat • sinds de zomer 2006 is het speelterrein opnieuw in gebruik • voorjaar 2007: groenaanplantingen

>

© Sofie Beyen

Parkabdij

Barbarahof

• restauratie tuinpavilioenen in uitvoering

• op de ‘Boerenbondparking’

• oeverversteviging vijver afgewerkt

• woonproject met stedelijke groene pleintjes

• najaar 2007: Tentoonstelling ‘In Godsnaam’ o.a. over het hergebruik van abdijen

• najaar 2006: start archeologisch onderzoek • voorjaar 2007: start bouw woningen

< 14

© De Gregorio en Partners

Stadskantoor • tussen het Martelarenplein en het Provincieplein • kantoorcomplex met o.a. nieuwe kantoren voor de stadsadministratie • nu: ruwbouwwerken

<

• klaar tegen eind 2008

>

© TV SeARCH ­– AR-TE

>

© Stéphane Beel Architecten

Museumsite

Kop van Kessel-Lo

• start werken november 2006

• openbaar onderzoek afgerond

• werf gedurende ongeveer 3 jaar

• voorbereidende studies volop bezig

• eind 2008: Tentoonstelling Rogier van der Weyden

• meer info: www.leuven.be/kopvankessello

Centrale Werkplaatsen

>

• op de vroegere spoorwegwerkplaatsen in de deelgemeente Kessel-Lo • woonproject met park en openbare functies • nu: afbraakwerken en bodemsanering, rioleringswerken omliggende straten • voorjaar 2007: start bouw private woningen

< © ‘t Oogenblik

© ‘t Oogenblik

15

Jaren ‘90, © A33 Architecten

voor en na

Kringwinkel SPIT 2006